Welke autoberoepenvind je in een moderne garage? Welke ...

TurboStart
Een passie voor alles wat op wielen rijdt?
Voorjaar 2010
Een passie voor alles wat op wielen rijdt?
Dan is dit jouw magazine!
Welke autoberoepen vind je in een
moderne garage?
Volg met de hele klas les bij de VDAB.
Alle geheimen van de dieselroetfilter ontsluierd.
De 6e-jaars uit Hoogstraten doen aan e-learning.

TurboStart:
jouw gids naar een toekomst op
wielen!
Op vind je nog meer informatie over de toekomstperspectieven
die de autosector jou biedt! Je kan er ook alle vorige nummers van TurboStart downloaden.
TurboStart 2 Voorjaar 2010
Gefascineerd door alles wat op wielen rijdt? De autosector helpt je graag
een handje om je passie waar te maken. Daarom krijg jij het gratis magazine
TurboStart. Propvol reportages over cracks in het autovak, boeiende
jobs en opleidingsmogelijkheden in de autosector, en knappe artikels over
autotechniek.
TurboStart is er voor alle jongeren in het auto-onderwijs. Of je nu deeltijds
onderwijs volgt, technisch of beroepsonderwijs: dit magazine toont jou
welke boeiende toekomstmogelijkheden de autosector biedt. Je krijgt
TurboStart via je leerkracht. (Alle leerkrachten in het auto-onderwijs konden
bij het begin van het schooljaar gratis exemplaren van TurboStart
bestellen voor al hun leerlingen).
toekomstopwielen.be
J. Bordetlaan 164
1140 BRUSSEL
tel. 02 778 63 30
fax 02 779 11 32
info@toekomstopwielen.be
Verantwoordelijke uitgever:
Luc De Moor, toekomstopwielen.be
Concept en realisatie: Link Inc (www.linkinc.be)
Redactie: Link Inc
Lay-out: Anderz (info@anderz.be)
Fotografie: Johan Martens en Sven Van Baarle
Illustratie p 16-17: Sam Van Allemeersch
Illustratie p 18: HJS Fahrzeugtechnik GmbH & Co KG
Info en reacties: info@toekomstopwielen.be
Colofon
TurboStart is een uitgave van toekomstopwielen.be,
een actie van de automobielsector en aanverwante
sectoren.

Inhoud:
4
8
10
12
15
19
22
24
26
29
Vijf autoberoepen onder één dak bij Audi
Zaventem
Vind je droomstage met Stagesopwielen
Met de hele klas naar het technisch atelier van
de VDAB
Gouden Autosleutelhangerwedstrijd 2010:
het zit ‘m in de voorbereiding
Hoe werkt een dieselroetfilter?
Neem een superstart op de arbeidsmarkt dankzij
de StartersKit
EDUCAM maakt je wegwijs in hybridetechnologie
De opleidingenwijzer
Een dagje e-learnen met het 6e jaar autotechnieken
uit Hoogstraten
Nieuwe evoluties in de wereld van het koetswerk
3

Vijf beroepen onder één dak
Kraaknette vloer
TurboStart 4 Voorjaar 2010
Op bezoek bij de Audi-garage in Zaventem
Met een diploma uit een autorichting op zak kan je vele kanten op. Naargelang van je
opleiding, je ervaring en je voorkeur kan je aan de slag als autotechnicus, carrossier, autoverkoper,
receptionist of magazijnier. De Audi-garage in
Zaventem heeft al deze beroepen onder één dak.
TurboStart ging er een kijkje nemen en stelde vast dat wie
gemotiveerd is, een waaier van mogelijkheden heeft.
Doorgroeien behoort zeker tot de opties!
De Audi-garage ligt er proper bij. “Maar het is nog niet
zoals het hoort”, vertelt Philippe ons. Hij is receptionist
en moet ervoor zorgen dat tegen de zomer de hele
werkplek kraaknet is. “Vroeger werd vooral belang
gehecht aan een mooie showroom met blinkende auto’s.
Maar we willen dat ook de rest van de garage – de receptie,
de afdelingen carrosserie en mechaniek – er netjes bijligt.
Dat betekent dat er bijvoorbeeld geen auto-onderdelen
meer op de grond zullen liggen, maar op karretjes. Zo
blijft de vloer schoon.”
Philippe leidt als hoofd van de dienst naverkoop de
receptie in goeie banen. Hij is het aanspreekpunt voor
de klanten en zorgt ervoor dat onderhoud, herstellingen
en facturatie vlot verlopen. “Ik ben m’n carrière gestart
als mecanicien in een garage. Tot ze me vroegen om de
receptie te doen. Dat beviel me wel. En kijk, zoveel jaren
later ben ik verantwoordelijk voor de naverkoop.”
Geen klassieke receptie
De receptie in de garage verschilt van de klassieke receptie.
“In de meeste garages zetten klanten hun wagen op
de parking en geven ze de sleutel af. Hier rijden de klanten
de ontvangstruimte binnen en
worden ze geholpen terwijl ze
naast hun wagen staan. Zo kunnen
ze gemakkelijker aangeven
wat het probleem is.” Op de
receptie kan iedereen zonder
afspraak terecht. Piepende remmen?
Oliepeil niet in orde? Het
wordt ter plekke nagekeken.
“Als we hen niet
meteen kunnen
helpen, plannen
we de
herstelling en zetten we de wagen daarna weer op de
parking, waar klanten hem kunnen afhalen.” Als verantwoordelijke
leidt Philippe een team van receptionisten en
mecaniciens. Maar soms steekt hij ook zelf de handen uit
de mouwen. “Zelf het oliepeil controleren? Geen probleem,
ik doe het graag!” Zelfs mét kostuum en stropdas
aan…
Crash!
Boom!
Bang!
Ook de carrosserieafdeling heeft een
eigen receptie. Wie een ongeval met de
wagen heeft gehad, komt hier terecht.
Als receptionist komt het er dan op aan
om de klanten goed op te vangen en
hen gerust te stellen. Ervaring is een
pluspunt: wie zelf als carrossier gewerkt
heeft, kan beter inschatten hoeveel tijd
het kost om de wagen te herstellen.
Een goeie receptionist…
is klantvriendelijk
kent iets van mechaniek
is administratief sterk

Houd de dief!
In de werkplaats mechaniek treffen we Sven aan bij
de nieuwste modellen wagens. Sven is gespecialiseerd in
elektromechanisch onderhoud en herstellingen. Vandaag
maakt hij enkele nieuwe auto’s klaar voor gebruik. “Ik
installeer een alarm dat de auto traceerbaar maakt en dat
de motor, in geval van diefstal, uitschakelt. Wanneer de
auto dus gestolen wordt en het alarm afgaat, valt de
motor meteen stil en kan de eigenaar traceren waar de
auto zich bevindt.” Ingewikkeld lijkt ons dat! “Niet echt,
maar dat komt omdat we voortdurend worden bijgeschoold.
De wagens van vandaag zitten vol elektronica,
dus specialiseren is de boodschap. Vorige week kreeg ik
nog drie dagen opleiding. En gepassioneerd zijn door
auto’s is ook mooi meegenomen natuurlijk!.” Nadat het
alarm geïnstalleerd is, pakt Sven een probleem met olieverlies
tussen de motor en de versnellingsbak aan. In
blauwe latex handschoenen. “Dit is om proper te kunnen
werken. Geen vuile handen voor mij!”
Een goeie verkoper
voelt de noden van de klant goed aan
heeft commercieel talent
werkt precies: de klant moet tevreden zijn
tot in de kleine details
Een goeie autotechnicus
is dankzij bijscholingen op de hoogte
van de laatste nieuwigheden
kan netjes werken
iPod
Klassiek of sportief?
Svens collega Arnaud komt hem vragen een handje te
helpen bij het updaten van een computerprogramma.
Arnaud houdt zich bezig met het onderhoud van wagens:
klassiek onderhoud zoals het nakijken van oliepeil en de
banden, maar ook elektronisch onderhoud. Hij test aan
de hand van computerprogramma’s of alle elektronica in
de wagen nog wel goed werkt. En zo niet, waar de fout
dan zit.
“Stel: een klant installeert z’n iPod in de wagen, maar er
komt geen muziek uit. Dan moet ik nagaan wat er misloopt.
Daarvoor heb ik computerprogramma’s nodig die
echt up-to-date zijn. Elektronica verandert voortdurend,
dus we moeten altijd mee zijn met de laatste nieuwigheden.”
Daarom staat Arnaud rechtstreeks in contact met
de Duitse fabriek waar de auto’s gemaakt worden. Zij
kunnen hem meteen verder helpen bij problemen.
In de showroom beantwoordt verkoper Michael enkele mails van potentiële
klanten. “Voor ik hier begon, werkte ik als verkoper in de financiële sector. Ik had
nooit gedacht dat ik in de autowereld zou belanden, maar het bevalt me wel. En
dankzij de vele opleidingen die we hier krijgen, ben ik helemaal mee. En dat is ook
nodig, want modellen veranderen continu.”
Een goeie verkoper moet natuurlijk iets van auto’s kennen, maar er is
meer. “Het menselijke aspect is belangrijk”, zo vertelt Michael ons.
“Bij een verkoopsgesprek komt veel kijken. Je moet een klant goed
aanvoelen: wat is z’n budget? Heeft hij of zij een gezin of specifieke
hobby’s? Hoe ziet z’n doorsnee dag eruit? Dat bepaalt
of iemand een klassiek of sportief model zoekt, groot of klein.
De offerte die ik maak, is op maat van de klant. En daarnaast
sta ik altijd klaar om vragen te beantwoorden, extra informatie
te geven of een rij-ervaring te organiseren zodat de
klant de wagen kan uittesten.”
5

