Vijftig+ Magazine

Hét magazine voor 50-plussers!
Vijftig +
Magazine
Prijs € 2,25
www.vijftigplusonline.nl

Ik vind het belangrijk om je als bekende Nederlander in te zetten voor een goed doel.
2
Tanja Jess
Als burger ben je verplicht je mond
open te doen wanneer je onrecht ziet.
Niets zeggen en alleen toekijken vind ik
onacceptabel.
Interview: Mirjam Preusterink
Als kind droomde ze al over een leven als
actrice, maar ze heeft er nooit zo bij stil
gestaan dat ze daardoor ook een bekende
Nederlander zou kunnen worden. Tanja
is het nu allebei, maar wel één zonder
sterallures. Ze schrijft met gemak een
briljante column en is een succesvolle
vlogger. Momenteel is Tanja druk aan
het repeteren voor de hilarische komedie
Mijn man begrijpt me niet. En natuurlijk
is ze ook echtgenote van Charly Luske en
moeder van twee mooie zonen, Billy en
Bobby Lee. Het is duidelijk: de agenda
van Tanja Jess is goed gevuld. Je zou het
niet zeggen, maar sinds twee jaar hoort ze
bij de doelgroep van dit magazine. Tanja
vertelt over haar zoektocht naar
een bewuster leven, de nieuwe theatervoorstelling
en het ouder worden.
Kun je de lezers van Vijftig+ al iets
vertellen over de theatervoorstelling
‘Mijn man begrijpt me niet’ die op
3 november 2019 in première gaat?
“Het is een humoristische voorstelling
waarmee ik samen met Victoria Koblenko
en Anouk Maas op het toneel sta. Het
gaat over zaken die veel vrouwen bezig
houden. Je probeert overal perfect in te
zijn en dan is er constant die ingewikkelde
spagaat tussen het werk, gezin en sociale
leven. Leef ik wel met de ideale man of
vrouw? Moet ik echt mantelzorg verlenen
aan mijn irritante schoonmoeder? Hoe
houd ik mijn seksleven spannend? En de
verschillen tussen mannen en vrouwen,
want dat is toch wel gecompliceerd. We
proberen tijdens de voorstelling hier
antwoord op te krijgen. Iedereen die komt
kijken, herkent deze dilemma’s, maar het
wordt wel gespeeld met een vette knipoog.
Foto buro RuSt en Annabel Oosteweeghel
Humor is het ultieme middel om dit soort
zaken te delen, hoe ingewikkeld het soms
ook is.”
Herken je wat van jezelf in de personage
die je speelt in deze voorstelling?
“Nee, ze staat heel ver van mij af.
Eigenlijk geldt dat voor ons alle drie,
maar dat wilden we ook graag. In ons vak
word je snel getypecast en voordat je het
weet, speel je steeds dezelfde soort rollen.
Wat ik wel in haar herken, is de touwtjes
in handen blijven houden en het moeilijk
vinden om de controle los te laten. En ook
de angst om eenzaam te zijn. Ik vind het
alleen zijn in een relatie heel fijn, omdat
ik weet: ik heb mijn kinderen en man en
die komen allemaal weer thuis. Maar echt
alleen zijn, omdat ik niemand heb, dat zou
ik wel heel moeilijk vinden.”
Je bent in 2008 getrouwd met zanger en
acteur Charly Luske. Jullie hebben allebei
een druk leven, hoe houden jullie het
huwelijk goed?
(Tanja begint te lachen) “Als ik daar een
kant-en-klaar antwoord op had, was ik
multimiljonair geworden. We hebben heel
veel mazzel dat we elkaar na zo’n lange
tijd nog steeds zo leuk en aantrekkelijk
vinden. Er is een bepaalde chemie, iets
magisch. Maar het gaat natuurlijk veel
dieper dan alleen het uiterlijk. Het gaat
niet vanzelf, we werken er elke dag aan.
We communiceren veel met elkaar. Als
ik een advies moet geven; focus je niet
te veel op die ander en wat die eventueel
verkeerd doet maar kijk vooral naar jezelf
en vraag je regelmatig af of je iets mist, of
je gelukkig bent.
Lees verder op pagina 5

