Herinneringen aan Jan Dokter

Herinneringen aan
Dr. Jan Dokter, brandwondenarts
★ 6 september 1954 - 17 maart 2024 †
Lid Heelkundig Genootschap In Sociorum Salutem
2012 – 2024

2

In memoriam Dr. Jan Dokter, secretaris van ISS
Met grote smart vernamen we het overlijden van onze
vriend en collega Jan Dokter op zondagavond 17 maart
2024 op de IC van het Maasstad ziekenhuis. Op 6 maart
2024 was hij operatief behandeld voor een rectum CA
door middel van een low anterior resectie. Er ontstonden
complicaties die resulteerden in multiple organ faillures
met fatale afloop.
Jan Dokter werd brandwondenarts in het
Zuiderziekenhuis met als opleider Dr. G.A.A. Olthuis en
trad in dienst in december 1984. Zelf had ik (Kees J), de
chirurgische opleiding eveneens in het Zuiderziekenhuis
gedaan, tussen 1966 en 1971 waarvan het laatste jaar
bij Olthuis. In die tijd was er al sprake van intensieve en
uitgebreide brandwondenbehandeling, maar toen was
deze behandeling nog niet “geïnstutionaliseerd”.
Ongetwijfeld hebben Jan en ik elkaar wel eens ontmoet
bij een afscheid of reünie in het verleden maar de
ontmoeting werd pas actueel toen Jan in 2012 lid werd
van In Sociorum Salutem en we aan het lustrumdiner bij
elkaar aan tafel zaten en ontdekten in dezelfde
opleiding te hebben gezeten. Dat gaf meteen een band.
In de coronatijd (2020 /2023) liepen onze contacten
uitsluitend via internetverbindingen en daardoor
onpersoonlijk.
3

Toen we weer in levenden lijve konden vergaderen werd
Jan opvolger van Frederike Teng, die naar Amsterdam
verhuisde.
Inmiddels had zich in mijn ogen natte
maculadegeneratie ontwikkeld, waardoor ik ’s avonds
niet meer durfde te rijden. Ik zag daarin een reden mijn
lidmaatschap van ISS op te zeggen mede ook door de
toenemende dementie van mijn echtgenote waardoor ik
inmiddels 100% mantelzorger was geworden. Het
Bestuur van ISS wees mijn afzegging resoluut van de
hand en Jan bood spontaan aan het vervoersprobleem
voor zijn rekening te nemen. Dat heeft hij voortreffelijk
geregeld en zeer efficiënt gedaan en onze gesprekken
tijdens dit transport waren uiteraard veelvuldig over onze
ervaringen in het Zuiderziekenhuis, dat waren bijzondere
ervaringen die ik zeer zal missen!
Jan heeft zeer grote verdiensten gehad bij de verdere
uitbreiding en ontwikkeling van het Brandwonden
Centrum Rotterdam in zijn huidige status in het
Maasstad Ziekenhuis, zoals dat ontstond na de fusie van
het Zuiderziekenhuis met het St Clara ziekenhuis. Het
Brandwonden Centrum Rotterdam heeft internationale
allure mede dankzij Jan.
Ondanks het groot verdriet met het heengaan van Jan
kunnen zijn verdiensten en zijn nalatenschap toch troost
4

ieden in de wetenschap dat hij eeuwig voortleeft als zijn
lichaam is overgegaan tot Sterrenstof en onderdeel
uitmaakt van het Universum,
Wij gedenken Jan met Grote Liefde en respect en wij
wensen Ineke, de kinderen en alle naasten van familie
en vrienden waartoe ook de collega’s van ISS Vrede,
Dankbaarheid voor zijn Leven en al het Goede dat hij
gaf.
R I P ( Requiescat In Pace),
Kees Jongsma, voorheen chirurg,
Barendrecht 19 maart 2024
Over Jan Dokter,
Ik moet Jan al in 1995 zijn tegengekomen in het
brandwondencentrum tijdens een stage tijdens het
uitvoeren van psychiatrie consulten in het
brandwondencentrum. Daarvan heb ik weinig
herinneringen, behalve dat ik weet dat er praktisch,
zakelijk en functioneel werd overlegd. En belangrijker
dat Jan hogelijk werd gewaardeerd om zijn uitstekende
klinische oordeel en andere deskundigheid.
5

