2010-03 - Zending Hersteld Hervormde Kerk
2010-03 - Zending Hersteld Hervormde Kerk
2010-03 - Zending Hersteld Hervormde Kerk
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jaargang 4 – <strong>2010</strong><br />
Nummer 3<br />
<strong>Zending</strong><br />
<strong>Hersteld</strong><br />
<strong>Hervormde</strong><br />
<strong>Kerk</strong><br />
In dit nummer o.a.:<br />
l Rondblik: achteromzien en vooruitkijken<br />
l De vier jonge moeders waren weduwe<br />
l Alle zeilen bijzetten om Bijbelschool af te ronden<br />
l <strong>Zending</strong> in wereldperspectief<br />
l Financiële verantwoording 2009<br />
l De grootste gift die je kunt krijgen<br />
l Tien vragen aan Truus van Bragt
INZICHT<br />
COLOFON<br />
RONDBLIK: Achteromzien en vooruitkijken<br />
Het is goed om jaarlijks terug te zien op de<br />
activiteiten van de Commissie <strong>Zending</strong> die hebben<br />
plaatsgevonden op de zendingsterreinen in<br />
Malawi en Suriname. In dit artikel een terugblik<br />
en een vooruitblik.<br />
2009 | Malawi<br />
De eerste aandacht werd in 2009 gericht op de<br />
werving van een veldwerker. De Commissie was<br />
verheugd dat de heer Albert van Bragt aangesteld kon<br />
worden. Vervolgens vond de voorbereiding op hun<br />
uitzending plaats: het volgen van geschikte cursussen,<br />
het leren van de eerste beginselen van het Chichewa,<br />
het verhogen van de vaardigheid in het spreken van<br />
de Engelse taal. In oktober vond de uitzending plaats<br />
en vestigden zij zich in Zomba, waar ook de familie<br />
Oomen woont. Twee kinderen bleven in Nederland in<br />
verband met hun opleiding. Inmiddels heeft de<br />
familie Van Bragt haar weg in Malawi gevonden.<br />
Voor de Bijbelschool in Zomba werd een tweede<br />
groep studenten door de RPC gekozen om opgeleid<br />
te worden tot evangelist. Inmiddels heeft de eerste<br />
groep studenten in de loop van 2009 een eigen<br />
gemeente of district toegewezen gekregen, waarin<br />
ze als evangelist zijn aangesteld. Het is heel indrukwekkend<br />
om te zien hoe zij op eenvoudige en<br />
betrokken wijze het Evangelie onder hun landgenoten<br />
verkondigen. Het werk op de Bijbelschool werpt op<br />
deze wijze al de eerste vruchten af. Er is reden tot<br />
verwondering en dankbaarheid richting de Heere.<br />
2009 | Suriname<br />
Begin 2009 kwam vanuit Suriname de vraag of de<br />
HHK het zendingswerk van de OPC over zou kunnen<br />
Zicht Op <strong>Zending</strong><br />
is een (gratis) uitgave van de<br />
<strong>Zending</strong> <strong>Hersteld</strong> <strong>Hervormde</strong> <strong>Kerk</strong><br />
Overname van artikelen, foto’s en<br />
informatie alleen na overleg met de<br />
eindredacteur.<br />
Aanvragen voor gratis toezending<br />
(indien u dit blad niet via de eigen<br />
gemeente ontvangt):<br />
<strong>Zending</strong> <strong>Hersteld</strong> <strong>Hervormde</strong> <strong>Kerk</strong><br />
Vendelier 51-D<br />
3905 PC Veenendaal<br />
T: (<strong>03</strong>18) 55 42 12<br />
E: info@zhhk.nl<br />
Foto voorzijde: Bouw van de kerk in Nankhokota<br />
Redactie<br />
L.W. Both<br />
K. Lievense<br />
E. van Vlastuin<br />
P. Vogelaar<br />
Eindredactie<br />
Ds. J.C. den Ouden<br />
T: (0488) 44 14 16<br />
E: j.c.den.ouden@solcon.nl<br />
Medewerkers<br />
N. Boonzaaijer-van Herk (coördinatie)<br />
A.J. van Laar-Dullemeijer (jeugdrubriek)<br />
L.H. de Kluijver (opmaak)<br />
nemen. Vanuit deze kerk is een aantal jaren zendingswerk<br />
verricht, zowel in Paramaribo als onder de<br />
Indianen in Powakka. Na een bezoek en verdere<br />
kennismaking is besloten tot overname. Dominee<br />
B.M. Meuleman en zijn gezin zijn voor vier maanden,<br />
in de verlofperiode van dominee Mynders, daar werkzaam<br />
geweest. Zij zijn bijgestaan door kinderwerker<br />
Windy de Wit. De overname van dit zendingsterrein<br />
behoeft de nodige aandacht. Er moet onder andere<br />
een huis voor zowel het zendelingsgezin als voor de<br />
kinder werker gerealiseerd worden in Powakka.<br />
<strong>2010</strong> | Malawi<br />
Voor 2011 wordt gestreefd naar een tweede zendingspredikant<br />
voor Malawi, met name voor de Bijbelschool.<br />
Binnenkort zal hiertoe een beroep worden uitgebracht.<br />
<strong>2010</strong> | Suriname<br />
Aangezien er nog geen vaste zendingspredikant be -<br />
noemd kon worden, zijn enkele predikanten/kandidaten<br />
bereid gevonden om enkele maanden betrokken te zijn<br />
in Paramaribo en Powakka. Verder zal ook Windy de<br />
Wit naar Suriname gaan om vooral het evangelisatiewerk<br />
onder de kinderen voort te zetten en uit te<br />
breiden. Gestreefd wordt om ook hier zo spoedig<br />
mogelijk een predikant uit te zenden naar Suriname.<br />
Tot slot<br />
Zo mag de HHK betrokken zijn op twee zendings -<br />
terreinen. De Heere geve daar Zijn zegen over, opdat<br />
Zijn koninkrijk moge worden uitgebreid. ■<br />
Breukelen, dr. A. van Nieuw<br />
Amerongen<br />
Bestuur <strong>Zending</strong><br />
Ds. K. Klopstra (voorz.)<br />
A.W. Saly (secr.)<br />
E. Ebbers (penn.)<br />
Ds. D. Heemskerk<br />
Ds. J.C. den Ouden<br />
E. de Jong<br />
A. van Nieuw Amerongen<br />
P. Vogelaar<br />
Bankgegevens<br />
Rekening 11.32.18.230<br />
t.n.v. <strong>Zending</strong> Herst. Herv. <strong>Kerk</strong><br />
te Veenendaal<br />
