Derrota e singraduras do Joaquín Vieta

X
ARDENTÍA
abier Paz, que acaba de presentar recentemente
o seu poemario No canto do Mar (Ed. Espiral
Maior, 2005), ofrécenos neste libro que imos
comentar unha bitácora persoal, a experiencia vital a
bordo dunha parella de arrastreiros a través dos seus
ollos: os dun biólogo que desempeña o seu labor de
investigación pero tamén convive co resto da tripulación,
compartindo o día a día.
A viaxe parte do porto do Berbés cara ao Oeste pola
boca norte da Ría de Vigo; despois de varios días de
ruta, o primeiro caladoiro (praia no falar dos mariñeiros)
é a Illa Björnöya, perto de Noruega, tamén coñecida
como Illa dos Osos, ao sur do arquipélago de
Svalbard. Neses intres comeza a faena real co berro de
"Arte al agua".
O libro está presentado a modo de diario e conta as
vivencias do seu autor día por día. Cunha estrutura
practicamente idéntica en tódolos capítulos, Follas do
bacallau nárranos como foi a manobra, as pescas, as
incidencias no caso de habelas, algunhas historias contadas
pola voz dos mariñeiros e os mandos nas sobremesas
dos días tranquilos, xa que nos días de arrastro
e, en xeral, en toda a marea, "manda o peixe".
Case tódolos días hai unhas verbas directas de lembranza
para a familia, en terra, que son escritas dun
xeito que ben poderían ser ditas á cara. Tódolos días
Sino de proa
90
hai un lugar para a reflexión sobre os moi diversos
aspectos que rodean ao autor: a navegación, as historias
vitais de cada un dos tripulantes, a vida a bordo, os
temporais, a pesca... Tamén nesta escrita diaria se
denota o estado de ánimo do protagonista, máis que
nada na cantidade do escrito, sobre todo nas últimas
semanas, nas que sabe que o destino de terra está próximo,
pero non sabe con certeza os días que separan o
papel en branco da chegada ó fogar.
O proceso
MANDA O PEIXE
Follas do bacallau
de Xabier Paz
Crónica/Ed. Xerais, 2005
LINO PRIETO
O barco faena inicialmente en augas do Atlántico
Norte. Asistimos neste punto, con todo luxo de detalles,
ao proceso que segue a pesca do bacallau dende
que se larga o aparello ata que chega ás mans dos salgadores
na adega (p.59). O peixe escóllese en cuberta,
descabézase, láñase con coitelos de folla pequena (que
teñen que estar afiándose continuamente), tíranselle as
maghas e introdúcese nas máquinas desespiñadoras,
desde onde saen por unha quenlla cara ó seu salgado
destino. Despois de recibir a dose indicada de sal, cada
folla de bacallau pasa ó seu lugar na bodega, perfectamente
estibada en socalcos que avanzan de proa cara a
popa. Resulta este un labor dos máis sofisticados, xa
que as bodegas dos dous barcos compoñentes da parella
deben ser o máis simétricas posible para facilitar o
paralelismo da manobra de arrastre.
O autor e os seus compañeiros de tripulación traballan
nestes mares ata que reciben a visita das autoridades
norueguesas, que lles notifican que alcanzaron o nivel
de carga de peixe salgado nas bodegas correspondente
ó seu cupo de pesca. Arriban a Tromso antes de partir
para Terranova.
En Terranova continúan os días de pesca e algún que
outro temporal, que se dixire liscando do foco da baixa
presión e aguantando á capa longas horas, mentres
retumba a banda sonora dos golpes de mar contra o