downloaden - CAD Magazine

voor professioneel PC CAD- gebruik 

Mechanical 

● Rotatiezeefdruk geschikt voor steeds meer eindproducten ● Winnaar Design Contest in zicht 

● Milieudoelstellingen hebben geen finishlijn ● Mobiele werkstations klaar voor 3D-modellen 

5 

Jul./Aug. 2007 

jaargang 18 

www.cadplaza.nl

COLOFON 

CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor 

(po tentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Mapping 

en Visua li sa tiesystemen en informeert over de 

ontwikke lingen en toepassings gebieden, alsmede 

over software- en hardware-produc ten, leveranciers 

en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in 

Nederland en België. 

Directie/uitgevers: 

Dhr. R. Groothuis ruud.groothuis@cadmag.nl 

Dhr. K. van der Lei koos.van.der.lei@cadmag.nl 

Redactie: 

redactie@cadmag.nl 

Tel.: (0527) 619 000 

Fax: (0527) 620 989 

Hoofdredacteur: Dhr. ing. L.J.A. Koops 

lambertjan.koops@cadmag.nl 

Redacteur: Dhr. drs. J.F.O. van Haaften 

job.van.haaften@cadmag.nl 

Dhr. R. Sman 

rob.sman@cadmag.nl 

Aan deze uitgave werkten mee: 

Mark Brants 

Jaap Dubbelaar 

Jean-Pierre van Gastel 

Peter Gloudemans 

Gerard IJzermans 

Danny Joseph 

Advertentie-exploitatie: 

wilfred.westerhof@cadmag.nl 

Tel.: (0527) 619 000 

Fax: (0527) 620 989 

Dhr. W. Westerhof 

Abonnementenservice: 

services@cadmag.nl 

Tel.: (0527) 619 000 

Fax: (0527) 620 989 

Mw. L. Pels 

Ontwerp: 

Dhr. A.F. van der Kolk 

CMedia Productions, Emmeloord 

Druk: 

Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel 

Uitgever: 

CMedia Productions B.V. 

Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord 

Postbus 231, 8300 AE Emmeloord 

Abonnementen: 

Uitgebreide informatie over een abonnement op 

CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice. 

CAD-Magazine op Internet: 

www.cadmagazine.nl 

www.cadmagazine.nl/banenmarkt 

www.cadplaza.nl 

ISSN 1386-1689 

Marcel de Klein 

Remco Kuster 

Ellen Prinse 

Edwin Schalk 

Johan Vreede 

Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden 

overgenomen en vermenig vuldigd zonder voorafgaande 

schriftelijke toestemming van de uitgever. 

© Copyright 2007 CMedia Productions B.V. 

Mechanical Special 

Dit nummer bevat de jaarlijkse special over de Mechanical-sector. 

Het nummer is voorzien van een groot aantal praktijkverhalen waarin 

uiteenlopende gebruikers van uiteenlopende software aan het woord 

komen. Kortom, een soort algemeen overzicht van de bewegingen in deze 

tak van CAD-gebruikers. 

De praktijkverhalen in de special geven een overzicht van bedrijven die, 

in tegenstelling tot de ondernemingen in de bouw en architectuur, vaak 

wereldwijd werken en dus ook met mondiale concurrentie te maken 

hebben. Om in een dergelijke markt te kunnen overleven is het essentieel 

om een goede, rendabele structuur aan te brengen in een organisatie, 

waarbij CAD perfect geïntegreerd is in de rest van het bedrijfsproces. Zo 

is er bijvoorbeeld het verhaal van de International Polar Foundation die 

heeft gewerkt aan het binnenkort te bouwen Princess Elisabeth Antarctic 

Station op Antarctica. Als opvolger van het vernietigde Koning 

Boudewijn station, heeft de International Polar Foundation voor de 

Belgische regering een nieuwe onderzoeksbasis ontworpen, die de tand 

des tijds 25 jaar moet kunnen weerstaan. Het mag duidelijk zijn dat dit 

geen sinecure is: een gebouw neerzetten op één van de meest 

onherbergzame plekken op aarde, waar woeste winden waaien en een 

gemiddelde temperatuur heerst van min zestig graden. 

Een heel ander verhaal wordt verteld door TNO Bouw en Ondergrond 

dat zich onder andere bezighoudt met zogenaamde zwerfstromen: 

elektrische stromen die niet op de gewenste manier terug gaan naar de 

plek waar deze vandaan komen, een principe dat met name van belang is 

bij de spoorwegen. Door een eigen tool te ontwikkelen is TNO nu in staat 

om de stromen exact in kaart te brengen en de corrosieve effecten op 

metalen constructies in de grond precies aan te geven. Uiteindelijk heeft 

dit onderzoek dan ook tot gevolg dat de betrouwbaarheid van stalen 

spoorwegconstructies beter te bepalen is, wat de veiligheid van het spoor 

weer ten goede komt. 

Dit zijn natuurlijk maar twee voorbeelden van de interessante 

verhalenreeks die vanaf pagina 28 te vinden is. Lezen dus! 

Lambert-Jan Koops 

Hoofdredacteur CAD-Magazine 

CADMagazine Juli/Augustus 2007-5 

3

4 


CADMagazine 2007-5 

SolidWorks 2008 beschikbaar voor 

eindgebruiker 

Tijdens SolidWorks World in New Orleans, in januari van dit jaar, 

heeft SolidWorks al een preview gegeven van SolidWorks 2008. 

Daarbij werden verschillende nieuwe functionaliteiten besproken 

zoals de Fast Preview View, Hole Alignment en de DWGnavigator. 

Dat is echter niet alles wat de 2008-versie van het pakket te bieden 

heeft. Na de introductie van de SolidWorks Intelligent Feature Technology (SWIFT) in SolidWorks 2007 is 

SWIFT Instant3D nu vrijgegeven voor de eindgebruiker. CAD-Wereld, Pagina 6. 

Extreem ontwerp voor onderzoekslocatie Antarctica 

De Mechanical Special opent met een verhaal over een constructie ver weg. Op 

Antarctica moet door extreme weersomstandigheden en terreincondities 

rekening worden gehouden met ontwerpeisen die overeenkomsten vertonen met 

de ruimtevaart. In dit artikel belicht projectmanager Johan Berte hoe de 

International Polar Foundation het binnenkort te bouwen Princess Elisabeth 

Antarctic Station heeft ontworpen. Special, Pagina 28. 

ArchiCAD gebruikersdag in De Fabrique 

Alle ArchiCAD-gebruikers waren door Kubus Informatiesystemen uitgenodigd om de 

presentatie bij te wonen van ArchiCAD 11, op 14 juni in De Fabrique te Utrecht. 

De gebruikers stroomden binnen, net zoveel als zich opgegeven hadden. Dat wil zeggen: 

een paar kwamen niet opdagen, maar evenveel gebruikers hadden zich niet opgegeven en 

toch de tijd gevonden voor een bezoek. 

Evenement, Pagina 22. 

NX 5 te combineren met alle CAD-pakketten 

Zoals in het vorige nummer van CAD-Magazine al te lezen viel, heeft 

UGS een nieuwe versie van NX gelanceerd: NX 5. De software voor 

digitale productontwikkeling is voorzien van verschillende vernieuwingen 

die door de ontwikkelaar onder de naam Design Freedom zijn geschaard. 

CAD-Wereld, Pagina 12.

Verder… 

3ds Max &plug-ins 

Boeken 

CAD-Wereld 

Evenementen 

HiCAD 

Inventor 

Mechanical Special 

MicroStation 

Revit 

SolidWorks 

SolidEdge 

Visualisatie 

Tips & Tricks 

Zoeklicht op 

Zoals Altijd 

CADMagazine 2007-5 

Pagina 

Mobiele werkstations klaar voor 3D-modellen 49 

Rendering with Mental Ray & 3ds Max 41 

Inventor 2008, Computer Ondersteund Ontwerpen 42 

Lay-Out en tekst in AutoCAD 8 

Rob Sman toegevoegd aan redactieteam 10 

Project Freewheel 11 

Winnaar Design Contest in zicht 18 

Adobe lanceert versie 8 van Acrobat 3D 20 

BKA Visual Maintenance wint award Intergraph 24 

Milieudoelstellingen hebben geen finishlijn 26 

Plaatwerkuitslagen in HiCAD neXt 48 

Sheetmetal in Inventor 2008 52 

Spierings Kranen maakt werken mogelijk bij windkracht zeven 30 

Rotatiezeefdruk geschikt voor steeds meer eindproducten 32 

Sorteermachines voor knollen, bollen en wortels 34 

Van 2D naar 3D vergt transformatie bewustzijn 35 

Productielijnen stroopwafels en Buys Zoenen in 3D 36 

Zwerfstromen in kaart gebracht door TNO 38 

Nieuwe versies software niet altijd met gejuich ontvangen 54 

Bouw Informatie Meester 46 

Gebruik van wiskundige vergelijkingen in SolidWorks 56 

Calculatiefuncties en grote samenstellingen 60 

Mental Ray materialen in Autodesk VIZ 50 

Doorsnee 3D 63 

“Verschuiven van afdeling naar team” 40 

Simulatie dankzij NASA 44 

Adverteerdersindex 66, Agenda 43, CAD-Wereld 15, Lezersservice 66, 

Trainingswijzer 16 

Voorplaat: 

De afbeelding is ontworpen door L.T. Tan van Gusto Het is een hefsysteem voor een 

door het zusterbedrijf van Gusto, MSC, ontworpen CJ46 X100-D boor jack-up. 

Het hefsysteem, bestaat uit een motor, tandwielkast en een tandwiel. Het beeld is 

ontworpen met de ontwerpsoftware UGS NX4. Gusto B.V. en MSC zijn actief in de 

offshore industrie. Hun hoofdactiviteit bestaat uit het ontwikkelen van ontwerpen van 

drijvende offshore platforms en floaters, zoals de eerder genoemde jack-ups, 

boorschepen, FPSO's, kraanschepen, pijpenleggers e.d. www.gustomsc.com 

CADMagazine Juli/Augustus 2007-5 5

Interface aangepast en extra applicaties opgenomen 

SolidWorks 2008 beschikbaar voor 

Tijdens SolidWorks World in New Orleans, in januari van dit jaar, 

heeft SolidWorks al een preview gegeven van SolidWorks 2008. 

Daarbij werden verschillende nieuwe functionaliteiten besproken 

zoals de Fast Preview View, Hole Alignment en de DWGnavigator. 

Dat is echter niet alles wat de 2008-versie van het pakket te bieden 

heeft. Na de introductie van de SolidWorks Intelligent Feature 

Technology (SWIFT) in SolidWorks 2007 is SWIFT Instant3D nu 

vrijgegeven voor de eindgebruiker. 

6 

Een opvallende wijziging in Solid - 

Works 2008, is de aanpassing van de 

gebruikersinterface. Er zijn meer 

on-screen mogelijkheden, waardoor de 

gebruiker geen menu of toolbars hoeft 

te openen. De rechtermuisknop heeft 

een toolbar gekregen die naar eigen 

wens in te stellen is. Ook de Command - 

Manager is overzichtelijker door 

gebruik te maken van een nieuwe indeling, 

waaronder nu nieuwe tabbladen. 

Welke tabbladen verschijnen, is afhankelijk 

van het type document dat open 

staat een Part, Assembly of Drawing. 

Geometrie vastpakken 

Onder SWIFT vielen FilletXpert, As - 

sem bly Xpert, SketchXpert en Dim - 

Xpert. Nieuw in dit rijtje is Instant3D. 

Met Instant3D kan de gebruiker 

geometrie vastpakken en direct features 

aanpassen. Dit kan op verschillende 


Door de redactie. 

De DimXpert zorgt ervoor dat de productiebemating van het 3Donderdeel 

wordt overgenomen in de 2D-tekening. 

manieren. Bijvoorbeeld vanuit een 

geselecteerde schets of contour, maar 

ook vanuit bestaande en zelfs met 

geïmporteerde geometrie. Zodra een 

vlak of lijn wordt geselecteerd, verschijnt 

een liniaal zodat de feature naar 

de gewenste afmeting te slepen is. Deze 

Instant3D-functionaliteit is ook te gebruiken 

om afrondingen aan te passen 

en gaten te vergroten/verplaatsen. Met 

Life Section van Instant3D is het mogelijk 

om direct aanpassingen te maken 

binnen een doorsnede. 

Ook DimXpert is technisch aangepast. 

Deze feature zorgt voor automatische 

productiebemating op de 3D-onderdelen 

en visuele feedback op volledigheid 

van de bemating. De bemating kan in 

SolidWorks 2008 direct worden overgenomen 

in de 2D-tekening. Dim Xpert 

ondersteunt hierbij de ASME Y14.41 

standaard. 


Featurebliotheek 

Design Clipart organiseert alle features, 

sketches, blokken, tabellen en Auto - 

CAD-bestanden. Bij elk model dat 

wordt getekend, maakt SolidWorks 

automatisch deze ‘bibliotheek’ van 

features aan. Via thumbnails wordt snel 

een beeld gevormd van de gemaakte 

bestanden. Vanuit Design Clipart zijn 

gewenste ontwerpelementen of bij - 

voor beeld blokken te hergebruiken 

door middel van drag & drop-functionaliteit. 

Binnen het kader van verbeterde uitwisseling 

met andere pakketten zijn er 

verschillende wijzigingen doorgevoerd 

voor het im- en exporteren van data. 

Zo is de ondersteuning van Adobeproducten 

uitgebreid en zijn bij het importeren 

van Pro/Enineer-data ook bematingen 

mee te nemen. Daarnaast is 

er ook ondersteuning voor het importeren 

van samenstellingen uit Inventor. 

Xpress 

Verschillende applicaties zijn standaard 

opgenomen binnen SolidWorks 2008. 

Naast CosmosXpress zijn ook DFM - 

Xpress, DriveWorksXpress en Cos - 

mos FloXpress beschikbaar in de standaard 

SolidWorks-bundel. DFM Xpress 

is een validatietool voor productietechnieken. 

Met DFM Xpress krijgt de 

gebruiker een indicatie of het ontwerp 

in SolidWorks op de juiste wijze kan 

worden geproduceerd met zijn draaien 

freesmachines. Op die manier is 

de maakbaarheid van een product 

te toetsen. Drive Works Xpress, een 

So lid Works Certified Gold Partner applicatie, 

is een productconfigurator. 

CosmosFloXpress is een stromingsimulator. 

Deze software is bedoeld voor 

feedback op stromingsgebied. Het berekent 

vloeistof- en luchtstromingen en 

maakt deze inzichtelijk met behulp van 

een animatie. 

Grote samenstellingen 

SolidWorks 2008 beschikt over functionaliteiten 

om sneller met grote samenstellingen 

om te gaan. Met behulp 

van Quick View/Selective Open zijn 

specifiek geselecteerde onderdelen en

eindgebruiker 

De productconfigurator DriveWorksXpress is standaard aanwezig in SolidWorks 

2008. 

samenstellingen te openen, waarbij de 

niet-geselecteerde onderdelen niet in 

het geheugen worden opgenomen. 

Uiteraard kunnen de andere componenten 

ieder moment worden toegevoegd 

met behulp van de rechtermuisknop. 

Alle bematingen blijven behouden 

waardoor het beeld van een vol - 

ledig geladen samenstelling blijft bestaan. 

Een ander nieuw item is de 

mogelijkheid van zoeken binnen de 

FeatureManager design tree op specifieke 

features of onderdelen. Het is mogelijk 

om te filteren op featuretypes, 

sketches, folders en bematingen. 

Er is flink gesleuteld aan de Bill of 

Materials. (BOM). Het is in 

SolidWorks 2008 mogelijk om bidirectioneel 

on-screen de BOM-tabel aan te 

passen. Nieuw zijn de Virtual Items. 

Deze zijn bedoeld voor het aanmaken 

van onderdelen zonder dat deze hoeven 

worden opgeslagen. Dit is met name 

bedoeld voor het aangeven van producten 

zoals lijm en verf. 

Verder bevat de BOM integrated 

Weldment support, de mogelijkheid om 

individuele bodies van iedere lasverbinding 

weer te geven. Alle drawing 

table-data, zoals BOM, hole en 

revision, zijn direct op te slaan in 

Microsoft Excel voor hergebruik. 

Nieuw in Solid Works Office Pre mium 

is de Tol Analyst, voor tolerantie-analyses. 

Met deze applicatie wordt het effect 

van toleranties op onderdelen en 

samenstellingen bekeken en worden 

‘Worst case’-analyses uitgevoerd. Met 

de DimXpert brengt de gebruiker de 

dimensies en toleranties aan alvorens 

de TolAnalyst wordt ingezet. 

Visualisatie 

Animator maakt vanaf de 2008-versie 

standaard onderdeel uit van Solid - 

Works. Hiermee is het mogelijk om 

video’s te maken. Grafisch heeft Real 

View nieuwe functionaliteiten zoals het 

toevoegen van scènes en appearences, 

zodat ook zonder Photo Works afbeeldingen 

te maken zijn. Wel is het hierbij 

belangrijk dat de grafische kaart 

voldoet aan de eisen voor de Real 

View-functionaliteiten. 

Door gebruik te maken van de Task 

Scheduler kan de PhotoWorks-gebruiker 

batchgewijs renderen of animaties 

maken. Binnen PhotoWorks zijn er 

extra mogelijkheden op het gebied van 

verlichting. Onder Appearences: lights 

zijn bijvoorbeeld LED, Neon Tube, 

Backlit LCD en Area Light aanwezig. 

Voor meer informatie: www.solidworks.nl 

Durft u 

de sprong te 

maken? 

Gratis Seminars 

“2D to 3D” en 

“Productstream” 

Kijk snel op: 

www.ICN-Solutions.nl 

ICN Solutions wél! 

Voor het overschakelen van 

2D- naar 3D-tekenen hoeft u 

geen halsbrekende toeren uit 

te halen. Als u kiest voor de 

veelzijdigheid van het werktuigbouwkundig 

softwarepakket 

Autodesk®Inventor® en de 

professionaliteit van ICN Solutions, bent u 

verzekerd van een risicoloze overstap. Aan 

integrale oplossingen als Autodesk®Inventor® 

koppelt ICN Solutions een compleet 

dienstenpakket: van advies en consultancy tot en met 

implementatie en training! 

Wij laten u graag zien dat overschakelen een koud 

kunstje is. Bel ons voor een afspraak! 

ICN Solutions B.V. 

postbus 3302, 5203 DH ‘s-Hertogenbosch 

tel. +31(0)73 - 750 6 750 - fax +31(0)73 - 750 6 751 

info@ICN-Solutions.nl - www.ICN-Solutions.nl

AutoCAD 2008 Deel 3 

Lay-out en tekst in AutoCAD 

In dit derde deel over AutoCAD 2008 komt er nog een laatste 

nieuwe mogelijkheid aan bod op het gebied van lagen. Uiteraard 

komen ook de lay-outs en de vernieuwde tekstmogelijkheden 

uitgebreid aan bod. Lees het artikel goed zodat je nog meer 

profijt zult hebben van de nieuwe mogelijkheden die 

AutoCAD 2008 biedt. 

8 

Afbeelding 1. 

Voordat de nieuwe tekstmogelijk - 

heden van AutoCAD 2008 aan bod 

komen, nog even aandacht voor het 

gebruik van lagen in AutoCAD 2008. 

In het vorige artikel kwamen alle nieuwe 

laagmogelijkheden aan bod, op één 

na. Er is namelijk een compleet nieuw 

systeem in AutoCAD 2008 dat de 

gebruiker waarschuwt wanneer er 

lagen worden toegevoegd aan een 

bestaande tekening. Indien er bijvoorbeeld 

nieuwe lagen in een Xref komen, 

dan verschijnt er automatisch rechtsonder 

in beeld een tekst in een ballonvorm 

met de melding dat er nieuwe 

lagen zijn. Dit zijn de zogenaamde 

Afbeelding 2. 


Door: Jean-Pierre van Gastel 

‘Unreconciled Layers’. Door met de 

muis te klikken op de ballon, wordt automatisch 

het ‘Layer Properties Mana - 

ger’-dialoogvenster geopend. Hierin is 

vervolgens te zien dat er een ‘Layer 

Filter’ is aangemaakt met de naam 

‘Unreconciled Layers’. Door dit Filter 

te selecteren ziet de gebruiker in één 

oogopslag welke lagen er zijn toegevoegd. 

Daarbij is het mogelijk om deze 

lagen eventueel te ‘reconcilen’. Met 

andere woorden: de gebruiker geeft aan 

dat hij deze lagen heeft gezien en er 

verder geen aandacht meer aan wil besteden. 

Indien de tekenaar een compleet 

nieuwe tekening start, zonder deze 

eerst op te slaan, komt de melding 

niet in beeld wanneer hij een Xref toevoegt 

aan de geopende teke ning. Zodra 

de tekening voor de eerste maal wordt 

opgeslagen, wordt de lagenindex van 

dat moment echter vastgelegd en vanaf 

dan treedt dit systeem ook in werking. 

Voegt de gebruiker een Xref toe aan de 

geopende tekening, dan komt automatisch 

de melding dat er nieuwe lagen 

Afbeelding 3. 


zijn toegevoegd aan de huidige tekening. 

Uitzetten 

De meeste gebruikers zullen het hierboven 

beschreven meldingssysteem 

niet waarderen en dit direct uit willen 

zetten. Hier zijn verschillende manieren 

voor. De eerste methode is om alle services 

uit te zetten rechtsonderin beeld. 

Door op het kleine zwarte pijltje te 

klikken zijn de ‘Tray Settings’ te openen 

en uit te zetten, zie afbeelding 1. Ik 

raad dit overigens niet aan, want dan 

krijg je ook geen melding meer als er 

een Xref door een andere gebruiker 

is gewijzigd. Het is verstandiger om 

via de knop ‘Settings’ in het ‘Layer 

Properties Manager’-dialoogvenster 

naar het ‘Layer Settings’-dialoogvenster 

te gaan. In dit dialoogvenster kan 

het ‘Layer Notification’-systeem uitgezet 

worden door het vinkje ‘Evaluate 

new layers added to drawing’ weg te 

halen. Of door de systeemvariabele 

‘Layereval’ op nul te zetten. In het dialoogvenster 

is tevens te zien dat er alleen 

een melding komt indien er zich 

laagaanpassingen voordoen in Xref’s: 

‘Evaluate new xref layers only’. In het 

gedeelte daaronder is in te stellen 

wanneer de melding tevoorschijn moet 

komen. Standaard gebeurt dit bij het 

openen van een tekening, het koppelen 

van een Xref en het terugzetten van een 

‘Layer State’. Indien de gebruiker nog

Afbeelding 4. 

meer controle wil hebben, is het mogelijk 

om alle lagen te laten evalueren. 

Door het vinkje ‘Evaluate all new layers’ 

aan te zetten worden ook lagen die 

zich in symbolen bevinden bijgehouden, 

zie afbeelding 2. Er komt echter 

nog geen melding tevoorschijn bij het 

plaatsen van een symbool met ‘vreemde’ 

laagnamen omdat het vinkje 

‘Insert’ niet aanstaat. 

Lay-outs 

Inmiddels zijn bij de meeste Auto - 

CAD-gebruikers Lay-outs een standaardbegrip 

geworden. In Auto CAD 

2008 zijn er weer een paar handige 

mogelijkheden bijgekomen op dit gebied. 

Door een dubbelklik op een layout-tab 

is de naam van de lay-out aan te 

passen. Een lay-out kopiëren is mogelijk 

door de linkermuisknop ingedrukt 

te houden op de lay-out-tab en deze 

vervolgens te verslepen. Indien de gebruiker 

meerdere lay-outs heeft geselecteerd 

met behulp van de Controltoets, 

kunnen deze direct versleept 

worden en zullen er kopieën ontstaan, 

zie afbeelding 3. Om snel een lay-out 

toe te voegen aan een geopende Sheet 

Set, volstaat het verslepen van de layout-tab 

direct naar de naam van de 

‘Sheet Set’. De ‘Sheet Set’ zelf kan in 

AutoCAD 2008 in omgekeerde volg - 

orde worden afgedrukt. Deze nieuwe 

optie is terug te vinden in het rechter- 

muisknopmenu van de ‘Sheet Set 

Manager’. 

Tekst 

Uiteraard zijn er ook weer de nodige 

nieuwigheden doorgevoerd op het gebied 

van tekst. Wanneer een tekst te 

lang is en niet meer op een tekening 

past, kan deze opgedeeld worden in 

kolommen. Deze kunnen zowel statisch, 

als dynamisch worden ingesteld 

via de MText Editor. Kiest de gebruiker 

voor statisch dan heeft hij keuze uit 

vooraf gedefinieerde kolommen. 

Dynamische kolommen kunnen door 

middel van het verslepen van een grip 

worden uitgevuld. Daarna heeft de gebruiker 

de volledige controle over de 

afstand tussen de kolommen, de lengte 

van de kolommen, enzovoorts. Dit op 

basis van diverse grips, zie afbeelding 

4. Om al deze instellingen in één oogopslag 

te zien, is het mogelijk om gebruik 

te maken van het dialoogvenster 

‘Column Settings’. Voor het instellen 

van de Paragraph is er een nieuw dialoogvenster 

terug te vinden binnen de 

MText Editor. In dit dialoogvenster is 

een tekst, die bijvoorbeeld uit 

Microsoft Word komt, direct aan te 

passen op basis van bestaande 

Paragraph. Dit door het vinkje 

‘Paragraph Alignment’ actief te maken 

en de bestaande Paragraph een andere 

uitlijning mee te geven. Na het plaatsen 


van een stuk tekst, is deze te controleren 

met de vernieuwde spellingscontrole. 

Na het activeren van het commando 

verschijnt er direct een dialoogvenster 

waarin een Neder landstalig woordenboek 

terug te vinden is. Indien de tekst 

een spellingsfout bevat, wordt er automatisch 

ingezoomd op de tekst waarin 

de spellingsfout te vinden is. 

Afbeelding 5. 

Flexibele productieautomatisering: 

Producent CELLRO kan geen dag zonder 

SolidWorks en zijn plug-ins... 

SOLID TECHNOLOGY, CREATIVE SOLUTIONS IN CAD CAM CAE & PDM 

‘Attribute’ tekst 

Een tekst in een ‘Attribute’ was nooit 

langer dan een enkele regel. In 

AutoCAD 2008 is het mogelijk om 

meerdere regels tekst toe te voegen aan 

een ‘Attribute’. Door in het ‘Attribute 

Definition’-dialoogvenster de mode 

‘Multiple Lines’ aan te vinken kan een 

Attribute uit meerdere regels bestaan, 

zie afbeelding 5. Het ‘Default’-veld 

wordt namelijk automatisch vervangen 

door de MText Editor waarmee meerdere 

regels tekst zijn aan te maken. 

Door met behulp van de Control-toets 

en een dubbelklik op een ‘Attribute’ 

waarde te klikken, komt er een soort 

mini MText Editor in beeld. Door de 

systeemvariabele ATTIPE op 1 te zetten 

verschijnt er de complete MText 

Editor in beeld om een ‘attribute’ aan te 

passen. 


(jean-pierre.van.gastel@topcad.nl) is freelance 

redacteur voor CAD-Magazine. 

Voor dit onderwerp zie ook: www.somatech.nl 

CADMES.NL 


10 

Redactie CAD-Magazine uitgebreid 

Rob Sman toegevoegd 

aan redactieteam 

Rob Sman draagt al geruime tijd 

zijn free-lance-steentje bij aan CAD- 

Magazin, voornamelijk met een serie 

artikelen over Autodesk Inventor. Rob: 

“Niet verwonderlijk, omdat ik na een 

loopbaan in de verspanende productie, 

via diverse CAM-, en later CADdealers, 

uiteindelijk ook nog geruime 

tijd bij Autodesk in dienst ben geweest. 

Sinds 2000 echter ben ik zelfstandig 

werkzaam op een aantal vlakken, 

waaronder cursussen, vertaalwerk en 

een bescheiden auteurschap.” 

Iets preciezer: Sman is al lange tijd 

werkzaam in de metaalsector, via 

CAM- en CNC-programmeren in 1990 

terecht gekomen bij Storkdata, waar hij 

zich bezighield met het product 

SmartCAM. Doordat Storkdata ook 

dealer was van AutoCAD was dat het 

begin van de connectie met Autodesk. 

Van 1993 tot en met 2000 heeft Sman 

bij Autodesk gewerkt als application 

engineer. Hij ondersteunde de dealers 

met technische kennis voor de 

Mechanical-markt. 


Door: Job van Haaften 

Zoals trouwe bezoekers van de website al hebben kunnen zien, 

is de redactie van CAD-Magazine versterkt met Rob Sman. 

Hij schrijft al enkele jaren freelance voor dit blad, 

maar nu zullen er vaker schrijfproducten en meer 

van hem in CAD-Magazine worden opgenomen. 

DIT TIJD- 

SCHRIFT 

DEUGT 

Nieuwe koers 

Sman: “Mijn belangstelling en kennis 

is niet beperkt tot wat de lezers tot nu 

toe van mij gezien hebben. Nu besloten 

is het format van CAD-Magazine aan 

te passen, hebben de uitgevers naar een 

versterking van de redactie gezocht. 

Specifiek voor de sectie Mechanical- 

CAD ben ik uitgenodigd die versterking 

te vormen. Een uitnodiging die ik 

graag heb aangenomen. Mijn taak zal 

bestaan uit het assisteren bij het uitzetten 

van de nieuwe koers die we met 

CAD-Magazine gaan varen, alsmede 

het daadwerkelijk invullen daarvan.” 

De lezers mogen verwachten dat 

binnen afzienbare termijn meer 

Mechanical-CAD-gerelateerde kennis 

is op te doen in CAD-Magazine. Dat 

betekent méér productnieuws en 

–beschrijvingen, en niet alleen over 

CAD. Er komen meer praktijkverhalen, 

ook productonafhankelijke. Meer Tips 

& Tricks, en meer algemene informatie 

over allerlei gerelateerde zaken. Sman: 

“Voorop staat dat CAD-Magazine een 


bron blijft van informatie. Het gaat 

daarbij om algemene kennis over de 

technologie die nodig is om algemene 

werkzaamheden te volbrengen, alsook 

over de specifieke gereedschappen die 

daarvoor beschikbaar zijn.” 

Verdiepen en uitbreiden 

Voor zichzelf denkt Sman dat zijn nieuwe 

aanstelling een gelegenheid is om 

zijn kijk te verbreden en het informatie 

geven op een hoger plan trekken. Hij 

wil niet alleen zijn eigen kennis spuien 

maar tegelijk verdiepen en uitbreiden. 

“Het meebepalen van de inhoud van 

het blad betekent een bredere manier 

van kennisverspreiding voor mij dan 

tot nu toe.” 

Wat hij graag wil is meer en andersoortige 

inhoud, het verleggen van de aandacht, 

zowel wat pakketten en daaraan 

gerelateerde software betreft als toepassingen; 

bijvoorbeeld meer engineering, 

meer berekeningen. Hij ziet ook meerwaarde 

in de beschikbaarheid van 

gegevens op de website, zoals tekeningen 

en modellen die voor de technische 

artikelen zijn gebruikt, en filmpjes. 

Daarbij is het blad een exponent van 

een multimediale benadering. 

Voor meer informatie: www.cadmagazine.nl 

Het tijdschrift dat u nu leest, is lid van HOI, het instituut dat 

de oplagen van gedrukte media controleert. Daardoor speelt 

dit tijdschrift open kaart met al haar adverteerders. 

Omdat die harde oplagecijfers keurig houvast bieden voor wat 

de advertentietarieven moeten waarmaken. Dat is eerlijk zaken 

doen. En inderdaad, dat geeft nogal te denken over 

uitgevers die zich niet hebben aangesloten bij HOI... 

DE HARDE CIJFERS 

Postbus 314, 1180 AH Amstelveen T 020 661 36 26 E info@hoi-online.nl W www.hoi-online.nl

DWF’s bekijken zonder viewer 

Project Freewheel 

Om een DWF-bestand te kunnen bekijken 

moet een gebruiker een DWFviewer, 

of de inmiddels gratis beschikbare 

Design Review, installeren. Daar 

zijn natuurlijk wel rechten voor nodig en 

de gemiddelde PC-gebruiker zal deze 

niet hebben gekregen van de systeembeheerder. 

De Adobe Acrobat Reader staat 

echter standaard geïnstalleerd op elk 

systeem, dus geven veel eindgebruikers 

de voorkeur aan het Adobe Acrobat-formaat 

PDF. 

Autodesk heeft inmiddels een list bedacht 

om er voor te zorgen dat de gebruiker 

zonder viewer toch een DWFbestand 

kan bekijken. De gebruiker van 

de CAD-applicatie maakt hierbij op de 

oude, vertrouwde methode een DWFbestand 

aan en verzendt dan een e-mail 

naar diegene die het bestand wil bekijken. 

De mail bevat echter geen model, 

maar een hyperlink. Deze verwijst naar 

het DWF-bestand dat zich bevindt op 

een server van Autodesk. Een browser is 

dus het enige wat de ontvanger nodig 

heeft om het bestand te kunnen bekijken. 