Dirk is in het magazijn bezig met het ordenen van alle
onderdelen. “Via deeltijds werken en leren kwam ik terecht
in een garage als mecanicien. Ik heb daarnaast veel extra
cursussen gevolgd, onder andere elektromechanica. Na
een ongeval ben ik aan de slag gegaan als magazijnier.”
Duizenden onderdelen in rekken
Als magazijnier is Dirk een belangrijke schakel in de garage.
“Ik bestel de stukken,
zorg ervoor dat
ze netjes in de rekken
terechtkomen en
bezorg de nodige
onderdelen aan de
mecaniciens. In het
magazijn liggen duizenden
verschillende
onderdelen, dus het is
belangrijk dat we alles
makkelijk terugvinden.
Via de computer
gaat dat snel, op voorwaarde
dat we alles
nauwkeurig ingeven.
TurboStart 6 Voorjaar 2010
Een goeie magazijnier
werkt nauwkeurig en netjes
kent alle auto-onderdelen door en door
houdt de voorraad in de gaten en volgt
alles goed op
Ik help ook bij het opmaken van offertes voor herstellingen
door op te zoeken hoeveel de onderdelen kosten.”
Dirk is gepassioneerd door auto’s en da’s ook nodig. “Als
magazijnier moet je weten waar je mee bezig bent. Ik heb
zelf als mecanicien gewerkt, dus ik ken alle onderdelen
goed.” De job is afwisselend en Dirk houdt van de sociale
contacten. “De mecaniciens lopen hier binnen en buiten.
Je ziet de hele dag mensen, da’s leuk!”

Op de carrosserieafdeling heerst een drukte van
jewelste. We spreken Thibault terwijl hij deurpanelen
vervangt. Thibault volgde een opleiding carrosserie in
avondschool en werkt hier al vijf jaar. Z’n job bestaat uit
het schoonmaken van de auto, demonteren, de nodige
stukken bestellen en de auto uitrichten. Zo is de wagen
klaar om naar de dienst voorbereiding te gaan. Thibault
staat elke dag voor een nieuwe uitdaging. “Op de carrosserie
werken is best een creatieve job. Je weet nooit
welke geblutste wagens je de dag nadien onder handen
moet nemen.”
Een goeie carrossier
heeft vaardige handen
werkt nauwkeurig
Wat gebeurt er
op de afdeling carrosserie?
1. Ontvangst van de klant en expertise door de
verzekering. Dit is nodig wanneer je een
ongeval gehad hebt.
2. Demonteren van de wagen en plaatwerk
3. Bestelling van de nodige onderdelen
4. Voorbewerking van de wagen (= plamuren
en aanbrengen van grondlaag)
5. Maskeren (= afplakken van de wagen)
6. Spuiten in de cabine
7. Remonteren
8. Controle
7

Praktijkervaring is het sleutelwoord
Of hoe stages de ideale voorbereiding zijn op het échte werk
Elke recent afgestudeerde autotechnicus zal het je zeker kunnen bevestigen: zonder echte
werkervaring is het tegenwoordig niet eenvoudig om als autospecialist aan de bak te komen.
Gelukkig zit er al een eerste praktijkgerichte stage in jouw lessenpakket vervat. Immers, hoe
beter je basisvorming, hoe groter je kansen op een boeiende job.
Duizenden onderdelen in rekken
Om jouw kansen op een geschikte baan gaaf te houden,
is het heel belangrijk dat het onderwijs en de bedrijfswereld
zo goed mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Zo volgt
het onderwijs de nieuwste ontwikkelingen in de autoindustrie
voortdurend op de voet. Bovendien doen je leerkrachten
er alles aan om de
theorie zo goed mogelijk te
laten aansluiten op de dagelijkse
realiteit in de werkplaats.
TurboStart 8 Voorjaar 2010
‘Maar wist je dat ook de
hele autosector heel wat
inspanningen levert
om jou zo snel mogelijk
aan een baan te helpen?’
Een van die inspanningen is
www.stagesopwielen.be.
Op deze website worden
bedrijven aangemoedigd om
zich kandidaat te stellen als
stageplek. Zo verzamelen we
adressen van een pak modern
uitgeruste stageplaatsen waar
jij terechtkunt voor een eerste
praktijkervaring. Jouw school
kan er vervolgens heel gericht
op zoek gaan naar een stagebedrijf
dat perfect aansluit bij
jouw opleiding en ambities.
Van stagiair tot ideale werknemer
De bedrijven hebben er natuurlijk ook zelf iets aan. Zij
genieten op hun beurt tal van voordelen en krijgen via
stagesopwielen.be de nodige ondersteuning om van jouw
stage een succes te maken. En misschien vinden zij in jou
wel een nieuwe werknemer. Met een beetje geluk, de
juiste technische bagage en heel veel inzet is een stage
immers de ideale springplank naar een job in de autosector.
Stagebedrijven spreken uit ervaring
Je hoeft ons natuurlijk niet op ons woord te geloven.
Daarom vroegen we twee ervaringsdeskundigen waarom
zij het belangrijk vinden om mee te investeren in de opleiding
van nieuw talent.
Garage Felix
Garage Felix in Olen is al meer dan vijftig jaar actief en staat
bekend als een technisch hoogstaand servicebedrijf met
oog voor kwaliteit. Het bedrijf telt zeven medewerkers die
samen instaan voor het onderhoud en de herstelling van
alle merken. Zaakvoerder Felix Quirynen weet als geen
ander wat het betekent om stagiairs te begeleiden en
bevestigt het belang van een praktijkstage voor nieuw
technisch talent.

“Voor wie pas zijn weg zoekt in het vak is een stage het
ideale instrument om kennis te maken met de
werkvloer. Bij ons leren stagiairs op een respectvolle
manier met collega’s en klanten omgaan. En wat de echte
betekenis is van klantenservice”, zegt Felix Quirynen. “Ze
ontdekken wat het is om onder tijdsdruk te werken. En we
proberen natuurlijk zoveel mogelijk eerlijke feedback te
geven. Het is namelijk ook belangrijk dat onze stagiairs op
een volwassen manier met kritiek leren omgaan.”
Maar stages zijn volgens Felix ook nuttig voor het autobedrijf
zelf. Felix Quirynen: “Stages zijn voor stagiair en bedrijf
een win-winsituatie. Een beetje vaardige en gemotiveerde
stagiair vindt snel zijn draai en neemt eenvoudige, maar
tijdrovende klussen voor zijn rekening. Dat schept
ruimte voor ons personeel die op hun beurt
met plezier hun kennis en ervaring delen. En
ook voor de scholen is die wisselwerking interessant.
Dankzij de stages houden zij immers voeling met nieuwe
ontwikkelingen op de werkvloer.”
Carrosseriebedrijf Plevoets
Ook carrosseriebedrijf Plevoets uit Sint-Truiden heeft goede
ervaringen met stagiairs. Het hart van het bedrijf wordt er
gevormd door een modern uitgeruste
werkplaats met, naast montage-
en hefbruggen, twee
geavanceerde spuitcabines en een
eigen computergestuurd menglabo.
Vandaag is de bedrijfsleiding
in handen van Peter Plevoets.
Zaakvoerder Peter
Plevoets weet uit
ervaring hoe belangrijk
een goede start
is. Peter staat samen
met zijn team ook zelf in voor de opleiding van nieuwe
autocracks. “In het begin is zo’n stage natuurlijk altijd wat
aftasten. De ene stagiair is immers de andere niet. We
peilen al doende naar de materiaalkennis en
starten met de nodige basistechnieken”, vertelt
Peter Plevoets. “Kleine dingen die de stagiair het nodige
vertrouwen en de goesting geven om telkens een stapje
verder te gaan. We starten met voorbereidende werkzaamheden:
demonteren, schuren, zorgvuldig afplakken
… Het leert ons meteen iets over de stagiair in kwestie: is
de stagiair voldoende zorgzaam, heeft hij oog voor detail,
ziet hij het werk of neemt hij een afwachtende houding
aan, volgt hij aanwijzingen nauwkeurig op, … Stuk voor
stuk aspecten die mee het succes van de stage
en zijn verdere loopbaan bepalen.”
Dat het voor een carrossier in opleiding belangrijk is om
met zo veel mogelijk verschillende aspecten van het vak in
aanraking te komen, beseft Peter maar al te goed. “Als we
merken dat de stagiair er klaar voor is, laten we hem ook
doorgroeien naar klussen die een grotere uitdaging vormen,
uiteraard altijd onder deskundige begeleiding van
een ervaren carrossier.”
Heb jij al zicht op een geschikte stageplaats in
jouw buurt? Op www.stagesopwielen.be kan
je samen met je leerkracht op zoek gaan naar
bedrijven die graag hun kennis en ervaring
delen met gemotiveerde stagiairs
9