In 2012 werd Jan lid van In Sociorum Salutem (een
medisch gezelschap, opgericht 27 september 1840), en
leerde ik hem beter kennen. Hoewel ik me afvraag of
Jan zich makkelijk persoonlijk liet kennen.
In eerste instantie kan Jan een wat norse afstandelijke
indruk maken. Daarnaast gebruikt hij meestal weinig
woorden en komt hij afwachtend of liever beschouwend
over. Ik heb me afgevraagd of het langdurig omgaan met
patiënten met vreselijke brandwonden, hem min of meer
“verstild” heeft. Als je hem spreekt is Jan juist erg
hartelijk. Helder in zijn bewoordingen en nogal praktisch
ingesteld. Dat bleek goed toen hij secretaris van het
bestuur van In Sociorum werd.
De notulen van Jan zijn klaar van taal en bondig, met
een chirurgische elegantie zijn overbodige uitweidingen
weggelaten. Je zou een Zeeuwse achtergrond kunnen
vermoeden: “Geen woord teveel”. Verder hield Jan met
grote zorgvuldigheid, maar was hij ook soepel in het bij
wie wanneer aanwezig was bij de bijeenkomsten, wat
ook van pas kwam bij de notulen.
Hij hield erg van dergelijke overzichten viel mij op ook in
zijn proefschrift, waar hij allerlei hypothesen bij had.
Hij was beslist, maar ook beslist niet rigide. Zo bleek in
de overleggen rond de covid-maatregelen duidelijk wat
6

hij het beste beleid vond invoelen van standpunten die
niet de zijne waren.
Jan wist dat de darmtumor geopereerd moest worden,
zag op tegen de operatie, maar vond het fijn dat zijn
goede collega de operatie zou uitvoeren. Het is
bijzonder triest dat de operatie van de darmtumor, zo
ongelofelijk uit de hand is gelopen.
Elke dokter weet dat een leven in essentie zeer
kwetsbaar kan zijn. Door zijn werk heeft Jan daar heel
veel van meegemaakt.
Het is heel verdrietig en verbijsterend, dat een prachtig,
invoelend en sociaal mens en uitstekende dokter als
Jan, die zo vitaal was zo snel door complicaties is
ingehaald en is overleden.
Wij verliezen met Jan een prachtig mens en zullen Jan
enorm missen.
We leven mee met Ineke, de kinderen en andere familie
en dierbaren en wensen hen veel sterkte.
Robert Jan Osse, psychiater, voorzitter In Sociorum
Salutem
7

Jan
Jan was er ‘gewoon’ altijd
Jan deed ‘gewoon’ zijn ding
Jan was ‘gewoon’ een fijn mens
Gewoon daarom was Jan zo bijzonder.
Zo zal ik mij Jan herinneren
Anneke Paulusma, medisch lid Toetsingscommissie
Fraude gezondheid gegevens
Beste Ineke en familie,
Hierbij wil ik jullie allen condoleren met het verlies van
Jan. Gedurende mijn lidmaatschap van In Sociorum
Salutem heb ik Jan meegemaakt als een rustig en
bedachtzaam lid. In zijn voordrachten en praatjes liet hij
zijn absolute toewijding aan de patiëntenzorg zien. De
patiënten die hij heeft behandeld waren niet de
gemakkelijkste, veelal lange trajecten die veel
doorzettingsvermogen vereiste. Ik heb daar veel
bewondering voor. Ook in zijn functie als secretaris had
hij eenzelfde houding; rustig en met veel toewijding aan
8

de vergadering. Ik wens jullie allen veel sterkte toe en ik
ga hem zeer missen.
Nogmaals veel sterkte met het verwerken van jullie
verlies.
Hans van der Wiel, internist
Herinnering aan Jan Dokter.
Jan was een heel goede luisteraar; waardoor hij de
perfecte samenvatting gaf bij elke vergadering wat de
essentie was van alles wat er de vorige vergadering
allemaal op tafel was gekomen.
Onvoorstelbaar hem niet meer als rustig middelpunt van
ons Sociorum te hebben.
Lieve groet, Eva Maria Roes (gynaecoloog Erasmus
MC)
9

