Chanuká - Parte II - Morasha Syllabus
Chanuká - Parte II - Morasha Syllabus
Chanuká - Parte II - Morasha Syllabus
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Chanuká</strong> - <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
Esta é a segunda aula da Morashá sobre <strong>Chanuká</strong>. Este shiur aborda a natureza, o<br />
simbolismo e as implicações dos milagres de <strong>Chanuká</strong> e como nós comemoramos<br />
<strong>Chanuká</strong> hoje em dia. A primeira aula discute os eventos de <strong>Chanuká</strong>, os gregos e a<br />
batalha deles com os judeus, o que despertou e eternalizou os milagres de <strong>Chanuká</strong> e o<br />
simbolismo da Menorá e a sua luz.<br />
esta aula procura entender:<br />
~ Quais foram os milagres de <strong>Chanuká</strong>?<br />
~ Como nós comemoramos os milagres de <strong>Chanuká</strong>?<br />
~ Que mensagens mais profundas há nos milagres de <strong>Chanuká</strong>?<br />
~ Como se cumpre a mitzvá de acender a Menorá?<br />
~ O que está por trás dos costumes de comidas cozidas em óleo e do<br />
dreidel?<br />
Síntese da aula:<br />
Seção I. Os Milagres de <strong>Chanuká</strong><br />
<strong>Parte</strong> A. Uma Provisão de Óleo de Um Dia Queimou por Oito Dias<br />
<strong>Parte</strong> B. A Vitória Militar<br />
<strong>Parte</strong> C. Que Milagre Foi Mais Óbvio – A Guerra ou a Menorá?<br />
Seção <strong>II</strong>. A Comemoração do Milagres de <strong>Chanuká</strong><br />
<strong>Parte</strong> A. Acendendo a Menorá de <strong>Chanuká</strong><br />
<strong>Parte</strong> B. Divulgando o Milagre das Velas<br />
<strong>Parte</strong> C. Hodaá e Halel – Expressando Agradecimento e Louvor<br />
Seção <strong>II</strong>I. Mensagens Mais Profundas dos Milagres de <strong>Chanuká</strong><br />
<strong>Parte</strong> A. Milagres Óbvios Revelam um Mundo Totalmente Milagroso<br />
<strong>Parte</strong> B. Milagres Podem Ocorrer Quando Opções Naturais se Esgotaram<br />
<strong>Parte</strong> C. O Retorno Anual do Espírito de <strong>Chanuká</strong><br />
Seção IV. Como Nós Cumprimos a Mitzvá de Acender a Menorá?<br />
<strong>Parte</strong> A. O Que Se Usa Como Óleo e Pavios<br />
<strong>Parte</strong> B. Onde Colocar a Menorá<br />
<strong>Parte</strong> C. Como Acender a Menorá<br />
<strong>Parte</strong> D. Quando Acender a Menorá e Por Quanto Tempo<br />
<strong>Parte</strong> E. Recitação das Benções<br />
Seção V. Divertindo-se com Alguns Latkes de Batata, Sonhos e Um Jogo de Dreidel…<br />
1 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
Calendário Judaico<br />
Seção I. oS MIlagreS De <strong>Chanuká</strong><br />
PARte A. UMA PRoviSão De Óleo De UM DiA QUeiMoU PoR oito DiAS<br />
1. talmud Bavli (talmud Babilônico), Shabat 21b – Qual foi o milagre do óleo?<br />
O que é <strong>Chanuká</strong>…? Quando os gregos entraram<br />
no Santuário Sagrado, eles profanaram todo<br />
o óleo que estava lá. E quando a dinastia dos<br />
Chashmonaim se fortaleceu e derrotou os gregos,<br />
eles procuram e encontraram somente um frasco<br />
de óleo preparado com o selo do Cohen Gadol; e<br />
havia somente óleo suficiente para ser consumido<br />
por um dia. Um milagre aconteceu, e eles<br />
acenderam [a Menorá] deste óleo por oito dias.<br />
No ano seguinte, os Sábios estabeleceram estes<br />
dias para louvor e agradecimento.<br />
2<br />
לכ ואמט לכיהל םינווי וסנכנשכש ...הכונח יאמ<br />
יאנומשח תיב תוכלמ הרבגשכו לכיהבש םינמשה<br />
היהש ןמש לש דחא ךפ אלא ואצמ אלו וקדב םוחצנו<br />
קילדהל אלא וב היה אלו לודג ןהכ לש ומתוחב חנומ<br />
הנשל םימי הנומש ונממ וקילדהו סנ וב השענ דחא םוי<br />
.האדוהו ללהב םיבוט םימי םואשעו םועבק תרחא<br />
2. Beit iossef em tur, orach chaim 670 – Por que este milagre de oito dias foi necessário?<br />
A razão pela qual eles precisavam acender a<br />
Menorá por oito dias do próprio recipiente<br />
de óleo foi porque todo o povo judeu estava<br />
ritualmente impuro [tamei met da guerra] e<br />
era impossível preparar óleo puro novo até<br />
um período de sete dias passar, além de um<br />
dia necessário para preparar as azeitonas e o<br />
procedimento para preparar óleo puro.<br />
O Raan escreve [o periodo de oito dias foi<br />
necessário por um motivo diferente] que o<br />
óleo puro estava disponível em uma distância<br />
de quatro dias de viagem, e oito dias eram<br />
necessários para a viagem de ida e volta.<br />
3. Beit iossef em tur, orach chaim 670 – o milagre não foi de sete dias?<br />
Nós precisamos entender porque <strong>Chanuká</strong> foi<br />
estabelecida por oito dias, já que havia óleo<br />
suficiente no frasco por apenas uma noite; o<br />
milagre, portanto, durou somente sete dias!<br />
Uma explicação é que eles dividiram o óleo<br />
no frasco em oito partes e, a cada noite,<br />
eles colocavam uma parte na Menorá, e ela<br />
permanecia acesa até a manhã, de modo que<br />
vemos que um milagre ocorreu a cada noite…<br />
Outra explicação é que, depois que eles<br />
colocaram a quantidade necessária de óleo [do<br />
frasco] nas velas da Menorá, o frasco<br />
ךפ ותואמ םימי הנמש קילדהל וכרצוהש םעטהו<br />
רשפא יאו םיתמ יאמט תקזחב ויה לארשי לכש ינפמ<br />
םימי העבש םהילע ורבעיש דע רוהט ןמש ןיקתהל<br />
םנוקיתו םיתיזה תשיתכל דחא םויו םתאמוט םוימ<br />
.רוהט ןמש םהמ איצוהל<br />
העברא קוחר רוהט ןמש םהל היהש בתכ )םש( ן”רהו<br />
:הרזחו הכילה ןיב םימי הנמש וכרצוהו םימי<br />
ןמשד ןויכד םימי הנמש ועבק המל קדימל אכיאו<br />
אלש אצמנו תחא הליל קילדהל ידכ וב היה ךפבש<br />
.תוליל העבשב אלא סנה השענ<br />
ויה הליל לכבו םיקלח הנמשל ךפבש ןמש וקליחש ל”יו<br />
אצמנו רקובה דע קלוד היהו דחא קלח הרונמב םינתונ<br />
...סנ השענ תולילה לכבש<br />
רועישכ הרונמה תורנב ןמש ונתנש רחאלש ל”י דועו<br />
הלילב ףא סנה רכינו הלחתבכ אלמ ךפה ראשנ<br />
.הנושארה
permaneceu tão cheio de óleo como estava<br />
originalmente, e o milagre era óbvio mesmo na<br />
primeira noite.<br />
Outra explicação é que, na primeira noite,<br />
eles colocaram todo o óleo nas velas e elas<br />
permaneceram acesas toda a noite. De manhã,<br />
eles encontraram as velas cheias de óleo, e isto<br />
