Belevingsgerichte zorg wint terrein in ... - Gastvrije Zorg

More documents

Recommendations

Info

Het Amersfoortse bedrijf Senta multisensory concepting doet onderzoek naar en geeft advies over multizintuigelijke beleving. Volgens senior projectmanager en functieleerpsycholoog Ruth Pijls groeit het aantal zorginstellingen dat op zoek is naar passende beleving. ‘Men wordt zich steeds meer bewust van de positieve invloed die de omgeving kan hebben. Eerst waren het de ziekenhuizen, maar nu zijn zorginstellingen ook steeds meer geïnteresseerd.’ Volgens Pijls kan met relatief kleine ingrepen al veel bereikt worden. ‘Kleuren spelen een belangrijke rol bij het welbevinden van een patiënt. Pasteltinten en groentinten hebben een rustgevende werking. Felle kleuren maken juist onrustig. Wanden een andere kleur geven heeft vaak een wonderbaarlijk effect.’ Optimaal resultaat Pijls benadrukt dat er een consistente afstemming moet komen van alles wat de zintuigen prikkelt om een optimaal resultaat te krijgen. ‘Kleur, geur, licht en geluid moeten een geheel vormen. Je kunt de wanden van een huiskamer in een instelling een mooi rustgevend kleurtje geven, maar als het er niet prettig ruikt, of als de luchtverversingsinstallatie voortdurend geluid maakt, dan heeft die kleur niet het gewenste effect.’ Senta onderzoekt dan ook eerst de situatie in een instelling. Daarbij worden bewoners en personeel geënquêteerd. ‘In een instelling voor demente cliënten zijn rustgevende kleuren en zachte materialen geschikt. Bijvoorbeeld zachte hoogpolige tafelkleden en meubels van hout met ronde hoeken. Kortom: materialen die niet koud aanvoelen en prettig zijn om aan te raken. Zo prikkel je de mensen niet onnodig veel en op een vriendelijke, ondersteunende manier.’ Ook geur is belangrijk. ‘Met geurverspreiders kun je allerlei geuren toevoegen aan de ruimte’, legt Pijls uit. ‘Sinaasappelgeur bijvoorbeeld heeft een kalmerende werking. Maar ook gewoon koffie zetten op de afdeling, thema belevingsgerichte Zorg waardoor de geur van versgezette koffie verspreid wordt, kan bij mensen die bijvoorbeeld onrustig zijn, een positief effect hebben.’ Het positief prikkelen van zintuigen heeft niet alleen een gunstige uitwerking op het gedrag van mensen, aldus Pijls. ‘Met demente ouderen kun je door het prikkelen van zintuigen ook contact maken, soms een gesprek op gang brengen. Je kunt hierbij denken aan wandkleden, gemaakt van allerlei verschillende materialen, waar de patiënten aan kunnen voelen. Of boeken, met foto’s van vroeger. Een kopje koffie kan al herinneringen oproepen, waaruit een gesprekje kan voortvloeien.’ Contact Dat je door het prikkelen van zintuigen contact kunt maken met demente ouderen, beaamt Ilse Achterberg, als activiteitenbegeleidster al twintig jaar bezig met snoezelen. In Weesp heeft zij Het SnoezelRijk opgericht, een snoezelparadijs en opleidingsinstituut. ‘Het snoezelen, oftewel het zintuigprikkelen, geeft mij de mogelijkheid contact te maken, zelfs met stadium vier dementerenden met wie geen verbale communicatie meer mogelijk is. Door dat contact kan ik het gedrag beïnvloeden.’ Achterberg benadrukt dat snoezelen niet bedoeld is om naar een ontwikkeling toe te werken. ‘Bij dementie is sprake van een proces van afbraak. De cliënten zijn vaak onrustig, opstandig, angstig en/of verdrietig. Door uit te vinden welke materialen, geluiden, geuren en kleuren zij prettig vinden, kan ik contact maken en er zo voor zorgen dat ze zich ontspannen.’ Ontspannen Volgens Achterberg is het niet zo dat een cliënt met wie ze heeft gesnoezeld, er weer lekker een tijdje tegen kan. ‘Tijdens het snoezelen is duidelijk te merken dat de cliënt zich prettiger gaat voelen; Belevingsdriehoek De kwaliteitsbeleving van dienstverlenende organisaties wordt bepaald door de beleving van de ruimte, van de medewerkers en van het assortiment (geleverd product of geleverde dienst). Deze drie onderdelen blijken zogeheten communicerende vaten. Een verandering in de ruimte, zoals het toevoegen van een passende geur of een andere kleur, zorgt bijvoorbeeld niet alleen voor een betere beleving van de ruimte, maar vaak ook voor een betere indruk van het personeel of meer tevredenheid over het product of de dienst terwijl daarin niets is veranderd. Gastvrije Zorg • april 2009 23
