frå Austevoll 2008-2010

Fiskerimagasin 

frå Austevoll 2008-2010 

1

Innhald 

Arbeidsjernet Anders 5 

Anders Våge 

Med hjarta for havet 9 

Birger Drønen 

Forliset av”Møgsterøy” 11 

John Hanøy forel 

I Njords nåde 14 

Olav Endre Drønen 

På jomfrujakt med ”Østerbris” 17 

Frå matjes-sesongen 2010 

Eit stykke Austevoll 10 500 kilometer unna 23 

Austevoll Seafood sitt anlegg i Peru 

Frå tomme hender til reiar 26 

Lars Einar Sandtorv 

Fiskeriteikningar 28 

Teikna av May Linn Clement 

Den havgåande fiskeflåten i Austevoll 30 

Oversikt 

Annonsar 32 

Utgjevar: Austevoll Forlag AS / Marsteinen, 5392 Storebø 

Opplag: 1000 stk 

Grafisk formgjeving: Linda Økland, Austevoll Forlag AS / Marsteinen 

Tekst og foto fiskarportretta: 

og reportasjar: Trond Hagenes, May Linn Clement (Marsteinen) 

Fiskeribilete: Marsteinen, Jermund Skår, Otto Eriksen, 

Olav Endre Drønen, Magnus Fagervik, 

Knut Helge Drønen. 

Framsidebilete: Norderveg. Foto: Jermund Skår 

2

Arbeidsjernet Anders 

Sjøen vart livet til Anders Våge (93). Han lenar seg over bordet og fortel med innleving om englandsfart og 

utrulege stormar i Norskehavet. 

Det var eit anna liv for 80 år sidan. Kvar dag 

kunne vera ein kamp for å få mat på bordet. 

Anders Våge (93) fortel om korleis det 

var å mønstra på fiskebåt like etter konfirmasjonen. 

– Eg hadde ikkje noko glede av fisket. 

Den fyrste turen vart bomtur. Eg reiste ut 

med nokre få kroner, og kom heim att heilt 

blakk, seier 93-åringen og ristar på hovudet. 

– Dei fyrste turane var berre sorga, men 

me mista ikkje motet av den grunn, slår 

den gamle mannen fast. Året var 1932 og 

han fiska med Thomas Årland sin ”Våren”. 

1937 var derimot eit godt år, då reiste 

han på island. 

Stor barneflokk 

Anders sit lent framover i lenestolen i stova 

på Austevollshella, og snakkar høgt og ivrig 

om dei fyrste åra på fiske. Det gjekk mange 

år før det vart noko skikkeleg avkasting. 

Elles vart det mykje slit - og moro var det 

slett ikkje. Han reiser seg brått, og uventa 

spenstig og hentar eit av mange fotografi 

som heng ramma inn på veggane inne i 

den gule tomannsbustaden like ved kyrkja 

på øya. Det er eit falma bilete av heile familien. 

– Dette er den einaste gongen me var 

samla alle saman! Det må ha vore under 

krigen ein gong. Me var elleve barn. Åtte 

gutar og tre jenter, og det var 16 år mellom 

yngste- og eldstemann. Eldst var Absalon, 

seier Anders og peikar. Det verkar som eld- 

stebroren vart retteleg sett opp til. 

Sjølv var Anders nummer sju i den store 

barneflokken. 

Familien hadde ein liten jordlapp på 

Våge på Stolmen der dei hadde to kyr, ein 

gris og ei handfull sauar til å brødfø seg. 

Faren var spesialist på nòt og garn, og hadde 

ein part i ei verksemd frå Brandasund. 

Gjennom hardt arbeid fekk dei endane til 

å møtast. 

Idrettsmann 

Anders var fødd med open gane, og hadde 

problem med å tala slik at folk forstod 

han. 

– Eg fekk lida mykje for det, og dei mobba 

og herma etter meg. Det var ikkje kjekt 

å høyra. Det er så mykje at eg ikkje vil snakka 

om det. Det vart mange harde stunder, 

fortel den gamle mannen. 

Som ungdom tok han det igjen på andre 

frontar. Har var arbeidsam, sterk og hadde 

kondisjon som ein langdistanseløpar. Når 

arbeid skulle utførast, vende folk seg ofte 

til sprekingen frå Våge. 

– Du veit, eg hadde ikkje noko problem 

med å springa etter sauene heile dagen. 

Dessutan pleidde me å løfta kampesteinar 

over hovudet for gøy, seier Anders og kopierer 

rørslene frå ungdomen. 

– Mor var drivande. Ho hadde heile barneflokken, 

heimen og floren og sjå til. Og 

dei einaste gongane ho hadde taus var i 

samband med barnefødsel. 

Vêret utanfor Florø 

Eit av minna som har brent seg fast var då 

han var med ”Havøy 1”. Det var ein kald 

januarkveld, og dei fiska like ved Florø, då 

det bles opp til ein frykteleg storm. Det var 

mørkt og kring midtnatt. Dei hadde kasta 

på ein sundag, og den religiøse båtsmannen 

tørna ikkje ut. Så kom vinden. Sjøane 

vart større og større, og medan Anders sat 

i den eine doryen, måtte dei prøva å få dei 

to båtane akterut, samstundes som dei 

søkte naudhamn. Anders tok ei viktig avgjerd. 

Han måtte forsøkja å koma seg om 

bord i ”Havøy 1”. Det klarte han. 

– Eg hadde ikkje vore om bord i mange 

minutt då tampen til den andre doryen 

rauk. Nòta og alt fòr på sjøen, fortel den 

gamle mannen med ei dramatisk armrørsle. 

– Denne turen kunne fort ha kosta menneskeliv. 

Hadde eg sitte i den andre doryen, 

hadde eg ikkje vore her i dag, seier Anders. 

Dagen etter var det finevêr. Dei klarte 

å finna att nòta, men doryen som slitna var 

for evig borte. 

Dramatisk under krigen 

Den tyske krigsmaskinen kom rullande 

over landet. For den unge stolmaren vart 

det om å gjera å klara seg best mogleg, 

men å arbeida for tyskarane, det ville han 

slett ikkje. 

I 1943 skjedde det. Det var akkurat på 

same tida Telavåg-tragedien. 

– Det var ein kamerat av meg som ring- 

 

5

Her gjeld det å ta i. Tunge tak om bord i doryen. Med ”Våren” 1941. Frå venstre: Anders Våge, bas Thomas 

Aarland, bergensaren Jim, Hans Aarland og Jan Våge i ferd 

med å ta opp eit godt sildekast. 

de og ville ha meg som mannskap på ein 

liten båt, som skulle gå til Trondheim. Då 

eg kom til Bergen, viste det seg at båten tilhøyrde 

tyskarane, og eg nekta å vera med. 

Då vart me sende til Gestapo-kontoret ved 

teateret. Me vart arresterte då me nekta å 

gå for tyskarane. Då sende dei oss vidare 

til krigsfengselet. Dei kua oss, let oss bæra 

tunge møblar opp til fjerdeetasje, medan 

dei skreik og spende bein på oss. 

– I 14 dagar var me der, og eg vil seia 

at det var jævleg. Dei fann på all slags påfunn. 

Men me stod på vårt, og dei forstod at 

dei kunne ikkje trumfa oss. Til slutt vart me 

sette fri att, seier Anders på den typiske avmålte 

måten sin. 

Kapring 

Krigens dramatikk var slett ikkje over. I februar 

1945 låg stolmabåten ”Havøy 1” ved 

Haugesund ei helg. Skipper var Nils Johan 

Stangeland, som vart lagt inn på sjukehus 

før båten hans vart kapra. Til gjengjeld 

gjekk deleigar Edvard Stangeland, bestefar 

til Edvard Johannes Stangeland, om bord. 

– Me vart kapra. Det kom to karar om 

bord og insisterte at me skulle ta dei til 

Storbritiannia. Alle måtte fram i lugaren, 

og det var uro om bord. Dei var trass alt 

væpna. Den einaste som var sett i land var 

ein ungdom frå Sogn og Fjordane, som 

slett ikkje var sjøsterk. Den eine karen var 

frå Oslo, men hadde røter i Steinevik, og eg 

kjende han frå dans på ungdomshuset på 

Stolmen, seier Anders. 

Den andre karen hadde høgare skipparutdanning 

og var frå Haugesund. Anders 

trur at han var frå marinen, men karane sa 

minst mogleg om seg sjølve. 

Seint om kvelden sette ”Havøy 1” kursen 

for Shetland, og så fekk dei nordvestkuling 

midt i mot. Då det lysna dagen etter var 

dei berre 30 mil frå Norskekysten. Anders 

6 

passa på litt på maskinen, men hadde frivakt 

og i fire-fem-tida hadde han lagt seg. 

– Då kom ein av desse karane og purra 

meg. Han sa det kom eit fly. Eg tenkte at 

viss det er eit tysk fly, er me ferdige uansett, 

så eg tørna ikkje ut. Ti minutt seinare kom 

han attende og sa at det lukkelegvis hadde 

vore eit britisk fly, smiler Anders. Han må ha 

hatt nervar av stål. 

Ein av kaprarane kunne morse, og hadde 

kommunisert med piloten. Dagen etterpå 

fekk dei òg fly over seg. Det runda dei to 

gongar og vippa med halen. 

– Då forstod me at dei følgde med oss. 

Morgonen etter kom me til Shetland. Så 

kom det ein stor krigsbåt og henta oss. Me 

måtte berre fylgja etter inn til Lerwick. Der 

var me ei veke, og me var under forhøyr 

heile tida. 

Deretter reiste nordmennene til det 

skotske fastlandet med ”Havøy 1”. Saman 

med fleire krigsseglarar tok dei tog storbyen 

London. Her vart det endå meir forhøyr. 

Norsk militære og styresmakter i eksil ville 

ha informasjon om kven som sympatiserte 

med nazistane, men mannskapet frå austevollbåten 

kjente ikkje til noko. 

Austevollingen fortel om ei spent stemning 

i London. Tyskarane sende rakettane 

sine over til England, og dei slo ofte ned i 

nærleiken av militærleiren der Våge var forlagd. 

Det var store mengder nordmenn i 

leiren. Så fekk dei melda seg til teneste. 

– Eg ville helst til handelsflåten. Harald 

Aarland og Mons Vaage melde seg til marinen. 

Sistemann frå ”Havøy 1”, ein sogning, 

gjekk om bord i handelsflåten og vart torpedert 

og omkom i Atlanteren på fyrste 

turen. 

”Sigrid” 

1 800 tonnaren ”Sigrid” frå Trondheim 

gjekk med all slags last rundt Storbritannia. 

Skipet vart heimen til Anders i nesten 

to år. Liknande lasteskip gjekk saman med 

dei i konvoi frå Lands End, til Liverpool, 

Belfast og andre hamnebyar. Ved eitt høve 

vart eit skip i konvoien torpedert utanfor 

Liverpool, men ”Sigrid” vart aldri angripe 

direkte. Skipet hadde to britiske skipparar 

om bord, som dei bante og steikte då den 

andre båten gjekk ned. 

Det var ein gut frå Mosterhamn med ”Sigrid”, 

og dei to sunnhordlendingane fann 

snart tonen, og vart kameratar. Mange av 

krigsseglarane sleit med nervane, og drakk 

så mykje at dei måtte stela frå skipskameratane 

for å finansiera alkoholen. Anders vart 

sjølv fråstelt pengar, mat- og kledekupongar. 

– Det er tragisk når du tenkjer på det. 

Mange kom heimatt etter krigen utan så 

mykje som eitt øre. Dei sa at eg lever i dag, 

i morgon er eg død, seier Våge og minnast 

gamle skipskameratar og sjøfolk. 

Som ei slags lagnaden sin ironi kom livets 

mest dramatiske oppleving til havs 

seglande på eit isfjell etter krigen. For 

Anders heldt fram om bord. 500 kroner i 

månaden var gode pengar på den tida. I 

oktober 1945 skulle ”Sigrid” gå til Svalbard 

med forsyningar. 

– Det vart den hardaste turen eg var 

vore med på i heile livet mitt til sjøs, seier 

Anders. 

”Sigrid” var komen seg til kai i Longyearbyen, 

og klokka fem gjekk hamnearbeidarane 

og dei av mannskapet som ville sjå seg 

om, på land. Anders vart attende om bord. 

Han hadde sett seg til med heilskjegg og 

ville sleppa å barbera det bort. 

Det vart brått full storm, og det isen kom 

flytande inn fjorden og dei måtte få tampane 

lause. Dei kom seg så vidt ut på reia, 

men skipet hadde fått så mykje tau på propellen 

at dei måtte sleppa ankeret. 

– Det gjekk ikkje lenge før du såg det 

eine svære isfjellet etter det andre kom

”Havøy 1”. Foto utlånt av Selbjørn Fiskerisogelag. Etter den dramatiske stormen i Norskehavet og påfylgjande 

grunnstøytting, låg ”Sigrid” i seks månadar på verft i København 

for reparasjon. 

drivande i full fart innover fjorden. Mindre 

isflak kom og slo bunkar i skroget... Så kom 

eit isfjell på fleire hundre tonn og la seg 

over ankeret - det var høgare enn brua vår, 

fortel Anders medan augo slår gnistar av 

dei 65-årgamle minna. 

Lukkelegvis hadde iskolossen grunnstøytt 

samstundes med at det trefte ankeret. 