ocorreu em cada uma das [oito] noites.<br />
PARte B. A vitÓRiA MilitAR<br />
1. A liturgia Al Hanissim – Derrotar o exército grego foi milagroso.<br />
Nos dias de Matitiahu, o filho do Sacerdote<br />
Superior, o Chashmonai, e os seus filhos quando<br />
o perverso Reinado Grego ascendeu contra o Teu<br />
Povo Israel para fazer com que eles esqueçam<br />
a Tua Torá e desviá-los dos estatutos da Tua<br />
Vontade; Tu, na Tua misericórdia abundante,<br />
Te levantaste em prol deles no momento dos<br />
seus sofrimentos, Tu defendeste a causa deles,<br />
Tu julgaste as suas queixas, Tu os vingaste. Tu<br />
entregaste os fortes nas mãos dos fracos, os<br />
muitos nas mãos dos poucos, os impuros nas<br />
mãos dos puros, os perversos nas mãos dos<br />
estudantes diligentes da Tua Torá. E Tu fizeste de<br />
Ti um Nome grande e santificado no mundo. E<br />
para o Teu povo, Israel, Tu realizaste uma grande<br />
libertação e redenção até o dia de hoje.<br />
Posteriormente, os Teus filhos entraram no<br />
Sagrado dos Sagrados da Tua Residência,<br />
esvaziaram o Templo, purificaram o Teu<br />
Santuário, e acenderam as velas nos Teus Pátios<br />
sagrados e designaram estes oito dias de <strong>Chanuká</strong><br />
para agradecer e louvar o Teu Grande Nome.<br />
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
לכ וקלדו תורנב ןמשה לכ ונתנ ןושאר לילבש ימנ יא<br />
הליל לכב ןכו ןמש םיאלמ תורנה ואצמ רקובבו הלילה<br />
:הלילו<br />
.וי ָנ ָב ּו י ִא ַנֹומשְ ׁ ַח לֹוד ּג ָ ן ֵהֹ ּכ ן ָנ ָחֹוי ן ֶּב<br />
ּוה ָי ְת ִּת<br />
ַמ י ֵמי ִּב<br />
ל ֵא ָר ׂשְ ִי ָך ְּמ<br />
ע ַ לע ַ העָ שָ ׁ ְר ָה ן ָו ָי ת ּוכ ְל ַמ הדָ ְמ ָע שֶ ׁ ְּכ<br />
: ָך ֶנֹוצ ְר י ֵּק<br />
ֻח ֵמ ם ָרי ִב עֲ ַה ְל ּו ָך ֶת ָרֹו ּת ם ָחי ִּכ<br />
שְ ׁ ַה ְל<br />
ּת ָ ְב ַר .ם ָת ָר ָצ ת ֵע ְּב<br />
ם ֶה ל ָ ָּת<br />
ְד ַמ ע ָ םי ִּב<br />
ַר ָה ָךי ֶמ חֲ ַר ְּב<br />
ה ּת ָ ַא ְו<br />
ּת ָ ְר ַס ָמ .ם ָת ָמ ְק ִנ ת ֶא ָּת<br />
ְמ ַק ָנ .ם ָני ִּד<br />
ת ֶא ּת ָ ְנד ַ .ם ָבי ִר ת ֶא<br />
םי ִא ֵמ ְט ּו .םי ִּט<br />
עַ ְמ ד ַי ְּב<br />
םי ִּב<br />
ַר ְו .םישִ ׁ ּל ָ ַח ד ַי ְּב<br />
םי ִרֹו ּב ִג<br />
י ֵק ְסֹוע ד ַי ְּב<br />
םי ִד ֵז ְו .םי ִקי ִּד<br />
ַצ ד ַי ְּב<br />
םי ִע שָ ׁ ְר ּו .םי ִרֹוה ְט ד ַי ְּב<br />
ָך ְּמ<br />
עַ ְל ּו . ָך ֶמ לֹוע ָ ְּב<br />
שֹוד ׁ ָק ְו לֹוד ּג ָ םש ֵ ׁ ָתיׂשִ ע ָ ָך ְל ּו . ָך ֶת ָרֹות<br />
:ה ֶּז<br />
ַה םֹו ּי ַה ְּכ<br />
ן ָק ְר ֻפ ּו הלֹוד ָ ְג העָ ּושׁ ְּת<br />
ָתיׂשִ ע ָ ל ֵא ָר ׂשְ ִי<br />
ּורהֲ ִט ְו . ָך ֶל ָכי ֵה ת ֶא ּו ּנ ִפ ּו . ָך ֶתי ֵּב<br />
רי ִב ְד ִל ָךי ֶנ ָב ּוא ּב ָ ן ֵּכ<br />
ר ַח ַא ְו<br />
ּוע ְב ָק ְו . ָך שֶ ׁ ְד ָק תֹור ְצ ַח ְּב<br />
תֹור ֵנ ּוקי ִל ְד ִה ְו . ָך שֶ ׁ ּד ָ ְק ִמ ת ֶא<br />
:לֹוד ּגָ ַה ָך ְמ שִ ׁ ְל ל ֵּל<br />
ַה ְל ּו תֹודֹוה ְל . ּו ּל ֵא ה ָּכֻנ<br />
ח ֲ י ֵמ ְי תנֹומ ַ שְ<br />
ׁ<br />
2. Rabino Matisiahu Salomon, Matnas chaim, p. 50 – A magnitude da vitória militar: o que<br />
significa “entregar os muitos nas mãos de poucos?”<br />
Encontramos uma alusão na Torá para a guerra<br />
dos Chashmonaim contra os gregos, e isto<br />
ocorre quando Moshe (Moisés) abençoou a tribo<br />
de Levi: “Abençoe, Deus, as suas possessões e<br />
aceite o trabalho das suas mãos.” Rashi explica<br />
que Moshe profetizou que os descendentes de<br />
Levi, Matitiahu e os seus filhos, lutariam contra<br />
os gregos, e ele rezou por eles, pois eles eram<br />
poucos – doze filhos de Chashmonaim e Elazar<br />
םיאנומשח תיב תמחלמ לע הרותב וניצמ דחא זמר<br />
ךרב )אי,גל םירבד( יול טבשל וניבר השמ תכרבב אוהו<br />
השמש םש י”שר שריפו – הצרת וידי לעופו וליח ’ה<br />
םינוויה םע םחלהל וינבו יאנומשח ןידיתעש האר<br />
יאנומשח ינב ב”י םיטעומ ויהש יפל םהילע ללפתהו<br />
לעופו וליח ’ה ךרב רמאנ ךכל תובבר המכ דגנכ רזעלאו<br />
םיבר לש סנב ונל שדחמ י”שרש ירה .ל”כע הצרת וידי<br />
תובבר המכ דגנכ םישנא ג”י קר םש ויהש םיטעמ דיב<br />
3 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
contra as multidões. Portanto, ele pediu a Deus:<br />
“Abençoe as suas possessões e aceite o trabalho<br />
das suas mãos.” Rashi traz um novo insight sobre<br />
o milagre das “multidões nas mãos de poucos” –<br />
haviam somente treze homens batalhando contra<br />
miríades, uma proeza sem precedentes entre<br />
todos os relatos de guerra e bravura nesta época.<br />
3. ib., p. 60 –Por que os chashmonaim tiveram o mérito de vencer a guerra?<br />
Muitas pessoas têm dificuldade de entender<br />
a reza “Al HaNissim.” Certamente, o fato que<br />
os fracos conquistaram os fortes e os poucos<br />
conquistaram os muitos foi um milagre<br />
maravilhoso, mas o que é milagroso sobre os<br />
impuros caindo nas mãos dos puros, os perversos<br />
nas mãos dos justos e os imorais nas mãos dos<br />
que se aplicam à Torá…? Pode-se dizer que os<br />
nossos Sábios nos vêm ensinar como a milagrosa<br />
vitória dos poucos sobre os muitos ocorreu –<br />
somente porque os Chashmonaim eram puros,<br />
justos e aplicavam-se em Torá [eles tiveram o<br />
mérito deste milagre].<br />
Calendário Judaico<br />
4<br />
לש תורובגו תומחלמ לע רפס םושב אצמנ אלש המ<br />
.םימיה םתוא<br />
תומחלמה לעו תועושתה לעו תואלפנה לעו םיסנה לע<br />
תרסמ ...הזה ןמזב םהה םימיב וניתובאל תישעש<br />
דיב םיאמטו םיטעמ דיב םיברו םישלח דיב םירובג<br />
.ךתרות יקסוע דיב םידזו םיקידצ דיב םיעשרו םירוהט<br />
דיב םיברו םישלח דיב םירובג אמלשבד םישקמ םיבר<br />
םיאמט לש תפומה והמ לבא ,אלפו סנ הז ירה םיטעמ<br />
יקסוע דיב םידזו םיקידצ דיב םיעשרו םירוהט דיב<br />
,ןאכ ונש סנה לש וכלהמש רמול רשפא ...ךתרות<br />
םיטעמה וחצנ ךיא ריכהל וניניע ריאהל הזב ל”זח ואבש<br />
רמוא יוה – םהה םיברה םירובגה תא הלאה םישלחה<br />
.ךתרות יקסועו םיקידצו םירוהט ויהש ינפמ<br />
PARte c. QUe MilAgRe Foi MAiS ÓBvio – A gUeRRA oU A MenoRá?<br />
1. Maharal, ner Mitzvá, p. 22 – Pode-se erroneamente pensar que a guerra é vencida somente<br />
através do esforço humano.<br />
A essência do estabelecimento da festa de<br />
<strong>Chanuká</strong> foi a derrota militar dos gregos, mas<br />
não era aparente para eles que esta vitória era um<br />
milagre… Portanto, o milagre das velas foi feito<br />
para eles para que eles soubessem que tudo foi<br />
