ACT-SUR E-Newsletter Mei 2018 editie

DE 'GROENE'
I Nr.
2018 Mei
Maandelijkse Updates voor onze Partners & Relaties
E-NIEUWSBRIEF
vooruitstrevend
Tepu
denken over afval
in
Waste management in het Veld pag. 2
afvalbeleid op
ACT
kantoor
Ons 'groene' hart pag. 6
Weetjes
Conservation
over onze Natuur pag. 7
Feiten
in het spotlight
Tepu
Wij Werken pag. 8
Waar
Het Vooruitzicht!
In
Hebben Wij Gepland pag. 9
Wat

fox (Cerdocyon thous) ACT-COL Jaba
Forest
Tañiwashkaka
ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF NR. I
De 'Groene' Praat
ACT: Een niet conventionele natuurorganisatie
e-nieuwsbrief samen te stellen. Met
Ik hoop dat u geniet van deze editie,
veel dank aan ons team dat
die handelt over ‘waste management’.
voornamelijk field-based georiënteerd
Pelelutepu- ofwel Tepu is een
is en nu ook additioneel werk
voorbeelddorp in wording.
aanlevert ten behoeve van het
regulier informeren en geïnformeerd
Ook binnen ons kantoor hebben wij
blijven van een groter wordende ACT
een proces ingezet, om tot
familie en werkgebied. We zullen
afvalreductie te komen en waar
trachten steeds de veelheid aan
mogelijk te recyclen. Hoewel in de
informatie te koppelen aan een thema
kinderschoenen, is dit initiatief vrij
dat u aanspreekt. Als niet
positief voorbereid en ontvangen
conventionele natuurorganisatie met
door het personeel.-.
Na ruim 4 jaar verbonden te zijn aan
een mensgerichte oriëntatie, kunt u
het Amazon Conservation Team
binnenkort kennismaken met onze
Veel leesplezier!
Suriname, zijn wij eindelijk erin
partners uit centraal en zuid
ACT Suriname directeur
geslaagd een maandelijkse
Suriname.
Minu Parahoe
WIE ZIJN WIJ?
Het Amazon Conservation Team is
Op 2 september 2002 werd ACT
een non-profit organisatie opgericht
Suriname opgericht als een niet-
in 1996 om het Amazone regenwoud
gouvernementele organisatie (ngo)
en de lokale gemeenschappen die
onder het Surinaams recht. Zij is
daar leven te beschermen. ACT
gestart met het “Shamans and
gelooft dat de levensvatbaarheid van
Apprentices” –programma,
ecosystemen in het amazonewoud en
vervolgens uitgebreid met het
de integriteit van traditionele culturen
rangersprogramma, en activiteiten
van elkaar afhankelijk zijn.
gericht op inkomenstengenerering.
Nu voert zij uit een full fletch
Het ACT heeft vanaf het begin nauw
programma met onderdelen die
samengewerkt met prominente
duurzame ontwikkeling promoten en
Inheemse genezers.
best practices voorstaan.-.

ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF NR. I
is 'Tepu
vooruitstrevend
denken over
in
afval'
Ze staan op strategische plaatsen in Tepu. De zwarte en rode afvalbakken.
Langzaamaan zijn deze het boegbeeld van een dorp dat weet hoe en waarom
afval op een verantwoorde manier moet worden verwerkt. In zwart gaan
batterijen en in de rode gaan plasticflessen en blikken. Ook zijn er posters,
waarop de gewenste handelingen worden nagebootst, verspreid opgeplakt.
Jongeren van Tepu verven de afvalbakken (boven)