Zelf uploaden 

Project FreeWheel biedt een service 

aan in de vorm van een website en de 

mogelijkheid om in eigen internet - 

pagina’s DWF-bestanden op te 

nemen. Op deze wijze zijn DWFbestanden 

te bekijken op een Mac, 

een PDA, Smart phone enzovoorts. 

Via een eigen interface in de browser 

is het DWF-bestand te bekijken. Er 

zijn standaardmogelijkheden aanwezigom 

te zoomen, te pannen en het 

model een ‘Orbit’ in 3D te kunnen 

draaien. Een rechtermuisknopmenu, 

om bijvoorbeeld lagen en dergelijke 

te bekijken, is nog niet aanwezig. 

Via het File-menu kan de gebruiker 

een eigen DWF-bestand uploaden. 

Dit bestand komt vervolgens op een 

server van Autodesk te staan. Hierna 

ontvangt de verzender van het bestand 

de HTML-code die hij kan verwerken 

in zijn eigen webpagina. Het 

DWF-bestand moet echter wel op een 

open locatie (URL) staan en mag niet 

achter een Firewall zitten of op een 


In het vorige nummer van CAD-Magazine was al te lezen dat Autodesk de aanval op het 

PDF-bestand van Adobe nu echt heeft geopend. Één van de belangrijkste redenen om geen 

DWF-bestand maar een PDF-bestand aan te maken in AutoCAD, heeft met name met de 

viewer te maken. Deze is voor de Adobe-bestanden overal aanwezig, maar voor DWF’s niet. 

Tenminste: tot nu toe. 

privé-netwerk zijn gezet. Er is op dit 

moment ook nog geen ondersteuning 

voor het instellen van een wachtwoord. 

Preview 

De beschikbare technologie binnen 

Project Freewheel is een zogenaamde 

‘technology-preview’ en is derhalve 

nog niet helemaal compleet. Het biedt 

echter wel een mooie oplossing voor 

het uitwisselen van DWF-bestanden 

zonder kosten, installeren van viewers 

enzovoorts. Daarom wil ik iedereen 

aanraden om regelmatig te kijken in 

het lab van Autodesk. Daar wordt 

namelijk volop gewerkt aan deze en 

nieuwe projecten, die het leven van 

de CAD-gebruiker in de toekomst een 

stuk gemakkelijker maken. 


(jean-pierre.van.gastel@topcad.nl) is freelance 

redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp 

zie ook: http://dwfit.com/learnmore.aspx 


Uitwisseling op basis van JT-formaat 

UGS NX 5 te combineren met all 

In september besteedt UGS PLM 

Software extra aandacht aan de 

CAE-producten die het ontwikkelt. 

12 

NX 5 is een pakket dat bestaat uit 

verschillende simulatieonderdelen. De 

eerste is NX Design Simulation. Dit is 

een simulatieomgeving voor ontwerpers 

waarin typische ‘wat als?’-analyses 

zijn uit te voeren. Hiernaast is het 

model in deze module ook aan te passen 

en te optimaliseren. NX Motion 

Simulation is de module voor kinematische 

en dynamische simulaties van 

samenstellingen en meerdere modellen 

op het niveau van complete systemen 

en subsystemen. NX Advanced FEM is 

een multi-CAD en multi-solver omgeving. 

NX Advanced Simulation combineert 

de mogelijkheden van NX 

Advanced FEM met de volledig geïn- 



tegreerde solver UGS NX Nastran. NX 

Nastran is de bekende solver die oorspronkelijk 

door MSC is ontwikkeld, 

maar die enige tijd geleden ook in handen 

kwam van UGS PLM Software. 

De solver is geïntegreerd in zowel NX, 

I-deas als UGS Femap en is daarnaast 

ook als stand-alone versie beschikbaar 

in combinatie met eindige elementen 

verwerkingstools. 

CAD-Systemen 

Met de term Design Freedom wil UGS 

PLM Software aangeven dat NX 5 

streeft naar openheid voor niet NX geometrie 

om zo geen beperkingen te 

hebben met het omgaan met geometrie 


Zoals in het vorige nummer van CAD-Magazine al te lezen viel, heeft 

UGS PLM Software - een divisie van Siemens Automation & Drives - een nieuwe 

versie van UGS NX gelanceerd: UGS NX 5. De software voor digitale productontwikkeling 

is voorzien van verschillende vernieuwingen die door de ontwikkelaar onder 

de naam Design Freedom zijn geschaard. 

uit andere systemen. Het rekenprogramma 

werkt namelijk met de geometrie 

van modellen die uit alle mogelijke 

soorten pakketten afkomstig kan zijn. 

Dit is met name van belang voor eindgebruikers 

die meerdere CAD-systemen 

binnen de gelederen gebruiken of 

die veel uitwisselen met derden. NX 5 

bevat hierbij tools waarmee de gebruiker 

de geometrie van de modellen aan 

kan passen naar aanleiding van de 

berekeningen van het programma. Voor 

de uitwisseling maakt NX 5 o.a. gebruik 

van het JT-formaat, het neutrale, 

lichtgewicht 3D-dataformaat dat met 

name veel wordt gebruikt in de automotive- 

en vliegtuigindustrie. Voor alle

e CAD-pakketten 

grote MCAD-applicaties zijn translators 

ontwikkeld die data omzetten van 

en naar het JT-formaat. 

Naast uitwisseling aan de CAD-kant, 

kan het programma ook uitwisselen 

met externe solvers. NX 

5 is standaard ingesteld 

op het gebruik van NX 

Nastran, de solver die 

UGS PLM Software levert 

bij zowel NX als 

UGS Femap. Als de gebruiker 

het wenselijk 

acht, kan hij echter ook 

bijvoorbeeld gebruikmaken 

van solvers als 

Ansys en Abaqus. Ook 

hier is dus de vrijheid 

terug te vinden uit de 

term Design Freedom. 

Active Mockup 

Net als de meeste andere 

software van UGS PLM 

Software, is NX 5 te integreren 

met Teamcenter, het PDM-product 

van dit bedrijf. Hierbij zijn interfaces 

van onderdelen aan te maken in NX 5, 

die vervolgens gepubliceerd en beheerd 

Focus op succes 

Sigma heeft met CoCreate’s Dynamic 

Modeling gebaseerde software 

de time-to-market met 30 % verkort 

gewerkt met uitsluitend virtuele prototypes 

www.cocreate.com/sigma-nl 

� � 

“Ontwerpers die een keer met One- 

Space Modeling hebben gewerkt, 

kunnen niet meer zonder. De applicatie 

is snel te gebruiken en eenvoudig 

te leren; daarom zijn onze 

ontwerpers allemaal van 2D op 3D 

overgestapt.” 

Yosuke Yamazake, SIGMA Corporation 

worden door Teamcenter. Met behulp 

van deze onderdeelinterfaces zijn bijbehorende 

wijzigingen vervolgens 

makkelijker bij te houden. 

Met NX 5 introduceert UGS ook 

de Active Mockup-technologie. Dit 

maakt het voor ontwerpers mogelijk 

om een product te gebruiken voor de 

controle van ontwerpveranderingen 

binnen de context van het volledige 

product. In combinatie met Team center 

zijn hierdoor configuratiege baseerde 

modelvarianten aan te maken en te vergelijken. 

UGS Femap 

Femap is het andere simulatiepakket 

dat UGS PLM Software in ontwikkeling 

heeft. Deze applicatie is gebaseerd 

op Windows- en Parasolid-standaarden 

en heeft een variëteit aan oplossingen 

en geometrische support. Het programma 

biedt uiteenlopende mogelijkheden, 

van elementaire lineaire berekeningen 

tot complexe stromingsberekeningen. 

Van Femap is inmiddels versie 9.3 

uitgebracht waarin heel wat aandacht is 

besteed aan het gebruiksgemak en het 

efficiënt definiëren van een berekening. 

Gratis 3D software www.cocreate.com/free 

De meest innovatieve toonaangevende bedrijven over de hele wereld kiezen voor 

Dynamic Modeling voor de productontwikkeling – de weg naar 3e generatie PLM. 


Net als in NX 5 zijn er bovendien extra 

mogelijkheden aan het pakket toegevoegd 

om de geometrie van door te 

rekenen modellen te wijzigen. 

Sessies 

In het kader van het programma “Ana - 

lyse Faster with UGS CAE solutions” 

organiseert UGS PLM Software in 

september een aantal CAE-dagen in 

zowel ’s-Hertogenbosch als Zaventem 

(België). Hier gaan medewerkers van 

het bedrijf dieper in op de UGS CAEoplossingen. 

De oriëntatiedagen voor 

Femap 9.3 vinden plaats op 4 september 

in Nederland en 6 september in 

België. De gebruikersdagen van dit 

pakket worden respectievelijk gehouden 

op 11 en 13 september. Daarnaast 

zijn er ook nog de NX CAE-dagen die 

volledig in het teken staan van dit pakket. 

Bij deze gebruikers dagen zullen 

ook de vernieuwingen binnen NX 5 

aan bod komen. Deze staan gepland 

voor 12 en 14 september. 

Deelname aan alle sessies is gratis. 

Voor meer informatie: www.ugs.com/nx5 

www.siemensugsplmsoftware.nl 

Ontworpen 

met CoCreateOneSpace 

a 3G PLM company 


BlueCielo, nieuwe naam voor Cyco Software 

Cyco Software ontwikkelde zich vanaf de oprichting in 1984 

tot een softwarebedrijf dat wereldwijd Engineering Content 

Management (ECM) oplossingen leverde. Onlangs heeft het 

bedrijf een nieuwe naam aangenomen: BlueCielo ECM 

Solutions. Het bedrijf wil daarmee zijn gewijzigde strategie 

aangeven: van producten naar oplossingen, van generiek naar 

specifiek. 

BlueCielo heeft onder meer de producten InnoCielo Meridan 

Enterprise (voorheen AutoManager Meridan) en InnoCielo 

TeamWork (voorheen AutoManager Team Work). Deze management 

oplossingen integreren met de belangrijkste CADsoftware, 

diverse managementsoftware, ERP-pakketten en 

gangbare PC-software. BlueCielo is officieel partner van onder 

meer Microsoft, Autodesk, SolidWorks, Compaq/HP en 

Archibus. 

www.bluecieloecm.com 

Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008 

Voor de beginnende gebruiker heeft Harold Weistra de 

Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008 geschreven, uitgegeven 

door Academic Service. Hierin worden de mogelijkheden 

besproken waar in de praktijk de meeste behoefte aan is. De 

lezer leert aan de hand van voorbeelden en oefeningen stapsgewijs 

omgaan met het tekenen van de basisvormen zoals lijnen, 

rechthoeken en cirkels en diverse bewerkingscommando’s. 

ISBN: 978 90 12 12255 9. 

www.academicservice.nl 

Samenwerking Autodesk met IES 

Autodesk werkt aan het uitbreiden van de analysemogelijkheden 

binnen het BIM-model van het Revit-platform. Hiervoor is 

het bedrijf een samenwerking aangegaan met Integrated 

Environmental Solutions (IES). Autodesk en IES werken samen 

aan een nieuwe applicatie om de prestaties van een gebouw 

beter te kunnen analyseren. Deze applicatie moet zorgen 

voor een workflow tussen Revit MEP, het Autodesk-product 

voor BIM-ontwerp en documentatie voor bouwkundige ingenieurs, 

en de programmalijn van IES voor virtuele omgevingen. 

Hiermee zijn onder andere zonnestudies, analyse van energieverbruik 

en analyse van materiaalgebruik op het bouwkundige 

model van een project toe te passen. 

www.autodesk.nl 

DeltaPi 5.2 voor AutoCAD 2008 

Met DeltaPi 5.2 krijgt de gebruiker de beschikking over een 

nieuwe trapmodule om parametrisch correct verdreven trappen 

te tekenen. Daarbij wordt een groot aantal voorbeeldtrappen 

meegeleverd. Verder zijn er verschillende nieuwe en gewijzigde 

commando’s. Zo kan Change Layer nu ook schijven van 

laag verzetten. Er is ook een optie aanwezig om tijdens het 

herdefiniëren van een blok de achtergrond te dimmen. 

De mogelijkheden van de plotroutine zijn uitgebreid. Zo is in 

DeltaPi 5.2 een plot preview mogelijk tijdens ‘Totaal Plot’ en 

‘Vrij Plot’. Ook is bij de tekeningopzet de optie ‘Display plot 

styles’ beschikbaar, waardoor in de lay-outs de gebruikte 

peninstellingen te zien zijn. Qua kleurinstellingen zijn nu de 

AutoCAD Colorbooks en RGB-kleuren te gebruiken. 


Vernieuwde website Archidat Bouwkosten 

De website bouwkosten-online.nl is compleet vernieuwd. Niet 

alleen de uitstraling van de website is onder handen genomen, 

ook de functionaliteit is aangepast. Bouwkosten-online biedt 

toegang tot productinformatie en actuele prijzen van tienduizenden 

artikelen en bouwdelen. Niet alleen de materiaalprijzen 

maar ook de verwerkingstijden en aanvullende werkzaamheden 

zijn hierbij beschikbaar. Honderden leveranciers en producenten 

werken met actuele kosteninformatie mee aan de site. 

Een bezoeker hoeft in de nieuwe opzet van bouwkosten-online 

maar één keer in te loggen om vervolgens alle handelingen op 

de website uit te kunnen voeren. Door een nieuwe techniek 

wisselt de gebruiker sneller tussen de verschillende kostenbibliotheken 

dan eerder het geval is. In de elementen is het mogelijk 

om op hoger niveau direct door te klikken naar de verschillende 

leveranciers. Zo staan er bij het element Kanaalplaatvloeren 

bijvoorbeeld de bekende producenten van dit product vermeld. 

Door de zogenaamde XML-technologie is het mogelijk om 

elementen te koppelen met verschillende calculatiesoftware. 

Op verzoek van gebruikers is de zoekfunctie op trefwoorden 

weer terug en zijn de afdrukmogelijkheden uitgebreid. Ook is 

het nu mogelijk om zelf uurtarieven in te voeren zoals bij dakdekkers-, 

timmer- of metselwerk. 

www.bouwkosten-online.nl 

Océ wint ontwerpprijs met CoCreate 

OneSpace Modeling 

De TDS700 won onlangs de International Forum Product 

Design Gouden Prijs. Deze prijs, vaak de Ontwerp Oscar genoemd, 

is een eervolle onderscheiding voor productontwerp. 

Het prijswinnende TDS700 printsysteem van Océ Technical 

Document Systems is ontworpen met CoCreate OneSpace 

Modeling. 

De jury koos de Océ TDS700 uit meer dan tweeduizend inzendingen 

vanwege het innovatieve ontwerp, veelzijdigheid en 

zorg voor een gezond milieu - de printer heeft de laagste emissie 

van stof, ozon, warmte en geluid in zijn klasse. 

Océ gebruikte OneSpace Modeling tijdens het gehele ontwerpproces 

van de TDS700. OneSpace Modeling was hierbij de 

verbindende schakel tussen de ontwerpteams van Océ en de 

werktuigbouwkundige afdelingen doordat verschillende afdelingen 

voor het ontwerp, analyse en documentatie van producten 

gebruikmaakten van dezelfde 3D-bestanden. 

www.oce.com 

www.cocreate.com 

Het commando ‘Plotter Configuratie’ is uitgebreid met de 

mogelijkheid voor het wissen van plottergegevens uit de 

instellingsbestanden en ook een pc3-bestand is vanuit de 

dialoog te wissen. 

Er zijn verschillende toevoegingen aan de blokfunctionaliteit 

in DeltaPi 5.2. Met de functie ‘Vervang Stempel Blok’ kan de 

tekenaar de stempel van meerdere lay-outs vervangen. Het 

herdefiniëren van gespiegelde blokken kan op de plaats zelf 

gebeuren (inplace edit). Daarnaast is het eenvoudiger om 

3D-elementen aan blokken toe te voegen. Van 3D-presentatieblokken 

zal het programma automatisch een 3D slide maken. 

www.deltapi.nl 


15

www.cadix.nl 

www.icn-solutions.nl 

www.cadmatch.nl 

www.cad2m.nl 

www.vmv-cad.nl 

16 

Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en) Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en) 

ICN Solutions B.V. 

Postbus 3302 

5203 DH ’s-Hertogenbosch 

Tel. 073 - 750 6 750 

Fax 073 - 750 6 751 

www.ICN-Solutions.nl 

E-mail: verkoop@ICN-Solutions.nl 

Autodesk Authorized System Center 

Werktuigbouwkunde • Autodesk Inventor Series 

• Autodesk Inventor Professional • AutoCAD Mechanical • AutoCAD Electrical • Autodesk VIZ 

Datamanagement • Autodesk Vault • Autodesk Productstream • Autodesk Streamline 

• AM Meridian • Custom made add-in programs 

CADMatch is specialist in werktuigbouwkundige energineering en 

data management. 

Trainingslocaties onder andere in Breda, Goes, Oosterhout (NB), Rotterdam en Velsen-Noord. 

Bel: 0162-490101 Mail: trainingen@cadmatch.nl. Meer informatie: www.cadmatch.nl. 

Werkmethodiek 


WWW.CADIX.NL 

Uw specialist in CAD opleidingen 

(0800) 235 22 34 

Autodesk Autorized Training Center 

Algemeen: 

AutoCAD (LT) Basis, Update, 3D en gevorderden 

Werktuigbouwkunde: 

Autodesk Inventor (Professional) 

Autodesk Inventor leidingen en pijpen 

Autodesk Inventor stressanalyses 

AutoCAD Mehanical 

Bouwkunde: 

Autodesk Revit 

Autodesk Architectural Desktop 

Elektrotechniek: 

AutoCAD Electrical 

Media & Entertainment: 

Autodesk VIZ 

Autodesk 3ds Max 

Autodesk Maya 

Datamanagement: 

Autodesk Vault 

Autodesk Product Stream 

Opleidingen in diverse trainingslokalen in Nederland, of op locatie mogelijk. Voor uitgebreide trainingsomschrijvingen 

kunt u kijken op www.ICN-Solutions.nl. Bel voor onze speciale (maatwerk)aanbiedingen, groepskortingen en 

trainingskalender. 

Met deze advertentie ontvangt u 15% korting op alle trainingen. VOL = VOL 

TRAINING NODIG? 

Ons cursusaanbod bestaat uit: 

2 - daagse basiscursus ARKEY 

2 - daagse basiscursus vMV Methodiek, 

2 - daagse verkorte cursus ARKEY en vMV Methodiek, 

2 - daagse cursus gevorderden ARKEY / Methodiek 

2 - daagse cursus ARKEY / Methodiek voor ontwerpers 

1 - daagse Workshop SketchUp 

1 - daagse Workshop Piranesi 

1 - daagse Workshop ArtLantis 

Inschrijven of meer info? 

vMV CAD-Adviseurs, Den Haag 

www.vmv-cad.nl of bel 070-3645464 

Trainingswijzer 

www.cadcollege.nl www.usginnotiv.nl 

www.cadmes.nl 

www.hecbv.nl 

Ons doel: u een perfecte CAD-specialist maken. 

USG Innotiv Training Center is gespecialiseerd in het ontwikkelen 

en organiseren van standaard en maatwerktrainingen voor CADspecialisten. 

Bel of mail voor een informatiepakket of kijk voor data en prijzen 

op de trainingakalender op www.usginnotiv.nl. Hier kunt u ook 

onze brochure downloaden. 

AutoCAD 

Inventor 

MicroStation 

TEC / CAD College BV Autodesk Authorized Training Center Nijmegen 

• AutoCAD Basis • AutoCAD Update • AutoCAD Gevorderden • AutoCAD 3D 

• AutoCAD Optimalisatie • AutoCAD & VBA Basis • AutoCAD & VBA Gevorderden 

• Inventor Basis • Inventor Gevorderden • Inventor Ontwerpen • 3D Studio Viz 

Het CAD-Centrum TEC, ook wel genoemd het CAD College, verzorgt sinds 1984 kennis-over-dracht in de vorm 

van CAD -opleidingen, -leerboeken en educatieve software. Bij de cursus ontvangt u een uitgebreid Nederlandstalig 

leer- en naslagwerk van R. Boeklagen die tevens uw docent is. U krijgt een Autodesk-certificaat bij de cursussen en 

een HBO-diploma bij de opleidingen. 

Autodesk HBO instituut 

Behaal uw HBO diploma! TEC biedt de mogelijkheid u verder te bekwamen tot een Autodesk Certified Engineer 

(ACE). U doorloopt een bepaald traject van cursussen, maakt een praktische eindopdracht, bij voorkeur passend 

binnen uw werk en bij uw eigen werkgever en verdedigt deze. Slaagt u, dan heeft u een AutoCAD HBO diploma 

verdiend! De opleiding is Inclusief materialen als boeken en software. Toelatingseisen: MBO. Studierichtingen: 

System Manager (AutoCAD), 3D Designer (AutoCAD) en Mechanical Designer (Inventor). 

Kerkenbos 1018 B 

6546 BA Nijmegen 

T: (024) 356 56 77 

F: (024) 354 19 31 

E: info@cadcollege.nl 

CP: Leonie Bergsma 

Kijk op Internet www.cadcollege.nl 

of vraag de brochure aan. 

Bel (024) 3565677 of 

mail naar info@cadcollege.nl 

Cadmes B.V. SolidWorks Basis Training 

Australiëlaan 8 SolidWorks Advanced Training 

5232 BB ‘s-Hertogenbosch SolidWorks API Training 

Tel. (073) 645 62 22 SmarTeam Basis Training 

Fax (073) 645 62 42 ProfiDB Training 

info@cadmes.nl DBWork Training 

Contactpersoon: Cosmos Works Training 

Dhr. G. Thelissen Cosmos Training 

Cimatron Training 

Als Authorized Training Center verzorgt Cadmes de bovenstaande trainingen, zowel intern 

('s-Hertogenbosch, Eindhoven, Gent en Gosselies) als op locatie. Neem voor uitgebreide trainingsinformatie 

en data contact met ons op. Bel (073) 645 62 22 of mail naar info@cadmes.nl. 

Holland Engineering Consultants bv (HEC) verzorgt trainingen en workshops voor de software die wij aan onze 

klanten kunnen leveren. Deze trainingen vinden doorgaans plaats in ons pand in Nieuwegein maar kunnen op 

verzoek ook op locatie gegeven worden. De trainingen hebben een hoog “hands-on” gehalte daar de praktijk nog 

steeds de beste leermeester is. 

Ons trainingsaanbod bestaat o.a. uit: 

3D CAD 

Pro/ENGINEER Basis training 

Pro/ENGINEER Update training 

Pro/ENGINEER voor Pro/MECHANICA 

gebruikers 

Sterkte- en stijfheidsberekeningen 

Pro/ENGINEER Mechanica Basis training 

Pro/ENGINEER Mechanica Update training 

Pro/ENGINEER Fatique Advisor 

USG Innotiv Training Center 

Databankweg 12 

3821 AL Amersfoort 

T 033 - 450 40 80 

F 033 - 450 40 89 

www.usginnotiv.nl 

Stromings- en warmteoverdracht 

NIKA EFD Basis training 

Mechanisme berekeningen 

Pro/ENGINEER MDO Basis training 

Code 

P10 Pipestress Basis training 

P10 Pipestress Advanced training 

P10 Pipestress Update training 

Microprotol Basis training 

Databeheer 

Windchill PDMLink 

Windchill ProjectLink 

CM II Change management 

Kijk voor meer informatie op de website of neem contact met ons op. 

Holland Engineering Consultants bv Ratelaar 39, 3434 EW Nieuwegein 

T 030 600 60 60 F 030 600 60 61 E info@hecbv.nl W www.hecbv.nl

Trainingswijzer 

Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en) Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en) 

NedGraphics B.V. Autodesk Authorized Training Center 

Ir. D.S. Tuynmanweg 10 AutoCAD Basis 

4131 PN VIANEN AutoCAD Upgrade 

AutoCAD Applicatiebeheer/Gevorderden 

AutoCAD MAP 

tel: 0347 329 626 AutoCAD Civil 3D 

fax: 0347 329 666 

E-mail: cursussen-gis@nedgraphics.nl 

Contactpersoon: mevrouw K. van ’t Reve 

Voor meer informatie: www.nedgraphics.nl 

Training Center Autodesk Inventor Professional 

Hofstede van Erkel 

Bilderdijkkade 13a 

1053 VA Amsterdam 

tel. : 020-6124780 

fax : 020-6124730 

E-mail : info@inventor-professional.nl 

kijk op : www.inventor-professional.nl 

Trainingen mét certificaat: 

* AutoCAD Basis 

* AutoCAD Update 

* AutoCAD Gevorderd 

* AutoCAD Mechanical 

• AutoCAD en AutoCAD LT 

• AutoCAD Architecture of ADT 

• Revit Building, Architecture én Structure 

• AutoCAD MAP 

• AutoCAD Civil3D 

Zie onze trainingswijzer op: www.itannex.com. Of bel: 0546 800800 

* Inventor Basis Spoed (3 dagen) 

* Inventor Basis Stnd (5 dagen) 

* Inventor Basis Extra (6 dagen) 

* Inventor Gevorderd 

* Inventor Professional 

* Inventor Release Update 

* Thema Training 

Programma CoCreate’s Personal Edition 

verlengd 

Het gratis 3D CAD-pakket van CoCreate, CoCreate OneSpace 

Modeling Personal Edition, is langer beschikbaar. CoCreate 

heeft het wereldwijde programma verlengd en geen einddatum 

bepaald, vanwege de voortdurende groei van het aantal 

downloads. Inmiddels hebben enkele tienduizenden downloads 

plaatsgevonden. De gratis te downloaden en te gebruiken 

software is beschikbaar in het Engels, Duits, Italiaans en 

Japans. De downloads zijn beschikbaar op de onderstaande 

website. 

De Personal Edition is bedoeld als instapmodel. Gebruikers die 

willen doorgaan met het CoCreate-platform kunnen overstappen 

van de personal naar de professional edition. Daarbij zijn 

alle 2D-tekeningen en 3D-modellen uit OneSpace Modeling 

PE te openen en importeren in CoCreate’s volledige pakket. 

Ook bestaande 2D- en 3D CAD-data uit andere systemen zijn 

te bewerken met CoCreate OneSpace Modeling 

www.cocreate.com/free 

ESPRIT gecertificeerd voor Inventor 2008 

Het CAM-systeem ESPRIT is gecertificeerd door het 

‘Autodesk Inventor Certified Application Program’ voor 

Autodesk Inventor 2008. ESPRIT garandeert hiermee dat het 

voldoet aan de normen van Autodesk ten aanzien van 

gegevensuitwisseling. ESPRIT biedt standaard en zonder 

uitbreidingen de mogelijkheid om Inventor 3D bestanden in het 

eigen IPT-formaat te openen. Hiermee wordt een overgang 

gerealiseerd van Inventor naar ESPRIT, waarbij geen in for - 

matie verloren gaat. 

www.somatech.nl 

www.nedgraphics.nl 

www.inventor-professional.nl 

www.itannex.com 

Realiseer Realiseer Realiseer voor voorsprong voorspr prong 

g met met tkke 

kkennis! 

ennis! nnis! 

Met Met Met een een een beginners-, beginners-, beginners-, gevord gevorderden-, gevord derden derden-, d , of of updat up updatetraining 

updatetraining 

van van van CAD CAD CAD & & Company Company Company haalt haalt haalt haalt t t u u kennis kennis kennis kennis in huis huis huis die die die u direct dire direct 

in in de de de praktijk praktijk praktijk kunt kkunt kunt t brengen bbrengen brengen. ngen n. n U we werkt werkt werkt meteen meteen meteen effectiever effectiever effectiever, r, , 

sneller sneller sneller één 

én bbeter beter met met tuwCA uw uw CAD CAD CA CAD software. software software. Bekijk Bekijk j het het 

actuele actuele trainingsaanb 

trainingsaanbod bod 

od oop 

op oop 

www www. www.cadcompany.nl. 

w. .cadcompany 

.cadco p y. .nll. 

l. 

CAD 

& 

CCompany 

ompany 

TTraining 

ra 

i in 

i ing 

Centers: 

Alkmaar 

- 

AAmsterdam 

msterdam 

- 

Boxtel 

- EEmmen 

mmen 

- OOosterhout 

osterhout 

- 

bbij 

ij 

u 

oopp 

locatie 

Uw trainingen een heel jaar lang 

in CAD-Magazine en op 


voor slechts € 1300,– 

Nieuw duurzaamheidverslag Océ 

Océ schrijft in het duurzaamheidverslag over 2006 dat de 

onderneming streeft naar een verdere verlaging van het 

energieverbruik per print. Het duurzaamheidverslag 2006 

beschrijft het (her)gebruik van onderdelen, het verbruik van 

energie en water, de omgang met afval, de emissie en de 

veiligheid voor mens en milieu. In het verslag staan voorts 

diverse interviews over duurzaamheid met belanghebbenden. 

Het duurzaamheidverslag is voor het eerst extern geve - 

rifieerd. Océ is opgenomen in de Dow Jones Sustainability 

Index sinds 2004 en onderschrijft de Global Compact van de 

VN. Verder is het bedrijf lid van diverse Europese en wereldwijde 

publieke en private initiatieven op het gebied van duurzaamheid. 

Het duurzaamheidverslag 2006 is in het Engels 

verkrijgbaar en is te downloaden via de website van Océ. 

www.oce.com 

Site voor 2D CAD-gebruikers 

Man and Machine is distributeur van Autodesk Retail 

Software, waaronder AutoCAD LT, in de Benelux. Om 

eindgebruikers te informeren over AutoCAD LT en aan - 

verwante producten lanceert het bedrijf een nieuwe website: 

www.2Dcad.info. 

De site zal informatie bevatten voor nieuwe en bestaande 

gebruikers; een supportpagina die onder meer hulp biedt bij 

gebruik, installatie, registratie en activering, een overzicht 

van alle landelijk geldende promoties, Nederlandstalige 

productinformatie, helpfile downloads, demo’s en trials. 

www.2Dcad.info 


17 

www.cadcompany.nl 

www.cadmagazine.nl

18 

Na 30 juni zijn de inzendingen 

gestopt en de Design Contest-website 

toont nu dan ook de definitieve 

ontwerpen. Zoals verwacht, hebben 

veel deelnemers gewacht met hun 

inzending tot het laatst. Ook werd er tot 

het eind toe gewerkt en gesleuteld aan 

eerdere inzendingen. 

De winnaar van de Design Contest 

wordt pas op 7 september bekend 

gemaakt, tot die tijd kan er nog 

gestemd worden op de sportieve 

auto’s. Tot eind juli kan er zoals eerder 

gestemd worden: alle ontwerpen kunnen 

een cijfer tussen de één en tien krijgen 

van iedere websitebezoeker, die 

naderhand zijn beoordeling kan bijstellen. 

In augustus kan iedereen een top 

tien samenstellen uit alle aangeboden 

sportauto’s. 

Tot nu toe is het opvallend dat zowel 

publiek als deelnemers lage cijfers 

geven. Cijfers die gedurende de wedstrijdperiode 

steeds lager werden. Dit in 

tegenstelling tot de cijfers van de 

vakjury en de adviescommissie die 

waardering tonen voor de betere 

ont werpen. 

Educatieve opleidingen 

Er zijn bijna vierduizend inschrijvingen 

geregistreerd bij de Design Contest. 

Kees Kloosterboer van SolidWorks 

Benelux is daar heel tevreden mee. 

Vooral belangrijk vindt hij de 120 educatieve 

opleidingen die zich opgaven 

voor de ontwerpwedstrijd. “Het is uitdagend 

en leuk voor alle technische 

studenten en productontwerpers.” 

Uiteindelijk hebben 58 ontwerpen de 

weg naar de website gevonden. 

Sommige gemaakt door hele klassen 

van een opleiding, andere door 

amateurs, studenten of professionals. 

Om een indruk te geven van de inzendingen 

volgen hieronder enkele voorbeelden. 

Het zijn degene die tot nu toe 


Nu nog even stemmen 

Winnaar Design Contest in zicht 

Design Contest is een wedstrijd voor zowel ervaren als onervaren CAD-tekenaars. 

Zij hebben van voorjaar 2006 tot en met 30 juni 2007 de gelegenheid gehad om te sleutelen 

aan hun sportwagen ontwerpen, op basis van een digitaal 2CV-chasis. De jury van de 

wedstrijd bestaat uit de bezoekers van de site, uit de andere deelnemers en een vakjury. 



de beste beoordelingen hebben gekregen 

van de vier jury’s. 

KB 1 

De Kleine Baas nummer 1 (KB 1) 

neemt halverwege juli een derde plaats 

in. Zijn ontwerper Marco de Groot, een 

professional, geeft aan dat er nog aan 

gewerkt wordt. De laatste update is van 

21 maart. De jury kent hem gemiddeld 

een 6,1 toe, waarbij de vakjury hem 

een 7,1 geeft en de adviescommissie 

hem met een 8,1 op de gedeeld beste 

plaats zet. 

