kapelroute_folder_A5

Kapelroute
Lichtervelde
info
Gemeente
Lichtervelde
Marktplein 2
T. 051 72 94 41
de Veldkapel
fietst

“
Wie het landelijke Lichtervelde doorkruist, bemerkt ongetwijfeld de
vele Mariakapelletjes die onze gemeente rijk is. De aanwezigheid ervan
getuigt van het sterke volksgeloof dat in onze streken en zeker ook in
Lichtervelde aanwezig was. De kapelletjes werden een eerste maal in
de kijker en in de bloemetjes gezet naar aanleiding van een zoekwedstrijd
uitgeschreven voor kinderen in 1976. Het resultaat was
verbluffend: er werden niet minder dan 220 gevelkapelletjes geteld.
Dat was ook de gelegenheid om ze terug op te frissen en te herstellen
waar nodig. In 1979 verscheen dan de brochure ‘Kapelletjeskroniek der
laatste eeuw’ geschreven door onderwijzer Karel Vangheluwe.
Dit naslagwerk bevat een schat aan informatie over het ontstaan en de
geschiedenis van de vele kapelletjes en vormt de basis voor het tekstgedeelte
van deze folder. Tussen 1979 en heden werd geregeld één of
andere kapel in de kijker geplaatst naar aanleiding van een eeuwfeest,
renovatie, aankoop, herstelling of zelfs nieuwbouw.
Het eeuwfeest van Lievens’ kapel in 1989 was zo een moment.
Dankzij steun van de Koning Boudewijnstichting en de inspanningen
van de plaatselijke Heemkundige Kring Karel Van de Poele werd de
Kasteelkapel op het Hoge in 1993 van verval gered. Lesy’s kapelletje
en de kapel van de Valke (Houttekier) werden volledig gerenoveerd en
kregen respectievelijk in 2000 en 2001 een eervolle vermelding vanwege
Heemkunde West-Vlaanderen. In oktober 2015 verrees langs de
Gitsevoetweg zelfs een volledig nieuwe kapel, op initiatief van de familie
R. Bruynooghe-Debruyne. In mei 2017 werd ook Vanwalleghems kapel
opnieuw ingezegend na een grondige restauratie op initiatief van de
Heemkundige Kring.
Tegen de meimaand krijgen veel kapelletjes een opfrisbeurt van
buurtbewoners en gelovigen en wordt op diverse plaatsen Maria
aanbeden en vereerd. Jaarlijks organiseert de parochie in de
meimaand een gebedsmoment nabij de Veldkapel. Door de verspreide
ligging van de vele kapelletjes, het toenemende fietstoerisme en het
„
mooie Lichterveldse landschap willen we met deze route diverse
domeinen aan elkaar koppelen en u devotie, toerisme en landschap in
één pakket aanbieden.
2 Kapelroute

Startpunt van deze route is het Marktplein van Lichtervelde. Vooraleer we een
eerste pedaalslag geven en om in de sfeer van het thema te komen, bekijken we de
drie bedevaartkapelletjes rond het kerkgebouw.
Drie Margarethakapelletjes rond de kerk
Rond de kerk zien we drie bedevaartkapelletjes met beelden van de Heilige
Margaretha: als maagd en martelares, Margaretha die de draak verdrijft en
Margaretha als herderin. In Lichtervelde wordt de Heilige Margaretha vooral aanbeden
voor alle vrouwen in barensnood. Gedurende de ‘kleine ommegang’ die de vele
bedevaarders in de maand juli tijdens de tiendaagse plechtigheid maken, houden ze een
korte pauze aan de drie kapelletjes om er te bidden. We laten de kerk achter ons en verlaten
het Marktplein via de Marktstraat. Na 100m slaan we links af in de smalle Vredestraat,
waar we de bewegwijzerde route verder volgen.
01
Fatima kapelletje
De Fatimakapelletje dateert uit 1947. Het werd ter gelegenheid
van het bezoek van Mariabeeld van Fatima aan
Lichtervelde en van het eeuwfeest van de Maria-congregatie
ingehuldigd. De inhuldiging ging gepaard met een feestelijke
versiering van het straatje (dat sindsdien Vredestraatje
wordt genoemd) en een stoet door het dorp. De kapel werd
gebouwd langs de Zwanebeek en gefinancierd door wijlen
Mevr. Demunster. In 2005 werd de ze verplaatst en enkele
meters verderop herbouwd met herbruik van de voornaamste
gevelelementen.
02
Kapelletje op de Cardijn-Denyswijk
In maart 1978 kwamen enkele buren van de nieuwe Cardijn-Denyswijk bijeen met
het doel een openingsfeest te houden. Na overleg met de geestelijkheid van de parochie
suggereerde men om een kapelletje in te wijden. Het plan werd besproken en
goedgekeurd door het gemeentebestuur en door de bouwmaatschappij De Mandel.
Het wijkcomité bekostigde het nisje en het Lieve-Vrouwebeeld. Op 21 mei 1978 werd het
kapelletje onder grote belangstelling ingehuldigd.
03
Langs de Stegelstraat zuidwaarts gaande komt men aan de Ringlaan. Wie hier even
rechts afslaat, bemerkt reeds na een paar honderd meter het nieuwe kapelletje opgetrokken
door de familie R. Bruynooghe-Debruyne. Terug langs de Stegelstraat,
Lichtervelde bereikt men de Burgemeesterstraat.
3