Kosten doorslaggevend voor ouderen bij dagje uit
Floortje Dessing meest gewilde reisgenoot
De zon hoog aan de hemel en de
terrasjes vol: ook voor ouderen is de
zomer het seizoen bij uitstek voor
gezellige dagjes uit met vrienden of
familie. Toch kijkt de Nederlandse
vijftigplusser tijdens een uitje in eerste
instantie niet naar zijn reisgezelschap
of de weersomstandigheden maar…
naar de rekening. Jawel: ouderen
noemen ‘redelijke prijzen’ massaal
als belangrijkste ingrediënt voor een
geslaagd dagje uit – we blijven immers
Nederlanders!
3
In de deze periode gaan Nederlandse
vijftigplussers weer massaal op stap. U
komt ze vooral tegen tijdens wandelingen,
fietstochten, stedentripjes en in musea,
want dat zijn de populairste activiteiten
voor een dagje uit, blijkt uit onderzoek in
opdracht van Startpagina.nl.
Partner
Zo’n 40 procent van de Nederlandse
vijftigplussers gaat eens of meerdere
keren per maand een dagje uit. Wat daarbij
opvalt, is dat hoogopgeleide ouderen
veel vaker op stap zijn dan laagopgeleide
ouderen. Zo gaat de helft (50 procent) van
de hoogopgeleide vijftigplussers eens of
meerdere keren per maand een dagje weg,
terwijl dit onder laagopgeleiden slechts 31
procent is.
Nederlandse ouderen gaan voornamelijk
met hun partner op stap (58 procent), al
is dit percentage onder tachtigjarigen een
stuk lager (34 procent). Zij gaan, mogelijk
door het wegvallen van een partner, vaker
alleen of met kinderen weg.
Geld
Toch is dat reisgezelschap niet de
belangrijkste succesfactor voor een
uitje; dat zijn de prijzen. Een overgrote
meerderheid van de 1.104 ondervraagden
(60 procent) vindt ‘redelijke prijzen’
belangrijk voor een geslaagde dag. Mooi
weer en reisgezelschap moeten het doen
met 51 procent. De grootste groep ouderen
(38 procent) spendeert tijdens een dagje
Floortje Dessing (Foto Edwin Smulders, Story)
uit tussen de 26 en 50 euro, al zit een
aanzienlijke groep (29 procent) daar nog
boven.
Dat prijzen belangrijk zijn wil overigens
niet zeggen dat ouderen de hand angstvallig
op de knip houden. Veruit de
meeste vijftigplussers (68 procent)
bezoeken bij voorkeur de horeca op
locatie in plaats van dat ze, uit voornamelijk
kostenoverwegingen, eten
van huis meenemen – dat doet slechts
24 procent. Een etentje wordt dan ook
door 56 procent gezien als de perfecte
afsluiting van een dagje uit.
Onbeschoft gedrag
Afknappers tijdens uitjes zijn vooral
viezigheid en onbeschoft gedrag. Ook
ergeren ouderen zich aan drukte, hoge
parkeerkosten en onvriendelijk personeel.
Om die te ontlopen, bereiden ouderen
hun dagjes uit goed voor. Daarbij varen
ze voornamelijk op aanbevelingen van
vrienden en familie (32 procent) en
recensies in kranten en tijdschriften (29
procent). Reisprogramma’s zullen het
ook goed doen, aangezien reisjournalist
Floortje Dessing uit het onderzoek als
meest gewilde reisgenoot naar voren
komt. Met 14 procent eindigt zij boven
aan de lijst van populairste BN’ers voor
een dagje uit. André van Duin eindigt met
9 procent op de tweede plaats.
Over Startpagina.nl
Startpagina.nl wijst mensen de weg op
het internet. Het platform trekt maandelijks
bijna 5 miljoen bezoekers. De site
biedt een handmatige selectie van links
waarmee bezoekers eenvoudig alles
kunnen vinden wat zij nodig hebben op
het internet. Van inspiratie, vragen &
antwoorden, tot specifieke aankoop.
Startpagina.nl is een belangrijke gids
voor de ervaren internetgebruiker (40+).

Zoek samen de
Zuid-Europese
zon op
in september
of oktober
Bij Belvilla vindt u de meest
unieke vakantiehuizen voor een
vakantie in Zuid-Europa.
Van een agriturismo in Italië tot een appartement aan de Spaanse kust, Belvilla heeft de
vakantiehuizen speciaal voor u geselecteerd. De vakantiehuizen van Belvilla zijn van alle
gemakken voorzien, zodat u met zijn tweeën van een ontspannen vakantie kan genieten.
Boek snel uw verblijf voor september of oktober, want uw ideale vakantiehuis is nu nog
beschikbaar.
Uw vakantiehuizen verhuurexpert
https://www.belvilla.nl/vijftig

5
Reactie CNV op CBS-rapport ‘Pensioenleeftijd werknemers’:
“Rem op stijging AOW-leeftijd komt geen dag te laat”
Bittere noodzaak dat de snelle stijging
van de AOW-leeftijd een halt is toegeroepen
in het pensioenakkoord.
Dat is de reactie van het CNV op het
onlangs gepubliceerde CBS-rapport
‘Pensioenleeftijd werknemers’.
Tweederde van de Nederlanders vindt
dat de AOW-leeftijd te snel stijgt, blijkt
uit pensioenonderzoek van het CNV
onder 2.000 Nederlanders.
De pensioenleeftijd is in 2018 weer met
5 maanden gestegen, blijkt uit de nieuwe
CBS-cijfers. Het jaar daarvoor, in 2017,
steeg de pensioenleeftijd ook al met 5
maanden. De pensioenleeftijd houdt
nauw verband met de AOW-leeftijd, waar
in het recent afgesloten pensioenakkoord
afspraken over zijn gemaakt. De afspraak
is dat de komende 2 jaar de AOW-leeftijd
wordt bevroren en dat de AOW-leeftijd
daarna minder snel stijgt.
Geen dag te laat
“De rem op de onverantwoorde stijging
van de AOW-leeftijd komt dus geen dag
te laat,” stelt CNV-voorzitter Arend van
Wijngaarden op basis van deze nieuwe
cijfers. 46% van de Nederlanders is bang
de pensioenleeftijd niet gezond te halen,
toont het CNV-pensioenonderzoek aan.
Onder laagopgeleiden is dit zelfs 53%.
Laagopgeleiden werken 8 maanden langer
Laagopgeleiden gaan gemiddeld 8
maanden later met pensioen dan hoogopgeleiden,
blijkt ook uit deze nieuwe
CBS-cijfers. “Zeer onrechtvaardig.
Laagopgeleiden werken vaker in zware
beroepen. Het zou zeer terecht zijn als
de stratenmaker eerder kan stoppen met
werken dan de beleidsadviseur.
Om die reden pleit het CNV voor het
‘45 jaar-plan’: wie kan aantonen dat hij
of zij 45 jaar heeft gewerkt, krijgt op
65-jarige leeftijd AOW zonder korting,”
aldus Van Wijngaarden.
45 jaar werken
In het pensioenakkoord is afgesproken dat
dit ’45 jaar-plan’ verder wordt uitgewerkt.
Van Wijngaarden: “Al jaren pleit CNV
voor deze rechtvaardige en eerlijke
oplossing. Dit plan komt tegemoet aan
mensen die jong begonnen met werken.
Die vaak in zware beroepen werkzaam
zijn. En die grote kans maken om voortijdig
op te branden omdat het fysieke
werk te zwaar is geworden. Voor die
honderdduizenden Nederlanders zou dit
een uitstekende oplossing zijn. Helemaal
nu weer opnieuw blijkt dat laagopgeleiden
8 maanden langer moeten werken dan
hoogopgeleiden.”
Zeer haalbaar
Minister Koolmees heeft dit plan tot
nu toe tegengehouden omdat het
‘administratief niet haalbaar is’: niet
iedereen zou zijn of haar dienstjaren
goed kunnen aantonen. Van Wijngaarden:
“Klinkklare onzin wat ons betreft. Ten
tijde van de VUT regelingen in de jaren
80 konden werknemers zonder UWV al
40 jaar arbeidsverleden aantonen.
Vanaf 1998 houdt het UWV sowieso alle
dienstjaren bij, dus in de toekomst speelt
deze discussie niet meer. Goed dat we dit
nu dus uitwerken en dit plan hopelijk
snel op een effectieve manier kunnen
invoeren.”