De Groot zegt er 152 uren in gestoken 

te hebben en het zal dan zijn professionaliteit 

zijn die blijkt uit de fraaie 

gerenderde plaatjes en het filmpje dat 

hij op de website toont. Het is een 

opvallend compact model, waarin een 

paar van de ribben, die bekend zijn van 

de 2CV, terugkomen in een heden daags 

jasje.

Burton Elementz 

THV 

De THV van Vincent Vos neemt een 

voorlopige vierde plaats in beslag en 

won de maandprijs van juni 2006. 

Student Vincent Vos heeft zijn ontwerp 

niet meer geüpdate sinds 2 juni 2006. 

Van de deelnemers kreeg hij een 5,6. De 

hoogste beoordeling van de deel nemers, 

die aan het begin van de wedstrijd nog 

iets scheutiger waren met punten. Een 

afbeelding van zijn ontwerp is ook te 

zien in CAD-Magazine nummer 1 van 

dit jaar. 

Burton Elementz 

Rob Wolkers, professional, ontwierp 

in tweehonderd uur zijn auto. Zijn 

commentaar bij het model: “Burton 

Elementz, designed to sharpen your senses. 

Bij het ontwerpen van de Burton 

Elementz stond maar één ding centraal: 

zo veel mogelijk rijplezier. Een extreem 

en compromisloos ontwerp, puur en 

rauw, ontdaan van elk stukje overbodig 

comfort om het hogere doel te dienen: 

enjoy the Elementz!” 

Hij neemt op dit moment een vijfde 

plaats in met een 6,0. Van de vakjury 

heeft hij een 7,0 gekregen en de 

adviescommissie geeft hem een 7,2. 

Burton Raptor 

Student Jan-Willem Zuyderduyn heeft 

180 uur gestoken in zijn Burton Raptor: 

“De combinatie van het doordachte 

chassis van de 2CV, passie voor vormgeven 

en een zeer uitdagend design heeft 

tot de Burton Raptor geleid. De Raptor is 

een stijlvolle auto met een retro look en 

enorm veel rijplezier. Kortom de ideale 

opvolger van de huidige Burton.” 

Met een 6,2 staat hij half juli op een 

tweede plek. Met name dankt hij die plek 

aan de publieksjury en de vakjury, de 

adviescommissie heeft hem op een 

gedeelde 4e plaats staan met een 7,4. 

Roadstar 

David Cardoso Loureiro kreeg voor 

zijn Roadstar de maandprijs van mei. 

Hij is student Industrieel Ingenieur 

Automatisering aan de Hogeschool in 

Diepenbeek (België) en heeft 150 uur 

aan zijn auto gewerkt. Halverwege juli 

staat hij al enige tijd aan kop met een 

6,4. Bij de vakjury scoort hij met een 

7,3, het hoogste cijfer dat zij hebben 

toegekend. Van de adviescommissie 

heeft hij een 8,1 gekregen, wat alleen 

door de KB 1 wordt geëvenaard. 

Loureiro: “Het is zo ver! De nieuwe 

Roadstar is een feit. Deze wagen met 

retro looks combineert de elegantie van 

een klassieke ‘road star’ met een 

hedendaags design. Zijn praktische interieur 

met aluminiumaccenten is voorzien 

van de modernste snufjes. De 

Roadstar S is er in een cabrio- en hard 

top-versie. Voor wie de elegante 

Roadstar S niet extreem genoeg 

vindt, is er de nog sportievere Rversie. 

De Roadstar is er in verschillende 

kleuren die een verrassend 

effect hebben op het uiterlijk.” 

En dan 

Burton Scarcity van Alexander 

Spruyt, professional, is één van de 

latere inzendingen, 21 juni 2007. 


KB1 THV Burton Raptor 

Burton Scarcity 

Roadstar 

Met gemiddeld een 4,9 staat hij met 

een 24e plaats ver verwijderd van de 

lijst aan voer ders. Zijn design met een 

bolle voorkant en brede platte achterkant, 

het gebruik van twee contrasterende 

kleuren en de gestroomlijnde 

afwerking, maken het een opvallende 

verschijning. Zo zijn er nog meer 

modellen die hier niet allemaal aan bod 

kunnen komen, maar die wel op de 

website van de Design Contest te 

bekijken zijn. 

De vetste 

Het gaat in totaal om 58 fantasievolle 

modellen die de moeite van een 

bezoekje meer dan waard zijn. Voor 

de zeven laatste inzendingen zijn er, 

op het moment van schrijven, nog 

geen stemmen van deelnemers binnen 

en erg weinig van het publiek. In 

augustus kan dat nog bijgesteld worden 

als er massaal wordt gestemd. 

Ook zij verdienen een eerlijke kans, 

dus vergeet vooral niet je stem te 

geven voor de vetste sportauto. 

Job van Haaften (job.van.haaften@cadmag.nl) is 

eindredacteur van CAD-Magazine. Voor het bekijken 

van alle ontwerpen en om te stemmen op je favoriet 

zie: www.designcontest.nl. 


20 

PDF bevat ook Product Manufacturing Information 

Adobe lanceert versie 8 van Acro 

Adobe Acrobat 3D versie 8 staat volgens 

ontwikkelaar Adobe in het teken 

van twee belangrijke thema’s: interoperabiliteit 

en samenwerking. Oftewel: de 

software moet er voor zorgen dat 3D 

CAD-data beschikbaar komen voor de 

juiste personen binnen een onder - 

neming en indien gewenst ook daarbuiten. 

Adobe Acrobat 3D kan hiervoor 

vrijwel ieder 3D CAD-bestand omzetten 

in één PDF-document. Dit geldt 

ook voor grote bestanden van meer dan 

500 Mb. De CAD-data zijn hierbij 

bovendien te combineren met relevante 

projectinformatie zoals productspe - 

cificaties, spreadsheets en voorstel - 

materiaal. 

Volgens Colin van Oosterhout, Busi - 

ness Development Manager van de 

Knowledge Worker Business Unit bij 

Adobe is het PDF-formaat zeer 

geschikt voor uitwisseling van de 

CAD-data. “Normaal gesproken heb je 

voor het inzien van 3D-data een oorspronkelijke 

applicatie of een plug-in 

nodig. Uit onderzoek is gebleken dat 

89 procent van alle computers wereldwijd 

beschikken over de gratis Adobe 


Door: Lambert-Jan Koops 

Reader. Dat zijn computers die zowel 

onder Windows, Linux als op een Mac 

draaien. Oftewel: PDF is een algemeen 

toegankelijk formaat, waar alleen maar 

algemeen beschikbare software voor 

nodig is. Dat is de kracht van dit soort 

bestanden.” 

U3D-Formaat 

Om 3D-data in een PDF te kunnen opnemen 

heeft Adobe Systems veel geïnvesteerd 

in onderzoek in combinatie 

met bedrijven als Intel en Bentley. 

Deze partijen zijn oorspronkelijk verenigd 

in 3DIF, een organisatie die een 

belangrijke rol heeft gespeeld in het 

standaardiseren van het U3D-formaat, 

de industriestandaard voor het uitwisselen 

van 3D-informatie. Van Ooster - 

hout: “Het idee is feitelijk hetzelfde als 

dat bij de totstandkoming van JPEG het 

geval was. Daar is ook door een groep 

belanghebbenden eerst goed over 

nagedacht, waarna er afspraken zijn 

gemaakt voor dit standaardformaat 


Op 30 en 31 mei werd in de RAI in Amsterdam een bijeenkomst georganiseerd voor eindgebruikers van 

de creatieve software van Adobe Systems. Tijdens dit evenement, dat gehouden werd onder de naam 

Adobe Live, vond ook de introductie 

plaats van Acrobat 3D versie 8, van de 

producten van Adobe verreweg de meest 

interessante voor CAD-gebruikers. 

De PDF-bestanden van versie 8 van Acrobat 3D zijn 

kleiner dan in de voorgaande release. Een SolidWorksbestand 

van 347 Mb wordt een PDF van 2,2 Mb. 

voor beeldinformatie. Nu kan iedereen 

dat formaat gebruiken. Datzelfde geldt 

ook voor U3D. Adobe zet het dan ook 

in voor 3D-informatie in PDF’s.” 

PDF’s zijn op een aantal punten ISOgecertificeerd. 

Zo is bijvoorbeeld voor 

het archiveren van informatie de 

standaard PDF/A beschikbaar. Voor 

engineering-informatie geldt dat het 

voorstel inmiddels binnen is bij de 

internationale standaardiseringsorganisatie, 

maar dat deze nog moet worden 

geratificeerd. Binnen afzienbare tijd 

komt er een revisie van het U3Dformaat, 

waardoor ook deze variant, 

PDF/E, een ISO-status zal krijgen. 

CAD-Convertor 

Naast de bemoeienissen met het standaardformaat 

heeft Adobe ook gewerkt 

aan een nieuw compressie-algoritme. 

Van Oosterhout: “De bestanden zijn 

kleiner dan in vorige versies het geval 

was, tot honderd keer kleiner dan de 

oorspronkelijke CAD-bestanden. Dat is

at 3D 

Het beschermen van documenten loopt via Adobe’s 

LiveCycle Policy Server. 

overigens mede te danken aan het 

U3D-formaat, dat drie keer minder 

ruimte kost dan in versie 7 van Acrobat 

3D. Verder ondersteunt de nieuwe release 

grote samenstellingen, van meer 

dan 1 Gb en is de importsnelheid verbeterd. 

Deze import is mogelijk vanuit 

een groot aantal CAD-programma’s. 

De software maakt hierbij gebruik van 

STEP of IGES en kan dus neutraal bestanden 

omzetten. Het is zelfs mogelijk 

om Acrobat 3D te gebruiken als een 

soort CAD-convertor tussen verschillende 

programma’s, door bijvoorbeeld 

te importeren in STEP en te exporteren 

in IGES. Er is een update doorgevoerd 

voor de nieuwste versies van alle 

CAD-software, zodat elke release te 

gebruiken is. Daarnaast is de mogelijkheid 

toegevoegd om ook Product 

Manufacturing Information als XMLbestand 

te exporteren vanuit Adobe. 

Deze gegevens, die informatie bevatten 

over bijvoorbeeld de tolerantie, geometrie 

en dimensionering, worden onder 

meer gebruikt door CATIA, IDEA, 

NX, Pro/ENGINEER en JT. Op die 

manier is de technische documentatie 

van een product te vervolledigen. Het 

doel bij de ontwikkeling van Acrobat 

3D is ook geweest om een PDF bruikbaar 

te maken voor de gehele levenscyclus 

van een product: alle benodigde 

gegevens voor elke levensfase zijn mee 

te nemen in één enkel bestand. ” 

Binnen het kader van samenwerking 

biedt Adobe naast de uitwisselings - 

mogelijkheden ook nog software 

genaamd Adobe Acrobat Connect. Dit 

is software die op basis van Flash functies 

biedt voor Webconferencing zodat 

vanaf meerdere locaties een model te 

bespreken is. 

Houdbaarheidsdatum 

Hoe meer informatie een docu ment 

bevat, hoe belangrijker de noodzaak 

voor beveiliging. Uiteraard is dat ook 

een punt van aandacht bij Adobe en 

dus is er naast de digitale handtekening 

nog een nieuw concept ontwikkeld. 

Digital Rights Mana gement (DRM) is 

los van Acrobat te integreren in documenten 

en maakt gebruik van Adobe’s 

LiveCycle Policy Server. Deze server 

speelt een controlerende rol binnen het 

proces. Wie een document verstuurt 

kan eigenschappen toekennen aan het 

document, bijvoorbeeld een houdbaarheidsdatum. 

Als een ontvangende partij 

dan het document opent, zal er een korte 

verbinding met de server worden gezocht, 

die controleert of de status van 

het document nog wel goed is. 

Wanneer dit niet het geval is, is het 

document niet meer te openen. “Deze 

functie is met name bedoeld voor 

bedrijven die met veel verschillende 

versies van een product werken. Als er 

dan een nieuwe versie van het model 

beschikbaar is, kunnen ze de toegang 

tot de oude modellen blokkeren. 

Boven dien is het daarbij mogelijk om 

bij de melding van toegangsblokkade 

meteen een link mee te sturen waar het 

nieuwe ontwerp te vinden is. Uiteraard 

is de functie ook preventief in te zetten. 

Als bijvoorbeeld offertes worden 

aangevraagd en het niet de bedoeling is 

dat de aangeschreven partijen te lang 

over productinformatie beschikken,” 

legt Van Ooster hout uit. 

Lambert-Jan Koops (lambertjan.koops@cadmag.nl) 

is hoofdredacteur van CAD-Magazine. 

Voor verdere informatie over het onderwerp 

van dit artikel zie: www.adobe.nl 

uw partner in 

informatiemanagement 

• advies 

• analyse 

• ontwerp 

• implementatie 

• projectmanagement 

• auditing 

• documentbeheer 

• 3D CAD integraties 

• product lifecycle management 

• workflow management 

• supply chain oplossingen 

• productconfiguratie 

• systems engineering 

European top 5 

SmarTeam solution provider 

Tacton partner 

TactonWorks distributeur 

infostrait bv 

Laan van Westenenk 501 • 7334 DT Apeldoorn 

Postbus 901 • 7301 BD Apeldoorn 

telefoon +31 (0)55 534 85 91 e-mail info@infostrait.nl 

www.infostrait.nl

22 

Vertrouwd ondanks uitbreidingen 

ArchiCAD gebruikersdag in De Fa 

Erik Pijnenburg, directeur van Kubus, 

vertelde enthousiast over de nieuwe 

versie van ArchiCAD: 11 die aan het 

eind van de dag voor de aanwezigen 

beschikbaar was. Verder sprak hij over 

de groei van Kubus: in anderhalf jaar 

van 12 naar 21 mensen. Inmiddels zijn 

bijna 600 licenties in gebruik bij zo’n 

300 bedrijven. Ook op Universiteiten 

en Hogescholen is de software populair: 

meer dan 900 licenties zijn inmiddels 

uitgegeven. 

Een belangrijke ontwikkeling is dat het 

Duitse Nemetschek het Hongaarse 

Graphisoft begin dit jaar heeft 

overgenomen. Graphisoft is de ontwikkelaar 

van ArchiCAD. De overname 

kan gezien worden als een 

versterking, want door haar omvang 

geeft de Nemetschek Group een solide 

basis en meer ontwik kelingskracht. 

Nemetschek omvat onder meer: 

Allplan Archite cure, Allplan Engi - 

neerning, SCIA (Structural Soft ware 

for Civil Engi neers), Cinema 4D, 

VectorWorks en oplossingen voor 

onder meer financiën, documentmanagement, 

informatiemanagement en 

ge bouwenmanagement. Al deze onderdelen 

en softwarepakketten hebben 

betrekking op de bouw en gebouwen. 

Ook is de website van Kubus architectural 

solutions vernieuwd. De lay-out is 

volledig veranderd en de navigatie is 

overzichtelijker gemaakt. Naast pro- 



ductinformatie en support zijn er 

nieuwsberichten, interviews, casestudies 

en een vernieuwde web winkel te 

vinden op de site. 

Nieuwe snufjes 

Christian Dalhuizen en Mariëlle 

Vissers lieten de 170 aanwezige 

ArchiCAD-gebruikers de nieuwe snufjes 

zien van ArchiCAD 11. Vissers 

vertelde dat er op het scherm weinig 

veranderd is. Iets dat de overstap naar 

de nieuwe versie vergemakkelijkt omdat 

alles ondanks de uitbreidingen 

vertrouwd blijft. 

Dalhuizen: “Met een gratis plug-in 

wordt een connectie met Google Earth 

mogelijk De informatie uit Google 

Earth kan direct gebruikt worden in een 

project.” Een nog te bouwen project is 

daarmee in zijn toekomstige omgeving 

te zien. “Er kunnen extreem lange bestandsnamen 

gebruikt worden. In de 

Worksheets zijn de instellingen voor 

doorsneden en aanzichten verbeterd. 

Één van de andere nieuwe snufjes is de 

mogelijkheid om alle tekeningen met 

Virtual Trace over elkaar te zetten. 

Dit betekent dat bij tekeningen een 

transparante view van elke andere 

tekening is op te roepen. De verschillen 

tussen tekeningen lichten meteen op. 

Met een slider kan de ene tekening van 

de andere ‘worden afgerold’ zodat verschillen 

direct te zien zijn. 

Evenement 

Kubus architectural solutions had alle 

ArchiCAD-gebruikers uitgenodigd om de 

lancering van ArchiCAD 11 bij te wonen. 

Deze vond plaats op 14 juni in De Fabrique te 

Utrecht. Ruim 170 architecten en bouwkundig 

tekenaars waren hierbij aanwezig. 

Christian Dalhuizen en Mariëlle Vissers lieten de 170 aanwezige ArchiCAD-gebruikers de nieuwe snufjes zien van ArchiCAD 11. 

Coordinatie en Controle 

In ArchiCAD 11 staan coördinatie en 

controle centraal. Deze nieuwe versie 

biedt een soepele overgang naar mo - 

delgebaseerd werken: uitgaande van 

een vertrouwde werkwijze wordt men 

als vanzelf ‘verleid’ het gebouwmodel 

meer en meer te gebruiken. Een greep 

uit de nieuwe gereedschappen en mogelijkheden 

van ArchiCAD 11: 

Het gereedschap voor de interieuruitslag 

staat in de gereedschapbalk en 

navigator. Het maakt automatisch uitslagen/aanzichten 

van een binnenruimte 

die terug te vinden zijn in de 

navigator. Een werkvel is net zo’n 

gereedschap als het detailgereedschap. 

Aangemaakte views staan apart in de 

navigator. De werkvellen kunnen ge - 

linkt zijn door een marker, een view 

zijn over een andere tekening, of op 

zichzelf staan. Er kunnen in de nieuwe 

versie ook complexe profielen op 

gebogen elementen worden toegepast. 

Een PDF is nu ook te maken via het 

commando ‘Save as’. Daarnaast is de 

kwaliteit van de PDF’s verbeterd ten 

opzichte van ArchiCAD 10. Penset-instellingen 

zijn in de nieuwe versie in 

views vast te leggen. Een ander han - 

digheidje is de ‘Clone’, ofwel ‘kloon’. 

Het is een kopie van een folder uit de 

projectmap waarin de views automatisch 

worden aangemaakt. Daar wordt 

nog weinig gebruik van gemaakt,

ique 

terwijl het klonen erg handig kan zijn. 

Het is meer dan een nieuwe map aanmaken 

omdat er veel gegevens 

meekomen. Dat is voornamelijk handig 

bij projecten die veel overeenkomsten 

hebben in elementen. 

Tips per doelgroep 

Tijdens de middagsessies in De 

Fabrique konden de aanwezigen kiezen 

uit diverse trainingen op verschillende 

niveaus. Zo waren er trainingen voor 

beginners, tekenaars, ontwerpers en 

projectleiders. De ruimtes waar de 

trainingen plaatsvonden hebben bij een 

fabriek passende namen: De Perserij, 

Het Douchelokaal, De Postkamer en 

De Jutekelder. 

De trainers van Kubus lieten aan 

kleinere groepen zien wat ArchiCAD 

11 voor hen kan betekenen. Één van de 

onderwerpen, de mogelijkheden tot 

uitwisseling van gegevens met 

AutoCAD DWG-gebruikers zonder dat 

de mogelijkheden tot bewerken in 

ArchiCAD verminderen. 

De beginners kregen onder meer de tip 

om niet alle bibliotheken te laden. Wel 

bijvoorbeeld de ArchiCAD-bibliotheek, 

de eigen bureaubibliotheek met 

veel gebruikte elementen en de projectbibliotheek 

behorend bij het betreffende 

project. Met bibliotheken, zoals 

die van een fabrikant, moet de gebruiker 

voorzichtig zijn, doordat die vaak 

Analyze Faster 

with UGS CAE Solutions 

Info en inschrijvingen www.siemensugsplmsoftware.nl 

erg groot zijn, ontstaan er onnodig 

lange wachttijden bij het openen van 

een project. Een bibliotheek of deel 

ervan kan geladen worden via de 

Library manager. Elk half jaar komt er 

een update beschikbaar van de Archi - 

CAD-bibliotheek. 

ArchiCAD heeft drie soorten tijdelijke 

hulplijnen: voor de hoofdrichtingen 

(verticaal, horizontaal, diepte), veel - 

voud van hoeken (15, 30, 45 graden) 

en hulplijnen gerelateerd aan al getekende 

elementen. ‘Element Snap’ is een 

handig hulpmiddel bij het verplaatsen 

van elementen. Het kan naar wens ook 

uitgezet worden. Bij het verzetten van 

een element is de voorkeursmoge - 

lijkheid, het aansluiten bij een ander 

element. Verschuift de gebruiker bijvoorbeeld 

een bad in de badkamer, 

dan zal de voor keursmogelijkheid een 

muur of een hoek 

zijn. Indien het bad juist een stukje van 

de muur geplaatst moet worden, kan de 

‘Element Snap’ uitgezet worden. 

De collega’s 

Gedurende de gehele dag kon men de 

minibeurs in De Jutekelder bezoeken. 

Daar stonden stands van bedrijven uit 

de bouwsoftware en -hardware 

branche. Aanwezig waren Con strusoft 

met Tekla Struc tures, Bink Soft ware 

met Bouw be sluit-toetsing, Winket met 

Referen tie pro jec tenmethode, Kooijman 

Evenement 

Aan het einde van de dag kregen de aanwezige ArchiCAD-gebruikers 

ArchiCAD 11 en de Nederlandse bibliotheek mee naar huis. 

Software, Design8 met drie Googleproducten, 

Océ en DesignExpress met 

Maxon Form en Cinema 4D. 

Aan het einde van de dag kregen de 

ArchiCAD-gebruikers naast Archi - 

CAD 11 en de Nederlandse bibliotheek 

ook een cd van de Gebruikersdag mee 

naar huis waar alle trainingen van die 

dag op stonden zodat deze thuis nog 

eens rustig nagelezen konden worden. 

Job van Haaften (job.van.haaften@cadmag.nl) is 

eindredacteur van CAD-Magazine. Voor meer 

gegevens over dit onderwerp zie: www.kubusinfo.nl 

Ontdek onze CAD neutrale 

CAE oplossingen 

4, 11 en 12 september ‘s Hertogenbosch 

6, 13 en 14 september Zaventem. 

u 

u 

u 

UGS Femap Oriëntatiedagen 

UGS Femap Gebruikersdagen 

UGS NX CAE dagen 


Door de redactie 

Evenement 

Eerste prijs na tien jaar ontwikkeling 

BKA Visual Maintenance wint aw 

Een digitaal datamanagementsysteem voor digitaal regisreren en beheren van woningen onderhoud informatie. 

BKA Visual Maintenance uit Veendam is door Intergraph Benelux uitgeroepen tot de 

beste en meest innovatieve SmartSketch-ontwikkelaar van de Benelux. 

Volgens Peter van der Weijde, Business Unit Director van Intergraph Benelux heeft BKA 

met C-STORM Visual Maintenance een beheerpakket ontwikkeld dat niet alleen uniek is 

maar ook op de juiste wijze met datamanagement omgaat. 

C-STORM Visual Maintenance is 

bedoeld voor het volledig digitaal 

inspecteren en beheren van onderhoud 

aan gebouwen en objecten. Het 

pakket stelt de gebruiker in staat om 

intelligente database georiënteerde 

tekeningen te maken van zowel aanzichten 

als plattegronden. Met behulp 

van een tablet-computer heeft de 

inspecteur tijdens zijn inspectie de 

beschikking over deze tekeningen en 

alle informatie die daarop is aan ge - 

bracht. Daarnaast heeft hij ook tot allerlei 

bibliotheken met intelligente 

schadecodes en componenten. 

Na de inspectie zijn gegevens als, 

maatvoeringen, toegepaste bouwonderdelen, 

materiaaltypen, schades en 

uiteraard de kosten direct en organisatiebreed 

te raadplegen en dat alles 

visueel. 

24 CADMagazine Juli/Augustus 2007-5 

Tien jaar ontwikkeling 

Ron Borsboom en Jan Kuperus 

vormen de directie van BKA Visual 

Maintenance en zijn de bedenkers van 

C-STORM Visual Maintenance. Op 

basis van de nominatie zijn ze af gereisd 

naar het jaarlijkse global gebruikersevenement 

2007 van Inter graph, dat 

van 21 tot en met 24 mei is gehouden 

in Nashville in de Verenigde Staten. 

BKA mocht daar tijdens het slot van de 

conferentie, de innovatieve applicatie 

wereldkundig maken ten overstaande 

van duizenden bezoekers uit meer dan 

zestig landen. Een ander onderdeel van 

de nominatie was een VIP en een meet 

and greet met niemand minder dan 

Neil Amstrong, de eerste man op de 

maan. Borsboom en Kuperus hebben 

bijna tien jaar gewerkt aan de ontwikkeling 

van hun idee. Dit hebben ze 

gedaan in samenwerking met onder andere 

Intergraph Benelux, Domesta 

Emmen, Woningstichting Weststel - 

lingwerf Wolvega en Woon com 

Emmen. Hun dank ging dan ook uit 

naar alle betrokkenen die al die 

jaren hebben meegeholpen. Een speciaal 

woord van dank gaat was er voor 

Dirk van Ingen, directeur van 

SquareView uit Delft. Hij is in staat 

geweest alle ideeën, plannen en suggesties 

om te zetten naar wat nu 

C-STORM Visual Maintenance is. 

Inspecties uitvoeren 

C-STORM Visual Maintenance, is een 

datamanagementsysteem voor digitaal 

registreren en beheren van woningen 

onderhoudinformatie. Hier voor maakt 

de software onder andere gebruik van 

databasegeoriënteerde tekeningen van

ard Intergraph 

Peter van der Weijde van Intergraph in het midden 

geflankeerd door de prijswinnaars Jan Kuperus (links) 

en Ron Borsboom. 

gevelaanzichten en plattegronden. Het programma is 

voorzien van een koppeling naar haar database om deze 

informatiebron aan te spreken en de vastgelegde informatie 

organisatiebreed te distribueren. C-STORM Visual 

Maintenance werkt op een PenTablet computer waarmee 

de veldmedewerker op locatie de inspecties uitvoert. Zo 

kan deze informatie rapporteren over de toegepaste 

bouwonderdelen, aanwe zige schade en de hoeveelheid 

schilderwerk of voegwerk die dient te worden uitgevoerd, 

indien dat nodig is. 

Het programma weet, door het ‘opnamesysteem’ en het 

beheer van schademethodieken en schadekarakters, een 

gevisualiseerd in- en overzicht te geven van de onderhoudstechnische 

en financieel-technische maatregelen 

van een project. Het projectoverzicht wordt in stadia 

gevisualiseerd, zodat het mogelijk wordt om de regie van 

het project visueel te volgen en te bewaken. Na afronding 

van alle werkzaamheden is er een compleet en actueel 

beeld voor de projecthistorie vastgelegd waarin de 

ervaringsgegevens van elk voorgaand jaar als naslagwerk 

kunnen worden geraadpleegd. De software is dan ook 

met name bedoeld voor woningcorporaties, gemeenten, 

vakantieparken en beheerders van schoolgebouwen en 

zorginstellingen. 

Investeren 

De directie van BKA Visual Maintenance is er niet 

alleen tevreden over dat het Nederland heeft vertegenwoordigd 

op de Intergraph-conferentie, maar hoopt ook 

dat het bedrijven zal inspireren om vooral te blijven 

investeren in innovatie en ontwikkeling van nieuwe 

applicaties. Met name in het noorden van Nederland, 

waar het prijswinnende bedrijf zelf ook is gevestigd. 

Het directieduo roept de overheid dan ook op om het 

innovatieniveau in Nederland te consolideren door het 

bedrijfsleven te blijven stimuleren om te investeren. Niet 

zo zeer door meer geld ter beschikking te stellen, maar 

ook door informatie te leveren, mee te denken, te coachen 

en kansen te creëren voor het Nederlandse bedrijfsleven 

terwijl ook de wensen in de landen om ons heen goed in 

de gaten worden gehouden. 

Job van Haaften (job.van.haaften@cadmag.nl) is eindredacteur 

van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: 

www.intergraph.nl 

design-your-stuff.com 

De complete informatiebron 

voor CAD-gebruikers 

www.design-your-stuff.com is ‘the place to be’ voor iedere 

CAD-professional. Diverse menu-opties vormen een poort 

naar een schat van informatie rond het gebruik van de 

Autodesk-ontwerptools. Op het algemene deel van deze 

website vind je o.a. meer details over producten en 

evenementen terzake en krijg je inzage in een galerij van 

projecten. Door eenvoudige registratie krijg je bovendien 

toegang tot het gebruikersforum, tips en trucs, de 

kennisbank, en doorblader je onze downloads-sectie. 

www.design-your-stuff.com: de complete CAD-referentie.

Verdwijntruc van inkt voor optimale recycling 

Milieudoelstellingen hebben geen 

Het milieu is een veelbesproken onderwerp, waarbij veel partijen 

vooral kijken naar wat de ander verkeerd doet. De industrie geeft 

de boeren de schuld, de boeren de automobilisten en de 

automobilisten de industrie. En andersom natuurlijk. 

De inspirerende slogan ‘Een beter milieu begint bij jezelf’ 

is dus nog niet door iedereen begrepen. Wel echter door Xerox, 

dat een volledig recyclingprogramma achter de hand heeft. 

26 

In Venray bevindt zich het logistieke centrum van Xerox. 

“Het is niet zo dat we met de bespreking 

van ons milieuprogramma ons 

zelf graag op de borst willen kloppen 

en doen alsof we het beste jongetje van 

de klas zijn. We willen wel graag dat 

mensen weten wat we doen op het gebied 

van recycling en milieuverantwoord 

ondernemen, want daar krijgen 

we regelmatig vragen over.” Martijn 

Brand van Xerox legt tijdens zijn presentatie 

over de werkwijze van Xerox 

nadrukkelijk uit dat het milieubeleid 

niet een door de hype gedreven onderwerp 

is bij de printerfabrikant. Er zijn 

decennia geleden al lange-termijn plannen 

gemaakt. Ook heeft Xerox als 

doelstelling om in 2012 tien procent 

minder CO2-uitstoot te hebben dan in 

2002 het geval was. Dit lijkt een haalbare 

zaak, want het energieverbruik in 

2005 was al met negen procent gedaald, 

terwijl de CO2-uitstoot met acht 

procent was afgenomen. De afname 

blijft ondanks dat succes wel een belangrijk 

punt, want zoals Anne 



Mulcahy, CEO van Xerox, al heeft gezegd: 

milieudoelstellingen hebben geen 

finishlijn, er blijft altijd ruimte voor 

verdere besparingen en verbeteringen. 

Recycling 

Al in 1991 is er een milieuprogramma 

opgesteld door de hardwarefabrikant: 

de Xerox Waste-Free Life Cycle. Dit 

houdt in dat alle producten worden ingezameld 

aan het eind van de levenscyclus, 

waarna ze worden gestript en 

de onderdelen of opnieuw worden gebruikt, 

of per afvalgroep worden verdeeld 

over verschillende afnemers. Het 

recyclepercentage is hierbij vrij hoog 

en dat komt met name omdat Xerox 

goed bijhoudt welke systemen zich 

waar bevinden. Dit heeft ook te maken 

met de manier waarop het bedrijf zijn 

producten afzet: de meeste van de grote 

systemen worden geleased door de 

eindgebruikers en niet gekocht. Daar - 

door gaan de producten niet rond - 

zwerven en zijn ze voor het grootste 

Evenement 

deel weer terug te halen. Een groot deel 

van de recycling vindt plaats in Venray, 

waar de Service Supply Chain van 

Xerox is gevestigd. Deze verzorgt de 

inkoop, het beheer en het uitleveren 

van onderdelen, biedt een plaats aan de 

centrale logistieke afdeling en heeft een 

afdeling voor teruggestuurde items. 

Deze items worden verzameld door 

servicemonteurs in het veld en distributiecentra 

en kunnen bestaan uit gebruikte 

artikelen, al dan niet defecte onderdelen 

en afgeschreven apparatuur. 

Afhankelijk van de status die het product 

of het onderdeel heeft, wordt het 

schoongemaakt en gerepareerd of helemaal 

uit elkaar gehaald en in delen afgevoerd 

of hergebruikt. De onderdelen 

die de meeste kans hebben op een 

nieuwe loopbaan in een ander apparaat 

zijn veelal niet-bewegende componenten, 

zoals elektronica. 

Klanten 

In het kader van milieugerichte ontwikkelingen 

heeft Xerox niet alleen het 

eigen ondernemingsproces onder de 

loep genomen, maar ook gekeken naar 

het producten energieverbruik van de 

klanten. Ook hier zijn verbeteringen 

door te voeren. Zo geeft de hardwarefabrikant 

bedrijven bijvoorbeeld de 

tip om één multifunctioneel apparaat 

aan te schaffen in plaats van losse printers 

en copiers. Een dergelijke aanschaf 

bespaart zo’n vijftig procent energie 

in het gebruik. 

Toner 

Een ander initiatief van Xerox is de 

ontwikkeling van een nieuw soort toner, 

de Emulsion Aggregation Toner. 