Wat een verdrietig nieuws. Ik heb geen uitgebreide
herinneringen maar wel twee woorden: Hartelijk en
dienstbaar!
R.M. Verdijk M.D., Ph.D. Ophthalmic Pathologist
Neuropathologist
In december 2019 verdedigde ik mijn proefschrift. Een
mooie dag en een afsluiting van een drukke periode.
Zo’n dag wordt mooier door alle mensen die er zijn,
verwacht maar ook onverwacht. Jan was er die dag bij,
samen met nog twee leden van In Sociorum Salutem zat
hij achter in de zaal. Ik had niet verwacht dat hij zou
komen, maar zijn onverwachte aanwezigheid werd zeer
gewaardeerd en met zijn aanwezigheid maakte hij een
mooie dag nog bijzonderder.
Dit is zoals ik Jan verder heb leren kennen en zal
onthouden. Een fijn mens. Geïnteresseerd en betrokken,
nadenkend op de achtergrond. Niet het hoogste woord,
10

maar als hij wat zei was het bijdragend aan de
discussies.
Hij wordt gemist.
Dr. Jelmer Alsma, Internist acute geneeskunde
11

Lieve Ineke en familie,
Jan ken ik met name vanuit In Sociorum, maar ook nog
een beetje uit zijn werkzame leven in het toenmalige
Zuiderziekenhuis. Ik was een nog jonge dokter in de
Daniel den Hoed Kliniek, hij een net iets oudere en zeker
meer ervaren en zeer kundige arts in het
brandwondencentrum van het Zuiderziekenhuis, later
Maasstadziekenhuis. Hoe en op welk moment ik hem
daar precies leerde kennen weet ik niet meer. Wel weet
ik dat hij vanaf de eerste keer dat ik hem hoorde spreken
veel indruk op mij maakte door de rust die hij uitstraalde
en de kennis die hij had.
Later bij In Sociorum kwam ik die rust en kennis weer
tegen. Ik vond het altijd een mooi moment als hij de
notulen van de vorige vergadering voorlas met zijn
prettige stem. Ik zal Jan zeer missen en voor jou en jullie
zal het gemis nog vele malen groter zijn. Heel veel
sterkte om dit te dragen en de draad van het leven te
vervolgen.
Met intense groet, Lia van Zuylen, internist-oncoloog.
12

13

Mijn goede herinneringen aan Jan Dokter
Mijn eerste ontmoeting met Jan vond plaats in 2010 toen
ik een bezoek bracht aan het Brandwondencentrum in
Rotterdam. Ik was destijds lid van de Raad van Toezicht
van de Nederlandse Brandwonden Stichting en bezocht
samen met de directeur regelmatig alle drie de
brandwonden-centra in Nederland. De “brandwondenwereld”
kenmerkt zich door een unieke sfeer
voortkomend uit hoge impact van het letsel,
multidisciplinaire aanpak en vaak een langdurige
zorgrelatie. Vanuit deze mix creëert elk centrum een
eigen sfeer en in Rotterdam viel mij daarbij direct op hoe
Jan als “stille kracht” zijn unieke rol vervulde. Nadien
werd die rol ook nog meermaals benadrukt door
medewerkers en patiënten.
Dat was ook de aanleiding om hem te benaderen voor In
Sociorum Salutem waarin hij ook al snel een soortgelijke
rol vervulde: altijd aanwezig, rustig optredend en met
groot commitment. Die rol zullen wij als genootschap
zeker gaan missen, maar bovenal wens ik Ineke en de
overige nabestaanden alle sterkte met het verwerken
van dit grote verlies.
Adriaan Hopperus Buma, commandeur-arts b.d.; arts
M&G
14