6
‘Kasteel Duivenvoorde zal altijd een plekje in ons hart houden’
Laatste Schimmelpenninck van der Oye vertrekt
Na bijna 800 jaar komt er een einde aan een tijdperk als binnen enkele weken de
laatste Schimmelpenninck van der Oye vertrekt van Kasteel Duivenvoorde. De
zuidvleugel waar de familie de laatste vijftig jaar woonde, gaat eind december wellicht
tijdelijk open. De plannen voor wat er daarna met dit deel van het kasteel gaat
gebeuren, zijn nog in ontwikkeling.
Door: Marjolein Altena Foto’s: Voorschotense Krant en Kasteel Duivenvoorde
kasteel en inboedel in een stichting
onder te brengen. In 1963 gingen de
deuren voor het publiek open. Na haar
overlijden gaan op haar verzoek haar
broer en schoonzuster, zij hebben
4 kinderen, Ludolphine is de derde
dochter, op het Kasteel wonen.
Officieel heet ze Ludolphine van Haersma
Buma barones Schimmelpenninck van der
Oye. Maar tijdens de kennismaking en na
een stevige handdruk stelt ze zich voor als
Ludolphine Buma. ‘Ik heb altijd te weinig
ruimte op formulieren’, lacht ze voluit.
Maar, het is een feit, weinig mensen
kunnen bogen op een zo lange familiegeschiedenis
op hetzelfde Kasteel. In de
13e eeuw wordt er een verdedigingstoren
opgericht, eigendom van de familie Van
Wassenaer. Is Duivenvoorde het oudste
kasteel waar de familie nog woont? ‘Dat
durf ik niet te zeggen’, zegt de barones.
‘Het is wel bijzonder dat het kasteel de
laatste twee eeuwen via de vrouwelijk lijn
doorgegeven is.’
Waren het eerst mannen die het kasteel
erfden, in 1817 is de 10-jarige Henriette
Jeanne Christine van Neukirchen de
erfgenaam. Zij trouwt later met Nicolaas
Steengracht. En dat Voorschoten een
spoorlijn heeft, is, weliswaar tegen wil
en dank, te danken aan een andere nazaat
van de familie. ‘De spoorlijn Haarlem-
Den Haag werd dwars door de landerijen
van het kasteel gepland. Daar had
eigenaar Jonkheer Nicolaas Steengracht
overwegende bezwaren tegen. Hij verloor
de rechtszaak echter maar wist wel te
bereiken dat er een halte bij het kasteel
kwam. Als de jonkheer zelf mee wilde
reizen, zette het personeel een rode vlag
bij de lijn. Die vlag hebben we hier nog!’
Vanaf 1912 is de familie Schimmelpenninck
van der Oye eigenaar. Willem
Anne Assueer Jacob woont er met zijn zus
Ludolphine Henriette. ‘Toen was er nog
geen elektriciteit en stromend water. Wat
zullen ze het koud hebben gehad want dit
is eigenlijk gebouwd als kasteel voor
de zomermaanden. Zeg maar een
vakantiehuis.’ Als de baron in 1957
plotseling overlijdt gaat het kasteel over
naar zijn zus Freule Ludolphine. Vanwege
de hoge successielasten besloot zij het
‘Ik ben in de oorlog geboren. In Oosterbeek
waar mijn ouders destijds woonden.
Mijn vader was burgemeester van het
Zeeuwse Kloetinge maar werd uit zijn
ambt gezet door de Duitsers en ze moesten
verhuizen. Na de oorlog zijn we teruggegaan
maar bezochten mijn oom en tante
in Voorschoten regelmatig. Mijn oom
ontving ons altijd met een liedje uit de
Duitse speelklok. Die staat nu op de overloop
maar stond toen in de grote hal. Als
kinderen trokken wij wel eens stiekem aan
het touwtje, maar ja dat hoorde iedereen
natuurlijk gelijk. Voor ons was het kasteel
een avontuur. Zoveel kamers, zoveel
gangen. Je kon er makkelijk verdwalen.
Als mijn oom zoektochten organiseerde,
gebeurde dat ook regelmatig. En zo’n
kasteel leeft. Het piept en kraakt en was
er tochtig. Ontzettend spannend als je
‘s avonds in je bed ligt.’ In een hemelbed
dan wel te verstaan en dat bed staat nog
steeds in het kasteel. En natuurlijk werd er
volop gespeeld op de paardrijstoel, ofwel
de chambre-horse. Ook dat staat er nog
steeds maar er op spelen, dat mag niet
meer.
Ludolphine van Haersma Buma barones Schimmelpenninck van der Oye
‘Mijn ouders hebben echt aan de basis
gestaan van de Stichting. Helaas overleed
mijn vader jong, daarna kwam het op
mijn moeder aan. Zij had een passie voor
het kasteel en de traditie, en vond dat ze
ervoor moest zorgen.’ Ludolphine zelf,
opgeleid als medisch kleuterleidster, vindt
een baan in Kindertehuis Nieuw Voordorp.
‘Dat was niet makkelijk. Veel kinderen
kwamen als baby bij ons. Dan werden ze
afgestaan door ongetrouwde moeders die
daarna weliswaar nog drie maanden
bedenktijd hadden. Maar sommige
kinderen bleven tot hun 18e bij ons.
Wij probeerde ze het dagelijks leven van

