ccBe Seizoensbrochure 20|21

ELS DOTTERMANS
“Cynisme is een
vorm van onmacht”
Als reactie op het anonieme,
vaak massale lijden in verre
buitenlanden introduceert
regisseur Milo Rau het
cynisme in ‘Compassie.
De geschiedenis van het
machinegeweer’. In de
voorstelling is actrice Els
Dottermans doordrenkt
van dat cynisme. In haar
dagelijks leven blijkt dat
helemaal anders te zijn.
In Knack vertelde je destijds dat bij
de repetities vaak de vraag opkwam
wat je in godsnaam allemaal aan het
zeggen was. We zijn zo’n anderhalf
jaar verder: hoe kijk je nu tegen de
tekst aan?
Els Dottermans: “In tegenstelling tot de
stukken die ik zelf maak, neem ik deze tekst
van buitenaf in me op terwijl ik speel. De
tekst lag er, het stuk was al gespeeld (in
Duitsland, met andere acteurs) en had al
een betekenis. Bij Milo Rau gaat het om de
inhoud van de voorstelling en niet om de
acteur. Het is een controversiële tekst. Ik
neem woorden in mijn mond die ik zelf nooit
zou gebruiken. Maar ik neem die tekst ook
tot mij, hij leidt een eigen leven.”
Het stuk vermengt fictie en realiteit
– ook uit jouw eigen leven. Is dat een
manier om de toeschouwer dichter bij
de kern te brengen?
“Mijn eigen realiteit doet niets ter zake. Dat is
zijn handelsmerk (van Milo Rau - mvm): het
moet altijd met het heden te maken hebben,
het mag niet in de geschiedenis hangen.
Dit is de realiteit zoals het hem uitkomt, hij
neemt er een loopje mee. Dat is een plezierige
vorm om te spelen. ‘Ik kan tegenwoordig heel
makkelijk in een rol stappen’, laat Milo me
zeggen. Ik zeg dus tegen de mensen dat ik
een rol ga spelen.”
Cynisme is een woord dat vaak opduikt
als het over deze voorstelling gaat.
Word je zelf cynisch van de wereld
vandaag?
“Het gaat om de mening van een blanke
actrice van dertig die op haar twintigste een
traumatische ervaring had in Rwanda. Ze is
daardoor getekend. Nu staat ze tegenover de
nieuwe uitdagingen in Europa, namelijk de
vluchtelingencrisis. Haar trauma is zo groot
dat die crisis haar koudste kleren niet raakt.
Daarom heet het stuk ook ‘Compassie’: het
leed is te groot opdat we het nog zouden
kunnen aanvoelen. Het is iets anders als
het leed gepersonaliseerd is – zoals bij een
15