Framleis var ”Sigrid” eksponert for vêr 

og vind, og snøen lava ned. Lukene til lasterommet 

måtte lukkast, slingringa gjorde 

det nesten umogleg å festa dei tunge jernstokkane 

som skulle helda dei på plass. 

Heimvegen 

Dagen etter vart det bra vêr att. Ankeret 

var ikkje til å rikka. Isfjellet sytte for det. Det 

måtte ingeniørar med fjellklatringsutstyr 

og dynamitt til for å fjerna isfjellet. Dei bora 

hol og skaut den gigantiske isklumpen i bitar, 

slik at ”Sigrid” kunne heva ankeret. 

Trass i dramatikken, trekkjer Anders på 

smilebande òg når han tenkjer på turen 

som verkeleg innprenta seg i minnet hans: 

På vegen oppover hadde dei grisar med 

seg, og ein dag hadde grisungane kome 

seg lause nede i lasterommet. 

– Det vart eit valdsamt liv. Eg og styrmannen 

måtte bruka alle slags knep og 

tricks for å tak i dei. Han bante og steikte, 

og grisungane skreik og bar seg. Dei skulle 

ha vist det på kino. Nei eg gløymer det aldri, 

skrattar stolmaren. 

Om isfjellet hadde sett ein støkk i dei, 

skulle det straks verta endå verre ver. Dei 

sette kursen sørover, og uvêret vart kasta 

på dei som ein ilter djevel. 

– Me heldt på å driva på Bjørnøya. Det 

var mykje nordlys om kvelden før. Brått 

vart det heilt stille. Styrmannen sat at eg 

måtte ned og snakka med losen. Losen 

som hadde gått i farvatnet heile livet sitt, 

vart redd for eit isbelte, og me endra kurs. 

Eg gjekk og la meg, og nokre timar seinare 

tørna eg ut. Det var eit fæla vêr. Eg opna 

berre ei dør, og då såg eg Bjørnøya. Sjøen 

braut ved det stupbratte fjellet. Og øya for 

urovekkjande nær, seier Anders. 

– På brua stod dei med hendelen og slo 

ut maskinen for kvar gong propellen slo 

tørt, og me vart redde for maskinen. 

– Det var panikk om bord. Me hadde 

med oss 30 passasjerar, like mange kvinner 

som menn. Dei var redde og skulle ta skipperen. 

Det var berre ein ting å gjera: ”Sigrid” 

sette alle klutar til, og dei klarte såvidt å 

komma seg klar av Bjørnøya. Men det var 

på håret. 

– Me hadde fart på båten, men orkanen 

tok tak i båten og pressa han sidevegs i 

stor fart, seier Anders. 

Etter den harde turen, der dei til og med 

grunnstøytte utanfor Narvik, venta det 

seks månadar med reparasjonar på verft i 

København. Både isfjell og grunnstøytting 

gjorde at mange plater måtte skiftast på 

”Sigrid”. 

– Eg opplevde meir om bord i det skipet, 

enn eg gjorde resten av livet på havet, konstaterer 

den gamle sjømannen. 

Fiskeri 

Med ”Snurp 7” reiste han sidan på fiske 

med, og var mellom anna med på å levera 

salta sild til Hamburg i Nord-Tyskland. Folk 

var svolte, og effekten av krigen var enno 

særs synleg. 

Seinare reiste Anders til sjøs på mellom 

anna tankbåtar, og fekk sjå store delar av 

verda. 

Han gifta seg med Kristi, og flytta til 

Austevollshella, men fekk ingen barn. 

– Ein skipskamerat fortalde korleis det 

var når han skulle reisa ut. Den treårige 

sonen gret og klamra seg til beinet hans 

heile dagen. Det var tungt å ha familie og 

vera sjømann på den tida. Du kunne vera 

ute i fleire år om gongen, og når du kom 

heim att, kjende ikkje barna deg att og var 

redde deg, seier Anders. 

Han kjem brått på at han har samla ei 

rekkje fotografi frå 1940- og 50-talet i ein 

album, og reiser seg og går raskt og medviten 

for å henta han. I ein brun, sliten bok 

viser han journalisten fotografi frå både 

”Havøy I”, ”Sigrid” og seinare då han var om 

bord tankbåtar. Nordisk brorskap på verft 

i København, bilete frå staden han let seg 

tatovera, og bilete av unge damer han vart 

kjend med som sjømann. Dessutan er det 

ingen tvil om at unge Våge var ein skikkeleg 

stram og atletisk kar. 

Anders reiste ei årrekkje på fiske med 

legendariske austevollbåtar som ”Ståløy” 

som fiskar og ”Ole Bakk”, då som styrmann. 

Folk som kjenner Andres karakteriserer 

han som eit arbeidsjern og som ein stolmar 

med stor s. Likevel vil ikkje 93-åringen ha 

noko skryt. 

– Eg har aldri fått skryt, og eg har heldt 

meg i bakgrunnen og har villa vera ven 

med alle, seier den gamle sjøulken, framleis 

ivrig framoverbøygd. Likevel er den 

enorme arbeidskapasiteten hans godt 

kjent. 

– Mange har hatt vondt for å forstå kvifor 

eg kunne gjera så mykje meir enn andre, 

seier arbeidsjernet. Det er ikkje tvil; ei knipe 

om bord i eit skip eller fiskebåt, må det ha 

vore ei enorm styrke å ha ein mann av Anders 

sitt kaliber ved si side. 

Trond Hagenes 

7

Med hjarta for havet 

Ei kraftig, men lun røyst ropar kom inn, kom inn! før eg har rukke å trykka på ringeklokka. Døra går opp, og 

ein stram, smilande mann ynskjer meg velkomen inn i heimen sin på Hundvåkøy. 

”Ståløy” 1953. 20 unge menn med hatten 

på snei, derav seks Drønen-brør. Fotografiet 

som heng i gangen til Birger Drønen 

(82) seier mykje om kva som er viktig i livet 

i hans; fiskeri og familie. 

Størje og dory 

Yngst av sju brør og tre systrer, står Birger 

no att som den siste gjenlevande. Han 

hadde eit nært forhold til syskena sine, då 

spesielt brørne. 

– Me var ein særs samansveisa gjeng. 

Sjølvsagt kunne me vera høgrøysta mot 

einannan, men det stakk aldri djupt, fortel 

Birger, som måtte på fiske like etter han var 

konfirmert i 1942. Då var det brørne som 

tok hand om veslebroren. 

Birger reiser seg og går bort til ein massiv 

treskjenk frå 50-talet. Der finn han fram ei 

stor bok som han tek med seg bort att til 

journalisten. 

– No skal eg visa deg noko eventyrleg, 

seier Birger i det han opnar boka og blar. 

Bileta i boka er på alder med treskjenken, 

og viser fiskar større enn menneske. Fiskane 

vert halne om bord i fiskebåtar som ligg 

på halv åtte grunna tyngdeskilnaden. 

– Sjå så fint det er, størjefisket! Sjå på all 

den fisken! Birger blar ivrig. Heile andletet 

hans smiler, og leppene vibrerer som om 

han heile tida skal til å seia noko. 

– Det... Det var eit eventyrfiske! Heilt 

utruleg. Så var det jo dory me fiska med, 

held han fram og strekkjer ut armane for 

å demonstrera korleis fisket gjekk føre seg. 

Nok ein gong går Birger bort til skjenken, 

no for å finna ei bok om dei små hjelpebåtane. 

– Sjå på desse båtane! Er det ikkje flott? 

Birger fortel om korleis fiskarane måtte bruka 

handmakt for å få fangsten om bord, og 

kor revolusjonerande det var då ringnôta 

kom midt på 60-talet. 

– Eg hugsar det så godt, seier han og ser 

mimrande ut stovevindauga. 

Kalla opp etter faren 

Sidan 1941 har Drønen-familien eigd 

”Ståløy”, og i 1963 kjøpte dei ”Storeknut” 

òg. I byrjinga vart ”Storeknut” leigd ut, og 

vart mellom anna nytta som vêrvarslingsskip 

i Nordsjøen. Båtane vart på denne tida 

delte på dei seks brørne, som før hadde 

eigd dei saman. Rasmus og Kristoffer fekk 

”Ståløy”, og Nils, Ole, Knut og Birger ”Storeknut”. 

– I 1967 vart den fyrste ”Storeknut” bygd 

om til ringnôtar, og har sidan den tid vore 

brukt til fiske, fortel Birger. Det har til no 

vore tre ”Storeknut”-ar. Namnet kjem frå far 

til Birger og brørne, som enkelt nok heitte 

Knut og var ein stor mann! 

Då lyset kom 

Det ringer på døra, og inn kjem Anna Dorthea, 

eldste dottera til Birger. Han lyser 

opp. 

– Sjå kor ho liknar på mor si, seier Birger 

og snur seg i stolen slik at han ser rett på 

eit foto av kona si, Kjellaug Lilly. Birger har 

heilt rett; det fyldige, mørke håret, og dei 

klåre, store augo har nok Anna Dorthea frå 

mor si! 

– Eg har vore enkemann i fire år no, 

seier Birger roleg. Han minnast alt han har 

opplevd saman med Kjellaug, som kom til 

Hundvåkøy for å tena hjå tanta si på førtitalet. 

– Me vart saman i 1947, men gifte oss ikkje 

før i 1951, fortel Birger. Året etterpå kom 

Anna Dorthea til verda, same år som lyset 

kom til Austevoll. 

– Det var heilt fantastisk. Alle var ute den 

kvelden og stod på haugane rundt forbi 

for å sjå lyset som kom i hus og stolpar. Dagen 

etter skulle Anna Dorthea døypast, og 

me venta med å stryka dåpskjolen til etter 

lyset var kome. Birger ler, og Anna Dorthea 

smiler og nikkar; denne historia har ho 

høyrt før. 

På godt og vondt 

Som fyrste barn av seks, hugsar Anna Dorthea 

godt tidene då faren reiste på fiske 

og var vekke fleire månadar om gongen. 

Ho fortel om isandsfisket, og om Birger og 

brørne som reiste fram og tilbake over Norskehavet 

heile seks gongar på ein haust. 

– Så hugsar eg i 1959, då tvillingane vart 

fødde, held ho fram. Birger lyttar på dottera. 

– Dei vart fødde her i stova som me sit i 

no. Far var på fiske, og kom ikkje heim att 

før Bjørn og Lillian var to månadar gamle, 

fortel Anna Dorthea. Birger snur seg i stolen 

igjen, og ser ut av det store stovevindauga 

og mot barndomsheimen sin. Eller 

Drønshuset, som det vert kalla. 

Birger og Kjellaug gifta seg i 1951, og 

fekk seks barn. 

9

Biletet som heng i gangen til Birger, som sjølv er nummer fem i andre rekkje. Den 

stakkar stuerten, som sit i kvit framme, er pressa inn mellom Kristoffer og Rasmus. 

– Tenk, ein dag for åtte år sidan sat eg her 

i stova og snakka med Bjørn. Berre to timar 

etterpå ringte dei. Birger vert stille, og eg 

høyrer han pustar tungt. Son hans, Bjørn, 

hadde fått hjartestopp, berre 42 år gamal. 

Gullbryllaupsfeiringa til Birger og Kjellaug 

vart erstatta med gravferda for son deira. 

– Det er då det er godt å vera ein stor familie, 

seier Anna Dorthea. Ho sit med folda 

hender og ser på far sin. 

– Det var så tungt å missa Bjørn. Birger 

tek ein pause. 

– Eg har levd eit rikt liv, på godt og 

vondt. 

Dageleg på internett 

Det er noko kaldare i lufta når Marsteinen 

vitjar Birger for andre gong. Birger og bilen 

hans står ved vegen dryge hundre meter 

unna huset hans, der postkassen er. Han 

drøsar med ein sambygding, men er rask 

med å koma seg bak rattet når han ser 

journalisten kjører forbi! Kontrasten mellom 

den kalde lufta ute og den varme, 

lune stova er tydlegare i dag. 

– Eg måtte berre ha meg ein kjøretur, 

skjønar du, seier ein smilande Birger, medan 

han tek av seg hatten, skjerfet og 

jakka. Det er til Storebø og Sentrumsbygg 

han plar kjøra for å treffa folk no, seier han. 

– Før var det i butikken på Austevollshella 

me møttes. Eg trur eg snakkar for mange 

når eg seier at eg saknar den butikken, 

held han fram. Der vart alltid siste døgerets 

fangstar diskuterte, og ein kunne gå med 

litt meir heva hovud om ein hadde slått 

10 

naboen i mengd fisk! Birger humrar. 

– Men det er vennskaplege konkurransar, 

det har alltid vore litt slik. 

Birger tek journalisten med opp i andreetasje 

i huset. Like ved trappa, står ei datamaskin. 

– Her sit eg kvar morgon og sjekkar dagens 

fangstar på internettskjermen. Så 

smilar eg litt breiare når ”Storeknut” gjer 

det godt, skjemtar den blide mannen, og 

me trekkjer ned att i stova. 

Folkeglad bestefar 

Birger har i dag ein son og tre barnebarn 

som jobbar om bord på ”Storeknut”. Ein av 

barnebarna, er Anders Douglas (24), som 

er på veg inn i stova til bestefaren. Han er 

styrmann på ringnotaren. Birger ser stolt 

bort på sonesonen, som akkurat har kome 

heim for jul. 