(s.v.p. met duidelijke omschrijving)<br />
2 Z I C H T O P Z E N D I N G
Tijdens visitatie maakten de zondagse erediensten indruk<br />
De vier jonge moeders van de<br />
dopelingen waren weduwe<br />
P. Vogelaar<br />
Het doel van de visitatie was om<br />
inzicht te krijgen of te vergroten in<br />
de voortgang van het werk van de<br />
zending in Malawi. Zoals gebruikelijk<br />
was er weer een hele lijst met onderwerpen<br />
die met de zendingswerkers<br />
in Malawi en de vertegenwoordigers<br />
van de RPC moest worden be -<br />
sproken. Het is ondoenlijk om de<br />
volledige lijst te bespreken, maar wij<br />
zullen een paar zaken vermelden. De<br />
eerste groep studenten van de<br />
Bijbelschool is inmiddels geslaagd.<br />
Aan hen is als teaching elder een<br />
arbeidsveld toegewezen. Vier<br />
evangelisten waren al binnen de<br />
RPC werkzaam en nu zijn er tien<br />
bij gekomen. Voor hen is inmiddels<br />
een stuk land gekocht. De tekeningen<br />
van de huizen die gebouwd moeten<br />
worden zijn klaar. In september<br />
<strong>2010</strong> vangt de bouw aan. Op de<br />
Bijbelschool zijn inmiddels weer<br />
zestien nieuwe studenten met de<br />
studie begonnen.<br />
Het werk binnen de RPC mag<br />
gestaag voortgang hebben. Er zijn<br />
170 gemeenten en preaching points,<br />
waar iedere zondag een dienst wordt<br />
gehouden. De nieuwe teaching<br />
elders hebben inmiddels het werk<br />
van dominee Oomen overgenomen<br />
om gemeenteleden op te leiden tot<br />
full members. Een aantal van hen<br />
In Malawi worden op 170 plaatsen elke zondag diensten van<br />
de RPC belegd. Veel kinderen en volwassenen zijn de<br />
afgelopen tijd gedoopt. Het probleem is echter dat er maar<br />
twee predikanten zijn om de doop te bedienen. Inmiddels<br />
zijn zestien studenten begonnen met een studie aan de<br />
Bijbelschool. Dit bleek tijdens de jaarlijkse visitatie van de<br />
ZHHK in Malawi van 15 juni tot en met 22 juni <strong>2010</strong>.<br />
heeft inmiddels belijdenis des geloofs<br />
afgelegd. De doop is meermalen aan<br />
volwassenen bediend en ook regelmatig<br />
aan kinderen. Het probleem<br />
is echter wel dat er maar twee<br />
predikanten zijn die het sacrament<br />
van de doop mogen bedienen. Door<br />
op centrale plaatsen het sacrament<br />
te bedienen, wordt dit probleem<br />
enigszins ondervangen. Als de Heere<br />
het geeft, zal in september <strong>2010</strong><br />
voor de eerste maal het sacrament<br />
van het Heilig Avondmaal worden<br />
bediend in het midden van een<br />
gemeente van de RPC. Ook zullen<br />
dan twee evangelisten als predikant<br />
bevestigd worden.<br />
In de periode van vijf weken die ik<br />
in Malawi mocht verblijven – vier<br />
weken als gastdocent en één week<br />
voor de visitatie – waren de<br />
zondagse erediensten weer een<br />
indrukwekkende belevenis.<br />
Vooral toen op twee<br />
zondagen de belijdenis des<br />
geloofs werd afgelegd en er<br />
kinderen en volwassenen<br />
werden gedoopt. Veel<br />
indruk maakten de vier<br />
jonge moeders die hun<br />
kinderen ten doop hielden.<br />
Waar waren de echt -<br />
genoten? Zij bleken allen<br />
weduwe te zijn. De AIDS<br />
had toegeslagen... Wat rijk dat hier<br />
van het verbond met Abraham<br />
gesproken mocht worden.<br />
In de afgelopen jaren is het<br />
sacrament van de Heilige Doop niet<br />
meer bediend binnen de RPC. De<br />
reden hiervan was het gebrek aan<br />
predikanten, maar ook de beperkte<br />
mogelijkheid tot het volgen van het<br />
doop- en belijdenisonderwijs.<br />
Inmiddels hebben er al diverse<br />
doopbedieningen plaatsgevonden.<br />
Naast de volwassenendoop wordt<br />
er dan ook belijdenis van het geloof<br />
afgelegd. Hierna krijgt iedere<br />
dopeling een persoonlijke zegen.<br />
Als dat in één geval 42 maal achter<br />
elkaar dient plaats te vinden, heeft<br />
onze zendingspredikant wel de<br />
bijstand van een Aaron en Hur<br />
nodig om zijn armen op voldoende<br />
hoogte te houden. ■<br />
Z I C H T O P Z E N D I N G 3<br />
HELDER
FOCUS<br />
Groeiend besef van noodzaak kerkelijk leven in RPC<br />
Alle zeilen bijzetten om<br />
Bijbelschool af te ronden<br />
ds. R.J. Oomen,<br />
Malawi<br />
Met betrekking tot de voortgang<br />
van de zending wil ik iets vertellen<br />
over de verschillende velden van<br />
ons werk in Malawi. Een erg<br />
belangrijk deel is het onderwijs op<br />
de diverse fronten.<br />
Eén front betreft de lessen aan<br />
kandidaat-lidmaten. De voorgangers<br />
van de Reformed Presbyterian<br />
Church (RPC) gaan eens per jaar<br />
naar de verschillende regio’s. Ze<br />
komen daar drie volle dagen bijeen<br />
om de aanstaande lidmaten les te<br />
geven uit de Shorter Catechism<br />
(Korte Westminster Catechismus).<br />
Na de nodige huisstudie worden de<br />
kandidaten na enkele weken<br />
Studenten van de Bijbelschool in het klaslokaal<br />
Er is voortgang in het zendingswerk. Zeker, onlangs konden<br />
twee studenten op de Bijbelschool hun studie tijdelijk niet<br />
vervolgen. Maar een andere man vertelde hoe een preek<br />
over de verloren zoon naar binnen was geslagen. En veel<br />
leden dringen aan op de bediening van het Heilig<br />
Avondmaal, waarmee we ook hopen te beginnen.<br />
verwacht om te verschijnen voor<br />