Op zoek naar een atelier
“De afdeling autotechnieken bestaat op onze
school pas sinds vorig schooljaar. Een eigen
praktijklokaal hebben we nog niet. We
zijn het volop aan het inrichten en na de paasvakantie
kunnen we erin. Eindelijk! Tot dan geef
ik de praktijklessen buiten de school. Dit trimester
dus in het atelier hier bij de VDAB.” Aan
het woord is Jan Van Crombruggen. Deze
enthousiaste leerkracht wou les geven aan jong
autotalent en heeft daarom zijn job als autohersteller
opgegeven. Samen met zijn leerlingen
heeft hij het tijdelijke atelier hier in de VDAB
helemaal ingericht. De leerkracht: “De brug
stond er al, de rest hebben we
zelf bijeengezocht en naar hier
vervoerd. Voor speciaal gereedschap
kunnen we altijd terecht bij de
VDAB-instructeur, Michel.”
Terwijl de leerkracht zijn verhaal doet,
zijn de leerlingen druk aan het werk.
In groepjes van twee sleutelen ze
aan een oefenauto. Op de
achtergrond klinkt radiomuziek.
Stefanie,
vijfde jaar, heeft van
de leerkracht de
opdracht gekregen
om de
bedrading van
een auto vast
te zetten. Ze
krijgt hierbij
hulp van een
laatstejaars.
TurboStart 10 Voorjaar 2010
“Het is hier leuker
dan op school”
De leerlingen van Don Bosco (Sint-Pieters-Woluwe) volgen les
bij de VDAB
De 10 leerlingen van het 5e en 6e jaar autotechnieken uit
Don Bosco (Sint-Pieters-Woluwe) hebben een bijzonder
tweede trimester achter de rug: elke woensdag zaten ze
acht uur lang in het opleidingscentrum van de VDAB in
plaats van gewoon op school. “Het is hier leuker dan op
school”, vertelt laatstejaars Keny. Ook de andere leerlingen
vonden dit VDAB-avontuur geweldig.
“Ik vind het tof om les te krijgen samen met
het zesde jaar. Je leert dan keiveel bij”, vertelt
ze, terwijl ze een schroef vastzet.
Om halfelf hebben de leerlingen pauze. Een
speelplaats is er niet bij de VDAB,
wel een cafetaria. Daar komen ook de
mensen die bij de VDAB cursus volgen,
eventjes pauzeren. “Hier is een heel
andere sfeer dan op school. Dat maakt
het wel tof”, vertelt Mevlut, vijfde
jaar.

Echte werksfeer
Ook in het lokaal waar Allan en Kevin, zesde jaar,
vandaag les krijgen, is de sfeer allesbehalve schools. Ze
hebben er het gezelschap van enkele VDABcursisten,
die het autovak op latere leeftijd nog willen
leren. “We hebben wel andere opdrachten dan de cursisten,
maar af en toe helpen we elkaar”, legt Allan uit.
“Het is hier eigenlijk meer een werksfeer, en dat staat me
wel aan”, vult Kevin nog aan.
Waarom zitten Allan en Kevin niet gewoon bij de anderen
in het atelier? Michel, de instructeur bij de VDAB legt
het uit: “Elke woensdag stuurt de leerkracht
twee leerlingen van het zesde jaar naar mij
toe. Ik geef ze wat theorie en laat ze dan aan de slag
gaan met de machines en toestellen hier in het lokaal.”
En dat zijn er wat. We zien onder andere een machine
voor wieluitlijning, een diagnosetoestel, een bandendemonteermachine
en een bandenbalanceerapparaat.
Stuk voor stuk geavanceerde modellen, zoals
je ze ook tegenkomt in de modernste garages.
“Precies daarom stuur ik mijn leerlingen naar Michel: zo
krijgen ze de kans om te werken met materiaal
dat in een gewoon schoolatelier ontbreekt”,
vult de leerkracht aan. “Neem de leskoffer
waar Allan en Kevin nu mee aan de slag zijn. Zoiets kost
ontzettend veel. Te veel voor onze school. Maar de koffer
simuleert de volledige elektrische uitrusting
van een auto en is dus ideaal voor een
les efficiënt storingzoeken.” Allan en Kevin vinden
het alvast een mooie uitdaging om met de koffer aan de
slag te gaan. Michel heeft ze de opdracht gegeven uit te
zoeken wat er misloopt in de elektrische uitrusting en
waarom. Ze verplaatsen enkele componenten en houden
daarbij voortdurend de multimeter in de gaten. “Een spanningsval”,
concluderen ze en ze kunnen de oorzaak ervan
precies situeren.
Zit je in het laatste jaar?
Dan kun jij ook les volgen bij de VDAB!
Daarom is het de max
Je maakt er kennis met de laatste nieuwe technologieën.
Je leert er werken met de modernste machines en uitrusting.
Je krijgt les van een professionele VDAB-instructeur.
Vraag: Hoe kun je les volgen bij de VDAB?
Antwoord: Je leerkracht regelt dit voor de
hele klas.
Hij contacteert het RTC (Regionaal Technologisch
Centrum) van de provincie. Daarna bekijken de VDAB, je
leerkracht en het RTC samen
in welke periode van het schooljaar je klas cursus kan
volgen
waarover de lessen gaan
hoe de lessen verlopen
dit zijn enkele mogelijkheden:
- je klas krijgt gedurende één volledige week les
- je hebt gedurende een trimester één dag per week
les (zoals de jongeren uit Don Bosco)
- je hebt les met de hele klas
- je volgt les in kleinere groepjes (zoals de jongeren uit
Don Bosco)
Zeker vertellen aan je leerkracht
Alle laatstejaars hebben recht op 72 uur cursus
bij de VDAB.
De lessen worden gegeven door instructeurs van
de VDAB en vinden plaats in ateliers die uitgerust zijn
met de modernste infrastructuur.
Je leerkracht kan meer info vragen bij het RTC van de
provincie of via het nummer 0800 30 700.
De aanvraag voor VDAB-lesuren gebeurt bij het
begin van elk schooljaar (tot eind oktober).
11

26 maart:
jong autotalent strijdt voor de Gouden
Ook Kevin en Allan gaan ervoor!
Op 26 maart verzamelden een 50-tal jongeren uit meer dan 20 scholen en Syntra-centra
in het VDAB-centrum van Hasselt. Allemaal wilden ze maar één ding: bewijzen dat ze
cracks zijn in het autovak. Hier en daar droomde een jongere hardop van de hoofdprijs:
de Gouden Autosleutelhanger. Bij de kandidaten waren ook Kevin en Allan uit Don
Bosco Sint-Pieters-Woluwe. Een maand voor de wedstrijd ging TurboStart ze opzoeken.
We schotelden ze enkele vragen voor.
Waarom doe je mee?
Allan: “Ik wil mezelf uitdagen, weten wat ik kan en waar
ik sta in vergelijking met andere jongeren. Vorig schooljaar
wist ik het al: aan deze wedstrijd doe ik zeker mee.”
Kevin: “Ook ik sta al lang te popelen om mee te doen.
Zo’n geweldige kans om jezelf te bewijzen, krijg je niet
vaak. Toen de leerkracht vroeg wie van onze klas geïnteresseerd
was, moest ik dus niet lang nadenken.”
Kevin: “De leraar neemt ons af en toe apart en geeft ons
tips. Hij zegt waarop we moeten letten en hoe we de dingen
het best aanpakken.”
TurboStart 12 Voorjaar 2010
Hoe bereid je je voor?
Allan: “Enkele weken geleden belde hij ons enthousiast
op. Hij had net het volledige werkschema van de
Golf Blue Motion door gestuurd gekregen. Dat
gaan we binnenkort met ons gedrieën
bestuderen.”
A l l a n :
Kevin: “De wedstrijdproeven gaan
over deze Golf Blue Motion.
Enkele weken op voorhand
krijgen alle kandidaten
meer info over de
auto. Zo komen
we niet voor
verrassingen
te staan.”
“Binnenkort trekken
we ook naar
Gent. We krijgen er
een hele dag les over airconditioning. Want ook daar gaan
de proeven over. Alle kandidaten hebben recht op zo’n
opleidingsdag. Je moet al gek zijn om zo’n kans te laten
schieten. Trouwens, ook als ik niet meedeed aan de wedstrijd,
zou ik de opleiding willen volgen. Ik vind het
gewoon belangrijk om zo veel mogelijk te weten te komen
over autotechniek.”
Hoe schat je je kansen in? Sleep je de
Gouden Autosleutelhanger in de wacht?
Allan: “Mijn ambitie is: veel bijleren en weten waar ik sta.
Winnen is mooi, maar daar denk ik nu nog niet aan.”
Kevin: “Ik zal er zeker alles voor doen om te winnen. Maar
ik ben realistisch: onze school neemt voor het eerst deel.
We weten dus nog niet zo goed wat ons te wachten staat.
Maar we maken er het beste van.”
Wat heeft nu voorrang: de wedstrijd
of je GIP?
Allan: “Mijn GIP toch wel. Want daar krijg ik punten voor.
Dat zou pas leuk zijn: 100 op 100 op je GIP krijgen als je
de Gouden Autosleutelhanger wint.”