Viaene’s kapelletje
Aan de linkerzijde van de Stegelstraat bemerkt men het
kapelletje dat Georges Viaene er in 1978 bouwde. Het kwam
tot stand op vraag van toenmalig medepastoor Flor Claerhout
en herinnert aan de kapel die vroeger aan de overkant
stond. Deze was gebouwd in 1868, vermoedelijk door de
familie Deceuninck. Nadien werd ze eigendom van Charles
Denys-Deceuninck en nog later van de familie Gryspeerd uit
de Burgemeesterstraat. Na de Tweede Wereldoorlog was de
kapel reeds vrij bouwvallig en uiteindelijk werd ze aan het
einde van de jaren ‘60 gesloopt.
04
Lievens’ kapel
Lievens’ kapel in de François Blauweweg werd gebouwd door
herenboer Ivo Deblauwe in 1889. De man was onderhevig
aan beroerten en bouwde deze ‘bedekapel’ (smeekkapel
of bidkapel) ter ere van de heilige Andreas Avellinus en van
O.L.Vrouw om behoed te worden voor een plotse dood. In
deze kapel is een volledige kruisweg met 14 staties aangebracht.
Wat ook opvalt, is de vreemd gekozen plaats van de
kapel, ver van de hoeve. Op 15 augustus 1989 vond een plechtigheid
plaats naar aanleiding van het 100-jarig bestaan.
De kapel werd onder impuls van de familie Lievens gerenoveerd.
05
Verduyns Kruis
Niemand kan vertellen wanneer en waarom dit kruis aan
de hoeve Verduyn in de Beverenstraat werd opgericht.
In elk geval stond het vroeger net aan de rand van Colpaerts
bossen, en vlak voor de woning van de boswachter. Deze
woning is nu de schuur van de boerderij geworden en draagt
het jaartal 1841. De linden rond het kruis en die aan de ingang
van de hoeve lijken even oud. Nabij het kruis werd in 1918 een
Australische piloot begraven die iets verderop met zijn vliegtuig
neerstortte en de dood vond. Opeenvolgende generaties
van de familie Verduyn hebben de plek steeds piëteitsvol onderhouden.
In het hek rond de hofplaats bracht Danny Verduyn,
de laatste bewoner van de hoeve, in 2014 ook nog een
kleine Margarethakapel aan.
06
4 Kapelroute

Heihoekkapel
Deze kapel in de Vliekaertstraat, ook Mahieu’s kapel genoemd,
werd in 1906 gebouwd en op grootse wijze ingehuldigd
(zie steen boven de deur). Een grote stoet vertrok
van Lichtervelde-dorp op bedevaart, onder de leiding van
priesters, om het kapelletje in te wijden. Het sierlijke en
lichtgebouwd torentje draagt een smeedijzeren kruis.
De kapel werd jarenlang onderhouden en verzorgd door een
uit Portugal ingeweken Lichterveldenaar. Uit die periode
stammen de azulejos aan de ingangsdeur. In 2016-2017
werd de kapel aangekocht door Mevr. Van Parys uit Ardooie
die een grondige renovatie liet uitvoeren.
07
Carrons kapel
Carrons kapel in de Fonteinestraat moet gebouwd zijn voor
1865, waarschijnlijk naar aanleiding van een reeks smartelijke
sterfgevallen, (een epidemie?) om het noodlot te keren.
Bij de aanleg van de E403 was deze kapel met sloping
bedreigd maar het gezond verstand heeft het gehaald en de
kapel is bewaard gebleven. Ze is door natrekking eigendom
van de Vlaamse Gemeenschap maar wordt vrijwillig onderhouden
door de familie Herman Roels-Lameire.
08
Goddyns kapelletje
Verder in de Fonteinestraat rijden we langs Goddyns kapel.
Ze is gebouwd door de kinderen van Jan Goddyn. In 1866
werd ze door de toen nog jonge bisschop Mgr. Waffelaert
ingewijd. In 1870 hebben uitgeweken Franse priesters er
nog de H. Mis opgedragen. In 1996 werd de kapel door een
vrachtwagen aangereden en was ze onherstelbaar beschadigd.
Het gebouwtje werd dan gesloopt en vervangen door
een niskapel waarin de oude gedenksteen van de wijding aan
de achterzijde werd ingemetseld.
09
Lichtervelde
5