Deze wordt fijner en beter verdeelt 

over het papier, waardoor er veertig tot 

vijftig procent minder tonermassa nodig 

is voor het bedrukken van een pagina. 

Bovendien wordt deze toner bij een 

lagere temperatuur verwerkt, wat weer 

een gunstig effect heeft op het energieverbruik. 

Een andere door Xerox ontwikkelde 

inkttechniek is de Solid Ink 

Color Technology. Hierbij maakt de 

printer gebruik van vaste blokjes inkt, 

in plaats van vloeibare inkt. Dit ver-

finishlijn 

Zal de tonerafdeling van Xerox binnenkort een inkt produceren die tijdelijk op het 

papier blijft zitten? 

Evenement 

mindert het afval in cartridges en tonerbussen 

en brengt daardoor ook lagere 

gebruikskosten met zich mee. Deze 

methode is bedoeld voor zowel kantoor 

als productie-omgevingen. 

Het meest opzienbarende nieuwtje op 

het gebied van inkten is echter voorlopig 

nog niet beschikbaar. Binnen 

afzienbare tijd, twee tot drie jaar, zal 

Xerox met een toner op de markt 

komen die tijdelijk op het papier blijft 

zitten. Documenten die per definitie 

slechts een beperkte levensduur hebben, 

zijn hiermee af te drukken waarna 

het papier, als de toner weer verdwenen 

is, opnieuw te gebruiken is. Recycling 

ten top dus. 


is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere 

informatie over het onderwerp van dit artikel zie: 

www.xerox.nl 


28 

Nieuw ontwerp moet Koning Boudewijn station opvolgen 

Extreem ontwerp voor onderzoeks - 

locatie Antarctica 

Antarctica is het koudste, hoogste en 

droogste continent op aarde, voor 99,6 

procent bedekt met landijs en een 

gemiddelde temperatuur van min 

zestig graden. Door de hoge ligging 

van gemiddeld zo’n 2250 meter en 

maximaal 4897 meter, waaien er 

continu bergafwaartse winden met 

snelheden tot 320 kilometer per uur. 

Behalve zware windbelasting veroorzaken 

die katabatische (afval len - 

de)winden een enorme sneeuwaccumulatie 

en ter reinerosie. Daardoor 

verdwijnt elk bouwwerk na verloop 

van tijd voor altijd in ’s werelds oudste 

ijsmassa. Om te kunnen bouwen op 

Antarctica moet ook een aantal logistieke 

hindernissen worden overwon- 


Door: Peter Gloudemans 

Op Antarctica moet door extreme weersomstandigheden en 

terreincondities rekening worden gehouden met ontwerpeisen die 

overeenkomsten vertonen met de ruimtevaart. In dit artikel 

belicht projectmanager Johan Berte hoe de International Polar 

Foundation het binnenkort te bouwen Princess Elisabeth 

Antarctic Station heeft ontworpen. 

nen. Als opvolger van het vernietigde 

Koning Boudewijn station, heeft de 

Inter national Polar Foundation voor 

de Belgische regering een nieuwe onderzoeksbasis 

ontworpen, die de tand 

des tijd 25 jaar moet kunnen weerstaan. 

Dit Princess Elisabeth Antarctic 

Station is geoptimaliseerd met de 

Pro/Engineer ontwerpsoftware van 

PTC en wordt vanaf november 2007 

tot en met maart 2008 op locatie in 

elkaar gezet en verankerd. “De vorm 

en constructie zijn het meest beïnvloed 

door de uitgevoerde aërodynamische 

simulaties en de eis dat het 

station volledig energieneutraal moet 

kunnen opereren”, vertelt Johan Berte, 

Antarctic Base Project Manager. 

Special 

Energieneutraal 

“Energieneutraal betekent dat het 

Princess Elisabeth Antarctic Station 

alle energie voor het onderzoekslaboratorium 

en de tijdelijke bemanningen 

met lokale middelen moet kunnen 

genereren en hergebruiken. Er mag ter 

plaatse namelijk geen afval(water) 

worden geloosd of andere vervuiling 

worden veroorzaakt. Om energieneutraal 

te kunnen opereren hebben wij het 

initiële architectuurontwerp uit 2004 

volledig los moeten laten en vanuit alle 

technische eisen een nieuw ontwerp 

gecreëerd. Uiteraard wordt er veel zonne-energie 

gebruikt, maar bijvoorbeeld 

ook zwaartekracht voor de waterbehandelingsinstallatie, 

zodat de bemanning 

bij stroomuitval kan overleven. 

Het feit dat ik jarenlang als conceptueel 

ontwerper in de ruimtevaartindustrie 

heb gewerkt is een belangrijke reden 

geweest voor mijn aanstelling als 

projectmanager en ook van grote 

invloed geweest op het definitieve 

ontwerp. Als je iets maakt voor 

Antarctica moet het net als in de ruimtevaart 

door en door worden getest en 

gesimuleerd, omdat je niet zomaar 

terug kunt voor reparaties of wijzigin-

gen. Om het ontwerpproces en de 

bouw zo goed mogelijk te kunnen 

beheersen hebben wij een volledig 

geïntegreerde methodiek toegepast. 

Daarmee hebben wij continu de 

invloed van deelontwerpen op andere 

gebouwonderdelen en -systemen be - 

waakt en regelmatig kristallisatie - 

momenten ingebouwd om de integratie 

te evalueren. Aan die geïntegreerde 

methodiek is vanaf het begin Pro/ 

Engineer als ontwerpapplicatie verbonden, 

voor de configuratiecontrole die 

het biedt en complexe simulaties. 

Natuurlijk hebben onze partners ook 

onderdelen in andere programma’s ontworpen, 

maar die zijn telkens via 

STEP-bestanden in Pro/Engineer geïntegreerd”, 

aldus Berte. 

Aërodynamisch 

Op Antarctica veroorzaken kata ba - 

tische winden zoveel sneeuwaccumulatie 

en terreinerosie dat elk gebouw na 

verloop van tijd in het ijs of in zee verdwijnt. 

Omdat het Princess Elisabeth 

Antarctic Station 25 jaar moet kunnen 

opereren is ervoor gekozen om landinwaarts 

op de rotsen te bouwen. Die 

keuze heeft uiteraard de nodige constructieve 

en logistieke consequenties 

gehad. Wetenschappelijk gezien is de 

gekozen locatie erg interessant omdat 

die onderzoekers zowel toegang biedt 

tot de zee als het hooggelegen bergmassief. 

Tijdens het ontwerpproces zijn 

uitgebreide berekeningen en simulaties 

uitgevoerd om terreinproblemen te vermijden 

en de vormgeving aërodynamisch 

te optimaliseren. Om het ener- 

giegebruik te verminderen zijn ook 

lichtsimulaties uitgevoerd, die hebben 

geleid tot aanpassingen in de positie en 

vorm van alle ramen. “Bij andere stations 

is gebleken dat een verkeerde 

raampositie verblinding veroorzaakt, 

waardoor de zonneschermen vaak worden 

gesloten. Als gevolg daarvan wordt 

veel meer binnenverlichting, oftewel 

energie, gebruikt”, vertelt Berte. 

“Verder bleek uit onze zonne-energie 

analyses dat panelen aan de onderkant 

van het gebouw net zo’n hoge opbrengst 

hebben als panelen aan de bovenkant, 

door reflectie via de sneeuw. 

Voor de berekeningen en simulaties 

hebben wij gebruik gemaakt van 

Pro/Mechanica, terwijl met Pro/Engi - 

neer het integrale ontwerp voortdurend 

is gecon troleerd op conflicten”. 

Logistiek hoogstandje 

In het Antarctic-onderzoeksstation 

moeten van november tot en met 

februari continu twaalf wetenschappers 

en bemanning kunnen werken en 

wonen. Verder moet er ook plaats zijn 

voor maximaal achttien bezoekers. 

Het gebouw is zo ontworpen dat alle 

bedrijfskritische instrumenten en 

communicatieverbindingen zich in de 

kern bevinden en het gehele jaar 

ononderbroken kunnen functioneren. 

Daaromheen bevindt zich een schil 

met alle energie- en gebouwinstallaties 

en pas in de derde zone bevinden 

zich de leef- en opslagruimten, die ’s 

winters best mogen bevriezen. 

Bij energiezuinige woningen worden 

het gebouw en de installaties apart 

Special 

van elkaar ontworpen, bij het 

Antarctic station zijn deze volledig 

geïntegreerd en tegelijkertijd geoptimaliseerd. 

Daarbij heeft het projectteam 

alle mogelijke gebruikscenario’s 

geanalyseerd en voldoende redundantie 

ingebouwd. Om alle gebouwonderdelen, 

installaties en instrumentarium 

op de bouwplaats te krijgen, is 

ook een logistiek hoogstandje nodig. 

Ter voorbereiding daarvan zijn vanaf 

2004 al drie verkenningsexpedities 

uitgevoerd. “Omdat schepen moeite 

hebben om aan te meren tegen de 

dertig tot veertig meter hoge ijswand, 

gebruiken wij ook een speciaal vliegtuig 

dat vlakbij de bouwplaats op het 

ijs kan landen en zware sneeuwtractoren 

met sledes”, aldus Berte. “Tijdens 

het ontwerpproces hebben wij met 

Pro/Engineer ook de passing van alle 

onderdelen in de transportcon tainers 

en de belasting per slede ge simuleerd, 

om waar nodig nog aanpassingen 

door te voeren”. 

Internationale spin-off 

Door in de conceptuele fase driedimensionaal 

vorm te geven, konden 

ontwerpers met reële afmetingen, 

massa’s en visualisaties het ontwerp 

verfijnen en in vervolgstadia veel tijd 

winnen. De International Polar 

Foundation is bij het gebruik van 

Pro/Engineer en de andere engineeringapplicaties 

technisch ondersteund 

door Holland Engineering Consul - 

tants uit Nieuwegein. “Uiteraard heeft 

het Princess Elisabeth Antarctic 

Station project ons veel nieuwe kennis 

en ervaring opgeleverd. Die gaan 

wij binnenkort hergebruiken voor het 

ontwerp van het onderzoeksschip 

Gallileo, dat in het ijs wordt ingevroren 

om te meten hoe de ijsmassa zich 

gedraagt en verplaatst. Dit schip moet 

ook honderd procent energieneutraal 

worden ontworpen. Verder is er ook 

door andere landen interesse getoond 

in de opgedane kennis en ervaring 

met het Antarctic onderzoeksstation. 

Daar door is Pro/Engineer voor de 

International Polar Foundation een 

strategisch bedrijfsmiddel geworden 

om de specialistische dienstverlening 

internationaal te kunnen exploiteren”, 

besluit Berte. 

Peter Gloudemans is freelance redacteur voor 

CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit 

onderwerp zie: www.hecbv.nl 


Vouwkranen voorzien van veiligheid en luxe 

Spierings Kranen maakt werken 

Spierings Kranen is in 1987 opgericht en was daarbij in eerste 

instantie vooral een dienstverlener die het onderhoud van 

hijskranen uitvoerde. Al snel echter werden de activiteiten verlegd 

en is de eerste Spierings kraan gebouwd, de SK345-AT3. Hierna 

groeide het bedrijf gestaag in de jaren negentig en werden er 

nieuwe modellen ontwikkeld. Momenteel zijn er 170 mensen 

werkzaam bij de onderneming uit Oss en heeft het bedrijf vijf 

kranentypes in productie. 

30 

Research & Development neemt een 

belangrijke plaats in bij Spierings 

Kranen. De bestaande kranen worden 

uitgebreid en van technische foefjes 

voorzien waardoor ze veiliger worden, 

meer capaciteit hebben of flexibeler 

te gebruiken zijn. Mark Ruijs is hoofd 

R&D en hij vertelt wat de randvoorwaarden 

zijn waarbinnen de ontwik - 

kelafdeling dient te werken. “In alle 

gevallen gaat het om voertuigen die op 

de openbare weg moeten kunnen rijden, 

het zijn allemaal wagens die tachtig 

kilometer per uur mogen. Dat betekent 

dat ze binnen de wettelijke normen 

moeten vallen, dus mogen ze maximaal 

drie meter breed zijn, anders nemen ze 

te veel ruimte in op de weg. Daarnaast 

kunnen ze niet meer dan vier meter 

hoog zijn omdat ze anders niet onder 

viaducten door kunnen rijden. Verder 

mag de belasting van elke as maximaal 

12 duizend kilo zijn, wat weer een 

limiet stelt aan het gewicht. Daarnaast 

zijn er nog verschillende technische eisen, 

zo moeten onze voertuigen tot en 

met vijf assen beschikken over ABS.” 

Naast de wettelijke verplichtingen zijn 

er natuurlijk ook nog zelfopgelegde 

eisen. Zo wil dhr. Ruijs dat elke kraan 

binnen een kwartier na aankomst kan 

zijn opgebouwd. Ruijs: “Tijd is een 

belangrijke factor voor onze klanten en 

Het verschil tussen een vouwen 

telescoopkraan. De vouwkraan 

maakt een hoek en kan dus dichter 

bij een gebouw worden geplaatst. 



daar houden we dan ook rekening mee. 

We hebben een groot aantal stappen van 

het opbouwen demontageproces 

geautomatiseerd. Daarbij proberen we 

ook het bedieningsgemak te verbeteren. 

Een voorbeeld hiervan is, dat de 

mast- en giekdelen van de nieuwe 

kranen geheel automatisch worden 

gekoppeld en ontkoppeld. Eén machinist 

is genoeg om de kraan op te bouwen 

en te bedienen.” Na het afstem - 

pelen van de kraan is het opbouw en 

demonteren van de kraan volledig 

geautomatiseerd. 

Vouwkranen 

De toestellen van Spierings Kranen zijn 

zogenaamde mobiele vouwkranen. Dat 

betekent dat de kraan letterlijk wordt 

Special 

uitgevouwen. Dit in tegenstelling tot 

een zogenaamde telescoopkraan, die 

als het ware wordt uitgeschoven. Het 

grote voordeel van de vouwkraan is dat 

de vorm van deze kraan een hoek van 

negentig graden kent: de as waar de 

lading mee wordt verplaatst, de giek, 

staat loodrecht op de staande as die de 

hoogte van de kraan bepaalt, zie 

afbeelding 1. Hierdoor wordt de reikwijdte 

van het toestel altijd optimaal 

benut, omdat de kraan direct naast het 

hijsobject kan worden geplaatst. 

Bovendien kan een dergelijke kraan 

ook veel dichter naast een gebouw 

staan dan de telescoopkranen. Het uitvouwen 

van de giek hoeft hierbij geen 

probleem te zijn, aangezien deze hoog 

wordt uitgevouwen, boven gebouwen 

of andere eventuele obstakels. 

De vouwkranen kunnen veilig worden 

bediend tot windkracht 7 en zijn onder 

bepaalde omstandigheden zelfs nog bij 

windkracht 8 te demonteren. Dat het 

montage- en demontageproces ook bij 

deze omstandigheden mogelijk is, is

mogelijk bij windkracht zeven 

Een Spierings Kraan in actie in Londen. 

onder andere te danken aan de hy drau - 

lische systemen die Spierings Kranen 

gebruikt. Het bedrijf heeft voor hydraulica 

gekozen als basis voor alle kraanbewegingen. 

De hydraulische componenten 

zijn krachtig en betrouwbaar. 

Daarnaast bieden ze de mogelijkheid 

om cilinders toe te passen, waarmee 

bewegingen en vergrendelingen gedwongen 

kunnen plaatsvinden. Verder 

zit de kraancabine boven in de mast, 

waardoor de machinist een goed overzicht 

heeft op zijn werk. 

Ontwikkeling 

Momenteel produceert Spierings 

Kranen zestig toestellen per jaar, maar 

het is de bedoeling dat dit in 2010 

opgeschroefd is naar honderd. Daarbij 

vindt de verkoop niet alleen in 

Nederland plaats, maar ook in het 

Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Ier - 

land, Zwitserland, België en Canada. 

Bij het uitbreiden van de productie 

denkt de kranenfabrikant niet alleen 

aan het extra uitleveren van de huidige 

modellen. Er dienen ook nieuwe 

kranen te worden ontwikkeld. Ruijs: 

“Op basis van de ontwikkelingen in de 

markt neemt de directie een beslissing 

over een nieuw te ontwikkelen voertuig. 

De randvoorwaarden komen dan 

bij de R&D-afdeling terecht. Bij - 

voorbeeld: er moet een voertuig komen 

met zeven assen, met een maximaal 

gewicht van 84 ton. Dit ontwerpen we 

vervolgens in 3D in UGS Solid Edge. 

Daarbij maken we zo veel mogelijk 

gebruik van reeds eerder ontwikkelde 

onderdelen. We kunnen uiteraard niet 

alles één op één overnemen, maar 

veel principes blijken na een kleine 

wijziging goed bruikbaar. Voor de 

controle van het model exporteren we 

dit uit UGS Solid Edge naar Algor 

voor een eindige elementenberekening. 

Verder gebruiken we Eplan voor het 

uitwerken van de elektrische schema’s 

binnen een toestel.” 

Award 

Naast UGS Solid Edge maakt 

Spierings Kranen ook gebruik van 

UGS Teamcenter. Hiervoor kreeg het 

bedrijf een PLM Excellence Award van 

Siemens UGS PLM Software. Een 

prijs die mede gebaseerd was op de 

innovativiteit die het bedrijf aan de dag 

legt bij de ontwikkeling van zijn 

modellen. De R&D-afdeling werkt met 

PLM en de fabricageaansturing gebeurt 

met behulp van het ERP-pakket 

Ridder. Hierdoor kan de fabricage zijn 

eigen stuklijststructuur opbouwen, 

omdat de opbouw van de montagestuklijst 

en de R&D-stuklijst verschillen. 

Belangrijk is ook dat de vrijgave van 

tekeningen is geregeld met PLM. 

Verder onderhoudt Spierings Kranen 

met PLM een onderdelenboek, waarin 

de onderdelen via een google-achtige 

methode snel zijn terug te vinden. 

Veiliger 

Momenteel is de ontwikkeling van 

het eerste rupsvoertuig van Spierings 

Kranen in volle gang. Het model rijdt, 

zoals de naam al aangeeft, op 

rupsbanden en kan worden vervoerd 

met behulp van een oplegger. 

Momenteel bevindt dit voertuig zich 

in de protofase. Daar is dan ongeveer 

een jaar aan ontwikkeling aan vooraf 

gegaan. Ruijs: “Bij de ontwikkeling 

Special 

Bij alle kranen met een kraancabine 

boven de dertig meter is een 

machinistenlift standaard. 

van de kranen kijken we niet alleen 

naar de kraan zelf, maar ook naar de 

functies in de kraancabine en de 

truckcabine. Er zijn allerlei technische 

hulpmiddelen beschikbaar om het 

werk makkelijker en vooral ook 

veiliger uit te voeren.” 

Om voor een direct gevoel te zorgen 

bij de bediening van de kraan is de 

kraancabine direct aan de mast 

gemonteerd. 

Bij alle kranen met een kraancabine 

boven de dertig meter is een machinistenlift 

standaard. Zo is de cabine 

snel en veilig te bereiken. De kraan 

kan desgewenst ook met de radiografische 

afstandsbediening worden 

bediend. Displays in de kraancabine 

laten direct relevante gegevens zien 

aan de machinist. Deze heeft zo 

maximale controle over de machine. 

De truckcabine beschikt naast de 

standaard benodigde functies ook nog 

over enige luxe. Zo zijn hier onder 

andere een navigatiesysteem, verstelbare 

luchtgeveerde stoel, CD-speler 

en airco te vinden. Want veilig 

en goed werken is een ding, een 

beetje comfort maakt het werk nog 

plezieriger. 




www.spieringskranen.nl 



Machines Stork Prints voor papier, textiel, labels en RFID-antennes 

Rotatiezeefdruk geschikt voor ste 

Stork Prints is leverancier van zowel machines als sjablonen voor 

de rotatiezeefdruk. Dit is een druktechniek die van oorsprong 

gebruikt wordt voor baanvormige materialen van textiel en papier 

zoals kleding en behang. Hierbij wordt substraat op rollen 

afgewikkeld en langs een rondsjabloon gebracht die van binnenuit 

met verf wordt gevuld. Het sjabloon draait met het substraat mee en 

met behulp van een rakel wordt de verf door het sjabloon gedrukt 

om een repeterend patroon op het substraat aan te brengen. 

Een rotatiezeefdrukstation. 

32 

Waar de rotatiezeefdruk vroeger 

beperkt was tot bedrukken van textiel 

en papier, daar is tegenwoordig veel 

meer mogelijk, zo vertelt André 

Heijligers van de engineeringafdeling 

van Stork Prints. “We doen nog steeds 

wel textiel en papier, maar bedruk ken, 

veredelen of lijmen ook allerlei baanvormige 

materialen waarbij de sja - 

bloon technologie toegepast wordt. Zo 

maken we tegenwoordig systemen die 

reliëf aan kunnen brengen, bijvoorbeeld 

voor antislipproducten of voor 

brailleschrift. Daarnaast kunnen we 

labels bedrukken voor bijvoorbeeld 

shampooflessen of drukken we barcodes. 

Verder zijn er ook echt nieuwe toepassingen, 

zoals het opbrengen van 

hete lijm waar verschillende sub straten 

mee worden samengevoegd, waarbij 

een nieuw eindproduct ontstaat. Een 

andere ontwikkeling is de techniek 

voor RFID-antennes, waarbij hele 



dun ne geleidende sporen worden gedrukt 

op een speciale kunststof 

folie.” 

Brede opzet 

“Al met al zijn er steeds meer nichemarkten 

geïnteresseerd in rotatiezeefdruk 

en krijgen we ook steeds meer 

specifieke vragen van uiteenlopende 

producenten,” zo vult Arno Bouw - 

meester zijn collega aan. Hij is verantwoordelijk 

voor de machinebouwactiviteiten 

binnen Stork Prints en ziet de 

voordelen van de brede opzet van het 

bedrijf. “Wij zijn de enige onderneming 

die productielijnen maakt voor 

zowel textiel- als papier- als voor technologische 

druktoepassingen. Onze 

concurrenten zijn veelal gespecialiseerd 

in maar één van de segmenten. Het 

voordeel van onze aanpak is dat we 

veel kennis kunnen hergebruiken, want 

ondanks dat de technieken verschillen, 

Special 

zijn er ook genoeg overeenkomsten. 

Alle productielijnen zijn immers 

gebaseerd op rotatiezeefdruk.” 

Bravo 

Alle machines die Stork Prints ontwikkelt, 

worden opgezet in 3D in 

SolidWorks. Dat was niet altijd het 3Dpakket 

binnen Stork. Heijligers: “In de 

jaren negentig hebben we een voortrekkersrol 

gespeeld en veel geïnvesteerd 

in het pakket Bravo. De ontwikkelaar 

daarvan bestaat niet meer, want 

deze is opgekocht door Unigraphics, 

het latere UGS. Omdat we vonden dat 

we niet nog een keer de rol van early 

adaptor op ons hoefden te nemen, 

hebben we ons bij vervanging van dit 

pakket onder andere laten leiden door 

de omgeving. Het bleek dat veel toe - 

leveranciers en ingenieursbureaus in de 

regio met SolidWorks werkten, wat 

handig is bij uitbestedingen of inhuur 

van extra personeel.” 

Training 

Recentelijk zijn Heijligers en zijn collega’s 

overgestapt van SolidWorks 2004 

naar 2007. Dat was geen absoluut 

noodzakelijke overstap, want het 

gevoel leeft dat de basisfunctionaliteit 

van de 2004-versie voorlopig ook nog 

wel goed genoeg zou zijn geweest, 

maar aangezien we problemen kregen 

met de ondersteuning van 2004 en de 

communicatie met externe bedrijven 

zijn we overgestapt. “We denken daarnaast 

nog na over een updatetraining,” 

stelt Heijligers. “Er zitten namelijk 

genoeg functionaliteiten in die net even 

iets te verborgen zitten om zelf te vinden. 

De vorm waarin is nog niet duidelijk, 

omdat bij een standaardtraining er 

ook informatie overgedragen wordt 

over dingen die je niet nodig hebt. 

Zo kregen we de vorige keer instructies 

over freeforms. Dat is een mooie 

techniek, maar niet één die wij nodig 

hebben. 

Converteren 

De gegevens die beschikbaar waren in 

Bravo, moesten natuurlijk wel beschikbaar 

blijven voor de ontwikkelafdeling

eds meer eindproducten 

van Stork Prints. Daarom zijn de 

achterliggende gegevens in dit pakket 

gekoppeld aan een PDM-database 

zodat ze beschikbaar blijven. Hierbij 

zijn niet alle data uit Bravo overgenomen, 

sommige producten bevinden 

zich aan het eind van hun levenscyclus 

en zijn dus niet meer zo interessant. 

Wat voor de onderliggende database 

geldt, geldt ook voor de 3D-modellen 

in Bravo. Sommige daarvan moeten 

immers worden hergebruikt. Als dit het 

geval is worden de modellen via STEP 

geconverteerd en in SolidWorks ingelezen. 

Vaak komt het niet voor volgens 

Heijligers, want voor kleine, simpele 

modellen is het vaak makkelijker om 

het hele onderdeel opnieuw in 

SolidWorks op te zetten. Alleen bij zeer 

complexe of grote onderdelen wordt de 

conversieroute gekozen. 

Lay-out 

Bij de ontwikkeling van nieuwe machines 

begint de R&D-afdeling aan de 

hand van het eisenpakket met het 

ontwerp. Na goedkeuring van het ontwerp 

worden de detailtekeningen gemaakt, 

vervolgens worden deze ter 

controle opnieuw samengesteld en uiteindelijk 

komt er een totale samenvoeging. 

Daarbij gebeurt niet al het werk in 

SolidWorks. Heijligers: “Voor zeer 

grote samenstellingen maken we voor 

de lay-outtekeningen nog gebruik van 

AutoCAD. Dit vanwege het simpele 

feit dat SolidWorks problemen heeft 

met grote samenstellingen. ls je dergelijke 

handelingen namelijk in het 3D- 

model uitvoert dan duurt dit namelijk 

veel te lang, zelfs als je gebruik maakt 

van lichtere vormen van het model.” 

Exacte waarden 

De orders bij Stork Print zijn vaak 

gebaseerd op een eindproduct dat een 

potentiële klant wil maken. Bouw - 

meester: “Een producent komt binnen 

met een product en vraagt dan simpelweg 

of we het kunnen maken met 

behulp van rotatiezeefdruk. Na analyse 

van het product, bepalen we de optimale 

productiemethode, met bijbehorende 

procesvariabelen zoals productiesnelheid 

en droogtijden voor de op te brengen 

drukpasta. Op basis van productietesten 

op onze demonstratielijn bepalen 

we de definitieve lay-out van de 

machine voor deze specifieke klant, die 

volledig aansluit bij de fabriekshal 

waar de productielijn in komt te staan.” 

Het komt ook voor dat een klant nog 

niet helemaal zeker is van zijn eindproduct. 

In dat geval maakt de R&Dafdeling 

gebruik van de ruimte om 

wijzigingen voor te stellen die het 

productieproces vergemakkelijken. Zo 

wordt gekeken naar gebruikte substraten, 

chemicaliën , laagdiktes en toleranties, 

die dan in samenspraak met de 

klant worden aangepast, mocht dat nodig 

zijn. 

Hergebruik 

De nieuw te bouwen machines worden 

veelal ontwikkeld door gebruik te 

maken van modules van bestaande 

machines. Heijligers “Dat vergt rela- 

Special 

Een overzicht van een productielijn voor rotatiezeefdruk. 

tief weinig engineering, want er zijn 

daarbij niet veel klantspecifieke veranderingen 

noodzakelijk. Misschien 

dat een schakelkast op een andere 

plaats moet komen te staan of dat er 

een module meer of minder bij komt. 

Heel anders is het bij de lijnen die 

volledig nieuw zijn. Daar hergebruiken 

we weliswaar ook onderdelen, 

maar de klantspecifieke zaken die 

daarbij horen, vergen al gauw zo’n 

duizend ontwerpuren. Nu wordt de 

engineeringafdeling bezet door elf 

personen, dus hebben we wel de mankracht 

om een dergelijk project goed 

af te ronden, maar het zal duidelijk 

zijn dat daar wel enkele maanden 

overheen gaan.” 

Een eventuele sterkteberekening van 

de ontworpen modellen vindt bij 

Stork Prints extern plaats. “Dat is gespecialiseerd 

werk en daarom schakelen 

we daar gespecialiseerde bureaus 

voor in. Ik weet dat er functies voor 

aanwezig zijn in SolidWorks, maar 

we hebben ons daar niet in verdiept. 

We doen het ook te weinig om de uitkomsten 

goed te kunnen interpreteren. 

Dat zou alleen maar extra tijd 

vergen. Tijd die we beter kunnen gebruiken 

voor het modelleren van 

nieuwe machines.” 




www.stork.com en www.designsolutions.nl 


Minder ontwerpuren dankzij huisgemaakte configurator 

Sorteermachines voor 

knollen, bollen en wortels 

Met een zelf ontwikkelde configurator 

bespaart Schouten Landbouwwerktuigen werk 

aan standaardonderdelen. © Dirk Kreijkamp. 

Schouten Landbouwwerktuigen is 

één van de grootste producenten 

van verwerkingsmachines van 

knol-, bol- en wortelgewassen in 

Nederland. In 1937 

kreeg aannemer Schouten uit het 

West-Friese Blokker de vraag of hij 

eens wilde nadenken over een 

machine waarmee je bloembollen 

kon verwerken. Hij ontwikkelde 

met succes een sorteermachine en 

kreeg vervolgens steeds meer van 

dit soort vragen. 

34 


Door: Mark Brants 

In plaats van kozijnen timmeren en 

muren metselen, richtte Schouten zich 

vanaf 1937 op de productie van landbouwwerktuigen. 

In de jaren zestig 

verhuisde het bedrijf naar Kampen, 

dichtbij de toekomstige klanten in de 

nieuwe polders. Inmiddels zijn de 

producten van Schouten wereldwijd 

in gebruik en heeft het bedrijf ook in 

het Noord-Hollandse Opmeer een 

steunpunt. 

Tekentafel 

Tot en met de jaren tachtig ontwierp 

het bedrijf de verschillende machines 

nog traditioneel op een tekentafel. Die 

heeft nu in de ruimte alleen nog een 

decoratieve functie. “In 1991 zijn we 

gestart met het automatiseren van ons 

engineeringsproces”, vertelt hoofd 

tekenkamer Frank Lolkema die ook 

in dat jaar bij Schouten in dienst 

kwam. “We ontwierpen toen in 2D 

met PC Draft.” Toen die software in 

2000 van de markt verdween, was dat 

het moment om over te stappen naar 

een ander pakket en 3D te introduceren. 

“We vonden het een uitdaging 

om met driedimensionale modellen 

te gaan werken”, weet Lolkema nog. 

“Bovendien konden we zo realistische 

offertetekeningen maken. Klanten 

hebben dan een goede indruk van 

onze oplossing en dat versterkt ons 

verkooptraject.” 

Staalbouwmodule 

Lolkema koos voor HiCAD en de bijbehorende 

PDM-oplossing HELiOS 

van ISD. “We hebben ook naar 

andere pakketten gekeken. Die 

konden niet wat wij wilden. We 

zochten een CAD-pakket met een 

specifieke staalbouwmodule. Boven - 

dien wilden we vrij kunnen werken, 

onafhankelijk van definities. Het 

moest bijvoorbeeld mogelijk zijn om 

snel een ontwerp op te rekken zonder 

de hele constructie aan te pas sen. Ook 

wilden we ons ontwerppakket koppe- 

Special 

len met ons ERP-systeem van Ridder. 

Door zo’n koppeling met Ridder 

hoeft onze administratie geen stuklijsten 

over te typen. Ook maakte dat een 

geautomatiseerde manier van nacalculatie 

mogelijk. Op basis van ons 

verlanglijstje bleef HiCAD over.” 

De zes ontwerpers van Schouten 

werken momenteel met HiCAD in 

combinatie met HELiOS. “De plaatwerkmodule 

is praktisch, zeker nu we 

steeds meer werk uitbesteden. De 

HiCAD-tekening sturen we als DXFbestand 

naar onze toeleveranciers. 

Ook kunnen we 2D en 3D naast elkaar 

gebruiken. Dat komt wel eens 

voor.” 

Eigen configurator 

Bijzonder bij Schouten is de eigen 

configurator die Lolkema programmeerde 

binnen HiCAD. “Onze ver - 

werkingslijnen lijken vaak sterk op 

elkaar. We gebruiken een aantal standaardproducten, 

zoals elevatoren, afvoerbanden, 

trappen, hekwerken en 

stortbakken. Als ik de configurator 

gebruik, hoef ik alleen nog maar 

variabelen in te voeren. Vervolgens 

bouwt HiCAD de tekening zelf op. 

Ook de stuklijst loopt automatisch 

mee. Ik bespaar zo ongeveer zes 

ontwerpuur per elevator. Als je 

bedenkt dat we meer dan honderd 

elevatoren per jaar maken, dan weet 

je hoeveel voordeel ons dat biedt.” 