Autosleutelhanger
Kevin: “De GIP blijft ook voor mij nog het belangrijkst. Voor
de punten maar ook omdat het een keitof project is: ik
maak een breakoutbox. Da’s een sterk vereenvoudigd
diagnosetoestel dat alle signalen capteert. Niet simpel,
maar heel leuk.”
Allan: “Voor mijn GIP bouw ik een volledige elektronische
ontsteking. Alle elementen zit erin: bougies, alternator,
bobine, ... En achteraf moet ik daar nog een dik boek met
documentatie over schrijven. Tjonge, ik heb nog veel werk,
besef ik nu.”
Waarom ben je
autotechnieken gaan studeren?
Kevin: “Vroeger deed ik elektriciteit.
Maar dat was niks voor
mij. Ik wou iets studeren waar
ik plezier aan beleef. En auto’s
heb ik altijd al geweldig gevonden.
Dus heb ik vorig schooljaar
gekozen voor autotechnieken.
Ik ben zelfs speciaal van
school veranderd om de richting
te kunnen volgen.”
Allan: “Ook ik deed hiervoor
elektriciteit. Maar dit is echt
veel leuker. Je ziet hier tenminste
wat je doet.
Elektriciteit was me toch wat te abstract. Ik vind deze studierichting
ook completer: je hebt les over mechanica én
elektriciteit én elektronica.”
En straks, na het zesde jaar?
Werken of studeren?
Kevin: “Werken. Ik wil bij de politie gaan. Daar droomde ik
al van toen ik nog een kleine jongen was. Ik ben nu al druk
bezig met mijn examens. Nog één te gaan. Ik denk dat het
dus wel zal lukken. Maar autotechniek wil ik zeker niet
opgeven. Daarvoor vind ik het veel te boeiend. Da’s net het
leuke aan deze opleiding: je leert iets dat je altijd kunt
gebruiken. Ik kan bijvoorbeeld later aan mijn eigen auto
sleutelen of vrienden en familie helpen.”
Allan: “Na dit jaar ga ik werken én studeren. Werk heb ik
al. In het eerste trimester liep ik stage bij een BMW-garage.
De baas was daar zo tevreden over mij dat hij mij dadelijk
een contract heeft aangeboden. Ik kijk er echt naar uit
om daar straks te kunnen gaan werken. De sfeer is er heel
tof: hard werken maar toch ook vriendschappelijk. Na de
uren, ’s avonds, wil ik nog een opleiding volgen, carrosserie.
Want hoe meer ik over auto’s weet, hoe beter.”
13

TurboStart
Een daverend applaus voor de winnaar:
Tim De Preeter
54 jongeren haalden op 26 maart al hun autotechnisch
talent boven. De inzet: de Gouden Autosleutel hanger.
Om die te bemachtigen moesten ze eerst een voorronde
spelen. Daarin kregen ze in tweekoppige teams
enkele praktische opdrachten voorgeschoteld. Daarna
zetten alle kandidaten afzonderlijk hun tanden in pittige
theoretische vragen. Na deze voorronde bleven nog vier
kandidaten over. Zij gaven het beste van zichzelf in de
finaleproef. Alle vier scoorden ze sterk. Maar één was de
àllerbeste: Tim De Preeter.
14
Voorjaar 2010
Tim studeert autotechnieken aan het VTS in Sint-
Niklaas. Zijn overwinning levert hem prachtige
prijzen op. Natuurlijk de geweldige Gouden Auto -
sleutelhanger, maar ook een VIP-arrangement voor de
Grote Prijs Formule 1 van Spa-Francorchamps. En hij
mag als mecanicien meedraaien in het raceteam van
Jeffrey Van Hooydonk en Koen Wauters.
Een wedstrijd die je zeker niet mag missen WANT
elke jongere uit het zesde jaar autotechnisch onderwijs en Syntra-Leertijd kan meedoen
je krijgt eindelijk de kans je te meten met ander jong autotalent uit heel Vlaanderen
de wedstrijd laat je al proeven van het échte leven op de werkvloer
je maakt een goede indruk op sollicitaties als je vertelt dat je meegedaan hebt
er zijn schitterende prijzen te winnen, ook voor je school of opleidingsinstituut.
Volgend jaar meedoen?
Spreek je leerkracht er nu al over aan. Voor meer informatie
kan je leerkracht terecht bij André Sommereyns,
� 02 778 62 00, andre.sommereyns@federauto.be.

Hoe werkt een dieselpartikelfilter
(DPF)?
De honderdduizenden auto’s op onze wegen zorgen
samen voor flink wat luchtvervuiling. Ze worden immers
aangedreven door een verbrandingsmotor en welke
brandstof je ook gebruikt, bij verbranding komen giftige
gassen vrij.
Maar de uitstoot van roetdeeltjes is typisch voor dieselwagens.
Meer nog: door de steeds hogere inspuitdruk
en de introductie van directe inspuiting, worden de roetdeeltjes
steeds kleiner. En dat heeft kwalijke gevolgen,
want hoe kleiner het roetdeeltje, hoe dieper het in de
longen kan doordringen. Op lange termijn kan dat roet
kanker veroorzaken. Gelukkig is er een manier om de
schadelijke uitstoot van dieselwagens stevig te verminderen:
de dieselroetfilter (ook wel dieselpartikelfilter
genoemd).
�echnisch �echnisch ar�ikel ar�ikel
Van kracht sinds PM (mg/km)
Euro I 1992 140
Euro II (IDI) 1996 80
Euro III 2000 50
Euro IV 2005 25
Euro V 2009 5
Euro VI 2014 5
Omdat de Europese overheid steeds strengere normen
oplegt voor de uitstoot van auto’s werd ook de filtertechnologie
steeds belangrijker. Sinds de introductie van
de eerste voertuigen met roetfilter in 2000 is er dan ook
veel veranderd. In dit artikel gaan we na hoe zo’n DPF in
elkaar zit.
uitneembaar!
Waarom produceren benzinemotoren
geen roetdeeltjes?
Hoe vluchtiger je brandstof, hoe beter de vermenging met
de aangezogen buitenlucht en hoe beter de verbranding.
Als je weet dat benzine al bij normale buitentemperaturen
verdampt, kun je je wel voorstellen dat die brandstof in
een warme motor (waar de temperatuur makkelijk tot
90 °C kan oplopen) heel snel verdampt. En dus kan het
perfect gemengd worden met de aangezogen buitenlucht.
Maar diesel verdampt veel minder makkelijk.
Daarom is het een stuk lastiger om een goed mengsel van
diesel en lucht te maken. Bijgevolg is de verbranding in
een dieselmotor altijd minder volledig dan in een benzine -
motor. En door die onvolledige verbranding ontstaan er
roetdeeltjes.
Let wel: benzinemotoren produceren ook schadelijke
stoffen. Benzinewagens hebben een katalysator om stikstof -
oxiden, koolstofmonoxide en koolwaterstoffen om te
zetten in minder schadelijke stoffen. Hoe een katalysator
werkt, kan je nalezen in het najaarsnummer van 2006. Te
downloaden op www.toekomstopwielen.be.
15

Opbouw van de roetfilter
Er bestaan verschillende soorten roetfilters, maar het
belangrijkste onderscheid is dat tussen geregelde en
ongeregelde filters. Het eerste type wordt tijdens de
montage in de fabriek ingebouwd. Het tweede type
wordt nadien gemonteerd. Geregelde filters kunnen
worden aangesloten op de motorregeleenheid (vandaar
de naam ‘geregelde’ roetfilters). Met filters die in
namontage op de wagen geplaatst worden, kan de link
met de motorregeleenheid niet worden gelegd.
Type 1: de geregelde roetfilter
Dit filtertype is opgebouwd uit reeksen fijne kanaaltjes
die om beurten aan de tegenovergestelde zijde zijn
afgesloten. Van één zijde bekeken is dus de helft open,
en de helft gesloten. De wanden van de kanaaltjes laten
wel het uitlaatgas door, maar niet de roetdeeltjes. Op
die manier wordt het uitlaatgas gezuiverd.
Vroeg of laat komen de wanden natuurlijk vol roet te
zitten. Om de wanden te reinigen is er maar één oplossing:
de roetdeeltjes verbranden. Daar heb je dan wel
een voldoende hoge temperatuur voor nodig.
Roetdeeltjes verbranden immers pas bij 550 °C. En die
temperatuur haalt een dieselmotor niet bij normaal
gebruik.
Probleem oplossing
Oplossing 1: we halen de natuurlijke verbrandingstemperatuur
van roetdeeltjes (550 °C dus) naar
beneden door de kanaalwandjes van een coating te
voorzien. Die coating is een dun laagje waarin platina
verwerkt zit dat als een katalysator werkt en op die
manier de verbrandingstemperatuur van de roetdeeltjes
naar beneden haalt (tot 300 °C).
TurboStart 16 Voorjaar 2010
�echnisch �echnisch ar�ikel ar�ikel
Oplossing 2: we halen de natuurlijke verbrandingstemperatuur
van roetdeeltjes naar beneden door
een additief aan de diesel toe te voegen. Heel wat dieselwagens
die je vandaag op onze wegen ziet, hebben
deze technologie aan boord. Het gaat zo: een additief
(dat in een apart tankje in de wagen zit) wordt in een
kleine hoeveelheid bij de brandstof gemengd telkens als
je gaat tanken. Het additief gaat mee met de brandstof
door de motor en bindt zich met de roetdeeltjes die ontstaan
tijdens de verbranding. De stof zorgt er daarbij
voor dat de verbrandingstemperatuur van die roetdeeltjes
met ongeveer 100 °C verlaagt (tot
450 °C dus).
Oplossing 3: we verhogen de temperatuur
van de uitlaatgassen. Dit kan door
ingrepen die gestuurd worden door de
motorregeleenheid: overbruggen van de
intercooler, na-inspuiting(en), wijzigen van
het inspuitmoment en belasten van de
alternator door het inschakelen van verbruikers.