– Eg synest det er svært at barnebarna 

mine er interessert i fiske og vil vera med 

å driva det vidare. Det gledar meg å sjå dei 

unge på fiskebåtar, seier Birger. I haust fekk 

Anders Douglas oppleva eit kast med ”Storeknut” 

som gav dei heile 700 tonn hestmakrell. 

– Det er sånt ein berre får oppleva eit par 

gongar i livet, seier den unge styrmannen. 

Bestefaren er alltid blant dei fyrste han 

ringer til dersom det skjer noko stort om 

bord. 

– Det er takka vera han der og syskene 

hans at det er blitt ein arbeidsplass for oss, 

seier Anders Douglas og nikkar bort på 

Birger. Han fortel vidare om bestefaren si 

Alle Drønen-brørne, frå venstre nede: 

Arne, Kristoffer, Rasmus, Nils. Oppe frå 

venstre: Ole, Knut og Birger. 

Den fyrste ”Storeknut” vart bygd om til 

ringnotar i 1967. 

evne til å snakka med folk, og korleis dei 

alltid måtte stoppa opp når dei var på turar 

saman, fordi Birger alltid møtte folk han 

ville prata med. 

– Huska du ikkje den gongen me skulle 

på båtmesse i Bergen? Du snakka så mykje, 

at me ikkje fekk tid til å sjå på ein einaste 

båt. 

– Ja, ja, sånn kan det gå! Birger ler, og 

Anders Douglas har vanskar med å halda 

seg han òg. 

Lyset og bruene 

Anders Douglas må reisa igjen, og me vert 

aleine i den store stova. Birger seier han er 

takksam for livet, og for familien han har 

rundt seg. 14 barnebarn og tre oldebarn 

har han rukke å få - førebels. Det er eit stort 

sprang mellom dei djupe sorgene og dei 

store gledene han har opplevd, likevel smilar 

han der han sit og ser ut mot Drønshuset. 

– Det største eg har opplevd i livet, er då 

lyset kom i 1952 og alle bruene som har 

kome i Austevoll. Tenk å få oppleva å kjøra 

over til Storebø! 

Det er framleis dagslys på Hundvåkøy 

når journalisten forlét den varme heimen 

for andre gong - mange gode historier rikare. 

Det vesle av frost som har lagt seg på 

bilen, tinar lett når Birger vinkar frå døra. 

May Linn Clement

Forliset av 

”Møgsterøy” 

Aldri kjem John Hanøy (70) til å 

gløyma morgonen den 6. april 1957. 

Seksten år gamal, fekk han arbeid 

på Lars Olai Møgster si nye inntektskjelde; 

”Møgsterøy”. 

Eventyret om bord skulle visa seg å 

verta kortare enn venta. 

 

11

Eventyret som enda brått 

Etter eit vellukka sildefiske vinteren 1957, reiser ”Møgsterøy” direkte 

nordover på lodda i mars same år. Loddefiske er noko heilt 

nytt, og den ganske nyrenoverte ”Møgsterøy” er utstyrt med 

siste skrik innanfor fiskeri; to dorybåtar, to lettbåtar på dekk og to 

svære bomullsnøter; ei på 15 og ei på heile 23 famn djup. 

31. mars. ”Møgsterøy” er på veg nordover, og plukkar opp 13 

mann i Sigerfjord, og ein mann pluss stuerten i Tromsø. På kaien 

står òg ein tynn og spe fjorten-femtenåring og spør etter jobb. 

Skipper Birger Sandtorv stussar. Guten er ung, og munnbruken 

hans går ikkje akkurat hand i hand med den kristelege skipperen 

sine normar. Men stuerten treng ein messegut, så la gå. 21 mann 

luffar vidare nordover. 

Kastar og lossar 

I Honningsvåg bunkrar fiskebåten olje før han går vidare til Porsangerfjorden 

i Finnmark. Dei kastar og kastar, til ”Møgsterøy” er 

full med fisk; 2 300 hektoliter. Fyrste last reiser dei til Honningsvåg 

for å lossa. Deretter går turen til Varangerfjorden. På same 

måte, er mannskapet på jobb heile dagen til båten er full. Andre 

lasta går til Vadsø sildoljefabrikk. Her sym lodda heilt inne ved 

kaien. Ein annan fiskebåt, ”Uran”, ligg til og med og kastar medan 

han lossar! 

Dårleg vêrmelding 

5. april. ”Møgsterøy” går ut frå Vadsø, og mannskapet kastar til 

båten igjen er full. Men grunna stor pågang i Vadsø, må dei til 

Honningsvåg for å lossa. Vêret er fint og stille, men på radioen 

melder dei nordleg, liten til full storm. Basen og skipperen diskuterer 

om dei skal bli i Vadsø eller om dei skal gå vestover mot 

Honningsvåg. 

I åtte-nitida fredagskvelden set ”Møgsterøy” kursen mot Honningsvåg. 

Klokka sju laurdagsmorgon går John på vakt. Ikkje har 17-åringen 

kome inn i styrhuset, før ein kraftig sjø kjem. Båten vert slengd 

over på babord side. Skipper Birger Sandtorv skjønar at ”Møgsterøy” 

må evakuerast. Han gjev ordre til John og ein nordlending. 

12 

Hent øksene i 

livbeltekassane bak 

på båtdekket! 

13 mann hoppar om bord i den eine doryen. John og ein nordlending, 

som begge står att i ”Møgsterøy”, slår kvar si øks mot 

brøkene, stroppene som held doryen fast i dårleg vêr. John treff, 

nordlendingen bommar - doryen vert hengande skeivt og alle 

mann i nôtbåten fell ned i baugen. Skipper Sandtorv tek affære. 

Han får øksa i hende, og hogg av brøka bak; doryen er endeleg 

laus. Brått brekk aktermasta og fell rett mot doryen på sjøen. 

Antennekrossen treff baugen, og masta vert liggjande og pressa 

båten ned. Med rein handmakt, klarer mennene i båten å pressa 

masta vekk. 

”Møgsterøy” rettar seg opp att. I løpet av berre nokre minuttar 

er lettbåtane, som var ekstra godt knytte fast, knuste vekk. Berre 

motorane ligg att på dekk.

Skipper Birger Sandtorv ropar at alle må henta livbelta sine i lugarane. 

Når John går inn mot lugaren sin har han vatn til livet. 

Plutseleg kjem livbeltet flytande mot han. 

I gongen på veg opp att møter John den unge messeguten. Han 

har berre underklede på. Han er i sjokk, og ler og gret om ein annan. 

Mannskapet pakkar ungguten inn i skinnfrakken til basen og 

kastar han mot doryen i sjøen. Heldigvis treff dei båten. 

Ta tak i 

livbøyen! 

”Møgsterøy” dett ned på styrbord side, og mannskapet får lausna 

den andre doryen. Mannskappet kjem seg om bord i notbåten 

- berre skipperen og styrmann Kristoffer Blænes står igjen i det 

som er att av ”Møgsterøy”. 

Styrhuset er det einaste av ”Møgsterøy” som er over vassoverflata. 

Etter boka, skal skipperen vera han siste som forlet eit farty. Slik 

er det ikkje denne gongen. Skipperen hoppar ut i sjøen, og kjem 

seg om bord i den fyrste doryen. Ein stor sjø tek ”Møgsterøy”. 

Styrmann Blænes vert med i fallet. 

Like før dragsuget kjem, får mannskapet i den andre doryen drege 

Kristoffer om bord. No er dei sju mann i eine doryen og 14 i 

han andre. Alle er i live. 

Dei to notbåtane driftar etter kvart frå einannan. Doryen med 

flest folk i, held på å søkkja, og må kasta alt utstyr dei har om bord, 

på sjøen. Når snøen lettar, ser mannskapet i doryane kvarandre 

igjen. I fem timar ligg dei to nôtbåtane i havet, før ”Vikheim” og 

”Bondøy” kjem og reddar dei. 

Det var fem austevollingar som opplevde forliset av ”Møksterøy”. 

Skipper Birger Sandtorv, styrmann Kristoffer Blænes, Reidar Heggholmen, 

Njål Møgster og John Hanøy. 

Mista luten 

I solveggen heime i Kolbeinsvik, sit John og kona Annlaug. Begge 

hugsar dei episoden på kvar sin måte; medan John var oppi det 

heile, opplevde Annlaug forliset via radioen. 

– Det var palmelaurdag alt hende. Me var ikkje kome saman på 

den tida, men eg var veldig begeistra for John, seier ho og ser på 

mannen sin. 

John fortel om då dei kom seg til land att, om fiskarheimen 

som tok imot mannskapet med suppe og varme klede. På Hurtigruta 

”Erling Jarl” frå Båtsfjord og ned att til Bergen, fekk dei eta 

restane etter middagen om kveldane. 

– Me fekk fem kroner dagen i kostpengar, og middagen om 

bord kosta fem kroner. Så me hadde jo brukt opp kostpengane 

allereie då me kom til Tromsø. 

Grunna tapet av alle eigendelane dei hadde med seg om bord 

i ”Møgsterøy”, hadde ingen av mannskapet noko ekstra å rutta 

med. 

– Eg mista mellom anna heile luten min på 2 500 kroner frå 

sildefiske, fortel John. 

I Bergen tok Halvard Møgster, som då gjekk på skipperskulen 

der, i mot karane. Han gav dei reisepengar til rutebåten heim til 

Austevoll. Ei veke etter forliset, laurdag 15. april, klokka 16.30 var 

dei tilbake i Kolbeinsvik. 

Var unge 

Historia om Møgsterøy er ikkje vorte skrive om i media før, og 

dette er fyrste gong John går i detaljar og fortel korleis forliset 

skjedde. John og kameraten Reidar Heggholmen er dei einaste 

av austevollingane om bord som framleis lever. Begge var dei 

unge då hendinga gjekk føre seg. 

– Eg vart 17 år i løpet av turen. At eg var så ung, trur eg gjorde 

meg meir uredd. I motsetnad til mange av dei andre om bord, 

hadde eg ikkje kone og barn å tenkja på då, seier John, som i dag 

har fire barn og sju barnebarn. 

Han har fleire gongar i ettertid vore i området der forliset av 

”Møgsterøy” fann stad. 

– Det kjem alltid fram igjen, avsluttar John. 

May Linn Clement 

13

I Njords nåde 

”Munin” er ute på oppdrag. Er havguden Njord i godlune, vil han kanskje 

lata Olav Endre Drønen og Marsteinens utsende smaka på godbitar 

frå spiskammerset sitt. 

Skoltafjorden ligg nesten speglblank. Det 

er tidleg om morgonen. Klokka er berre 

sju. Om eg gnir meg i augo, har eg ingen 

ting å klaga på. Allereie har Olav Endre Drønen 

vore vaken i fleire timar. ”Munin” tøffa 

sørover frå Kvaløy ved Bakkasund allereie 

i halvsekstida. Ukristeleg tidleg. No ligg 

båten ved kai i Kvalvåg og ventar på bladfyken 

som skal vera med og bisna på trål, 

reker og bifangst. 

Feltet, som er eit av berre ein dryg handfull 

blant øyane våre, ligg parallelt med Ystaneset 

i Skoltafjorden. Det er eigentleg feil 

årstid for å fanga store mengder reker frå 

djupet, men etterspurnaden er stor. I dag 

vonar han å fiska ferdig ei av førehandstingingane 

sine, og kanskje ha nokre kilo att 

til faste, sjømathungrige kundar. Ved Kandeloskjeret 

har måsane etablert kolonien 

sin. Eit par vengjeslag unna ligg tyskarane 

sine fiskebåtar. Her vert det nok sløya fisk 

til å halda unge, vonefulle kjuklingar trinne 

nok til å klara barnetilvêret. 

Uvêr, drag og store, kalde bråttsjøar er 

langt unna. Når Olav Endre gjer reketrålen 

klar, er det krusingar som knapt kunne 

skapt storm i eit vassglas på fjorden. Nokre 

av dei svoltnaste måsane er med oss, og 

padlar i moderat dorgefart etter oss. 

– Å tråla er drepande keisamt, seier 

Olav Endre. Før trålen er på veg ned mot 

botnen, er det likevel hektisk aktivitet om 

bord. Trålen vert slengd ut frå trommelen 

sin, dei tunge tråldørene vert hekta på, 

og så er han laus. Reketrålaren brukar kubein 

for å løysa wiretromelen. Trålkulene 

er brått forsvunne under overflata. Trålen, 

med ei maskevidde på 35 millimeter, er på 

veg ned mot djupna for å henta opp dei 

små, raude krepsdyra som kystganane set 

så stor pris på. 

Brukskonflikt 

Det går sakte med oss. 1,1 knop står det på 

gps-en. Ekkoloddet visar omlag 180 meter, 

og botnen har eit gul-grønt skin. Det betyr 

at det er sediment eller leire under oss. 

Hadde det vore raudt, eller stein, ville trålen 

sett seg fast. Og det kan vera farleg for 

ein liten fiskebåt. Stort sett er det problemfritt 

å tråla på dei faste felta. Ein stad er det 

gamle krigsflyrestar som kjem i trålen, men 

andre stadar kan det vera meir prekært. 

14 

– På ein av dei beste felta våre, veit eg 

at mange store fiskefartøy slengjer frå ser 

wire og tungt skrap. Dette er livsfarleg. Set 

du deg fast i desse, er det ikkje berre til skade 

for bruket, men det kan godt gå som 

med ”Stokkøy”, som sakk på få sekund. 