een commissie van afgevaardigden<br />
van synode, classis en gemeente. In<br />
dat onderzoek worden de leden<br />
vragen gesteld over hun geloof en<br />
over de catechismus. Zij die deze<br />
vragen naar tevredenheid beantwoorden,<br />
worden toegelaten.<br />
Het was in Lilongwe, waar een man<br />
van veertig jaar zich aanmeldde. Op<br />
de vraag of hij iets kon zeggen over<br />
zijn persoonlijke bekering, begon hij<br />
te vertellen. Een jaar eerder had hij<br />
een preek gehoord over de verloren<br />
zoon. Het was onder die preek dat<br />
hij ontdekt werd aan zijn zonden en<br />
zijn zondig verleden. Hij zag dat hij<br />
een verloren zoon was, die ook zijn<br />
Vader kwijt was. Het leidde tot een<br />
radicale omkeer in zijn leven. Hij<br />
begon te zien dat er nog zoveel andere<br />
verloren zonen en dochters waren.<br />
Op een vraag hoe hij zijn medemens<br />
zag na die tijd, verklaarde hij dat hij<br />
regelmatig getuigenis aflegde aan<br />
anderen, dat de Heere Jezus gekomen<br />
was om Zich te geven voor verloren<br />
zondaren, die de Vader kwijt zijn.<br />
De Heere zegende het, zodat ook<br />
anderen vanaf die tijd de kerkdienst<br />
begonnen te bezoeken.<br />
Studenten<br />
Wanneer iemand een roeping tot<br />
het ambt voelt, meldt deze man<br />
zich bij de kerkenraad. Wordt na<br />
een gesprek goedkeuring verleend,<br />
volgt een gesprek met de classis.<br />
Tenslotte kan de kandidaat door de<br />
synode worden toegelaten tot de<br />
Bijbelschool.<br />
Nu hadden we pas twee studenten<br />
die zich bij toetsen schuldig maakten<br />
aan het gebruik van spiekbriefjes, die<br />
ze vooraf gemaakt hadden. Het was<br />
niet de eerste keer dat we deze<br />
praktijk bij hen ontdekten. In overleg<br />
met het synodebestuur was besloten<br />
om overtreders met onmiddellijke in -<br />
gang naar huis te sturen. We hadden<br />
dus ook bij deze twee studenten<br />
geen andere keus. De betreffende<br />
4 Z I C H T O P Z E N D I N G
Een belijdenisdienst met de Heilige Doop in Nyamithuthu<br />
classes werden ingelicht. De bewuste<br />
studenten kunnen alleen nog maar<br />
via een verzoek bij hun classis<br />
vragen om terug te komen. Deze<br />
weg is voor deze studenten niet zo<br />
gemakkelijk, want daar moeten ze<br />
voor de dag komen met wat ze<br />
gedaan hebben. Daarbij komt dat ze<br />
zich in hun thuisregio al als ‘halve<br />
dominees’ gedroegen en neerkeken<br />
op de leden van hun eigen classis.<br />
Om dan met dit gedrag voor hun<br />
classis te moeten verschijnen, is een<br />
zware gang. Het is echter een test of<br />
ze nu echt berouw hebben over hun<br />
gedrag. Deze vorm van correctie had<br />
overigens wel een positieve uit -<br />
werking op de andere studenten. De<br />
resultaten verbeterden zichtbaar.<br />
Deze structuur weerhoudt de leiders<br />
van de kerk om al te gemakkelijk<br />
dingen te doen die tegen de Bijbel<br />
en de kerkorde ingaan, want ze<br />
vinden het heel moeilijk om voor<br />
hun eigen ouderlingen te moeten<br />
verschijnen.<br />
Jaarrekening<br />
In 2005 werd de eerste officiële<br />
synode gehouden, waar de classisbesturen<br />
en het synodebestuur<br />
werden gekozen. Daar is toen ook<br />
het besluit genomen om een<br />
kerkorde samen te stellen. Op de<br />
volgende vergadering in december<br />
2006 werd deze goedgekeurd.<br />
In de begintijd had de voorzitter een<br />
tas met geld bij zich om onderweg<br />
gemaakte kosten te betalen. Voor zo -<br />
ver hij rekeningen kreeg, verdwenen<br />
die in een doos. Hij – en anderen –<br />
bekommerden zich vaak maar weinig<br />
om de betalingsbewijzen, zodat het<br />
wel een heel moeilijk werk was om<br />
een jaarrekening op te maken. U be -<br />
grijpt wel dat er van de noodzakelijke<br />
transparantie geen sprake was.<br />
Dit werd anders toen de synode -<br />
vergaderingen gehouden werden,<br />
want daar moest verantwoording<br />
afgelegd worden van de inkomsten<br />
en uitgaven. Sinds die tijd hebben we<br />
een boekhouder die zorg draagt voor<br />
de boekhouding en de financiële<br />
jaarrapporten. Het voorkomt<br />
misbruik van gelden en wekt vertrouwen<br />
binnen en buiten de kerk.<br />
Sacramenten<br />
In 2007 werd het Woord bediend<br />
door vier evangelisten, dominee<br />
N. Banda en mijzelf. De kerk bestaat<br />
uit ongeveer 170 gemeenten en preek -<br />
plaatsen. Deze bezetting houdt in dat<br />
er elke zondag in 165 gemeentes<br />
door ouderlingen wordt gepreekt, die<br />
maar heel weinig kennis hebben van<br />
de Bijbel. Sinds 2009 is dit aantal uitgebreid<br />
met tien lerend ouderlingen,<br />
die als evangelist werken in tien<br />
gebieden met vijf tot vijftien<br />
gemeenten of ’preekstations’. Mannen<br />
die twee jaar de Bijbelschool hebben<br />
gevolgd, mogen het Woord doorgeven<br />
in de plaatsen waar ze beroepen en<br />
bevestigd zijn. Meer opgeleide voorgangers<br />
en ouderlingen, die nu<br />
belijdend lidmaat zijn geworden na<br />
de cursus ‘Korte Westminster<br />
Catechismus’, hebben het peil van de<br />
prediking danig verhoogd.<br />
Na deze cursus volgt het aannemen<br />
en de bediening van de Heilige Doop<br />
aan hen die (met hun kinderen)<br />
niet gedoopt waren. Het gebeurde<br />
nogal eens dat we als een ketterse<br />
kerk werden gezien, omdat de doop<br />