7
een gezin te geven. Op vrijdag gingen we
met ze naar de markt bijvoorbeeld. Maar
toen ik mijn man (Roland van Haersma
Buma) leerde kennen, ben ik gestopt.’
Haar huwelijk werd in De Omroeper, de
toenmalige huis-aan-huis krant, breed
aangekondigd. Het paar trouwde op het
Kasteel en het was voor het eerst in 100
jaar dat er weer een bruiloft was. Volgens
de krant was het kasteel getooid met de
witte bruidswimpel en Burgemeester Kool
zelf sloot het huwelijk. Dat was precies 50
jaar geleden. Een feestje? ‘Groot feest”,
lacht de barones.
Voor het werk van haar man reisde
Ludolphine de hele wereld over. ‘Begin
jaren 2000 kwamen we terug. Mijn
moeder leefde nog en ze wilde hier perse
blijven wonen tot haar laatste snik. Dat
kon ze zelfstandig maar had wel hulp
nodig. Ik was hier dus vaak. Na haar
overlijden, en in overleg met mijn zussen
en broer, zijn wij hier komen wonen. Dat
is nu 15 jaar geleden.’
Maar dan nu toch het vertrek? ‘Ja, een
emotioneel besluit dat ook pijn doet. Ik
realiseer me dat ik de laatste in een lange
familielijn ben maar we wilden geen van
beiden alleen achter blijven in het kasteel.
Hebben er echt heel lang over nagedacht
en voor ons is het een goed besluit.
Het paar gaat naar een comfortabel
appartement. ‘Niet in Voorschoten nee,
dat is wel jammer.’
Het meegebrachte boekje ‘Spraakmakende
Voorschotenaren’, van Loes de Keuning,
wordt in grote dank aanvaard. ‘Loes
interviewde haar moeder in 1984. ‘Ik ben
hier bijzonder blij mee’, zegt Ludolphine
enthousiast. ‘Het gaat mee naar het
nieuwe huis.’ Na haar vertrek blijft ze
nog wel betrokken bij het Kasteel, onder
andere voor de rondleidingen. ‘Dat is
ontzettend leuk, vooral als er kinderen
bij zijn of als kinderen, zoals op Open
Monumentendag, zelf rondleidingen
geven. Ik vertel ze dan over de ‘plofplee’
en vertel dan waar die gezeten heeft.
Gegarandeerd succes. Of Duivenvoorde
interactief is? Ja, dat kun je wel zeggen.
Er is zo veel te zien, noem met haar
aanschouwelijk onderwijs. Er zijn
inmiddels ruim 120 vrijwilligers die
dagelijks aan het behoud van het kasteel
en het landgoed werken, naast een
handvol vaste krachten. Daarnaast zijn
er trouwerijen (‘dat mogen er van mij
wel veel meer worden’), concerten en
vergaderingen. Het onderhoud kost veel
geld, dat inkomen is hard nodig. Verder
zijn er nog familiestukken die we aan het
kasteel schenken. Zoals een kroonluchter,
een vroege olielamp en meer. Die moeten
allemaal geregistreerd worden. Daar ga
ik bij helpen. Nee, uit het oog is zeker
niet uit het hart. Het Kasteel zal altijd een
plekje houden!’
Bron: Voorschotense Krant

8
Ouderen voorzichtig bij het doen van online aankopen
Onveilige webwinkels herkennen is lastig voor veel senioren
Ruim veertig procent van de senioren
die online winkelen vindt het lastig
om te herkennen of een webwinkel wel
veilig is, zo blijkt uit onderzoek van
SeniorWeb onder bijna duizend
senioren. Ouderen zijn dan ook vrij
voorzichtig. Ze letten op meerdere
zaken om te bepalen of een webwinkel
wel betrouwbaar of veilig is, waarbij
vooral wordt gekeken naar de bekendheid
van de winkel of het merk (65%).
Waar let men op?
Voor het onderscheiden van veilige
webwinkels van onveilige webwinkels
wordt verder gekeken naar: een groen
slotje in de browser (57%), https in de
URL (54%), een waarborg of keurmerk
(46%) en de betaalmethode (39%). Voor
ruim een derde van de senioren zijn online
recensies van anderen tevens een handig
hulpmiddel. Maar op bijvoorbeeld het
gehanteerde retourbeleid (23%) of hoe
lang een webwinkel al bestaat (17%)
wordt veel minder gelet. Als een website
er onbetrouwbaar of onveilig uitziet doet
de helft van de senioren geen aankoop bij
de betreffende webwinkel.
Eenvoudig is essentieel
Andere redenen waarom veel senioren niet
bij een bepaalde webwinkel een aankoop
doen zijn: een onduidelijke website,
te veel persoonsgegevens moeten invullen
en verplicht een account moeten aanmaken.
Ongeveer de helft van de ouderen
laat webwinkels om deze redenen links
liggen. Ook (hoge) verzendkosten zijn
vaak een reden om niet tot een aankoop
over te gaan (44%). Terwijl het (te) lang
moeten wachten op een artikel maar voor
19% een argument is om niet te bestellen.
Ondanks dat ouderen vrij voorzichtig zijn
geven vier op de tien toe (waarschijnlijk)
weleens een aankoop te hebben gedaan
bij een voor hen onbekende webwinkel,
waarvan ze vooraf níet hadden gecheckt
of deze wel veilig was.
Gevaar van nepwebwinkels
Mensen zijn eerder geneigd om bij een
bekende webwinkel te kopen, dan bij een
onbekende webwinkel. Ook veel senioren
blijken voor veilig online shoppen vooral
af te gaan op de bekendheid van webwinkels
en merken. Criminelen weten dit
en maken hiervan misbruik. Ze kopiëren
bekende webwinkels en proberen mensen,
vooral via e-mail en sociale media, naar
deze nepwebwinkels te lokken. Van alle
ondervraagden geeft één procent aan
weleens op deze manier te zijn opgelicht.
Tips voor veilig winkelen
Meer dan de helft van de senioren koopt
cadeaus voor familie en vrienden. Hiervan
verwacht bijna veertig procent dit deels of
voornamelijk online te doen. Men vindt
online winkelen vooral handig vanwege
de bezorging aan huis (48%), dus geen
gesjouw met zware artikelen, en om
artikelen te kunnen kopen die niet in de
buurt verkrijgbaar zijn (43%). Om mensen
te helpen veilig(er) online te winkelen
zijn op Seniorweb.nl veel handige tips te
vinden over bijvoorbeeld het herkennen
van onveilige webwinkels.

