ABC el kitabı - Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü
ABC el kitabı - Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü
ABC el kitabı - Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
hepimiz için abc<br />
afete haz›rl›k <strong>el</strong> kitab›
Hepimiz ‹çin <strong>ABC</strong> Afete Haz›rl›k El Kitab›<br />
Bu e¤itim pro¤ram›, Bo¤aziçi Üni<strong>ve</strong>rsitesi, <strong>Kandilli</strong> <strong>Rasathanesi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Deprem</strong> Araflt›rma<br />
<strong>Enstitüsü</strong> Afete Haz›rl›k E¤itim Projesi (AHEP), Ulusal <strong>Deprem</strong> ‹zleme Merkezi,<br />
Jeofizik Ana Bilim Dal›, <strong>Deprem</strong> Mühendisli¤i Ana Bilim Dal›’ndan <strong>ve</strong> farkl› kurumlardan<br />
uzmanlar <strong>ve</strong> araflt›rmac›lar ile birlikte haz›rlanm›flt›r.<br />
Kaynaklar: * City of Los Ang<strong>el</strong>es Fire Department<br />
Southern California Earthquake Center<br />
* Bo¤aziçi Üni<strong>ve</strong>rsitesi <strong>Kandilli</strong> <strong>Rasathanesi</strong> <strong>ve</strong><br />
<strong>Deprem</strong> Araflt›rma <strong>Enstitüsü</strong><br />
* American Red Cross<br />
* Türkiye K›z›lay Derne¤i<br />
Bu yay›n Yabanc› Ülk<strong>el</strong>ere Afet Yard›m›, Amerikan Uluslararas›<br />
Kalk›nma Kurumu’nun AOT-G-00-00-00235-00 nolu resmi karar›<br />
ile gerçekleflmifltir. Bu yay›n içeri¤inin, Amerikan<br />
Uluslararas› Kalk›nma Kurumu aç›s›ndan ba¤lay›c›l›¤› yoktur.<br />
BÜ KRDAE <strong>ve</strong> Milli E¤itim Bakanl›¤› MEB ile yap›lan iflbirli¤i çerçe<strong>ve</strong>sinde,<br />
<strong>ABC</strong>D E¤itimleri, MEB Tem<strong>el</strong> Afet Bilinci E¤itmenleri arac›l›¤› ile<br />
2000 y›l›ndan itibaren okullarda <strong>ve</strong>rilmektedir.<br />
© Copyright 2005, Bo¤aziçi Üni<strong>ve</strong>rsitesi, <strong>Kandilli</strong> <strong>Rasathanesi</strong><br />
<strong>ve</strong> <strong>Deprem</strong> Arafltırma <strong>Enstitüsü</strong>, Afete Hazırlık E¤itim Birimi<br />
ISBN: 975-6193-21-2<br />
Bu yay›n içeri¤inin haz›rlanmas›nda eme¤i geçenlere teflekkür ederiz.<br />
Çeng<strong>el</strong>köy 34684 ‹stanbul t<strong>el</strong>: 0216 516 36 00 faks: 0216 332 32 11 e-posta: aheb@boun.edu.tr internet: www.koeri.boun.edu.tr
AFET B‹L‹NC‹<br />
TÜRK‹YE’DEK‹ DEPREMLER<br />
Türkiye bir deprem ülkesidir. Bu gerçe¤i 1999 y›l›nda, 17<br />
A¤ustos Koca<strong>el</strong>i (Gölcük/‹zmit), 12 Kas›m Düzce <strong>ve</strong><br />
1 May›s 2003 Bingöl depremleri ile ulusça hat›rlad›k;<br />
onbinlerce can kayb›, milyonlarca dolar ekonomik kay›p <strong>ve</strong><br />
ifl kayb› oldu. Bundan sonra yaflad›¤›m›z ac›lar› <strong>ve</strong> çekti¤imiz<br />
s›k›nt›lar› unutmadan, kendimizi <strong>ve</strong> sevdiklerimizi korumak için<br />
haz›rl›k yapmak bizim <strong>el</strong>imizdedir.<br />
Dünyada deprem tehlikesi alt›nda yaflayan pek çok ülkedeki<br />
di¤er insanlar gibi, bizler de Türkiye’nin hemen hemen her<br />
yerinde deprem (<strong>ve</strong> di¤er afetlerin) tehlikesi ile karfl›<br />
karfl›yay›z. Bu nedenle de risk alt›nday›z.<br />
DEPREMLER DÜNYANIN PEK ÇOK YER‹NDE<br />
MEYDANA GELEN DO⁄AL OLAYLARDIR<br />
Dünyada her y›l yaklafl›k 3,500,000 deprem meydana g<strong>el</strong>ir.<br />
Bunlar›n yaln›zca 1,000,000 tanesi kay›t edilebilir.<br />
Hissedilebilen deprem say›s› ise yaln›zca 34,000’dir.<br />
Her y›l 800 adet orta büyüklükte (5.0-5.9) <strong>ve</strong> az hasara yol<br />
açan deprem meydana g<strong>el</strong>ir. Y›lda yaklafl›k 120 adet büyük<br />
deprem (6.0-6.9) biraz daha fazla hasar <strong>ve</strong>rir. Ortalama bir<br />
y›lda, potansiy<strong>el</strong> olarak y›k›c› olan 18 deprem (7.0-7.9) olur.<br />
Ve her 10-20 y›lda bir f<strong>el</strong>akete yol açabilecek bir deprem<br />
(8.0-8.9) olur.<br />
DEPREM EFSANELER‹ / SÖYLENT‹LER‹<br />
Efsan<strong>el</strong>er, nas›l olduklar›n› anlayamad›klar› olaylar›<br />
aç›klayabilmek amac›yla, toplumlar taraf›ndan<br />
yarat›lm›fllard›r. Günümüzde bilims<strong>el</strong> çal›flmalar sonucunda<br />
depremlerin nas›l, ner<strong>el</strong>erde olufltu¤u art›k bilinmektedir.<br />
Uzun vad<strong>el</strong>i tahminler yap›lmakla birlikte k›sa vadede,<br />
nerede <strong>ve</strong> ne zaman deprem olaca¤›n› kesin olarak<br />
önceden bilmek mümkün de¤ildir. <strong>Deprem</strong>i önceden haber<br />
<strong>ve</strong>ren bir sistem ya da teknoloji dünyan›n hiçbir yerinde<br />
henüz bulunmamaktad›r. Bu nedenle de art›k bu<br />
söylentilere de¤il de gerçeklere bakmak <strong>ve</strong> haz›rl›k<br />
çal›flmalar›na a¤›rl›k <strong>ve</strong>rmek çok daha önemlidir.<br />
1
AFET B‹L‹NC‹<br />
2<br />
TEKTON‹K PLAKALAR TEOR‹S‹<br />
Günümüzde depremleri aç›klayan bilims<strong>el</strong> teori Tektonik<br />
Plaka teorisidir. Dünyan›n yüzeyini oluflturan tektonik<br />
plakalar su üzerinde yüzen tahta plakalar gibi sürekli hareket<br />
halindedir. Bu hareket s›ras›nda birbirlerine de¤er, iter <strong>ve</strong><br />
s›k›flt›r›rlarken oluflan sürtünme sonucu biriken enerji bir süre<br />
sonra bu bölg<strong>el</strong>erde deprem dedi¤imiz sars›nt› <strong>ve</strong> k›r›lma ile<br />
sonuçlan›r. Her depremin ard›ndan yer kabu¤u yeniden enerji<br />
biriktirmeye bafllar.<br />
DEPREM TEHL‹KELER‹ VE R‹SKLER‹<br />
<strong>Deprem</strong> tehlikesi, ülkemizin yer kabu¤u üzerindeki konumu<br />
nedeniyle var olan <strong>ve</strong> ortadan kald›ramayaca¤›m›z bir<br />
durumdur. Oysa deprem riski, deprem sonucu oluflabilecek<br />
hasar <strong>ve</strong> zarar görebilirli¤imizdir <strong>ve</strong> al›nacak önlemlerle bu<br />
risk azalt›labilir. <strong>Deprem</strong> tehlik<strong>el</strong>erini oluflturan çok çeflitli<br />
nedenler vard›r:<br />
1. Sars›nt›n›n Gücü<br />
2. Sars›nt›n›n Süresi<br />
3. <strong>Deprem</strong> Merkezinden Uzakl›k (merkezden<br />
uzaklaflt›kça güç azal›r)<br />
4. Zemin (Yer) Cinsi<br />
5. <strong>Deprem</strong>in Odak Derinli¤i<br />
DEPREM‹N VERD‹⁄‹ ZARARLARI ARTIRAN<br />
R‹SK FAKTÖRLERI<br />
<strong>Deprem</strong> tehlikesiyle karfl› karfl›ya olan ülk<strong>el</strong>erde hasar›<br />
<strong>ve</strong>ya zarar görebilirli¤i artt›ran her türlü davran›fl deprem<br />
riski olarak adland›r›l›r. Bu risk al›nacak önlemlerle<br />
azalt›labilir. Bunlar:<br />
1. Bina Tasar›m›, Malzemesi, ‹nflaat› <strong>ve</strong> Kullan›m›<br />
2. Yaflamsal Zarar Görebilirlik<br />
3. Yap›sal Olmayan Tehlik<strong>el</strong>erin Azalt›lmas›<br />
4. Yang›n Önleme <strong>ve</strong> Yang›nla Mücad<strong>el</strong>e Kapasitesi<br />
5. ‹lk Müdahaleci Kapasitesi<br />
Ancak önlem al›rsak bu zarar› atlatabiliriz. E¤er hiçbir<br />
önlem almazsak,<br />
SALLANDI⁄INDA ÇOK GEÇ OLACAK!