um milagre de Deus, Abençoado seja Ele.<br />
םיחצנמ ויהש ליבשב הכונח ימי ועבקש המ רקיע...<br />
לע הזה ןוחצנ ןאכ היהש הארנ היה אלש קר םינויה תא<br />
ועדיש הרונמה תורנ ידי לע סנה השענ ךכיפל ... סנ ידי<br />
.ךרבתי םשה ןמ סנב היה לכהש<br />
Seção ii. a CoMeMoração Do MIlagreS De<br />
<strong>Chanuká</strong><br />
PARte A. AcenDenDo A MenoRá De cHAnUKá<br />
1. talmud Bavli, Shabat 21b – como nós cumprimos a mitzvá de acender as velas de chanuká?<br />
Os Rabinos ensinaram: A mitzvah de [acender a]<br />
<strong>Chanuká</strong> [menorá] é [uma] vela por pessoa e a<br />
sua casa. O embelezamento desta mitzvá<br />
לכל רנ ןירדהמהו ותיבו שיא רנ הכונח תוצמ ןנבר ונת<br />
םירמוא יאמש תיב ןירדהמה ןמ ןירדהמהו דחאו דחא<br />
תיבו ךלוהו תחופ ךליאו ןאכמ הנמש קילדמ ןושאר םוי
é [acender] uma vela para cada membro da<br />
família. A Escola de Shamai disse que a forma<br />
mais bonita de cumprir esta mitzvá é acender oito<br />
velas no primeiro dia de <strong>Chanuká</strong> e diminuir [a<br />
cada noite sucessiva]; a Escola de Hilel disse para<br />
acender uma vela na primeira noite e aumentar [a<br />
cada noite sucessiva].<br />
Ula ensinou que dois Amoraim em Israel<br />
discordavam: Rav Iossi Bar Avin e Rav Iossi Bar<br />
Zvida. Um dizia que a explicação de Shamai é<br />
porque o acendimento da menorá desta forma<br />
corresponde ao número de dias de <strong>Chanuká</strong> que<br />
ainda permanecem, e o método da Escola de<br />
Hilel corresponde ao número de dias de <strong>Chanuká</strong><br />
que passaram. O outro dizia que a explicação<br />
da Escola de Shamai corresponde a diminuição<br />
de sacrifícios trazidos durante a festa [de Sucot],<br />
e a razão por trás da Escola de Hilel é que nós<br />
procuramos elevar o nosso nível de santidade e<br />
não esperamos diminuí-lo.<br />
Raba Bar Chana citou no nome do Rav Iochanan:<br />
Dois anciões estavam morando em Sidon. Um<br />
acendeu de acordo com o modo de Shamai e o<br />
outro acendeu de acordo com o modo de Hilel.<br />
O primeiro explicou que o método de Shamai<br />
aludia ao número decrescente de sacrifícios na<br />
Festa. E a razão do Sábio que seguia o método de<br />
Hilel é porque nós nos empenhamos em subir em<br />
assuntos espirituais ao invés do oposto.<br />
2. Maharsha, talmud Bavli, Shabat 21b<br />
Certamente, Beit Shamai não discorda da posição<br />
de Beit Hilel de “Elevar-nos em santidade,” já que<br />
isto é de origem Bíblica [veja Rashi].<br />
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
ךליאו ןאכמ תחא קילדמ ןושאר םוי םירמוא ללה<br />
ךלוהו ףיסומ<br />
יסוי יבר אברעמב יארומא ירת הב יגילפ אלוע רמא<br />
תיבד אמעט רמא דח אדיבז רב יסוי יברו ןיבא רב<br />
םימי דגנכ ללה תיבד אמעטו ןיסנכנה םימי דגנכ יאמש<br />
גחה ירפ דגנכ יאמש תיבד אמעט רמא דחו ןיאצויה<br />
.ןידירומ ןיאו שדקב ןילעמד ללה תיבד אמעטו<br />
ויה םינקז ינש ןנחוי יבר רמא הנח רב רב הבר רמא<br />
תיב ירבדכ השע דחאו יאמש תיבכ השע דחא ןדיצב<br />
םעט ןתונ הזו גחה ירפ דגנכ וירבדל םעט ןתונ הז ללה<br />
.ןידירומ ןיאו שדקב ןילעמד וירבדל<br />
ןניפליד שדוקב ןילעמד אהב יאמש תיב גילפ אל יאדוד<br />
י”שר שריפכ ארקמ<br />
Portanto, Beit Shamai nos vem ensinar uma lição adicional e central para <strong>Chanuká</strong>. Os sacrifícios festivos<br />
em Sucot eram sacrificados no Templo em prol das Setenta Nações do mundo. Estes sacrifícios diminuem<br />
em quantidade a cada dia de Sucot, simbolizando as setenta nações que idolatram ídolos, cujo impacto no<br />
mundo diminuirá com o passar do tempo.<br />
Qual a conexão com <strong>Chanuká</strong>?<br />
3. Sifrei Rabbi tzadok Hacohen, vol. v, artigo 51.<br />
[De acordo com o Beit Shamai,] na primeira noite<br />
de <strong>Chanuká</strong>, acende-se oito velas e se diminui o<br />
número a cada noite sucessiva, correspondendo<br />
ao número decrescente de sacrifícios trazidos na<br />
festa de Sucot. Estes sacrifícios correspondem às<br />
תומוא ’ע דגנ םהד עודיד גחה ירפ דגנכ ךלוהו תחופ<br />
...םטעמל וניתנוכ לכד םיכלוהו םיטעמתמ ןכ לעו<br />
ונימצע םצמצל אוה הכונח רנ תקלדהב הנוכה לכ<br />
...םטעמלו םימעה תמכחמ ונלידבהלו<br />
5 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
Setenta Nações. [O Beit Shamai nos ensina<br />
a] diminuir o número de velas, já que a nossa<br />
intenção é minimizar a influência das nações<br />
sobre o povo judeu. Toda a nossa intenção ao<br />
acendermos as velas de <strong>Chanuká</strong> é nos afastar<br />
da influência das nações e minimizar a sua<br />
importância…<br />
PARte B. DivUlgAnDo o MilAgRe DAS velAS<br />
Onde nós acendemos a menorá e por quê?<br />
1. talmud Bavli, Shabat 21b<br />
A mitzva da vela de <strong>Chanuká</strong> é de colocá-la no<br />
exterior, na entrada de casa…<br />
2. Rashi, ib.<br />
Calendário Judaico<br />
6<br />
...ץוחבמ ותיב חתפ לע החינהל הוצמ הכונח רנ<br />
Isto é para divulgar o milagre. .אסינ ימוסרפ םושמ<br />
3. Rabino Shalom Brezovsky, nesivos Shalom, chanuká, p. 57 – Para quem nós estamos<br />
divulgando o milagre e por quê?<br />
“Divulgar o milagre” não é especificamente<br />
mostrar para os outros; é também para cada<br />
pessoa e a sua família – incutir em si e na própria<br />
família a claridade da fé judaica.<br />
,ותיבו שיא רנ אלא ,םירחאל אקודב וניא אסינ ימוסרפו<br />
.הנומאה תוריהב תא ותיב ךותבו ומצעב וב<br />
4. Rabino Chaim Fridlander, Sifsei Chaim, Vol. <strong>II</strong>, p. 27 – A reflexão sobre os milagres abertos<br />
revela os milagres ocultos.<br />
Certamente, em primeiro lugar, devemos nos<br />
despertar para reconhecer que Deus orquestrou<br />
a nossa salvação dos gregos. Junto com isto,<br />
pirsumei nisa (anunciar o milagre) significa<br />
que, ao refletir sobre os milagres revelados, nós<br />
reconhecemos que todas as ações de Deus em<br />
relação a nós são milagres ocultos. Através disto,<br />
nós acrescentaremos louvor e agradecimento a<br />
Deus, como o Ramban (Nachmanides) expressa:<br />
“Dos milagres grandes e conhecidos, o homem<br />
chega à apreciação dos milagres ocultos.”<br />
תעושיב ריכהל ררועתהל ונילע הנושארו שארב יאדו<br />
אסינ ימוסרפה תילכת תאז םע דחי ךא ,םינוויהמ ’ה<br />
