Trauma van de enkel - Orthopedie-web.be
Trauma van de enkel - Orthopedie-web.be
Trauma van de enkel - Orthopedie-web.be
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Sprains en Fracturen<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> Enkel<br />
Debbie Van Renterghem<br />
19-01-2013
Anatomie<br />
Complex gewricht : congruentie<br />
tibia – fibula –talus<br />
Mediaal en lateraal ligamentair<br />
complex<br />
Dynamische vs statische<br />
stabiliteit (musculair –<br />
ligamentair/capsulair/osseus)<br />
Beperkte (meestal) weke <strong>de</strong>len<br />
enveloppe
Lateraal<br />
- Anterieur talofibulair<br />
ligament ATFL<br />
- Calcaneofibulair<br />
ligament CFL<br />
Anatomie (2)<br />
- Posterieur talofibulair<br />
ligament PTFL<br />
Mediaal<br />
- Deltoid ligament
Biomechanica<br />
Complexe mobiliteit : PF<br />
~ IR talus vs DF ~ ER talus +<br />
postlat translatie en ER fibula<br />
ROM : 32° DF (10° gang)<br />
– 45° PF<br />
Enorme <strong>be</strong>lasting :<br />
4xBW in staanfase<br />
1mm talar shift ~ 42%<br />
TT contactopp
Inci<strong>de</strong>ntie<br />
Inversietrauma = meest voorkomend<br />
locomotorisch systeem<br />
½ sportgerelateerd<br />
15-24 >< 60+<br />
Geen relatie osteoporose, wel o<strong>be</strong>sitas
Symptomatologie<br />
Pijn ~ localisatie letsel?<br />
Zwelling<br />
Warmte<br />
Roodheid<br />
Moeilijk (onmogelijk) <strong>be</strong>lasten
Klinisch on<strong>de</strong>rzoek<br />
Eerste 48u weinig <strong>be</strong>trouwbaar (na 4à5d)<br />
Inspectie: zwelling, ecchymose, huid, weke<br />
<strong>de</strong>len …
Inspectie<br />
Zwelling<br />
Ecchymose<br />
Intactheid huid
Klinisch on<strong>de</strong>rzoek<br />
Eerste 48u weinig <strong>be</strong>trouwbaar (na 4à5d)<br />
Inspectie: zwelling, huid, ecchymose, …<br />
Neurovasculair<br />
Palpatie: osseus (! volledige fibula),<br />
ligamentair, tendineus,<br />
Functioneel: rom a/p, peroneï, steunname, …<br />
Stabiliteit (voorste schuifla<strong>de</strong>, talar tilt)
Stabiliteit<br />
ATFL dysfunctie ~ voorste<br />
schuifla<strong>de</strong>/anterior talar translation
Stabiliteit<br />
CFL dysfunctie ~ inversie (cavé ST) /<br />
talar tilt
Klinisch on<strong>de</strong>rzoek<br />
Eerste 48u weinig <strong>be</strong>trouwbaar (na 4à5d)<br />
Inspectie: zwelling, huid, ecchymose, …<br />
Neurovasculair<br />
Palpatie: osseus (! volledige fibula),<br />
ligamentair, tendineus,<br />
Functioneel: rom a/p, peroneï, steunname, …<br />
Stabiliteit (talar tilt, voorste schuifla<strong>de</strong>)<br />
Syn<strong>de</strong>smose (squeeze test, exorotatie)
Squeeze test<br />
Syn<strong>de</strong>smose
Syn<strong>de</strong>smose<br />
Externe rotatie test
Klinisch on<strong>de</strong>rzoek<br />
Eerste 48u weinig <strong>be</strong>trouwbaar (na 4à5d)<br />
Inspectie: zwelling, huid, ecchymose, …<br />
Neurovasculair<br />
Palpatie: osseus (! volledige fibula),<br />
ligamentair, tendineus,<br />
Functioneel: rom a/p, peroneï, steunname, …<br />
Stabiliteit (talar tilt, voorste schuifla<strong>de</strong>)<br />
Syn<strong>de</strong>smose (squeeze test, exorotatie)<br />
Eveneens achter-, mid<strong>de</strong>n- en voorvoet
Rx<br />
Beeldvorming<br />
- Ottawa Ankle Rules : <strong>be</strong>lasting –<br />
drukpijn tibia/fibula/naviculare/MT5<br />
Echo<br />
Mri<br />
Ct<br />
Botscintigrafie
Differentiaal diagnose<br />
Sprain / Enkelbandletsel<br />
Fractuur (malleoli, MT5, Maisonneuve,<br />
talus, calcaneum,…)<br />
Osteochondraal letsel<br />
Achillespeesruptuur<br />
Peroneuspeesruptuur/luxatie
Weke <strong>de</strong>len letsel<br />
Sprain<br />
Enkeltrauma waarbij ligament<br />
ge<strong>de</strong>eltelijk of volledig is gescheurd<br />
Stretching neurovasculaire structuren
Sprains : Mechanisme<br />
Inversie >>> Eversie<br />
Exorotatie
Sprains : risicofactoren<br />
Spier- / peeszwakte<br />
Zwakke of laxe ligamenten<br />
Beperkte <strong>enkel</strong>mobiliteit<br />
Ina<strong>de</strong>quate proprioceptie<br />
Neuromusculaire dysbalans<br />
Oneven oppervlakte<br />
Slecht schoeisel (zwakke heel support, hoge<br />
hakken)
Definitie<br />
Klinisch<br />
Graad 1 microscopische<br />