DEPREMDEN ÖNCE<br />
AFETE HAZIRLIK KÜÇÜK ADIMLARDAN OLUfiUR<br />
Afete haz›rl›k, herkesin kolayl›kla atabilece¤i <strong>ve</strong> atmas›<br />
gereken bir seri küçük ad›m›n toplam›ndan baflka bir fley<br />
de¤ildir. Haz›rl›k bir gecede yap›l›p tamamlanamaz. Ama<br />
at›lan her küçük ad›m önemlidir.<br />
R‹SK DE⁄ERLEND‹RMES‹ VE PLANLAMA<br />
Aile Toplant›s›:<br />
<strong>Deprem</strong>e haz›rl›k olarak, okul ça¤›ndaki çocuklar da dahil<br />
olmak üzere tüm aile üy<strong>el</strong>erinin kat›l›m› ile bir aile toplant›s›<br />
yap›l›r. Bu toplant›da deprem öncesi haz›rl›klar, deprem<br />
s›ras›nda <strong>ve</strong> sonras›nda önc<strong>el</strong>ikle yap›lacaklar <strong>el</strong>e al›n›r.<br />
Gü<strong>ve</strong>nli Yerler:<br />
Bulundu¤unuz mekanlarda tehlik<strong>el</strong>i yerleri b<strong>el</strong>irleyin.<br />
Örne¤in; pencere önleri, as›l› duran büyük <strong>ve</strong> a¤›r ayd›nlatma<br />
araçlar›, büyük , a¤›r <strong>ve</strong> devrilebilen eflyalar›n yan›, ocak gibi<br />
yang›na neden olabilecek eflyalar›n yan›ndan uzak durun.<br />
Korunabilece¤iniz daha gü<strong>ve</strong>nli yerleri b<strong>el</strong>irleyin; örne¤in;<br />
sa¤lam bir masan›n alt›, sa¤lam bir koltuk ya da divan›n yan›bafl›,<br />
yata¤›n›z›n yan›, bir köfledibi ya da iç duvarlardan birinin<br />
yan›. Çöküp, kapan›p, tutunmak için en gü<strong>ve</strong>nli yeri bulun.<br />
Ç›k›fl Yollar›:<br />
Ola¤an ç›k›fl yollar›n› <strong>ve</strong> b<strong>el</strong>ki de ilk anda akl›n›za g<strong>el</strong>meyen<br />
pencer<strong>el</strong>er <strong>ve</strong> arka kap›lar gibi di¤er ç›k›fl yollar›n›<br />
b<strong>el</strong>irleyin. Düflerek, kayarak kap›, koridor gibi ç›k›fl<br />
yollar›nda eng<strong>el</strong> oluflturacak eflyalar varsa bunlar› kald›r›n.<br />
Örne¤in; kap› arkalar›nda rulo halinde duran hal›, ütü<br />
masas›, <strong>el</strong>ektrik süpürgesi gibi eflyalar, koridorlardaki<br />
kitapl›klar. Ç›k›fla eng<strong>el</strong> olabilecek durumlarda kullanmak<br />
üzere bina içerisinde bir levye bulundurun.<br />
3
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
Risk De¤erlendirmesi<br />
<strong>ve</strong> Planlama<br />
4<br />
Buluflma Noktalar›:<br />
Ev içinde, ev d›fl›nda <strong>ve</strong> mahalleniz d›fl›nda tekrar biraraya<br />
g<strong>el</strong>ebilece¤iniz yerler b<strong>el</strong>irleyin. <strong>Deprem</strong> oldu¤unda bütün<br />
aile üy<strong>el</strong>eri birarada olamayabilir. E¤er birbirinizi tekrar<br />
nerede bulaca¤›n›z› bilirseniz, içiniz rahat olacakt›r. Ayr›<br />
yerlerde olman›z durumunda, aile bireylerinin birbirlerini<br />
haberdar etmek amac›yla mesaj b›rakabilece¤i, sadece aile<br />
üy<strong>el</strong>erinin bildi¤i yerleri b<strong>el</strong>irleyin.<br />
Bölge d›fl› ba¤lant› kiflisi:<br />
Bir afet sonras›nda bütün t<strong>el</strong>efon hatlar›n›n aç›k olmas›<br />
yard›m ça¤r›labilmesi aç›s›ndan çok önemlidir. Oysa t<strong>el</strong>efon<br />
hatlar› hasar <strong>ve</strong> afl›r› yüklenme nedeniyle kilitlenmektedir.<br />
Hem yer<strong>el</strong> hatlar hem de baflkent hatlar› yo¤un olarak<br />
kullan›lacakt›r. Bu yüzden hem oturdu¤unuz bölge, hem de<br />
baflkent d›fl›nda bir kifliyi bölge d›fl› ba¤lant› kiflisi olarak<br />
b<strong>el</strong>irleyin. Bu kifliye sizi merak edecek bütün arkadafl <strong>ve</strong><br />
akrabalar›n›z›n t<strong>el</strong>efon numaralar›n› <strong>ve</strong>rin. Arkadafllar›n›za<br />
da bu kiflinin t<strong>el</strong>efon numaras›n› <strong>ve</strong>rin. Bundan sonra iyi<br />
oldu¤unuzu bildirmek için yaln›zca k›sa bir t<strong>el</strong>efon konuflmas›<br />
yapman›z yeterli olacakt›r; bölge d›fl› ba¤lant› kifliniz<br />
gerisini halledecektir. Daha sonra bu kifliye tekrar ulafl›p<br />
sizi arayan kifliler hakk›nda bilgi alman›z da kolay olacakt›r.<br />
Aile üy<strong>el</strong>eri yer, isim, adres <strong>ve</strong> t<strong>el</strong>efon numaralar›n› daima<br />
üzerlerinde bulundurmal›d›rlar.<br />
Sa¤l›kla ilgili acil durumlar d›fl›nda t<strong>el</strong>efonu<br />
kullanmay›n:<br />
Afetten sonra kontürlü t<strong>el</strong>efonlar <strong>ve</strong> cep t<strong>el</strong>efonları ile<br />
iletiflim sa¤lanamayabilir; ya da çok zor olabilir. Bununla<br />
birlikte afet durumlarında cep t<strong>el</strong>efonlarının ‘kısa mesaj<br />
servisi (SMS)’ni kullanarak haberleflmek mümkün olabilir,<br />
çünkü cep t<strong>el</strong>efon flebekesini çok az bir kapasite ile<br />
kullanarak kısa mesaj göndermek mümkündür.
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
Risk De¤erlendirmesi<br />
<strong>ve</strong> Planlama<br />
Sa¤lıkla ilgili acil durumlar dıflında t<strong>el</strong>efonları kullanmayın.<br />
Bölge dıflı ba¤lantı kiflinize cep t<strong>el</strong>efonundan ‘bir kısa<br />
mesaj’ göndererek durumdan haberdar edin. Sizi merak<br />
edenler sizi de¤il bölge dıflı ba¤lantı kiflinizi aramalıdır.<br />
Dolu bir t<strong>el</strong>efon pilini de yedek olarak bulundurun.<br />
Önemli evraklar›n haz›rlanmas›:<br />
Bir afet sonras›nda evinize bir daha asla girememeniz<br />
halinde yaflam›n›z› devam ettirebilmek için hangi b<strong>el</strong>g<strong>el</strong>ere<br />
gerek duyaca¤›n›z› düflünün. <strong>Deprem</strong> s›ras›nda b<strong>el</strong>g<strong>el</strong>erinizin<br />
kaybolmas›n› önlemek için birer kopyalar›n› haz›rlay›n.<br />
Bunlar› bölge d›fl›ndaki bir akraban›za gönderin <strong>ve</strong>ya su<br />
geçirmeyen bir torbada ayr› bir yerde saklay›n. Örne¤in,<br />
ikametgah, nüfus ka¤›d›, banka defterleri, kimlik kartlar›,<br />
senetler <strong>ve</strong> ifl b<strong>el</strong>g<strong>el</strong>eri, okul diplomalar›, pasaport gibi<br />
evraklar›n kopyalar› deprem çantas›nda ya da araban›n<br />
bagaj›nda bulundurulabilir.<br />
F‹Z‹KSEL KORUNMA ÖNLEMLER‹<br />
Binalar› Do¤ru ‹nfla Etmek:<br />
Binalar› gü<strong>ve</strong>nli hale getirmenin en kolay <strong>ve</strong> en ucuz yolu<br />
binalar›n inflaat›n›n en bafltan do¤ru olarak yap›lmas›d›r.<br />
Binalar› depreme karfl› gü<strong>ve</strong>nli inflaa etmenin maliyeti, gü<strong>ve</strong>nsiz<br />
binalar›n bir deprem durumunda neden olaca¤› sorunlar<br />
<strong>ve</strong> getirece¤i maddi yükle k›yaslanmayacak kadar azd›r.<br />
Hiç bir bina depreme karfl› %100 dayan›kl› de¤ildir. Ancak,<br />
binalar›m›z› içinde yaflayanlar›n can gü<strong>ve</strong>nli¤ini koruyacak<br />
flekilde nas›l do¤ru inflaa edebilece¤i bilinmektedir.<br />
Binanın Denetlenmesi:<br />
Binanın uzman mühendislerce inc<strong>el</strong>enmesi <strong>ve</strong><br />
güçlendirilmesi, güçlendirme uygun de¤ilse binadan<br />
taflınılması en do¤rusudur. Gü<strong>ve</strong>nsiz bir binada kiflilerin<br />
korunmasını garanti edecek bir yöntem yoktur. Binanın<br />
denetlenmesi için yer<strong>el</strong> yönetimler, üni<strong>ve</strong>rsite <strong>ve</strong> meslek<br />
odalarına baflvurulabilir.<br />
5
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
Fiziks<strong>el</strong> Korunma<br />
Önlemleri<br />
6<br />