’ה תגהנה לכש ריכנ יולגה סנב תוננובתה י”עש – איה<br />
בתכש יפכ ,היידוהו חבש ףיסונו רתסנ סנ איה ונתא<br />
,המימת ’ה תרות תשרד .אב תשרפ ףוס( ן”במרה<br />
םילודגה םיסנה ןמו“ .)גנק דומע ,א”ח ,ן”במרה יבתכ<br />
.”םירתסנה םיסינב הדומ םדא םימסרופמה<br />
5. Rambam (Maimonides) Hilchot chanuká, ch. 4, Halachá 12 – Até que ponto a pessoa deve se<br />
sacrificar para acender a menorá?<br />
A mitzva de acender as velas de <strong>Chanuká</strong> é uma<br />
mitzvá muito estimada, e se deve ser cuidadoso<br />
םדא ךירצו ,דאמ דע איה הביבח הוצמ הכונח רנ תוצמ<br />
ל-אה חבשב ףיסוהלו ,סנה עידוהל ידכ ,הב רהזהל
com ela para divulgar o milagre. Deve-se<br />
acrescentar louvor e agradecimento a Deus pelos<br />
milagres que Ele fez por nós. Mesmo se a pessoa<br />
não tem o que comer e tem que aceitar caridade<br />
ele deve pedir emprestado ou vender as suas<br />
roupas e comprar óleo e velas para acender.<br />
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
המ ול ןיא וליפא .ונל השעש םיסינה לע ול הידוהו<br />
חקולו ותוסכ רכומ וא לאוש הקדצה ןמ אלא לכאי<br />
הכלה ,ד”פ ,הכונח תוכלה ,ם”במר( קילדמו תורנו ןמש<br />
.)בי<br />
6. Rabino chaim Friedlander, Sifsei chaim, vol. ii, p. 21 – Por que o Rambam escreve em<br />
termos sem precedentes que acender a menorá é “uma mitzva muito estimada”?<br />
É necessário esclarecer porque o Rambam<br />
escreveu que acender a menorá de <strong>Chanuká</strong><br />
é “uma mitzvá muito estimada.” Isto vem nos<br />
ensinar quanto nós precisamos nos aprofundar<br />
na mitzvá de divulgar o milagre de <strong>Chanuká</strong>, e<br />
quanto precisamos tentar cumprí-la para extrair<br />
tudo o que podemos para fortificar a nossa fé<br />
em Deus e a nossa resolução de sermos judeus<br />
dedicados a cumprir mitzvot com boa vontade<br />
e alegria. E isto é o que está escrito: “A pessoa<br />
deve ser cuidadosa com isto,” de forma que,<br />
ao cumprir a mitzvá, ela realizará o propósito<br />
– “para que o milagre seja conhecido.”<br />
הביבח הוצמ“ ם”במרה בתכ עודמ ראבל שי ןיידע ךא<br />
ונא ןכיה דע ,אב ונדמלל אלא ... !?”דאמ דע איה<br />
לדתשהלו אסינ ימוסרפ תוצמב קמעתהל םיכירצ<br />
קוזיחל תלעותה לכ תא הנממ קיפהל ידכ ,המויקב<br />
ןוצרב תווצמ לועו םימש תוכלמ לוע תלבקו הנומאה<br />
”הב רהזהל םדא ךירצו“ בתכש המ אוהו ,החמשבו<br />
תילכתל איבי הוצמה השעמ םויקש הזכ ןפואב –<br />
.”סנה עידוהל ידכ“ –<br />
PARte c. HoDAá e HAlel – exPReSSAnDo AgRADecieMento e loUvoR<br />
Nós agradecemos e louvamos Deus pelos milagres, conforme são expressos nas três fontes seguintes:<br />
1. HaNerot HaLalu - Reza para o Acendimento de velas de chanuká<br />
Nós acendemos estas velas [para comemorar] os<br />
atos de resgate, os milagres e as maravilhas que<br />
Tu realizaste para os nossos antepassados, nesses<br />
dias, neste momento através dos Teus sacerdotes<br />
sagrados.<br />
Durante os oito dias de <strong>Chanuká</strong>, estas velas são<br />
sagradas, e não podemos usá-las, mas somente<br />
vê-las para agradecer e louvar o Teu grande<br />
Nome pelos Teus milagres, pelas Tuas maravilhas<br />
e pelas Tuas salvações.<br />
2. A liturgia do Modim<br />
Nós agradecemos a Ti e contamos o Teu louvor<br />
pelas nossas vidas entregues na Tua Mão e pelas<br />
nossas almas que são confiadas a Ti e pelos Teus<br />
milagres, que estão conosco todo dia e pelas Tuas<br />
maravilhas e generosidades a cada momento –<br />
noite, manhã e tarde. O Beneficente, pois a Tua<br />
לעַ ְו תֹואלָ ְפ ִּנ<br />
ַה לעַ ְו םי ִּס<br />
ִּנ<br />
ַה לע ַ ןי ִקי ִל ְד ַמ ּונ ָא ּול ּל ָ ַה תֹור ֵּנ<br />
ַה<br />
םי ִמ ּיָ ַּב<br />
ּוני ֵתֹובאֲ ל ַ ָתיׂשִ עָ ש ֶ ׁ .תֹומ ָח ְל ִּמ<br />
ַה לעַ ְו תֹוע ּושׁ ְּת<br />
ַה<br />
ת ַו ְצ ִמ ל ָכ ְו .םישֹוד ִ ׁ ְּק<br />
ַה ָךי ֶנהֹ ֲ ּכ י ֵד ְי לע ַ .ה ֶּז<br />
ַה ן ַמ ְּז<br />
ַּב<br />
ם ֵה ָה<br />
ת ּושׁ ְר ּונל ָ ןי ֵא ְו .ם ֵה שׁ ֶדֹק ּול ּל ָ ַה תֹור ֵּנ<br />
ַה ה ּכֻנ ָ ח ֲ י ֵמ ְי תנֹומ ַ שְ<br />
ׁ<br />
תֹודֹוה ְל י ֵד ְּכ<br />
.ד ָב ְל ִּב<br />
ם ָתֹוא ְר ִל א ּל ָ ֶא .ם ֶה ּב ָ שׁ ֵּמ<br />
ַּת<br />
שְ ׁ ִה ְל<br />
לעַ ְו ָךי ֶתֹוא ְל ְפ ִנ לעַ ְו ָךי ֶּס<br />
ִנ לע ַ לֹוד ָּג<br />
ַה ָך ְמ שִ ׁ ְל ל ֵּל<br />
ַה ְל ּו<br />
ךת ָע ּושׁ ְי<br />
ּוני ֵתֹוב ֲא י ֵהֹלא ֵו ּוני ֵהֹל ֱא ’ה א ּוה ה ּת ָ ַא ש ָ ׁ . ְך ל ָ ּונ ְח ַנא ֲ םי ִדֹומ<br />
:רֹוד ָו רֹוד ְל א ּוה ה ָּת<br />
ַא ּונ ֵע שְ ׁ ִי ן ֵג ָמ . ּוני ֵּי<br />
ַח ר ּוצ .ד ֶע ָו ם ָלֹוע ְל<br />
לעַ ְו . ָך ֶד ָי ְּב<br />
םי ִר ּוס ְּמ<br />
ַה ּוני ֵּי<br />
ַח לע ַ ָך ֶת ּל ָ ִה ְּת<br />
ר ֵּפ<br />
ַס ְנ ּו ָך ְּל<br />
ה ֶדֹונ<br />
לעַ ְו . ּונ ּמ ָ ִע םֹוי ל ָכ ְּב<br />
ש ֶ ׁ ָךי ֶּס<br />
ִנ לעַ ְו . ְך ל ָ תֹוד ּוק ְּפ<br />
ַה ּוני ֵתֹומשְ ׁ ִנ<br />
:ם ִי ָר ֳה ָצ ְו ר ֶקֹב ָו ב ֶר ֶע .ת ֵע ל ָכ ְּב<br />
ש ֶ ׁ ָךי ֶתֹובֹוט ְו ָךי ֶתֹוא ְל ְפ ִנ<br />
7 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
piedade nunca se esgota e o Piedoso, pois as Tuas<br />
bondades nunca terminaram – sempre tivemos<br />
esperança em Ti.<br />
3. Reza de Halel no Sidur<br />
Abençoado és Tu, Senhor, nosso Deus, Rei<br />
do Universo, Que nos santificou com os Seus<br />
mandamentos e nos ordenou a recitar o Halel.<br />
Calendário Judaico<br />
8<br />
. ָךי ֶד ָס ח ֲ ּו ּמ ַת אֹל י ִּכ<br />
ם ֵח ַר ְמ ַה ְו . ָךי ֶמ חֲ ַר ּול ָכ אֹל י ִּכ<br />
בֹו ּט ַה<br />
: ְך ל ָ ּוני ִּו<br />
ִק ם ָלֹוע ֵמ<br />
ּונשָ ׁ ְּד<br />
ִק רשֶ ׁא<br />
ֲ .םלֹוע ָ ָה ְך ֶל ֶמ ּוני ֵהֹל ֱא ’ה ה ּת ָ א ַ ְך ּור ּב ָ<br />
.ללה ַה ת ֶא אֹר ְק ִל ּונ ָּו<br />
ִצ ְו ויתֹו ָ ְצ ִמ ְּב<br />
4. Mishná Brurá 6 sobre o Shulchan Aruch (código da lei Judaica) 670:2 – A diferença na<br />
comemoração de Purim e chanuká.<br />
Os Rabinos não estabeleceram <strong>Chanuká</strong> como<br />
uma festa para banquetear, mas sim, ele é<br />
dedicado para louvar e agradecer a Deus.<br />
Parece que a razão é que, em Purim, o decreto<br />
foi destruir e exterminar a existência física dos<br />
judeus, que é uma contradição a alegria e festa.<br />
Os persas não estavam interessados em destruir<br />
as almas deles, como sabemos, que mesmo se<br />
eles tivessem se convertido do Judaísmo, eles não<br />