Lærlingen, som var på dekk klarte å koma 

seg vekk utan problem, men skipperen 

måtte knusa ei rute på styrhuset. Hadde 

han sett seg fast kunne det gått ille, seier 

Olav Endre. 

Han har telefonisk kontakt med Tor Heine 

Drivenes, som er langt meir rutinert på 

rekefelta enn det han sjølv er. Det er forventninga 

til fangsten som loddast fiskarane 

seg i mellom, og ikkje minst luftar dei 

frustrasjonen over at andre er i ferd med 

å leggja beslag på felta deira. Krepseteiner 

og djuptvassgarn er vanskeleg å hanskast 

med. Fastståande reiskapar har føretrinn. 

Det er årsak til gråe hår hos ei som driv 

med reketråling i Austevoll. 

– Me har ingen andre stadar å gå. Ein ting 

er at me kan ha planlagt å tråla ein stad, og 

har brukt mange timar på å gå til staden, 

berre for å måtta finna ein annan stad fordi 

det står utstyr der. Eit anna poeng er at alle 

som set krepseteiner bør satsa på å setja 

dei i hellinga like ved rekefelta. Der er her 

krepsen står, og me kjem ikkje i vegen for 

kvarandre om dei gjer det på den måten, 

seier Olav Endre. Krepsefiskefeberen er 

i ferd med å breia om seg i Austevoll, og 

rekefiskarane fryktar at dei så og seia vil bli 

stengde ute frå felta sine. 

Olav Endre kunne godt tenkt seg at folk 

merka utstyret sitt så godt, at det berre var 

å ta ein telefon for å vita korleis bruket er 

sett på felta. 

Gudar i havet 

”Munin” trekkjer framleis tålmodige måsar 

til det grøne skroget sitt. Ute på Skoltafjorden 

er det klare teikn til at fellesferien for 

lengst er unnagjort. Sola skin på den vesle 

øya forut, som forvirrande nok heiter Slåtterøy. 

Olav Endre fortel om reka. Det er for 

tidleg til at me kjem til å få særleg mykje. 

Ein av kollegane hans har sett kursen langt 

vestom land. Får han mykje i trålen sin der 

ute, kan det vera eit teikn på innsig av dei 

små, raude godbitane. Sjølv synest skipperen 

at rognreka du får i januar er den beste. 

Den beste tida er i perioden tre dagar før 

og tre dagar etter fullmåne. Dessutan er 

solskin gode greier. Om vinteren er marginane 

mindre under tråling. I ille vêr, med 

mykje drag og store bylgjer, kan det vera 

direkte farleg med motorstogg eller andre 

tekniske problem når ein har tung trål ute 

bak båten. Men ”Munin” gjer jobben sin 

utan problem i dag. 

– Det er kjekt å ha ein stålbåt. Med ein 

vinkelslipar og eit sveiseapparat, kan du 

tilpassa det meste du treng sjølv, seier 

Olav Endre. ”Munin” er truleg ein hamnebåt, 

bygd tidleg på 1980-talet. Og kjekk å 

ty til når det er så som så med aktivitet på 

ringnôtbåten ”Storeknut”, der Olav Endre 

er styrmann. Dessutan har austevollingen 

vore ute av spel ei stund etter ein infeksjon 

i ryggen. Då var det forfriskande å kara seg 

ned i båten å ha noko å hengja fingrane 

i. Tidlege morgonar og lange tråleseansar 

plagar ikkje den stoiske austevollingen. 

Med seg om bord har han tidtrøye i form 

av tidsskiftet Historie. 

– Eg likar historie, og tek heller for meg 

dette bladet enn til dømes Illustrert vitenskap, 

seier skipperen. Dessutan har han 

sansen for norrøn mytologi. Båten er døypt

opp etter ein av dei vise ramnane til Odin. 

Svigerfar sin sjark heiter ”Hugin”. 

– Helst ville eg kalla båten opp etter 

Njord, hav- og sjøfartsguden. Men dei fleste 

båtane som er blitt kalt opp etter han, 

ligg no på havets botn, seier Olav Endre, 

som innrømmer at han er ein smule overtruisk 

iblant. Njord er guden ein må blota 

til for å få lukke med fiske og trygg seglas. 

Tru 

Med meir tiltru til positivismen og vitskapen 

enn metafysiske kjensler har bladfyken 

ikkje ofra verken til Njord eller måsen 

på holmen ved Kvalvågen. Trua på at trålen 

sakte vert fylt med reker, kreps og bifangst 

i torskefamilien er til stades. 

Me tek fire hal på langs. I løpet av dei 

nesten fem timane me held på, held måsen 

oss under oppsyn. Kvar gong me snur 

trålen, halar vinsjane opp trålen, slik at han 

nærast ligg heilt i overflata bak oss. Bakdelen 

med denne manøveren, seier Olav 

Endre, er at me fiskar manet og ikkje dei 

små delikatessane me eigentleg er på jakt 

etter. 

Sola skin mellom skyene. Ein makrelldorgar 

snik seg inn gjennom Fugløysundet 

og brummar forbi oss. Kanskje for å levera 

fangsten sin på Storebø. Hevrøy ser forlatt 

ut, og Slåtterøya som ein liten openbaring 

der sola varmar opp dei grøne tustane på 

den siste utposten mot Nordsjøen. Telefonrapportane 

frå reketrålingskompisen 

der vest er nedslåande. Det er ikkje noko 

teikn på storinnsig av reker enno. Meir 

oppløftande er det når dei faste kundane 

er på telefonen. Fleire vil ha rekene til bakkasundaren. 

Kanskje er det den hemmelege 

saltblandinga som gjer susen. Kanskje 

er det nedkjølingsmetoden. 

– Eg fattar ikkje kvifor folk vil ha nykokt 

reke. Ho er mykje betre etter å ha vore på 

is eit døgers tid, slår Olav Endre fast før han 

startar opphalinga av nôta. 

Kokeapparatet er på full muggings. Klar 

for å vera banestaden til dei raude godbitane 

i trålen som er på veg opp til bakken 

av båten. 

Eg står på styrhustaket og fylgjer med. 

Tråldørene vert hekta på plass, og trålposen 

heist opp ved skutesida. Ein stor raud 

ball er å sjå gjennom den finmaska nota. 

Men sjølv eg forstår at det ikkje er nokon 

storfangst. Olav Endre opnar sekken. Reker, 

maneter, kolmuler, lyr, sjøkreps og nokre 

flatfiskar fin vegen ned i sorteringsbehaldaren. 

Småfisken endrar over bord. Måsane 

skrik i beste Odd Børretzen-stil Skal 

ha, skal ha, og kjempar ein innbiten kamp, 

nebb mot nebb, vengje mot vengje for å 

sikra seg dagens porsjon av protein. 

Rekene går vidare til sorteringsmaskinen. 

Dei nokså få sjøkrepsane til ein eigen balje. 

Fisk i ein annan. Totalt fyller Olav Endre to 

av korgene sine med sjølve rekefangsten. 

– Eg tippar 11, 5 kilo, seier eg når fangsten 

vert vegd. 

– 12 kilo... Du får fagbrevet på den, konstaterer 

Olav Endre. No har han nok reker 

både til eige bruk, til å komplettera førehandstingingane 

og den aller ivrigaste 

faste kunden. Nøgd kan han setja kursen 

dei knappe metrane inn mot Kvalvågen for 

å setja meg av. 

Han let meg prøva både nykokt og nedisa 

reke. Eg fell i kategorien som likar det 

ferskaste produktet best. Eg stegar nøgd i 

land, med ein pose i kvar hand. Sprell levande 

sjøkreps til middag og nykokt reke 

til lunsj. Livet er best når det smakar salt og 

sjø. 

Trond Hagenes 

15

På jomfrujakt m 

16

ed ”Østerbris” 

Klar til kast, klar til kast høyres 

over radioen. Berre minutt etterpå 

er mannskapet påkledde. Det 

raude, levande feltet på asdicen 

skal snart vera det som gjer 

”Østerbris” 150 tonn nordsjøsild 

rikare. 

 

17

Asdicen viser nota og silda. 

Frå styrhuset har Trond oversikta. 

VM og avslapping i messa. 

Klokka er halv elleve ein fredagskveld i 

juni. Det som har vore av matjesfiske i år, 

er snart over. Langs kaien ved Egersund 

Seafood ligg ”Østerbris”. Dei kom inn tidlegare 

på dagen og fekk silda si seld for 6,21 

kroner kiloet - den høgaste summen i år. 

Vêrmeldinga for laurdagen er så som så, 

men mannskapet på ti lét seg ikkje venta 

på; med det same journalisten har klatra 

om bord, legg båten frå kai. 

Jomfru 

I styrhuset på ringnôtsnurparen frå 1999, er 

bas Christian Østervold og bror hans, skipper 

Trond Østervold. Dei har levert sin matjeskvote, 

og er på veg ut att i Nordsjøen 

for å henta ny sild signert ”Hundvåkøy”. Då 

fiskebåten havarerte tidlegare i år, er det 

nemleg ”Østerbris” som fiskar kvota deira. 

Christian seier det har vore ein dårleg se- 

18 

Bas Christian Østervold og sjefsmaskinist Arne Gunnar Møgster er dei fyrste som tek imot nòta 

song for matjessild, eller jomfrusild, som ho 

heiter på godt norsk. Ho skal ikkje vera for 

lita, men heller ikkje for stor. Likevel skal ho 

det vera godt med feitt i henne. I stor grad 

vert jomfrua seld til våre nederlandske vener, 

kor ho går for over to euro stykk. 

– I Nederland har dei matjes-buer i staden 

for våre hot dog-buer. Det er populært, 

og vert rekna som reine helsekosten, 

fortel basen. 

Det gyngar godt dei påfylgjande timane, 

noko som ikkje gjer særleg utslag i nokon 

andre enn journalisten. 

Sjøsjukemat 

Det bankar på døra til lugaren min, og 

Christian kjem inn med eit fat med to doble 

flatbrød med smør på og ein youghurt. 

– Det er dette me kallar sjøsjukemat. Eg 

tenkte du måtte vera dårleg sidan du ikkje 

har kome opp i messa og ete noko enno. 

Eg ser på klokka. 12.30. Dryge tolv timer 

søvn er unnagjort i eit bylgjekast. 

Sjøsjuketabletten frå kvelden før er ikkje 

til å spøka med, det skal vera sagt. 

– De har ikkje kasta vel, spør eg i frykt for 

å reisa heim att med tom skriveblokk. 

– Neida, vêret er ikkje heilt på vår side i 

dag. Truleg vert det ikkje kasta før i morgon. 

Du høyrer det godt over radioen når 

det fyrst skjer, svarar Christian smilande. 

Det kjem i alle fall ikkje på tale å reisa tilbake 

utan fisk. 

Stuerten 

Lukta av biff og eit mannskap oppslukt 

av fotball-VM på fjernsynet møter meg i 

messa når eg fyrst har kome meg på beina. 

Klokka nærmar seg halv seks, og middagen 

står for døra.

– Ver så god, berre forsyn deg, seier stuert 

Valter Andorksen. Tre gongar for dagen, 

klokka 7.30, 11.30 og 17.30, syt han for at det 

står mat på bordet. Han fortel at mannskapet 

set pris på nokre faste rettar, som biff 

på laurdagskvelden og komler og saltkjøt 

på torsdagen. 

– Dei ber ikkje preg av å vera underernærte, 

akkurat, seier han og ler. Valter, som 

kjem frå Steigen i Nordland, har vore stuert 

på mellom anna ”Virando”, ”Gerda Marie” 

og gamle ”Hardhaus” før han byrja på 

gamle ”Østerbris” for 13 år sidan. 

– Austevollingane er eit heilt eineståande 

folk. Dei står i, og er skikkelige arbeidarar, 

rosar han. 

Det vert rolegare på sjøen utpå kvelden, 

men det er enno ikkje kome sild i tankane. 

Ordet går om at ”Møgsterhav” har fått ei fin 

sild eit stykke unna. 

– Så no set me kursen der til, men me 

vil ikkje vera der før tidleg i morgon, seier 

Christian. 

Avbrote 

Klar til kast, klar til kast høyres over radioen. 

Klokka er 13.55. Mannskapet får oljekleda 

på seg i ein fart. I styrhuset fylgjer Trond 

og Christian med på asdicen, som viser all 

aktivitet innanfor 3 500 meter radius. Eit 

raudt felt - silda - er målet. 

– Ho strekkjer seg ut. Det vert for dårleg. 

Trond tek avgjerda og klokka 14.00 gjev 

Christian signal til mannskapet ute om at 

kastet vert avbrote. Han ristar noko motvillig 

på hovudet. 

Det er heilt stille i styrhuset. Stemninga 

er intens. Trond tek seg til andletet fleire 

gongar og han tenkjer høgt. 

– Me skulle berre peist i. Søren og, seier 

Stuert Valter Andorksen. 

når ho vert trekt om bord att. Christian forsyner seg. 

han med ei bitter røyst. Christian smiler litt, 

men seier ingenting. Eit nytt raudt felt vert 

tydlegare og tydlegare. Brørne tek ei rask 

avgjerd. Klokka 14.28 gjer mannskapet seg 

klare igjen. 

– No er det berre å venta i spenning. 

Trond er framleis litt skeptisk - vert det nok 

sild i kastet? 

Mellom 60 og 70 

Den 900 meter lange nota dannar ein 

større og større sirkel ved styrbord side. Ho 

går heilt ned til havbotnen på 120 meter. 