Yata¤›n›z›n yan›nda fener, ifl <strong>el</strong>di<strong>ve</strong>ni <strong>ve</strong> ayakkab›<br />
bulundurun:<br />
<strong>Deprem</strong> sonras› ç›k›fl yolunuzu bulmaya çal›fl›rken<br />
<strong>el</strong>lerinizi <strong>ve</strong> ayaklar›n›z› koruman›z gerekebilir. Bunun için,<br />
yata¤›n›z›n yan›nda fener, ayakkab›/sa¤lam terlik <strong>ve</strong> ifl<br />
<strong>el</strong>di<strong>ve</strong>ni bulundurun.<br />
Bunlar› <strong>el</strong>inizin alt›nda olacak flekilde yata¤›n›z›n yan›na<br />
plastik bir torba içinde koyun ki depremi hissetti¤iniz anda<br />
hemen uzan›p alabilmeniz mümkün olsun. Karanl›k bir odada<br />
bunlara kolayl›kla eriflmek için bir kaç kez deneme yap›n.<br />
Bir depremden sonra asla atefl kullanmay›n:<br />
<strong>Deprem</strong>den sonra gaz kaça¤› olmad›¤›ndan emin olmadan<br />
kibrit, çakmak gibi k›v›lc›m yaratabilecek atefl kaynaklar›n›<br />
kullanmamam›z gerekir. Sigaralar› söndürün.<br />
YAPISAL OLMAYAN TEHL‹KELER<br />
VE R‹SKLER‹N AZALTILMASI<br />
‘Yap›sal Olmayan Elemanlar’ N<strong>el</strong>erdir?<br />
Bunlar binan›n tafl›y›c› sistemine ait olmayan unsurlard›r.<br />
Kolonlar, kirifller <strong>ve</strong> tafl›y›c› duvarlar d›fl›ndaki hemen<br />
herfleydir. Örne¤in, ayd›nlatma, havaland›rma, ›s›tma<br />
sistemleri, mobilya ile di¤er aksam bunun içine girer.<br />
Bir depremde meydana g<strong>el</strong>en hasar›n yaklafl›k yar›s› yap›sal<br />
olmayan nedenlerden kaynaklan›r. Yap›sal olmayan hasar<br />
can kayb›na, yaralanmalara, tarihi <strong>ve</strong> kültür<strong>el</strong> miras›n<br />
kaybedilmesine <strong>ve</strong> büyük ekonomik zarara neden olabilir.<br />
DEPREM TEHL‹KE AVI YAPILMASI<br />
<strong>Deprem</strong> haz›rl›k çal›flmalar›na, <strong>Deprem</strong> Tehlike Av› ile<br />
bafllanabilir. Burada amac›m›z, kayarak <strong>ve</strong> düflerek bize<br />
zarar <strong>ve</strong>rebilecek eflyalar› b<strong>el</strong>irlemek, bunlar› sabitlemek<br />
<strong>ve</strong>ya yerlerini de¤ifltirmektir.<br />
Bazen, sadece bir mobilyan›n yerini de¤ifltirerek bile tehlikeyi<br />
giderebilirsiniz. Yap›sal olmayan tehlik<strong>el</strong>erin giderilmesi<br />
çal›flmas›na devam etmek için, <strong>Deprem</strong> Tehlike Av› formunu<br />
gözden geçirirerek, n<strong>el</strong>er yapaca¤›n›z› kontrol edin.
DEPREM TEHL‹KE AVI<br />
<strong>Deprem</strong> Tehlike Av›, tüm aile üy<strong>el</strong>erinin kat›l›m›yla evde bafllat›lmal›d›r. Evin her<br />
yeri, oda oda dolafl›l›p sars›nt› s›ras›nda n<strong>el</strong>erin uçarak, kayarak ya da düflerek<br />
tehlike yaratabilece¤i öngörülm<strong>el</strong>idir. En çok zaman geçirilen yerler kontrol<br />
edilm<strong>el</strong>idir. Örne¤in; aile üy<strong>el</strong>erinin uyudu¤u, yemek yedi¤i, çal›flt›¤› <strong>ve</strong> oyun<br />
oynad›¤› yerler. Bir araflt›rmac› gibi çal›flarak yap›lmas› gerekenler bir liste halinde<br />
s›ralanmal›, bulunan tehlik<strong>el</strong>er giderilene kadar takip edilm<strong>el</strong>idir. <strong>Deprem</strong> Tehlike<br />
Av› çal›flmas›n› yaparken önc<strong>el</strong>iklerinizi b<strong>el</strong>irleyin.<br />
1. Yaflamsal tehdit yaratacak olan eflyalar›n (yatak odas›ndaki giysi dolaplar›, vb.)<br />
sabitlenmesi<br />
2. Maddi kay›p <strong>ve</strong> ifl kayb› yaratacak olan eflyalar›n (bilgisayarlar, <strong>el</strong>ektronik<br />
eflyalar, vb.) sabitlenmesi<br />
3. Yaflam›n›z› kolaylaflt›ran ya da sizin için önemli olan eflyalar›n (aile yadigâr›<br />
biblo, vazo gibi eflyalar) sabitlenmesi<br />
• Yükse¤e yerlefltirilmifl a¤›r eflyalar, en k›sa boylu aile<br />
üyesinin bafl hizas›ndan daha afla¤›da bir yere<br />
indirilm<strong>el</strong>idir.<br />
• Mobilyalar, mutfak dolaplar› da dahil olmak üzere<br />
duvarlara s›k›ca sabitlenm<strong>el</strong>idir.<br />
• Beyaz eflyalar <strong>ve</strong> sofbenlerin s›k›ca sabitlendi¤inden<br />
emin olunmal›d›r.<br />
• Tüpgazlar <strong>ve</strong> her türlü gaz tanklar› bulunduklar› yere<br />
s›k›ca sabitlenm<strong>el</strong>idir.<br />
• Pencere önündeki yatak <strong>ve</strong> mobilyalar›n yerleri<br />
de¤ifltirilebilir, dayan›kl› camlar kullan›labilir, perd<strong>el</strong>er<br />
kapal› tutulabilir.<br />
• A¤›r <strong>ve</strong> önemli <strong>el</strong>ektronik eflyalar s›k›ca sabitlenm<strong>el</strong>idir.<br />
• Ayd›nlatma <strong>el</strong>emanlar›n›n tavana sa¤lam flekilde<br />
sabitlendi¤inden emin olunmal›d›r.<br />
• Duvara çerçe<strong>ve</strong> asarken kanca vida kullan›lmal›d›r.<br />
• Tehlik<strong>el</strong>i madd<strong>el</strong>er (zehirli, yan›c›, parlay›c›) kontrol edilm<strong>el</strong>i <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli flekilde<br />
tutulmal›d›r.<br />
• Mutfak dolap kapaklar›na sars›nt› s›ras›nda aç›lmalar›n› önleyecek tutaçlar<br />
tak›lmal›d›r.<br />
Buldu¤umuz tehlik<strong>el</strong>er: Düz<strong>el</strong>tilme tarihi:<br />
7
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
8<br />
‹LK MÜDAHALE KAPAS‹TES‹:<br />
KAYNAKLAR, BECER‹LER<br />
Su <strong>ve</strong> Yiyecek:<br />
Su yaflamsal bir gereksinimdir. <strong>Deprem</strong> s›ras›nda hem<br />
sokaklardaki hem de bina içindeki pek çok su borusunun<br />
k›r›lmas› beklenebilir. <strong>Deprem</strong>in hemen ard›ndan<br />
e¤er eviniz sa¤lamsa banyo kü<strong>ve</strong>tini <strong>ve</strong> lavaboyu su ile<br />
doldurup yedek su kayna¤› oluflturabilirsiniz. Alternatif<br />
su depolanmas› esast›r. Her bir kifli için günlük dört litre su<br />
depolay›n. Bu miktar en az üç gün için haz›rlanmal›d›r. Bu<br />
miktardaki su, içmek, yemek haz›rlamak, difl f›rçalamak,<br />
di¤er asgari hijyenik gereksinimler <strong>ve</strong> ufak çapta bulafl›k<br />
y›kamak için gereklidir. Suyu, sa¤lam, ›fl›k almayan, testi<br />
<strong>ve</strong>ya fliflede depolay›n. ‹çine su koydu¤unuz plastik bidonlar›<br />
beton zemin üzerine koymay›n. Beton zemindeki ›s›<br />
de¤iflikli¤i zaman içinde suyun bozulmas›na neden olur.<br />
Suyun mümkünse ›fl›k almayacak bir yerde tutulmas› daha<br />
da iyi olacakt›r.<br />
Yiyecek depolarken uzun süre dayanacak <strong>ve</strong> yüksek kalorili<br />
yiyecekleri seçin.<br />
Tesisatlar›n Kapat›lmas›:<br />
Elektrik flalterini, gaz <strong>ve</strong> su vanalar›n› kapat›n. Bir deprem<br />
sonras›ndaki en büyük tehlike yang›nd›r. ‹lk tehlike gaz<br />
s›z›nt›s›d›r. Önc<strong>el</strong>ikle gaz vanalar›n› kapat›n. Her türlü gaz<br />
s›z›nt›s› <strong>ve</strong> di¤er yan›c› madd<strong>el</strong>erin tehlike yaratmad›¤›ndan<br />
emin olmad›kça kibrit, çakmak kullanmay›n. Elektrik<br />
dü¤m<strong>el</strong>erine dokunmay›n. Tüm <strong>el</strong>ektrikli aletlerin fifllerini,<br />
<strong>el</strong>ektrik yeniden g<strong>el</strong>di¤inde bozulmalar›n› önlemek için<br />
prizden çekin. E¤er su borular›nda hasar varsa, su<br />
vanalar›n›n da kapat›lmas› gerekebilir. Tesisatlar›n<br />
kapat›lmas›n› ailenin her üyesinin ö¤renmesi çok önemlidir.<br />
‹lk Yard›m Seti:<br />
Bunlar› günlük ilk yard›m ihtiyaçlar›n›z için de<br />
kullanabilirsiniz, ancak malzem<strong>el</strong>er kullan›ld›kça ya da<br />
tarihleri geçtikçe yenileyin.