Ik “kende” Jan al lang voordat we beiden In Sociorum
Salutem leden waren. We hadden (als arts
brandwondencentrum en huisarts) een gezamenlijke
patiënt. Zij was ernstig beschadigd door de incest van
haar vader en bij de herbelevingen brandde zij letterlijk
zijn handen van haar lichaam. De diepe en
recidiverende brandwonden die dan telkens weer
optraden behoeften altijd specialistische zorg. Jan
benaderde haar steeds professioneel empathisch,
betrokken en deskundig. In tegenstelling tot vele
anderen was hij niet verwijtend over de automutilatie
maar liet haar steeds welkom zijn, hoe wanhopig het
iedereen ook maakte. Jan heeft diepe indruk gemaakt
met de warmte in zijn benadering en de deskundigheid
in zijn behandeling. Later, als ISS lid, is mij duidelijk
geworden uit de casuïstiek die Jan inbracht dat hij heel
veel patiënten met deze kwaliteiten heeft kunnen helpen.
Bij het bijzondere hoogtepunt van zijn promotie viel mij,
in alle wetenschap die daar werd gepresenteerd, de
dokter op die de patiënt als mens zag en zichzelf, ook op
dit “moment van zijn glorie”, nog presenteerde als arts
met bescheidenheid en deskundigheid.
15

Ik zal mij Jan herinneren als arts, zoals artsen bedoeld
zijn te zijn voor hun patiënten.
Peter Paul Bender, huisarts/forensisch arts
Twee handen samen in gebed, dat is de laatste
emoticon die ik van Jan ontvang. Op 7 maart, als ik hem
laat weten dat ik heel erg blij ben met de goede
berichten van zijn operatie, berichten die we doorkregen
via Ineke op de ISS-whatsapp groep. Hij is de operatie
vol goede moed ingegaan heeft hij me vooraf laten
weten, als alles goed gaat hoeft er geen nabehandeling,
en een voorbehandeling is evenmin nodig.
En dan volgt op 18 maart dat verpletterende nieuws: dat
Jan op 17 maart is overleden na nog 2 operaties die
hem niet hebben kunnen redden.
Terugdenkend aan Jan zie ik met name zijn stille kracht
en toewijding.
Eind januari 2024, de laatste ISS-bijeenkomst die Jan
bezocht, hield ik de "hot topic". De techniek liet me in de
steek, maar Jan was al opgestaan om zijn laptop aan te
sluiten, zonder een woord nodig te hebben en zonder er
een woord aan vuil te maken.
16

Op die avond vertelde hij zelf nog over een patiënt van
hem, en wat me trof was zijn toewijding. Hij was gestopt
met werken, maar je zag en voelde de toewijding die hij
voor zijn patiënten heeft gehad.
Als je werkt in een brandwondencentrum zul je vooral
heel veel geduld moeten hebben, en steunend aanwezig
moeten zijn voor mensen die vaak een extreem zwaar
en lang traject ingaan. Dan moet je heel goed af zijn
geweest met Jan als je dokter. Gedreven zal hij hebben
gezorgd voor de patiënten die aan zijn zorg waren
toevertrouwd.
Ik heb hem op een van de mooie diners van ISS ook
horen vertellen over zijn carrière, waar hij met trots op
terugkeek.
Betrokken heeft hij zich ook getoond toen ik ziek
was. Een kort berichtje, geen woord te veel, maar hij liet
me weten dat hij aan me dacht.
Ik keek er naar uit hem terug te zien bij ISS. Allebei
geopereerd aan colorectaal carcinoom, dat zou een
extra band geven, en daar zouden we samen een toast
op uitbrengen.
Jan en ik gaan geen toast meer uitbrengen.
Ik ben intens verdrietig dat ik Jan niet meer terug zal
zien, dat hem verdere tijd van leven niet gegeven is, dat
zijn geliefden zonder hem verder zullen moeten.
17