niet werd bediend. De bediening<br />
van de Heilige Doop heeft het<br />
kerkelijk leven positief beïnvloed.<br />
De leden vragen ook vaak om de<br />
bediening van het Heilig Avondmaal.<br />
Daar hopen we in september mee te<br />
beginnen. ■<br />
Mrs. Madeya uit Dubayi, Lilongwe, worden de belijdenisvragen gesteld door<br />
pastor A.P. Kalulu en mijzelf. Ze werd toegelaten als belijdend lidmaat.<br />
Z I C H T O P Z E N D I N G 5<br />
FOCUS
VISIE<br />
<strong>Zending</strong> in wereldperspectief<br />
Afgelopen juni vroegen landelijke dagbladen<br />
en tijdschriften aandacht voor honderd jaar<br />
wereldzending. Door vele zendelingen en<br />
zendingsorganisaties uit de gehele wereld werd<br />
tijdens een conferentie teruggeblikt op de<br />
zendingsconferentie van 1910 (Edinburgh -<br />
Schotland). Deze conferentie wordt gezien als<br />
een belangrijk moment voor de wereldzending.<br />
In dit artikel een korte bijdrage over deze twee<br />
conferenties en het wereldwijde perspectief van<br />
zending.<br />
Edinburgh 1910<br />
Wat hield ‘Edinburgh 1910’ in? Twaalfhonderd<br />
zendelingen, vertegenwoordigers van honderdzestig<br />
zendingsorganisaties, waren bijeen om gezamenlijk<br />
na te denken over hoe ze (beter) zending konden<br />
bedrijven. Het Noorden (Noord-Amerika en Europa)<br />
leverde het merendeel van de deelnemers; er waren<br />
slechts enkele vertegenwoordigers uit het Zuiden<br />
(Azië). Uit Zuid- Amerika en Afrika (ook behorend bij<br />
het Zuiden) was geen vertegenwoordiging.’Edinburgh<br />
1910’ stond in het teken van de rol die het Noorden<br />
zichzelf gaf om “binnen afzienbare tijd het Evangelie<br />
te brengen aan de hele niet-christelijke wereld”. De<br />
gedachte kwam voort uit de passie om te getuigen<br />
van de enige Naam gegeven onder de Hemel tot<br />
zaligheid. Tegelijkertijd geloofde men in de kracht van<br />
de Heilige Geest in alle taal en tong.<br />
Edinburgh <strong>2010</strong><br />
De viering van honderd jaar ‘Edinburgh 1910’ vond<br />
afgelopen juni in Schotland plaats. Dit keer een heel<br />
ander beeld: driehonderd afgevaardigden van kerken,<br />
zendingsorganisaties en universiteiten uit heel de<br />
wereld; pinksterkerken, orthodoxen, katholieken,<br />
jongeren, ouderen, Afrikanen, Aziaten, Zuid-<br />
Amerikanen, kortom een brede vertegenwoordiging.<br />
‘Edinburgh <strong>2010</strong>’ was vooral een herhaling van<br />
eerdere uitspraken over getuigen, samenwerking in<br />
nieuwe vormen van onderwijs, inzet voor recht,<br />
vrede en verantwoordelijkheid. De belangrijkste slotverklaring,<br />
hoewel niet uniek voor deze conferentie,<br />
was “het kruis als basis voor het christelijk getuigenis”.<br />
De zendingsopdracht wordt niet exclusief door het<br />
Noorden ter hand genomen: het Zuiden (zowel Azië<br />
als Zuid-Amerika en Afrika) speelt duidelijk een rol.<br />
Dit bleek ook op de conferentie. Het Zuiden was<br />
nadrukkelijk vertegenwoordigd, waar zij aandacht<br />
vroeg voor de zuidelijke problemen, waar zij<br />
getuigenis gaf van een heldere visie op de zendingsopdracht.<br />
Een zinvolle aanwezige! We kunnen veel<br />
van hen leren. Leren van elkaar, maar vooral ook door<br />
terug te zien op het werk van zending, op de missio<br />
Dei, de zending van God!<br />
Wij en nu<br />
De beide zendingsconferenties vertegenwoordigden<br />
een breed scala aan kerken en instituten met veel<br />
opvattingen over de invulling van de zendings -<br />
opdracht. Dat dit weinig herkenning oplevert bij het<br />
merendeel van de lezers is begrijpelijk, zeker als we<br />
het oecumenische karakter van deze conferentie<br />
bezien en als we bedenken dat de zendingsopdracht<br />
(onder invloed van geld, cultuurverschillen, kennis -<br />
gebrek, liberalisme) door de jaren vermengd is met<br />
het dienen van andere belangen en daardoor andere<br />
accenten heeft gekregen. Tegelijkertijd is er veel te<br />
leren van deze conferenties: de opvattingen over de<br />
rol van de zendeling, de wederkerigheid in zendingsrelaties,<br />
de invloed van de geschiedenis op de<br />
zending, de zendingsopdracht die door het Zuiden ter<br />
hand wordt genomen, erkenning van elkaars rol in de<br />
zendingsopdracht en tenslotte de identiteit van de<br />
zendeling. In de komende ZoZ willen we aandacht<br />
geven aan deze punten.<br />
Zendelingen en wij<br />
In Nederland behoorde Bonifatius tot de pioniers van<br />
het missiewerk. Hij was vooral bekend om het<br />
omhakken van een aan Jupiter gewijde eikenboom in<br />
723. Op zijn laatste reis naar Nederland (754) doopte<br />
hij veel Friezen, ontmoette weerstand en vond in<br />
Dokkum de dood. De boodschap van de Bijbel stuit op<br />
weerstand. Weerstand die Jezus op Zijn weg ook<br />
ontmoette. Uiteindelijk zal de missio Dei centraal<br />
staan. Gods werk, Gods kracht houdt stand! ■<br />
D.H. Boonzaaijer<br />
6 Z I C H T O P Z E N D I N G
Gezonden tot verlossing<br />
ds. P.C. Hoek,<br />
Hoevelaken<br />
Wat zal Gideon verrast zijn geweest!<br />
In het geheim is hij tarwe aan het<br />
dorsen; de vijand is immers overal.<br />
Het is een bange tijd in Israël. Dan<br />
verschijnt plotseling de Engel des<br />
Heeren. Hij begroet Gideon op een<br />
wel heel bijzondere wijze: ‘De<br />
HEERE is met u, gij strijdbare<br />