Geregelde roetfilter
Roetdeeltje
Ongefilterd gas
Gefilterd gas
Vuile roetfilter verbranden
Verbranding 1: passieve regeneratie
Roetfilters met een coating kunnen de roetdeeltjes
verbranden vanaf 300 °C. En die temperatuur kan
een dieselmotor bij intensief gebruik halen (bij
lange ritten op de autosnelweg bijvoorbeeld). De
roetdeeltjes in de roetfilter verbranden dan spontaan
en continu. Dit regeneratieproces noemt men
passieve regeneratie, precies omdat er geen tussenkomst
is van de motorregeleenheid.
Verbranding 2: actieve regeneratie
Bij roetfiltersystemen met een additief is passieve
regeneratie uitgesloten, want een dieselmotor
haalt nooit 450 °C bij normaal gebruik. Daarom is
een actieve regeneratie nodig, met ingrepen door
de motorregeleenheid (zie oplossing 3 hierboven).
Vraag: Hoe weet de motorregeleenheid precies
hoe vuil de roetfilter is? Antwoord: Dankzij de verschildruksensor.
Die sensor meet de druk in de uitlaat
voor en na de roetfilter en aan de hand van
dat drukverschil geeft hij een signaal door aan de
motorregeleenheid. Die daardoor weet hoeveel
roet er al is opgestapeld.
Verbranding 3: geforceerde regeneratie
Als een dieselwagen alleen voor korte afstanden
gebruikt wordt, (en dus altijd met een koude
motor rijdt), dan blijft de temperatuur in de uitlaat
te laag om een actieve regeneratie op te starten.
Gevolg: de roetfilter raakt volledig verstopt. In dat
geval moet de wagen naar de garage om een
geforceerde regeneratie uit te voeren. Met het diagnoseapparaat
wordt dan kunstmatig een situatie
gecreëerd die alsnog een regeneratie van de roetfilter
mogelijk maakt.
17

Opbouw van de roetfilter
Type 2: ongeregelde roetfilter
Dit filtertype wordt naderhand op het voertuig gemonteerd.
De motorregeleenheid kan daarom niet ingrijpen
om de roetfilter te regenereren.
Ongeregelde roetfilters zijn altijd open of halfopen. Men
noemt ze zo omdat de vrije doorgang door de filter niet
volledig geblokkeerd wordt. Ze zijn zo opgebouwd dat
de uitlaatgassen min of meer gedwongen via een doorlaatbare
wand moeten passeren. Op die manier zijn de
filters in staat om een deel van de roetdeeltjes op te vangen.
TurboStart 18 Voorjaar 2010
Omdat deze filters ook een coating hebben, is passieve
regeneratie mogelijk als de auto intensief gebruikt wordt
(bij langere en snellere ritten dus). Maar als de dieselmotor
niet intensief gebruikt wordt, dan zal de werking
van de roetfilter snel verminderen omdat de doorlaat -
bare wand verstopt raakt. Niet dat de wagen daar veel
hinder van zal ondervinden, de uitlaatgassen kunnen
immers nog altijd door de open kanalen passeren. Maar
ze worden dan niet meer gefilterd.
Ongeregelde gesloten roetfilters bestaan ook, maar die
zijn zeldzaam. Ze filteren de uitlaatgassen beter, maar
als ze verstopt raken, kunnen ze niet meer regenereren.
En dan kunnen ze de normale werking van de motor
belemmeren.
Halfopen ongeregelde roetfilter
Roetdeeltje
Ongefilterd uitlaatgas
Gefilterd uitlaatgas
Sintermetaal
Conclusies
Geregelde roetfilters halen tot meer dan 99 % van alle
roetdeeltjes uit het uitlaatgas.
Halfopen en open roetfilters kunnen tussen de 30 % en
40 % van de roetdeeltjes uitfilteren.
Gesloten ongeregelde roetfilters kunnen tot 70 % van de
roetdeeltjes wegfilteren, maar ze zijn veel gevoeliger
voor verstopping wanneer ze gebruikt worden in
ongunstige omstandigheden.
Chauffeurs die alleen korte afstanden afleggen, kopen
beter geen dieselwagen. Sinds de Euro 5-norm van
kracht is, krijgen alle dieselvoertuigen een DPF, en net
dat onderdeel kan niet overweg met dit soort gebruik.
Gebruik je een moderne dieselwagen nooit op langere
trajecten, dan vraag je gewoon om problemen.

Studeer je straks af?
Zo neem je een vliegende start op
de arbeidsmarkt!
Tip 1
Sta je te popelen om straks, na de examens in juni, de arbeidsmarkt
te veroveren? Lees dan zeker eerst deze tips. Ze helpen je bij de
zoektocht naar jouw droomjob.
Zoek uit wat je droomjob is
Met een opleiding in autotechniek
kun je heel wat kanten
uit: er bestaan verschillende
soorten jobs bij allerhande soorten
bedrijven. Dit moet je je dus
eerst afvragen:
Welke beroepen vind ik leuk?
Voor welke beroepen heb ik
talent?
In wat voor soort bedrijf wil ik
werken?
Enkele voorbeelden van beroepen
Autotechniek
Onderhoudstechnicus
Je doet vooral onderhoud en controles.
Diagnosetechnicus
Je spoort storingen op, stelt diagnoses en herstelt meer
complexe problemen.
Koetswerk
Plaatwerker
Je last en soldeert, en doet voorbehandelingen zoals plamuren
en schuren.
Commercieel
Klantenadviseur
Je legt aan klanten uit welke herstellingen noodzakelijk
zijn en waarom, en vertelt meer over de voor- en nadelen
van verschillende soorten technieken en herstellingen.
Logistiek
Magazijnier
Je beheert het volledige magazijn met auto-onderdelen
en zorgt ervoor dat de voorraad voortdurend aangevuld
wordt.
19

Ontdek alle beroepen en soorten bedrijven
via www.toekomstopwielen.be (kies
het menu Studenten)
TurboStart 20 Voorjaar 2010
Enkele voorbeelden van
bedrijven
Garages en koetswerkbedrijven
Garages en koetswerkbedrijven
bestaan in alle maten en
gewichten. Er zijn kleine
bedrijfjes, met een of twee
werknemers. Maar ook grotere
bedrijven waar heel wat
volk werkt. Je hebt verder
merkgarages en zelfstandige
garages.
Transportbedrijven
Transportbedrijven hebben
niet alleen chauffeurs nodig.
Je kunt er ook aan de slag
voor het onderhoud en herstel
van de voertuigen. Eén
transportbedrijf dat iedereen
kent, is De Lijn!
Pechverhelping
Je helpt chauffeurs die
met autopech aan de
kant van de weg staan. De ideale job als je met alle mogelijke
autotypes wilt kunnen werken en graag met mensen
omgaat.
Automobielinspectie
Je voert de controles uit en kunt opklimmen tot baas van
een vestiging.
Tip 2
Zoek je droomjob op de juiste plaats
Werk moet je zoeken, het komt niet
op je toe gestapt. Dat weet jij ook wel.
Maar wààr moet je het zoeken?
Via de VDAB
Ga langs bij het VDAB-kantoor in je
buurt of surf naar www.vdab.be (kies
het menu Werk zoeken).
Tip 3
Via advertenties in bladen
Werk in je buurt vind je bijvoorbeeld
in De Streekkrant, die elke week in
de bus valt (of surf naar
www.destreekkrant.be – kies het
menu Jobs).
Via je stageplaats
Informeer bij je stageplaats of er een
vacature is. Misschien zoekt je stagebedrijf
geen nieuwe werknemers,
maar wie weet zijn de baas of een collega
wel op de hoogte van vacatures
in een ander bedrijf.
Via leerkrachten, vrienden en
familie
Vertel aan iedereen die het wil weten
dat je een job zoekt. En vraag hun het
aan iedereen door te vertellen.
Scoor op het sollicitatiegesprek en
haal je droomjob binnen
Het is zover: je mag op gesprek komen voor de job van
je leven. Hoe overtuig je de baas ervan dat jij de beste
kandidaat bent? Met deze adviezen lukt het je zeker.
Vertel over je opleiding en kennis
Werkgevers weten niet altijd wat schoolverlaters kennen
en kunnen. Daarom:
Leg kort uit welke opleiding je achter de rug hebt
en wat je daar geleerd hebt.
Vertel wat je tijdens je stage hebt gedaan en wat het
onderwerp van je GIP was.
Vakantiewerk gedaan of klus je af en toe bij?
Breng het ter sprake.
Hoe meer praktische ervaring je hebt, hoe
beter je scoort bij een werkgever.
Heel wat werkgevers zoeken
nieuwe mensen via hun persoonlijke
contacten. Pas als het
‘via via’ niet lukt, plaatsen ze een
advertentie.
Via een spontane sollicitatie
Is er een bedrijf waar je erg graag aan
de slag wilt? Ga je dan toch gewoon
even voorstellen. Bel natuurlijk wel
vooraf om te vragen wanneer je mag
langskomen.