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
AC‹L DURUM ‹HT‹YAÇLARININ<br />
HAZIRLANMASI<br />
Acil durumda kullanaca¤›n›z ihtiyaçlar›n›z›<br />
depolayabilece¤iniz bir yer oluflturun. E¤er mümkünse<br />
bunlar› evinizin d›fl›nda, su <strong>ve</strong> hava ile temas etmeyecek<br />
flekilde bir kutunun içinde saklay›n. E¤er bu mümkün<br />
olmazsa evinizin içinde bunlar için bir yer ayarlay›n.<br />
Bu malzem<strong>el</strong>eri sürekli yenileri ile de¤ifltirerek taze<br />
olmalar›na özen gösterin.<br />
Kiflis<strong>el</strong> <strong>Deprem</strong> Çantas›:<br />
Ailenizin hayatta kalmas› için gerekli malzem<strong>el</strong>eri<br />
haz›rlaman›z çok önemlidir. Binan›zda hasar olmasa bile,<br />
kendinizi tekrar gü<strong>ve</strong>nde hissedene kadar d›flar›da kalmay›<br />
tercih edebilirsiniz. Bu yüzden söz konusu malzem<strong>el</strong>erin<br />
yan›n›zda olmas› çok önemlidir. Ayr›ca benzer bir çantay›<br />
da, evinizde olmaman›z durumunda, araban›z <strong>ve</strong> iflyerinde<br />
bulundurman›z faydal› olacakt›r.<br />
Çantada bulunmas› gerekenler:<br />
• Su<br />
• Enerji <strong>ve</strong>ren yiyecekler<br />
• Yedek pilleri ile radyo<br />
• Yedek pilleri ile fener<br />
• ‹lk yard›m çantas›<br />
• Kiflis<strong>el</strong>, reçet<strong>el</strong>i ilaçlar. Örne¤in, kalp, damar, tansiyon,<br />
fleker <strong>ve</strong> hormonal ilaçlar<br />
• Bir kat giysi<br />
• Bir miktar para<br />
• Çok amaçl› çak›<br />
• Düdük<br />
• Kalem, ka¤›t<br />
• ‹çinde önemli t<strong>el</strong>efon numaralar›n›n <strong>ve</strong> iletiflime geçilecek<br />
kiflilerin bilgilerinin bulundu¤u su geçirmeyen bir dosya<br />
• Çocuklar, yafll›lar, eng<strong>el</strong>liler <strong>ve</strong> ev hayvanlar› için öz<strong>el</strong><br />
malzem<strong>el</strong>er.<br />
• Tuvalet ka¤ıdı. Tuvalet atıkları için naylon pofletler.<br />
9
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
10<br />
Her alt› ayda bir plan›n›z› gözden geçirin. Haz›rl›k<br />
çantan›zdaki pilleri, reçet<strong>el</strong>i ilaçlar›, su <strong>ve</strong> yiyece¤i<br />
de¤ifltirin. Bu ifllemi yaz-k›fl saati uygulamas›nda saatlerin<br />
yeniden düzenlendi¤i hafta sonu yapabilirsiniz.<br />
Okuldaki ö¤renciler için de bir acil durum çantas›<br />
haz›rlan›rken içindeki malzem<strong>el</strong>er flunlar olmal›d›r:<br />
• Ö¤rencilerin ail<strong>el</strong>eri ile ilgili ba¤lant› bilgileri<br />
• Aile foto¤raf›<br />
• Yafl grubuna uygun küçük bir oyuncak<br />
• Yiyecek<br />
• Bir flifle su<br />
Her okulun bir Acil Durum Yönetim Sistemi olmal›d›r.<br />
Okullar bu <strong>ve</strong> benzeri malzem<strong>el</strong>eri kendi ihtiyaçlar›ndan<br />
fazla bulundurmal›d›rlar.<br />
YANGINI ÖNLEMEK VE YANGIN GÜVENL‹⁄‹<br />
Bir deprem sonras›nda en büyük tehlik<strong>el</strong>erden bir tanesi<br />
yang›n tehlikesidir.<br />
DEPREMDE YANGIN R‹SK‹<br />
<strong>Deprem</strong>de potansiy<strong>el</strong> yang›n kaynaklar› flunlard›r:<br />
Elektrik:<br />
Elektrikli hiçbirfleye dokunmay›n. Tesisat› kapat›n.<br />
Kolay ulaflabilece¤iniz yerlerde fener bulundurun.<br />
Fenerden ç›kacak herhangi bir k›v›lc›m olas›l›¤›na karfl›,<br />
fenerin temiz bir naylon torba içinde bulundurulmas›<br />
önerilir. Evinizde <strong>ve</strong> iflyerinizde ›fl›ldak bulundurun.<br />
Do¤algaz <strong>ve</strong> tüpgaz kaça¤›:<br />
K›r›lan do¤algaz borular›, hasarl› tüpgazlar, devrilen<br />
flofbenlere önlem olarak hemen vanalar› kontrol edin. Az<br />
miktardaki gaz kaça¤› ihtimaline karfl› bile çok dikkatli olun.
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
Alev alan <strong>ve</strong> tutuflabilen s›v›lar:<br />
Bu tür s›v›lar› dökülmesi durumunda hemen temizleyin. Ek<br />
olarak, sigaralar, kibritler <strong>ve</strong> mumlar da tehlike yaratabilir.<br />
Soba <strong>ve</strong> benzeri ›s›t›c›lar:<br />
YANGINA KARfiI ALINAB‹LECEK ÖNLEMLER<br />
Yang›n› nas›l önleyebilirsiniz?<br />
• Çocuklara ateflle oynamamalar›n› ö¤retin.<br />
• Yanabilecek eflyalar› sobalar›n <strong>ve</strong> ›s›t›c›lar›n yak›n›na<br />
koymay›n.<br />
• Yatarken sigara içmeyin (sigara yang›n›n en s›k görülen<br />
nedenidir).<br />
• Y›pranm›fl ya da ar›zal› kablolar› de¤ifltirin. Kablolar›<br />
hal›lar›n alt›ndan geçirmeyin.<br />
• Çok fazla say›da <strong>el</strong>ektrikli aleti tek bir prize ba¤lamay›n.<br />
• Evinizde en az bir, tercihen iki yang›n söndürücünüz olsun.<br />
• Yang›n acil ç›k›fl kap›lar›n›n her zaman aç›k oldu¤undan<br />
emin olun.<br />
• Sizi yang›na karfl› uyarmas› için evinize, ifl yerinize <strong>ve</strong><br />
okulunuza duman dedektörleri koyun.<br />
YANGIN GÖRÜRSEN‹Z<br />
E¤er yang›n görürseniz uyman›z gereken baz› tem<strong>el</strong><br />
kurallar vard›r!<br />
• E¤er yang›n küçükse hemen söndürün.<br />
• Tereddüt etmeden ‹TFA‹YE 110’u aray›n! (Aç›k adresi,<br />
yang›n›n <strong>ve</strong> yap›n›n türünü, içerde kimse olup olmad›¤›n›<br />
söyleyin. T<strong>el</strong>efondaki görevli gerekli bütün bilgileri al›p,<br />
size t<strong>el</strong>efonu kapatman›z› söyleyene kadar bekleyin.)<br />
• “YANGIN VAR!” diye ba¤›rarak çevrenizi uyar›n, varsa<br />
yang›n alarm› çal›flt›r›n.<br />
11
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
12<br />
• Yang›n›n oldu¤u odan›n kap›s›n› <strong>ve</strong> yang›nla sizin<br />
aran›zdaki di¤er tüm kap›lar› kapat›n.<br />
• Binada kimsenin kalmamas› için herkesi uyar›n.<br />
• Hemen d›flar› ç›k›n!<br />
Afla¤›daki flartlar alt›nda bir yang›n› söndürmeyi asla<br />
denemeyin, yang›n alan›n› hemen terk edin <strong>ve</strong> ‹tfaiye 110’u<br />
aray›n:<br />
• Yang›n h›zla yay›l›yorsa,<br />
• Ç›k›fl yolunuzu kapat›yorsa,<br />
• Yang›n söndürücünün nas›l kullan›laca¤›ndan emin<br />
de¤ilseniz<br />
• Yang›n söndürücü kald›ramayaca¤›n›z kadar büyükse.<br />
Yang›n gü<strong>ve</strong>nli¤i yaln›zca deprem sonras›nda de¤il, günlük<br />
yaflant›m›zda her zaman için çok önemli bir konudur.<br />
KÜÇÜK YANGININ SÖNDÜRÜLMES‹<br />
Yanman›n kontrol d›fl› gerçekleflip önlenemeyen hali<br />
‘yang›n’d›r. Yanma için üç fley gereklidir.<br />
a. yak›t<br />
b. hava / oksijen<br />
c. ›s›<br />
Bunlardan birini yok ederseniz yanma olay› gerçekleflmez.<br />
E¤er ortamda hava olmazsa, yak›t kayna¤› tükenirse, ›s›<br />
düflerse yanma olmaz.<br />
Yang›nlar›n ço¤u küçük bafllar. Küçük bir yang›n›n nas›l<br />
söndürülece¤ini herkes ö¤renebilir.<br />
Küçük bir yang›n›:<br />
• ›slak bir havlu ya da battaniye ile üzerini örterek,<br />
• üzerine kum ya da toz atarak,<br />
• bir yang›n söndürücü kullanarak,<br />
• bir yang›n hortumu kullanarak söndürebilirsiniz.