<strong>be</strong>schadiging <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>enkel</strong>ban<strong>de</strong>n<br />
Graad 2<br />
Graad 3<br />
partiele scheur <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>enkel</strong>ban<strong>de</strong>n<br />
volledige scheur <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>enkel</strong>ban<strong>de</strong>n<br />
(zwelling lateraal en<br />
mediaal)<br />
Functioneel<br />
verlies<br />
minimaal geen<br />
Instabiliteit<br />
mo<strong>de</strong>raat mo<strong>de</strong>raat<br />
maximum opvallend
Behan<strong>de</strong>ling<br />
PRICE<br />
Gips??? / Walker???<br />
- acute fase<br />
- graad 3<br />
- WB onmogelijk<br />
- therapeutisch<br />
- graad 3<br />
- 2-4w FWB<br />
- syn<strong>de</strong>smose tot 6w NWB
Behan<strong>de</strong>ling (2)<br />
FUNCTIONEEL!<br />
Brace/taping<br />
Staan/lopen aanmoedigen<br />
On<strong>be</strong>laste DF<br />
Fysio : Kracht – mobiliteit -<br />
proprioceptie
Prognose<br />
20-40% last 1j na ruptuur lateraal<br />
bandcomplex<br />
Osteochondraal letsel<br />
Chronische instabiliteit<br />
Syn<strong>de</strong>smoseletsel
Chirurgie bij sprain?<br />
Chronische<br />
instabiliteit !!! (Positieve<br />
anterieure schuifla<strong>de</strong> en<br />
excessieve tilt op RX)<br />
OCD<br />
Anatomische<br />
reconstructies (type<br />
Broström)<br />
Stabilisering (type<br />
Chrisman-Snook,<br />
E<strong>van</strong>s)<br />
Arthro<strong>de</strong>se (TT, ST,<br />
triple)<br />
Arthroscopie
Syn<strong>de</strong>smose<br />
Anatomie :<br />
- AITFL – PITFL – ITL - IO<br />
Functie :<br />
- integriteit <strong>enkel</strong>vork<br />
- tibia en fibula als 1 unit<br />
- zeer <strong>be</strong>perkte mobiliteit<br />
<strong>Trauma</strong>mechanisme :<br />
- externe rotatie + dorsiflexie stress<br />
Man > vrouw
Syn<strong>de</strong>smose <strong>be</strong>han<strong>de</strong>ling<br />
Zon<strong>de</strong>r<br />
diastase/instabiliteit<br />
Met diastase of<br />
instabiliteit<br />
Met fractuur<br />
Chronisch letsel<br />
- RICE – gips 2-3w – vaak<br />
interosseus ca²<br />
- Reductie en fixatie<br />
- Reductie en fixatie<br />
- AS resectie hpertrofisch<br />
weefsel +/- fixatie
Postoperatief<br />
6-8w NWB gips<br />
Verwij<strong>de</strong>ren schroef? ~ NWB<br />
Fysio – specifiek?<br />
Hernemen activiteiten op<br />
6m?
Laterale malleolus<br />
Mediale malleolus<br />
Fracturen<br />
Posterieure malleolus<br />
Pilon tibial<br />
Talus<br />
(Calcaneum)<br />
(MT5)<br />
Avulsiefracturen
Geassocieer<strong>de</strong> letsels<br />
Tibiotalair gewrichtsopp (60%)<br />
Syn<strong>de</strong>smose<br />
Ant proc <strong>van</strong> calcaneum<br />
Lat proc <strong>van</strong> talus<br />
Basis MT5
Lauge-Hansen
Laterale malleolus<br />
We<strong>be</strong>r classificatie ~<br />
syn<strong>de</strong>smose<br />
A/B : Conservatief<br />
B/C : Plaat- en<br />
schroefosteosynthese +/-<br />
syn<strong>de</strong>smoseschroef<br />
Verkorting >> Altijd eerst !
Mediale malleolus<br />
Verticaal / horizontaal<br />
Periost intrafocaal<br />
ORIF (99%)<br />
Nonunion 5-15% >2mm
Posterieure malleolus<br />
Dislocatie<br />
Fixatie > 25% articulair<br />
opp<br />
Zel<strong>de</strong>n unimalleolair
Bimalleolair
Trimalleolair
Tibial plafond<br />
« Hammer »<br />
Pilon Tibial<br />
Vertical load drives talus in<br />
tibia<br />
Exfix / ORIF
Externe fixator<br />
Stryker<br />
Zimmer<br />
Synthes
Behan<strong>de</strong>ling #<br />
1. Anatomische reductie <strong>enkel</strong>vork<br />
2. 1mm lateral shift talus ~ 42% min<strong>de</strong>r<br />
contactoppervlakte<br />
3. Syn<strong>de</strong>smosestabiliteit testen na fixatie
Behan<strong>de</strong>ling # (2)<br />
Indicatie conservatieve therapie:<br />
- geïsoleer<strong>de</strong> lat malleolus # met intact<br />
lig <strong>de</strong>ltoi<strong>de</strong>um<br />
- niet/min. verplaatste med malleolus #<br />
(tip avulsie)<br />
- niet verplaatste bimalleolair # (????)
Gipsimmobilisatie<br />
- 90°<br />
- 4à6w<br />
- +/- WB<br />
Revalidatie / Fysio<br />
Walker<br />
Postoperatief<br />
Antistase (tubigrip,<br />
wisselba<strong>de</strong>n,…)
Wondproblemen<br />
Nonunion<br />
Malunion<br />
Infectie
Dankuwel!
Change language