Når stimen er fanga inne i nota, byrjar snurpinga 

frå botnen av. 

Christian er kome seg ut. Som bas har han 

ansvaret for at arbeidet på dekk går riktig 

føre seg. Saman med sjefsmaskinist Arne 

Gunnar Møgster, er han den fyrste som tek 

imot nôta når ho vert trekt om bord att. 

 

19

Styrmann Rune Sangolt. 

Journalisten får snart sympati med fiskane 

som har gjort eit forsøk på å symja gjennom 

nôta, men er litt for feite. Liva deira 

vert tidleg avslutta i det nôta vert strekt og 

pressa saman gjennom tromlar og eit rør, 

før ho kjem ut att bak på dekk. 

Der tek fiskarane Edvin André Skår, Inge 

Marius Skår og Torbjørn Klyve saman med 

maskinistlærling Lars Olav Østervold imot 

henne og legg ho til rette for neste bruk. 

Fyrst når nesten heile nôta er kome om 

bord att, kjem havets sølv til syne like ved 

båten. 

– Eg tippar det er mellom seksti og sytti, 

seier Torbjørn idet han tek det fyrste blikket 

ned på fangsten. Nokon meiner han 

tek godt i. 

Nøyaktig to timar etter fyrste kast vart 

sett i gong, er ”Østerbris” klar for kast nummer 

to. 

Vil slå H’dn 

Sundagskveld går kursen mot Egersund 

20 

igjen. Det går noko fortare enn dei tolv 

knoppa me reiste ut i - me har nemleg ein 

auksjon å rekkja. 

– Auksjonen er om elleve timar, men dei 

har sagt at dei ventar på oss om me kjem 

litt for seint, opplyser Trond. Når eg spør 

kva dei håpar å få for silda, slår konkurranseinstinktet 

fort inn. 

– Berre me slår H’dn, er me nøgde, seier 

Christian med ein noko spøkjande tone. 

Eat as matjes you can 

Like før klokka seks måndagsmorgonen, 

er me i Egersund. Mannskapet må stega 

seg over både ”H. Østervold” og ”Harvest” 

for å koma seg i land. I eit lite lokale står 

fire kassar med sild; to frå ”Østerbris” og 

ein kvar frå dei to andre ringnôtsnurparane 

frå Austevoll. Eit dusin nederlendarar, 

representantar frå Sir Fish i Sirevåg, Fonn 

Egersund og Egersund Seafood, går laus 

på kassane. 

– Me sjekkar feittkvaliteten i magen på 

silda. Har ho ete nok plankton, er feittet 

bra, seier ein av dei medan han spretter 

opp ei sild med nevane, tek ut nokre tarmar 

og luktar intenst på dei. 

Mannskapet på ”Østerbris” står ute med 

kvar sin kaffikopp og ventar på dommen. 

Christian har teke på seg ei t-skjorte med 

passande påskrifta: Eat as matjes you can. 

Klokka halv sju er det klart; ”Østerbris” og 

H’dn får begge seld til Egersund Seafood 

for 5,12 kroner kiloen, medan ”Harvest” må 

ta til takke med 4,10 hjå Fonn. 

Siste gong 

Medan sola kjem fram over Rogaland, lossar 

”Østerbris” sine dryge 150 tonn. Ikkje før 

utpå ettermiddagen, åtte-ni timar seinare, 

er tankane tømde. Måndagskvelden reiser 

”Østerbris” igjen på jomfrujakt i Nordsjøen, 

for siste gong i år. 

May Linn Clement 

Nederlendarane sjekkar ut silda. Morgonkaffi i Egersund. Mannskapet på ”Østerbris”

Eit stykke Austevoll 

10 500 kilometer unna 

Coishco, Peru: Piren yrer av liv. 

Små traller blir fylt opp med 

hestmakrell frå dei sjarkliknande 

fiskebåtane. Eit par pelikanar sym 

mellom båtane i påvente av ein 

gratis munnfull, medan ein liten 

kvit hegre er ekstra nærgåande. 

Hundrevis av kilometer med kystørken. Kjøreturen 

nordover frå Lima er velsigna med 

prima motorveg, utsikt til Stillehavet og 

fjella som markerer starten av Andesfjella. 

Og sand. Sandkorna bles over vegen, og 

med jamne mellomrom seglar små gribbar 

over sanddynene, kanskje i påvente av 

at La Panamericana, som vegen heiter, skal 

produsera eit lunsjmåltid. Ikkje urealistisk, 

sidan bussulukker med fleire titals omkomne 

vert slått opp på avisframsidene i Perú 

nesten kvar veke. 

Det er ei lette når me kjører inn i Chimbote, 

fiskerihovudstaden i landet som er 

mest kjent for Macchu Picchu, kondorar og 

lamaar. Inne i byen ligg den tunge lukta av 

sildemjøl, som minnar Marsteinen sin utsende 

om gamledagars våtfôr i oppdrettsnæringa 

og arbeidsveke på havbruksstasjonen 

i Austevoll for tjue år sidan. Etter å 

ha manøvrert unna viltre drosjar og motorsykkeltaxiar 

inne i byen er me på motorvegen 

att. Ein tunell. Coischo kjem brått 

på, og er forbi før du får sukk for deg viss 

du ikkje er på vakt. Eit falma grøntareal på 

høgre side med ein like falma fiskeskulptur. 

Nokre skitne gater utan asfalt. Eit tilsynelatande 

påkosta rådhus, og eg svingar bilen 

ned same gata. Dei obligatoriske gatehundane 

luskar bort frå vegen, nokre solbrende 

andlet studerer kjøretøyet nyfikent. Ein 

stor inngjerding og eit skilt med Austral-logoen 

fortel at eg er komen til rett adresse. 

Austral er eit konsern med meir enn 4 000 

tilsette, og er eigd av Austevoll Seafood 

ASA. Vakta er uniformert, og stegar mot bilen. 

Eg stotrar fram at eg har ei avtale med 

fabrikksjefen senor Luis Orejuela. 

Storinvesteringar 

Porten glir opp. Innanfor ligg ei rekkje med 

små kvitmålte murbygningar. Bilen vert 

parkert, og før eg får på meir presentable 

klede og orden på fotoutstyret, presenterer 

Orejuela seg. Han er ein velfødd kar, 

iført blendakvit skjorte med Austral-logo, 

ditto hjelm, og jeans. Eigentleg uventa avslappa, 

i eit land der det elles vert forventa 

slips og dressjakke i dei fleste jobbar. Han 

fører oss inn i den næraste bygningen, der 

han har kontoret sitt. Og ein skalamodell 

av det store industrianlegget, plassert inne 

i eit glasmonter. 

– Me er i ferd med å oppjustera fabrikken. 

Det blir investert mange millionar 

dollar, både i den delen av fabrikken som 

opererer med frysing og der som me driv 

hermetisering, seier Orejuela, som peikar 

ivrig på miniatyrbygningane. 

Fabrikken i Coishco er kring 50 år gamal 

sysselset 1 600 kvinner og menn. Dei 

fleste tett i tett rundt samlebanda, travelt 

opptekne av å handsama ansjos eller hestmakrell. 

Skifta er tolv timar lange, med produksjon 

heile døgeret. 

– Lat me visa Dykk sildeolje- og mjølfabrikken 

fyrst, seier Orejuela. 

Utandørs er det reint og nesten pertentleg 

orden. Eg har kjensla av å vandra på ein 

marinebase. Få menneske er å sjå før me 

kjem fram til piren. Fabrikksjefen spør om 

me vil ta ein titt. I dag har fleire lokale, mindre 

fiskefartøy hestmakrell å levera. 

Små vogner på skinner blir fylt opp med 

hestmakrell og ført med mannekraft opp 

piren, der gaffeltruckar tek over. Dei små 

båtane, som berre er marginalt større enn 

ein vanleg norsk sjark, renn nærast over av 

fiskarar. I Peru ser handemakt ut til å vera 

billegare enn kraftblokk. 

Orejuela fortel at det er få år sidan dei lokale 

fiskarane begynte å isolera lasteromma 

i båtane sine. No kan alle båtane levera 

fangstar med høgare kvalitet, til gjensidig 

glede. Mellom båtane sym enorme pelikanar 

i vona om å fylla opp nebba sine med 

prima nedkjølt vare, og ein kritkvit minihegre 

er endå meir offensiv i matsøket sitt, 

der han har plassert seg strategisk på ripa 

av den eine båten. Fiskaren Walter S. står 

med sjøbein og overser at båten han arbeider 

på vert lossa. For hans del betyr det 

lite kva fabrikk han leverer til, om det er til 

Austral eller andre selskap. 

Mjøl og olje 

Lenger utanfor fabrikken ligg to-tre lasteflåtar. 

Når Austral sine eigen fiskebåtar 

kjem for å levera fangsten, legg dei til der 

ute. Så vert fangsten pumpa inn til land. 

Fabrikksjefen fortel at dei investerer i eit 

nytt kjølesystem, slik at vatnet dei brukar i 

pumpinga vil halda ein like låg temperatur 

som fisken hadde i lasterommet. 

– Mellom 1,5 til to millionar dollar går 

med på dette. Det er sjølvsagt mykje å 

henta på å bruka vatn med to grader celcius 

samanlikna med vatn som held 20 

grader, seier Orejuela om tiltaket, som vil 

auka kvaliteten på produkta. 

Det er tydeleg at fabrikksjefen er nøgd 

med oppjusteringane på anlegget. 

– Mykje av fiskeolja vår går til norske 

E-pax, som òg er ein del av Austevoll Seafood-konsernet, 

seier Orejuela. Han forklarer 

produksjonsprosessen som ligg til 

grunn når olje og fiskemjøl vert separert. 

Mjølet går mellom anna til fiskefôrprodusentar 

i Japan og Europa. 

Fokuset på reinslegheit er blitt større. 

Reinsemda vert stadfesta ved at Australgruppa 

er dei fyrste i Peru som har fått 

tildelt ISO 14001-standarden. Det er dermed 

ikkje tilfeldig at inntrykket om orden 

og reinslegheit har fått festa seg hos Marsteinen 

sin utsende. Lokalavisa får opplyst 

at fabrikkane som Austervoll Seafood har 

i Noreg ikkje har denne høgthengjande 

standarden. 

Rovfuglar mot måsar 

Me går frå utkanten av fabrikkområdet, i 

retning av friområdet, der formenn og fabrikksjefen 

har sine bustader. Ein av årsakene 

til at det er reint på fabrikkområdet 

er at Austral sine dresserte rovfuglar er på 

vengjene tre gongar for dagen. Måsane i 

nærområdet lèt seg skrema av falkeblikk, 

skarpe nebb og ditto klør. 

 

23

Fiskebåt ved prien utanfor Austral-fabrikken i Coishco. 

– Fuglane kan ikkje jakta. Då ville dei ikkje 

kome attende til oss. Likevel er det nok 

til at måsar og andre plagsame fuglar held 

seg unna, seier Orejuela. Dermed slepp ein 

skit og lort på fabrikkområdet. 

Dei staselege fuglane sit på pidestallane 

sine, men ein av dei vert forstyrra av blitzen 

på kamera og tek til vengjene, før fotlenkja 

hans set ein stoggar for den korte flukta. Eg 

tenkjer at det er små sjansar for å sjå at Ivar 

Helge Melingen på Austevoll fiskeindustri 

held slike fuglar utanfor kontorvindauget 

sitt, og måsekolonien på holmane utanfor 

Bjånesøya går ei usikker framtid i møte. 

Området til leiinga i fabrikken er i stil 

med resten av Austral-fabrikken. Ryddig. 

Uvanleg strigla for å vera i Peru. Sjølv om 

det er midt på dagen og sola steikjer, blir 

grasplenen og den vesle fotballbana vatna. 

Og graset sikkert kokt. 

Me stigar oss attende til hjartet av fabrikkområdet. 

Så ventar fryse- og hermetikkavdelingane. 

Også her er har Austevoll 

Seafood spytta inn millionar av dollar, og 

når Marsteinen vitjar anlegget er det enno 

ikkje produksjon på fryseanlegget. Noko 

heilt anna er tilfellet i hermetikkfabrikken. 

Etter å ha blitt kledd i kvit frakk, hårnett 

og store slagstøvlar som Egil Drillo Olsen 

hadde blitt limefarga av svartsjuke av, stegar 

me inn i fabrikken. Hender, og sko vert 

desinfisert. Ein arbeidar spylar støvlane 

våre ekstra godt. Inne er det lummert. Ved 

24 

dei fyrste samlebanda står kvitkledde kvinner 

og skjærer reint makrell. Nokre er nyfikne 

og smiler til journalisten. Ein grønkledd 

formann oppmodar alle damene til å helsa 

til Austevoll, og lettare brydd må eg vinka 

attende til hundrevis av peruanske arbeidarar 

og foreviga det vesle avbrotet deira 

på minnebrikken. 

Veteranen Benedicta Mendoza har arbeidd 

på fabrikken i eit tiår. Ho seier til lokalavisa 

at det er vorte betre å vera tilsett 

dei siste åra, sjølv om ho medan filetkniven 

går over makrellen, ikkje peikar direkte på 

kva forbetringane går ut på. 

Marco Correa Ofiniano er formann for 

desse damene. Sjølv er han lukkeleg for 

arbeidet. 