estuderen de posters over
Dorpelingen
management in het dorp
waste
ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF NR. I
Het afval dat gescheiden wordt
verzameld, wordt vervolgens door
ACT naar Paramaribo vervoerd om te
recyclen. Het hoog
bewustwordingsniveau van Tepu
maakt het een modeldorp voor hoe
een gemeenschap haar afval op een
verantwoorde manier kan verwerken.
Aan de basis van dit waste
managementprogramma van het
Amazon Conservation Team (ACT)
Suriname staan Katia Delvoye en Feliz
Sahebdin. Met groot enthousiasme
praten zij over de activiteiten in Tepu.
In een ongedwongen sfeer vertellen
zij op het hoofdkantoor in Paramaribo
hoe ACT-S werkt in Tepu.
“Het is niet zomaar dat ACT Suriname
in Tepu is begonnen met waste
management”, start Delvoye het
vraaggesprek. Zij is Internal
Governance Officer en is reeds 12
Een lid van de afvalgroep plaatst afvalbakken
jaren verbonden aan de
natuurbeschermingsorganisatie.
Daarentegen is foto sani, die spullen
De afvalgroep
uit de stad die niet-verteerbaar zijn
“Tepu was het meest vooruitstrevend
In september 2017 werd Sahebdin,
zoals plastic. In het prille begin
ACT Suriname Monitoring and
in denken over hun afval en wat
ermee te doen en waste management
Evalaution Assistant, ingezet voor het
verzamelden de dorpelingen hun afval
maken van de voorlichtingsposters
was niet direct iets van ACT”, vervolgt
en dumpten het in een put, welke zij
die nu in het dorp hangen. “Van Katia
“De Kern” noemden.
zij, “In 2012 waren we al bezig met
kreeg ik alle informatie over hoe er op
activiteiten, vooral onder de
“Toen we in de beginfase de
dat moment met de batterijen en
schooljeugd. Een werkboek werd
blikken werd omgegaan. Daarmee
onderverdeling maakten tussen
ontwikkeld voor de zesdeklassers en
een handleiding voor de leerkracht.
heb ik eerst de posters ontworpen in
verteerbaar/onverteerbaar (busi sani
versus foto sani), probeerde ik ook
Het lesmateriaal, waarbij op een
de stad. De input van de
gemeenschap is heel belangrijk, dus
praktische manier met de leerlingen
uit te leggen dat je dan na een poos
werd gewerkt, sloot aan op het
compost kon halen uit de put van
is besloten dat ik naar Tepu ga. Na 3
busi sani. Dat vonden de mensen in
krutu’s met onder meer het
curriculum van het Ministerie van
dorpsgezag en dorpsbewoners,
Onderwijs.” Delvoye staat op, haalt
Tepu niet zo interessant. Zij hadden
het werkmateriaal erbij om aan te
een veel beter doel voor die put van
werden de voorlichtingsposters op
busi sani: je kon er jonge plantjes
tonen hoe de lessen waren
basis van hun commentaar
opgebouwd. De termen busi sani en
geproduceerd”. Tijdens de krutu’s
halen/vinden om bij je erf te planten.
gaven de dorpelingen aan dat zij ook
Bijvoorbeeld pompoenzaden die
foto sani werden in die tijd
waren gaan kiemen.”Delvoye en
plasticflessen willen verzamelen en
geïntroduceerd.
dat zij nieuwe afvalgaten willen”.
Sahebdin wijzen erop dat ACT
Sahebdin moet erbij lachen wanneer
Busi sani en foto sani
Suriname de gemeenschap zoveel als
mogelijk stimuleert en begeleid om
zij aangeeft dat zij van haar verblijf in
Busi sani is afval dat uit het bos komt,
verteerbaar is en dus gemakkelijk
zelf te beslissen wat er moet
Tepu gebruik maakte om de mensen
terug kan naar het bos.
gebeuren.
ook te vertellen hoe ze met hun

ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF NR. I
Vervolg: 'Tepu is vooruitstrevend in denken over afval'
huisvuil moeten omgaan en waarom. “Ik stelde voor om
een oude emmer of bak te gebruiken om hun vuil te
zetten. Na de krutu ging ik weer bij enkele mensen thuis
langs en ik merkte op dat de mensen hun vuil in een oude
emmer of bak hebben gezet. Dus ze hadden geluisterd”,
vertelt de ACT Suriname medewerker met een brede
smile. Zij sloot de activiteiten in 2017 af met een rapport
en een waste managementplanning voor Tepu in 2018.
Voortgang in 2018
Het hoofddoel van 2018 is om vuilnisbakken te plaatsen
in Tepu. “Waarom is dit belangrijk?”, vraagt Sahebdin
retorisch. “Als wij (dorpsbewoners en ACT) een schoon
Tepu willen dan moeten wij ook de faciliteiten creëren
zodat de mensen het dorp kunnen schoonhouden. Dit jaar
is de afvalgroep uitgebreid naar 5 dames: Sabrina,
Marianne, Marianneke, Natasha en Krerija. Het tweede
doel voor dit jaar is om de afvalgroep een presentatie te
laten geven voor het dorp en de school”. Volgens
Delvoye is het de bedoeling dat de afvalgroep naar
andere dorpen gaat, waaronder Apetina, om te vertellen
hoe zij het in Tepu doen en de voordelen van hun aanpak.
Leden van de afvalgroep in actie
De Afvalgroep werkt op vrijwillige basis. Zij krijgen van
ACT het materiaal dat zij nodig hebben om hun werk te
kunnen doen.
Sahebdin vervolgt: “Dit jaar ben ik 2 keer naar Tepu
geweest. In februari en april. Ik ben er begonnen met een
waste baselinestudie. Het doel is om na te gaan hoeveel
vuil elk huishouden in Tepu gemiddeld produceert en
welke type afval er voorkomt. “Over de hoeveelheid vuil
per huishouden kan ik pas na de tweede fase van de
studie een uitspraak doen”, geeft de Monitoring and
Evaluation Assistant aan. Daarnaast zijn op enkele
plaatsen de oude posters vernieuwd en zijn er meer
posters geplaatst op nieuwe locaties. De zwarte en rode
recycle bakken die in maart 2017 zijn gemaakt, zijn
opnieuw geverfd en voorzien van tekst. Intussen is ook
gestart met de bouw van een communale/centrale
afvalbak en van een trekwagentje om het vuil te vervoeren
naar de nieuwe afvalgaten. Voor dit jaar staan nog
gepland: het bouwen van de overige afvalbakken, het
afronden van de waste baselinestudie en de presentaties
ingeleverd. Tot slot merkt Sahebdin op dat bij de ACT
van de afvalgroep. De presentaties zijn een methode om
kliniek ook een handpers is geplaatst om de blikken en
het milieubewustzijn te verhogen. Het zit ook in de
plasticflessen te persen, zodat per keer meer blikken en
planning om de afvalgroep een rondleiding te geven bij
plasticflessen kunnen worden vervoerd naar
de bedrijven waar de recyclables in Paramaribo worden
Paramaribo.”-.