YANGINA YAKALANIRSANIZ<br />
Duman ateflten daha öldürücüdür!<br />
• Hemen yere yak›n bir pozisyon al›n.<br />
• Yüzünüzü ›slak bir havlu ile örtün.<br />
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
• Gü<strong>ve</strong>nli bir ç›k›fl noktas›na do¤ru sürünerek ilerleyin.<br />
• S›cak olan bir kap›y› açmay›n.<br />
• E¤er bir yerde kapal› kal›rsan›z, kap›y› kapat›n <strong>ve</strong> kap›n›n<br />
alt›n› ›slak bezlerle t›kay›n.<br />
Sizinle ç›k›fl aras›ndaki yang›n küçükse, h›zla ç›k›fla do¤ru<br />
gidin. E¤er giysinizin tutufltu¤unu fark ederseniz,<br />
DUR, YAT, YUVARLAN!<br />
YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER<br />
Tafl›nabilir yang›n söndürücüler çok de¤erli yang›n<br />
söndürme aletleridir. Bu aletler, erken müdahale<br />
edilmedi¤i durumlarda h›zla büyüyebilecek <strong>ve</strong> daha fazla<br />
hasar <strong>ve</strong>rebilecek küçük yang›nlar› ortadan kald›rarak,<br />
can <strong>ve</strong> mal kayb›n›n önlenmesinde çok önemli rol oynarlar.<br />
Herkesin ö¤renmesi gereken ilk nokta, küçük bir yang›n›n<br />
nas›l söndürülece¤idir, çünkü büyük yang›nlar›n ço¤u<br />
küçük bafllar.<br />
Her evde <strong>ve</strong> ofiste en az›ndan bir tane çok amaçl›, TSE<br />
damgal›, <strong>ABC</strong> tipi, yeterince büyük <strong>ve</strong> etkili ancak<br />
herkesin kald›rabilece¤i a¤›rl›kta bir yang›n söndürücü<br />
bulundurulmal›d›r; yaklafl›k 6 kg.’l›k olmas› uygundur.<br />
Ailedeki her üye, yang›n söndürücünün nas›l kullan›laca¤›n›<br />
ö¤renm<strong>el</strong>idir.<br />
13
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
14<br />
YANGIN SÖNDÜRÜCÜNÜN BÖLÜMLER‹<br />
1. Bas›nç saati:<br />
Yang›n söndürücüde yeterli bas›nç olup olmad›¤›n› gösterir.<br />
2. Pim:<br />
Yang›n söndürücü kullan›lmadan önce çekilip<br />
ç›kart›lmal›d›r.<br />
3. Hortum bafl›:<br />
Yang›n›n kayna¤›na do¤rultulmal›d›r.<br />
4. Hortum:<br />
Esnek, kalit<strong>el</strong>i <strong>ve</strong> kullan›lmas› kolay olmal›d›r.<br />
5. Etiket:<br />
Yang›n söndürücünün hangi tür yang›nlar için oldu¤unu<br />
<strong>ve</strong> nas›l kullan›laca¤›n› gösterir.<br />
6. Tarih etiketi:<br />
Son kullan›m tarihini gösterir.<br />
hortum bafl›<br />
hortum<br />
pim<br />
bas›nç saati<br />
etiket<br />
tarih etiketi
YANGIN SÖNDÜRÜCÜYÜ KULLANMAK ‹Ç‹N<br />
P.A.S.S. (Pimi çek, Atefle Yön<strong>el</strong>t, S›k, Süpür)<br />
1. Pimi çek: Pimi yere par<strong>el</strong><strong>el</strong> çekin.<br />
DEPREMDEN<br />
ÖNCE<br />
‹lk Müdahale<br />
Kapasitesi:<br />
Kaynaklar, Beceriler<br />
2. Ateflin kayna¤›na do¤ru yön<strong>el</strong>t:<br />
Yang›n söndürücüyü afla¤›dan <strong>ve</strong> atefle do¤ru tutun. Zehirli<br />
gaz› solumaktan kaç›n›n <strong>ve</strong> üzerinize s›çrayabilecek yanmakta<br />
olan parçalara dikkat edin.<br />
3. S›k:<br />
Yang›n söndürücüyü atefle do¤ru s›k›n. S›karken b<strong>el</strong>irli bir<br />
mesafeden uzaktan s›k›n <strong>ve</strong> atefl sönmeye bafllad›kça<br />
yaklafl›n.<br />
4. Süpür:<br />
Yang›n sönünceye kadar süpürür gibi yaparak, söndürücü<br />
maddeyi s›kt›¤›n›z alan› geniflletin.<br />
Yang›n sönmedi¤i takdirde, ilk müdahaleden sonra geri<br />
çekilip durumu gözden geçirin.<br />
Bir kez s›k›lan yang›n söndürücü tam boflalmasa bile,<br />
yeniden doldurulmal›d›r.<br />
1. pimi çek 2. ateflin kayna¤›na yön<strong>el</strong>t<br />
3. s›k<br />
4. süpür<br />
15
16<br />
A‹LE AFETE HAZIRLIK PLANI<br />
Tamamlad›¤›n›z her maddenin yan›ndaki kutucu¤a onay iflareti koyunuz.<br />
R‹SK DE⁄ERLEND‹RMES‹ VE PLANLAMA<br />
Bu konuda bir aile toplant›s› yapt›k.<br />
Evde, her odada en gü<strong>ve</strong>nli yerleri b<strong>el</strong>irledik. (Pencer<strong>el</strong>erden, üzerimize düflebilecek büyük <strong>ve</strong> a¤›r<br />
eflyalardan <strong>ve</strong> yang›na neden olabilecek soba, f›r›n gibi nesn<strong>el</strong>erden uzakta yerler)<br />
Evdeki <strong>ve</strong> binadaki alternatif ç›k›fl yollar›n› b<strong>el</strong>irledik.<br />
Çevremizdeki olas› yap›sal olmayan tehlik<strong>el</strong>eri b<strong>el</strong>irledik.<br />
Bölge <strong>ve</strong> baflkent d›fl›nda ba¤lant› kuraca¤›m›z kifli/kiflileri <strong>ve</strong> t<strong>el</strong>efon numaralar›n› biliyoruz. Bunlar:<br />
Tekrar nas›l buluflaca¤›m›z› biliyoruz.<br />
Evin içinde:<br />
Evin d›fl›nda:<br />
Mahallemizin d›fl›nda:<br />
Önemli evraklar›m›z›n, adreslerin <strong>ve</strong> t<strong>el</strong>efon numaralar›n›n birer kopyas›n› haz›rlad›k. Bu kopyadan bir nüsha<br />
bölge d›fl› ba¤lant› kiflisinde, bir nüsha da deprem çantam›zda bulunduruyoruz.<br />
<strong>Deprem</strong> sonras›nda t<strong>el</strong>efonu yaln›zca acil durumlarda kullanmam›z gerekti¤ini ö¤rendik. Bilgi edinmek için<br />
radyo <strong>ve</strong> t<strong>el</strong>evizyonu kullanmam›z gerekti¤iniz biliyoruz.<br />
Her alt› ayda bir plan›m›z› gözden geçirmeyi kararlaflt›rd›k.<br />
Bu bilgiyi tan›d›¤›m›z herkese aktar›yoruz.<br />
F‹Z‹KSEL KORUNMA ÖNLEMLER‹<br />
Binam›z günc<strong>el</strong> deprem yönetm<strong>el</strong>i¤ine göre tasarlanm›fl <strong>ve</strong> infla edilmifltir ya da yetkili bir mühendis<br />
taraf›ndan inc<strong>el</strong>enip gereken güçlendirme tamamlanm›flt›r.<br />
Binam›z› nemden koruyoruz <strong>ve</strong> gereken tamiratlar› vakit geçirmeden yapt›r›yoruz.<br />
Sars›nt› esnas›nda düflüp kayarak biz ya da çocuklar›m›z için hayati tehlike yaratabilecek yüksek <strong>ve</strong> a¤›r<br />
mobilyalar›, büyük <strong>el</strong>ektronik eflyalar›, ayd›nlatma <strong>el</strong>emanlar›n›, beyaz eflyalar›, tüpgazlar› <strong>ve</strong> di¤er eflyalar›<br />
kirifllere, kolonlara <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya döflemeye uygun flekilde sabitledik.<br />
‹çindeki nesn<strong>el</strong>erin sars›nt› esnas›nda düflmesini önlemek için mutfak dolaplar›n›n kapaklar›na gü<strong>ve</strong>nlik<br />
mandallar› takt›rd›k, t<strong>el</strong>evizyonumuzu, bilgisayar›m›z› <strong>ve</strong> di¤er <strong>el</strong>ektronik eflyalar› uygun flekilde sabitledik<br />
<strong>ve</strong> resim, tablo gibi nesn<strong>el</strong>eri duvara asarken çeng<strong>el</strong> vidalar kulland›k.<br />
Bir yang›n söndürücü bulunduruyor <strong>ve</strong> y›lda en az bir defa bak›m›n› yapt›r›yoruz.<br />
Sonraki nesillerimize aktarmak istedi¤imiz aile yadigar› eflyalar›m›z› depremde zarar görmem<strong>el</strong>eri için sabitledik.<br />
Tehlik<strong>el</strong>i madd<strong>el</strong>erin, sars›nt› esnas›nda devrilip dökülm<strong>el</strong>erini önlemek için bunlar› s›n›rl› miktarda<br />
bulunduruyor, izole ediyor <strong>ve</strong> birbirlerinden ay›r›yoruz.<br />
Yataklar›m›z›n yan›nda bir çift ayakkab›, bir çift ifl <strong>el</strong>di<strong>ve</strong>ni <strong>ve</strong> pilleri yeni olan bir <strong>el</strong> feneri bulunduruyoruz.<br />
<strong>Deprem</strong> sonras›nda, çevremizde gaz s›z›nt›s› olmad›¤›ndan kesinlikle emin olana kadar çakmak, kibrit ya da<br />
bunlar gibi yang›na neden olabilecek fleyler kullan›lmayaca¤›n› biliyoruz.<br />
K›r›labilecek pencer<strong>el</strong>erden korunmak için camlara kal›n perd<strong>el</strong>er ast›k, ya da üzerlerine film çektirdik.<br />
‹LK MÜDAHALE KAPAS‹TES‹: KAYNAKLAR VE BECER‹LER<br />
Hayat›m›z› sürdürecek gereksinimlerimizi toparlay›p evde <strong>ve</strong> arabam›zda bulundurmak üzere deprem<br />
çantalar›m›z› haz›rlad›k. (kifli bafl› günlük 4 litre su, 3 gün yetecek kadar yiyecek, reçet<strong>el</strong>i ilaçlar, <strong>el</strong> feneri,<br />
yedek piller, ilk yard›m çantas›, bir miktar nakit para, giysi, tuvalet <strong>ve</strong> kiflis<strong>el</strong> temizlik malzem<strong>el</strong>eri, yafll›lar,<br />
çocuklar <strong>ve</strong> eng<strong>el</strong>liler için gerekli olabilecek öz<strong>el</strong> erzak <strong>ve</strong> ihtiyaçlar› da içerecek flekilde haz›rlanm›fl bir çanta)<br />
Yang›n söndürücünün nas›l kullan›laca¤›n› ö¤rendik.<br />
Elektrik flalterleri, do¤algaz <strong>ve</strong> su vanalar›n› nas›l kapataca¤›m›z› biliyoruz.<br />
Yaflad›¤›m›z yerde, afet sonras›nda kendi kendimize yard›m edebilmek için organize olurken<br />
kullanabilece¤imiz olay kumanda sistemi ya da standart acil durum yönetim sistemi ilk<strong>el</strong>erini ö¤rendik.<br />
Afete <strong>ve</strong> acil durumlara haz›rl›k ile ilgili ilk yard›m, yang›nla mücad<strong>el</strong>e, hafif arama kurtarma, t<strong>el</strong>siz<br />
haberleflmesi <strong>ve</strong> Toplum Afet Gönüllüsü bilgi <strong>ve</strong> becerilerini kazand›k.