Italiaans stamppotje met veldsla
9
Ingrediënten:
n 600 gram aardappelen
n 4 sjalotjes
n 1 eetlepel (olijf)olie
n 150 gram veldsla of 1 krop
Romeinse sla, little gem of
andijvie
n 50 gram rucola
n 150 gram kerstomaatjes
n 200 gram gerookte makreel
n 12 blaadjes basilicum.
Voedingswaarden per persoon
n Energie 660 kcal
n Eiwit 30 gram
n Koolhydraten 60 gram
n Waarvan suikers 7 gram
n Vet 30 gram
n Waarvan verzadigd vet 6 gram
n Vezels 9 gram
n Zout 2 gram
BRON: Voedingscentrum
Met dit stamppotje wordt het een feest aan tafel
Hoofdgerecht voor 2 personen - Bereiding in 30+ minuten
Bereiding
n Schil de aardappelen en kook ze in weinig water in ca. 20 minuten gaar.
n Pel de sjalotten en snijd ze klein. Fruit de sjalotten in de olie zacht.
n Maak de veldsla, de rucola en de kerstomaatjes schoon.
n Halveer de tomaatjes.
n Maak de makreel schoon, verwijder alle graten en verdeel de vis in stukken.
n Scheur de basilicumblaadjes een keer door.
n Stamp de gare aardappelen grof.
n Meng er de sjalotten met makreel en de rest van de groente en de basilicum door.
n Warm het geheel goed door.
Ingrediënten over?
Gebruik de rucola niet meer als de Te Gebruiken Tot-datum is verstreken.
Bewaar een aangebroken verpakking rucola in de koelkast. Eet de rest van de makreel
op toast. Gebruik de rest van de tomaatjes in doperwten.

10
Ouderen geven hun woning een 8,3
Ouderen zijn positief over hun woning
en hun woonomgeving. Zij geven hun
huis gemiddeld een 8,3. Dat blijkt
uit onderzoek van ANBO en Leyden
Academy on Vitality and Ageing. De
meerderheid van de respondenten geeft
ook aan te willen blijven wonen in hun
huidige woning. Maar wat maakt een
huis voor ouderen nu écht hun thuis?
Onderzoek naar woonwensen
van ouderen
De meeste onderzoeken die tot nu toe zijn
gedaan over hoe ouderen willen wonen,
gaan over de functionele aspecten van een
huis: hoe zorgen we ervoor dat iemand
langer thuis kan blijven wonen? Hoe
maken we ruimte voor de beperkingen
waar ouderen mee te maken krijgen? Zo
weten we inmiddels uit allerlei onderzoek
dat het merendeel van de Nederlandse
ouderen zo lang mogelijk zelfstandig
thuis wil blijven wonen. Daarvoor moet
hun woning soms worden aangepast,
bijvoorbeeld een ruimere douche en een
hoger toilet.
Liane den Haan, directeur-bestuurder van
ANBO: “In bestaande onderzoeken is
weinig aandacht voor het ‘thuisgevoel’,
terwijl voor de meeste mensen dat het
belangrijkste is: of ze zich ergens thuis
voelen. Daarom hebben we ons in dit
onderzoek daarop gericht. Wat maakt
een huis een thuis? Welke woonaspecten,
zoals ruimtes binnen en de omgeving
buiten, zijn van invloed op dat thuisgevoel?
Op die manier kunnen we beter
begrijpen hoe een huis een thuis wordt
en op welke wijze mensen voor zichzelf
een thuis creëren, ook wanneer ze (noodgedwongen)
moeten verhuizen.”
Lex van Delden, onderzoeker bij Leyden
Academy on Vitality and Ageing: “Met
dit onderzoek vergaren we niet alleen
informatie over wonen en thuisgevoel,
maar hopen we ook dat we mensen laten
nadenken over wat zij nu echt belangrijk
vinden in, aan en rondom hun woning om
zelf het woonplezier te kunnen vergroten.”
Gevoelens bij wonen
Uit het onderzoek blijkt dat het met het
thuisgevoel bij de meeste mensen wel
goed zit. Op een schaal van nul tot tien
geven respondenten gemiddeld een 8,3
voor hoe tevreden ze met hun woning zijn.
Op de vraag welke gevoelens ze ervaren
als ze na enige tijd (bijvoorbeeld na een
vakantie) weer terugkomen in hun
woning, geven verreweg de meeste
deelnemers (63%) aan blij te zijn en
vertrouwen te ervaren; slechts enkelen
ervaren negatieve gevoelens als verdriet
en boosheid.
Het Thuisgevoel
Twee-derde van de respondenten geeft aan
het meest positieve gevoel te hebben
over de woonkamer; de ruimte waar
81% dan ook de meeste tijd binnenshuis
doorbrengt. Daarnaast vroegen we wat
voor ouderen hun huis een thuis maakt.
Mensen geven aan dat het gaat om een
plek waar ze zichzelf kunnen zijn, zich
kunnen ontspannen en zich op hun gemak
en veilig voelen. Mensen vinden het heel
belangrijk dat het gezellig is, warm en
geborgen. Het thuisgevoel hangt samen
met veel verschillende aspecten, die
mensen meestal zelf in handen hebben.
Een voor de hand liggend voorbeeld is het
inrichten van de woning naar eigen smaak
met dierbare, betekenisvolle spullen die
herinneringen en vertrouwdheid oproepen.
Zo ontstaat een eigen sfeer en identiteit.