met Foam
“Weg
Plastic."
en
ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF NR. I
ACT
Afvalbeleid
op kantoor
ACT Monitoring en Evaluation Assistant Feliz Sahebdin
ACT-Suriname voert een groen beleid uit op
zijn hoofdkantoor in Paramaribo. Medewerkers
worden er sterk gestimuleerd om weinig tot
geen foam en plastics te gebruiken. Volgens
ACT Monitoring en Evaluation Assistant Feliz
Sahebdin gaat dit bewustwordingsproces heel
langzaam maar wel de goede kant op. “Het is
even wennen, want wij kopen veel eten buiten
en in Suriname gebruiken restaurants nou
eenmaal onder andere veel foam. Waar een
medewerker daarvóór kon bellen, bestellen en
afhalen, moet die nu naar het restaurant met
een bak, zodat zij daarin het eten kunnen
plaatsen. Dit brengt veel ongemak met zich
mee. Bijvoorbeeld, je wacht langer in het
restaurants en als je bak kleiner is, dan krijg je
ook minder eten, maar het is even wennen”.
Het begon in januari met een brief aan 5
restaurants voor medewerking en uitleg
waarom ACT hiertoe is overgegaan. “Van één
kregen wij tegenbericht dat het eten vooraf
wordt ingepakt en zij daardoor niet kunnen
meewerken”, meldt Sahebdin. Behalve het
“eetinkoop”-beleid, zijn er op de afdelingen
afvalbakken geplaatst om het afval te scheiden:
Blauw voor papier en cardboard; Rood voor e-
waste; Geel voor batterijen, en Groen voor
plasticflessen en aluminium blikken.

