H O R I Z O N - Volkssterrenwacht Burgum

voege in gemelt Dorpe is staende en gelegen ende
tegenwoordig bij de mede Verkoper, de Heere
Poutsma cum uxore wort gebruikt'. Dizze 'Heere
Poutsma' wie ien fan 'e styfbern, troud mei Hendrina
van Idsinga.
Njonken Haersma-State wurde ek noch twa oare
besittings oan Jetse van Sminia en syn frou
ferkocht, ntl. in hûs mei skuorre en lân, 'mede aldaar
en gelegen aan het vorige' (dat is dus de
Slotpleats), wylst fierder de keapers tajouwe oan de
Poutsma's skuldich te wêzen 1500 Carolus gûne,
fanwegens 'koop en overdragt van een huisinge
cum annexis het Klein Blauhuis genaamt, bij
Hoecke Harts als meijer wordende gebruikt (...), met
nogh een kampke aen de Cingel leggende, vrij van
lasten'. Wêr't dit 'Lyts Blauhûs' krekt lein hat is net
bekend, mooglik oan de ein fan de Snakkerbuorren,
begjin Achterwei.
It totale bedrach foar dizze trije besittings berint
20.000 Carolus gûne, dat yn trije gelikense terminen
betelle wurde moat, yn maaie 1735, 1736 en 1737,
en wol yn 'klinkende munt, sonder Lands
Obligatien.' Ut oantekens op 'e keapakte blykt dat
nei de earste termyn it hiele restant al op 7
septimber 1735 betelle is en dat de keapers dêrom f
544,- koarting krigen ha.
De famylje van Sminia
Oer de bewenning fan de State troch de van
Sminia's - dy't ek in hûs yn Ljouwert hienen, dêr't sy
by 't winter taholden - is net safolle bekend. In lyts
bytsje is te lêzen yn it boekje 'Wandelingen van
mijnen oudoom' troch H. van Rollema, wêryn 't
beskreaun wurdt hoe 't kuierder Hotze Piebes
Wiekstra (âld-mûneopsichter en âlde kunde fan
Jetse) yn 1750 by de Sminia's oer de flier komt.
Rollema skriuwt dat van Sminia wennet 'op deszelfs
buitengoed, Haersma-State.' Hjirút soe blike dat
Jetse en Wiskje pas nei 1750 in nije namme oan
harren hûs joegen, 'Driezigt'. Dizze namme waard
ûntliend oan de trije singels dy't op de State
útkamen. Allinnich de 'Parsingel' is dêr noch fan oer.
Hotze waard ûntfongen yn Jetse's studearkeammer
en ûnthelle op 'een kopje koffij en eene pijp tabak'.
Ut alles blykt dat Jetse in waarme genealogyske en
histoaryske belangstelling hie. Ek it
Pachtersopskuor fan 1748 komt te praat en de heisa
by it pachtershûske by de mûne yn Eastermar yn
dat jier. Van Sminia en Wiekstra bringe û.o. in besite
oan de tsjerke op it Heechsân (foardat sy de doar
útgeane ropt Jetse oan syn frou 'dat zij
hedenmiddag een gast aan tafel kregen'). Werom
op Haersma-State, 'tegen twaalven, vonden zij de
tafel gedekt en met de noodige tinnen borden en
schotels voorzien. In gezelschap van zijnen
gastheer, deszelfs statige echtgenoot Wiskje van
Haersma en hunne drie zonen Hobbe Baerdt, Aulus
en Arent Johannes, de eerste 19, de tweede 17 en
15
de laatste 13 jaren oud, deed Wiekstra een
smakelijken maaltijd, nam na nog eene
vriendschappelijke pijp met den huisheer gerookt te
hebben, afscheid.' 5 Der binne twa skilderijen
bekend mei leden fan de famylje van Sminia,
mooglik makke yn Eastermar.
Wiskje hie in suster Auck van Haersma (1705-
1781), troud mei Tsjalling van Camstra, dy't wenne
op Orxma-State te Menaam. Hja stie as apart en
nuver bekend. De Friesche Volksalmanak út 1893
skriuwt û.o. oer har: 'Auck zag er in hare
dagelijksche kleeding sjoofel uit, zoo zelfs, dat men
ze eer voor een landloopster, dan voor eene rijke
adellijke dame aanzag, hetgeen dan ook werkelijk
meermalen geschiedde. Zoo gebeurde het eens, dat
zij op zekeren dag haren schoonbroeder Jetse van
Sminia te Oostermeer een bezoek bracht en de
achterdeur wilde binnen gaan, toen de meid, die
nog niet lang daar in dienst was en haar niet kende,
haar toeriep: 'Mevrouw geeft niet aan de deur!' Auck
wie in stiifhollich en sinnig minske, ferwikkele yn
alderhande prosessen. Hja hie gjin bern en hie by
testamint fan 1775 har suster Wiskje yn Eastermar
har erfgenamt makke. 6
Undogenske jonges
It ferhaal giet dat de jonkers van Sminia nochal
ûndogensk oanlein wiene. By Veltman is te lêzen
dat der in boerefeint wie, dy't sa'n pine yn'e mûle
hie, dat hy op in tsjustere jûn nei it bonkehûske op it
tsjerkhôf gyng. De bonken dêr soene genêzing jaan
fan pine. Kwalik hie hy syn hân útstutsen nei in
bonke of in tsjustere stalte sprong omheech en rôp:
'Net fan myn bonken, hear!' As in hazze stoude de
feint fuort, alhiel oerstjoer kaam der thús. Letter