Mark Brants schrijft freelance voor CAD-Magazine. 

Meer info op: www.schoutenmachines.nl 

www.isdbenelux.nl

Het Japanse Dainippon Screen is één 

van de wereldspelers op het ge bied van 

high-tech elektronica voor halfgeleider 

productiesystemen, computer-to-plate 

(CTP) digitale printers en andere printen 

pre-press machines. Het bedrijf 

heeft meer dan 4.500 werknemers en 

een omzet van 2,3 miljard dollar. Het 

bedrijf verbreedde haar activiteiten 

in een aantal sectoren, van printing 

en pre-press apparatuur naar afnemers 

in de elektronica-industrie waar de 

van Dainippon Screen afkomstige 

imageprocessing technologie ook kan 

worden gebruikt. 

Acceptatie 

Dainippon begon met 3D-produc t - 

ontwikkeling in de jaren negentig en 

koos daarbij voor een interne standaardisatie 

met CoCreate OneSpace Mode - 

ling. Dat ging niet zonder slag of stoot, 

want er was intern nog brede accep tatie 

van het gebruik van 2D. De voor de 

invoering van 3D bij Media Techno - 

logy Company verantwoordelijke managers, 

kwamen dan ook tot de conclusie 

dat de transformatie van het bewustzijn 

belangrijker was dan de transformatie 

van technologie. Zo werd er 

een CAD-stuurgroep ingesteld om de 

werknemers te overtuigen van het nut 

van 3D. 

Het spuitgietdeel dat de kop van CTP 

vormt, werd ontworpen in 3D met 

OneSpace Modeling. Het ontwerp 

werd na een gedetailleerde analyse naar 

werkvoorbereiding gestuurd en werd 

geproduceerd zonder wijzigingen aan 

de matrijs. Het was gebruikelijk dat een 

matrijs twee tot drie revisies onderging. 

Dit was een opmerkelijke prestatie 

Special 

High-tech producent werkt zonder revisies 

Van 2D naar 3D vergt 

transformatie bewustzijn 

De product lifecycles van high-tech elektronische imaging 

apparatuur zijn drastisch verkort. Waar het vroeger een jaar of tien 

betrof is tegenwoordig drie jaar gebruikelijk. Spelers als 

Dainippon Screen hebben hun productieproces dan ook 

aangepast aan de eisen van deze tijd. 

De PlateRite 8800II in 3D. 


waardoor geld bespaard werd in 

matrijsrevisies. Hierna nam het 3Dgebruik 

binnen het bedrijf steeds verder 

toe. 

PlateRite 8800II 

Eén van die producten, waarbij gebruik 

werd gemaakt van het ontwikkelplatform 

van CoCreate, is de Plate Rite 

8800II. Dit is het belangrijkste product 

van Dainippon Screen in de productlijn 

van CTP thermische plaatbelichters. De 

PlateRite 8800II ondersteunt niet alleen 

een verscheidenheid aan outputformaten, 

maar is ook uitgerust met technologie 

zoals GLV, die zorgt voor een 

output van dertig platen per uur. 

Om platen voor drukpersen te maken 

was vroeger een productieproces met 

meerdere stappen nodig, waarbij eerst 

het document op film moest worden 

geprint. Dainippons Screen's ther - 

mische plaatbelichters veranderden dit 

proces door direct digitale documenten 

op drukplaat te zetten. Door de afname 

van het aantal productiestappen, namen 

de kosten bij de eindgebruikers af en de 

efficiency van de workflow toe. 

Disciplines 

De ontwikkeling van high-tech elektronica, 

zoals de PlateRite 8800II, vergt 

een combinatie van expertises in een 

breed scala aan disciplines in werktuigbouw, 

elektronica en software systemen. 

Zoals vele disciplines samen - 

werken om één product te maken, zo 

gebruikt Dainippon Screen één oplossing 

voor het managen van alle 

3D-componenten, bedrading, printplaatdiagrammen 

en firmware source 

code, die nodig zijn voor het ontwikkelen 

van producten. Dit in de vorm van 

CoCreate OneSpace Model Manager. 

Dit pakket is gekoppeld aan het ERPsysteem 

en stuurt het lifecycle management 

proces van het bedrijf aan. 

Voor meer informatie: www.screen.co.jp 

www.cocreate.com 


36 

Van der Breggen houdt kennis in eigen huis 

Productielijnen stroopwafels en 

Op vier van de productielijnen bij 

Van der Breggen worden stroopwafels 

gemaakt waarvan de bekendste de 

Kanjers zijn, de wafels die je tegenwoordig 

niet alleen in de supermarkt 

ziet liggen maar ook bij de benzinestations 

en snackcorners. Daarnaast worden 

er stroopkoeken gemaakt en sinds 

tien jaar geleden de firma Buys werd 

overgenomen, maakt het bedrijf ook de 

beroemde Buys Zoenen. 

Een productielijn voor stroopwafels 

gaat, na ontwerp, fabricage en installatie, 

erg lang mee. Dat moet ook, want 

de ontwikkeling en installatie van een 

productlijn is een enorme investering. 

Er zijn daarom een paar belangrijke 

elementen die bij de bouw van groot 

belang zijn, zo vertelt Maichel Franke, 

engineer en hoofd onderhoudsdienst en 

al zo’n dertien jaar werkzaam bij Van 

der Breggen. “Het ontwerp en de 

ontwikkeling van onze productielijnen 


Door: Ellen Prinse 

Van der Breggen uit Tilburg bestaat al bijna veertig jaar en het 

bedrijf heeft in die periode de nodige technische ontwikkelingen 

doorgemaakt. Van handmatig wafels bakken is de onderneming 

doorgegroeid naar een volcontinubedrijf met zeven hypermoderne 

productielijnen. 

wordt heel bewust niet uitbesteedt, uit 

oogpunt van bescherming van onze 

productie. We zijn marktleider en dat 

willen we blijven, dus houden we dat 

deel in eigen huis. Met onze jarenlange 

ervaring heeft onze technische afdeling 

voldoende kennis in huis om te weten 

hoe de machines in elkaar moeten zitten 

en moeten functioneren. We bepalen 

en ontwerpen dat dan ook helemaal 

zelf. De ontwerpen blijven ons eigendom. 

Vervolgens laten we de onderdelen 

maken door gespecialiseerde machinefabrieken 

en plaatverwerkende 

bedrijven. Het assembleren en installeren 

doen we vervolgens ook weer zelf, 

alsmede het onderhoud natuurlijk.” 

Samenstelling productielijn 

Een productielijn is een veelal 

mechanische aaneenschakeling 

van fases waar de grondstoffen 

doorheen gaan, van deeg aan het 

Special 

Een deel van de productielijn. 

begin tot stroopwafels aan het einde. 

Daartussen bevinden zich doseersystemen 

voor deeg en stroop, een grote 

oven, vormsnijders, omkeerunits, uiteenlopende 

handlingsystemen en vele 

meters transportband. Het is in feite één 

lange straat van mechanica, die 24 uur 

per dag moet kunnen draaien. Sto - 

ringen moeten dus tot een minimum 

worden beperkt, want dat kost direct 

geld! 

Natuurlijk is de primaire kennis van 

Van der Breggen gericht op het proces 

van stroopwafels maken, maar ook 

op het vlak van technische 

kennis wil het bedrijf 

Uiteenlopende 

lekkernijen van 

Van der 

Breggen.

Buys Zoenen in 3D 

met de tijd meegaan. Engineering is 

niet de core business van het bedrijf, 

dus over upgrading van de tekensoftware 

is goed nagedacht. Drie jaar 

geleden bleek de tijd rijp om over te 

stappen van 2D naar 3D, van Auto - 

CAD LT naar Autodesk Inventor. 

Te grote jas 

Franke volgde een basiscursus van drie 

dagen en ging daarna met de software 

aan de slag. Volgens eigen zeggen 

gebruikt hij lang niet alle opties die het 

pakket te bieden heeft. Feitelijk kan het 

pakket veel meer dan de technische 

afdeling van Van der Breggen nodig 

heeft en dat zou het idee kunnen geven 

dat de Inventor-jas wellicht te groot zou 

zijn, maar volgens Franke is is niets 

minder waar. “Voor ons is het cruciaal 

dat we 3D-modellen kunnen maken in 

plaats van 2D-tekeningen. De machinefabriek 

en de plaatverwerker krijgen 

nu 3D-modellen in DWF aangeleverd, 

wat de communicatie veel makkelijker 

maakt. Vroeger hadden we nog wel 

eens moeite om duidelijk te maken hoe 

een onderdeel nu precies moest worden 

gemaakt, maar dat is verleden tijd. 

Voor de laatste machine bijvoorbeeld, 

hebben we een serie kunststof geleiders 

voor de transportbanden laten maken. 

Zo’n onderdeel ziet er eenvoudiger uit 

dan het is. Het zijn ronde blokjes met 

inkepingen, maar de inkepingen zijn 

niet overal gelijk en even 

diep. Een 2D-tekening kan echt niet 

meer in zo’n geval. Ook voorzien wij 

de machinefabriek vaak van DWFbestanden 

met complete samenstellingen, 

wat ertoe leidt dat de leverancier 

beter met ons mee kan denken in het 

hele ontwikkelingsproces.” 

Plaatwerk 

“Veel van de oude machine-onderdelen 

zijn nog met AutoCAD LT gemaakt, 

maar deze zijn te importeren in 

Autodesk Inventor en om te zetten naar 

3D. Dus als er oudere onderdelen 

opnieuw gemaakt moeten worden, kan 

dat ook nog. Voor plaatwerk bijvoorbeeld 

kunnen we contourtekeningen in 

DXF aanleveren, wat de productie en 

levering ervan versnelt. De overgang 

naar Inventor heeft nog meer voordelen. 

Één van de belangrijkste is de 

doorvoering van wijzigingen in alle 

gerelateerde modellen en tekeningen. 

Ook het automatisch genereren van 

stuklijsten en bijbehorende postnummers 

op tekening zijn voor ons 

grote voordelen. Per saldo is die 

overgang van AutoCAD LT 

naar 3D een hele makkelijke 

geweest. Overigens hebben 

we niet volledig afscheid 

genomen van 2D 

AutoCAD. We maken bijvoorbeeld 

nog gebruik 

van AutoCAD Mech - 

Special 

De kunststof geleiders voor de transportbanden zijn ingewikkelder dan ze lijken. 

anical, standaard met Inventor wordt 

meegeleverd, voor bijvoorbeeld de plattegrondtekeningen 

van de fabriek.” 

Onderhoud en modificaties 

Van der Breggen heeft een onderhoudsploeg 

van vijf personen die alle 

machinerieën volledig zelf onderhoudt. 

Dat is uniek voor een stroopwafelfabrikant, 

maar toont ook aan dat het zelf 

ontwikkelen van machines zijn vruchten 

afwerpt. Een groot voordeel is 

namelijk dat hiermee kennis is ontstaan 

om zelf modificaties in systemen aan te 

brengen. Zodra de afdeling marketing 

een idee heeft voor een aangepast 

product of verpakking, kan Franke met 

hulp van Autodesk Inventor op 

bestaande machines nieuwe onderdelen 

gaan ontwerpen, wat de time-to-market 

ten gunste komt. 

Inmiddels denkt Franke weer na over 

de ontwikkeling van een volgende 

productielijn. Deze zal uiteraard met 

Autodesk Inventor worden ontworpen. 

Er is echter ook het idee ontstaan om 

dan ook simulaties van deze lijn te 

maken, een logische stap nu er wordt 

gewerkt in 3D. 

Ellen Prinse schrijft freelance voor CAD-Magazine. 

Aanvullende informatie op: www.vanderbreggen.com 

www.cadmatch.nl 


38 

Effect nu concreet in plaats van onderbuikgevoel 

Zwerfstromen in kaart gebracht 

TNO is georganiseerd in zogenaamde 

kerngebieden waarvan TNO Bouw 

en Ondergrond zich onder andere 

bevindt in Delft. Net als bij de meeste 

andere TNO-onderdelen wordt hier 

onderzoek gedaan en advies gegeven 

binnen een breed aandachtsgebied. 

Deze zijn gericht op het duurzaam 

inrichten, gebruiken en beheren van 

de gebouwde omgeving, de infrastructuur 

en ondergrond. Actuele 

vraagstukken zijn onder andere het 

gebruik van de ondergrond, de mobiliteit, 

de infrastructuur, de vernieuwing 

van de binnensteden, de netwerkvorming 

van steden met alle 

bestuurlijke implicaties die daarbij 

horen, de milieuproblematiek en de 

ontwikkeling van regio's, mede in 

Europees verband. De circa 750 medewerkers 

van TNO Bouw en 

Ondergrond werken in de zeven businessunits 

waaruit het kerngebied bestaat 

en zijn verdeeld over locaties in 

Delft, Utrecht, Apeldoorn. 

Numerieke Studies 

In Delft bevindt zich op het TNO 

Complex onder andere de business 

unit Constructies & Veiligheid waar de 

afdeling Civiele Infrastructuur deel 

van uitmaakt. Deze laatste richt zich 

op vier terreinen. Het eerste is dat van 

Trillingen en Geluid, wat vooral te maken 

heeft met het reduceren van trillin- 



De Betuweroute is groot nieuws geweest en de spoorwegen staan 

bijna wekelijks in de belangstelling van de media. Daarbij gaat het 

meestal over maatschappelijke aspecten zoals milieu, economie en 

vertragingen. Toch zijn er nog genoeg aspecten van het 

spoorwegennet die minder bekend zijn. Één daarvan is het 

effect van zwerfstromen dat onlangs door TNO onder 

de loep is genomen. 

gen en laag-frequent geluid in constructies. 

Beoordeling van Con structies 

adviseert op het gebied van veilige 

robuuste constructies. Risico en Be - 

trouwbaarheid heeft veel toepassinggebieden 

maar richt zich altijd op het 

rekenen met onzeker heden. Prestaties 

van Materialen tot slot werkt met 

name aan de duurzaamheid van constructies. 

Willy Peelen is werkzaam op het 

gebied van Prestaties van Materialen 

en doet fysische numerieke studies om 

te bepalen wat de gevolgen zijn voor 

de duurzaamheid van bepaalde invloeden 

op een constructie. Hij geeft een 

voorbeeld: “Als beton in aanraking 

komt met zout, dan komt er chloride in 

het beton te zitten, zout is immers niets 

anders dan natriumchloride. Dit chloride 

tast echter het staal aan dat in het 

beton zit, waardoor de constructie 

minder sterk wordt. Het exacte effect 

kan ik bepalen door dit proces te simuleren, 

waarna het mogelijk is om uitspraken 

te doen over de duurzaamheid 

van de bijbehorende constructie.” 

Zwerfstroom 

Er zijn talloze zaken die de betrouwbaarheid 

van een constructie kunnen 

laten afnemen. Één daarvan is een zogenaamde 

zwerfstroom. Dit is een 

elektrische stroom die niet op de gewenste 

manier teruggaat naar de plek 

Special 

waar deze vandaan komt, een principe 

dat met name van belang is bij de 

spoorwegen. Peelen: “Als een trein 

over het spoor rijdt, krijgt hij stroom 

via de bovenleiding. Nu is het de 

bedoeling dat diezelfde stroom, 

via de rails weer teruggaan 

naar de voeding. De rails ligt 

hierbij op bielzen die vroeger 

van hout waren en tegenwoordig 

van beton 

zijn. Die bielzen hebben 

geen oneindige 

weerstand, waardoor 

een deel van 

de stroom de aarde 

in lekt. Dat is de zogenaamde 

zwerfstroom.” 

Ondanks dat de elektronen de aarde in 

lekken, moeten ze volgens elementaire 

natuurkundige principes weer terug 

naar de voeding. Dat betekent dat ze 

via de aarde lopen en op enig moment 

weer in de rails terechtkomen. Het traject 

dat ze door de aarde afleggen, doen 

ze bij voorkeur via constructies met zo 

weinig mogelijk weerstand, bijvoorbeeld 

metalen. “Dit is ook de reden 

waarom er lange tijd geen metalen zijn 

gebruikt voor secundaire constructies 

bij het spoor,” zo legt Peelen uit. “De 

zwerfstromen tasten namelijk het metaal 

aan als ze er door lopen, er ontstaat 

daardoor roest en dus wordt de constructie 

zwakker. Vandaar ook dat er bij

door TNO 

secundaire constructies in het verleden 

voor de zekerheid altijd gebruik werd 

gemaakt van beton. Niet dat het heel 

erg duidelijk was hoeveel de constructie 

nu precies zwakker werd, maar er 

was een soort algemeen onderbuikgevoel 

dat staal niet goed was in dit soort 

situaties. En dat terwijl beton ook nadelen 

heeft: het kan veel duurder zijn, 

veroorzaakt meer ongemak en kent 

vaak een langere bouwtijd.” 

Betrouwbaarheid 

constructie 

Samen met staalproducent Arcelor- 

Mittal, en in een vervolgproject ook 

met ProRail, Co mon-Invent en een 

aannemer brengt TNO de exacte effecten 

van zwerfstromen op staalconstructies 

in kaart. Hiervoor heeft 

Peelen een tool gebouw met behulp 

van het eindige elementenpakket 

Comsol. “In eerste instantie 

pak ik de gegevens 

van de locatie en voer ik die 

bij het pakket in. Daarna 

importeer ik de constructie, 

die kan ge- 

Analyze Faster 

with UGS CAE Solutions 

Info en inschrijvingen www.siemensugsplmsoftware.nl 

woon uit een willekeurig 3D CADpakket 

worden binnengehaald. Met 

behulp van Comsol reken ik vervolgens 

uit wat de invloed van de 

zwerfstromen isen hoeveel aantasting 

er precies plaatsvindt, bijvoorbeeld 

in de afname van de dikte in 

millimeter per jaar. Deze aantasting 

is vervolgens weer een inputwaarde 

voor het berekenen van de betrouwbaarheid. 

Dat gebeurt met een rekenunit 

die we zelf hebben ontwikkeld 

en hebben gekoppeld aan 

Comsol. Uiteindelijk komt daar een 

zogenaamde bètawaarde uit die de 

kans op falen in een bepaalde periode 

weergeeft. Normaal gesproken is 

dit de kans op falen per honderd 

jaar. Deze bètawaarde is vastgelegd 

in het Bouwbesluit en is dus op een 

neutrale manier te toetsen. Verder is 

deze waarde nog weer te gebruiken 

om de financiële consequenties door 

te rekenen. Hierbij wordt gekeken 

naar de hoeveelheid onderhoud die 

plaats moet vinden of wanneer er 

welke herstelwerkzaamheden moeten 

worden uitgevoerd.” 

Special 

Wijzigingen 

Het werk van Peelen bestaat niet alleen 

uit het doorrekenen van de situatie, 

hij geeft ook advies. “De vorm 

en dus het effect van zwerfstromen is 

heel erg geometrie-afhankelijk. Het 

hangt af van de plek waar de voeding 

zich bevindt ten opzichte van de constructie 

en wat de exacte afmetingen 

zijn. Binnen het kader van het ontwerp 

zijn vaak nog kleine wijzigingen 

mogelijk. Zo is het vaak mogelijk om 

de wanddikte op bepaalde plaatsen te 

vergroten, de wand iets langer te 

maken of de constructie iets dieper te 

leggen, allemaal gegevens die van 

invloed zijn op de zwerfstromen en 

dus de bètawaarde. Echt opnieuw 

ontwerpen doe ik natuurlijk niet, het 

aanpassen van zwerfstromen is het 

laatste deel in het ontwerpproces en 

moet met kleine wijzigen worden 

gerealiseerd.” 




www.tno.nl en www.comsol.com 

Ontdek onze CAD neutrale 

CAE oplossingen 

4, 11 en 12 september ‘s Hertogenbosch 

6, 13 en 14 september Zaventem. 

u 

u 

u 

UGS Femap Oriëntatiedagen 

UGS Femap Gebruikersdagen 

UGS NX CAE dagen 


Productie, bouw en management 

“Verschuiven van afdeling 

naar team” 

CAD & Company is het laatste jaar verdubbeld in omzet en mensen 

onder meer door samenwerkingsverbanden aan te gaan met 

Quandes en Cadix. Rob Oud, directeur van CAD & Company, 

vertelt hoe hij de nabije toekomst ziet voor zijn bedrijf, 

de ontwikkelingen voor zijn klanten en de branches 

waarin zij werkzaam zijn. 

40 

Rob Oud: 

“Het werken in teams en het leveren 

van full service heeft de toekomst.” 



Rob Oud: “We hebben nu bijna zeventig 

mensen in dienst. Er zijn vijf 

vestigingen verspreid over het hele 

land, daardoor zijn we altijd dichtbij 

de klant, waar die ook zit. De groei 

van CAD & Company heeft als gevolg 

dat het team steeds groter wordt. 

We hebben op dit moment een aantal 

openstaande vacatures. In feite willen 

we op elke locatie een compleet team 

hebben zodat de medewerkers niet 

constant in de auto hoeven te zitten.” 

Er zijn zes teams: ICT Solutions, 

Building Solutions, Manufacturing/ 

Mechanical Solutions, Enterprise 

Content Management (ECM) Solu - 

tions, het Training Center en Service 

Center. Die zijn allemaal vertegenwoordigd 

in de vestigingen in 

Amsterdam, Alkmaar, Boxtel, Ooster - 

hout en Emmen. 

Integraal en 3D 

“Wat je bij klanten steeds vaker ziet, 

is dat werkgebieden naar elkaar toe 

groeien. Dit is overigens ook bij ons 

intern het geval.”, zegt Oud. “Er ontstaan 

veel bedrijven die steeds verder 

reiken dan vroeger. Combinaties van 

bedrijven ontstaan, taken groeien naar 

elkaar toe. Hierdoor zijn er minder 

specialisaties en is de aanpak meer integraal.” 

“Het werken in teams en het leveren 

van full service heeft de toekomst en 

daar heb je gereedschap voor nodig. 

Bijvoorbeeld draaideuren worden van 

metaal gemaakt, ontworpen door een 

engineer, maar de architect moet ze 

Zoeklicht op 

gebruiken en wil daar invloed op hebben. 

De invloed van beide disciplines 

op elkaar wordt groter. We hebben alles 

daarvoor in huis: visualisatiemogelijkheden 

voor de presentatie, Revit 

Architecture voor de bouw, Autodesk 

Inventor voor de productieaansturing. 

Al deze pakketten communiceren met 

elkaar en bieden een goede samenwerking.” 

Oud komt met nog een praktijkvoorbeeld: 

“We hebben klanten in de 

bouw en de metaalverwerkende industrie. 

Wat we zien is dat de 3D nu 

echt begint aan te slaan. Bij ‘manufacturing’-klanten 

loopt dit al enige 

tijd goed, nu komt het ook bij ‘building’ 

op gang. Opdrachtgevers willen 

door een pand wandelen voordat het 

gebouwd wordt. Zo gebeurt het bij 

een keten van bouwmarkten negen 

van de tien keer dat de opening van 

een nieuwe vestiging wordt uitgesteld. 

Dat is dan omdat de opdrachtgever 

vlak voor de geplande opening 

het gebouw binnenwandelt en teveel 

dingen ziet waar hij nog niet tevreden 

mee is. Een goede visualisatie kan dat 

voorkomen.” 

Koppeling 

Oud vervolgt: “Cad& Company heeft 

een ERP-koppeling ontwikkeld, een 

koppeling met financiële en logistieke 

pakketten van bedrijven. Daarnaast is 

er een connector om beschrijvende 

gegevens te kunnen koppelen aan een 

CAD-pakket. Met deze oplossing kan 

een engineer voorkomen dat deze een 

al eerder gemaakt onderdeel opnieuw 

ontwerpt, bovendien kan de ontwerper 

meteen de kostprijs berekenen. 

Dus daar kan deze al rekening mee 

houden bij de keuze uit mogelijke alternatieven. 

Zo gaat een bedrijf slimmer 

en beter met zijn materialen en 

voorraden om.” 

Voor meer informatie: www.cadcompany.nl

Mental Ray is de geavanceerde 

render-engine die standaard aanwezig 

is in Autodesk 3ds Max 9 en VIZ 2008, 

naast de Scanline-renderer. Deze laatste 

is voldoende om elementaire renderingen 

uit te voeren. Wie realistischer 

resultaten wil behalen, met name op het 

gebied van indirecte belichting, voor 

zowel binnen- als buitenscènes, kan 

beter gebruik maken van Mental 

Ray. Deze renderer is sneller en biedt 

meer mogelijkheden dan Scanline, 

maar is ook een stuk complexer, 

wat voor veel ‘visualisers’ een bottleneck 

in het gebruik ervan is. 

Van der Steen van het gebruikersplatform 

3Dstudio.nl kreeg van klanten 

veel vragen over het renderen met 

Mental Ray. Daarom publiceerde 

hij voor de vorige versie van Mental 

Ray al een beperkt oefenboek in eigen 

beheer. Dit was aanleiding voor 

Elsevier en Autodesk om te 

vragen of hij ook een uitgebreider boek 

kon samenstellen. Het nu verschenen 

boek is Engelstalig en er komt binnenkort 

zelfs een Japanse versie op 

de markt, hetgeen een bevestiging is 

van de behoefte aan oefenmateriaal 

voor Mental Ray. 

Terminologie 

Het boek kent een stap-voor-stap opbouw 

om met Mental Ray te kunnen 

Boeken 

Engelstalige opstap over alternatief Scanline 

Rendering with Mental 

Ray & 3ds Max 

Voor gebruikers van Autodesk 3ds Max 9 en VIZ 2008 is er een 

boek verschenen dat het onderwerp Mental Ray behandeld. 

Weliswaar is dit onderwerp ook aanwezig in de helpbestanden in de 

software, maar deze zijn vrij beperkt en niet toereikend om de 

materie volledig te doorgronden. Het Engelstalige 

leerboek ‘Rendering with Mental Ray & 3ds Max’, geschreven 

door Joep van der Steen, wereldwijd uitgegeven door 

Focal Press, wil deze leemte opvullen. 

Mental Ray is als renderer sneller en 

biedt meer mogelijkheden dan Scanline, 

maar is ook een stuk complexer. 

Door de redactie 

werken. In eerste instantie wordt ingegaan 

op de gebruikelijke terminologie, 

zoals ‘indirect illumination’, ‘final gather’, 

en bijvoorbeeld fotonen. Daarna 

behandelt het boek Mental Ray als alternatieve 

render-engine en wordt uitvoerig 

ingegaan op de mogelijkheden 

tot indirecte verlichting van binnen- en 

buitenscènes. Tevens is er tekst en uitleg 

te vinden over effecten als ‘contourline 

rendering’ en ‘volumetric light’ 

en misteffecten. Alle effecten worden 

ondersteund door specifieke oefeningen. 

Lichten 

Ook de mogelijkheden met betrekking 

tot belichting worden doorgesproken in 

het boek. Het gaat hierbij om toepassingen 

met bijvoorbeeld Photometric 

lights. Specifieke Mental Ray-lichten, 

maar ook het vernieuwde daglichtsysteem 

komen uitvoerig aan bod. 

Vervolgens worden de specifieke 

Mental Ray-materialen geïntroduceerd, 

variërend van de nieuwe opties Arch & 

Design en Car Paint-materialen, tot ook 

de specifieke materialen voor het vervaardigen 

van realistische huideffecten. 

Ter afsluiting gaat het boek in op specifieke 

‘shaders’ die te gebruiken zijn 

binnen de materialen om nog een aantal 

extra effecten te vervaardigen zoals 

realistisch water, semi-transparantie 

van objecten en realistische landschappen. 

Verkrijgbaarheid 

Het boek ‘Rendering with Mental 

Ray & 3ds Max’ is verkrijgbaar 

via de boekhandel en webwinkels 

zoals bijvoorbeeld Amazon.com, 

ISBN-10: 0240808932. 

Meer informatie over het boek is te 

vinden op de onderstaande site. 

Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: 

www.3Dstudio.nl 


Leerboek en naslagwerk voor meest recente versie 

Inventor 2008, Computer 

Ondersteund Ontwerpen 

Zoals bekend geeft TEC / CAD College in Nederland en België 

leerboeken uit voor Inventor en AutoCAD. Voor Inventor komt de 

uitgever met een nieuw leerboek voor versie 2008. Dit complete 

boek wordt uitgegeven in een hardcover en maakt deel uit van de 

serie Computer Ondersteund Ontwerpen. Er zijn verschillende 

aanvullingen doorgevoerd ten opzichte van de vorige versie. 

Het boek over Inventor 2008 

hoort binnen de reeks Computer 

Ondersteund Ontwerpen. 

42 

Alle basisfuncties van het werktuigbouwkundig 

CAD-ontwerpen worden 

behandeld in het boek ‘Inventor 2008, 

Computer Ondersteund Ontwerpen’. 

Dit met ondermeer frames, plaatwerken 

lassen. Gevorderde onderwerpen 

zoals Vault, Styles en templates, adaptiviteit 

en maat- en vormvarianten worden 

onder de loep genomen. Ook specialistische 

zaken als sterkteberekening 

maken met behulp de Eindige Ele - 

menten Methode (FEA) zijn terug te 

vinden in het boek. En natuurlijk 

komen ook alle specifieke vernieuwingen 

van deze nieuwe versie 2008 aan 

bod, waaronder de sterk verbeterde 

koppeling met AutoCAD. 



Deze nieuwe uitgave over Inventor is, 

zoals altijd, verzorgd door Ronald 

Boeklagen. De auteur leidt bij het CAD 

College van TEC in Nijmegen tekenaars 

en constructeurs op in Inventor 

en AutoCAD en verzorgt tevens de 

HBO-opleidingen hiervoor. Hij heeft 

de nieuwe uitgave over Inventor 2008 

voorzien van een groot aantal voorbeelden 

en illustraties alsook achtergrondinformatie 

en tips. Het is een van 

oorsprong Nederlandstalig leerboek 

en naslagwerk met daarmee ook 

Nederlandse tekennormen. De lezer 

leert stap voor stap alle CAD-tekentechnieken, 

zowel de basiskennis als 

ook gevorderde en specialistische mo- 

Boeken 

gelijkheden. De combinatie: theorie, 

geleide instructie en oefeningen is met 

name zo ingevuld om het boek 

geschikt te maken zelfstudie. 

Ontwerpen en tekenen 

Het boek over Inventor 2008 is uitgebreider 

dan de vorige uitgave. In dit 

boek is niet alleen te lezen hoe het 

3D-programma werkt, maar leert de 

lezer ook hoe hij moet ontwerpen. 

Één van de nieuwe onderwerpen is 

het methodisch ontwerpproces. Deze 

wordt behandeld, zodat niet alleen 

mooie modellen, maar ook goed werkende 

producten worden ontworpen. 

Het boek gaat verder in op de modules 

Design Accelerator en Frame 

Generator. Met deze modules wordt 

een ontwerp snel uitgewerkt in 3Dmodellen. 

Naast methodisch ontwerpen 

legt Boeklagen de nadruk op het 

belang van de tekenregels. Hij neemt 

dan ook en passant regels mee, zoals 

welk lassymbool past bij welke situatie, 

hoe hoort een ontwerper arcering 

te gebruiken en hoe hoort bemating te 

worden geplaatst. 

Instructievideo 

De oefeningen uit het boek worden 

op de internetsite van de uitgever 

voorgedaan. Daar treft de lezer tientallen 

filmpjes aan. Deze zijn bedoeld 

om de zelfstandige lezer een extra 

steuntje in de rug te geven, maar zullen 

ook bruikbaar zijn voor de docent 

die met het boek lesgeeft en zijn studenten 

wil verwijzen naar voorbeelden. 

Uiteraard is ‘Inventor 2008, Computer 

Ondersteund Ontwerpen’ net als zijn 

voorgangers een dikke pil geworden: 

de nieuwe uitgave beslaat 1200 

pagina’s. Het boek is rechtstreeks te 

bestellen bij de uitgever en daarnaast 

verkrijgbaar in de boekhandel onder 

ISBN 978-90-72487-56.8. 

www.cadcollege.nl

Agenda 

De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CADleveranciers 

en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend 

en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars 

en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie: services@cadmag.nl. Vermeld dedatum, plaats, website en een 

korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail 'Agenda'. 