ACT
Vervolg:
op kantoor
Afvalbeleid
ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF NR. I
Conservation
Weetjes
&
1400 mariene diersoorten ondervinden hinder
Tenminste
Het gescheiden afval wordt weggebracht om
te recyclen. De blikken, plasticflessen, papier
van plastic, verdeeld over bijna alle plaatsen in de
en karton worden ingeleverd bij Amreco. Bij de
mariene voedselketen; van bacteriën tot walvissen. De
groene recyclebakken van Suresur worden de
groepen die het zwaarst getroffen worden door plastic
blikken en plasticflessen ook geleverd waarna
zijn zeevogels, vissen, kreeftachtigen en zoogdieren.
Suresur die brengt naar Amreco. Sinds kort
Groepen zoals sponzen, anemonen, wormen en andere
zijn er afspraken met BAP Waste Management
ongewervelden hebben volgens onderzoek minder last
om onze batterijen en e-waste afval af te
van plastic. Dieren hebben op verschillende manieren last
nemen. Het afgegeven afval wordt tot kleine
van plastic. Het vaakst komt voor dat ze in plastic
delen gemaakt en vervolgens naar het
verstrikt raken, gevolgd door inslikken en het gebruiken
buitenland getransporteerd voor het
van plastic afval als schuilplaats. Verstrikking en inslikken
vervaardigen van nieuwe producten. Welke
leiden onder andere tot verwondingen, beperkte
organisaties doen dit al of willen ons
bewegingsvrijheid en in veel gevallen tot de dood.
voorbeeld volgen? Laat ons dat weten!-.
Bron: https://www.plasticsoupfoundation.org
Zo lang duurt de afbraak van afval in de natuur
CA. 1 MAAND
200 JAAR
Keukenrol, kranten en papieren zakdoeken. Onder de
Frisdrankblikjes van aluminium.
grond doet een vel keukenrol er veel langer over.
500 JAAR
6 WEKEN
Veel plastic flessen. Het polyethyleentereftalaat hierin is
Ontbijtverpakkingen, papieren zakken en
onafbreekbaar. Er blijven sporen van chemicaliën in de
bananenschillen.
bodem waar een plastic fles gelegen heeft.
2-3 MAANDEN
1-2 MILJOEN JAAR
Karton en melk- en sappakken met een laagje was. De
Glazen potten en flessen bestaan vooral uit silica, een
dikte van het karton is ook bepalend.
van de meest stabiele en permanente mineralen op
aarde.
2 JAAR
Sinaasappelschillen, multiplex en sigarettenpeuken.
NOG LANGER
De allergrootste vervuiler en langdurigste ongenode gast
50 JAAR
in de natuur is de batterij. Het dunne metalen omhulsel
Blikjes van blik, autobanden en leer.
wordt uiteindelijk wel afgebroken, maar de chemicalien
vanbinnen zijn de grote boosdoeners.
75-80 JAAR
Chipszakken.
Bron: http://wibnet.nl

ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF
NR. I
Tepu In The Spotlight
H e t d o r p w e r d r o n d d e b e g i n ’ 6 0 g e s t i c h t
d o o r C h r i s t e l i j k e m i s s i o n a r i s s e n .
De kikker op de rots, dat is de betekenis van
Pelelutepu. In de volksmond bekend als Tepu. Het
dorp is in vergelijking met andere Inheemse dorpen
klein qua aantal inwoners. Er wonen er ongeveer 390
dorpelingen die samen zo een 86 huishoudens
vormen.
e I n h e e m s e n d i e t o e n e e n
D
o m a d e n b e s t a a n h a d d e n , k r e g e n o p d e z e
n
a n i e r e e n v a s t e v e r b l i j f p l a a t s .
m
e p u w o r d t o m r i n g d d o o r e e n
T
a t u u r g e b i e d m e t a d e m b e n e m e n d e
n
t r o o m v e r s n e l l i n g e n z o a l s d e A n o r a I t u r u
s
e n e e n r i j k e f l o r a e n f a u n a . - .
I n h e t d o r p w o n e n e r o v e r w e g e n d
I n h e e m s e n v a n d e T r i o s t a m e n e e n k l e i n e
g r o e p W a y a n a ’ s e n A k u r i y o ’ s . D e
d o r p s l e i d i n g l i g t b i j k a p i t e i n M o s h e s i
S h a n a u p e . T e p u l i g t i n h e t z u i d e n v a n
S u r i n a m e a a n d e T a p a n a h o n i r i v i e r i n h e t
d i s t r i c t S i p a l i w i n i .
Logo van het dorp Tepu

ACT-SURINAME E-NIEUWSBRIEF NR. I
In Het Vooruitzicht!
Op 30 mei overhandigde ACT-Suriname directeur Minu Parahoe de eerste set gebiedskaarten van de laatste tien Matawai
dorpen aan de Boven Saramacca aan voorzitter Darel Willems van Avittiemauw, terwijl hoofdkapitein Emmanuels toekijkt.
juni – 2 juli:
18
Kwamalasamutu -
Expeditie
& 26 juni:
25
de Journalists
Train
in de complexiteit van
Introductie
Grondenrechten
Sipaliwini
– 22 juni:
18
Bestuur Training in
Trijana
- 28 juni:
26
IUCN-SUR
Bezoek
Paramaribo
& 30 juni:
29
Feestelijke Events: Opening
Tepu
– 30 juni:
1
ACT-staf voor
Trainingen
waste/peperhuis- nursery/logo
solar/
Tepu/
vaardigheden in het
verbeteren
met gemeenschappen
werken

Heb je verhalen, foto's en
video's waarvan u denkt dat
ze in onze volgende
e-nieuwsbrief moeten
worden opgenomen of die in
onze social mediacampagnes
kunnen worden gebruikt?
Email ons uw ideeën:
info@act-suriname.org

Follow us on:
@AmazonTeamSUR
AmazonConservationTeam
@AmazonConservationTeamSuriname
Amazon Conservation Team
www.act-suriname.org