thema belevingsgerichte Zorg het heeft geen langdurig effect. Maar voor iemand die vaak angstig of verdrietig is en gespannen is, is het heerlijk om tot rust te komen.’ Achterberg geeft cursussen aan onder anderen personeel van zorginstellingen, zodat het snoezelen ook in de instellingen zelf kan worden toegepast. ‘Dat kan in speciale snoezelruimtes. Maar ook met heel kleine aanpassingen kun je al elementen van het snoezelen toepassen.’ Een voorbeeld: ‘Veel dementen vinden het vreselijk om in bad te gaan of gewassen te worden. Als nu blijkt dat betreffende mevrouw of meneer rustig wordt van bellenblaas, dan kan een bad met heel veel Door te snoezelen is het mogelijk contact te maken met dementerenden. 24 Gastvrije Zorg • april 2009 schuim al een hoop doen. Of in de badkamer tijdens het wassen bellenblazen. Het is opmerkelijk wat voor effect dat kan hebben.’’ Snoezelzwembad Verpleeghuis Bloemkamp in Bolsward, onderdeel van Plantein, beschikt over een snoezelkamer: een geïsoleerde ruimte van 3,5 bij 4 meter, die is ingericht met onder meer een waterzuil en aquarium. Er kunnen lichtfiguren op de wanden worden geprojecteerd, alsook rustgevende afbeeldingen. In de waterzuil en het aquarium zorgen bubbels, plastic visjes en verschillende kleuren licht voor een dromerig effect. Verder zijn er een bellenblaasapparaat en een aromaverspreider. Activiteitenbegeleidster Carolien Jaspers ziet samen met haar collega’s de positieve effecten op de bewoners van Bloemkamp, onder wie psychogeriatrische cliënten. ‘We hebben een door onszelf ontwikkelde methode om na te gaan wat de betreffende bewoner het prettigst vindt in de snoezelkamer. Dat doen we door ze langzaamaan alle onderdelen aan te bieden. We kijken dan hoe de cliënt daarop reageert.’ Jaspers vervolgt: ‘De een wil wel muziek, de ander wil veel kleuren licht. Weer een ander vindt het prettig om een handmassage de krijgen. We snoezelen met bewoners om door zintuigprikkels een reactie los te krijgen Spelletjes Herinneringsspelletjes zijn een ideale zintuigenprikkelende activiteit die in groepsverband gespeeld kunnen worden door dementerenden. Voorbeelden daarvan zijn Terugblik en Klessebessers. Terugblik is een kaartspel, bestaande uit twintig grote, dikke speelkaarten. Elke kaart heeft een gleuf, waar foto’s of andere afbeeldingen ingeschoven kunnen worden. Bij het kaartspel zit het spel Vroeger en Nu’ waarmee gebruiksvoorwerpen van vroeger en nu bij elkaar gezocht kunnen worden. Doordat de kaarten groot en dik zijn, kunnen ze gemakkelijk vastgehouden worden. Ze zijn voorzien van een afwasbaar plastic laagje. Het spel is een ontwerp van bureau Any Design. Klessebessers is een herinneringsspel, bestaande uit een telefoon, een koffer, een radio en een televisie. In de koffer zitten allerlei voorwerpen, afgestemd op de jeugdjaren van de spelers. Op de radio worden liedjes van vroeger afgespeeld en op tv zijn oude fragmenten van bijvoorbeeld het Polygoon Journaal te zien. De Klessebessers zijn ontworpen op het ID-StudioLab aan de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft. Meer informatie: www.terugblikspel.nl en www.klessebessers.nl
Page 1: thema belevingsgerichte Zorg Zintui

Belevingsgerichte zorg wint terrein in ... - Gastvrije Zorg

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?