- Boeken -
Een intrigerende familie met Nederlandse roots
De Roosevelts
Frans Verhagen schrijft over
een Amerikaanse familie
die geschiedenis maakte: de
Roosevelts. De Roosevelts
hadden hun wortels in Zeeland,
vanwaaruit een verre voorvader
rond 1645 naar Amerika
migreerde. De familie zou
uitgroeien tot een van de
bekendste presidentiële families
van Amerika. De Republikein
Theodore en zijn verre achterneef
Franklin, een Democraat,
bleken gedreven en intelligente
presidenten. Eleanor, de vrouw
van Franklin en het nichtje van Theodore, maakte naam als
voorvechtster van mensenrechten en vrouwenemancipatie, onder
andere bij de VN. Frans Verhagen vertelt over deze familieleden,
die als grote hervormers de basis wisten te leggen voor de
huidige samenleving en de internationale rol van de VS.
’De Roosevelts’ is een nieuw deel in de serie ‘American Giants’,
waarin Frans Verhagen eerder ‘Founding Fathers’, ‘Lincoln’ en
‘De Kennedy’s’ schreef.
ISBN 978 94 019 1619 6 | Prijs € 25,00
Alles lijkt zoals het was
Frits Spits
Ontroerende, nostalgische en liefdevolle
ode aan muziek, het leven en
de liefde.
Na het overlijden van zijn vrouw
Greetje krijgt muziek een andere rol
voor Frits Spits. Hij had altijd al oor
voor de teksten en de taal in de liedjes,
nu begint hij ze meer en meer te koppelen
aan gebeurtenissen en herinneringen
uit zijn leven. Het zijn de meest
recente Nederlandstalige liedjes van o.a. Diggy Dex, Yentl & De
Boer, Veldhuis & Kemper, Kommil Foo en Anouk die Spits de
weg wijzen naar die herinneringen. Hij is ze gaan opschrijven in
Alles lijkt zoals het was: prachtige, intieme verhalen die een ode
brengen aan het leven en de liefde.
Frits Spits (1948), radiomaker van het eerste uur, werd vooral
bekend als presentator van het radioprogramma De Avondspits.
Hij presenteert nu De Taalstaat op NPO Radio 1. Hij is de
auteur van De Standaards van Spits 1 en 2.
• Titelsong Frank Boeijen, een nieuwe compositie, speciaal voor
het boek geschreven • inclusief cd met liedjes uit de verhalen
• Zijn meest persoonlijke boek tot nu toe
ISBN 978 90 245 8700 1 | Prijs: ca. € 24,99
11
12 vesten voor 4 seizoenen in een fantastisch kleurenpalet!
Vesten zijn de nieuwe haaktrend
Een zijdeachtige mohair, zachte katoen of een grove wol: Saskia Laan selecteert
fijne garens en prachtige kleuren die passen bij de stijl van het vest en de tijd
van het jaar. Elk vest wordt gehaakt met een andere steek: filethaken voor de
lente en kabels voor de herfst. De modellen van de vesten lopen uiteen van
een kort overslagvestje naar een lang en kleurrijk granny-vest. Daarnaast geeft
Saskia stylingtips en kleuradviezen. Alle vesten worden beschreven voor maat
S tot en met maat L, met advies voor maatwerk.
Haakexpert Saskia Laan heeft 5 succesvolle haakboeken geschreven,
waarvan er enkele vertaald zijn. Ze heeft een grote fanbase op Instagram en op
Facebook, ze geeft workshops en presenteerde het succesvolle
onlineprogramma Koffie & Wol.
ISBN 978 90 2458 565 6 | Prijs: ca. € 17,50
Vijftig + Win Actie
Maak kans op een exemplaar van dit boek! Stuur uw naam en adres onder vermelding van ‘Vesten Haken’
naar Vijftig+ Magazine, postbus 53, 1700 AB Heerhugowaard of ga naar winacties op www.vijftigplusonline.nl