– Det er ein draum å arbeida her. Eg har 

nytte av utdanninga mi innanfor bokføring, 

og synest at det har vore ei utruleg 

utvikling på staden, seier han, medan Orejuela 

står ei armlengde unna. 

Meir sosial 

Fabrikksjefen fortel at verksemda hans har 

fått ein betre sosial profil etter at Austevoll 

Seafood kom inn på eigarsida. Arbeidarane 

blir teke betre vare på. 

– Dei har fått langt betre tilhøve, spesielt 

med tanke på arbeidskontraktar, hevdar 

Orejuela. 

Dette vert stadfesta av arbeidarar som 

lokalavisa snakka med utanfor fabrikken. 

Tidlegare kunne dei mellom anna ha utslitne 

og fillete uniformar, utan å få nye. Dei 

sanitære tilhøva er òg langt betre. Toaletta 

er fliselagde, det er såpe i dispensarane, 

og uniformane er nye og reine. Dei tilsette 

Marsteinen snakkar med, meiner samstundes 

at Austral er det fiskeforedlingsselskapet 

i Peru som tek best vare på dei tilsette. 

Likevel er ikkje alt like rosenraudt. Det er 

mykje arbeid med tolv timars dag, sesongen 

igjennom. 

Medan Orejuela vert brydd når spørsmålet 

om kor mykje kontraktarbeidarane 

tener, og estimerer lønna til ein gjennomsnittarbeidar 

til mellom 300 og 350 dollar, 

eller mellom 2100 og 2400 kroner, i månaden, 

meiner ein røynd arbeidar me snakkar 

med at grunnløna for tolv timars arbeid 

kvar einaste dag i ein heil månad berre utgjer 

omlag 1200 kroner. 

Ansjos i tomat 

Lenger nede inne i heten står fleire hundre 

kvinner i blå uniformar og gjer makrellen 

klar for hermetisering. Fisken vert lagt 

opp i hermetikkboksane, som har storleik 

og fasong som våre eigne skinke-på-boks, 

før dei vert kjørt vidare på samlebandet. Så 

ventar tomatsausen, som vert produsert 

like i nabolaget. Deretter vert heile stasen 

kokt, og boksane så forsegla og vaska, før 

dei blir stempla med ein produksjonskode, 

som fortel både kva som er innhaldet, pro-

Luis Orejuela framfor modell av 

fabrikken sin. 

Mot rådhuset i byen. 

duksjonstid, dato og kva samleband hans 

kjem frå. På eitt minutt klarer eit samleband 

heile 80 hermetiserte boksar. Og når 

fabrikken har heile åtte samleband, blir det 

fort format over produksjonen. Før etikettar 

kan setjast på, vert alle boksane førte 

inn i lange tubar, der dei vert steriliserte. 

Også denne delen av utstyret på fabrikken 

er av nyare dato. 

– Spania er hovudmarknaden vår for dei 

hermetiserte råvarene. Stort sett lagar me 

varer for merkenamn i landa me eksporterer 

til, men det står sjølvsagt på boksane at 

det er me som har produsert dei, seier Orejuela, 

medan han inspiserer ei tavle som 

fortel om tilstanden i dei steriliseringsrøra 

som er i gang. 

Fabrikksjefen ser på klokka og verkar 

rastlaus. Kjensla av at besøket snart er slutt 

sig innover journalisten. Likevel ventar ein 

liten lunsj på den utsende og tolken, som 

må til sidan spansken enno ikkje held nivå 

til å stilla dei rette spørsmåla. 

– Es todo, det er alt, seier Orejuela når me 

nok ein gang er ute i friskluft. Sola står rett 

opp og steikjer alt som kjem vegen. 

Sandete 

Me blir med attende til det vesle huset 

me tidlegare tok på oss støvlar, frakk og 

hårband. Deretter går me attende til innkvarteringa 

til fabrikkleiinga, der det vert 

servert ein trerettars lunsj. Det einaste som 

Hei til Austevoll. Marco Correa Ofiniano i grønt. 

ikkje inneheld fisk er desserten, eit vidunderleg 

søtt stykke sjokoladekake. 

Kokka held seg i bakgrunnen, men vert 

uroleg på våre vegne når ho forstår at me 

har tenkt oss ut i gatene på eigenhand. 

– Ver no forsiktige. Ta ikkje med dykk den 

store ryggsekken med fotoutstyr. De veit at 

slikt tiltrekkjer den gale sorten menneske, 

seier ho med ei lett formanande mine. 

To venlege herrar frå sildeoljefabrikken 

ventar på oss, og skal fungera som tryggleiksvakter. 

Dei fortel venleg om kvardagen 

sin på fabrikken, og trekkjer seg bort 

når me ber om det. 

Midt i den støvete gata kjem ein kvit gatehund 

vaklande. Ansiktet hans er blodig, 

og dei raude dråpane legg seg som ein 

ujamn tråd der han har gått. Eg føler at eg 

burde gjera noko for dyret, men som ofte 

elles i dette landet blir det med kjensla av 

maktelause. 

Me kryssar Pan americana. Parken med 

kjempefisken er fort forbi, og dei viser oss 

skulen som Austral har vore med på å pussa 

opp. 

– Me brukar nokre dagar i året for å gje ei 

hand til lokalsamfunnet, seier den litt vêrbitne 

karen. Den yngre smiler meir smålåtent 

attendetrekt, men nikkar tidsvis stadfestande 

når veteranen uttalar seg. 

– Det er blitt betre å arbeida ved Austral, 

men sjølvsagt er det mykje arbeid i sesongen. 

Coishco har ei småbykjensle. Kring 

10 000 menneske bur her, eit knapt steinkast 

over åsen frå fiskerihovudstaden 

Chimbote med sine 335 000 innbyggjarar, 

tufta og utbygd på 1970-tallet då ansjosfisket 

i Stillehavet eksploderte. 

Eit loslite tivoli ventar på ungar som kan 

betala ein slant for ein tur på karusellen. 

Ein hund som liknar på ei rabies-befengt 

hyene ser etter eit nytt bytte. Her startar 

nemleg blodspora til den stakkars kvite 

hunden. Eg skundar meg bort. 

Me går forbi nok ein liten allmenning, 

med statuar av ein filetarbeidar og ein politikar 

frå det halvkorrupte Apra-partiet. 

Snart er me attende i hjørnesteinsverksemda 

i byen. Trass i lange arbeidsdagar, 

ser det ut til å vera liten tvil om at austevollsk 

eigarskap og kapital har friska opp 

kvardagen på fabrikken. 

Sola skin knallhardt i den peruanske sommaren 

når eg svingar bilen ut på motorvegen 

og inn i kystørkenen. Heime er det 

minusgrader. Trass i å vera halve jordkloten 

unna, har ein bit av øyane våre bite seg 

fast på kyststripa av Stillehavet. Dei einaste 

som ikkje ensar det, er vel sjøfuglane som 

jaktar gratis lunsj nede ved piren. 

Trond Hagenes 

25

Heilt i utkanten av rekkjene med einebustadar 

på Hjellestad tek Lars Einar Sandtorv 

i mot Marsteinen sin utsende, fyrste gongen 

me snakkar saman. Dette har vore heimen 

til familien i nærare 40 år, etter at dei 

kasta loss frå Austevoll. Eit fast handgrep 

trass i at eg merkar meg at tre av fingrane 

hans er kutta av, eit klart og sterkt blikk. Eg 

får straks kjensla av at mannen som tek i 

mot meg er å stola på. Han viser meg inn i 

huset, og fortel me må trø forsiktig. Barnebarnet 

på eitt år er på vitjing, og han søv 

føremiddagsluren sin. 

Frå den store stova er det utsikt til noko 

som liknar ein urskog av gamle furuer, og 

pollen ved Hjellestad. Like nedanfor huset 

duppar Lars Einar sin store princess, som 

han i hovudsak nyttar til å farta til hytta på 

Reksteren. På skåphylla står prov på maritim 

glede: Ein modell av ein oselvar. Sandtorv 

har saman med to av døtrene hanka 

inn to noregsmeisterskap. No heng den 

gamle meisterbåten, ”Driftig” under taket i 

naustet og samlar støv. Norunn Sandtorv 

kjem med kaffi og slår fast at bladfyken 

godt kan få kjøpa seg brukt oselvar. Sjefen 

sjølv har lagt seglinga på hylla. 

– Eg har ikkje mannskap lenger, men når 

det kjem til stykket trur eg ikkje Norunn 

ville selt oselvaren vår, seier seglenestoren. 

Trøystefiskar 

Ute på hytta har han ein brukbar Tobiassjark 

som han trøystefiskar med, no som 

han endeleg har lagt storskala fiskeri på 

hylla. 

– Det gjekk rett og slett ikkje an å kombinera 

det å vera einmannsreiarlag med å 

vera skipper. I dag som eg har gått i land, 

er det 25 telefonar, ei rekkje brev og dokument 

som må takast hand om kvar einaste 

dag, seier Lars Einar, som framleis lever og 

ånder for fiskeriet. Mannskapet om bord 

kallar han gutane sine, og mange av dei er 

frå Austevoll. 

Andregongen Marsteinen har teke turen 

26 

Frå tomme hender 

til reiar 

Lars Einar Sandtorv starta livet med stor arbeidsiver. 

62 år seinare er han eineeigar for eitt av Noregs mest moderne fiskefartøy. 

til Bergen for å intervjua Lars Einar, skjer det 

som seg hør og bør om bord i ”Brennholm”. 

Reiaren tek i mot med ein matbit og diskusjon 

om strukturering og partipolitikk. Han 

irriterer seg over Fiskebåtredernes forbund 

og deira hakk i plata om at det er tide å 

redusera talet på ringnôtfartøy, og gje dei 

som er att større kvotar. 

– Det er ikkje noko problem å fiska meir. 

Men kvart einaste fiskeslag me tek har kvar 

sin sesong. Skulle me teke meir måtte me 

lasta meir i RSW-tankane, som igjen vil gå 

utover kvaliteten. Og kva med korleis strukturen 

skulle betalast? Det er vanskeleg nok 

å få lån i bankane om dagen uansett, slår 

ein engasjert Lars Einar fast mellom munnfullane. 

Klamt bakteppe 

Lars Einar vart fødd berre eitt år etter det 

tragiske ”Lindøy”-forliset, som utraderte 

store delar av den mannlege befolkninga 

på Sandtorv. Tragedien vart sjeldan snakka 

om, men låg som eit klamt bakteppe om 

kvardagen på den vesle øya. Trass i dette, 

var det alltid sjømannslivet som drog og 

halte i den unge Lars Einar. Han var knapt 

tørr bak øyro for han reiste med faren på 

fiske, og som 15-åring investerte han i sin 

eigen båt, som resulterte i ein rasande far, 

Bjarne Sandtorv. 

– Han vart vel oppskaka fordi han miste 

arbeidskraft, meiner Lars Einar. Han var òg 

skipper på eit fartøy frå Fagerbakkevågen 

på Selbjørn i særs ung alder. Han var likevel 

eldst av mannskapet, medan dei to eigarane 

var særs gamle og gebrekkelege. I dag 

ville han knapt ha fått løyst mopedlappen 

med ein slik alder. 

15-årsdagen sin hugsar han godt. Den 

feira han i Oslo, på fraktefart på onklane sin 

båt. Å liggja ved munningen av Akerselva 

på byrjinga av 60-tallet var synonymt med 

å bli eksponert for Tigerstadens lause fuglar. 

Den arbeidssame austevollingen var 

berre 18 år gamal då han mønstra på ”Astrål” 

som bas, det gav meir pengar mellom 

nevane. Han mimrar attende og tenkjer på 

tida då han og kameratane Magnus Alv 

Njåstad, Jan Håkon Sandtorv og fetteren 

Kåre Sandtorv opererte som reine firarbanden 

i levekunst. 

– Ein gong gjekk me rett inn på Kløverhuset, 

og bad om å bli kledde opp i identiske, 

kostbare dressar. Me skulle på hotell 

Rosenkrans og imponera etterpå, seier 

Lars Einar med eit stort, guteaktig smil. 

Tilværet som ung levemann varte ikkje 

spesielt lenge. Allereie som 21-åringar gifte 

hanseg med Norunn. Dermed måtte den 

unge austevollingen tolma seg. 

I tospann og oppbrot 

I store delar av livet har Lars Einar operert 

i tospann med den eldre broren, Nils Oddvar. 

Samarbeidet var på godt og vondt. 

– Grunna det tette samarbeidet gjekk 

det for lang tid før eg fekk starta for meg 

sjølv. Å halda seg til familien vart vanskeleg, 

seier Lars Einar i dag. Men med ein stor 

slump pengar, investerte han i båt og bruk 

i 1994. ”Neptuges” vart kjøpt frå Ålesund, 

og fekk namnet ”Brennholm” etter ein liten 

holme i nærleiken av den gamle heimplassen. 

– Generasjonsskifte kjem til å verta stadig 

vanskelegare i tida som kjem. Noko av 

presset på reiarlaga kan ein bøta på med 

å betala utbytte til aksjehavarane, i staden 

for å prioritera å kjøpa ei ny nòt, seier Lars 

Einar, som har dette som ein av kjepphestane 

sine. 

Sandtorv har etterkvart fått rykte på seg 

for å ha eit god teft og treffa med timinga 

når det gjeld investeringar. Han bygde to 

nye båtar på fem år, og er stolt over å vera 

den fyrste ringnotreiaren som installerte 

NOx-reinseanlegg om bord i skipet sitt. 