Congres 3ds Max-, VIZ- en Maya-gebruikers 

Gebruikers van Autodesk-software voor animatie en visualisatie kunnen op 13 

en 14 september hun kennis verreiken tijdens een tweedaags congres in 

Utrecht. Dit wordt georganiseerd door 3Dstudio.nl, platform voor gebruikers 

van Max, Maya en VIZ. Sprekers die al zijn aangetrokken zijn Ted Boardman 

(USA), schrijver en 3ds Max trainer, Zap Andersson (Sw), mental ray shader 

ontwikkelaar, Marc Heesterbeek (NL), Ubikmh, Alex Morris (UK), 

Hayes&Davidson, Andrew Paquette (USA) specialist Maya, Rune Spaans (N) 

Toxic Studio en Micha Noordegraaf (NL) van W!Games, de eerste Wii 

gelicenceerde game-ontwikkelaar in Nederland. http://eue.3dstudio.eu 

14 augustus, Workshop SolidWorks 

Zaltbommel 

www.design-solutions.nl 

14 augustus, Workshop PDM 

Zaltbommel 


16 augustus, Cadac Revit® Structure 

Summer School 

Gouda 

www.cadac.com 

17 augustus, Mechanical Workshop 

's-Hertogenbosch 

www.icn-solutions.nl 



www.cadmes.nl 

28 augustus, Revit® Structure 

Summer School 

Heerenveen 

www.revitsummerschool.com 

29 augustus, Cadac Revit® Structure 

Summer School 

Meppel 

www.cadac.com 


Zaltbommel 


29 augustus, Workshop PDM 

Zaltbommel 


30 augustus, Introductie Solid Edge 

Innovate to PLM 

Oldenzaal 

www.boschengineering.nl 

30 augustus, Revit® Structure 

Summer School 

Oosterhout 


September 

04 september, Revit® Structure Summer 

School 

Oosterhout 


04 september, UGS Femap Oriëntatiedag 

- CAE Seminar 



04-06 september, Technische Industriële 

Vakbeurs 

Hardenberg, Evenementenhal 

www.evenementenhalhardenberg.nl 

06 september, Klantendag CADCenter 

Nieuwegein, NBC 

www.cadcenter.nl 

06 september, Presentatie Realiseer voorsprong 

met data management 

Amsterdam 


06 september, Presentatie Van 2D naar 

3D, een extra dimensie 

Amsterdam 


06 september, Workshop SolidWorks 


www.cadmes.nl 

06 september, Workshop SolidWorks 

Gent (B) 

www.cadmes.nl 

06 september, Workshop AutoCAD 

Electrical 

Bunnik 

www.nordined-prequest.com 

06 september, StabiCAD Roadshow 2007 

Roeselare (B) 

www.technosoft.be 

06 september, UGS Femap Oriëntatiedag 

- CAE Seminar 

Brussel (B) 


11 september, UGS Femap 

Gebruikersdag - CAE Seminar 



12 september, Seminar SolidWorks 2008 

en Bedrijvenmarkt 

Eindhoven, Philips High Tech Campus 


12 september, UGS NX CAE dag - CAE 

Seminar 


www.ugsplm.nl 

12-13 september, Materialise Innovation 

Forum 

Leuven (B) 

www.materialise.com 

13 september, Solid Edge V20 

introductie 

Oldenzaal 

www.boschengineering.nl 

13 september, Solid Edge 

Introductietraining 

Bergambacht 

www.cadcenter.nl 

13 september, Cadmes Relatiedag 

Nederland 

Lelystad, Aviodrome 

www.cadmes.nl 

13 september, UGS Femap 

Gebruikersdag - CAE Seminar 

Brussel (B) 


13-14 september, End User Event 2007 

Utrecht, Florin 

www.macrocad.nl 

14 september, UGS NX CAE dag - CAE 

Seminar 

Brussel (B) 


18-20 september, Vakbeurs Digitaal 

Hardenberg, Evenementenhal 

www.evenementenhalhardenberg.nl 

19 september, Cadmes Relatiedag België 

Brussel, Atomium 

www.cadmes.nl 

Ga voor de meest actuele informatie 

naar de agenda op 



Berekeningen op je laptop 

Simulatie dankzij NASA 

Philippe Barzilai, channel manager voor Frankrijk en de Benelux 

voor MSC Software en Tony Eckersley, technical consultant kwamen 

uit respectievelijk Frankrijk en Engeland om voor CAD-Magazine de 

nieuwe versie van SIM Office te presenteren. SIM Office R2 is een 

simulatieprogramma dat draait onder Windows en een grote range 

van CAD-documenten ondersteunt. 

Philippe Barzilai (links) en Tony Eckersley. 

44 

Barzilai vertelt: “In de zestiger jaren 

ontwikkelde het bedrijf dat nu MSC 

Software heet samen met de NASA het 

programma MD Nastran. Een programma 

om testen te simuleren voor spanning, 

trilling, beweging, duurzaamheid, 

en niet-lineaire analyse. Wereldwijd 

heeft MSC Software 1300 mensen in 

dienst met kantoren en agentschappen 

in diverse landen en alle contintenten.” 

Tot nu toe richtte MSC Software zich 

voornamelijk op de luchtvaart en de automobielindustrie, 

ze gaan nu verder de 

markt op. Ook bedrijven in de machinebouw, 

consumentenproducten, elektronica, 

medische instrumenten en de 

energiebranche wil MSC Software aanboren. 

Er worden meer partners en resellers 

gezocht. Het aantal resellers 

breidt zich al uit en zal naar verwachting 

verdubbelen binnen de komende 

twee jaar. MSC Software geeft de resellers 

producttrainingen en pre- en postsales 

ondersteuning. 

Als belangrijke partners hebben ze onder 

meer IBM en Microsoft. Sim 

Office is dan ook gebouwd om onder 



Microsoft Windows te draaien. 

Barzilai: “De basis ligt bij Nastran 

maar het programma is gemoderniseerd 

op basis van webdesign en gebouwd 

op een Microsoft.Net platform. 

Het kan data uitwisselen met Excel, 

Word en diverse andere toepassingen 

en toont in opbouw veel gelijkenis met 

Microsoft Office.” 

Net als in Windows kun je bijvoorbeeld 

snelkoppelingen van veelgebruikte 

commando’s in de balk bovenin het 

scherm zetten om daarmee het aantal 

klikken te verminderen. Ook kunnen 

andere instellingen naar eigen wens 

worden aangepast zoals in een 

Windows-omgeving. 

De eerste release van SIM Office was 

15 januari, de opvolger SIM Office R2 

is gepresenteerd op 25 juni en is nu 

voorbereid op Windows Vista. 

Midden- en Kleinbedrijf 

Een belangrijk voordeel is dat het simulatieprogramma 

kan draaien op een 

laptop. Dat maakt het pakket bruikbaar 

en hanteerbaar voor het Midden- en 

Zoeklicht op 

Kleinbedrijf. Eckersley vertelt: “SIM 

Office kan voor velen kostenbesparend 

werken doordat er minder prototypes 

gebouwd hoeven te worden. De testen 

die anders uitgevoerd worden met fysieke 

modellen, kunnen nu op de desktop 

worden uitgevoerd. Daarbij kunnen 

verschillende alternatieve scenario’s 

getest worden, iets dat anders te kostbaar 

zou kunnen worden. Fouten of tekortkomingen 

kunnen eerder worden 

opgespoord en beslissingen eerder 

worden genomen, dat bespaart tijd en 

geld.” Barzilai: “Zo is de nieuwe Fiat 

Bravo met SIM Office in slechts 15 

maanden ontwikkeld en op de markt 

gebracht”. 

SIM Office kan data in uiteenlopende 

bestandsformaten verwerken, waaronder: 

Femap Neutral, Nastran, IGES, 

ProEngineer, Unigraphics, Parasolid 

Transmit, Catia CATxpress, Catia 

Express, Acis, STEP, SolidWorks en 

Catia Models. Veel bureaus met werken 

verschillende CAD-pakketten omdat 

elementen worden samengevoegd 

afkomstig van klanten die diverse software 

gebruiken. Al deze elementen en 

dus de producten van verschillende 

klanten kunnen met één softwarepakket 

worden getest. 

SIM Office is vooral bedoeld voor 

engineers die complexe mechanische 

onderdelen moeten analyseren en 

testen. Onderdelen die in een latere fase 

terechtkomen in het eindproduct met 

een combinatie van onderdelen. Dat 

kan een combinatie zijn van verschillende 

leveranciers met verschillende 

CAD-software. 

Scenario’s hergebruiken 

Eckersley: “Het scenario van het simulatieproces 

wordt opgeslagen en is opnieuw 

bruikbaar bij vergelijkbare producten 

of na een wijziging in het product. 

Dat bespaart tijd doordat het herhalen 

van handelingen kan worden 

overgeslagen. Veel van de mogelijkheden 

en taken zijn bereikbaar met de 

muis, zowel de linker-, de rechterknop 

als het wieltje kunnen gebruikt worden 

om features en tools te benaderen. Een

De simulatie van een vrachtwagen op de brug. 

klik met de rechtermuisknop opent bijvoorbeeld 

een contextmenu met mogelijke 

taken. In tegenstelling tot andere 

simulatiesoftware kan SIM Office 

meerdere properties en elementen tegelijk 

verwerken en ze ‘mixen’ en ‘meshen’. 

Een spanningsberekening kan 

bijvoorbeeld niet alleen de resultaten in 

kleuren en numerieke gegevens tonen, 

maar ook de optredende vervorming 

als animatie zichtbaar maken.” 

Parameters die voor de berekening 

moeten worden ingevoerd, bijvoorbeeld 

de positie van oplegpunten of de 

grootte van de belastingen, kunnen in 

Excel worden ingevoerd. Door deze 

parameters te wijzigen in de Excel- 

sheet worden deze doorgevoerd in SIM 

Office, daarmee wordt het ontwerp 

aangepast en kan direct een aangepaste 

simulatie worden gemaakt.” 

Eckersley voert het ontwerp van een 

brug in, kiest de elementen, de verbindingen, 

de maten en de ophanging. 

Vervolgens simuleert hij het gewicht 

van een vrachtauto op de brug. De 

simulatie geeft het effect van de druk 

aan in een animatie waarin de brug 

doorbuigt. Door het proces in een 

macro vast te leggen, kan hij met enkele 

wijzigingen in de constructie, het 

verbeterde ontwerp van de brug aan 

dezelfde test onderwerpen. 

Een ander voorbeeld, dat Eckersley laat 

Via een Excel-sheet kan het ontwerp van de pulley worden aangepast en vervolgens 

getest in SIM Office. 

Zoeklicht op 

zien is, een pulley voor motoren van 

auto’s. “De fabrikant die deze maakt, 

moet vaak vergelijkbare analyses uitvoeren 

op nieuwe ontwerpen. In een 

Excel-sheet kan een aantal vaste waardes 

worden gezet en lege velden voor 

variabele eigenschappen. Zo’n Excelsheet 

kan door experts gegenereerd 

worden en is vervolgens te gebruiken 

door een grote groep ontwerpers. SIM 

Office kan de geometrie overnemen uit 

Excel en Nastran berekent de simulatie. 

Zo’n ‘process capture’ kan automatisch 

uit de database worden gehaald en 

werkt via .Net.” 

Assessment 

Bert Knops, directeur van MSC 

Software Benelux, voegt zich bij ons 

en vertelt dat MSC in de Benelux onder 

meer een paar grote namen als 

klant heeft: Stork, Corus, Fokker, 

Dutch Space, ESA-ESTEC, DAF 

Trucks en Philips. Knops: “Dat is mede 

te danken aan het feit dat het bedrijf al 

twintig jaar op deze markt actief is. Het 

is een duidelijke ontwikkeling dat 

steeds meer klanten van deze en kleinere 

industrieën om simulaties vragen. 

Dus ook de toeleveranciers van deze 

bedrijven moeten deze berekeningen 

uit kunnen voeren. 

Een productiebedrijf dat componenten 

maakt voor een grote klant heeft misschien 

tweehonderd man in dienst 

waarvan slechts twee tot vier ontwerper 

zijn. Dan werd een analyse vaak uitbesteed 

maar dat is kostbaar en kan sneller 

in eigen huis met SIM Office. Ook 

ingenieursbureaus en andere ontwerpbureaus 

kunnen de software gebruiken. 

Door een tekort aan hoogopgeleide 

technici is er momenteel ook meer 

druk om dit soort analyses in eigen 

huis te kunnen uitvoeren.” MSC 

Software heeft in de Benelux al meer 

dan tweehonderd klanten. 

Knops: “On site bij een bedrijf kunnen 

we via een assessment de toegevoegde 

waarde van onze software demonstreren. 

Of we kunnen aan de hand van een 

voorbeeld, zoals een recent probleem 

of incident, laten zien waar de winst te 

halen is. Een direct voordeel dat te 

boeken is, is bijvoorbeeld tijdwinst en 

één van de voordelen op de lange duur 

kan omzetvergroting zijn.” 

Job van Haaften (job.van.haaften@cadmag.nl) 

is eindredacteur van CAD-Magazine. Voor meer 

gegevens over dit onderwerp zie: 

www.mscsoftware.com 


Coördinatie tussen disciplines 

Bouw Informatie Meester 

In mijn vorig artikel ben ik mijn boekje een beetje te buiten gegaan. 

Ik liet mij verleiden tot een bespiegeling over het vak bouwkunde en 

hoe zich dat in de tijd heeft ontwikkeld tot een aaneenschakeling 

van disciplines en partners. Ook gaf ik aan wat de middelen in 

Revit zijn om de disciplines weer bij elkaar te brengen. Over het 

weer bijeenbrengen van de disciplines gaat dit artikel. 

BIM is hierbij het sleutelwoord, BIM = Building Information 

Modeling, maar wat mij betreft: ‘Bouw Informatie Meester’. 

46 

Toevoegen van een ‘gelinkt’ Revit-project 

In mijn functie als Revit-adviseur ben 

ik een soort ‘bouwinformatie meester’. 

Ik leer mensen de kneepjes van het 

‘Revit-vak’. Daarbij heb ik te maken 

met architecten, constructeurs, interieurbouwers, 

vastgoedbeheerders, aannemers 

en noem maar op. Vragen spitsen 

zich vaak toe op hoe je een project 

‘in het echt’ moet aanpakken. Hoe 

breng je de informatie samen, hoe verdeel 

je een project en hoe kun je met 

meerdere mensen aan een project werken? 

Disciplines 

Als iedereen aan hetzelfde model 

werkt, dan moet iedereen over software 

beschikken om aan het model te kunnen 

werken, in dit geval een Revitmodel. 

Er is dus Revit nodig voor 

architecten, constructeurs en installatieadviseurs, 

om maar wat te noemen. 

‘Toevallig’ zijn dit precies de Revit- 


Door: Danny Joseph 

versies die beschikbaar zijn. Revit 

Architecture is voor architecten en 

bouwkundigen bedoeld, Revit Struc - 

ture voor constructeurs en Revit MEP 

voor installatieadviseurs. MEP staat 

hierbij voor Mechanical, Electrical and 

Plumbing, waarbij Mechanical weer 

uiteenvalt in Heating, Ventilation and 

Aircon ditioning (HVAC). 

Het is een utopie om te denken dat 

iedereen met Revit zal gaan werken. Er 

blijven altijd verschillende systemen in 

de markt en sommige partners in het 

bouwproces zullen nog geruime tijd 

met (2D) CAD-systemen werken. Hoe 

krijgen we al deze informatie bij 

elkaar? Het geheim zit in het linken van 

modellen en CAD-bestanden. In elke 

Revit-versie is het mogelijk om Revitmodellen 

aan elkaar te koppelen. Een 

gelinkt Revit model is een soort 

‘super XREF’. Revit is in staat het 

gekoppelde model mee te nemen in 

Revit 

allerlei acties. Komt er een snede over 

het model dan wordt het gelinkte 

model ook netjes gesneden. Bij een 

uittrekstaat is informatie uit elke link 

mee te nemen. Bovendien is aan te 

geven uit welke link deze informatie 

komt. En dan is er natuurlijk ook nog 

IFC (Industry Foundation Classes), 

waarmee datarijke modellen via een 

neutraal bestandsformaat zijn uit te 

wisselen. 

Link Manager 

Met File Import/Link kunnen verschillende 

bestanden worden geïmporteerd 

of gekoppeld. CAD-Bestanden zijn te 

koppelen aan een aparte View of aan 

het hele model. Een lokaal detail is zo 

als CAD-bestand mee te nemen in het 

model. Revit-bestanden kunnen worden 

gekoppeld als link. Verder zijn van 

‘Markups’ voorziene DWF-bestanden 

onder het model of view te leggen. Een 

Revit-project wordt op deze manier een 

coördinatieplek voor verschillende 

soorten bestanden uit de diverse disciplines. 

Disciplines kunnen botsen. Tijdens 

het ontwerpproces worden voortdurend 

be slis singen genomen die gevolgen 

kunnen hebben voor andere disciplines. 

Coördinatie van de diverse modellen 

en tekeningen is goed mogelijk op 

basis van gekoppelde modellen uit 

verschillende disciplines. Met het 

Commando ‘Interference Check’ is aan 

te geven welke gegevens uit het 

‘gelinkte’ model moeten worden controleren. 

Daarna zijn met Manage 

Managen van CAD-bestanden, Revit-projecten en 

DWF-Markups.

Interference check tussen gelinkte modellen 

bouwkunde en installaties. 

Links de gebruikte CAD-bestanden, 

Revit-projecten en DWF Markups verder 

te beheren. Revit-projecten kunnen 

zelf ook weer links bevatten naar 

geneste Revit-projecten. Met de functie 

‘Overlay/ Attachment’ is aan te geven 

of deze nesting al dan niet moet 

worden meegenomen naar het actieve 

project. 

Copy/Monitor 

Als informatie uit een gelinkt bestand 

wijzigt, willen de gebruiker dat natuurlijk 

weten. De ‘Copy/Monitor’-functie 

kan hiervoor worden gebruikt. Een 

constructeur neemt bijvoorbeeld de 

stramienen, kolommen en wanden over 

uit het bouwkundige model, om daarna 

zelf de constructie te modelleren. 

Verandert er iets aan deze elementen in 

de bouwkundige onderlegger, dan wil 

de constructeur dit niet alleen weten, 

maar ook wil deze zijn bestanden, liefst 

automatisch, aanpassen. Met de ‘Copy/ 

Monitor’-functie in Revit kan dit. 

Interference rapport uit Revit MEP. 

In Copy/Monitor Options is 

aan te geven hoe de bouwkundige 

elementen worden 

vervangen door constructieve 

elementen. Daarna is met de 

‘Copy’-functie elementen over 

te halen van bijvoorbeeld het 

bouwkundige naar het constructieve 

model. Er verschijnt 

dan een ‘oogje’ bij het 

element om aan te geven dat 

deze verder zal worden bewaakt. 

Als er wijzigingen 

optreden in de originele elementen 

van het bouwkundige 

model, dan wordt de constructeur 

gewaarschuwd om 

actie te ondernemen. Deze 

kan de wijziging volgen, verwerpen 

of uitstellen. 

Worksharing 

Niet alleen disciplines moeten met elkaar 

kunnen samenwerken, ook meerdere 

mensen moeten vaak tegelijk aan 

een model kunnen werken. Een Revitproject 

is fysiek één bestand. Om met 

meerdere mensen aan een project te 

werken is het ‘worksharing’-mechanisme 

beschikbaar. Het principe is dat een 

project wordt opgedeeld in Worksets. 

De indeling en hoeveelheid aan te maken 

werksets is vrij door de gebruiker 

te bepalen. Het idee erachter is dat één 

gebruiker wijzigingsrecht heeft binnen 

een werkset en de andere teamleden alleen 

leesrecht. Is een werkset nog niet 

geclaimd door een gebruiker, dan mag 

iemand anders, zonder zich de werkset 

toe te eigenen, elementen binnen de 

werkset veranderen. Hij wordt automatisch 

‘borrower’ (lener) van het 

element. Heeft iemand de werkset al 

geclaimd, dan kan de gebruiker een 

Revit 

verzoek sturen om elementen binnen 

de werkset te mogen aanpassen. Bij 

verlaten van het project worden automatisch 

alle werksets weer vrijgegeven, 

zodat het spel opnieuw kan beginnen. 

Hoe werksets worden verdeeld is 

geheel aan de gebruiker. Dit kan een 

verdeling in onderbouw, bovenbouw en 

af bouw zijn, maar ook in gebouwdelen 

en/of verdiepingen. Natuurlijk zijn zo 

ook disciplines van elkaar te scheiden. 

Niemand werkt rechtstreeks in het centrale 

model. Iedereen checkt een lokale 

kopie uit. Hier wordt dan in gewerkt. 

De lokale kopie kan op belangrijke 

momenten met het centrale model worden 

gesynchroniseerd. Het centrale 

model kan op een server binnen het bedrijf 

zijn opgeslagen of via bijvoorbeeld 

een VPN-verbinding van buitenaf 

worden bereikt. 

Worksharing met behulp van Worksets. 

Conclusie 

Om bouwinformatie met elkaar te 

delen, zit in Revit een aantal bruikbare 

technieken. Zoals we in dit artikel zien 

wordt de coördinatie tussen verschillende 

disciplines een stuk eenvoudiger. 

Het is daarbij niet nodig dat 

iedereen met dezelfde software werkt, 

maar als dat wel zo is, worden de 

mogelijkheden wel meteen een stuk 

groter. Bovengenoemde technieken 

worden intussen dagelijks ingezet bij 

een aantal, veelal grotere, architecten 

en ingenieursbureaus in Nederland. 

Misschien krijg ik in mijn volgend 

artikel er één zover dat het zijn Revitpraktijk 

in dit blad uit de doeken wil 

doen. 

Danny Joseph (danny.joseph@cadcompany.nl) is 

freelance redacteur voor CAD-Magazine. 

Voor meer informatie over dit onderwerp: 

www.autodesk.nl/revitarchitecture 


Eigen correcties toepassen 

Plaatwerkuitslagen in HiCAD neXt 

Tijdens het buigen van een plaat wordt het materiaal elastisch en 

plastisch vervormd. De elastische vervorming is verantwoordelijk 

voor het terugveren van het materiaal, terwijl de plastische 

vervorming zorgt voor het verschuiven van de neutrale lijn. 

Om een goede uitslag te berekenen is van belang welke 

buigmethode gebruikt wordt om het product te maken. 

Afbeelding 1. 

Correctiemethode 

volgens procedure Z. 

48 

Afbeelding 2. 

Procedure H. 

Afbeelding 3. 

Procedure I. 

Het is in HiCAD neXt mogelijk om 

tabellen aan te maken die gebruikt 

worden voor een uitslag. Er zijn aparte 

tabellen te maken voor ieder materiaal 

of proces. Als een plaatwerk product is 

opgezet kan de gebruiker bij de 

‘Technological parameters’ de methode 

kiezen die hij voor het product wil 

inzetten. 

In dit menu is het ook mogelijk om een 

andere tabel aan één of meerdere buigzones 

te koppelen dan degene die voor 


Door: Marcel de Klein 

de rest van het product wordt gebruikt. 

Dit is bijvoorbeeld handig wanneer een 

product eerst gewalst moet worden en 

daarna nog enkele gezette kanten aan 

het uiteinde krijgt. HiCAD neXt zal 

dan het walsgebied met een andere correctie 

berekenen dan de zettingen. 

Om een uitslag te genereren zijn berekeningen 

te gebruiken die zijn gebaseerd 

op DIN 6935, maar dit geldt 

alleen voor staal. Het werken met 

eigen tabellen is nauwkeuriger. HiCAD 

HiCAD 

neXt kent hiervoor drie procedures; Z, 

H en I. 

Procedures 

De berekeningsmethode volgens pro - 

cedure Z, is afgeleid van het uit wendig 

meten van de producten in de productie 

met een schuifmaat. Hierbij geldt dat 

de maximale maat van een aankanting 

dan tangentiaal (z) gemeten wordt, 

vanaf de uitwendige radius, haaks op 

de rand van het product (x), zie afbeelding 

1. Deze uitwendige maten verminderd 

met de correctiefactor geven 

de juiste uitslagwaarde. Door enkele 

proefzettingen te maken is de eigen 

correctiefactor te bepalen en in de tabel 

te zetten. Stel dat de correctie in de 

afbeelding 3,8 millimeter is, dan dient 

er -3,8 in de tabel te komen. De berekende 

uitslaglengte wordt dan: 25+50- 

3,8 = 71,2. 

De berekeningsprocedure H is in 

principe gelijk aan Z. Er is een 

uitzondering als de hoeken groter worden 

dan 90 graden. Dan wordt de referentielengte 

berekend tot en met het 

theoretisch snijpunt en wordt de correctiefactor 

lineair geïnterpoleerd aan de 

buighoek, zie afbeelding 2. De berekende 

uitslaglengte wordt nu: 

57,07+32,07-17,9 = 71,24. 

Bij procedure I wordt de maximale 

maat van een aankanting tangentiaal (z) 

gemeten vanaf de inwendige radius, 

haaks op de rand van het product (x). 

De som van de inwendige maten levert 

dan de uitslagwaarde, zie afbeelding 3. 

De uitslaglengte wordt nu: 48+23 = 71. 

Voorbeeldtabellen bevinden zich in de 

\hicad\makroabw directory. Om uw 

eigen tabel te maken kunt u eenvoudig 

een voorbeeldtabel aanpassen en onder 

een nieuwe naam opslaan. Op de derde 

regel van de tabel staat welke proce - 

dure moet worden gebruikt. Hier is dus 

Z, H of I in te vullen. 

Marcel de Klein (m.de.klein@isdbenelux.nl) is 

freelance redacteur voor CAD-Magzine. 

Voor meer informatie over het onderwerp in 

dit artikel: www.isdbenelux.nl

HP Compaq heeft onlangs een nieuwe 

generatie laptops op de markt gebracht. 

Of beter gezegd mobiele werkstations. 

De HP Compaq 8710 W machine 

die ondanks zijn gewicht van 3,4 

kilo een hele zware jongen is, bevat een 

volledige 64-bits hardwarearchitectuur 

en maar liefst 4 Gb werkgeheugen. Dit 

vraagt dus om een 64-bits besturingssysteem 

zoals Windows XP 64, 

Windows Vista Business of Windows 

Vista Ultimate. Een 32-bits besturingssysteem 

zal immers nooit gebruik kunnen 

maken van meer dan 3 Gb geheugen. 

Autodesk 3ds Max is sinds versie 

9 beschikbaar als 64-bits applicatie. Dit 

geldt overigens ook voor AutoCAD 

2008 en Maya en daarnaast zijn er nog 

tal van 3D-applicaties als volledige 

64-bits versie beschikbaar. 

Grafische kaart 

Als er één computerverslindend 3Dprogramma 

verkrijgbaar, is dan is dat 

wel Autodesk 3ds Max. De aansturing 

van de Viewports in 3ds Max kan op 

basis van Direct3D. Dit vereist echter 

wel een snelle grafische kaart en 

de aanwezigheid van Direct X van 

Microsoft. Tot nu toe was een snelle 

grafische kaart het zwakke punt bij een 

draagbare computer. In de nieuwe HP 

Compaq 8710 W bevindt zich echter 

een ingebouwde FX1600 Quadro 

videokaart met maar liefst 512 Mb 

geheugen. Deze kaart ondersteunt zelfs 

Direct X versie 10, die standaard is 

opgenomen in Windows Vista. Het 

programma 3ds Max 9 is weliswaar 

nog niet beschikbaar voor Direct X 10, 

maar dat zal niet lang meer op zich laten 

wachten. 

Ronddraaien 

Om het mobiele werkstation eens echt 

goed aan de tand te voelen heb ik een 

3D-terreinmodel, een bestand van bijna 

700 Mb, geladen in 3ds Max 9 op de 

mobiele laptop. Het laden duurt even, 

maar het gehele model wordt wel ingeladen 

en is daarna vrolijk rond te draaien 

in de viewport. En dat terwijl er toch 

3ds Max & Plug-ins 

HP Compaq 8710 W op basis van 64 bits 

Mobiele werkstations klaar 

voor 3D-modellen 


Het werken met laptops neemt een flinke toevlucht. Zowel de thuisgebruiker als zakelijke 

gebruiker is tegenwoordig eerder geneigd om een laptop aan te schaffen. Ze zijn immers 

krachtig genoeg voor het gemiddelde huis-, tuin- en keukenwerk en zijn niet zo heel duur 

meer in de aanschaf. Om zware 3D-applicaties te draaien, zoals 3ds Max of Maya, 

voldoet een standaard laptop echter niet. 

Een terreinmodel van 700 Mb dat bestaat uit 12,5 miljoen polygonen is goed te bewerken met de HP Compaq 8710 W. 

echt meer dan 12.5 miljoen polygonen 

in het model zitten. Op een 32-bits systeem 

zou het onmogelijk zijn om een 

dergelijk 3D-model te openen. 

Het renderen met Mental Ray gaat erg 

snel zeker gezien het feit dat beide aanwezige 

Cores in de processor, 2.2 GHz, 

800-FSB, 4-Mb L2 cache, optimaal 

worden gebruikt. De maximale resolutie 

van het mobiele werkstation is 1.920 

bij 1.200 pixels en via de HDMI-aansluiting 

kan de optioneel verkrijgbare 

BlueRay-speler een Full HD-scherm 

aansturen. Verder is het mobiele werkstation 

onder andere uitgerust met 

een fingerprint reader. Je vingerafdruk 

wordt dan het Windows-wachtwoord. 

Daarnaast bevat het mobiel werkstation 

Bluetooth, een smartcard reader, media 

reader en tal van andere opties. 


(jean-pierre.van.gastel@topcad.nl) is 


Voor dit onderwerp zie ook: www.hp.nl 


Autodesk VIZ 2008 Deel 3 

Mental Ray materialen in Autodesk 

Dit laatste deel over Autodesk VIZ 2008 gaat met name over de 

nieuwe Mental Ray materialen/‘Shaders’ die terug te vinden zijn in 

de Material Editor. Het werken met Mental Ray neemt op dit moment 

een toevlucht omdat de renderer zeer snel is, gemakkelijk in gebruik 

is geworden en zeer nauwkeurige resultaten biedt. 

50 

Afbeelding 1. 

Standaard staat in Autodesk VIZ de 

renderer op de Scanline Renderer. De 

Scanline Renderer is een snelle renderer 

die gebruikt maakt van meerdere 

processors, indien aanwezig, maar doet 

dat niet optimaal. De Scanline Ren - 

derer wordt met name gebruikt in combinatie 

met standaardbelichting. Indien 

de gebruiker echter een fotorealistische 

afbeelding wil, is het aan te raden om 

de Mental Ray renderer te gebruiken. 

Dit kan via het Render Scene dialoogvenster. 

In het tabblad ‘Common’ bevindt 

zich helemaal onderin de ‘Assign 

Renderer’ rollout. Door deze te openen 

en op het icoontje met de drie puntjes te 

klikken naast de tekst ‘Default Scanline 

Renderer’, kan de gebruiker kiezen 

voor de Mental Ray renderer, zie afbeelding 

1. Vervolgens komt er een 

aantal extra tabbladen tevoorschijn in 

het Render Scene-dialoogvenster. In 

het tabblad Renderer bijvoorbeeld is de 



scherpte van randen in te stellen tijdens 

het renderen (anti aliasing). Ook is hier 

onder andere te bepalen wat het maximaal 

aantal reflecties is en wat de 

instellingen zijn voor contour shaders. 

In het tabblad ‘Indirect Illumination’ 

staan de opties om het indirecte licht te 

berekenen met behulp van de in het 

vorige artikel besproken ‘Final Gather’. 

Fotonen 

Mental Ray is niets meer dan een 

‘Raytrace engine’. De renderer berekent 

op zeer snelle en nauwkeurige 

manier het reflecteren en breken van 

lichtstralen. Lichtstralen worden in 

Mental Ray opgebouwd op basis van 

fotonen, de kleine deeltjes waaruit licht 

is opgebouwd. Mental Ray heeft twee 

specifieke lichtbronnen, die terug te 

vinden zijn in het Lights-gedeelte van 

het Command Panel. Dit zijn het 

Mental Ray ‘Area Omni’- en het 

Mental Ray Spot-light. De Mental Ray 

Area Omni straalt licht uit dat is gebaseerd 

op een bol of cilindrisch volume 

in plaats vanuit een punt. Daarnaast 

mogen ook andere lichtbronnen worden 

gebruikt, zoals standaard en 

Photometric-lampen. Niet alle schaduwcalculaties 

worden ondersteund, 

maar dat is ook niet noodzakelijk. 

Ook op het gebied van materialen en 

mapping-types zijn er verschillen te 

vinden. Mental Ray ondersteunt wel 

bijna alle standaardmaterialen en mapping-types, 

maar gaat nauwkeuriger en 

sneller om met de eigen specifieke materialen 

en mapping-types. Het verschil 

hierin is goed te zien. Mental Raymaterialen 

worden aangeduid met een 

geel bolletje en de materialen die eigenlijk 

bedoeld zijn voor de Scanline 

Renderer worden aangeduid met blauwe 

bolletjes, zie afbeelding 2. Ditzelfde 

geldt ook voor de mapping-types. 

Visualisatie 

Groene ruitjes voor mapping-types betekent 

dat deze worden ondersteund 

door de Scanline Renderer en gele 

ruitjes duiden de Mental Ray mappingtypes 

aan. Overigens worden mappingtypes 

in MentalRay ‘Shaders’ genoemd. 

Deze doen niets meer dan het 

berekenen van lichteffecten. Er zijn tal 

van ‘Shaders’ met uiteenlopende taken, 

bijvoorbeeld voor belichting, cameras, 

materialen en schaduw. Zo heeft elk 

standaardmateriaal ook een aparte 

Men tal Ray Connection rollout waarin 

een specifieke Shader in te stellen is 

voor het gebruikte materiaal. 