12
BIOSCOOPTIPS
A Fool’s Paradise
In de roadmovie A Fool’s Paradise maakt
de Zuid-Afrikaanse-Nederlandse regisseur
Saskia Vredeveld een reis naar Zuid-Afrika
met de vraag of zij zich nog wel ‘thuis’
zal voelen in haar eigen land. Ze treedt
in de voetsporen van de Nederlandse
kolonisten en reist door het onbekende.
Een route van zo’n 1.800 kilometer door
adembenemende landschappen van Kaapstad
naar Amsterdam, vlakbij de grens met
Mozambique. Ze bezoekt plaatsen die haar
en ons bekend in de oren klinken, maar
waar ze nooit eerder was: Haarlem, Middelburg,
Utrecht, Amersfoort, Rotterdam.
Ze is getuige van armoede, werkloosheid,
xenofobie, criminaliteit en corruptie.
Saskia herinnert zich Zuid-Afrika vooral
als een vakantieland. Dat zij gescheiden
van de ‘anderen’ leefde, voelde voor haar
destijds heel normaal. In haar omgeving
stelde niemand daar vragen bij. Heeft die
jeugd onder Apartheid haar tot een racist
gemaakt?
Jasperina: Op eenzame hoogte
Jasperina de Jong (81) is voor velen een
mysterie, een afstandelijke perfectionist.
Een diva en een ijskonijn. Ze woont alleen
in een bos. Teruggetrokken. Oh kind,
ze heeft alles al zo vaak verteld: hoe ze
vroeger al zo mooi kon zingen, hoe ze balletdanseres
wilde worden… en hoe Wim
Kan haar destijds niet aannam wegens
gebrek aan talent.
Een leraar herinnert zich een meisje dat
niet stil kan zitten in de klas en graag in
het middelpunt van de belangstelling staat.
Het is duidelijk dat ze actrice zou worden.
Zelf zegt ze: Ik wilde artiest worden, maar
wist niet wat dat betekende. Haar ouders
hebben geen geld voor balletles, en vinden
het eigenlijk allemaal maar onzin. Werken
moet je.
De Liefhebbers
De onderlinge relaties van vier volwassen
kinderen van de familie Liefhebber komen
op scherp te staan als blijkt dat hun vader
zijn ziekte heeft verzwegen. Om nader tot
elkaar te komen zullen ze de confrontatie
met elkaar én zichzelf moeten aangaan,
want zelfs onvoorwaardelijke familiebanden
hebben hun grenzen.
Cast: o.a. Jeroen Krabbé, Beppie Melissen,
Hadewych Minis, Theo Maassen,
Jelka van Houten, Guy Clemens en Sanne
Hansen.
Regie: Anne van der Heide
Genre: familiedrama
Herkomst: Nederland
Vanaf 24 oktober in de bioscoop
Regie: Saskia Vredeveld
Genre: Roadmovie
Herkomst: Nederland
Vanaf 17 oktober in de bioscoop
Regie: Simone de Vries
Genre: Documentaire
Herkomst: Nederland
Vanaf 7 november in de bioscoop

KPMG: “AOW-leeftijd ook in 2024 niet omhoog
door langzamere stijging levensverwachting”
De levensverwachting van Nederlanders stijgt minder hard dan verwacht. Meer sterfgevallen, met name als gevolg van
hardnekkige griepepidemieën en strengere winters, lijken de belangrijkste oorzaken van de huidige rem op de levensverwachting.
Het minder oud worden van mensen heeft gevolgen voor het bepalen van de ingangsleeftijd van de AOW en de
dekkingsgraad van pensioenfondsen. Op basis van het projectiemodel van het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG) heeft
KPMG berekend hoeveel lager de levensverwachting vergeleken met eerdere berekeningen op dit moment is. Uit deze analyse
blijkt dat voor mannen die dit jaar worden geboren de levensverwachting op dit moment bijna een half jaar lager ligt dan
vastgesteld in eerdere prognoses. Voor vrouwen is deze bijna een jaar lager. Voor 65-jarige mannen is het effect beperkt en
voor 65-jarige vrouwen is de levensverwachting ongeveer een half jaar minder dan eerdere verwachtingen.
13
Minder snelle verhoging AOW-leeftijd
“Dit betekent niet dat de levensverwachting
afneemt”, zegt Egbert Kromme,
actuaris en partner bij KPMG Advisory.
Kromme: “Het betekent wel dat deze
minder snel stijgt dan eerder was voorspeld.
De ingangsleeftijd van de AOW is
gekoppeld aan de levensverwachting. De
minder hard stijgende levensverwachting
zorgt dus voor een minder snelle verhoging
van de ingangsleeftijd van de AOW,
ook op langere termijn. In 2016 werd nog
verwacht dat een ingangsleeftijd van de
AOW van 70 jaar al in 2044 zou worden
bereikt. Op grond van de minder snel
stijgende levensverwachting is de huidige
verwachting dat deze pas in 2047 wordt
bereikt. Vorig jaar besloot de overheid op
basis van de cijfers van het CBS om de ingangsleeftijd
van de AOW in 2023 niet te
verhogen naar 67 jaar en 6 maanden. Naar
verwachting zal de overheid op basis van
de recente cijfers besluiten om de AOWleeftijd
ook in 2024 niet te verhogen.”
Goed nieuws voor pensioenfondsen
Voor pensioenfondsen is de minder snel
stijgende levensverwachting volgens
Kromme goed nieuws. Kromme: “Ze
hoeven immers minder lang uit te keren
dan eerder verwacht. De meeste pensioenfondsen
en verzekeraars maken voor
de vaststelling van hun voorzieningen
gebruik van de prognosetafel van het AG.
De laatste publicatie was in september
2016. Hierin is de recente toename van de
sterfte nog niet verwerkt. Wanneer twee
extra jaren met sterftedata aan het model
worden toegevoegd, dan zal voor een
gemiddeld pensioenfonds de voorziening
Egbert Kromme
met ruim 1% dalen. Een meevaller van
ruim 1% in de voorziening zal bij een dekkingsgraad
van rond de 100% zorgen voor
een stijging van de dekkingsgraad met
ruim 1%. In de huidige tijd van lage rentes
is dit goed nieuws voor veel pensioenfondsen.
Voor sommige fondsen kan dit
betekenen dat kortingen kunnen worden
uitgesteld of dat indexatie dichterbij komt.
Overigens is de impact voor specifieke
pensioenfondsen wel afhankelijk van de
leeftijdsopbouw, de verhouding tussen
mannen en vrouwen en van de sterfte
binnen hun eigen fonds. Bij de inschatting
van het effect van ruim1% is aangenomen
dat het fonds nu gebruik maakt van de tafel
van 2016 en straks overgaat op de tafel
van 2018. Bij deze tafel gaan wij ervan uit
dat het AG geen significante wijzigingen
heeft aangebracht in het projectiemodel.”
Mogelijke trendbreuk
Volgens Kromme zou sprake kunnen zijn
van een breuk in de trend dat Nederlanders
steeds ouder worden. Kromme: “Wellicht
is de klimaatverandering hiervan de
oorzaak. Als onze winters kouder worden
en onze zomers heter, dan betekent dat
meer sterfte onder ouderen. Als dit het
geval blijft dan zal de levensverwachting
structureel lager zijn dan eerder voorspeld.
Het kan echter ook zijn dat de laatste jaren
uitzonderingen zijn op een eerder vastgesteld
patroon en dat de hogere sterfte
incidenteel is. In dat geval zal de AOW
ingangsleeftijd alsnog sneller gaan stijgen
en zullen pensioenfondsen hun voorzieningen
over een aantal jaren weer (deels)
moeten aanvullen.”