‹fiYER‹, OKUL, KURUM<br />
AFETE HAZIRLIK PLANI<br />
Tamamlad›¤›n›z her maddenin yan›ndaki kutucu¤a onay iflareti koyunuz.<br />
R‹SK DE⁄ERLEND‹RMES‹ VE PLANLAMA<br />
‹flyerinde, okulda ya da kurumumuzda afet etkilerini azaltma, haz›rl›k <strong>ve</strong> müdahale konular›n› kapsayan bir plan<br />
g<strong>el</strong>ifltirmek <strong>ve</strong> bu plan› günc<strong>el</strong>lemek için düzenli toplant›lar yap›yoruz. Do¤al <strong>ve</strong> çevres<strong>el</strong> f<strong>el</strong>aketleri göz önünde<br />
bulundurarak ifl süreklili¤inde aksama, tesislerde ya da hizmetlerde kay›plar, ekipman <strong>ve</strong> sistem ar›zalar›, bilgi<br />
gü<strong>ve</strong>nli¤i ile ilgili sorunlar <strong>ve</strong> di¤er acil durum konular›n› kapsayan bir organizasyon <strong>ve</strong> faaliyet plan› haz›rlad›k.<br />
Çal›flanlar, ziyaretçiler, müflteriler, yapt›¤›m›z ifller, hizmetlerimiz, g<strong>el</strong>ir süreklili¤i <strong>ve</strong> toplumdaki<br />
gü<strong>ve</strong>nilirlili¤imiz ile ilgili riskleri de¤erlendirip önc<strong>el</strong>iklerini b<strong>el</strong>irledik.<br />
Binalar, binalar›n yap›sal olmayan <strong>el</strong>emanlar› <strong>ve</strong> binalar›n içindeki nesn<strong>el</strong>er nedeniyle ortaya ç›kabilecek<br />
fiziks<strong>el</strong> riskleri b<strong>el</strong>irledik <strong>ve</strong> de¤erlendirmeye tabi tuttuk.<br />
Bölges<strong>el</strong> etkiler, tedarikçiler üzerindeki olas› etkiler, pazar de¤iflimi, özkaynaklar, müflteriler üzerindeki<br />
olas› etkiler <strong>ve</strong> d›flar›dan yard›m alabilme konular› ile ilgili bir ifl etkilenme analizi yapt›k. Önemli ifl<br />
süreçleri, operasyon<strong>el</strong> etkiler <strong>ve</strong> maksimum ifl d›fl› kalma zaman›, kritik ekipman, önemli ifllem kay›tlar›,<br />
iletiflim a¤› <strong>ve</strong> sistem gereksinimlerini göz önünde bulundurduk.<br />
Tehlik<strong>el</strong>erin azalt›lmas›, can gü<strong>ve</strong>nli¤i, çal›flanlar›n e¤itimi, finansal planlama <strong>ve</strong> deprem sonras›<br />
faaliyetlerin yönetimi konular› ile ilgili bir plan›m›z var.<br />
Faaliyetleimize devam etmek için alternatif yerler ile ilgili bir plan›m›z var.<br />
Ekonomik riskleri karfl›lamak için sigorta sistemimiz var.<br />
Bölge <strong>ve</strong> mahallemize ait haritalar›m›z var. Alternatif tahliye <strong>ve</strong> toplanma bölg<strong>el</strong>erini b<strong>el</strong>irledik.<br />
Evlerinde afet haz›rl›¤› önlemleri almalar› için çal›flanlar›m›z›, müflterilerimizi <strong>ve</strong> gönüllüleri destekliyor <strong>ve</strong><br />
cesaretlendiriyoruz.<br />
F‹Z‹KSEL KORUNMA ÖNLEMLER‹<br />
Binam›z günc<strong>el</strong> deprem yönetm<strong>el</strong>iklerine göre uygun flekilde konumland›r›lm›fl, tasarlanm›fl <strong>ve</strong> infla edilmifltir<br />
ya da yetkili bir mühendis taraf›ndan inc<strong>el</strong>enerek gerekli görülen güçlendirme <strong>ve</strong> tamirat çal›flmalar› yap›lm›flt›r.<br />
Binam›z› nemden koruyoruz <strong>ve</strong> gereken tamiratlar› vakit geçirmeden yapt›r›yoruz.<br />
Sars›nt› esnas›nda düflüp kayarak can kay›plar›na, yaralanmalara neden olabilecek; ifl süreklili¤ini,<br />
hizmetleri eng<strong>el</strong>leyecek ya da kültür<strong>el</strong> miras›m›za zarar <strong>ve</strong>rebilecek nesn<strong>el</strong>eri uygun flekilde sabitledik; a¤›r<br />
mobilyalar›, bilgisayarlar›, t<strong>el</strong>evizyon <strong>ve</strong> di¤er <strong>el</strong>ektronik eflyalar›, ayd›nlatma <strong>el</strong>emanlar›n›, gaz <strong>ve</strong> su<br />
depolar›n› sabitledik.<br />
‹çindeki nesn<strong>el</strong>erin sars›nt› esnas›nda düflmesini önlemek için dolaplar›n›n kapaklar›na gü<strong>ve</strong>nlik mandallar›<br />
takt›rd›k, resim, tablo gibi nesn<strong>el</strong>eri duvara asarken çeng<strong>el</strong> vidalar kulland›k.<br />
Binam›zda/tesisimizde; duman dedektörleri, yang›n alarmlar›, otomatik söndürme sistemleri, yang›n<br />
söndürme tüpleri <strong>ve</strong> hortumlar› ile otomatik acil durum ayd›nlatma sistemlerini kurmufl durumday›z <strong>ve</strong><br />
bunlar›n düzenli bak›mlar›n› yapmaktay›z. Binalar›m›zdaki acil ç›k›fl yollar› b<strong>el</strong>irlenmifl <strong>ve</strong> iflaretlenmifl<br />
durumdad›r. Y›lda en az iki defa bina tahliye tatbikatlar› yapmaktay›z.<br />
Tehlik<strong>el</strong>i madd<strong>el</strong>erin, sars›nt› esnas›nda devrilip dökülm<strong>el</strong>erini önlemek için bunlar› s›n›rl› miktarda<br />
bulunduruyor, izole ediyor (ayr› ayr› kaplarda tutuyor) <strong>ve</strong> birbirlerinden ay›r›yoruz.<br />
Önemli bilgilerimizi bölge d›fl›nda bir baflka yerde düzenli olarak yedekliyoruz. (bu bilgiler ö¤rencilerin acil<br />
durum irtibat kiflilerini, adreslerini <strong>ve</strong> bunlar›n kullan›m izinlerini de kapsamaktad›r)<br />
‹LK MÜDAHALE KAPAS‹TES‹: KAYNAKLAR VE BECER‹LER<br />
Çal›flanlar›m›z <strong>ve</strong> müflterilerimiz için acil bir durumda ilk 72 saat süresinde ihtiyaç duyulabilecek<br />
malzem<strong>el</strong>erden yeterli miktarda uygun yerlerde saklamaktay›z. (kifli bafl›na günlük 4 litre su, 3 gün yetecek<br />
yiyecek, ilk yard›m malzem<strong>el</strong>eri, jeneratörler, acil durum ayd›nlatma gereçleri, tem<strong>el</strong> müdahale ekipmanlar›,<br />
alternatif iletiflim adresleri, alternatif ulafl›m yollar›, geçici bar›nak <strong>ve</strong> temizlik malzem<strong>el</strong>eri)<br />
‹lkyard›m, kazazed<strong>el</strong>er aras›nda önc<strong>el</strong>ik b<strong>el</strong>irleme (triaj), hafif arama kurtarma, yang›na müdahale, t<strong>el</strong>siz<br />
haberleflme, acil durum enerji jenaratörleri kullan›m› <strong>ve</strong> toplum afet gönüllüsü bilgi <strong>ve</strong> becerileri<br />
konular›nda e¤itim ald›k.<br />
Elektrik flalterleri, do¤algaz <strong>ve</strong> su vanalar›n› nas›l kapataca¤›m›z› biliyoruz.<br />
Yaflad›¤›m›z yerde, afet sonras›nda kendi kendimize yard›m edebilmek için organize olurken<br />
kullanabilece¤imiz olay kumanda sistemi ya da standart acil durum yönetim sistemi ilk<strong>el</strong>erini ö¤rendik.<br />
Bölgedeki insanlar›n <strong>ve</strong> toplum örgütlerinin acil durumlara müdahale çal›flmalar›n›n desteklenmesi <strong>ve</strong><br />