Oei, wat nu? Vakantiewerk
gedaan maar niet in de
autosector?
Ook dat vermeld je tijdens je
gesprek. Want elke professionele ervaring is waardevol. Je
toont ermee aan dat je al wat vertrouwd bent met het reilen
en zeilen op de werkvloer.
Toon dat je gemotiveerd bent
Om kans te maken op een job, moet je dynamisch en
gemotiveerd zijn. Maar hoe bewijs je dat?
Vertel waarom je precies déze job wilt.
Toon dat je moeite gedaan hebt om informatie over
het bedrijf te verzamelen.
Verwijs naar gebeurtenissen waarin je initiatief hebt
genomen.
Bijvoorbeeld: je hebt voor je GIP zelf contact opgenomen
met een leverancier; je bent af en toe op school
nagebleven om een opdracht af te maken; tijdens je
stage stopte je niet om klokslag 16 uur, maar werkte je
door tot je helemaal klaar was.
Zeg dat je weet dat je nog veel te leren hebt. Maar dat
je ernaar uitkijkt om nieuwe kennis op te doen.
Doe ook dit
Tijdens een sollicitatiegesprek wil de werkgever jou beter
leren kennen. Maar natuurlijk wil jij ook wel wat meer te
weten komen over de job en het bedrijf. Stel daarom ook
zeker enkele vragen:
Over de job
- Welke opdrachten krijg je
- Werk je in team of alleen?
Over de toekomst:
- Kun je doorgroeien naar een andere job?
- Krijg je kans om opleidingen te volgen?
Nog meer onmisbare tips voor een flitsende
carrièrestart in De Starterskit.
Je kunt hem gratis downloaden via
www.toekomstopwielen.be (kies het
menu Studenten).
Tip 4
Start in je droomjob vanuit
poleposition
Proficiat! Je hebt de job binnengehaald. Zo maak je er een gegarandeerd
succes van.
Maak enkele duidelijke afspraken met je werkgever
Wat zijn je werkuren?
Hoeveel verdien je?
Hoelang is de proefperiode?
Wie wordt je coach of peter?
Wat staat er in het arbeidsreglement?
Welke opleidingen moet je volgen?
Hou ogen en oren open
Toon niet hoe goed je bent. Toon wel hoe veel je kunt en wilt bijleren.
Luister naar advies.
Kijk hoe je collega’s een probleem aanpakken.
Zit je vast? Vraag om uitleg.
Informeer regelmatig bij je baas, coach of peter wat je goed
doet en wat beter kan.
Niet vergeten! Niet vergeten!
Afgestudeerd? Het eerste wat je dan moet doen: je inschrijven
als werkzoekende!
Hoe?
1. Bij het plaatselijke VDAB-kantoor.
2. Online via www.werkwinkel.be.
Waarom?
1. Je hebt dan recht op een uitkering na je wachttijd (die duurt
ongeveer een half jaar).
2. Je krijgt een Startbaankaart. Dankzij deze kaart kan een werkgever
je voordelig in dienst nemen.
Loop ook even langs bij de vakbond. Daar krijg je alle informatie
over je rechten en plichten zolang je geen werk hebt.
Het belang van een 7e jaar
Het is interessant om eerst een 7e jaar te doen en dan pas op
zoek te gaan naar werk.
Waarom? Daarom!
1. Je bent een jaartje ouder als je begint te solliciteren.
Je bent dus al wat rijper en hebt ook meer verantwoordelijkheidsgevoel.
2. In het 7e jaar gaan de leerkrachten losser met je om en je
krijgt vaker de kans om zelfstandig te werken. De sfeer is dus
minder schools en meer zoals in een gewoon bedrijf.
Dat maakt de overgang naar de werkvloer extra gemakkelijk.
3. Je leert in een 7e jaar nog heel veel blij.
Hoe meer je weet en kunt, hoe beter je kansen op de arbeidsmarkt.
4. Volg je nu een BSO-opleiding? Dan is een 7e jaar extra interessant.
Want het levert je een diploma secundair onderwijs op.
Met dat diploma verdien je meer én heb je betere carrièrekansen.
21

EDUCAM maakt je wegwijs in
hybridetechnologie
De auto van de toekomst
moet vooral milieuvriendelijk
zijn en zuinig
omspringen met de schaarse fossiele brandstoffen. De
hybrideauto, een auto met minstens twee energiebronnen
voor de aandrijving (bijvoorbeeld een verbrandingsmotor
en een elektromotor met batterij), voldoet aan
deze eisen. Je mag erop rekenen dat hij alsmaar populairder
wordt. Een zuiver elektrische wagen is nóg
milieuvriendelijker. En zo’n elektrowagen is allang niet
meer dat trage autootje van jaren geleden. Dat laat
EDUCAM je aan den lijve ondervinden.
Op een auto-evenement bij jou in de
buurt
Nog niet overtuigd van de power van een hybridewagen
of een elektrische auto? Laat de EDUCAM-opleidingen
dan naar je toekomen! Vraag je leraar vriendelijk maar
kordaat om contact op te nemen met het Regionaal
Technologisch Centrum (RTC) in jouw provincie. Het RTC
zal vervolgens contact opnemen met EDUCAM. Vergeet
ook niet langs te lopen op EDUCAM-events (autoevents,
stands, infomomenten…) Daar krijg je demonstraties
en videobeelden te zien over de werking en het
belang van deze nieuwe aandrijftechnologie. Je kan er
ook terecht met al je vragen over het onderwerp.
TurboStart 22 Voorjaar 2010
In het vorige nummer van TurboStart lieten we er
al een ballonnetje over op: EDUCAM, het opleidingscentrum
van en voor de autosector, wil toekomstige
autotechnici goed voorbereiden op de
komst van hybridevoertuigen. Kennis van de
hybridetechnologie– en dan zeker van de veiligheidsaspecten
– wordt alsmaar belangrijker. Daarom werkte EDUCAM
een mooi cursusaanbod uit: voor leerkrachten én voor leerlingen.
Check maar.
Een dagje les over de hybridewagen
EDUCAM heeft nog meer voor jou in petto. Laatstejaars
in het autotechnisch onderwijs kunnen immers een dag
les krijgen over de technologie van hybridewagens en
elektrische auto’s. Dat kan in een opleidingsplaats van
EDUCAM. Op het programma staat:
Het groeiende belang van hybride- en elektrische
auto’s: de voorraad fossiele brandstoffen wordt
steeds kleiner en de uitstoot van ongewenste gassen
en deeltjes heeft een negatief effect op onze gezondheid
en het milieu…
Basiskennis elektriciteit: hoe zit een elektrische
stroomkring in elkaar? Wat is spanning, stroom, vermogen
en energie? Wat is gelijkstroom/wisselstroom?
Veiligheid: hoe ga je om met een spanningsbron tot
wel 600 volt? Wanneer moet ik elektrohandschoenen
dragen? Hoe kan ik de batterij ontkoppelen? Hoe
moet ik een batterij blussen als er brand uitbreekt?
Gereedschap: wat is een isolatiemeter? Mag ik lassen
aan een hybridewagen?

Het batterijpakket. De ene accu is de andere niet. De
meest gebruikte batterijen zijn opgebouwd uit nikkelmetaalhydridecellen
of lithium-ioncellen. Beide batterijtypes
hebben hun specifieke eigenschappen en
moeten dus op een andere manier worden behandeld.
In elk geval is de accu de energiebron, het hart, van
het aandrijfsysteem. Je leert dan ook waarom het
hoge spanningscircuit automatisch wordt afgesloten
als bijvoorbeeld de airbag van de wagen afgaat, waarom
de koeling van de batterij zo belangrijk is en hoe
het aircosysteem in een elektrische wagen is opgebouwd.
Het remsysteem: wat is regeneratief remmen?
Als je dit programma doorlopen hebt, ken je alle basisbouwstenen
van een hybride- en elektrische auto. Maar
de kunst is natuurlijk om al die onderdelen met de verbrandingsmotor
samen te voegen tot één optimaal werkend
geheel. Met deze bouwstenen zijn immers verschillende
structuren mogelijk:
Als de wielen direct mechanisch door de verbrandingsmotor
én door de elektromotor aangedreven
kunnen worden, heb je een parallelle aandrijving.
Voor leerlingen én voor leerkrachten
Bij aandrijving in serie gebeurt de directe mechanische
wielaandrijving alleen door de elektromotor(en).
De verbrandingsmotor is in zo’n systeem verbonden
aan een elektromotor die als generator werkt.
Een andere structuur is die van de gecombineerde
aandrijving, of ook wel serie-parallelstructuur
genoemd. Hoe deze complexe structuur werkt, leggen
de mensen van EDUCAM met plezier uit aan de hand
van een praktische opstelling.
Je kan hybridevoertuigen ook in klassen verdelen op
basis van de rol die de verschillende onderdelen spelen.
Een hybrideauto met een krachtige verbrandingsmotor
en zwakke elektromotor met batterij is niet hetzelfde als
een hybridewagen met een krachtige elektromotor, voldoende
batterijen en een kleine verbrandingsmotor om
de wagen bij lange trips van energie te voorzien. Bij een
full hybrid kan de wagen bijvoorbeeld ook even volledig
elektrisch rijden. Bij een mild hybrid speelt de
elektromotor alleen een ondersteunende rol: hij springt
de benzinemotor bij wanneer die extra kracht nodig
heeft (om te accelereren bijvoorbeeld).
Steek zelf de handen uit de
mouwen
De lessen van EDUCAM zijn geen saaie
theorielessen. Je mag ook zelf de elektrohandschoenen
aantrekken om metingen
en ingrepen uit te voeren. En daarvoor
brengen de instructeurs van EDUCAM de
gloednieuwe Mitsubishi iMiev mee. Da’s
een volledige elektrische auto die qua
prestaties niet meer hoeft onder te doen
voor een auto met verbrandingsmotor.
Jouw testauto is dus meteen het neusje
van de zalm.
Je leerkracht kan de hele klas inschrijven voor de EDUCAM-opleiding
over hybride- en elektrotechnologie. De opleiding duurt één dag en
wordt in een instructielokaal van EDUCAM gegeven. Maar ook je leerkracht
zelf kan op opleiding bij EDUCAM. Die cursus duurt ook één dag
en stoomt je leraar helemaal klaar zodat hij jou prima wegwijs kan
maken in deze nieuwe technologie. Laat je leraar dus snel contact opnemen met je RTC en EDU-
CAM door te mailen naar ivossen@educam.be of cgilson@educam.be. Bellen kan naar het nummer
02 778 63 30.
23