held!’. Het is een groet waar Gideon<br />
van terugschrikt. Is híj een strijdbare<br />
held? We komen hier bij de pers<br />
een ontmoedigd man tegen, met een<br />
groot verdriet. Zijn broers zijn te<br />
Thabor in het oorlogsgeweld omgekomen.<br />
Gideon weet zich zwak van<br />
moed en klein van krachten. Hij<br />
zegt dat ook: ‘Mijn duizend is het<br />
armste in Manasse, en ik ben de<br />
kleinste in mijns vaders huis’. Toch<br />
begroet de Engel des Heeren hem<br />
als ‘strijdbare held’. Hij rekent<br />
immers niet met wie Gideon in<br />
zichzelf is, maar met wat Hij van<br />
hem maken zal! Gideon is geen<br />
strijdbare held in eigen kracht, maar<br />
in Gods kracht.<br />
De Héére zendt hem. En dat mag, ja<br />
dat moet hem geruststellen. Gideon<br />
gaat niet op eigen gezag of volgens<br />
zijn eigen plan. Hij is een gezondene.<br />
Hij moet gaan op Gods bevel en<br />
mag daarom gaan in Zijn Naam en<br />
kracht. Het mag hem of haar die<br />
vreest goedsmoeds stemmen.<br />
ZENDINGS BIJEENKOMST<br />
D.V. ZATERDAG 4 DECEMBER <strong>2010</strong><br />
Voor de vierde maal wordt er een bijeenkomst belegd voor<br />
mensen met betrokkenheid op en interesse in zending.<br />
Deze dag is bedoeld om Bijbels toegerust te worden op<br />
zending, informatie te verkrijgen over uitzending enz.<br />
‘Ga heen in deze uw kracht (…); heb Ik u niet gezonden?’<br />
Richteren 6:14<br />
Immers wat Gideon onmogelijk<br />
voorkomt, is mogelijk bij God.<br />
‘Ga heen in déze uw kracht…’. We<br />
zien dat Gideon wordt bekrachtigd<br />
op en door het Woord dat de Heere<br />
spreekt! De Heere roept en zendt<br />
hem. In de weg van de gehoorzaamheid<br />
aan Gods stem mag hij zich<br />
ook door de Hem bekrachtigd en<br />
geholpen weten. De vraag die de<br />
Heere hem stelt, moet de vragen van<br />
Gideons vrezende hart het zwijgen<br />
opleggen: ‘Heb Ik u niet gezonden?!’.<br />
Gideon wordt gezonden tot verlossing.<br />
Uiteraard is zijn zending op<br />
andere wijze tot verlossing dan de<br />
zending, zoals die in ons blad ter<br />
sprake komt. Gideon wordt gezonden<br />
tot verlossing van de vijanden.<br />
Dat betekent verlossing voor Israël,<br />
maar tegelijk groot onheil voor de<br />
Midanieten. Een hoge roeping voor<br />
een man die zich kenbaar maakt als<br />
de kleinste.<br />
Bij alle verschil op dat punt mag de<br />
zending van Gideon ons echter wel<br />
degelijk tot lering zijn. Als de Heere<br />
in het heden Zelf mensen zendt, om<br />
met het Evangelie uit te gaan onder<br />
de volkeren, is dat toch ook een<br />
hoge roeping? Een roeping waarbij<br />
we voor Zijn aangezicht met Gideon<br />
ootmoedig onze onmogelijkheden<br />
hebben te belijden. Wie zijn wij?<br />
Wat is onze kracht? Laat staan als<br />
we merken op de boosheid van ons<br />
hart.<br />
Behalve dat onze kracht zo klein is,<br />
kunnen bovendien de tegenheden<br />
ons zo onoverwinnelijk voorkomen.<br />
Wat moeten we? Het kan alleen in<br />
Zijn kracht, het kan alleen als de<br />
Heere zendt. Het kan alleen als wij<br />
het zendingswerk mogen uitrichten<br />
in gehoorzaamheid aan Zijn hoog<br />
bevel: ‘Ga heen in deze uw kracht<br />
(…); heb Ik u niet gezonden?’ Dan<br />
zal er een weg zijn. Als Hij opent,<br />
zal niemand sluiten. ■<br />
Ter overdenking<br />
Vraag 1.<br />
Welke lering is uit deze<br />
geschiedenis te trekken ten<br />
aanzien van het zendingswerk?<br />
Welke les ligt erin besloten voor<br />
uw persoonlijk leven?<br />
Vraag 1.<br />
Wat maakt Gideons kracht uit?<br />
Wat laat dat zien over de plaats<br />
en de werking van het Woord<br />
Gods in het leven van het<br />
geloof?<br />
Locatie:<br />
Maranathakerk, Albert Cuyplaan 2 te Woudenberg<br />
Het programma begint om 09.30 uur<br />
en duurt tot ongeveer 14.00 uur.<br />
Voor informatie en aanmelding: www.zhhk.nl,<br />
info@zhhk.nl of <strong>03</strong>18-554212<br />
Z I C H T O P Z E N D I N G 7<br />
VERGEZICHT
DIFFUUS<br />
Verjaardagen:<br />
Op 3 december is Jacco Oomen<br />
(16 jaar) jarig. Zijn adres is:<br />
<strong>Zending</strong>steam in Malawi: PO Box 626,<br />
Zomba, Malawi.<br />
Gebedspunten<br />
In deze rubriek willen wij<br />
enkele elementen uit een<br />
artikel extra onder de<br />
aandacht brengen met het<br />
oog op uw meeleven en<br />
gebed. Het gaat om de<br />
volgende zaken:<br />
- Wilt u bidden voor de<br />
voortgang van het<br />
zendingswerk in Malawi<br />
en Suriname?<br />
- Wilt u bidden voor<br />
vervulling van de<br />
vacatures in Malawi en<br />
Suriname? (Rubriek<br />
Inzicht)?<br />
- Wilt u danken voor de<br />
positieve stand van<br />
zaken ten aanzien van de<br />
financiën (Rubriek<br />
Transparant)?<br />
Postzegels<br />
Wilt u postzegels kopen/verkopen voor<br />
het zendingswerk van de <strong>Hersteld</strong><br />
<strong>Hervormde</strong> <strong>Kerk</strong>? (37 procent van de<br />
frankeerwaarde komt ten goede aan de<br />
zending). Eveneens kunt u gebruikte<br />
postzegels sparen voor dit doel.<br />
Inlichtingen te verkrijgen bij:<br />
G.C. Heijkamp<br />
Schans 22<br />
3931 KJ Woudenberg<br />
Tel.nr. <strong>03</strong>3-33<strong>03</strong>625<br />
E-mail: nheijkamp@kliksafe.nl<br />
(Of op de landelijke zendingsdag<br />
D.V. 25 september aanstaande).<br />
Activiteitendag Katwijk aan Zee<br />