karfl›l›kl› yard›mlaflma konular›nda kendi kaynaklar›m›z›n kullan›m› ile ilgili bir plan haz›rlad›k.<br />
17
18<br />
DEPREM SIRASINDA VE SONRASINDA<br />
DEPREM SIRASINDA<br />
DEPREM SIRASINDA YAPMANIZ GEREKENLER<br />
<strong>Deprem</strong> s›ras›nda herfley çok çabuk olur. Bu yüzden düflünüp<br />
ne yapaca¤›na karar <strong>ve</strong>rmek için zaman yoktur. <strong>Deprem</strong><br />
s›ras›nda yap›lmas› gerekenleri refleks haline getirene<br />
kadar deprem tatbikatlar›n›n yap›lmas› çok önemlidir.<br />
Evde, iflyerinde, okulda düzenli olarak deprem tatbikat›<br />
yap›lmas›, tatbikat sonras›nda neyin nas›l yap›ld›¤›n›n<br />
de¤erlendirilmesi deprem zararlar›n› azaltmak için<br />
gereklidir. <strong>Deprem</strong> s›ras›nda, önce bir ses duyars›n›z, sonra<br />
da sars›nt› bafllar. E¤er etraf›n›zda baflkalar› varsa, onlar›<br />
korunmalar› için uyarmak amac›yla, “DEPREM!” diye ba¤›r›n.<br />
ÇÖK, KAPAN, TUTUN<br />
• Gü<strong>ve</strong>nli bir yer bulup diz üstüne çök.<br />
• Bafl›n› <strong>ve</strong> enseni koruyacak flekilde kapan.<br />
• Sa¤lam bir yere tutun.<br />
• Derin derin nefes alarak sakinleflmeye çal›fl.<br />
• Sars›nt› geçinceye kadar oldu¤un yerde kal.<br />
E¤er bir mekan›n içindeyseniz; Dayan›kl› bir masan›n ya da<br />
benzeri bir eflyan›n yan›na ya da alt›na çökün, camlardan<br />
korunun. Sars›nt› geçene kadar bekleyin, d›flar›ya koflmay›n.<br />
E¤er d›flardaysan›z; Aç›kl›k bir alana gidip, üzerinize<br />
düflebilecek y›k›nt›lardan, <strong>el</strong>ektrik kablolar›ndan <strong>ve</strong><br />
a¤açlardan korunun.<br />
E¤er araban›z›n içindeyseniz; Arabay› aç›kl›k bir alana<br />
sürün <strong>ve</strong> orada kal›n. Köprülerden, altgeçitlerden <strong>ve</strong><br />
<strong>el</strong>ektrik direklerinden uzak durun.<br />
E¤er dar bir sokakta iseniz; Buralarda gü<strong>ve</strong>nli yer çok<br />
enderdir. Düflen obj<strong>el</strong>ere dikkat edin. Binalar›n içi d›flar›dan<br />
daha gü<strong>ve</strong>nli olabilir.<br />
DEPREM SIRASINDA YAPMAMANIZ GEREKENLER<br />
• Merdi<strong>ve</strong>nlere ya da ç›k›fllara do¤ru koflmay›n.<br />
• Balkona ç›kmay›n.<br />
• Balkonlardan ya da pencer<strong>el</strong>erden atlamay›n.<br />
• Asansör kullanmay›n.
DEPREM<br />
SIRASINDA VE<br />
SONRASINDA<br />
DEPREM SONRASINDA<br />
DEPREMDEN SONRA NE YAPMALISINIZ?<br />
Sakin olun. Panik yapmay›n. Önce kendi emniyetinizden<br />
emin olun. Sonra çevrenizde yard›m edebilece¤iniz kimse<br />
olup olmad›¤›n› kontrol edin. E¤er tehlikede de¤ilse<br />
kimseyi hareket ettirmeyin. Gidip yard›m getirin.<br />
‹ÇER‹DE<br />
• E¤er gaz kokusu al›rsan›z, gaz vanas›n› kapat›n. Kibrit,<br />
çakmak kullanmay›n. Camlar› <strong>ve</strong> kap›lar› aç›n. Elektrik<br />
dü¤m<strong>el</strong>erini çevirmeyin. Hemen binay› terk edin.<br />
• Dökülen tehlik<strong>el</strong>i madd<strong>el</strong>eri temizleyin.<br />
• K›r›lan camlara dikkat edin.<br />
DEPREM<br />
SIRASINDA VE<br />
SONRASINDA<br />
• Yaralanmalar› kontrol edin. Gerekiyorsa ilk yard›m yap›n.<br />
• Gaz, su, <strong>el</strong>ektrik tesisatlar›n› kontrol edin. Hasar varsa<br />
kapat›n.<br />
• T<strong>el</strong>efonu acil durumlar d›fl›nda kullanmay›n. Yerinden<br />
oynayan t<strong>el</strong>efon ahiz<strong>el</strong>erini t<strong>el</strong>efonun üstüne koyun.<br />
• N<strong>el</strong>er olup bitti¤ini ö¤renmek için radyo <strong>ve</strong> t<strong>el</strong>evizyonu<br />
izleyin.<br />
D›flar› ç›karken, daha sonra rapor etmek üzere etraf›n›za<br />
bak›p yap›sal bir hasar ya da yang›n tehlikesi olup<br />
olmad›¤›n› kontrol edin. Binan›zda yap›sal bir hasar yoksa,<br />
ço¤u zaman içeride kalmak daha iyidir.<br />
DIfiARIDA<br />
• E¤er Toplum Afet Gönüllüsü <strong>ve</strong>ya Mahalle Afet Gönüllüsü<br />
olarak, ilk yard›m, yang›n söndürme <strong>ve</strong>ya hafif arama<br />
kurtarma e¤itimi ald›ysan›z önce etraf›n›zdakilerin iyi <strong>ve</strong><br />
gü<strong>ve</strong>nde olup olmad›¤›n› kontrol edin.<br />
• Acil durum çantan›z› yan›n›za al›n <strong>ve</strong> mahalle buluflma<br />
noktan›za do¤ru harekete geçin <strong>ve</strong> yolunuzun üzerindeki<br />
hasara dikkat ederek bunlar› not al›n.<br />
19
DEPREM<br />
SIRASINDA VE<br />
SONRASINDA<br />
20<br />
• E¤er gönüllü olarak e¤itim almad›ysan›z ama yard›m<br />
etmek istiyorsan›z, ilk önce yak›n çevrenizdekilere<br />
yard›m edin. Mahalle toplanma noktan›za gidin <strong>ve</strong> yard›m<br />
etmek için gönüllü olun.<br />
• Hasarl› binalardan uzak durun.<br />
ARTÇI DEPREMLER<br />
Artç› depremler s›ras›nda, panik olmadan ana depremde<br />
yapman›z gerekenleri yapmal›s›n›z.<br />
NE YAPMAMALISINIZ?<br />
Paniklemeyin, 盤l›k atmay›n <strong>ve</strong> koflmay›n.<br />
Unutmay›n, acil durumlar› <strong>ve</strong> yang›nlar› bildirmek d›fl›nda<br />
t<strong>el</strong>efonlar› kullanmamal›s›n›z.<br />
Her türlü gaz s›z›nt›s› <strong>ve</strong> di¤er yan›c› madde tehlikesinin<br />
geçti¤ine emin olmad›kça kibrit, çakmak yakmay›n,<br />
<strong>el</strong>ektrik dü¤m<strong>el</strong>erine dokunmay›n. E¤er gaz kokusu<br />
al›rsan›z, mümkünse gaz vanas›n› kapat›n, camlar›<br />
<strong>ve</strong> kap›lar› aç›n, hemen binay› terk edin.<br />
TAHL‹YE<br />
Tahliye asla hemen <strong>ve</strong> plans›z olmamal›d›r.<br />
BÖLGE TAHL‹YES‹<br />
Tahliyeyi bafllatmadan önce, gidilecek yerin daha gü<strong>ve</strong>nli bir<br />
yer oldu¤u <strong>ve</strong> oraya giden yolun gü<strong>ve</strong>nli oldu¤undan emin<br />
olunmal›d›r.<br />
Bir deprem sonras›nda, baz› alanlar›n tahliye edilmesi için<br />
gerekç<strong>el</strong>er olabilir:<br />
• Sahil fleridindeki alçak bölg<strong>el</strong>erde zemin öz<strong>el</strong>likle zay›f<br />
olabilece¤inden, bu bölg<strong>el</strong>er hemen tahliye edilm<strong>el</strong>idir.<br />
Herkes dikkatlice sahilden uzak yüksek <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli bir<br />
bölgeye do¤ru harekete geçm<strong>el</strong>idir.<br />
• Yang›n ya da kimyasal madde tehlik<strong>el</strong>eri insanlar›n h›zla<br />
tehlike alt›ndaki bölgeden uzaklaflmalar›n› gerektirebilir.