teriam sido poupados. Portanto, quando Deus<br />
os salvou, os Rabinos estabeleceram que nós a<br />
comemorássemos com um banquete e alegria.<br />
No entanto, no que diz respeito a Antióquio,<br />
ele não decretou que eles seriam mortos, mas<br />
sim opressão e adversidade para provocar que<br />
eles abandonassem o Judaísmo… Portanto, eles<br />
[os Sábios] estabeleceram [a festa de <strong>Chanuká</strong>]<br />
como um período exclusivamente de louvor e<br />
agradecimento. Queremos expressar que somos<br />
gratos, que apesar do fato que eles tentaram<br />
nos impedir de seguir o Judaísmo… Com a Sua<br />
ajuda, o plano deles falhou… Portanto, somos<br />
gratos e O louvamos por Ele ter intervido e não<br />
nos ter abandonado para que nós pudéssemos<br />
continuar a serví-Lo.<br />
.תודוהלו ללהל אלא - החמשו התשמל םועבק אלש<br />
יכ םירופב ומכ החמשל ןאכ ועבק אלד םעטה הארנו<br />
אוהש תופוגה תא גורהלו דימשהל הריזגה היה םירופב<br />
ורימה וליפאש תושפנה תא אלו החמשו התשמ לוטב<br />
ה”בקה םליצהשכ ךכל םתוא לבקמ היה אל ו”ח םתד<br />
.החמשו התשמ י”ע כ”ג ’תי וחבשלו וללהל ועבק ונממ<br />
גורהל םהילע רזג אלש סוכויטנאד השעמב כ”אשמ<br />
ךכל ... םתד רימהל ידכ תודמשו תורצ קר דימשהלו<br />
םהש ןויכ רמולכ דבל תודוהלו ללהל אלא םועבק אל<br />
אל ’תי ותרזעבו ו”ח ותדב רופכל הזמ ונתוא עונמל וצר<br />
היהש לע ול םיחבשמו םידומ ונא ךכל ...םממז וקיפה<br />
:]שובל[ ותדובעמ ונבזע אלו םיהלאל ונל<br />
5. Rabino Aharon Kotler, Mishnas Rabbi Aharon, p. 68 – O objetivo final de <strong>Chanuká</strong> é divulgar<br />
os milagres?<br />
O acendimento de velas de <strong>Chanuká</strong> é feito para<br />
divulgar o milagre… Mas o objetivo principal<br />
de comemorar <strong>Chanuká</strong> é a retitação do Halel e<br />
agradecer a Deus.<br />
...אסינ ימוסרפ אוה ונינע רשא ,הכונח רנ תקלדה<br />
ללהה תרימא אוה ולא םימי לש ןוקיתה רקיע ןכא<br />
.האדוההו<br />
6. Rabino chaim Fridlander, Sifsei chaim, vol. ii, p. 25-26 – Uma lição mais profunda de<br />
agradecimento.<br />
O ponto principal de <strong>Chanuká</strong> é agradecer, תבש( י”שר כ”שמכ ”האדוה”ה איה הכונח תוהמ רקיע
como Rashi exprime que “<strong>Chanuká</strong> foi<br />
estabelecida totalmente para transmitirmos a<br />
nossa gratidão.” Os nossos Sábios, portanto,<br />
instituíram a reza “Al HaNissim” na benção de<br />
agradecimento. A palavra hodaá possui dois<br />
significados: 1) reconhecer a verdade e 2)<br />
agradecer. Ambos estão conectados: o homem,<br />
que recebe vida, saúde, sustento e todas as suas<br />
outras necessidades de Deus deve reconhecer a<br />
verdade de que tudo que ele possui é, de fato, um<br />
presente de Deus.<br />
Isto é muito difícil para a pessoa fazer, já que,<br />
para ele, parece que ele é o encarregado e,<br />
frequentemente, pensa para si: “A minha própria<br />
força e o poder da minha mão é que me trazem<br />
a minha conquista.” Mesmo quando o homem<br />
reflete e percebe que é Deus Quem dá a ele a<br />
força para ser bem-sucedido [ou, às vezes ele não<br />
pode atribuir os seus benefícios aos seus próprios<br />
talentos ou habilidades], ele ainda pensa para si<br />
que, embora Deus o deu isto, ele merece devido<br />
às suas boas ações. Ou ele acha que assim como<br />
outras pessoas recebem tudo, porque ele deveria<br />
ser diferente deles? Portanto, ele acha que ele não<br />
deve se sentir endividado e agradecer a Deus.<br />
Portanto, o homem é obrigado a empenhar-se e<br />
inculcar na sua alma para reconhecer, admitir e<br />
agradecer, que tudo o que ele possui ele recebe<br />
de Deus como uma bondade gratuita. Desta<br />
forma, ele chegará ao nível de agradecer a Deus.<br />
Este é o propósito de dizer Al HaNissim,<br />
para refletir e admitir verdadeiramente que as<br />
vitórias são de Deus e não através da força dos<br />
Chashmonaim, desta forma, agradecendo e<br />
louvando Deus.<br />
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
האדוהל הרקיע הכונחד אתלימ הלוכ“ )המ ה”ד .דכ<br />
”םיסינה לע“ תליפת תא ל”זח ונקית ןכלו ”.הנקתנ<br />
ינש ”האדוה”ל .)םש ,י”שרו ’מג( האדוה תכרבב<br />
םהינשו .הדות ןתונ .ב .תמאה לע הדומ .א :םינבומ<br />
,םייח לבקמה םדא ךירצ תישאר :הזב הז םירושק<br />
תמאה לע תודוהל ,’המ ויכרצ ראשו הסנרפו תואירב<br />
.ת”ישה תאמ איה הנתמ – ול שיש המ לכש<br />
לעב אוהש ול המדנ יכ ,םדאל דאמ השק הז רבד<br />
ידי םצועו יחוכ“ תובר םימעפ ובלב בשוחו ,תלוכיה<br />
האורו ןנובתמ רשאכ ףאו ,”הזה ליחה תא יל השע<br />
וא[ ליח תושעל חכ ול ןתונה אוה ת”ישהש ריכמו<br />
ויתונורשכב רבדה תא תולתל לוכי וניאש םירקמב<br />
,ןתונה אוה ה”בקה ןכא ,ובלב בשוח ןיידע ,]ותלוכיו<br />
םלוכש םשכ ,וא ,םיבוטה ישעמ רובע ”יל עיגמ“ לבא<br />
ריכהל בייח ינניא ןכל ,םירחאמ הנוש יניא ינאו םילבקמ<br />
.ת”ישהל הדות תתלו הבוט<br />
,ושפנב שירשהלו לומעל הבוחה תלטומ םדאה לע<br />
ת”ישהמ לבקמ אוה ול שיש המ לכש תודוהלו ריכהל<br />
הדות תניתנ לש הגירדמל עיגי כ”יעו ,םניח דסחב<br />
.ת”ישהל<br />
תודוהלו ןנובתהל ,”םיסינה לע“ תרימא לש ןינעה והז<br />
תרובגב אלו ,ת”ישה תאמ ויה תועושיהש תמאב<br />
לע הידוהו חבש ת”ישהל תתל ךכ ךותמו ,םיאנומשחה<br />
.ונמע ביטיהש<br />
Seção iii. MenSagenS MaIS ProfunDaS DoS MIlagreS<br />
De <strong>Chanuká</strong><br />
PARte A. MilAgReS ÓBvioS RevelAM UM MUnDo totAlMente MilAgRoSo<br />
1. Ramban, Shemot 13:16 – Pequenos e grandes milagres.<br />
A partir dos milagres grandes e óbvios, nós<br />
apreciamos os milagres ocultos.<br />
םיסנב הדומ םדא םימסרופמה םילודגה םיסנה ןמו<br />
םירתסנה<br />
9 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
2. talmud Bavli, taanit 25a – Acendendo com vinagre as velas de Shabat.<br />
Em um Erev Shabat, [o Rabino Chanina]<br />
percebeu que a sua filha estava triste. Ele<br />
a perguntou o porquê. Ela respondeu: “Eu<br />
confundi i o fasco de óleo com o frasco de<br />
vinagre e acendi a luz de Shabat do frasco<br />
errado!” Ele disse para ela: “Minha filha, por<br />
que isto te incomoda? Ele Que ordenou que o<br />
óleo deve queimar também pode ordenar que<br />
o vinagre queime.” É ensinado que [o vinagre]<br />
queimou durante toda a noite e todo o dia,<br />
até que parte dele foi usado para a Havdalá [a<br />
cerimônia do final do Shabat].<br />