– Sjølv om eg ikkje fiskar aktivt lenger, 

hadde eg ei hand med i utforminga av 

alt om bord, seier han, og legg ikkje skjul

på at den nyaste ”Brennholm” er litt av ein 

baby. Han viser Marsteinen rundt i skipet, 

og legg spesielt vekt på reinseanlegget, eit 

eige rom som mannskapet nyttar til arkiv, 

og sjølvsagt brua. Då Marsteinen er ved 

Bruvik kai og snakka med reiaren, er skipet 

like rundt hjørnet til å gjera seg klar for årets 

makrellfiske. 

Skroget, som ligg høgt på sjøen i dag, 

skulle eigentleg husa ein ny ”Haugagut”, 

men banken trekte seg i siste sekund. Etter 

ei stund kom Sandtorv inn i biletet, og 

fekk seg ein god slump stål rett før prisane 

skaut i vêret. Gamlebåten vart kjøpt av Ola 

Olsen. Kona til Lars Einar, Norunn, seier rett 

ut at det vart vel mykje for einmannsreiarlaget 

med to nybygg på så kort tid, men 

Lars Einar er på si side klar på at han har 

skapt store verdiar for familien sin. 

– Med ein toppmoderne båt og kvotar, 

er det betydelege verdiar eg kjem til å 

overlata til dei tre døtrene mine, seier han. 

Men å vera einmannsreiarlag krev altså 

sin mann, sjølv om han rett som det er støttar 

seg på rådgjevarar. Døtrene, som alle er 

godt utdanna, overlet drifta til faren. 

Arveprinsen mista Lars Einar og Norunn. 

– Legane hadde ikkje merka seg hjartefeilen 

hans. Hjarta hans stansa under legetransport 

over Krossfjorden. Sjølv om legane 

fekk liv i han igjen, utvikla han verste 

sort av cerebral parese. Det var forferdeleg 

vondt då han døydde, fem og eit halvt år 

gamal, men samstundes litt godt at han 

fekk sleppa pinslene, fortel Lars Einar, som 

ikkje fekk vera tilstades då sonen døydde. 

Me sit utan å seia noko, i det som kjennest 

ut ei lang stund. 

– Saknet av han vert i grunnen større 

og større for kvar dag som går. Det vert 

einsamt å driva reiarlaget åleine. Eg skulle 

gjerne hatt ein å rådføra meg med direkte, 

seier Lars Einar. 

Mjellem-en 

Då eldstedottera, Mona, vart fødd i 1967, 

var Lars Einar på veg med makrellast frå 

Store fiskebank. Det vart stor dramatikk på 

vegen heim, men den gamle fiskaren lagar 

ikkje store fakter av at Norunn nesten vart 

enkje med ei nyfødd dotter i armane. 

– Det eg saknar mest er åra då eg var 

mellom 30 og 40. Det gjekk så urimeleg 

fort, og det vart liksom borte, seier Lars Einar. 

Trass alt var det mykje reising, og inkludert 

verkstadsopphald om somrane, vart 

det lite familiehygge att. 

Noko fekk han teke attende med flyttinga 

frå Austevoll til Hjellestad. 

– I gamledagar nytta me alltid Mjellem 

og Karlsen i Bergen til verkstad. Om somrane 

låg me der ofte i fleire månadar. Det 

er ikkje å leggja skjul på at å kunna komma 

heim om kveldane etter å ha arbeid på båten 

heile dagen, var ei viktig årsak til at me 

flytta ut. 

I dag har ikkje Lars Einar mykje som dreg 

han til Sandtorv og Austevoll. Verken eigedom 

eller familie halar han til denne sida 

av Krossfjorden. Men noko av det han absolutt 

har teke med seg frå heimstaden er 

tradisjonen med lubbesild. Han har si eiga 

oppskrift på blandinga av saltlaken og kor 

lenge silda skal hengja og godgjera seg, i 

trygg forvaring utanfor minken si rekkevidde. 

Ei dryg nevelengde frå der den gamle 

oselvaren heng. 

Fingrane 

Lars Einar er ein engasjert mann. Og vidt 

kjent for temperamentet sitt. Der me sit 

ved bordet i messa på ”Brennholm”, let 

han chief Oddbjørn Drønen stadfesta at 

det tidlegare gjekk hardt for seg når sjefen 

hissa seg opp. 

– Jau, det vart ein del hudfletting, konstaterer 

Drønen. 

Hovudpersonen innrømmer at det gjekk 

for langt. At presset han opplevde som skipper 

og reiar gjorde at det kokte litt for ofte. 

– Eg vart rett og slett uvel av å hissa meg 

opp så mykje, seier han oppriktig. 

Han likar kvitskjorter, Lars Einar. Då han 

var ute og fanga størjer ved Slåtterøy fyr 

på slutten av 1980-talet, gjekk det så hardt 

for seg at skjortene vart raudfarga av blod 

frå dei store muskelbuntane då dei skulle 

bløggast. Dramatisk var det òg då tre av 

fingrane til Lars Einar vart maltrakterte. Det 

skjedde for omlag 20 år sidan. Fingrane 

stod ikkje til å redda, og no må han finna 

seg i at det er ekstra kaldt på fingrane om 

vinteren. 

– Dessutan er det irriterande når hammaren 

forsvinn vegg i mellom når eg har 

bruk for å spikra noko opp, småflirer reiaren 

med adresse Hjellestad. 

Grepet hans er likevel fast, augo likeså. 

Lars Einar har levt eit innhaldsrikt liv. Med 

pågangsmot har han skapt verdiar, vore 

heldig og dyktig. Hendene er ikkje tomme 

lenger, dei. 

Trond Hagenes 

27

28 

”Talbor” med storfangst ved Grøningen 

Inge skyt fiskepiratar

Eu vernar om makrellen sin 

Håvar inn hest 

29

Den havgåande fiskeflåten 

i Austevoll 

H - 1 AV ”Boanes-Hav” 

Eigar: Kolbjørn PR ANS 

Bygd: 1998 Verft: Ulvan Båt AS 

Lengde: 30 meter. Breidde: 8,6 meter 

Hovudmotor: Caterpillar 3512TA 

Snurpar utan konsesjon. Nordsjøtrålkonsesjon. 

Torsk-, sei-, lodde-, og silderettar. 

Omsetting 2009: Ca 14 millionar. 

H - 3 AV ”Harvest” 

Eigar: Hardhaus AS 

Bygd: 2000 Verft: Rabben mekaniske verksted AS 

Lengde: 61,75 Breidde: 11,6 

Hovudmotor: Wärtsilä NSD 6L32 

Kvote: 650 + industritrål 

Omsetting 2009: 52,9 millionar 

H - 5 AV ”Morten Einar” 

Eigar: Troland Havfiske PR ANS 

Bygd: 1985 Verft: Simek AS 

Lengde: 67,5 Breidde 11,51 

Hovudmotor: Deutz SBV12M628, 3300 hk 

Pelagisk trålkonsesjon. Maks basis 630 (sild, 

makrell, lodde). Konsesjonskapasitet maks 1000: 

Kolmule + tobis. 

Omsetting 2009: 24 millionar kroner. 

H - 8 AV ”Radek” 

Eigar: Hargo fiskeriselskap AS 

Bygd: 2007 Verft: Kvernhusvik skipsverft AS 

Lengde: 27,4 Breidde: 9 

Hovudmotor: Cummins, 1800 hk 

SUK, Snurpar utan konsesjon: 378 i basis. Kyst 

NVG-sild: 63 einingar. 90 fot sei nord for 62-graden. 

Omsetting 2009: 18,4 millionar kroner. 390 tonn 

makrell att. 

H - 9 AV ”Knester” 

Eigar: Knester AS 

Bygd: 2007 Verft: Eidsvik skipsbyggeri AS 


Hovudmotor: RRM Bergen B32 40L9P, 6035 hk 

Kvote: 532 

Omsetting 2009: 40 millionar 

H - 10 AV ”Slaatterøy” 

Eigar: K. Halstensen AS 

Bygd: 1996 Verft: Slipen mek verksted 


Hovudmotor: Wärtsilä Vasa 16V32E, 4144 hk 

Kvote: 650 


H - 11 AV ”Gardar” 

Eigar: Gardar AS 

Bygd 2004 Verft: Hellesøy verft AS 


Hovudmotor: Wärtsilä NSD 12V32, 7402 hk 

Kvote: 650 

Omsetting 2009: 106 millionar (har om bord-produksjon 

og kjøpte råstoff for 10 millionar kroner) 

H - 12 AV ”Vestviking” 

Eigar: P/R Johrema ANS 

Bygd: 1985 Verft: Hellesøy, Th. Skipsbyggeri 


Hovudmotor: Wichmann WX28V8, 3260 hk 

Kvote: 464 

Omsetting 2009: 35 millionar kroner 

H - 21 AV ”Møgsterhav” 

Eigar:Møgster Havfiske 

Bygd: 2000 Verft: Fitjar mekaniske verksted AS 

Lengde: 61,75 Breidde 11,6 

Hovudmotor: Wärtsilä NSD 6L32, 3750 hk 

Kvote: 650 


H - 26 AV ”Manon” 

Eigar: K. Halstensen AS 

Bygd: 1996 Verft: Hellesøy, Th. skipsbyggeri AS 

Lengde: 70 Breidde: 13,6 


Kvote: 650 


H - 32 AV ”Gerda Marie” 

Eigar: Gerda Marie AS 

Bygd: 1986 Verft: Flekkefjord slipp og maskinfabrikk 

AS 

Lengde: 65 Breidde: 12,63 

Hovudmotor: MWM TBD510-BL8, 4185 hk 

Kvote: 650 


H - 38 AV ”Hundvåkøy” 

Eigar: Skårungen AS 

Bygd: 1979 Verft: Hellesøy, Th. skipsbyggeri 


Hovudmotor: MaK, 5875 hk 

Kvote: 400 

Omsetting 2009: 24 millionar

H - 40 AV ”Vendla” 

Eigar: Nils Olai Østervold 

Bygd: 1999 Verft: Karmsund maritime service AS 

Lengde 68,1 Breidde: 12,6 

Hovudmotor: MaK 8M32, 5217 hk 

Kvote: 535 


H - 50 AV ”Haugagut” 

Eigar: Haugagut PR ANS 

Bygd: 1989 Verft: Hellesøy, Th. skipsbyggeri 


Hovudmotor: Wärtsilä Wichmann 10V28B, 4080 

hk 

Kvote: 445 


H 74 AV ”Talbor” 

Eigar: Br. Birkeland AS 


Lengde: 64 Breidde: 13 

Hovudmotor: Caterpillar 3612TA, 4800 hk 

Kvote: 650 + 0,425 ekstra kolmule 

Omsetting 2009: 50 

H- 79 AV ”Magnarson” 

Eigar: Magnarson AS 

Bygd: 1987 Verft: Ulstein Hatlø AS 


Hovudmotor: Bergen BRM-6, 3000 hk 

Pelagisk trålkonsesjon. 630 basis (max), 1000 

konsesjonskapasitet (kolmule og tobis) 

Omsetting 2009: Ca 30 millionar kroner 

H - 84 AV ”Møgsterfjord” 

Eigar: Møgster Havfiske AS 




Kvote: 650 


H - 87 AV ”Birkeland” 

Eigar: Br. Birkeland AS 

Bygd: 2004 Verft: Fitjar mekaniske verkstad 


Hovudmotor: Wärtsilä 9L32, 6598 hk 

Kvote: 650 + 0,425 ekstra kolmulekvote 


H-88 AV ”H. Østervold” 

Eigar: H. Østervold AS 

Bygd : 2003 Verft: Fitjar mekaniske verksted AS 


Hovudmotor: Wärtsilä W9L32, 6034 hk 

Kvote: 629 


H - 90 AV ”Ordinat” 

Eigar: Økland fiskebåtrederi AS 

Bygd: 1998 Verft: Eidsvik skipsbyggeri AS 


Hovudmotor: Deutz, 4670 hk 

Kvote: 450 

Omsetting 2009: ikkje oppgitt 

H - 99 AV ”Staaløy” 

Eigar: Staaløy AS 




Kvote: 489 


H - 120 AV ”Hardhaus” 

Eigar: Hardhaus AS 



Hovudmotor: Wärtsilä NSD 9L32, 6000 hk 

Kvote: 650 


H -127 AV ”Østerbris” 

Eigar: Østerbris AS 

Bygd: 1999 Verft: Karmsund maritime service AS 



Kvote: 568 


H - 148 AV ”Østanger” 

Eigar: Østanger AS 

Bygd: 1979 Verft: Sterkoder mv AS 


Hovudmotor: Wärtsilä Wichmann 12V28B, 4900 

hk 

Pelagisk trålkvote: 600 basis, 1000 konsesjonskapasitet 

(kolmule, lodde) 

Omsetning: Ca 30 millionar kroner 

H - 179 AV ”Norderveg” 

Eigar: Ryggefjord AS 

Bygd: 2002 Verft: Eidsvik skipsbyggeri 

Lengde: 64 Breidde: 13 

Hovudmotor: Caterpillar 3612TA, 4700 hk 

Kvote: 557 


H - 180 AV ”Kamøyfisk” 

Eigar: Fruholmen AS 

Bygd 2000, Verft: Aas mek verksted 

Lengde: 39,4 m Breidde: 9,2 

Hovudmotor: Caterpillar 3512TAB, 1700 

Snurpar utan konsesjon (x2), sild og seinótrettar. 