Ik ga hem met zijn stille kracht en zijn grote
betrokkenheid bij ISS heel erg missen.
Marleen Bakker, longarts
Beste Ineke en familie van Jan,
Het vrij plotselinge overlijden van Jan heeft mij
persoonlijk en ons medisch genootschap In Sociorum
Salutem diep getroffen. Jan was in onze vergaderingen
altijd zeer betrokken aanwezig, niet alleen als secretaris,
maar ook als deskundige collega, die een
indrukwekkend vakgebied beheerste.
In 2013 heeft hij een voordracht gehouden met
voorbeelden van patiënten en foto’s van het leed dat hen
getroffen had. Ik was diep onder de indruk en besefte mij
goed hoe veel Jan tijdens zijn werkzame leven heeft
betekend voor veel mensen, die getroffen door ernstige
brandwonden op zijn afdeling kwamen.
De ellende die zijn patiënten ondergingen moet ook een
enorme impact op Jan gehad hebben. Met zijn rust en
vakmanschap heeft hij lang een cruciale rol gehad.
18

Prachtig dat hij aan het eind van zijn carrière nog een
proefschrift heeft kunnen afronden!
Ik ga het voorlezen van de notulen, de inbreng van Jan
in de vergaderingen en zijn aimabele persoonlijkheid
missen.
Ik wens jou, Ineke en de familie heel veel sterkte toe met
dit grote verlies.
Het ga jullie goed,
Coen Gerretsen, huisarts
19

Herinneringen aan Jan Dokter
Jan, schrijver van duidelijke notulen, die het essentiële
wat besproken werd ter vergadering vastlegde. Als je er
niet was kreeg je wel door lezing van de notulen een
beeld van wat er besproken was.
Jan bood aan om mij af te halen op het Noordereiland
voor de vergadering, om de hoek van de Tulpstraat waar
zijn zoon eerder gewoond had. Dat was bijzonder
aardig en hielp mij over de drempel als ik moe was en er
tegenop zag de hele weg te fietsen. In de auto hadden
we dikwijls interessante gesprekken, ook met Kees
Jongsma. Persoonlijke verhalen kwamen langs die
nieuw licht op het leven van collegae wierpen.
De laatste keer dat ik meereed was eind januari dit jaar.
Geïnteresseerd vroeg hij of ik nou idd gestopt was met
werken bij de GGD en dat ik toch vooral rustig aan
moest doen. Dat vond hij ook al toen ik nog hartstikke
druk was met mijn werk.
We hadden het over wat hij zoal deed sinds hij met
pensioen is. Heel enthousiast vertelde hij over de
database met patiëntgegevens van het
brandwondencentrum. Een archief wat hij wel in zijn
promotieonderzoek ontsloten had maar waar hij ook nog
wel verder mee wilde om het voor de toekomst
20

eschikbaar te houden. Inspirerend en we hadden een
link betreffende het verwerken van patiëntgegevens.
Hopelijk kan dit levenswerk van hem voortgezet worden.
We hadden het ook over gastsprekers ter vergadering
uitnodigen – iets wat hij wel voorstander van was. Een
aimabele, behulpzame collega, bescheiden van aard.
Groot was mijn schrik toen ik hoorde dat blijkbaar kort
daarna een kankerdiagnose kreeg, en het is ongelooflijk
dat de complicaties na behandeling zijn leven zo
plotseling beëindigde.
Beste Ineke en kinderen: heel veel sterkte met het
verlies van Jan. Mogen jullie de kracht krijgen dit te
dragen.
21

Lieve groet,
Hannelore Götz, arts M&G
Herinnering aan Jan Dokter,
Na mijn studie heb eerst ik 6 jaar in het Westeinde
gewerkt, op een zaterdag kreeg ik een patiënt binnen
met zeer ernstige brandwonden, mijn achterwacht zei
bel het brandwondencentrum maar en plaats hem over.
Ik voelde mij totaal inadequaat, maar gebeld, gedegen
advies gekregen, patiënt overgeplaatst, familie van de
patiënt opgevangen. Nazorg voor hulpverleners was er
niet. En toen ik een paar dagen later belde om te
informeren hoe het was, kon ik ook mijn verhaal kwijt en
bood Jan een luisterend oor.
Dat was voor mij genoeg om verder te kunnen.
Uiteindelijk ben ik huisarts geworden, en ben ik
dergelijke ernstige brandwonden niet meer
tegengekomen. Ik heb er grote bewondering voor dat
iemand zijn hele beroepsleven deze bijzondere
complexe zorg kan opbrengen.
In Sociorum Salutem verliest een trouw bestuurslid en
bevlogen collega.
Monique Nüssler, huisarts
22