Op 24 april <strong>2010</strong> organiseerde de vrouwenvereniging van de<br />
gemeente van Katwijk een actiedag. Het doel was het steunen van<br />
de ZHHK en de kerkbouw in Katwijk.<br />
Er was van alles te koop: verse vis, bloemen, brocante, zelfgemaakte<br />
artikelen, speelgoed en boeken. De onderlinge ontmoeting bood veel<br />
gezelligheid.<br />
De opbrengst van deze dag kwam voor vijftig procent ten goede<br />
aan het zendingswerk van de HHK in Suriname en Malawi. Groot<br />
was de verrassing toen op een symbolische wijze € 8.500,– werd<br />
overhandigd. Katwijk, bedankt!<br />
Tijdelijke werkers zendingsproject Suriname<br />
Voor het project Suriname is het bestuur bezig met de<br />
vervulling van de vacature voor zendingspredikant. In<br />
de tussentijd hebben wij de volgende kandidaten bereid<br />
gevonden tijdelijk het werk te ondersteunen:<br />
Kand. Schinkelshoek: augustus tot medio oktober<br />
Kand. Fekkes: medio oktober tot eind december.<br />
Bemoedigt u hen en hun echtgenoten met een kaartje:<br />
Postbus 1459 te Paramaribo, Suriname. Een email kan<br />
ook via info@zhhk.nl<br />
Verkoopdag HHG Boven-Hardinxveld<br />
De verkoopdagcommissie van de HHG Hardinxveld<br />
bedankt iedereen voor de bijdrage die is geleverd<br />
aan de mooie opbrengst van € 15.620,– waarvan de<br />
helft is bestemd voor het zendingswerk in Suriname.<br />
8 Z I C H T O P Z E N D I N G
Financiële verantwoording 2009<br />
Edward Ebbers<br />
In bijgaand overzicht ziet u de<br />
baten en lasten over 2009 verkort<br />
weergegeven. Graag geven wij hier<br />
een korte toelichting op.<br />
Als Commissie <strong>Zending</strong> zijn wij<br />
dankbaar dat de inkomsten sterk<br />
zijn toegenomen. Hierdoor is de<br />
ZHHK in staat geweest om de<br />
uitbreiding van haar activiteiten te<br />
bekostigen en deze uitbreiding in<br />
<strong>2010</strong> verder voort te zetten. Met<br />
name de ontvangen giften en<br />
gehouden acties in de gemeenten<br />
liggen fors hoger dan begroot.<br />
De kosten van de zendings -<br />
activiteiten in Malawi en de kosten<br />
Voor de <strong>Zending</strong> <strong>Hersteld</strong> <strong>Hervormde</strong> <strong>Kerk</strong> was 2009 het<br />
tweede volledig operationele jaar. Een jaar waarin de<br />
zendingsactiviteiten opnieuw mochten groeien. Ook heeft<br />
een oriëntatie plaatsgevonden op de overname van een<br />
zendingsterrein in Suriname. Per 1 februari <strong>2010</strong> heeft dit<br />
gestalte mogen krijgen.<br />
die verband houden met de<br />
oriëntatie van het zendingsveld in<br />
Suriname liggen lager dan begroot.<br />
In de begroting was uitgegaan het<br />
uitzenden van zowel een veld -<br />
werker als een zendingspredikant,<br />
terwijl in 2009 deze laatste vacature<br />
niet vervuld is. De kosten van het<br />
zendingsbureau liggen hoger,<br />
omdat hierin ook de kosten zijn<br />
opgenomen van de tijdelijke werker<br />
in Malawi (de heer M.O. de Leeuw)<br />
en een deel van voorbereidings -<br />
kosten voor de familie Van Bragt<br />
gedurende zes maanden in<br />
Nederland.<br />
Het batige saldo is toegevoegd aan<br />
de fondsreserves. Voldoende fondsreserves<br />
zijn enerzijds nodig als<br />
buffer voor mogelijke calamiteiten.<br />
Anderzijds worden zij gebruikt om<br />
investeringen te doen, zoals de<br />
bouw van een woning in Suriname<br />
en de aankoop van een stuk grond<br />
in Malawi. Dit laatste met de<br />
intentie om er op termijn de Bijbel -<br />
school te situeren.<br />
De zending heeft uw steun dan ook<br />
nodig om het werk te kunnen<br />
blijven doen. Mogen wij op uw<br />
steun rekenen, zowel financieel als<br />
in uw gebed? ■<br />
Fonds <strong>Zending</strong> jaarrekening begroting jaarrekening<br />
Staat van baten en lasten over 2009 (samenvatting) 2009 2009 2008<br />
€ € €<br />
Baten<br />
Collecten in gemeenten 230.131 250.000 205.181<br />
Giften en overige baten 323.326 197.000 238.272<br />
Acties 125.567 50.000 65.472<br />
Totaal baten 679.024 497.000 508.925<br />
Lasten<br />
Kosten activiteiten Malawi / Suriname 342.<strong>03</strong>1 482.000 196.149<br />
Kosten zendingskantoor 143.361 98.000 69.902<br />
Vergader- / bestuurs- en overige kosten 27.131 25.000 20.665<br />
Kosten tbv fondswerving, voorlichting en bewustmaking 49.079 41.000 48.482<br />
Totaal lasten 561.602 646.000 335.19<br />
Financiële baten en lasten<br />
Rente baten en koersverschillen 10.954 2.000 13.185<br />
Saldo baten minus lasten 128.376 -/-147.000 186.912<br />
Z I C H T O P Z E N D I N G 9<br />
TRANSPARANT
SPECTRUM<br />
Dominee Den Boer ontmoette lepralijder in Suriname<br />
“De vrouw sprak zo groot van de<br />
Heere dat je er stil van wordt”<br />
ds. J. den Boer,<br />
Paramaribo<br />
Op 15 juni <strong>2010</strong> zijn we aan -<br />
gekomen in Paramaribo (Suriname)<br />
waar de <strong>Hersteld</strong> <strong>Hervormde</strong> <strong>Kerk</strong><br />
een zendingspost heeft overgenomen<br />
van de Orthodoxe Presbyteriaanse<br />
<strong>Kerk</strong>. De zendeling van deze<br />
Canadese kerk heeft zijn werk aan<br />
ons overgedragen en is daarna<br />
vertrokken naar zijn woonplaats in<br />
Canada. Wij mogen dit werk tien<br />
weken overnemen totdat er een<br />
zendeling gevonden is die deze taak<br />