Studiewijzer
Voltijds of deeltijds leren: je kiest zelf welke weg je neemt naar de wondere wereld van alles
wat op wielen rijdt. Wij tonen je hieronder welke richtingen je zoal uitkan.
TSO
Voltijds leren
algemene vorming combineren
met flink wat technische vakken
en praktijklessen
een diploma secundair onderwijs,
waarmee je verder kan studeren
mogelijkheid om te specialiseren
via een 7e jaar
sommige scholen spitsen het 7e
jaar toe op een bepaald thema,
zoals vrachtwagens of elektronica
TurboStart 24 Voorjaar 2010
Björn
Björn Van Hullebus volgde het 7e jaar autotechnieken aan het VTI
Onze-Lieve-Vrouw Ter Duinen in Zeebrugge: “Het grote voordeel van
deze opleiding zijn de vele praktijkuren. We krijgen echt de kans om
allerlei problemen in detail te bestuderen en op te lossen. Na mijn zesde
jaar autotechnieken vond ik mijn basis toch wat te klein om aan het
werk te gaan.”
BSO
Derde graad 7e specialisatiejaar
Studiegebied Auto: Studiegebied Auto:
Auto Auto-elektriciteit
Carrosserie Bedrijfsvoertuigen
Tweewielers en lichte Carrosserie- en spuitwerk
verbrandingsmotoren Diesel- en LPG-motoren
Scheeps- en havenwerk
Mecanicien motorfietsen
Derde graad 7e jaar
Studiegebied Auto: Studiegebied Auto:
Autotechnieken Toegepaste autotechnieken
meer “handen uit de mouwen”: zo’n 12 wekelijkse praktijkuren
keuze tussen meerdere richtingen in de 3e graad
mogelijkheid om het diploma secundair onderwijs en het attest
bedrijfsbeheer te behalen na een 7e jaar
sommige scholen bieden ook modulair
onderwijs aan
Klaus
Klaus Van Beneden volgde de richting
fietstechnieken en lichte verbrandingsmotoren
aan het VTI in
Leuven: “Mijn passie voor de zuivere
mechanica van de fiets deed me voor
deze richting kiezen. Ik deed er pakken
praktische ervaring op. Ook al
omdat ik vijf maanden stage gelopen
heb in een fietsenfabriek.”

Leertijd
Deeltijds leren
al wat geld verdienen terwijl je leert
1 of 1,5 dag per week naar school
les volgen in een Syntra-instelling
vanaf 18 jaar: ondernemersopleiding mogelijk
Een greep uit de mogelijke richtingen:
Carrosserie(hersteller)
Fiets-, bromfiets en motorfietsmecanicien
Garagehouder(-hersteller)
Mecanicien
Ook modulair onderwijs is soms mogelijk.
Contacteer het Syntra-opleidingscentrum in je
buurt voor meer info of een volledig overzicht
(www.syntra.be).
Ferdi
Ferdi Nagci koos op zijn
zeventiende voor de mecanicien-opleiding
in de leertijd:
“Ik vond het fantastisch om
werk en opleiding te combineren.
Ik was altijd al erg
handig en mijn passie voor
elektronica kwam goed van
pas in het leslokaal én op de
werkvloer. Daar mocht ik aan
wagens van alle merken
sleutelen.”
Alban
Alban volgde zijn auto-opleiding
aan het Centrum Deeltijds
Onderwijs in Deurne: “Ik ging
afwisselend een week naar
school en een week werken. Dat
is een goed systeem, omdat je
dan echt aan iets kan doorwerken.
Zo leer je het meest bij.
Bovendien kreeg ik op school
lessen in carrosserie, terwijl ik
op het werk ook mechanica
deed. Daardoor kreeg ik een
heel ruime basis.”
DBSO (Deeltijds Beroeps Secundair Onderwijs)
al wat geld verdienen terwijl je leert
gemiddeld 15 uur les per week (of: een week werken, een week
school)
meestal: les volgen in de gebouwen van een technische school
begeleider helpt je een stageplaats te vinden
Een aantal mogelijke richtingen:
Automecanicien
Carrossier
Fietshersteller
Fietskadermonteur
Hulpmecanicien personenwagens
Hulpmecanicien vrachtwagens
Mecanicien lichte verbrandingsmotoren
Pistoolschilder
Op www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod/dbso/richtingen.asp
zie je welke opleidingen je allemaal kan volgen en in welke scholen
dat kan.
Meer weten over opleidingen in de wereld
van alles wat op wielen rijdt? Surf dan naar
www.toekomstopwielen.be
25

Bewegende expansieventielen en
dieselpompen
We vallen binnen tijdens de theorieles over airco, één
van de vier modules die AUTOWEB aanbiedt. Later dit
schooljaar komen ook nog CAN-bus, commonrail en
diagnose aan bod. Op een projectiescherm illustreert
leraar Joris de werking van het thermostatisch expansieventiel.
Dat expansieventiel blijkt een belangrijk
onderdeel van de airco-installatie in de gasleiding en
zorgt voor een drukverschil zodat het gas kan uitzetten.
Pittige kost, maar gelukkig wordt alles duidelijk dankzij
een bewegende illustratie met blauwe en rode leid -
ingen. En wie het niet meteen beet heeft, kruipt thuis
gewoon achter z’n computer om de tekening nog eens
te bekijken.
TurboStart 26 Voorjaar 2010
Een dagje e-learnen in het zesde jaar autotechnieken
In het vorige nummer van TurboStart kon je het al lezen: er bestaat een
e-learningpakket AUTOWEB waarmee je in de klas of thuis heel wat over
autotechniek kunt opsteken. Je kruipt gewoon achter je computer, logt in
en de les begint. TurboStart ging een kijkje nemen in het VITO
Hoogstraten, waar leraar Joris Deckers al 3 jaar e-learning toepast in het
zesde jaar autotechnieken.
Animaties E-fan
Leraar Joris Deckers is fan van e-learning. “Ik gebruik dit
soort computerlessen in combinatie met een papieren
cursus, die ik zelf gemaakt heb. De lessen theorie worden
zo een stuk interessanter voor de leerlingen. Want
animaties die stap voor stap illustreren wat er gebeurt,
zijn veel duidelijker dan stilstaande tekeningen. En ook
de levensechte foto’s en de doorsneden van autoonderdelen
maken duidelijk hoe alles echt in elkaar zit.”
Op eigen tempo
De leerlingen autotechnieken zitten niet met z’n allen
achter de computer, maar volgen de e-les op een groot
scherm in de klas. “Zo kan ik de afbeeldingen makke-

lijker toelichten en kunnen we alles klassikaal bespreken.
Daarna spoor ik de leerlingen aan om thuis alles
nog eens rustig te bekijken achter de computer, samen
met hun papieren cursus. Ze moeten gewoon inloggen
met hun paswoord en kunnen op hun eigen tempo aan
de slag. En wat ook handig is: ze kunnen er tests invullen
om te checken of ze de leerstof goed begrepen hebben.”
Maar doen de leerlingen dat
ook? Kruipen ze ’s avonds
nog achter de computer om
te checken hoe een compressor
van de airco-installatie
werkt? We vroegen het
hen zelf!
Dries (18)
… zit ongeveer 3 uur per
week achter de computer,
waarvan 1 uur voor elearning.
… gebruikt de cursus in combinatie
met de animaties op de computer.
… vindt e-learning handig om in motoren
na te kijken hoe de doorstroming van
het gas werkt en waar welke druk zit.
… twijfelt nog of ie volgend jaar als mecanicien in
een garage gaat werken, of als watertechnicus in een
bedrijf waar hij vakantiewerk doet.
Jeroen (17)
… zit ongeveer 3 uur per week achter de computer,
waarvan 1 uur voor e-learning.
… vult de tests op de computer
in als voorbereiding
voor een echte test in de
klas.
… vindt e-learning handig
om te snappen hoeveel druk
er in een verdamper zit
en hoe de vloeistof stroomt.
… wil misschien nog een
bachelor Autotechnieken
volgen na dit schooljaar.
Joachim (17)
… zit ongeveer 10 uur per week achter de computer,
waarvan 1 à 2 uur voor e-learning.
… gebruikt de cursus én z’n computer om zich voor
te bereiden op een test.
… vindt e-learning handig om een tandempomp
die remdruk regelt, te bestuderen.
… wil volgend jaar gaan werken, liefst in de garage
met heftrucks waar hij al vakantiewerk gedaan heeft.
Sam (19)
… zit ongeveer 5 uur per week achter de computer,
waarvan 1,5 uur voor e-learning.
… probeert eerst de tests op de computer uit en
neemt daarna de cursus erbij.
… vindt e-learning handig
om te zien hoe het
magnetisch veld en de
spoelen in een elektrische
motor werken.
… wil na z’n studies aan
de slag gaan in een kleine
garage waar ze alle
merken auto’s herstellen.
27