Calendário Judaico<br />
10<br />
יתב הל רמא אביצע תווהד היתרבל הייזח ישמש יב דח<br />
ילכב יל ףלחתנ ץמוח לש ילכ היל הרמא תביצע יאמל<br />
יאמ יתב הל רמא תבשל רוא ונממ יתקלדהו ןמש לש<br />
ץמוחל רמאי אוה קולדיו ןמשל רמאש ימ ךל תפכיא<br />
ואיבהש דע ולוכ םויה לכ ךלוהו קלוד היה אנת קולדיו<br />
הלדבהל רוא ונממ<br />
3. Rabino eliahu Kitov, Sefer Hatodaá (the Book of our Heritage) (baseado em Pri tzadik,<br />
Pesach 32) – Por que o talmud compara o acendimento de óleo com o acendimento de<br />
vinagre?<br />
Foi necessário estabelecer como uma crença nos<br />
corações do povo judeu que todos os atos de<br />
criação são dependentes da Vontade de Deus.<br />
Terras habitadas e deserto, o mar e o vento,<br />
as núvens e o fogo, todos são obra de Deus e<br />
são continuamente controlados por Ele. Não<br />
há “natureza,” e sim tudo é dirigido por Ele.<br />
Depois que esta crença foi estabelecida nos seus<br />
corações, que toda a natureza emana da palavra<br />
de Deus, eles tiveram o mérito de ver milagres e<br />
viver um estilo de vida sobrenatural.<br />
Isto é como a história do Rabino Chanina ben<br />
Dosa, que disse: “Quem decretou que o óleo deve<br />
acender pode decretar que o vinagre acenda.”<br />
Nós podemos perguntar por que ele mencionou<br />
o fato de que o óleo acende – ele não poderia<br />
simplesmente dizer que Deus pode fazer com que<br />
o vinagre acenda?<br />
Ele nos vem ensinar que a forma de obter algo<br />
milagroso é instilar em nós mesmos a crença de<br />
que os processos naturais também são ordenados<br />
por Deus. O fato de que o óleo queima também<br />
é Vontade de Deus, e esta Vontade também pode<br />
permitir que o vinagre acenda.<br />
Foi salientado que a guematria [equivalente<br />
numérico] de Elokim [o Nome de Deus] é o<br />
mesmo de HaTeva [natureza].<br />
לכש לארשי בלב הנומאה עבקתש ךירצ היהש אלא<br />
בושיה ,ה”בקה לש ורמאמב םייולת תישארב ישעמ<br />
וידי השעמ םלוכ - שאהו ןנעה ,חורהו םיה ,רבדמהו<br />
תלוז םלועב עבט םוש ןיאו ,דימת םהב גהונה אוהו<br />
לכש ,וז הנומא םבלב העבקנש רחאל .ךרבתי ותגהנה<br />
ץוחמש הגהנהלו סנל םג וכז זא ,ורמאמב גהנתמ עבטה<br />
.עבטה ךרדל<br />
רמאש ימ‘ :רמאש אסוד ןב אנינח יברב השעמה ומכו<br />
תא ריכזה המל .’קילדיו ץמוחל רמאי ,קילדיו ןמשל<br />
ץמוחה לע ללפתהל ול היה ,ןמשה לש הקלדהה חכ<br />
?ךכל ךירצ היהש יפל קילדיש<br />
ךרדל ץוחמש סנל הכוז םדא ןיאש ,אב ךדמלל אלא<br />
לש ורמאממ - עבטה םגש עדויש רחאל אלא ,עבטה<br />
,ןמשה לש הקלדהה חכ םג .ם ֵּיקתמ<br />
אוה ךורב שודקה<br />
ץמוחב חכ תתל םג יושע רמאמ ותואו ,אוה רמאמב<br />
.קילדיש<br />
:’עבטה‘ :אירטמיגב ’םיקלא‘ :םינומדקה ורמא רבכו
4. Rabino Shimshon Pincus, chanuká, p. 45 – Somente os nossos ancestrais mereceram<br />
experimentar milagres?<br />
Há quem pergunte como nós explicamos as<br />
palavras: “Nesses dias, neste momento”– como<br />
nós vemos milagres nos nossos tempos? Todas as<br />
histórias milagrosas são os eventos que ocorreram<br />
no passado: a divisão do Mar Vermelho, a<br />
passagem dos judeus na terra seca, os milagres<br />
da entrada dos judeus da Terra de Israel, os<br />
milagres do Templo, etc. Por que somente<br />
aquelas gerações viram milagres, mas nós, nos<br />
nossos dias, não vemos milagres ocorrendo? Foi<br />
só a geração do deserto ou os Chashmonaim,<br />
que tiveram o mérito de testemunhar milagres<br />
Divinos, enquanto nós não temos este mérito?<br />
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
הליפתה חסונ תא םיניבמ דציכ לואשל םיררועתמה שי<br />
ונאש םימיב ,הזה ןמזב ךיא ,”הזה ןמזב םהה םימיב“<br />
םה םיסנה לש םירופיסה לכ ?םיסנ םיאור םהב םייח<br />
,ףוס םי תעירק התיה םעפ .רבעב ורקש םיעוריא לע<br />
הסינכה יסנ .השביב םיה ךותב ורבע לארשי םע לכו<br />
ךא .’וכו שדקמה תיבב ויהש םיסנהו ,לארשי ץראל<br />
םיאור אל ונאו םיסנ ואר םהה תורודה קר עודמ<br />
וא רבדמה רודל קר יכו ?םיסנ לש תושחרתה ונימיב<br />
ונלו ,םימש יסנ שוחב תוארל תוכזה התיה םיאנומשחל<br />
?וזה תוכזה תא ןיא<br />
5. ib., p. 46 – A oportunidade de presenciar milagres mesmo nos nossos tempos.<br />
Deus dirige o mundo através de um sistema da<br />
natureza combinado com verdadeiros milagres.<br />
Milagres ocorrem diariamente ao nosso redor.<br />
No entanto, as pesssoas não são afetadas ou não<br />
percebem o que está acontecendo ao redor deles.<br />
Assim como certas ondas sonoras existem na<br />
atmosfera do mundo, e só podem ser detectadas<br />
com instrumentos especiais, da mesma forma,<br />
Deus provê o homem muitos milagres mesmo<br />
“nos nossos tempos,” mas o nosso desafio e<br />
trabalho é abrir os nossos olhos e ouvidos para<br />
tudo o que está acontecendo ao nosso redor.<br />
Mesmo dentro da natureza, podemos ver milagres<br />
nos seres vivos, nas plantas, nos céus e na terra.<br />
Cabe a nós “levantar os nossos olhos para os<br />
céus” e, então, poderemos chegar a “ver Quem os<br />
criou.”<br />
םיסנב ףאו ,עבטה יכרדב םלועה תא גיהנמ ה”בקה<br />
לכב ,שממ לש םיסנ םירוק םדא לכ ביבס .םייתימא<br />
תא םיטלוק םניאו םיעפשומ םניא םדאה ינב ךא .םוי<br />
ללחב םימייק םיכר לוק ילגש יפכ .םביבס ללוחתמה<br />
עומשל רשפא יא םימיאתמ הטילק ילכ ילבו ,םלועה<br />
םיסנ קיפסמ םדא לכל קפסמ ת”ישה ,םתוא טולקלו<br />
תלוכיה םה ונלש הדובעהו ישוקה ךא ,”הזה ןמזב“ םג<br />
.ונביבס שחרתמה לכל ”תעמוש ןזואו האור ןיע“ חתפל<br />
םימשב ,חמוצב ,יחב ,םיסנ תוארל ןתינ עבטה ךותב םג<br />
לכונ זאו ”םכיניע םורמ ואש“ לטומ ונילע .ץראבו<br />
.”הלא ארב ימ וארו”ל עיגהל<br />
PARte B. MilAgReS PoDeM ocoRReR QUAnDo oPçõeS nAtURAiS Se eSgotARAM<br />
1. Rabino eliahu Desler, Michtav Meeliahu, pp. 119-120 – o segredo do milagre de chanuká.<br />
Este é o segredo do milagre de <strong>Chanuká</strong>: a vitória<br />
de poucos sobre muitos parecia impossível.<br />
Apesar disto, os Chashmonaim se fortificaram,<br />
tomando a decisão de que eles não tinham<br />
escolha [exceto lutar]. Portanto, eles tiveram o<br />
mérito da assistência Divina acima da ordem<br />
natural dos eventos. O milagre de <strong>Chanuká</strong><br />
nos ensina que não há lugar para desespero em<br />
situações em que os caminhos parecem estar<br />
obstruídos ou naturalmente limitados. Deve-se<br />