Beste Ineke en jullie kinderen en vrienden,
Het zo onverwachte overlijden van Jan roept veel
herinneringen op.
Als eerste moet ik denken aan zijn verschijning, aan zijn
lieve en hartelijke gezicht als hij je begroette. Zoals
tijdens de laatste keer bij In Sociorum Salutem op
dinsdag 30 januari, met een eenvoudig begroeting “Ha
Frans, gaat het goed” en met die goede glimlach. Ik
voelde me bij hem altijd welkom.
Mijn eerste herinneringen gaan langer terug. Vanuit
Antonius IJsselmonde en Cadenza was ik gevraagd om
in het Maasstad Ziekenhuis een programma palliatieve
zorg te ontwikkelen. Samen met een team van
betrokkenen zetten we vele stappen, en daarbij werd
duidelijk dat ook het brandwondencentrum steun
behoefde. Zelf ben ik daar niet geweest, wel mijn collega
Kees Goedhart en de verpleegkundigen van het Mobiel
Palliatieve Team. Jan werd veel genoemd en geroemd
door zijn enorme betrokkenheid, vakmanschap maar
bovenal door zijn menselijkheid, zijn liefde en
hartelijkheid naar patiënten, hun naasten en allen die
daar werkten. Er waren ook zorgen of hij zich voldoende
durfde te uiten over wat het voor hem zelf betekende zo
intens bij zoveel hevigs betrokken te zijn.
23

In 2013 presenteerde Jan, kort nadat hij lid van In
Sociorum was geworden, zijn Hot Topic. Toen werd het
me duidelijk wat zijn werk ècht inhield. Uiterst
bescheiden, maar zelf ook aangedaan liet hij ons heftige
beelden zien van de brandwonden slachtoffers. Ernstig
verminkte mensen, met veel pijn, benauwdheid en angst
voor wat komen ging of om wat zij al hadden moeten
ervaren.
Hij gaf blijk van een uitzonderlijke inzet en
betrokkenheid. Ik denk dat ik nooit een andere arts heb
ontmoet die zoveel jaren met zoveel inzet met zoveel
intens leed is geconfronteerd.
Daarover denkend, denk ik terug aan zijn blik: die lieve
oogopslag, die hij ook aan zijn patiënten en hun naasten
gegeven moet hebben. Ik zag in zijn ogen ook zijn
mededogend verdriet.
Artsen kunnen machteloos zijn, maar als ze zo kijken
zoals Jan kon, dan zijn ze anderen tot grote troost!!
Jan, zoveel dank voor wie je in al je bescheidenheid
was, je was een lief mens.
Ik zal je nooit vergeten.
Ineke, ik hoop dat je samen met je gezin, je familie en
vrienden de kracht zult hebben om te leven met het
24

gemis van Jan. Ik wens jou en jullie toe dat Jan vaak
voorbij zal komen, ik weet zeker dat zijn glimlach dan
ook jullie tot troost zal zijn.
Frans Baar, voorheen specialist ouderengeneeskunde
en palliatieve zorg
25

26

27

Literatuur
1. Jan Dokter. Epidemiology of burns.
https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/acce
ss/item%3A2868732/view. Proefschrift, 2016.
2. Interview Jan Dokter. Wouter Bax, journalist in de
zorgsector. WCS, 2021.
3. Hot Topic Brandwonden, Jan Dokter, ISS, 2013
4. Hot Topic Body Integrety Disorder, Jan Dokter, ISS,
2019
5. Vele jaren zijn notulen, archief ISS
28