Stijn (17)
TurboStart 28 Voorjaar 2010
Niels (18)
… zit ongeveer 7 uur per week
achter de computer, waarvan
0,5 uur voor e-learning.
… bekijkt alle tekeningen goed
tijdens de les en vertrouwt
daarna vooral op z’n cursus.
… vindt e-learning handig om
te zien hoe de luchtmassameter
werkt.
… wil na dit schooljaar in een
garage gaan werken
en zich ’s avonds bijscholen
in LPG-installaties.
… zit ongeveer 4 uur per week achter de
computer, waarvan 1 uur voor e-learning.
… bekijkt elke week de leerstof op z’n computer.
… vindt e-learning handig om de doorsnede
en de werking van een dieselpomp te
kunnen bekijken.
… twijfelt nog of hij na dit schooljaar gaat
werken of verder studeren.
Karel (18)
… zit ongeveer 4 uur per week achter de computer,
waarvan 0,5 uur voor e-learning.
… bekijkt één keer per week de leerstof op
de computer.
… vindt e-learning handig om alles te
weten te komen over elektrische
sensoren.
… denkt eraan om nog een bachelor
Autotechnieken te volgen en een krak
te worden in diagnose.
AUTOWEB ook bij jou in de klas?
Vraag je leerkracht contact op te
nemen met EDUCAM via 02 778 63 30
of vraag je leerkracht in te schrijven via
elearning@educam.be
Dankzij e-learning…
kan je in de klas op een groot scherm of achter
de computer levensechte animaties zien
worden de theorielessen een stuk boeiender
kan je daarna thuis op je eigen tempo alles nakijken
en bestuderen
kan je testen of je de leerstof onder de knie hebt
Niet enkel in de klas, maar ook
op de werkvloer wordt
gebruik gemaakt van e-learning.
Wie vandaag in een
garage werkt, moet geregeld
bijscholing volgen. Logisch,
want een goeie garagist
moet vandaag met z’n
handen én met de computer
kunnen werken. Een
moderne wagen bevat
meer dan 5000 foutcodes, waarvan er heel
wat opgespoord worden via de computer. De technologie
is zo uitgebreid dat je altijd op de hoogte
moet zijn van de laatste nieuwigheden. Die
bijscholing krijg je soms in leslokalen, maar
evengoed via een e-learningpakket thuis achter
je computer.

De carrossier werkt
met nieuwe materialen en
nieuwe technieken
Een auto is een knap staaltje van technisch vernuft. En
daar zit het koetswerk zeker voor iets tussen. Nieuwe
materialen, nieuwe toepassingen, nieuwe apparatuur en
dus ook nieuwe technieken. Welkom in de wereld van het
hardsolderen en de clinchverbinding.
De nieuwste koetswerken bestaan uit een mix van
materialen: gewoon staal, hoogsterktestaal, aluminium...
Begrijpelijk, want constructeurs willen niks liever
dan lichtere en dus zuinigere wagens maken. Maar
tegelijk willen ze maar al te graag die vijf sterren in de
NCAP-crashtest behalen. Intussen staat de carrossier
voor een uitdaging: welke techniek gebruik je immers
om een onderdeel uit aluminium met een element uit
hoogsterktestaal te verbinden? Is puntlassen de beste
manier om twee platen op elkaar vast te maken? In elk
geval blijken de specifieke herstellingsrichtlijnen van de
constructeur steeds vaker onmisbaar.
Treksterkte = MPa
Ultrahoogsterktestaal
(Advanced High Strength
Steel) wordt intussen
alweer enige tijd gebruikt.
Dus kunnen we rustig
stellen dat quasi elke auto
op onze wegen uit verschillendemateriaalsoorten
is samengesteld. Maar
die “nieuwe” staalsoorten
Originele hardsoldeernaad
vereisen wel een aparte bewerkingstechniek. Je moet
namelijk weten dat hoogwaardig staal zijn treksterkte
en dus zijn crashcapaciteiten verliest als je het zelfs
maar heel even boven de 1000 °C opwarmt. Maar wat
is treksterkte eigenlijk precies?
Het opzoeken van technische
voorschriften is een noodzaak.
De carrosier en zijn pc worden
onafscheidelijke vrienden.
29

Het afslijpen van koper
moet met de nodige
voorzorg gebeuren.
De treksterkte is de maximale mechanische spanning
die een materiaal aankan als het vervormd wordt. Als
het materiaal die maximale spanning langdurig opgelegd
krijgt, dan ontstaat er een breuk. De eenheid van
treksterkte is MPa (Megapascal) en kan variëren van 10
MPa (en zelfs minder) voor sommige polymeren (kunststof),
tot meer dan 5000 Mpa voor koolstofvezels (dat
materiaal wordt niet voor niks in Formule 1-wagens
gebruikt). De staalsoorten die gewoonlijk in de autoindustrie
gebruikt worden, hebben een treksterkte tussen
de 150 en de 2000 Mpa. Die treksterkte bepaalt
samen met de dikte van het materiaal de sterkte van
een onderdeel. Daarom wordt een A-stijl (waar de voordeur
op scharniert) vervaardigd uit ultrahoogsterktestaal
met een treksterkte tussen 1000 en 1500 Mpa
en een dikte tussen 2 en 3 mm. Als je diezelfde A-stijl
in zacht staal zou maken, heb je al een stevige ‘balk’
nodig (drie of vier keer de dikte van ultrahoogsterktestaal)
om dezelfde sterkte te bekomen.
TurboStart 30 Voorjaar 2010
Bij las- en slijpwerkzaamheden
kan je niet zonder persoonlijke
beschermingsmiddelen.
De snelle evolutie in de wereld van het
koetswerk maakt opleiding onmisbaar.
Zeg niet ‘koperlassen’, maar wel
‘hardsolderen’
En precies die treksterkte gaat dus verloren als het
materiaal te sterk opgewarmd wordt. Gelukkig zijn er
verschillende verbindingsmethodes die de warmte kunnen
beperken. Eén ervan is het MIG-hardsolderen. In de
volksmond ook wel koperlassen genoemd. Al is ‘lassen’
hier een foute benaming, want bij lassen smelten we
zowel de te verbinden materialen als het toevoegmateriaal.
Bij solderen smelten we alleen het toevoegmateriaal
om zo de verbinding te maken. In het geval van
hardsolderen is dat toevoegmateriaal een koperlegering
(meestal een koper-siliciumlegering). Omdat de smelttemperatuur
hier “maar” 900 °C bedraagt, behoudt het
bewerkte staal zijn waarde. Wil je nog een voordeel? De
zwakste plek van een lasverbinding is vlak naast de lasnaad.
Met hardsolderen vermijd je die zwakke plek,
omdat je het staal eenvoudigweg niet smelt. Tests wijzen
uit dat MIG-hardsolderen een perfecte verbinding
vormt, uiteraard op voorwaarde dat je het volgens de
regels van de kunst doet. De technische informatie van
de constructeur is hier alweer heel belangrijk. De hersteller
kan vandaag echt niet meer zonder die richtlijnen.
Nieten en lijmen
Hardsolderen is dus een prima manier om twee platen
kops aan elkaar te verbinden. Om twee platen op elkaar
vast te maken, bestaan nog andere technieken: doordrukken
en clinchen.

Een doordrukverbinding zorgt ervoor dat de platen in
elkaar worden gedrukt. Bij een clinchverbinding worden
de twee platen met een “niet” aan elkaar vastgemaakt.
Dat is zowat de meest efficiënte verbinding die momenteel
bij herstelling en constructie toegepast kan worden.
De clinchverbinding biedt tot 30 % meer stevigheid
dan een puntlas. Het is de meest betrouwbare verbindingsmethode,
vereist weinig energie en vooral: er is
geen warmte mee gemoeid. Bij aluminiumconstructies
is dit de meest gebruikte methode.
De nadelen van lassen
Een bekende Duitse autoconstructeur
heeft onlangs een radicaal besluit genomen:
“Lassen, dat doen we niet meer.”
Ze kozen meteen voor een nieuwe reparatiemethode,
en daar zijn enkele
goede redenen voor:
1. Lassen beschadigt de zinklaag, en
dat is de eerste beschermer tegen
corrosie. Constructeurs geven meer
dan tien jaar roestgarantie op hun
voertuigen. Ook na reparatie moet
die garantie gewaarborgd blijven.
2. De hoge lastemperaturen maken de
capaciteiten van het staal kapot.
3. Clinchverbindingen garanderen de
stijfheid van het koetswerk.
Hoogtechnologische puntlasapparaten
En ook bij het puntlassen moeten we de temperatuur
zien te beperken. Daarom werden er speciale (erg dure)
puntlasapparaten ontwikkeld. Daarmee kan je met een
korte hoge stroompiek en snelle afkoeling platen aan
elkaar lassen. Die nieuwe generatie toestellen trekt
stroompieken tussen 10.000 en 15.000 ampère en kunnen
op de milliseconde afgesteld worden.
4. De reparatietijden worden drastisch
(met wel 30 %) ingekort.
Uiteraard gaat het hier voornamelijk
over buitenste plaatdelen zoals
achterpaneel, achtervleugel
of dak. Maar
ook een deelreparatie
van de voorste langsdrager
kan/moet op
deze manier gerepareerd
worden. Er wordt
gewerkt met een 2Klijmverbinding
in combinatie
met ponsnagels of
popnagels en bij die
reparaties wordt dus niet
meer gelast.
31

TurboStart,
het magazine voor
jongeren met een
passie voor alles wat
op wielen rijdt.