Omsetting 2009: ca 15 millionar. 

H - 181 AV ”Nordervon” 

Eigar: Ryggefjord AS 

Bygd: 1998 Verft: Slipen mekaniske verksted 



Kvote: 542 


H - 380 AV ”Storeknut” 

Eigar: Drønen havfiske AS 

Bygd: 1996 Verft: Th. Hellesøy skipsbyggeri 



Kvote: 500 

Omsetting 2009: 51,2 millionar

Austevoll kommune er ein næringsvenleg kommune. Målet vårt er å vera den leiande maritime kommune i landet. 

Ta kontakt med oss i kommunen - me spelar på lag med næringslivet. 

Austevoll kommune, 5392 Storebø 

Telefon: 55 08 10 00 

Austevoll Telefax: 55 kommune 

08 10 01 

E-post: postmottak@austevoll.kommune.no 

web: www.austevoll.kommune.no 

TID til nye utfordringer på havet 

Økonor Bergen med avdelingskontor i Austevoll har 

siden starten i 1987 hatt fiskeflåten som kjerneområde. 

Vi har unik fagkompetanse på regnskap og økonomisk 

rådgiving innenfor fiskerinæringen. 

Vi er 15 tilsatte hvorav 10 er autoriserte regnskapsførere 

med utdannelse fra BI,DH og NHH. I fiskeriporteføljen 

har vi for tiden 9 ringnotfartøy, 2 pelagiske trålere, 8 

større kystnotfartøy samt en del aktive sjarker. Vi har 

også kunder innenfor fiskeoppdrett og fiskeindustri. 

Austevoll kommune 

- ut mot hav 

Kontaktperson: 

Ordførar Helge Andre Njåstad 

Telefon: 55 08 10 10 / 957 97 021 

Telefax: 55 08 10 01 

E-post: helge.njaastad@austevoll.kommune.no 

www.okonor.no 

Vi holder til i moderne lokaler på Bontelabo i Bergen og 

har et avdelingskontor i Bekkjarvik. Vi vurderer også å 

åpne et kontor på Austevollshella i høst. 

For tiden er vi engasjert i forbindelse med 3 

nybyggingsprosjekt, alle relatert til Austevoll. I tillegg til 

fiskeridelen har vi regnskapsførsel for annet næringsliv. 

For mer informasjon kontakt oss på bergen@okonor.no 

eller telefon 55 59 94 20 / 56 18 26 66.

SPAREBANKEN VEST – REGION VEST SPV.NO TLF 05555 

Alfabygget N-5392 Storebø Norway 

Tel: +47 56 18 10 00 Fax: +47 56 18 10 03 

EIENDOMSMEGLER VEST | 

FRENDE 

FORSIKRING | 

NORNE 

SECURITIES | 

Gjer det ein forskjell at vi satsar lengst vest? 

Frisk sjøluft, urørt natur, fantastiske fritidsmoglegheiter 

og over femti fleire soldagar enn 

Bergen. Det er akkurat slik vi har det her ute 

på øyane. Her finst det mange gode og trygge 

arbeidsplassar, og eit blomstrande næringsliv. 

Det er ikkje rart at tilflyttinga til kommunane 

er stor. Her ute ved kysten er det lett å trivast 

for store og små. Og skulle vi få lyst på byluft, 

er Bergen berre ein liten køyretur unna. 

Er ikkje alle bankar temmeleg like? 

Jo, når det gjeld nettbank, telefonbank og 

kundeservice. Men dei viktige økonomiske 

diskusjonane trur vi du ønskjer å ta ansikt til 

ansikt, og aller helst med ein du kjenner. Ein 

dyktig rådgivar som brenn for regionen og trur 

på lokalmiljøet. 

I tillegg til å drive ein lokalt forankra storbank 

er vi ein pådrivar for vekst og utvikling i sam 

Quality for the world 

KYTE 

NÆRINGSMEGLING 

funns og næringslivet i øykommunane lengst 

vest. I meir enn 150 år har vi delt ut delar av 

års overskotet til verdiskapande formål på 

Vestlandet. Takka vere god bankdrift utgjer 

det 230 millionar kroner berre dei tre siste åra. 

Vi er herifrå. Det gjer ein forskjell. 

33 

Reaktor Foto: Knut Egil Wang

www.br-birkeland.no 

H. Østervold 

Radek 

Møgsterhav - Møgsterfjord 

Østerbris

Gardar 

Manon 

Slaatterøy 

Gerda Marie 

Ordinat 

Harvest • Hardhaus

ce out in the sea 

oceans extreme and furthest toarstein 

lighthouse remains one 

the Norwegian coast. The lightn 

as the landmark of the West 

that most sailors meet on their 

d Norway. Our nature offers an 

ather, not to forget the feeling of 

an be like... 

Snakk finansiering med oss 

som kjenner næringen! 

Store investeringer og finansiering er for viktig 

til å overlate til hvem som helst. 

I Nordea møter du de fremste fagmiljøene 

innen nasjonal og internasjonal fiskeri- og 

havbruksnæring. Vi er erfarne, langsiktige og 

en del av din trygghet for å lykkes. 

Snakk med oss om finanisering; 

Vi har mulighetene, kompetansen og 

løfteevnen! 

Besøk oss på Stand D-332 

Marstein Fyr 

Staden for ekstrem-opplevingar 

• Alt innan selskap 

• Kurs & seminar 

• Losskøyta Hardsjø 

• Sjørafting 

• Overnatting 

•Havturar 

Live the coastal life 

The journey to Marstein is organized by request, and 

the different travelmethods range between helicopte 

over Austevoll and the coast, an archipelago-safari with 

Hardsjø - the retired rescuevessel, or sea-rafting with ou 

500hp SeaRib (Rigid Inflatable Boats) for the unafraid 

On the islet there are different activities awaiting such a 

fishing, putting of crapcoops , yarnpulling, and last bu 

not least trips with the rib-boat further out into the ocean 

But most importantly is the challenge we get from our vis 

tors; we take great pride in customizing your stay and act 

vities down to your smallest wishes. We therefore encourag 

you as our guest to make suggestions and tell us how we can 

maximize your experience. 

KontaKt fyrmesteren 

tlf +47 45 01 56 71 • fyrmesteren@marsteinfyr.no 

Flavours of The Sea 

Besides what you yourself harvest from the sea Bekkjarvik 

Gjestgiveri will offer the best from their kitchen, renowned 

for their usage of local ingredients and expertise in seafood 

They offer among others wild sheep, fishstew, baccalao, bu 

fés and fingerfoods. 

OPPLÆRINGSKONTORET 

oPPLÆrINGSKoNtoret 

I AUSTEVOLL 

5392 Storebø 

5392 Storebø 

Telefon: 55 08 25 00 Telefax: 55 08 25 01 

Mobil: TLF: 55 970 08 39 814 25 00 • FAX: 55 08 25 01 

E-mail: e-post post@okaustevoll.com : post@okaustevoll.no 

Dagleg leiar: Dagfinn Haukanes 

Internett : www.austevoll.com/okaustevoll 

www.austevoll.com/okaustevoll 

Fyrvoktaren 

På fyret vil gjestene verte motteke av Fyr 

for all oppvarting, og hans målsetjing er: 

”her ute skal det råde atmosfære og velvær 

Gjestene skal alltid føle vår oppmerksomh 

Er du interessert i 

• sjøfart • fiskeri • teknologi 

• handverksfag • kommunale fag 

Ta kontakt med 

OpplæringskOnTOrET i AusTEvOll

• Båtutstyr 

• Fiskeutstyr 

• Helly Hansen 

• Smøroljer 

MøreNot Austevoll AS 

• Fortøyning 

• Diesel til båter 

• Salthella, 5397 Bekkjavik • Tlf 56181750 

• Fax 56181755 • epost: post@anv.no • www.anv.no 

MøreNot Austevoll AS 

fiskeri havbruk 

Fremtiden ligger i havet 

DnB NOR følger utviklingen av norsk fiskeri- og havbruksnæring på nært hold. Utfordringene er mange 

og spennende, og dyktige aktører holder høyt tempo. Har du behov for gode råd og rask avklaring, er 

du velkommen til å kontakte Norges ledende fiskeribank på telefon 03000 eller e-post fisk@dnbnor.no 

www.dnbnor.no 

Vi ordner 

alt det 

praktiske. 

Derfor kan du gjøre det 

som er gøy 

Først selger vi fangsten din. Så sikrer vi deg oppgjør rett på 

konto. Til slutt tar vi alt papirarbeidet og lagrer dine data som 

bare er et tastetrykk unna når du trenger dem. Alt dette for 

den laveste lagsavgift vi tror du klarer oppspore. Likevel er 

vi takknemlig for at du gjør det viktigste: fisker og melder inn 

fangstene – som vi begge lever av. 

TiL TjeneSTe 

SiLDeLAgeT.no 

www.karlsens.no

Austevollordførar Helge André 

Njåstad har allereie hatt fiskerihamnprosjektet 

på Selbjørn på 

agendaen i fleire år. Den store 

sigeren var å få prosjektet med i 

handlingsprogrammet til Nasjonal 

transportplan 2010-19, med 

statlege løyvingar på 220 millionar 

kroner. Men byggestart vert 

normalt tidlegast i 2014. 

– Me set alle klutar til for dette 

arbeidet, og vonar at det skal vera 

mogleg å forskotera prosjektet, 

slik det ofte er praksis i veg- og 

jernbanesaker. Då vil me i så fall 

skipa eit selskap som skal betena 

renter før me får pengane frå staten, 

seier Njåstad. 

Interessa for å etablera seg i 

Rabben-Salthella er stor, melder 

Liegruppen AS 

Grønamyrsveien 

5353 Straume 

Tlf : 56 31 68 68 

Telefaks: 56 31 68 69 

e-mail:post@liegruppen.no 

www.liegruppen.no 

Fiskerihamna Rabben-Salthella 

Det er framleis mykje planlegging som står att før anleggsarbeidet 

med fiskerihamn Rabben - Salthella kan 

setjast i gang. Med full fokus vonar ordførar Njåstad at 

det vert byggestart tidlegare enn 2014. 

ordføraren. Næringsrådet i Austevoll 

har samla inn ynskje frå ulike 

næringsaktørar, som skal flettast 

inn i reguleringsplanarbeidet som 

no er under arbeid. I tillegg har allereie 

SINTEF vore inne og kartlagt 

straumtilhøva inne i hamna. 

– Frå Austevoll utbyggingsselskap 

har me spelt inn at det bør 

ein LNG-naturgassbase på området, 

slik at ein har eit framtidsretta 

drivstofflager for fiske- og offshoreflåten 

der, seier ordførar og 

styreleiar i utbyggingsselskapet, 

Njåstad. 

Utbyggarane etterspør samstundes 

stein frå Austevoll. 

Sjefingeniør Arnold Jacobsen i 

Kystverket slår fast at det trengst 

eit steinbrot nær dei komande 

Klasse for fiskefartøy i DNV – 

fra design til salg 

Langsiktig samarbeidspartner for fiskebåtredere i Norden 

I fiskerinæringen er uforutsigbarhet og høy risiko 

en del av hverdagen. Som medspiller kan DNV 

bidra til å dekke ditt behov for bedre sikkerhet. 

DNV klasse er et anerkjent kvalitetsstempel. Vi 

tilbyr blant annet E0 og isklasse til fiskefartøy. 

DNVs engasjement går lenger enn sikring av 

fartøyer. Vi utfører sertifisering i henhold til 

standarder for kvalitetssikring, MSC og sikkerhets - 

styringssystem. Vi tilbyr også konsulenttjenester 

tilpasset fiskerinæringens behov. 

DNV is a global provider of services for managing risk, 

helping customers to safely and responsibly improve their 

business performance. DNV is an independent foundation 

with presence in more than 100 countries. 

www.dnv.com 

Helge André Njåstad, ordførar i Austevoll, ser fram til at fiskerihamnprosjektet 

Rabben-Salthella vert ein realitet. 

moloane i fiskerihamnprosjektet 

Rabben-Salthella. 

– Det må tilførast massar frå 

steinbrot, og for oss er det ein fordel 

at desse ligg så nær anlegget 

som mogleg, seier Jacobsen, som 

Som DNV-kunde inngår du i et nettverk der service 

og tilgjengelighet står i fokus. Vi finnes langs hele 

norskekysten og i fiskerinasjoner som Island, 

Færøyene, Grønland og Danmark. 

Det Norske Veritas AS 

Fiskefartøy 

Johan Berentsens vei 109 - 111 

5020 Bergen 

Tlf 55 94 36 00 

E-post steinar.dahl@dnv.com 

www.dnv.no/fisk 

arbeider i hamne- og farvassavdelinga 

i Kystverket. 

Trond Hagenes

F ITJAR ME KANIS KE VE RKS T E D AS 

–dyktige folk med arbeidslyst og kapasitet 

Kontakt oss for gode tilbud på ombygginger, 

nybygg, service/vedlikehold/motoroverhaling, NOx rensing: 

Verftsdirektør Hugo Strand, 99 25 22 20, hugo.strand@fmvas.no 

Teknisk sjef Odd- Bjørn Troland: 91 66 10 50, obt@fmvas.no 

www.fmvas.no

frå Austevoll 2008-2010

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?