14
AutoNostalgia
Door John Vroom (Autojournalist)
Citroën 2CV
Wat ik altijd een verschrikkelijke auto
heb gevonden is de Citroën 2CV of de
Eend. Zo’n partij blik! Ook in die tijd
vond ik er alles even gammel uitzien.
Typisch Frans zult u zeggen, maar juist
daarom.
Neem nou die bumpertjes van dun
metaal. Die dunne makkelijk beweegbare
motorkap die mij toen al deed denken
aan die golfplaten daken van een willekeurig
fietsenhok. Deuren met een dikte
van twee centimeter met daarin een
klapraampje dat regelmatig uit zijn slotje
viel op je linkerarm. Een achterklep van
dezelfde deurkwaliteit en alles was kaal,
kaal en nog eens kaal.
Stoelen van een buizenframe met daartussen
een dun hangmatje waar je wat
vreemd in wegzakte. Je kon ze er uit
halen en dan kon je naast je Eend gaan
zitten in het kader van bermtoerisme.
Nou, mij niet gezien. Dat grote ronde
metalen stuur, dat veel te plat stond,
zodat je er nooit lekker achter kon zitten,
zeker niet met die wegzakkende stoeltjes.
Een dashboard dat die naam echt niet
mocht dragen en een stangetje rechts aan
het stuur voor de richtingaanwijzers en
een stangetje met draaihendel voor de
verlichting, waar je ook op kon drukken
voor de claxon. Nou ja, claxon? Klein
rond sleuteltje voor in het contactslot
rechts van de snelheidsmeter met daarop
de choke en de starter. Het schakelhendel
was een zeer opvallend en apart duw-,
trek- en draaigeval, wat leek alsof je met
een paraplu in de weer was.
Ventilatie was ook een groot woord,
want je schoof en horizontale klep onder
de voorruit open en via wat kippengaas
kwam er wat lucht binnen. Het o zo
geroemde open dak was het onhandig
oprollen van een wat dikkere tafelzeilkwaliteit.
De deuren hadden binnen
een schuifje, waarmee je het lichtgewicht
blikje kon ontgrendelen en het geheel
was onbekleed zonder armsteun of iets
dergelijks.
Na het starten hoorde je een typisch
ronkend Eendgeluid en het optrekken
vroeg toch een bepaalde handigheid.
Ik zie mijn leraar Frans, meneer de
Zoete, op de Van Hoogstratenschool in
de Spaarwaterstraat nog gaan richting
Soestdijksekade waar hij woonde in zijn
lichtblauwe Eend.
Sturen was meer sjorren aan het relatief
zwaar sturende stuur en bochten waren
natuurlijk helemaal een drama, want bij
een sportieve rijstijl (voor zover mogelijk)
hing je in de bocht bijna op één oor
en zat de passagier zowat op je schoot.
Parkeren was ook geen pretje zonder
enig overzicht en veel Eenden waren dan
ook gehavend aan de wielkasten en de
bumpers. Op de snelweg was je dan
ook een gevaar op de weg voor je medeweggebruikers,
want voor het inhalen
van een vrachtwagen had je een kalender
nodig in plaats van een stopwatch.
Kortom u merkt het al, ik vond die Eend
helemaal niks en nog eigenlijk niet,
maar nu heeft hij voor mij toch wel wat
emotionele waarde, gezien de talloze
herinneringen aan vroegahh.
[johnvroom@planet.nl]

Canada’s Wildlife, adembenemend!
Vanaf 8 oktober vertoont Omniversum
Canada’s Wildlife, een adembenemende
grootbeeldfilm over de wonderschone
natuur, de beren en andere bewoners
van het Canadese natuurpark Great
Bear Rainforest. Op het 840 m² grote
koepelscherm van het Haagse filmtheater
een onvergetelijke ervaring.
15
In het Great Bear Rainforest leven niet
alleen grizzlyberen, wolven, zeeotters en
bultruggen, maar ook de zeldzame, witte
spirit beren. Samen met de First Nationsvolkeren
leven ze al duizenden jaren in dit
overweldigende landschap waar bergen
en mistige regenwouden spiegelen in
kristalheldere meren. Verborgen voor de
buitenwereld is het een van de mooiste
onaangetaste plekken op aarde.
Begin aan een boeiende reis door dit land
van moederbeer Mox, een spirit beer. We
zien hoe ze voor haar jong zoekt naar
voedsel, waarbij ze competitie heeft
van zwarte beren en wolven. Zalmen
zwemmen stroomopwaarts en proberen
uit de klauwen van de hongerige beren
te blijven. Adelaars kijken ons in volle
vlucht recht in de ogen. In de oceaan
zwemmen en springen otters, zeeleeuwen
en bultruggen vrolijk rond. En wie houdt
het droog als het onderkomen van moederbeer
en kleine beer in een modderstroom
verdwijnt en de twee op zoek gaan naar
een nieuw thuis?
Door de bijzondere projectietechniek en
het sublieme geluidssysteem dompelt
Canada’s Wildlife je onder in een
magische wereld. Een totaalbeleving voor
jong en oud.
Omniversum, President Kennedylaan 5,
Den Haag. www.omniversum.nl