definitief op zich wil nemen. In<br />
deze tien weken hopen we verder te<br />
onderzoeken wat de mogelijkheden<br />
zijn voor zending en hopen we<br />
plaatselijk wat pastorale steun te<br />
verlenen.<br />
We hebben onder andere een<br />
bejaardentehuis bezocht. Ze leven<br />
hier met drie mensen in een<br />
kamertje waar alleen een stuk zeil<br />
ligt. Deze mensen moeten zelf maar<br />
zien hoe ze dit overleven; voor eten<br />
en drinken wordt meestal niet<br />
gezorgd. De gezondheidszorg is hier<br />
slecht geregeld. Als je ziek bent, is<br />
de dokter verplicht om je twee jaar<br />
bezig te houden, alvorens je doorverwezen<br />
kunt worden naar het<br />
ziekenhuis. Volgt hij dit traject niet,<br />
dan vergoedt de verzekering niets.<br />
Geen geld betekent hier dus<br />
letterlijk geen verzorging.<br />
Als je ziek bent, is de dokter hier verplicht om je twee jaar<br />
bezig te houden, alvorens je doorverwezen kunt worden<br />
naar het ziekenhuis. Dominee J. den Boer, voor tien weken<br />
werkzaam in Paramaribo, kwam veel leed en armoede tegen<br />
tijdens zijn bezoek aan een bejaardentehuis, een schooltje en<br />
een leprastichting.<br />
Ook zijn we werkzaam bij de<br />
leprastichting ‘Esterhof’. Hier wordt<br />
één keer in de drie weken een<br />
kerkdienst gehouden en verlenen<br />
we wat pastorale zorg onder de<br />
patiënten. Deze proberen we<br />
geestelijk te ondersteunen, ook<br />
met aandacht voor psychosociale<br />
problematiek. We spraken hier<br />
onder andere met een vrouw die<br />
lepra heeft. Haar benen zijn<br />
geamputeerd; ze heeft prothesen.<br />
Deze mevrouw heeft niet de<br />
beschikking over een rolstoel, maar<br />
heeft met een ijzeren wil net zo<br />
lang geoefend tot ze weer kon<br />
lopen. Deze vrouw sprak zo groot<br />
van de Heere dat je er stil van<br />
wordt. Ze woont in een zeer klein<br />
huisje, zo groot als ons tuinhuisje.<br />
Een plastic stoeltje en een tafeltje<br />
zijn het enige meubilair. Maar,<br />
vertelde ze, tien jaar geleden<br />
woonde ze in een nog kleiner<br />
huisje in een afgelegen lepra -<br />
kolonie. Eenmaal per dag werd er<br />
dan voedsel neergezet, bij een paal<br />
honderd meter verderop. De<br />
patiënten moesten wachten totdat<br />
de bezorger uit het zicht was totdat<br />
ze het eten mochten ophalen. Het<br />
kwam ook voor dat er drie dagen<br />
lang geen eten werd gebracht.<br />
Onbeschrijfelijk zijn de leef -<br />
omstandigheden van deze mensen.<br />
In Nederland zouden we ons vee<br />
nog niet in deze ruimtes stallen.<br />
De muren zijn niet geverfd, geen<br />
aangepaste toilet- of douche -<br />
gelegenheid en geen goed sanitair.<br />
Het kamp is zo’n veertig jaar<br />
geleden opgezet en verder is er<br />
weinig meer aan gedaan. Vanuit<br />
Nederland is gelukkig pas geleden<br />
een keuken gerealiseerd.<br />
In Phedra brachten we een bezoek<br />
aan een schooltje. Ze vroegen ons<br />
of we op dit schooltje godsdienstlessen<br />
willen gaan geven. In maart<br />
zijn hier tafeltjes en stoeltjes<br />
gebracht vanuit Nederland.<br />
Voorheen zaten ze op een boomstronk.<br />
Met tranen in de ogen vroeg<br />
de directrice of wij voor schriften,<br />
potloden, krijtjes en misschien wel<br />
een oude basisschoolmethode<br />
kunnen zorgen. De meest simpele<br />
dingen hebben ze niet. Na de lagere<br />
school kun je naar Paramaribo voor<br />
het vervolgonderwijs. Maar er zijn<br />
slechts weinigen die dit kunnen<br />
betalen. De meeste meisjes zijn<br />
rond hun dertiende jaar zwanger en<br />
de jongens worden visser of<br />
verdwijnen naar de stad. ■<br />
10 Z I C H T O P Z E N D I N G
De grootste gift die je kunt krijgen<br />
Enige tijd geleden kocht ik voor het zendingswerk<br />
een voorraad Bijbels bij de Bible Society in<br />
Blantyre. Ik parkeerde de auto langs de weg<br />
met de dozen in de laadruimte en ging nog<br />
enkele andere winkels af. Toen ik even later<br />
weer bij mijn auto kwam, was er in het stof op<br />
de achterruit geschreven: „Please, give me one<br />
Bible”.<br />
Hier in Malawi bemerk je een grote behoefte aan<br />
Bijbels. Wat is dat wonderlijk. Waar je ook komt en<br />
met welke mensen je ook te maken hebt, altijd is er<br />
de vraag naar Bijbels.<br />
Na dit ene voorval moest ik bij een bedrijf zijn. Een<br />
beveiligingsbeambte zag de Bijbels in mijn auto<br />
liggen, kwam naar mij toe en vroeg: “Mijnheer, kan ik<br />
een Bijbel krijgen?” Ik vertelde hem dat wij de Bijbels<br />
tegen een gering bedrag verkopen en vroeg de<br />
beambte of hij er één wilde kopen. Hij antwoordde:<br />
“Nu niet, misschien volgende week.” Voor mij was het<br />
duidelijk: hij had geen geld.<br />
Ik vroeg hem of hij graag een Bijbel wilde hebben.<br />
“Nou zeker!” “Dan krijg je er een van mij,” zei ik. Ik<br />
pakte een Bijbel, deed mijn naamkaartje erin en gaf<br />
hem aan de man. Hij bedankte mij wel drie keer<br />
voordat hij met zijn ‘buit’ terugliep naar zijn werkplek<br />
bij de ingang van het bedrijf.<br />
Kadaster<br />
Laatst was ik bij het departement voor stadsplanning<br />
van de stad Zomba en sprak daar met het hoofd van<br />
wat wij het kadaster noemen. Hij vroeg mij of ik hem<br />
Bijbels kon leveren en wilde er graag tien hebben.<br />
Toen ik de Bijbels hem bracht, zei hij: “Dit is de<br />