MOERPLASSTRA
A17-E403
DAMPLASSTRAAT
KASTEELSTRAAT
Zwezelestraat
OUDE BRUGGEWEG
VERZIKKELSTRAAT
JAN
OUDE BRUGGEWEG
OUDE BRUGGEWEG
RONDE
KAPELSTRAAT
KETELBUISERSTRAAT
VIJVERSTR.
KATTESTRAAT
LANGE VIJVERSTRAAT
VIEREIKENSTRAAT
Vijfwege
Turfhouwe
Brede
Steger
‘t Veld
14
13
12
‘t Hoge
Wingene
(Zwevezele)
15
16
19
18
17
ESSESTRAAT
Legende
Rijrichting
Spoorweg
Station
Kapel
Cafetaria
Vijvers
Torhout
TORHOUTSTRAAT
KRUISEEKSTRAAT
KLEINE ESSESTRAAT
WESTSTRAAT
Roeselarebaan
6 Kapelroute
20

7
Lichtervelde
Roeselarebaan
Ringweg
Koolskampstraat
Koolskampstraat
Kortemarkstraat
Statiestraat
AT
BONTENHONDSTRAAT
RIJKENHOEKSTRAAT
FONTEINESTRAAT
SLUNJESSTRAAT
KORTRIJKSTRAAT
RIDDERSTRAAT
BEVERENSTRAAT
KLINKESTRAAT
BURGEMEESTERSTRAAT
STEGELSTRAAT
PEPERSTR.
B. CALLEWAERT
LAAN
MARKT
FR. BLAUWEWEG
STEENOVEN
STRAAT
VLIEKAERTSTRAAT
GENTWEG
Kortrijk-Brugge
Gent-De Panne
Ardooie
A17-E403
(Koolskamp)
Hooglede
(Gits)
Rijkenhoek
Pelikaan
‘t Slunsje
Groenendale
Heihoek
Akkerhoek
Duifhoek
‘t Haantje
Drieweg
Drieweg
AFRIT 9
HUWIJNS-
BOSSEN
SPORT
TERREIN
3
4
5
6
7
8
9
10
11
22
2
21

Vierstraete’s kapelletje
Een klein houten kapelletje hing destijds aan een van de twee
bomen aan de ingang van deze hoeve. In 1945 werd een Lieve
Vrouwebeeldje meegebracht van Lourdes en werd een grote
niskapel gebouwd in driehoeksvorm. Het was het einde van
de oorlogsperiode, een periode waarin er door de buren regelmatig
gebeden werd.
10
Kapelletje in de Moerplasstraat
Dit kleine nisje, in de Moerplasstraat, in een driehoekig wit
geschilderd bouwwerkje staat er heel mooi, tussen een paar
hoge bomen, aan de kromming van de weg en de oprit naar
de hoeve. Het werd gebouwd in 1945 uit dankbaarheid voor
het beëindigen van de oorlog zonder grote rampen.
11
Kasteelkapel
Deze grote, hoge kapel in het doodlopend stuk van de
Zwevezelestraat, draagt het wapenschild van de familie
Thibault de Boesinghe en het jaartal 1879. Waarom ze werd
gebouwd is nooit achterhaald. Deze bidplaats stond weleer
aan de samenkomst van twee dreven, één vanuit Lichtervelde
en één vanuit Koolskamp, die beide naar het oude kasteel leidden
(waar nu in de diepte Casets hoeve staat). Na de oorlog
1940-’45 werd ze hersteld en in 1977 binnenin volledig opgeknapt.
In 1991 werd de kapel aangekocht door de Heemkundige
Kring en werd ze grondig gerenoveerd. Sedertdien
wordt de kapel verzorgd door enkele vrijwilligers van de kring.
Kapelletje in de Kasteelstraat
Het niskapelletje in de Kasteelstraat is gebouwd in 1927 door
de familie Vandewiele in vervanging van een houten kapelletje,
dat op een voetstuk stond, en waarvan de herkomst niet
te achterhalen is.
12
13
8 Kapelroute