Car Paint 

In Mental Ray 3.5, de render die onder 

andere terug te vinden is in 

Autodesk VIZ 2008, is het Car Painteffect 

terug te vinden als materiaal en 

als ‘Shader’. De naam verraadt het al, 

het is een materiaal/‘Shader’ om metallic 

lak snel en nauwkeurig uit te 

kunnen renderen. Nu lukte dit ook 

wel in de vorige versies, maar daar 

was de gebruiker uren bezig om een 

dergelijk materiaal te maken. Metallic 

lak wordt namelijk in meerdere lagen 

gespoten en is dus uitermate complex 

om als materiaal samen te stellen. 

Deze meerdere lagen zijn in versie 

3.5 dan ook opgenomen in het materi- 

Afbeelding 2.

VIZ 

Afbeelding 3. 

aal en kunnen per laag worden aangepast. 

Overigens is het mogelijk om 

met de standaardinstellingen al heel 

snel mooie resultaten te verkrijgen, 

zie afbeelding 3. Om de metallic lak 

er niet al te nieuw uit te laten zien, is 

er zelfs een optie om met een zogenaamde 

Dirt Layer modderspatten 

aan te brengen als extra laag. 

Arch & Design 

Het renderen van een exterieur is in 

versie 3.5 van MentalRay erg gemakkelijk 

geworden, door middel van de 

in het vorige artikel beschreven ‘Sun 

& Sky Shader’. Op het gebied van 

interieur zijn er natuurlijk nog veel 

meer zaken die met licht en materiaaleigenschappen 

te maken hebben. 

Al enige tijd bestaat er in Autodesk 

Afbeelding 4. 

CAD op het scherp van de snede door: 

GBO Design Engineering 

VIZ het zogenaamde 

‘Architectural Mate - 

rial’. Dit is opgebouwd 

op basis van een sjabloon. 

Zo kan de gebruiker 

bijvoorbeeld 

kiezen voor glas, metselwerk 

en een net geboende 

vloer. Auto ma - 

tisch bepaalt Autodesk 

VIZ hierbij de juiste instellingen op 

het gebied van reflecties, breking van 

licht en alle andere belangrijke eigenschappen. 

Dit materiaal is ooit ontwikkeld 

om te gebruiken in combinatie 

met de ‘Radiosity engine’. Radio - 

sity is overigens niet beschikbaar als 

Mental Ray actief is, omdat Mental 

Ray zijn eigen methode heeft voor het 

bereken van indirect licht. Een soortgelijk 

materiaal, maar dan specifiek 

voor Mental Ray, is het nieuwe ‘Arch 

& Design’-materiaal. Dit is net als 

‘Architectural Material’ gebaseerd op 

diverse templates voor bijvoorbeeld 

glas, water en metselwerk. Door een 

sjabloon te kiezen worden er, afhankelijk 

van het materiaal, automatisch 

een aantal texturen ingeladen die uiteraard 

zijn te vervangen door eigen 

texturen. De kwaliteit 

overigens van een standaardsjabloon 

zoals 

wa ter is verbluffend te 

noemen. Breking van 

licht, reflecties in het 

water, alle belangrijke 

eigenschappen worden 

meegenomen. Met een 

druk op de knop is 

water echt water, zie afbeelding 

4. 

SOLID TECHNOLOGY CREATIVE SOLUTIONS 

Visualisatie 

Zelf samenstellen 

De gebruiker hoeft niet terug te vallen 

op templates, maar kan ook materiaal 

helemaal zelf samenstellen. Er zijn 

dan ook instellingen terug op het gebied 

van zachte reflecties, reflecties 

die zich gebaseerd op de hoek van 

een camera anders gedragen (BDRF) 

en ambient occlusion. Dit laatste is 

extra schaduw die is gebaseerd op positie 

van objecten. Op deze manier 

worden de meest complexe materialen 

zoals glas, koper, chroom, water 

perfect uitgerenderd. Helaas is er niet 

direct een standaardmogelijkheid om 

eigen sjablonen toe te voegen. 

Uiteraard kunnen deze weer wel worden 

opgenomen in een eigen Mental 

Ray-materialenbibliotheek. 

Het renderen met behulp van Mental 

Ray is te versnellen door gebruik te 

maken van netwerk rendering. Hier 

zit echter wel een klein addertje onder 

het gras. Er kunnen namelijk maximaal 

maar twee zogenaamde ‘Mental 

Ray satellites’ worden gebruikt in 

Autodesk VIZ. Deze satellites zijn 

externe computers die meehelpen om 

een scène te renderen. In 3ds Max 

wordt er ondersteuning geboden voor 

acht Mental Ray Satellites en zijn er 

geen beperkingen bij het gebruik van 

de ‘Backburner’ in combinatie met 

Mental Ray. 


(jean-pierre.van.gastel@topcad.nl) is 


Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl 

CADMES.NL 


52 

Een plaatje! 

Sheetmetal in Inventor 2008 

Om maar meteen met de deur in huis 

te vallen: dè grote winst in het modelleerproces 

zit in de geheel ver nieuwde 

functie ‘Contour Flange’, met ‘Flange’ 

als goede tweede. We zullen met deze 

laatste beginnen. Niet alleen om te zien 

welke zaken er veranderd zijn in de 

functie zelf, maar ook om een aantal 

opties door te nemen die ook op 

‘Contour Flange’ van toepassing zijn. 

‘Flange’ vervult natuurlijk nog steeds 

hetzelfde doel, namelijk een vlak stuk 

plaat aan het model toevoegen langs 

een reeds aanwezige rand. Dit kan naar 

keuze over de volledige lengte of een 

deel daarvan, door gebruik te maken 

van de ‘Width Extents’. De opties daarvoor 

zijn, net als voorheen, alleen beschikbaar 

indien de dialoogbox wordt 

uitgebreid door op >> te klikken. 


Door: Rob Sman 

Nieuw bij de opties is de toevoeging 

‘From To’, zodat faces en workplanes 

te selecteren zijn. Opgemerkt moet 

worden dat de ‘Flange’ óók bij ‘From 

To’ altijd recht is. Wanneer de gekozen 

vlakken niet loodrecht op de rand staan 

waarlangs de ‘Flange’ wordt aangebracht, 

wordt hij gemaakt tussen de 

punten waar de gekozen vlakken die 

rand snijden. Ook is aan het dialoogvenster 

de tab ‘Corner’ toegevoegd. 

Die heeft uiteraard alleen zin als de gebruiker 

meerdere flanges in één keer 

zou kunnen aanmaken, en dat kan nu 

dus ook! 

Auto Mitering 

De opties voor ‘Corner’ zijn hetzelfde 

gebleven, maar worden slechts beschikbaar 

gemaakt zodra een tweede 

Inventor 

De plaatwerkmodule van Inventor heeft een aantal releases niet zo duidelijk 

meegeprofiteerd van de vernieuwingen, maar dat is in Inventor 2008 goedgemaakt. 

De nadruk ligt op productiviteitsverhoging. Dit geldt zowel voor het modelleerproces 

in 3D als voor de doorkoppeling naar de productieomgeving door middel van de uitslag 

en het aanmaken van tekeningen. Dit artikel beschrijft de verbeterde en nieuwe functies 

die voor de productiviteitsverhoging moeten zorgen. 

In Inventor 2008 bestaat dit model uit slechts twee features: 

een Face en een Contour Flange langs drie randen van de Face. 

rand wordt geselecteerd. Tegelijk daarmee 

worden ook de opties voor ‘Width 

Extents’ uitgeschakeld. Tevens biedt de 

tab ‘Corner’ de mogelijkheid om al dan 

niet gebruik te maken van ‘Auto 

Mitering’, waarmee de gebruiker de afstand 

kan opgeven tussen de nieuwe 

flanges. Indien uitgeschakeld worden 

de flanges net zo lang als de buigzone. 

Onnodig te zeggen dat de grote winst 

hier zit in het gelijktijdig kunnen aanbrengen 

van flanges die al dan niet op 

hoeken samenkomen, en die hoeken 

dan direct te kunnen definiëren. Heel 

wat minder werk dan alle flanges individueel 

aanbrengen en vervolgens met 

‘Corner Seam’ de gewenste voorwaarden 

op de hoeken aanbrengen. Dit laatste 

kan natuurlijk wel gewoon gebruikt 

worden voor eventueel nabewerken

CAD 

van de hoeken, omdat bij ‘Auto 

Mitering’ uiteraard alleen een opening 

kan worden opgegeven tussen de randen 

van de flanges. Deze manier van 

definiëren vindt u in de ‘Corner Seam’functie 

terug als nieuwe optie: 

‘Symmetric Gap’. Overigens vindt u in 

de browser de Corner-feature, samen 

met de ‘Bend’, ook altijd terug onder 

een ‘Flange’. Deze kan daar echter niet 

gewijzigd worden aangezien hij voortkomt 

uit de ‘Flange’. 

Nog meer 

Een blik op het dialoogvenster van 

‘Flange’ verraadt dat er ook een knopje 

ontbreekt, namelijk ‘Flip Offset’, waarmee 

kon worden aangegeven of de 

flange binnen of buiten de geselecteerde 

rand van de base-face moest vallen. 

In plaats daarvan beschikt de gebruiker 

nu over een viertal keuzes onder de 

noemer ‘Bend Position’. Hiermee is het 

een stuk makkelijker geworden de juiste 

resultaten te verkrijgen, gebaseerd op 

de functionaliteit van het ontwerp. 

Enkele van deze mogelijkheden krijgen 

hier extra aandacht omdat de ‘Help’ 

van Inventor gedeeltelijk onjuist is en 

de tekst in de tooltips ook afwijkt van 

de tekst in de ‘Help’. Voor de eerste 

optie vermeldt de ‘Help Outside of 

Base Face’, terwijl de tooltip ‘Inside Of 

Bend Face Extents’ ten beste geeft. 

Gelet op wat we nog gaan zien bij de 

derde optie lijkt mij ‘Outside Of Bend 

Face’ een juistere benaming. De buitenzijde 

van de flange wordt uitgelijnd 

met de rand van de base-face. Het 

maakt overigens niet uit of de bovenste 

of onderste rand wordt gekozen, de oplossing 

is altijd ‘minimaal’. Het ‘Help’bestand 

wekt de suggestie dat dit wel 

uitmaakt. De derde optie heeft in het 

helpbestand de naam ‘Inside of Bend 

Face’, waar ik het natuurlijk mee eens 

ben. De tooltip echter komt met 

Outside of Base Face Extents. Deze 

optie werkt precies andersom dan 

F 

CAE CAM 

PDM 

PDM 

Vol nieuwe opties: het dialoogvenster 

van de functie ‘Flange’. 

degene die hiervoor besproken is. De 

binnenzijde van de flange is bepalend, 

en het maakt ook nu weer niet uit welke 

‘edge’ geselecteerd is. 

Over de andere twee opties valt niets te 

klagen; ze doen wat de iconen suggereren 

en het ‘Help’-bestand omschrijft dit 

accuraat. Tot slot moet worden opgemerkt 

dat de gebruiker ook van al deze 

opties kan afzien door in het uitgebreide 

dialoogvenster ‘Old Method’ aan te 

vinken. De ‘Flip Offset’-optie komt 

dan weer tevoorschijn en de vier andere 

opties vervallen. Bij het openen van 

modellen uit eerdere releases staat 

uiteraard bij alle aanwezige flanges 

‘Old Method’ aan ! 

Contour 

Als ‘Flange’ al flink wat productiviteitsverhoging 

biedt, dan zal duidelijk 

zijn dat ‘Contour Flange’ daar nog een 

schepje bovenop doet. Bij ‘Contour 

Flange’ wordt langs randen van het 

model een stuk aangezet met een 

dwarsdoorsnede die de ontwerper zelf 

in een sketch vastlegt. Ook hier is er de 

mogelijkheid om direct langs meerdere 

Inventor 

randen de ‘Contour Flange’ aan te 

brengen; dus geen gedoe meer met het 

kopiëren van sketches en dergelijke. 

Verder biedt de functie ook hier de mogelijkheid 

tot ‘Auto Mitering’, dus niet 

meer stukje bij beetje met ‘Corner 

Seam’ aan de slag. 

De Contour Flanges kunnen, net als bij 

Flange, bij een selectie van meerdere 

edges uitsluitend over de volle lengte 

worden aangebracht. Er zijn natuurlijk 

wel een paar verschillen. In de eerste 

plaats ontbreekt het hier aan de optie 

‘Bend Position’, en moet weer gewoon 

met ‘Offset’ de zijde worden gekozen. 

Zolang de gebruiker maar één rand wil 

kiezen, mag de contour zich op afstand 

van de gekozen rand bevinden; In ven - 

tor vult het ontbrekende stuk dan zelf 

in. Bij het gebruik van meerdere randen 

moet het begin- of eindpunt van de 

contour op één van de randen of het 

verlengde daarvan liggen. Voor de volledigheid 

moet worden opgemerkt dat 

de sketch voor de ‘Contour Flange’, 

zeker als het de bedoeling is om meerdere 

randen te selecteren, uitsluitend uit 

lijnen en bogen mag bestaan, die ook 

nog eens netjes tangent moeten aansluiten 

op elkaar. 

Conclusie 

Hoewel er slechts twee vernieuwde 

functies in het modelleren van plaatwerkonderdelen 

direct de aandacht 

trekken, zijn ze samen een enorme verbetering 

ten opzichte van de vorige 

versies. Ze staan echter niet op zichzelf; 

er zijn nog tal van andere verbeteringen. 

In een volgend artikel in deze serie 

zullen er nog een aantal worden besproken. 

Rob Sman (rob.sman@cadmag.nl) is redacteur 

voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over 

dit onderwerp: www.autodesk.nl/inventor 

CAD CAM DM A MA WWW.CAD M. drives your engineering 


Naadloze implementatie in eigen systeem kost tijd en moeite 

Nieuwe versies software niet altijd 

De aanleiding voor dit lichtelijk filosofische verhaal over de 

perikelen van een nieuwe CAD-versie met eventuele applicaties, 

was deelname aan de Bentley Developer Conference in juni in 

London. Hoewel zeer interessant en doorspekt met concrete 

informatie, werden er niet zo veel nieuwe dingen getoond. 

Tot opluchting van de deelnemers misschien wel. 

54 

Elke zichzelf respecterende CAD-ontwikkelaar 

houdt jaarlijks naast 

gebruikersbijeenkomsten ook bijeenkomsten 

voor ontwikkelaars. Deze 

zogeheten ‘Developer Conferences’ 

moeten het mogelijk maken dat de 

ontwikkelaars van 3rd-party software 

zoveel mogelijk gebruik maken van de 

nieuwe mogelijkheden van de basis 

(CAD-)software. Bestaande en nieuwe 

software-aanvullingen moeten met de 

nieuwste versie van het CAD-programma 

kunnen werken. Dat lijkt meer 

vanzelfsprekend dan het is. Soms heeft 

de CAD-leverancier gemeend het over 

een geheel ander boeg te moeten 

gooien en dan moet de functionaliteit in 

de ‘maatwerksoftware’ ook om. Soms 

heeft de CAD-leverancier de aanvullende 

functionaliteit uit het maatwerk 

opgenomen in de basissoftware, maar 

dan net een klein beetje anders, en ook 

dan moet de maatwerksoftware om. 

Dat moet liefst al gebeurd zijn als 

de nieuwe versie uit komt. Vandaar 

dat de ontwikkelaars al vroeg in de 

keuken mogen kijken van de nieuwe 

versie. 

Verzadiging. 

Toch heb ik de indruk dat er een 

soort van ‘verzadiging’ optreedt. De 


CAD als softwarecomponent. 

Door: Johan Vreede 

eindgebruiker staat niet meer per 

definitie te juichen als er een nieuwe 

versie verschijnt. En dat is niet alleen 

te danken aan de hierboven genoemde 

situatie dat de aangepaste versie 

van de maatwerksoftware nog niet 

beschikbaar is. Het heeft vooral ook 

te maken met de moeite die het kost 

om de nieuwe versie weer naadloos 

in de eigen organisatie op te nemen. 

CAD is meer en meer een onderdeel 

van het totale productiesysteem, 

dat zich aan steeds meer regels 

binnen de organisatie moet houden. 

De invoering van de nieuwe versie 

wordt langzamerhand vooral gedomineerd 

door het uitwerken van 

de aansluitingen met de ‘andere 

applicaties’. Zonder groen licht van 

die zijde, geen invoering van de 

nieuwe versie. 

In de praktijk spelen zaken een rol 

als “uitrol van nieuwe software 

als de nieuwe basiswerkplek gereed 

is”, of “invoering van de nieuwe 

versie moet ook vooral meer aansluiting 

met het projectbeheersysteem 

teweegbrengen”. Dit levert extra 

rand voor waarden op, en niet zelden 

ook een belangrijke verschuiving 

van het tijdstip waarop de nieuwe 

versie ingevoerd kan of zal worden. 

MicroStation 

Web van software 

CAD bevindt zich tegenwoordig in en 

web van softwarecomponenten die allemaal 

hun verbindingen hebben met 

de basis CAD-software. Het schema bij 

dit artikel is nog maar een beknopte 

weergave van alle invloedscomponenten. 

De belangrijke rol van de ICTafdeling 

binnen een organisatie is daarin 

goed te herkennen. 

De onderste laag heeft vooral betrekking 

op netwerk en Operating System. 

Vista brengt veel nieuwe mogelijk - 

heden, maar beperkingen. CAD voor 

Linux en de Mac lijkt wat in de vergetelheid 

geraakt te zijn. Daar valt niet 

genoeg aan te verdienen, denk ik dan. 

Netwerkmanagement houdt vaak in dat 

de snelheid van het netwerk voor een 

groot deel verloren gaat omdat de controles 

op veiligheid, de virusscan, en de 

‘load balancing options’ eerder vertraging 

dan verbetering betekenen. 

Caching kan zelfs tot gevolg hebben 

dat enkele seconden geleden aangemaakt 

bestand door het netwerk als 

niet-bestaand gezien wordt omdat dit 

nog in de cache zit. Dat is met name 

hinderlijk voor applicaties die met tijdelijke 

hulpbestanden werken. 

Kaarten en drivers 

Er zijn ook meer exotische perikelen. 

Waar in het verleden ‘extra hardware’ 

vooral betrekking had op het gebruik 

van het teken-tablet, jawel, dat wordt 

nog steeds gebruikt, heeft het nu vooral 

te maken met speciale grafische kaarten 

en de daarbij behorende drivers. 

Deze drivers moeten ook ‘uitgerold’ 

worden, maar niet voor alle werkstations, 

alleen enkele of alle CADstations, 

en moeten vaak door de 

gebruiker ‘ingeregeld’ kunnen worden. 

De applicatie-ontwikkelaar heeft op dit 

niveau te maken met de ‘windows look 

& feel’. De gebruiker wil bijvoorbeeld 

graag alle mogelijkheden van knippenen-plakken, 

tussendoor mappen aanmaken 

en links-en-rechts-klikken ter 

beschikking hebben. Voor de applicatie 

ontwikkelaar betekent dit dat steeds 

meer aansluiting gezocht moet worden 

bij de basis Windows-functionaliteit.

met gejuich ontvangen 

Normen en regels 

Uiteindelijk komt de CAD-software 

aan bod met de bijbehorende applicatie(s). 

Het zal duidelijk zijn dat de 

applicatie er voor moet zorgen dat de 

beschikbare basisfuncties van deze 

CAD-versie zo goed mogelijk moeten 

worden gebruikt. Daarnaast wordt van 

de applicatie verwacht dat deze invulling 

geeft aan de geldende normen en 

regels in de bedrijfstak en dat gebruik 

gemaakt kan worden van bibliotheken. 

Liefst zouden deze bibliotheken uitwisselbaar 

moeten zijn, bijvoorbeeld bij 

ander soort werk of bij een andere opdrachtgever. 

Daar bovenop wordt van de implementatie 

van CAD ook verwacht dat het invulling 

geeft aan de bedrijfsregels van 

de eigen organisatie. Zo wordt er 

meestal gewerkt in projecten waarvan 

de registratiegegevens moeten kloppen, 

zonodig afgedwongen in CAD, en 

moeten de dossiers die bij het project 

horen consequent en uniform zijn bijgewerkt. 

Voor CAD betekent dit vaak 

dat mappenstructuren en bestandsnamen 

verplicht zijn. Ook de maatwerksoftware 

moet daaraan voldoen, zelfs 

wanneer het tijdelijke werkbestanden 

betreft. 

Bentley Developer Conference 

Bovengenoemde overwegingen speelden 

door mijn hoofd toen ik medio juni 

deelnam aan de Bentley Developer 

Conference in Londen. Hetzelfde gevoel 

was me waarschijnlijk bekropen 

als ik aan een Autodesk Developer 

Meeting had deelgenomen. 

Bentley en Autodesk spelen al jaren in 

op de behoefte van de organisaties om 

bedrijfs- en CAD-standaarden op de 

nemen in de CAD-functionaliteit. Ook 

de integratie met Windows krijgt ook 

steeds meer aandacht. Bentley heeft de 

ontwikkeling voor andere platforms 

zelfs geheel losgelaten. De programmeertalen 

richten zich ook steeds meer 

op Windows. In Londen werd eens te 

meer benadrukt hoe het programmeren 

in een Microsoft Visual Studio-omgeving 

kan worden vormgegeven. En natuurlijk 

werden de nieuwste mogelijk- 

heden voor gebruikmaking van .NETtechnieken 

uitgebreid besproken. 

Native Code 

MicroStation Development Language 

(MDL) blijft nog steeds de meest gebruikte 

programmeertaal voor de ontwikkeling 

van MicroStation-applicaties. 

Deze C-achtige taal die sinds 4 van 

MicroStation in 1991 beschikbaar is, 

is nog steeds de meest populaire 

taal voor MicroStation-ontwikkelaars. 

Wel spreekt Bentley van ‘Native 

Code’ en worden veel mogelijkheden 

geboden voor het integreren van andere 

programmeerdelen, ofwel .NET. Mo - 

menteel zijn ook VBA voor Micro - 

Station en C# in opkomst. JMDL, destijds 

speciaal voor MicroStation/J 

ontwikkeld en bedoeld om de aansluiting 

met Java-ontwikkelomgevingen in 

Micro Station vorm te geven, is wat op 

de achtergrond geraakt. C++ wordt 

veel gebruikt voor vervanging van oude 

MDL-code en is prominent terug te 

vinden in ProjectWise. 

Tot slot 

Toch kijken de ontwikkelaars nog de 

kat uit de boom en houden vast aan 

hun oude MDL-conventies. Volgens 

Bentley gaat het tij keren, maar voorlopig 

was het publiek op de Developer 

Conference zeer tevreden over het 

motto ‘eerst maar eens de bestaande 

mogelijkheden optimaal benutten’. En 

dat heeft vooral betrekking op de behoefte 

om de verschillende applicaties 

zo soepel mogelijk met elkaar te 

laten samenwerken. Iets waarvoor 

Bentley duidelijk wel oog heeft, en dat 

de waardering van alle deelnemers kon 

wegdragen. 

Johan Vreede is freelance redacteur voor CAD- 

Magazine. Voor vragen of opmerkingen is de auteur 

bereikbaar via j.vreede@home.nl. Voor verdere informatie 

over het onderwerp van dit artikel zie: 

COLUMN 

Leren-d 

Er is meer dan leren. Slechts één letter 

maakt het verschil: de d. En wel achter 

het woord ‘leren’. Om maar duidelijk te 

maken dat je er nooit mee klaar bent. 

Je kunt lerend veranderen, lerend spelen, 

lerend managen, lerend werken en 

zelfs lerend leren werken (ja echt!). 

Maar er zijn ook lerende organisaties en 

lerende netwerken. Nu zullen de 

taalkundigen onder u ongetwijfeld 

opmerken dat dankzij die d een bijwoord 

danwel bijvoeglijk naamwoord ontstaat 

waarmee veel combinaties te maken 

zijn. Toch is daarmee niet alles gezegd. 

Is kwaliteitzorg een doorgaand proces 

waar je nooit mee klaar bent, dat geldt 

niet minder voor het je eigen maken van 

kennis. Europa heeft als ambitie in 2010 

de meest kennisintensieve economie ter 

wereld te zijn. Wil je zo’n ambitie 

realiseren, dan moet je werk maken van 

kennis. Niet zomaar (passief) kennis tot 

je laten komen. Nee, eigen maken 

betekent actief aan de slag gaan om 

kennis op te doen èn - zeker zo belangrijk 

- toe te passen. Wat mij betreft ligt 

daar het cruciale verschil tussen een 

cursus en een training. Een cursus 

overspoelt mensen met informatie; het 

gevaar van figuurlijke verdrinking is 

daarbij niet denkbeeldig. Een training is 

anders. Een training zet mensen aan het 

werk, zorgt ervoor dat ze al doende 

leren. De echte waarde van kennis blijkt 

immers in de praktijk. En daarmee zijn 

we bij de echte meerwaarde van die d. 

Edwin Schalk 

commercieel 

directeur 

DeltaPi 


56 

Koppelen van maten en het aansturen van modellen 

Gebruik van wiskundige vergelij 

Met equations zijn maten aan elkaar 

te koppelen. Dit door ze gelijk te maken 

aan elkaar of ze afhankelijk te maken 

door een wiskundige vergelijking. 

Het aan elkaar gelijk maken van twee 

maten kan behalve met equations ook 

via de functie ‘link values’. Klik hiervoor 

met de rechtermuisknop op één 

van de twee maten die blijvend aan 

elkaar gelijk moeten worden en kies de 

optie ‘link values’. In de interface 

hoort de naam te komen van de variabele 

die de maat beschrijft welke de 

gebruiker koppelen, de waarde van de 

dimensie die nu geselecteerd was, zal 

nu worden toegekend aan de variabele. 

Wanneer dit bijvoorbeeld gebeurt met 

de dimensie die thickness van een 

shell beschrijft, kan deze de naam 

‘Wanddikte’ krijgen. Deze variabele 

‘Wanddikte’ krijgt nu de waarde zoals 

deze origineel bij shell was, bijvoorbeeld 

twee millimeter. De gebruiker 

klikt vervolgens op de volgende maat 

met de rechtermuisknop en kiest weer 

voor ‘link values’, ditmaal geeft hij 


niet de naam op maar kiest hij uit de 

lijst de variabele ‘Wanddikte’. De 

tweede dimensie zal nu ook de waarde 

twee millimeter krijgen. 

Omdat beide dimensies worden aangestuurd 

met dezelfde variabele, maakt 

het niet uit welke van de twee dimensies 

worden geselecteerd bij een wijziging, 

de andere zal altijd volgen. Er 

ontstaat dus geen parent-child relatie 

zoals bij een ‘echte’ equation. In de feature 

tree is nu een mapje ontstaan met 

de naam ‘Equations’. Hieronder staat 

de variabele ‘Wanddikte’. De maten 

die aan elkaar zijn gelinkt, zullen worden 

aangeduid met een rood gekleurd 

linkicoon naast de maat. 

Standaard-equation 

Voor het opzetten van een equation 

tussen twee of meer maten is een 

andere interface beschikbaar dan hiervoor 

beschreven. Hiervoor dient de 

gebruiker de dimensie te dubbelklikken, 

net als hij zou doen wanneer hij 

de maat wil wijzigen. Nu wijzigt de 

SolidWorks 

Tijdens het werken met SolidWorks zal de ontwerper telkens gebruik maken van dimensies om 

geometrie aan te sturen. Veelal zullen dit statische maten zijn die alleen door de gebruiker 

worden aangepast. Het is echter ook mogelijk om aan de dimensies intelligentie te koppelen 

middels equations. In dit artikel zal ik een aantal mogelijkheden van deze equations bespreken. 

De equation voor het sturen van het aantal gaten. 

Door: Renso Kuster 

maat echter niet, maar klikt de gebruiker 

op het pijltje naast de maat en 

kiest hij uit het uitklapmenu de optie 

‘add equation’. De interface van 

equations opent zich en de naam van 

de maat wordt al ingevuld. Achter het 

‘=’-teken is vervolgens de verge - 

lijking op te geven die nodig is om de 

maat aan te sturen. Dit kan een 

geavanceerde wiskundige formule 

zijn, maar ook een simpele be - 

rekening waarbij een andere maat 

bijvoorbeeld wordt vermenigvuldigt 

met de waarde 2. 

Omdraaien equations 

Als voorbeeld een volledig gedimensioneerd 

rechthoekig blok. Het blok 

moet zo worden, dat de hoogte de 

sturende maat is, de dikte altijd gelijk 

is aan de helft van de hoogte en de 

breedte is gelijk aan de hoogte opgeteld 

met de dikte. Klik hiervoor als 

eerste op de maat die de diepte 

beschrijft en voeg hier een equation 

aan toe. Klik vervolgens op de maat 

die de hoogte beschrijft, zodat de 

naam hiervan achter het ‘=’-teken 

verschijnt. Tik vervolgens achter deze 

naam de tekst /2 en klik op ‘Ok’. 

Doe vervolgens hetzelfde voor de 

maat die de breedte beschrijft. Klik 

hiervoor op de maat van de hoogte 

zodat deze achter het ‘=’-teken komt 

te staan, voeg vervolgens een ‘+’-teken 

toe en klik op de maat die de 

diepte beschrijft en klik op ‘Ok’. Het 

kan zijn dat niet de juiste waarde is 

uitgerekend als de twee equations 

zijn omgedraaid in de volgorde. Dit 

komt omdat er een nieuwe waarde 

wordt uitgerekend voor de diepte, 

maar die diepte wordt ook gebruikt 

voor het uitrekenen van de breedte. 

Als eerst de equation van de breedte 

wordt uitgerekend, zal deze dus nog 

rekenen met de oude waarde van de

kingen in SolidWorks 

diepte. Dit is op twee manieren op te 

lossen. De eerste is door op de knop 

‘rebuild’ te drukken om het geheel 

tweemaal door te laten rekenen, 

waarbij de tweede keer wel met de 

juiste waarden wordt gerekend. 

Netter is het om de volgorde van 

de equations om te draaien door 

te kiezen voor ‘Edit all equations’ 

en hier de eerste equations achter 

de tweede te voegen. 

Dimensienamen 

Zoals al te zien was, worden de dimensies 

in de equations weergegeven 

volgens de interne SolidWorks-namen. 

Dit kan bijvoorbeeld zijn: 

D2@sketch1. Dit is te vertalen als de 

SolidWorks 

De gecombineerde equation voor het sturen van de steek. 


58 

De interface voor het maken van equations. 

als tweede geplaatste dimensie in 

schets 1. Omdat dit voor de gebruiker 

niet de meest duidelijke weergave is, 

is het aan te bevelen om dit aan te 

passen. Dit kan door met de rechtermuisknop 

te klikken op de maat en te 

kiezen voor properties. Hier is de 

naam van de maat aan te passen van 

D2 naar bijvoorbeeld Hoogte. Ook 

de naam van de schets of feature 

waartoe de maat behoort, is te wijzigen 

door deze te selecteren en op F2 

te drukken. De weergave van de 

maat zal dan als volgt worden: 

D2@Rechthoek. Het is het handigst 

om om de namen te wijzigen voordat 

de equations worden toegevoegd, 

omdat dit het beste overzicht geeft. 

Geavanceerde functies 

De equations zijn verder uit te breiden 

met echte wiskundige formules. Zo 

zijn alle bekende goniometrische 

functies als Sin, Cos en Tan te gebruiken, 

maar ook de constante pi. Dit 

maakt het mogelijk om complexe geometrieën 

uit te rekenen in de schets 

of features. 

Omdat de equation-functionaliteit onder 

de motorkap is gebaseerd op MS 

Visual Basic, is het met wat kennis 

van deze programmeertaal mogelijk 

om extra trucjes uit te halen. Zo zijn 

in de equations zogenaamde ‘If Then 


Else’-functies in te bouwen. 

Met een dergelijke functie is het 

bijvoorbeeld mogelijk om een 

intelligent model te bouwen van 

een rollenbaan waar altijd vier 

poten onder staan, tenzij de 

lengte groter wordt dan vier meter, 

wanneer er zes poten onder 

moeten komen. In het onderstaande 

voorbeeld een zeer vereenvoudigde 

uitvoering van het 

zojuist beschreven probleem. 

Teken een rechthoek met afmetingen 

van 500 millimeter (lengte) 

bij 300 millimeter (breedte) en 

extrudeer deze over een diepte van 

100 millimeter (diepte). Open een 

tweede schets op het grote rechthoekige 

vlak en teken en cirkel van 50 

millimeter rond op een hartafstand 

van 50 millimeter van de onderkant 

en de linkerkant. Geef de dimensies 

de namen zoals ze tussen haakjes achter 

de waarden staan, dit vergemakkelijkt 

de leesbaarheid van de equation. 

Maak vervolgens een lineair patroon 

van het gat met twee gaten in beide 

richtingen, met als afstanden 400 millimeter 

(steek) en 200 millimeter. 

Geef ook hier weer de dimensie de 

naam mee zoals opgegeven. Geef het 

aantal gaten in de lengterichting de 

naam ‘aantal’. 