םיברה לע םיטעמה ןוחצנ :הכונח סנ לש ודוס והז<br />
וקזחתה תאז תורמל .עבטה ךרדב ענמנכ הארנ היה<br />
”הרירב ןיא“ לש הטלחה ךותמ – םיאנומשחה<br />
ךרדמ הלעמל אימשד אתעייסל וכז ךכ םושמו –<br />
םוקמב שואיל םוקמ ןיאש ונל הרומ הכונח סנ ....עבטה<br />
.עבטה ךרדב םילבגומו םימוסח םיכרדה םיארנש<br />
ירעש ול וחתפי זאו ,הרירב ןיאש ןויכ רתויב ץמאתי<br />
.םישדח אימשד אתעייס<br />
11 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
reunir as forças, já que não há escolha e, então,<br />
novos portões de assistência Divina se abrirão.<br />
Por conseguinte, uma lição mais profunda dos milagres de <strong>Chanuká</strong> é que se deve empenhar ao máximo<br />
para alcançar os seus objetivos, mas o resultado final depende de Deus trazer, do esforço, a realização. Este<br />
conceito pode impactar muito a nossa abordagem para compreender todos os nossos esforços.<br />
2. ib.<br />
Os oito dias de <strong>Chanuká</strong> nos ensinam que a<br />
benção celestial que ilumina os nossos corações<br />
através do sucesso dos nossos esforços diários é,<br />
de fato, um milagre além das nossas habilidades<br />
naturais.<br />
PARte c. o RetoRno AnUAl Do eSPíRito De cHAnUKá<br />
Calendário Judaico<br />
12<br />
הנוילעה הראההש ונתוא םידמלמ הכונח ימי הנומש<br />
ידי לע וניתובל ךות לא הריאמש )’ח תניחב(<br />
,ונל האב איה סנ ךרדב – ונתלוכיבש המב ונתולדתשה<br />
.ונעבטמ הלעמל<br />
1. Rabino chaim Friedlander, Sifsei chaim, vol ii., p. 53 – como podemos absorver a energia<br />
spiritual de chanuká nas nossas vidas?<br />
Na reza de “Al HaNissim,” está escrito: “[Pelos<br />
milagres] que Tu realizaste para os nossos<br />
antepassados nesses dias, neste momento.”<br />
As festas judaicas não são simplesmente<br />
dias de significado histórico, comemorando<br />
acontecimentos do passado, mas sim tudo o que<br />
ocorreu nesta época – a salvação e a abundância<br />
de benções espirituais e físicas são restabelecidas<br />
a cada ano no aniversário da festa.<br />
No entanto, a forma singular de influência e<br />
elevação Divina podem ser obtidas em cada<br />
festa judaica e dependem do nível que a pessoa<br />
se preparou com antecedência, dedicando<br />
tempo para refletir sobre a essência da festa e,<br />
desta forma, conquistando o reforço espiritual<br />
que se segue inevitavelmente. O mesmo é<br />
aplicável em relação aos dias de <strong>Chanuká</strong>.<br />
Desta forma, precisamos entender a essência do<br />
exílio grego para nos despertar para reparar as<br />
suas consequências danosas, e, através disto,<br />
nós seremos capazes de receber as influências<br />
[inerentes à festa], que iluminam cada ano.<br />
םימיב וניתובאל תישעש...“ :רמאנ םיסינה לע תליפתב<br />
שיש םיבוטה םימיהו םידעומה לכ ”.הזה ןמזב םהה<br />
לכ אלא ,ףלחש רבעה רכזל םיירוטסיה םיגח םניא ונל<br />
,היהש ימשגהו ינחורה עפשהו תועושיה ,םיעוריאה<br />
.... םהינמזב הנש ידמ םישדחתמו םיררועתמ<br />
דעומ לכל תדחוימה תולעתההו העפשהה תדימ ךא<br />
הנכהה תדימב היולת ,ת”ישהמ דחא לכ לבקמש<br />
האבה תוקזחתההו םויה תוהמב תוננובתהה ,ולש<br />
המ ןיבהל ונילע כ”א ,הכונחה ימיב אוה ןכו .היתובקעב<br />
כ”יעו הילוקלק תא ןקתל ררועתנש ידכ ,ןווי תולג התיה<br />
.הנש לכב ריאמה התלואג עפש תא קזחנ
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
Seção iv. CoMo nóS CuMPrIMoS a MItzvá De<br />
aCenDer a Menorá?<br />
PARte A. o QUe Se USA coMo Óleo e PAvioS<br />
1. Rabino eliahu Kitov, Sefer Hatodaá, cap. 11<br />
É ideal acender as velas de <strong>Chanuká</strong> com azeite<br />
de oliva puro e pavios de algodão, pois eles<br />
fornecem uma luz pura e é uma recordação da<br />
Menorá no Templo, que foi acesa com azeite<br />
de oliva. No entanto, todos os tipos de óleos e<br />
pavios são adequados para acender, inclusive<br />
velas de cera, de sebo ou de parafina.<br />
PARte B. onDe colocAR A MenoRá<br />
1. ib.<br />
Os nossos Rabinos estabeleceram que devemos<br />
deixar as velas de <strong>Chanuká</strong> na entrada das nossas<br />
casas próximo a uma via pública. A menorá<br />
é colocada no lado esquerdo da entrada com<br />
a mezuzá no lado direito [simbolizando que<br />
devemos estar cercados de mitzvot]… Isto é feito<br />
para divulgar o milagre; a mitzvá das velas de<br />
<strong>Chanuká</strong> é mais óbvia quando deixada na entrada<br />
onde o público possa vê-las e onde elas não estão<br />
muito baixas ou muito altas.<br />
Nos últimos tempos, as pessoas costumam a<br />
deixar as velas de <strong>Chanuká</strong> em um parapeito da<br />
janela que dá vista para uma via pública. Não<br />
se deve deixá-las na sua mesa, etc., já que não<br />
se divulga o milagre, mas sim parece que ele<br />
acendeu as velas para iluminar a sua casa.<br />
PARte c. coMo AcenDeR A MenoRá<br />
2. ib.<br />
Uma vela é acesa na primeira noite, e uma vela<br />
adicional é acrescida a cada noite; na oitava noite,<br />
oito velas são acesas.<br />
Se a pessoa possui uma menorá fixa de oito<br />
velas, ele acende a vela na extrema direita da<br />
sua menorá na primeira noite de <strong>Chanuká</strong>. Na<br />
segunda noite, ele primeiro acende a vela que<br />
ךז תיז ןמשב הכונח תורנ קילדהל רחבומה ןמ הוצמ<br />
רכז אוהו ,ךז םרואש ינפמ ,ןפג רמצ לש תוליתפבו<br />
ראש לכ םג לבא .תיז ןמשב והוקילדהש הרונמה רנל<br />
רנה רשכ ןכו .הקלדהל םירשכ תוליתפהו םינמשה<br />
:ןיפרפמ וא בל ֵחמ ,הועשמ םישועש<br />
ךומסה ותיב חתפב הכונח תורנ חינהל םימכח ונקת<br />
הזוזמ ,חתפה לש לאמש דצבו ,ץוחבמ םיברה תושרל<br />
ינפמ הלאה םירבדה לכו... .לאמשב הכונח רנו ןימיב<br />
דיל הכונח רנ םא הוצמה רתוי תר ֶּכנש<br />
,סנה םוסרפ<br />
אלו ידמ ךומנ חנומ וניאו םיברה תושרל חותפה חתפה<br />
:ידמ רתוי הובג<br />
הכונח תורנ חינהל םלועה בור וגהנ םינורחאה תורודבו<br />
לע םחיני אל לבא .םיברה תושרל הנופה ןולחה לע<br />
,סנה םוסרפ הזב ןיאש יפל וב אצויכ לע אלו ונחלש<br />
:’ודכו רואמל רנה תא קילדהש הארנ ןכש<br />
רנ הליל לכב ףיסומו ,דחא רנ קילדמ ןושארה הליל<br />
.תורנ הנומש קילדמ ינימשה הלילבו ,דחא<br />
הלילב ,תורנ הנומש לש העובק הרונמ ול התיה<br />
תרחמל .ןימי דצבש ינוציקה רנה תא קילדמ ןושארה<br />
הנופו ,הליחת ותוא קילדמו לאמשמ ונכש וילע ףיסומ<br />
ףיסומש ,הליל לכב ןכו .לומתא לש הז קילדמו ןימיל<br />