Ramboers kapel
Deze kapel heeft geen deuren en is daarmee ten allen tijde
toegankelijk. Zoals blijkt uit de binnen aangebrachte plaat,
werd ze gebouwd tijdens de ambtsperiode van Mgr. Malou
(bisschop van Brugge 1848-1864). De aanleiding tot bouwen
was een besmettelijke kroep. Om de ziekte te keren werd beloofd
deze kapel te bouwen. Mgr. Malou verbond een aflaat
aan de gebeden die er zouden gedaan worden.
14
Waar we de Damplasstraat verlaten en de Jan Verzikkelstraat
inslaan in de richting van de Veldkapel, bemerken we rechts,
t.h.v. huisnr 78, nog een recent niskapelletje met een mooi
Onze-Lieve-Vrouwbeeld.
De Veldkapel
Naar aanleiding van een wonderlijke genezing tijdens een
bedevaart naar Lourdes, beloofde Eugenie Aernout hier een
grote kapel te bouwen ter ere van Onze Lieve Vrouw. Na acht
jaar sparen in volle crisistijd werd in 1939 door Constant
Bruynooghe, de echtgenoot van Eugenie, de kapel geplaatst.
Nog tot in het begin van de 21ste eeuw werd ieder jaar in Mei
een parochiale bedevaart naar de Veldkapel georganiseerd
waarvoor het Mariabeeld vooraf naar het dorp gebracht
werd en dan vooraan in de stoet meegedragen, richting het
Veld. De familie Velghe, die dichtst bij de kapel woont, staat
in voor het onderhoud. Ook nu nog is er jaarlijks in de meimaand
een gebedsbijeenkomst aan de kapel.
Lesy’s kapel
Lesy’s kapel in de Viereikenstraat. In 1879 moest landbouwer
Henri Vanwynsberghe zich aanbieden voor de militieloting. Zijn
ouders beloofden een kapelletje te bouwen op hun grond indien
Henri een nummer zou trekken dat voldoende hoog was
om van legerdienst vrij te zijn. Wat ook gebeurde: Henri trok het
nummer 63 en was daarmee vrijgesteld. Uit dankbaarheid en
ter ere van O.L.Vrouw van Lourdes bouwde de familie dan omstreeks
1879-1880 de kapel. Op heden draagt de familie Lesy,
die nu eigenaar is, er de zorg voor. Eind 2000 vond een grote
restauratie plaats en werd dit initiatief beloond met een eervolle
vermelding vanwege Heemkunde West-Vlaanderen.
Lichtervelde
15
16
9