Mee veranderen 

De equation dient nog wel tot stand te 

komen. Dubbelklik hiervoor op het 

getal dat het aantal gaten in de lengterichting 

bepaalt en kies voor ‘add 

equation’. Maak daar de volgende 

equation aan: ‘Aantal@LPattern1’ = 

(IIf(‘Lengte@Sketch1’>1000, 3, 2)) 

In deze equation wordt beschreven 

dat wanneer de dimensielengte groter 

wordt dan 1000 het aantal van het patroon 

drie wordt. Indien niet aan deze 

voorwaarde voldaan wordt, zal het 

aantal twee zijn. Er is nu een wat 

SolidWorks 

Flexibele productieautomatisering: 

Producent CELLRO kan geen dag zonder 

SolidWorks en zijn plug-ins... 

SOLID TECHNOLOGY, CREATIVE SOLUTIONS IN CAD CAM CAE & PDM 

meer complexe equation ontstaan. 

Het is echter nog wel zo dat de steek 

van het patroon niet mee verandert 

met de lengte van het blokje. Normaal 

is dit een simpele equation, maar nu 

geldt dat hiervoor twee verschillende 

regels voor moeten worden omgezet. 

Ook dit is mogelijk net een ‘If’-commando. 

Voer de volgende equation in 

om de juiste steek te kunnen sturen: 

‘Steek@LPattern1’ = 

(IIf(‘Aantal@LPattern1’>2, 

(‘Lengte@Sketch1’-100)/2, 

‘Lengte@Sketch1’-100)) 

Deze fomule zorgt er voor dat de 

steek gelijk is aan de lengte – 100 

wanneer er maar twee gaten zijn. Als 

er drie gaten zijn, zal de steek gelijk 

zijn aan de (lengte – 100)/2. Het is 

dus mogelijk om verschillende 

formules met een If-formule te 

combineren tot een equation. Het is is 

mogelijk om meerdere ‘If’-com - 

mando’s te combineren tot één 

enkele. 

Conclusie 

Een equation is een krachtige functionaliteit 

om modellen aan te sturen 

met regels zoals de gebruiker die opgeeft. 

Wie zich verder verdiept in de 

‘If’-commando’s, of ervaring heeft 

met MS Visual Basic, kan hiermee 

snel intelligente modellen maken. 

Renso Kuster (renso@cadmes.nl) is freelance 

redacteur voor CAD-Magazine. Voor meer gegevens 

over dit onderwerp zie: www.solidworks.nl 

CADMES.NL

HBO diploma 

AutoCAD-Inventor 

HBO-deeltijdopleiding 

voor CAD engineers 

U bent een CAD engineer en heeft een MBO getuigschrift 

op zak. U wilt uw kennis en vaardigheden vergroten, u 

voelt voor specialisatie, kortom u wilt vooruit. TEC biedt 

een unieke opleiding die snel en gericht uw ambitie 

realiseert*. U behaalt een HBO diploma. Bovendien mag 

u voortaan de titel Autodesk Certified Engineer voeren. 

* Inclusief uw eerste project (binnen uw werk) 

ACE System Manager 

Een AutoCAD System Manager is in staat om zelfstandig AutoCAD 

toepassingen binnen een tekenkamer te begeleiden en te beheren. Hij 

is op de hoogte van de modernste tekentechnieken zodat hij tekenaars 

kan begeleiden om zo efficiënt mogelijk te werken. Hij kent de technieken 

om een professionele toepassing voor AutoCAD te maken. Hij 

heeft bewezen dat hij deze technieken kan toepassen. 

ACE 3D Designer 

Een 3D Designer heeft kennis over de nieuwste 3D tekentechnieken 

van AutoCAD en kan deze toepassen om een geavanceerd 3D model 

samen te stellen. Hij kan vanuit het 3D model 2D tekeningen genereren 

en fotorealistische presentaties en animaties maken. 

ACE Mechanical Designer 

Een Mechanical Designer past de nieuwste 3D modelleertechnieken 

toe in Inventor om *parametrische modellen samen te stellen *sneller 

een efficiënt mechanisch ontwerp te maken *vanuit een 3D model 

werken samenstellingtekeningen te genereren. Hij kan het 

Methodisch Ontwerpproces toepassen op elk nieuw product. 

Nieuwe 

HBO-opleiding 

ACE 3D-Designer 

NIEUW 

Examinatoren 

van de Hogeschool 

van Amsterdam 

www.cadcollege.nl 

cursussen 

AutoCAD-Inventor 

TEC, het CAD College, is een uniek 

kenniscentrum, volledig gespecialiseerd 

in CAD. Middels professionele 

boeken en opleidingen werkt TEC 

aan een gedegen kennisoverdracht. 

Autodesk heeft haar naam gekoppeld 

aan TEC met de titel ‘Autodesk 

Training Center’. TEC-docent Ronald 

Boeklagen ontving een award voor 

zijn werk als ‘Best ATC Instructor’. 

Ronald Boeklagen 

Nieuw: 

cursus Inventor 

Ontwerpen 

Complete leerboeken 

Vraag de gratis informatieset aan: 

tel (024) 356 56 77 • fax (024) 354 19 31 

E-mail: info@cadcollege.nl • Internet: www.cadcollege.nl 

Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen 

c u r s u s s e n 

• CAD 

tekenen 

AutoCAD & VBA 

Basis 

• CAD 

Systeembeheer 


Basis 

AutoCAD & VBA 

Gevorderden 


Gevorderden 


Optimalisatie 

AutoCAD of AutoCAD LT AutoCAD 

NIEUW 


Update 


3D 

3D Studio Viz 

• Ontwerpen 

• 3D illustraties 

Viz 

HBO diploma 

Inventor of 

Inventor Professional 

Inventor 

Basis 

Inventor 

Gevorderden 

Inventor 

Ontwerpen 

• WTB ontwerpen 

Autodesk Certificaat 

NIEUW 

Inventor Professional

60 

UGS Solid Edge versie 20 (deel 2) 

Calculatiefuncties en grote samen 

Het nieuwe commando ‘Area’ in het 

Inspect-menu maakt een aantal 

verschillende berekeningen van een 

gesloten 2D-schets. Deze berekeningen, 

zoals oppervlakte, omtrek, 

ligging van het zwaartepunt en de 

oppervlaktemomenten, blijven gekoppeld 

aan een Area-object en de resultaten 

van de berekeningen worden 

weergegeven in de variabele tabel 

zodat ze te gebruiken zijn bij het aansturen 

van parameters. Tevens wordt 

met symbolen de plaats van het 

zwaartepunt en de richting van de 

hoofdassen aangegeven. 

Nadat het commando ‘Area’ is opgestart 

selecteert de gebruiker de gesloten 

figuur of figuren en accepteert hij 

de input. Hierna worden automatisch 

de berekeningen uitgevoerd en de 

resultaten zichtbaar gemaakt binnen 


Door: Jaap Dubbelaar 

Op veel plaatsen binnen versie 20 van Solid Edge zijn nieuwe 

functies toegevoegd. In dit tweede artikel over de nieuwste 

Solid Edge-uitgave wordt ingegaan op een aantal calculatiefuncties en 

nieuwe gereedschappen voor het werken met grote 

samenstellingen. 

De resultaten van het ‘Area’- commando bij een doorsnede van een profiel. 

de variabele tabel en de schets. Bij 

wijzigingen van de schets zal het 

Area-object steeds updaten zodat de 

berekeningsresultaten correct blijven. 

Deze 2D-berekeningen zijn als input 

beschikbaar voor de hierna besproken 

‘Goal Seek’ functionaliteit. 

Goal Seek 

Tijdens het ontwerp kan met ‘Goal 

Seek’ de optimale waarde van een variabele 

gezocht worden door een tweede 

variabele automatisch in stappen te 

wijzigen. SolidEdge zoekt automatisch 

naar de gewenste waarde via deze iteratiefunctie. 

Een voorbeeld waarbij deze 

methode gebruikt kan worden, is het 

bepalen van de stand van een snaarspanner 

bij een overbrenging, waarbij 

de snaarlengte een al bekende waarde 

heeft. 

Solid Edge 

Uitgangspunt is een schets die volledig 

bepaald is met geometrische constraints 

en maatvoering. In het voorbeeld van 

de snaaroverbrenging is het nieuwe 

‘Area’-commando te gebruiken voor 

de berekening van de omtrek van de 

snaar. Deze waarde is in de variabele 

tabel terug te vinden als ‘Perimeter’. 

Nadat het commando ‘Goal Seek’ 

vanuit het Inspect-menu is opgestart, 

verschijnen de inputknoppen en -velden 

op de ‘SmartStep’. Als ‘Goal 

variable’ wordt de snaaromtrek (Peri - 

meter) gekozen, waarna in het veld 

‘Current value’ de huidige waarde 

wordt weergegeven. In het veld ‘Target 

value’ geeft de gebruiker aan naar welke 

gewenste waarde gezocht dient te 

worden. In de ‘Variable to change’ selectielijst 

is vervolgens een parameter 

te kiezen die de positie van de snaarspanner 

stuurt. Via knoppen naast de 

inputvelden kan de gebruiker ook de 

maten in de schets selecteren als input. 

Na de ‘Accept’ zal Solid Edge automatisch 

in steeds kleinere stappen 

‘Variable to change’ wijzigen tot de 

doelwaarde van de ‘Goal variable’ 

wordt gereikt. De door ‘Goal Seek’ gevormde 

schets is uiteraard te gebruiken 

om 3D-modellen of samenstellingen 

aan te sturen of van af te leiden. 

Component Grouping 

Om een goed overzicht in de structuur 

te behouden bij grotere samenstellingen 

is de nieuwe functie ‘Component 

Grou ping’ toegevoegd. Hiermee kunnen 

groepen van onderdelen, zoals een 

set van montagebouten, worden gebundeld 

binnen de Assembly PathFinder. 

De samenstellingboom zal korter wor- 

Met ‘Goal Seek’ kan via iteratie de positie 

van de snaarschijven gevonden worden 

bij een bepaalde snaarlengte.

stellingen 

Het groeperen van componenten binnen de assembly 

PathFinder. 

den omdat de gegroepeerde componenten 

als eenheid worden weergegeven. 

Deze is vervolgens te selecteren 

voor manipulaties zoals aan- en uitzetten, 

verplaatsen en spiegelen. Binnen 

een groep zijn ook subgroepen te definiëren. 

Nadat de gewenste onderdelen in de 

PathFinder zijn geselecteerd via ‘Shiftselect’ 

en ‘Ctrl-select’ is het Groupcommando 

beschikbaar in het rechtermuisknopmenu 

voor het aanmaken van 

de groep. Via ‘Rename’ is de groep een 

duidelijke naam te geven. De gegroepeerde 

onderdelen worden geen 

subsamenstellingen en hebben dus ook 

geen gevolgen voor de stuklijst. 

Zones 

Solid Edge heeft een groot aantal gereedschappen 

om het werken met grote 

samenstellingen mogelijk te maken. Zo 

kunnen sets van onderdelen in een 

Display Configuratie worden opgenomen. 

Hierna is de configuratie bijvoor- 

beeld aan en uit te zetten of direct 

te laden bij het openen van de samenstelling. 

Het nieuwe zone-mechanisme 

geeft vergelijkbare functionaliteit, 

maar dan via gedefinieerde 

gebieden binnen de samenstelling. 

Alle onderdelen die geo me - 

trisch binnen de zone liggen, zijn 

zo als eenheid te selecteren. Ook 

is er te kiezen voor een overlapfunctie 

waarbij onderdelen die de 

zonegrens doorsnijden ook tot de groep 

behoren. De zones worden in de 

PathFinder weergegeven binnen de 

Select Tools tab. 

Nadat het commando ‘Create Zone’ is 

gekozen, selecteert de gebruiker de onderdelen 

die nodig zijn voor de begrenzingen 

van de zone. Hierdoor wordt het 

gebied als een blokvorm bepaald. Na 

‘Next’ is de naam van de zone in te 

geven en te kiezen voor ‘Inside’ of 

‘Overlapping’. Hierna is de zone gedefinieerd 

en te gebruiken als selectiemethode 

voor verschillende functies. 

Machine and Factory Layout 

Move Multiple Parts is een nieuw 

commando binnen de Assembly-omgeving 

van versie 20 van Solid Edge. 

Dit commando maakt het mogelijk 

meerdere onderdelen of subsamenstellingen 

te verplaatsen of te kopiëren 

zonder daarbij ‘Mate’ en ‘Allign’-relaties 

te gebruiken. Hierbij kan de gebruiker 

kiezen om de onderlinge rela- 

Selecteren van onderdelen binnen een gedefinieerde zone van de machine. 

Solid Edge 

ties binnen de groep van onderdelen te 

behouden of te verbreken. 

De gebruiker kiest voor verplaatsen of 

roteren van de groep van onderdelen en 

het al of niet kopiëren. Vervolgens worden 

de onderdelen geselecteerd, waarna 

de verplaatsing is aan te geven door 

twee punten te selecteren of door X, Y, 

Z-waarden in te geven. Bij een rotatie 

worden de rotatie-as en hoek gevraagd. 

Deze functie is vooral voor het opzetten 

van lay-outs een belangrijke verbetering. 

Automatische Inactivate 

Bij het werken met grote samenstellingen 

is geheugenmanagement van groot 

belang. Er is een nieuwe functie toegevoegd 

op de Assembly-tab van het 

Tools/Option-formulier om niet-gebruikte 

of uitgeschakelde onderdelen 

van de samenstelling automatisch inactive 

te maken. Hierdoor neemt het geheugengebruik 

af. Bij de functie is het 

aantal minuten in te geven voor de bepaling 

of onderdelen nog wel of niet 

zijn gebruikt tijdens de laatste handelingen 

voor het leggen van assemblyrelaties 

of Inspect-functies. Na het verstrijken 

van deze tijd zullen bij de eerste 

keer dat de ‘Select’-tool wordt gekozen 

alle onderdelen die niet gebruikt 

zijn inactief worden. Hierdoor komt 

RAM-geheugen vrij. Ook verborgen 

onderdelen worden tijdens deze actie 

inactief gemaakt. 

Jaap Dubbelaar is freelance redacteur voor 

CAD-Magazine. Aanvullende informatie over Solid 

Edge is te vinden op www.solidedge.com en 

www.solidedge.nl. Eventuele vragen of 

opmerkingen zijn welkom via: 

solidedge.benelux@ugs.com 


Telefoon 073 - 6442766 

Het meest complete CAD systeem voor 

[interieur]architect en [bouwkundig]tekenaar 

Bezoek onze website met demonstratie video 

en data voor open dagen 

www.cadez.nl

Tuning AutoCAD 

Doorsnee 3D 

Afbeelding 1: SectionPlane activeren. 

Door: Gerard IJzermans 

Een 3D-model is vrijwel nooit het einddoel van het ontwerpen 

tekenproces. Bij het realiseren van een ontwerp zal altijd behoefte zijn 

aan gedetailleerde 2D-tekeningen van aanzichten en 

doorsneden. AutoCAD is inmiddels uitgerust met speciale tools 

hiervoor. ‘SectionPlane’ is zo’n tool, speciaal voor het maken 

van doorsnedentekeningen. Dit gereedschap is een belangrijk 

hulpmiddel dat een aanzienlijk deel van het tekenen van doorsneden 

van een model voor zijn rekening neemt. 

Voor het genereren van 2D-aanzichten 

van een 3D-model is in de vorige 

aflevering van Tuning AutoCAD als 

gereedschap het commando ‘Flatshot’ 

gepresenteerd. Aanzichten beslaan 

echter maar een deel van het tekeningenpakket 

waaraan bij de meeste 

projecten behoefte is. Een minstens zo 

belangrijk deel vormen de door - 

snedentekeningen. In de oudere versies 

van AutoCAD waren de commando’s 

‘Section’ en ‘Slice’ de aangewezen 

hulpmiddelen voor het maken van 

doorsnedentekeningen. Ze hadden 

ech ter elk zo hun eigen beperkingen. 

Vanaf AutoCAD 2007 is de gebruiker 

niet meer aangewezen op deze commando’s. 

In de vernieuwde 3D-omgeving 

zal het nieuwe commando 

‘SectionPlane’ de oudere commando’s 

snel doen vergeten. 

SectionPlane is voor doorsneden wat 

‘Flatshot’ is voor aanzichten, een gereedschap 

voor het genereren van 2Ddoorsnedentekeningen. 

Het concept is 

eenvoudig: in het 3D-object wordt een 

doorsnijdingsvlak aangebracht en 

AutoCAD genereert hiervan een doorsnedetekening, 

compleet met de ver- 

schillende lijntypes en arceringen. Ook 

een getrapte doorsnede en een uitsnede 

is hierbij geen probleem. Het eindresultaat 

is een blok of een tekeningbestand 

dat in de meeste gevallen echter 

nog verdere bewerking vergt. Section - 

Plane kan vanaf het paneel ‘3D Make’ 

van het dashboard worden geactiveerd, 

zie afbeelding 1. 

Section object 

Nadat SectionPlane is geactiveerd, 

vraagt AutoCAD met ‘Select face or 

any point to locate section line or 

[Draw section/ Ortho graphic]:’ om bijvoorbeeld 

een aanzicht te selecteren. 

Op dit aanzicht wordt dan, evenwijdig 

aan het aanzicht, een zogenaamd ‘section 

object’ geplaatst. Dit is 

een nieuw object binnen 

AutoCAD en manifesteert 

zich, afhankelijk van de instellingen, 

als een transparant 

grijs vlak met een lijn, die 

wordt aangeduid als ‘section 

line’, of sectielijn, zie afbeelding 

2. 

Een section object doet dienst 

als snijvlak voor de doorsnede 

van het 3D-object. Het kan 

gecreëerd worden door de cursor 

over het 3D-object te 

bewegen en te klikken op het 

gewenste aanzicht. Als een 

punt op het scherm wordt geselecteerd 

dat niet op een aanzicht 

ligt, wordt een section 

object gecreëerd dat los staat 

van het 3D-object. Hierbij legt 

een eerste punt het punt vast 

waar het section object om 

Tips & Tricks 

heen draait, met een tweede punt 

wordt het section object gecreëerd en 

de richting vastgelegd. Andere mogelijkheden 

zijn via de optie ‘Draw section’ 

(‘d’ intypen) met twee of meer 

punten rechtstreeks een section object 

creëren of via de optie ‘Orthographic’ 

(‘o’ intypen) een orthografisch aanzicht 

specificeren, zoals voor-, bovenof 

achteraanzicht. 

Section lijn 

Met de section lijn kan het section object 

worden bestuurd. Door het section 

object of de section lijn aan te klikken, 

verschijnen op de lijn grips waarmee 

het section object te manipuleren is. 

Selecteer hiervoor de richtinggrip die 

daardoor rood kleurt. Het section object 

is nu slepend te verplaatsen, maar het is 

ook mogelijk om de verplaatsing via 

het toetsenbord op te geven. Tip: pas 

hiervoor een relatieve verplaatsing toe 

in de vorm van @ afstand

64 

Afbeelding 3: Opties voor SectionPlane 

in het cursormenu. 

De eerste optie van het menu, ‘Activate 

live sectioning’ kan het beste aan blijven 

staan. Met ‘live sectioning’ wordt 

het doorsnijden van het model live 

zichtbaar gemaakt tijdens het verplaatsen 

van het section object. Als in een 

model meer section objecten zijn aangebracht, 

kan maar van één section object 

de live section aan staan. Via de 

optie ‘Live section settings’ is in te stellen 

hoe de gebruiker één en ander wil 

weergeven. De tweede optie in het 

menu, ‘Show cut-away geometry’ geeft 

de mogelijkheid om de onderdelen, die 

worden afgesneden, transparant en in 

een afwijkende kleur zichtbaar te 

maken. Zo is ook een blik in het 

inwendige van het model mogelijk, zie 

afbeelding 4. De kleur is in de Live 

Afbeelding 4: Cut-away geometry. 


section settings in te stellen. 

De optie ‘Generate 2D/3D section…‘ 

spreekt voor zich, hierachter voltrekt 

zich dagene waar het allemaal om te 

doen is. Alhoewel. De op deze manier 

gegenereerde 2D-tekening behoeft nog 

menige bewerking. Met ‘Add jog to 

section’ is het mogelijk om een grip aan 

de sectionlijn toe te voegen om bijvoorbeeld 

een getrapte doorsnede mogelijk 

te maken. 

Section settings 

Door de optie ‘Live section settings…‘ 

te selecteren, opent het dialoogvenster 

‘Section Settings’, waarin is aan te geven 

hoe de gebruiker de doorsneden 

wil weergegeven, zie het uitgerekte 

menu van afbeelding 5. 

Afbeelding 5 laat de items zien die 

voor ‘Live Section’, de live weergave 

op het scherm, zijn in te stellen. Via de 

opties ‘2D section / elevation…‘ en 

‘3D section block…‘ zijn de instellingen 

te maken die moeten worden toegepast 

bij het genereren een 2D- of een 

3D-afbeelding van de doorsnede van 

het model. De instellingen kunnen 

worden gemaakt voor de ‘Intersection 

Boundary’, de contouren van de doorgesneden 

vlakken; de ‘Intersection 

Fill’, het patroon waarmee de doorsnijdingen 

worden gevuld, oftewel het arceringspatroon, 

en de ‘Cut-away 

Geometry’, de wijze waarop de weg te 

snijden delen moeten worden afgebeeld. 

De 2D en 3D section opties bieden 

ook de mogelijkheid om instellingen 

te maken voor ‘Background 

Lines’, de lijnen die achter de doorsnedenvlakken 

nog zichtbaar zijn. In deze 

opties kunnen de verschillende lijnengroepen 

en patronen aan afzonderlijke 

lagen worden toegekend. Voor de verdere 

bewerking van de doorsnedentekeningen 

is dat natuurlijk ideaal. 

2D-doorsnede genereren 

Nadat in de Section Settings de gewenste 

instellingen zijn gemaakt, is via 

Tips & Tricks 

Afbeelding 5: Dialoogvenster voor de 

instellingen van de weergave van live 

section. 

de optie ‘Generate 2D/3D section…‘ 

van het snelmenu van de sectionlijn een 

doorsnedetekening te genereren. Maar, 

net als bij het genereren van aanzichten 

met Flatshot, moeten eerst de view van 

de tekening op ‘Parallel’ staan. Dit om 

te voorkomen dat in de 2D-tekening 

3D-vertekening optreedt. Vervolgens is 

in het 3D-model het section object naar 

de positie te brengen van de gewenste 

doorsnede, waarna de view kan worden 

ingesteld. Voor het instellen van de 

views zijn in de vorige aflevering van 

Tuning AutoCAD, Van 3D naar 2D, 

enkele methodes gegeven. Om een 2Ddoorsnedetekening 

te maken, moet er 

rekening mee worden gehouden dat de 

doorsnede, die het section object laat 

zien, in het XY-vlak wordt afgebeeld. 

Als in het cursormenu ‘Generate 

�� 

�� 

��

Afbeelding 6: Instellingen voor het blok 

van de doorsnedetekening. 

2D/3D section…‘ wordt geactiveerd, 

verschijnt eerst het dialoogvenster 

‘Generate Section/Elevation’, waarvan 

afbeelding 6 de verlengde versie laat 

zien. 

De opties van het dialoogvenster spreken 

voor zich. Via de toets ‘Create’ 

wordt van de positie van het section 

object een 2D-doorsnedetekening ge - 

ge nereerd. In afbeelding 7 is de 

2D-doorsnede, zoals ingesteld in het 

dialoogvenster ‘Generate Section/ Ele - 

va tion’, als blok in de tekening naast 

het model ingevoegd. De UCS is hiervoor 

op ‘View’ ingesteld. 

Het aldus gecreëerde blok is in de 

‘Block Editor’ verder te bewerken. 

Voor de meeste toepassingen zullen we 

de van het model gegenereerde doorsnede 

als afzonderlijke tekening willen 

opslaan. Hiervoor is in het dialoogvenster 

‘Generate Section/ Elevation’, zie 

Afbeelding 7: Doorsnede van de positie 

van het section object. 

afbeelding 6, in de optie ‘Export to a file’ 

het pad en de naam voor de nieuwe 

tekening op te geven. Helaas geldt ook 

voor deze doorsnedetekening dat deze 

moet worden aangepast. 

Vergelijk ook het UCS-icoon van 

afbeelding 7 met dat van afbeelding 4. 

In afbeelding 7 is het XY-vlak, het vlak 

waarin het 2D-doorsnedeblok is ingevoegd, 

in lijn gebracht met de actuele 

3D-view. Indien in de view van afbeelding 

4 een doorsnedeblok gegenereerd 

zou worden, zou dit ook in het 

XY-vlak terecht komen, wat een vertekend 

beeld zou geven. 

Getrapte doorsnede 

Via de optie ‘Add jog to section’ is een 

knik in het section object aan te brengen, 

zodat een getrapte doorsnede met 

verschillende niveaus te maken is. De 

‘jog’ brengt in eerste instantie in het 

section object en de section lijn een 

tweetal loodrechte vouwen in een 

z-vorm aan. De eerste vouw ligt op het 

invoegpunt van de jog. Met de grips 

zijn de segmenten van de section lijn in 

de gewenste grootte en in de gewenste 

positie te brengen. Zoals bijvoorbeeld 

in afbeelding 8, waarin de section lijn 

zodanig is gemanipuleerd dat de vouw 

van het section object een uitsnede in 

het model maakt. 

Van de uitsnede is bijvoorbeeld een 

isometrische 3D-doorsnedetekening te 

maken, zie afbeelding 9. Nadat het section 

object is ingesteld en gepositioneerd, 

zijn in het dialoogvenster 

‘Section Settings’ de instellingen voor 

het 3D section blok te maken. Daarna 

kan in het sectionlijn menu de optie 

‘Generate 2D/3D section…‘ worden 

geselecteerd waarna in het uitgebreide 

Afbeelding 8: Uitsnede met een gevouwen 

section object. 

Tips & Tricks 

Afbeelding 9: Isometrische 

3D-doorsnedetekening. 

dialoogvenster ‘Generate Section/…‘ 

in ‘Destination’ de optie ‘Export to a file’ 

te specificeren is. Hierna kan met 

‘Create’ het nieuwe bestand van de isometrische 

3D-doorsnedetekening tot 

stand worden gebracht. De tekening die 

hierdoor is gegenereerd, laat bij het 

openen een view in het XY-vlak zien. 

Een isometrische view laat zich via de 

‘3D-Views’ opties van het pulldownmenu 

View instellen. De tekening biedt 

dan een 3D-draadmodel zoals de linkerfiguur 

van afbeelding 9 laat zien. 

Met het ‘hide’-commando kunnen de 

onzicht bare lijnstukken van het model 

worden onderdrukt, zoals de rechter afbeelding 

laat zien. 

Conclusie 

Met SectionPlane heeft AutoCAD een 

krachtig hulpmiddel gekregen voor het 

automatisch genereren van doorsnedetekeningen 

van 3D-modellen. Dit 

ondanks dat de tekeningen en blokken 

nog veel nabewerking nodig hebben. 

Zo komen onder meer niet alle onderdelen 

op de daarvoor aangewezen 

lagen, worden de ingestelde laagkleuren 

en lijntypes niet allemaal overge - 

nomen, wordt de arcering maar in één 

richting uitgevoerd en is geen onderscheid 

te maken in onzichtbare lijnen 

en lijnen op de achtergrond. Via het 

dialoogvenster ‘Properties’ zijn deze 

euvelen snel te verhelpen, maar ze 

vergen daarbij noch relatief veel manipulaties 

en nauwgezette handelingen. 

Net als het commando ‘Flatshot’ is 

‘SectionPlane’ nog niet af, maar dat 

hoeft geen belemmering te zijn om 

deze voorzieningen te gebruiken. 

Ze leveren veel tijdwinst op en vormen 

dan ook een aanwinst voor de 

3D-werkomgeving. 

Gerard IJzermans is freelance redacteur voor CAD-Magazine. 

Voor eventuele vragen of opmerkingen is de auteur bereikbaar 

per e-mail : g.w.ijzermans@gmail.com. Voor meer informatie 

over dit onderwerp zie: www.autodesk.nl 


De doelgroep 

CAD-Magazine wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële) 

gebruikers van PC CAD, GIS, Visuali satie en andere ontwerpproducten, 

binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-, 

instal latie- en civieltechnische bedrijven, inge nieurs-, technische advies-, 

ontwerpen architecten bureaus, de centrale, lokale en provinciale 

overheden, nutsbedrijven, instel lingen voor middelbaar en hoger 

technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de 

CAD-branche. 

Abonnementen 2007 

Een abonnement op CAD-Magazine vraagt u schriftelijk aan of middels 

ingevoegde abonnements kaart. De prijs voor een 

jaar abonnement (acht opeen volgende nummers) bedraagt € 69,- excl. 

6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor 

verzending buiten Neder land bedraagt de prijs € 98,-. Het abonnement 

wordt automatisch ver lengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen 

twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons 

bezit te zijn. 

Password 

Profiteer van de voordelen van het abonnement op CAD-Magazine! 

Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op 

de website www.cadmagazine.nl. 

Dunwandige constructies 

De mogelijkheden om 

eindige elementberekeningen 

te maken van 

dunwandige constructies 

met CosmosWorks 

bij direct gebruik van 

Solid Works-modellen. 

Dat wil zeggen berekeningen 

van optredende spanningen en vervormingen bij dunne wanden 

van bijvoorbeeld trailers en voertuigchassis. Twee studenten HTS 

Autotechniek, Kenny Hoolwerf en Martijn Visser, onderzochten dit 

voor hun afstuderen. (Foto: Dunwandig) 

3D printen 

66 

In CAD-Magazine 6 - 2007 

Er zijn verschillende voordelen 

van 3D-printen ten opzichte 

van een traditionele 

maquette. Steeds 

meer mensen zien die 

voordelen van een 3D-printer, nu de snelheid 

toeneemt en mede daardoor de kosten afnemen. Er kunnen prototypes 

en maquettes in kleur worden vervaardigd met als basis een 

CAD-ontwerp. (Foto: 3D) 

CAD-Magazine nr. 6 - 2007 

verschijnt omstreeks 14 September 2007. 


Lezersservice 

LET OP! 

Voor het abonnementsjaar 2007 is er vanaf januari een nieuw pass - 

word beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het 

abon nement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd. 

CAD -Magazine op Internet 


www.cadmagazine.nl/banenmarkt 


Voor info en aanvraag abonnementen: services@cadmag.nl 

Informatieservice 

Onder elk artikel Staat de website van de producent of dealer vermeld. 

Geïnteres seer den kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken 

onderwerpen. 

Gegevens onjuist? 

Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van CAD- 

Magazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adres drager met 

gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan: 

CMedia Productions B.V., 

Antwoordnummer 1036, 

8300 VB Emmeloord (NL). 

Adverteerdersindex 

Anivizzion www.anivizzion.nl 57 

Autodesk / Prodesk www.autodesk.nl 68 

Blue Cielo www.blue-cielo.nl 2 

CAD2M www.cad2m.nl 53 

Cadez www.cadez.nl 62 

Cadmes www.cadmes.nl 29, 51, 58 

CADJOBS.NL www.cadjobs.nl 64 

CoCreate www.cocreate.com 13 

Design Solutions www.designsolutions.nl 27 

Het Oplage Instituut www.hoi-online.nl 10 

ICN Solutions www.icnsolutions.nl 7 

Infostrait www.infostrait.nl 21 

Man & Machine www.manandmachine.nl 67 

Prodesk www.prodesk.nl 25 

TEC/CAD College www.cadcollege.nl 59 

Tomassen/Vidar www.tomassen.nl 14 

UGS www.ugsplm.nl 23, 39

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

� �� 

� ��

Idee: 

Gemakkelijk tekeningen maken 

die klaar zijn voor productie. 

Werkelijkheid: 

Autodesk Inventor biedt alles wat u nodig heeft om 

tekeningen te maken die klaar zijn voor productie. 

Tekeningen die u met Autodesk Inventor maakt, worden 

automatisch aangepast bij wijziging van het 3D-model. En 

dit is slechts één van de vele redenen dat Autodesk Inventor 

de beste keuze is voor werktuigbouwkundig ontwerpen in 

3D. Meer weten over deze nummer-1-oplossing? Kijk op 

autodesk.nl/inventor 

Illustratie: Fives Cail 

Branche: Industriële machines 

Autodesk, AutoCAD, and Autodesk Inventor are registered trademarks of Autodesk, Inc., in the USA and/or other countries. All other 

brand names, product names, or trademarks belong to their respective holders. Autodesk reserves the right to alter product offerings and 

speci cations at any time without notice, and is not responsible for typographical or graphical errors that may appear in this document. 

© 2006 Autodesk, Inc. All rights reserved. 

www.design-your-stuff.com de complete 

informatiebron voor Cad-gebruikers. 

® 

AUTODESK INVENTOR 

DE BESTE KEUZE VOOR AUTOCAD-GEBRUIKERS 

Authorized Distributor 

www.prodesk.biz

downloaden - CAD Magazine

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?