grootste gift die ik vandaag krijg”.<br />
Offer<br />
Deze voorbeelden zou ik nog met andere kunnen<br />
aanvullen. Kunnen we deze vraag naar Bijbels duiden<br />
als een honger naar Gods Woord? Of willen de mensen<br />
alleen een Bijbel hebben, ‘voor de heb’? Of ontlenen<br />
ze in hun kerk status aan het bezit van een Bijbel? Ik<br />
wil hun vraag naar Gods Woord positief duiden. Van<br />
hun geringe bezit kopen zij voor ongeveer de helft van<br />
een dagloon een Bijbel. Dat betekent een offer. Als ik<br />
nadenk over de brede vraag naar Bijbels in Malawi,<br />
komt de tekst uit een Psalm naar boven: “Morenland<br />
zal zich haasten zijn handen tot God uit te strekken”.<br />
En je vraagt je af: Wat is dit toch? Hoe kan zo’n vraag<br />
zó uitdrukkelijk (want er wordt altijd om Bijbels<br />
gevraagd en niet om andere lectuur) en zó breed in de<br />
samenleving ontstaan? Het kan toch niet anders: de<br />
HEERE werkt dit!<br />
Gebed<br />
Wat is het goed als we helpen in deze behoefte te<br />
voorzien. Maar het is ook nodig dat we de HEERE<br />
bidden voor dit volk en Hem smeken om de door -<br />
werking van Zijn Geest, om de verrijking met Zijn<br />
Geest. “Het land begerig gemaakt hebbende, verrijkt<br />
Gij het grotelijks.” Bij de HEERE is dat mogelijk. Bij<br />
Hem is geen karigheid, integendeel: “De rivier Gods is<br />
vól waters”. ■<br />
Albert van Bragt<br />
Z I C H T O P Z E N D I N G 11<br />
FLITS
EYE-OPENER<br />
Tien vragen aan Truus van Bragt<br />
Een half jaar geleden hebben we een start gemaakt met ’Tien vragen aan…’<br />
Nu is het de beurt aan Truus van Bragt (16 jaar). Vorig jaar is zij met haar ouders, drie zusjes<br />
en één broertje (een oudere broer en zus wonen in Nederland) naar Malawi vertrokken.<br />
Zij wil haar ervaring met ons delen.<br />
1. Sinds wanneer woon je in Malawi?<br />
Wij kwamen hier aan op 17 oktober 2009.<br />
2. Wat viel je het meest op toen je voor het<br />
eerst voet op Malawiaanse bodem zette?<br />
Je ziet allemaal bruine en zwarte mensen. Ook<br />
dragen de vrouwen allemaal rokken (op sommige<br />
moderne na) en het verkeer rijdt aan een andere<br />
kant. Het was heel warm en droog in de tijd dat<br />
we aankwamen: er groeide niets op het land.<br />
3. Wie/wat mis je het meest uit Nederland?<br />
Mijn broer, zus en opa en oma’s, dus mijn<br />
familie. Gelukkig hebben we Skype, zodat we<br />
elkaar toch kunnen zien via de computer.<br />
4. Kun je een positieve eigenschap van de<br />
Malawianen, die je niet zo vaak in Nederland<br />
tegenkomt, noemen?<br />
De mensen hier zijn veel vriendelijker dan in<br />
Nederland. De Malawianen groeten altijd en<br />
vragen dan ook vaak hoe het gaat. Ze vinden<br />
het geweldig als we een beetje Chichewa<br />
kunnen spreken. De kinderen zijn hier veel<br />
sneller tevreden. Je kunt hen blij maken met<br />
een klein dingetje, zoals een ballon.<br />
5. Kun je een positieve eigenschap van de<br />
Nederlanders noemen die je niet zo vaak in<br />
Malawi tegenkomt?<br />
De mensen in Nederland denken vooruit en de<br />
Malawianen leven bij de dag. Je merkt het op<br />
verschillende gebieden, zowel financieel als<br />
organisatorisch. En over het algemeen zijn<br />
Nederlanders zuiniger op de natuur.<br />
6. Vertel eens iets over jouw ’home schooling’.<br />
Met mijn twee oudste zusjes volg ik op afstand<br />
het onderwijs van de Jacobus Fruytier in<br />
Apeldoorn. Ik werk volgens een jaarplanning.<br />
Daarin staat wat ik per week moet maken of<br />
leren en wanneer ik een toets heb. Ik heb vijf<br />
buddy’s (leerlingen uit mijn klas in Nederland).<br />
Met elke buddy heb ik één contactuur per week.<br />
In zo’n chatuurtje kan ik vragen stellen, om<br />
uitleg vragen en natuurlijk even bijpraten.<br />
7. Vermoed je dat er een moment komt dat je<br />
misschien voor een vervolgopleiding weer<br />
terug zou moeten naar Nederland?<br />
Ja, ik moet begin 2011 terug naar Nederland,<br />
voor het eindexamen. Dan moet ik nog wat<br />
toetsen inhalen, zoals luistertoetsen en toetsen<br />
spreekvaardigheid.<br />
8. Heb je contact met de Malawiaanse jongeren<br />
van jouw leeftijd?<br />
Nee, eigenlijk niet. Op ons erf woont wel een<br />
gezin met zeven kinderen, maar de oudste is<br />
drie jaar jonger dan ik. Met hen doen we wel<br />
eens gezamenlijk een spel. Vooral mijn jongere<br />
broertje vindt het erg leuk om met hen te<br />
spelen. Soms als mijn moeder hem les moet<br />
geven, is hij even weg. Dan is hij buiten met<br />
hen aan het spelen.<br />
9. Zijn er dingen die je moeilijk vindt in Malawi?<br />
Als we naar de stad gaan en kleine kinderen zien<br />
met slechte, gescheurde kleren, op blote voeten<br />
en een dik buikje (van de honger), vind ik het<br />
moeilijk als ze om geld vragen. Het is ook heel<br />
verdrietig om te zien hoe slecht gehandicapten<br />
het hier hebben. Soms zie je iemand tussen de<br />
auto’s door over de straat kruipen.<br />
10. Red je je al een beetje in het Chichewa?<br />
Ik kan de mensen begroeten, vragen hoe het<br />
gaat, bedanken en afscheid nemen. Vragen<br />
hoe het gaat, kun je op drie manieren doen,<br />
afhankelijk van het tijdstip. Verder kan ik iemand<br />
welkom heten en vragen hoeveel iets kost.<br />
Een groet van Jeanet van Laar<br />
12 Z I C H T O P Z E N D I N G