Vanwalleghems kapel
Vanwalleghems kapel is gelegen op de hoek van de
Kattestraat en de Veldekensstraat. Ook hier was een
wonderlijke genezing de aanleiding voor de bouw. Octavie
Vanwalleghem, een meisje uit deze buurt, was verlamd maar
werd genezen tijdens een bedevaart naar Lourdes. In 1895
liet haar familie deze kapel uit dankbaarheid optrekken. In
de periode rond de oorlog 1914-’18 was de kapel de meest
bezochte van de hele streek. Na de Tweede Wereldoorlog
vervaagde de herinnering aan de genezing en geraakte de
kapel in verval. In 2016 nam de Heemkundige Kring de kapel
in erfpacht en werd het gebouwtje volledig gerenoveerd. Nu
wordt ze onderhouden door enkele vrijwilligers van de kring.
17
Kapel nabij de Valke
In 1866 of ‘67 werd in De Torhoutstraat deze kapel door de
familie Callewaert gebouwd. Omdat dochter Marie-Louise
dan zwaar ziek was, beloofde de familie een kapel te
bouwen om haar genezing te bekomen. Hun gebed werd
toen niet verhoord maar toch hebben ze de kapel gebouwd.
In 1965 en in 1978 werd de kapel door onbekenden
zwaar beschadigd maar telkens opnieuw hersteld.
In 1994 kwam de kapel in het bezit van de familie Houttekier-
Meeuws die ze volledig liet restaureren. Het renovatieproject
werd in 2001 door Heemkunde West-Vlaanderen bekroond.
Maenhouts kapel
Maenhouts kapel in de Kleine Essestraat werd gebouwd in 1912.
Maria Janseune, echtgenote van Henri Maenhout, was erg ziek
geweest en had die belofte gedaan, mocht ze genezen. Dat is
dan ook gebeurd. Tijdens de oorlog 1914-’18 verbleven veel
vluchtelingen in de buurt. Op een nabijgelegen hoeve stond Duits
luchtafweergeschut opgesteld dat geregeld door geallieerde
vliegtuigen bestookt werd. Zo kwam het dat op zekere dag vlak
achter de kapel een bom insloeg, die een bres in de achtergevel
maakte, waarbij het Mariabeeld gebroken werd. Na de oorlog
werd dit gebroken beeldje als dankbare herinnering meegenomen
door de vluchtelingen, die zolang in de buurt verbleven
hadden en toch bij bombardementen gespaard werden. Het
beeldje werd vervangen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
kwamen de buurtbewoners van de Stationswijk er bidden.
18
19
10 Kapelroute

Hemerycks kapel
Deze kleine kapel ligt in de Weststraat, nabij de grens met
Torhout. In het jaar 1942, in volle oorlogstijd, was het
gezin van Jerome Hemeryck in grote nood. Hun enig kind,
een meisje, lag met zware koorts te bed. De moeder beloofde
een kapelletje te bouwen als haar dochter mocht genezen.
De familie was verheugd haar gebed verhoord te zien: het
kind genas en het gezin bleef van verdere oorlogsrampen
gespaard. De familie hield haar belofte en liet in 1943 de
kapel bouwen.
20
Verdwenen kapellen bij het WZC
Vanuit de Burgemeester Callewaertlaan werpen we een blik
in de Dr. Roelenslaan. Daar stond (tussen 1986 en 2011)
in de tuin van het Woon- & Zorgcentrum een niskapelletje met beeltenis
van de H. Jozef. Dit kleine kapelletje was opgetrokken door de
gemeentewerklieden op initiatief van de OCMW-raad en herinnerde
aan de verdwenen St.-Jozefskapel die ooit bij het oude bejaardentehuis
in de Statiestraat hoorde, maar in 1967 gesloopt werd.
21
Kapel van het St.-Jozefsrustoord, gesloopt in 1967.
Niskapelletje Gemeentehuis
In de achtergevel van het Gemeentehuis bemerkt men een niskapelletje met beeld
van de H. Margaretha. De nis kwam er ter vervanging van een oude, vrij grote kapel
die aan de noordzijde van de Burg. Callewaertlaan stond, daar waar de straat de (nu
ingekokerde) Zwanebeek oversteekt. Dit gebouw was eind 19de eeuw opgericht door
de familie Verbeke-Desutter en kwam later in het bezit van de familie D’Hulster. Bij het
verbreden van de straat in 1968 werd de kapel gesloopt en vervangen door het niskapelletje
in het gemeentehuis.
22
Voor de volledigheid zijn nog enkele kapelletjes te vermelden die niet op het
parcours van deze Kapelroute liggen, maar niettemin een bezoekje waard zijn:
het Kruisstraatkapelletje op het kruispunt van de Stegelstraat en de Beverenstraat
het kapelletje langs de Galgestraat, t.h.v. huisnummer 3
het kapelletje langs de Kauwentijnestraat, t.h.v. huisnummer 19
een goed verscholen kapelletje langs de Gitsevoetweg
het kapelletje langs de Schuddebeurzeweg t.h.v. huisnummer 6
het kapelletje langs de Hazelstraat t.h.v. huisnummer 113
twee kleine niskapellen ter ere van de H. Margaretha, één in de Statiestraat t.h.v. het warenhuis Spar,
de andere in de Marktstraat in de gevel van de lagere school ‘t Vlot.
Lichtervelde
11

Kapelroute
Lichtervelde
fietst
Deze brochure kwam tot stand
met steun en medewerking van
de Heihoek- of Mahieus kapel
info
Gemeente Lichtervelde
Marktplein 2
T. 051 72 94 41