13 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
está à esquerda da vela da primeira noite e, em<br />
seguida, acende a da noite anterior também.<br />
Isto é feito a cada noite subsequente, sempre<br />
adicionando uma nova vela à esquerda das que<br />
foram acendidas anteriormente, e, em seguida,<br />
regressando para acender as velas remanescentes<br />
da esquerda para a direita.<br />
É costume acender uma vela adicional a cada<br />
noite, a parte das velas de <strong>Chanuká</strong>. Esta vela<br />
é chamada de “Shamash,” que indica que é<br />
permitido fazer uso da sua luz e acender outras<br />
velas a partir dela. Não é permitido usar a luz<br />
das velas de <strong>Chanuká</strong> todo o tempo que elas<br />
estão queimando com o propósito da mitzvá.<br />
Portanto, nós acendemos o shamash para que não<br />
tenhamos benefício das [luzes da] mitzvá, mas<br />
somente da vela shamash.<br />
PARte D. QUAnDo AcenDeR A MenoRá e PoR QUAnto teMPo<br />
1. Shulchan Aruch, Hilchot chanuká 672:1-2<br />
Acende-se a vela de <strong>Chanuká</strong> do pôr do sol<br />
adiante. Se não se acendeu no pôr do sol, deve-se<br />
acender contanto que hajam pessoas voltando da<br />
feira, que é aproximadamente meia hora [após<br />
o pôr do sol], já que esta é a melhor hora para<br />
divulgar o milagre… Se este momento passou e<br />
não se acendeu as velas, pode-se acender toda a<br />
noite.<br />
2. Mishná Brurá, ib.<br />
Se a pessoa chega em casa antes da primeira luz<br />
do amanhecer e encontra os membros da sua casa<br />
dormindo, é aceitável despertá-los para acender<br />
com uma benção.<br />
3. Rabino eliahu Kitov, Sefer Hatodaá, cap. 11<br />
As velas devem queimar por [pelo menos] meia<br />
hora.<br />
PARte e. RecitAção DAS BençõeS<br />
1. ib.<br />
Calendário Judaico<br />
14<br />
קילדמו ךלוהו הליחת קילדמ ובו לאמש דצמ דימת<br />
:ןימיל לאמשמ<br />
הכונח תורנ לע ףסונ דחא רנ הליל לכב קילדהל םיגהונ<br />
,וב שמתשהל רתומ הז רנ ,רמולכ ,’שמש‘ ַ ׁ ארקנה אוהו<br />
.הלאב אצויכו םירחאל ונממ קילדהל ,ורואל תוארל<br />
םהש ןמז לכ םרואל שמתשהל רוסא הכונח תורנ וליאו<br />
אלש ידכ שמשה תא םיקילדמ ךכיפל .הוצמל םיקלוד<br />
.דבלב ונממ אלא ,הוצמה ןמ תונהל אובי<br />
המחה עקשתש םדוק הכונח רנ ןיקילדמ ןיא<br />
קילדמ המחה תעיקש םע קילדה אלו דיזה וא חכש<br />
העש יצח ומכ אוהש קושה ןמ לגר הלכתש דע ךלוהו<br />
לבא... אסינ ימוסרפ אכיאו םיבשו םירבוע םעה זאש<br />
...הלילה לכ ךלוהו קילדמ קילדה אלו ןמזה הז רבע םא<br />
ןוכנה ןמ םינשי ב”ב אצמו ש”הע םדוק ותיבל אב םאו<br />
:הכרבב קילדהל לכויש ידכ םציקיש<br />
.העש יצח םיקלוד והיש םיכירצ תורנה<br />
Na primeira noite, três benções são ditas antes do. :תוכרב שלש ךרבמ קילדמש םדוק ,ןושארה הליל
acendimento de velas (veja n° 2 abaixo).<br />
Em todas as outras noites, duas benções são<br />
recitadas, mas a benção de “Que nos manteve<br />
vivos, nos sustentou, etc.” não é recitada.<br />
2. Sidur – Benções Antes do Acendimento de velas de chanuká<br />
Abençoado és Tu, Senhor, nosso Deus, Rei do<br />
universo, Que nos santificou com as Suas mitzvot<br />
e nos ordenou a acender as velas de <strong>Chanuká</strong>.<br />
Abençoado és Tu, Senhor, nosso Deus, Rei<br />
do universo, Que fez milagres para os nossos<br />
antepassados nesses dias neste momento.<br />
Abençoado és Tu, Senhor, nosso Deus, Rei do<br />
universo, Que nos manteve vivos, nos sustentou<br />
e nos fez chegar a este momento.<br />
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
לש רנ קילדהל ’וכו םלועה ךלמ וניקלא ’ה התא ךורב‘<br />
.הזה ןמזב םהה םימיב וניתובאל םיסנ השעש ...’הכונח<br />
,תולילה ראשבו ...’הזה ןמזל ונעיגהו ונמיקו ונ ָיחהש ...<br />
ךרבמ וניא לבא דבלב תונושארה תוכרב יתש ךרבמ<br />
.’ונ ָיחהש‘<br />
וי ָתֹו ְצ ִמ ְּב<br />
ּונשָ ׁ ְּד<br />
ִק רשֶ ׁא<br />
ֲ םלֹוע ָ ָה ְך ֶל ֶמ ּוני ֵהל ֱא ’ה ה ּת ָ ַא ְך ּור ּב ָ<br />
:ה ּכֻנ ָ ח ֲ ר ֵנ קי ִל ְד ַה ְל ּונ ּוָ ִצ ְו<br />
םי ִּס<br />
ִנ הׂשָ עָ ש ֶ ׁ םלֹוע ָ ָה ְך ֶל ֶמ ּוני ֵהל ֱא ’ה ה ּת ָ א ַ ְך ּור ָּב<br />
:ה ֶּז<br />
ַה ן ַמ ְּז<br />
ַּב<br />
ם ֵה ָה םי ִמ ּיָ ַּב<br />
ּוני ֵתֹובאֲ ַל<br />
ּונ ָמ ְּי<br />
ִק ְו ּונ ָי ֱח ֶה ש ֶ ׁ םלֹוע ָ ָה ְך ֶל ֶמ ּוני ֵהל ֱא ’ה ה ּת ָ ַא ְך ּור ָּב<br />
:ה ֶּז<br />
ַה ן ַמ ְּזל<br />
ַ ּונ ָעי ִּג<br />
ִה ְו<br />
Seção v. DIvertInDo-Se CoM algunS latkeS De<br />
batata, SonhoS e uM Jogo De DreIDel…<br />
Qual é o fundamento lógico por trás dos vários costumes de <strong>Chanuká</strong>?<br />
1. Rabino eliahu Kitov, Sefer Hatodaá, cap. 11 – Frituras.<br />
É adequado comer alimentos fritos em óleo em<br />
<strong>Chanuká</strong> para se lembrar do milagre do frasco de<br />
óleo.<br />
ןמשב םינגוטמ םילכאמ הכונחב לוכאל לבוקמ ןכו<br />
.סנ וב השענש ןמשה ךפ רכזל<br />
2. Rema, Shulchan Aruch (código de lei Judaica) 670:2 – Refeições de laticínios.<br />
Alguns dizem que é adequado comer laticínios<br />
em <strong>Chanuká</strong> para lembrar do milagre que<br />
ocorreu com Judite, que alimentou o inimigo<br />
com laticínios.<br />
סנהש יפל הכונחב הניבג לוכאל שיש םירמוא שי<br />
.)ן”רו וב לכ( ביואה תא תידוהי הליכאהש בלחב השענ<br />
3. taamei HaMinhagim 859 – o Dreidel (pião) em chanukah e o groger (matraca) em Purim.<br />
A razão pela qual brincamos com um Dreidel<br />
(pião) em <strong>Chanuká</strong> e um Groger (matraca) em<br />
Purim é porque em <strong>Chanuká</strong>, só há um despertar<br />
Celestial, já que os judeus como um Povo não<br />
םירופבו ,הכונחב )ןוביבס( לידערדב ןיקחשמש םעט<br />
תוררועתה התיה אל הכונחבד ,)ןשער( רעגארגב<br />
קר ,ןגוהכ הבושת ושע אל יכ ,אליעלמ קר ,הטמלמ<br />
ןיזחואו לידערדב ןיקחשמ ןכל ,וימחרב ךרבתי םשה<br />
15 Calendário Judaico
<strong>Chanuká</strong> <strong>Parte</strong> <strong>II</strong><br />
reagiram adequadamente. Deus os salvou na Sua<br />
misericórdia. Isto é simbolizado pelo fato que<br />
nós seguramos o Dreidel por cima. Em Purim, os<br />
judeus se despertaram ao jejuarem e se enlutarem<br />
e, portanto, nós seguramos o Groger por baixo.<br />
Calendário Judaico<br />
16<br />
עצוי רפאו קשו םוצ ורזגש םירופבו .הלעמלמ ותוא<br />
ןיזחוא ןכ לע ,הטמלמ תוררועתה התיהו םיברל<br />
)ל”קוצז א”צירה םשב ינע ןברק( הטמלמ