B‹NA VEYA OKUL TAHL‹YES‹<br />
Binan›z›n ya da bulundu¤unuz tesisin d›fl›nda içeridekinden<br />
daha fazla tehlike olabilir. D›flar›da gü<strong>ve</strong>nli bir toplanma<br />
yeri olmayabilir. D›flar›ya ç›k›fl yollar› aç›k olmayabilir.<br />
Alternatif yollar›n aç›lmas› gerekebilir. Ancak gen<strong>el</strong> olarak,<br />
deprem tek bafl›na tahliye için yeterli bir neden de¤ildir.<br />
Ciddi bir deprem sonras›nda, etkilenen bölgedeki<br />
ö¤renciler, yolun aç›k <strong>ve</strong> gidilecek yerin gü<strong>ve</strong>nli oldu¤undan<br />
kesinlikle emin olmadan, servis araçlar›yla hiç bir yere<br />
gönderilmem<strong>el</strong>idirler. Ö¤rencilerin, tehlike tamamen<br />
geçene kadar okulda kalmalar› uygun olacakt›r; okul<br />
yönetimi, ö¤renciler, v<strong>el</strong>iler <strong>ve</strong> ö¤retmenler buna haz›rl›kl›<br />
olmal›d›r.<br />
PS‹KOLOJ‹K DESTEK<br />
Afetler insanlar› çok farkl› biçimlerde etkiler. Ola¤an d›fl›<br />
flartlar alt›nda ola¤an olan düflünce, duygu <strong>ve</strong> davran›fl<br />
boyutunda bir dizi tepki biçimi vard›r.<br />
Afetlerde insanlar çok farkl› kay›plar yaflarlar. Bir kayb›n<br />
ard›ndan g<strong>el</strong>en do¤al bir yas süreci vard›r <strong>ve</strong> bu süreçte<br />
insanlar›n çeflitli s›k›nt›lar yaflamas› do¤ald›r.<br />
‹LK 72 SAAT<br />
Bir depremi izleyen ilk 72 saat içerisinde yard›m›n ço¤u<br />
o anda hemen etraf›m›zda bulunan kiflilerden g<strong>el</strong>ir.<br />
Dünyan›n hiç bir yerinde ciddi bir afet sonras›ndaki tüm<br />
gereksinimleri karfl›layabilecek bir devlet yoktur. Afetlere<br />
haz›r olmak için edinebilece¤imiz bir çok beceri vard›r:<br />
• ‹lk yard›m<br />
• Hafif Arama Kurtarma<br />
• Yang›n Söndürme<br />
DEPREM<br />
SIRASINDA VE<br />
SONRASINDA<br />
• T<strong>el</strong>sizle Haberleflme<br />
• Müdahale Organizasyonu<br />
Öz<strong>el</strong> becerilerimiz olmadan da afetzed<strong>el</strong>ere pek çok flekilde<br />
yard›m edebiliriz: malzeme <strong>ve</strong> ulafl›m sa¤layabilir, yiyecek<br />
<strong>ve</strong> su bulup yemek piflirebilir, çad›r <strong>ve</strong> geçici tuvalet<br />
kurabilir, yafll› <strong>ve</strong> çocuklara göz kulak olabilir, gü<strong>ve</strong>nli<br />
olamayan yerlerin çevresine iflaretler dikebilir <strong>ve</strong> ihtiyac›<br />
olanlara psikolojik destek <strong>ve</strong>rebiliriz.<br />
21
22<br />
D‹⁄ER AFETLER<br />
SEL<br />
S<strong>el</strong> için erken uyar› gen<strong>el</strong>likle mümkündür.<br />
SEL BEKLENT‹S‹: S<strong>el</strong> olmas› mümkündür.<br />
SEL UYARISI: S<strong>el</strong> gerçeklefliyor <strong>ve</strong>ya çok yak›nda<br />
gerçekleflecek.<br />
AN‹ SEL: S<strong>el</strong> birkaç dakika <strong>ve</strong>ya birkaç saat içinde<br />
gerçekleflecek.<br />
SELDEN ÖNCE<br />
• Bölgenizin topo¤rafyas›n› ö¤renin. Bölgenizdeki s<strong>el</strong> uyar›<br />
iflaretlerini <strong>ve</strong> uyar› sistemlerini ö¤renin.<br />
• E¤er ya¤mur ya¤›yorsa <strong>ve</strong>ya su seviyesi yüks<strong>el</strong>iyorsa su<br />
seviyesini izleyin <strong>ve</strong> tahliye plan› yap›n.<br />
• Evinizi s<strong>el</strong> bask›n›na karfl› sigortalat›n.<br />
• Aile Afete Haz›rl›k Plan›n›z› tamamlay›n.<br />
• Uyar›lar <strong>ve</strong> acil durum haberleri için t<strong>el</strong>evizyon <strong>ve</strong>ya<br />
radyo dinleyin.<br />
SEL SIRASINDA<br />
• Ev / ‹flyerinde: Su basm›fl yerlere girmeyin. Radyodan<br />
haberleri takip edin.<br />
• Araç ‹çinde: S<strong>el</strong> sular›yla kapl› yollardan gitmeyin. Araç<br />
ar›zalan›rsa, hemen terk edin.<br />
• D›flarda: Hemen yüksek bir yere ç›k›n <strong>ve</strong> bekleyin. S<strong>el</strong><br />
sular›ndan uzak durun.<br />
SELDEN SONRA<br />
• S<strong>el</strong> bölgesini hemen terk edin.<br />
• Yetkililer taraf›ndan izin <strong>ve</strong>rilmedikçe binaya dönmeyin.<br />
• Tamamen kurumadan <strong>el</strong>ektrik flalterlerini açmay›n.<br />
• Sigorta için hasarl› eflyalar›n <strong>ve</strong> evin foto¤raflar›n› çekin.
D‹⁄ER<br />
AFETLER<br />
KAR FIRTINASI<br />
fiiddetli k›fl koflullar› ile s›kl›kla karfl›laflmayan insanlar<br />
so¤uk havalarda en çok ma¤dur olanlard›r; çünkü n<strong>el</strong>erle<br />
karfl›laflacaklar›n› <strong>ve</strong> ne yapmalar› gerekti¤ini bilemezler.<br />
KAR FIRTINASI ÖNCES‹:<br />
• E¤er fliddetli k›fl koflullar›n›n oldu¤u bir bölgede<br />
yafl›yorsan›z, f›rt›na beklentisi, f›rt›na uyar›s› <strong>ve</strong> tipi<br />
uyar›s› aras›ndaki farklar› ö¤renin.<br />
• Uyar›lar <strong>ve</strong> acil durum haberleri için t<strong>el</strong>evizyon <strong>ve</strong>ya<br />
radyo dinleyin.<br />
• Gerekmedikçe d›flar› ç›kmay›n. Bir yere gitmeniz<br />
gerekirse de yak›nlar›n›z› haberdar edin.<br />
• Aile Afet Haz›rl›k Plan›n›z› gözden geçirin. fiu<br />
malzem<strong>el</strong>eri ekleyin: - Yedek battaniye - Su geçirmez<br />
bot - Palto, flapka, bafl parmakl› torba <strong>el</strong>di<strong>ve</strong>n<br />
• Araban›z için gereken malzem<strong>el</strong>eri tamamlay›n <strong>ve</strong><br />
gereken tem<strong>el</strong> önlemleri al›n.<br />
• Alternatif bir ›s›nma kayna¤› <strong>ve</strong> yedek yak›t bulundurun.<br />
• Çat›-duvar ba¤lant›s› kontrolü ile çat›, duvar, kap› <strong>ve</strong><br />
pencere yal›t›m› yap›n.<br />
KAR FIRTINASI SIRASINDA<br />
• Uygun giysiler; tek bir kat, a¤›r <strong>ve</strong> kal›n giysi yerine<br />
birkaç kat bol, hafif, s›cak tutan giysiler, bafl parmakl›<br />
torba <strong>el</strong>di<strong>ve</strong>n, vücut s›cakl›¤›n› korumak için flapka.<br />
• Vücudunuzda hipotermi (düflük ›s›) b<strong>el</strong>irtileri var m› takip<br />
edin; varsa acilen t›bbi yard›m isteyin.<br />
• Yak›t›n›z› idar<strong>el</strong>i kullan›n; eviniz biraz daha serin olabilir.<br />
• Toplu ulafl›m araçlar›n› kullan›n.<br />
Kar f›rt›nas›nda araçta iseniz ;<br />
• Radyo antenine tehlike bildiren bayrak as›n.<br />
• Iss›z alanda kar f›rt›nas›na yakaland›ysan›z, kar üzerine<br />
genifl bir giysi yay›n.<br />
23
24<br />
D‹⁄ER<br />
AFETLER<br />
• Araç aküsünün boflalmamas›na dikkat edin; motoru saat<br />
bafl› 10 dk. çal›flt›r›p ›s›t›n <strong>ve</strong> dörtlü ikaz lambalar›n› aç›n,<br />
böylece daha kolay farkedilirsiniz.<br />
• Motor çal›fl›rken pencereyi biraz aç›n; egzoz borusunun<br />
karla t›kanmas›na karfl› tedbirli olun.<br />
• Vücut ›s›n›z› korumak için hareket edin. Bir araya g<strong>el</strong>ip<br />
›s›nmaya çal›fl›n. S›rayla uyuyun. F›rt›na sonras›<br />
araban›zdan ç›k›p biraz yürüyün.<br />
Karbonmonoksit zehirlenmesi'ne karfl› tedbirli olun.<br />
HEYELAN<br />
HEYELAN BEL‹RT‹LER‹<br />
• Zeminde <strong>ve</strong> çevrede: Daha önce gözlemlenmifl su<br />
kaynaklar›, s›z›nt› sular› <strong>ve</strong> suya doygun zeminler /<br />
Kald›r›m <strong>ve</strong> yollarda daha önceden <strong>ve</strong> yeni çatlak<br />
oluflumlar› <strong>ve</strong> kabarmalar / Beton zemin <strong>ve</strong> tem<strong>el</strong>lerde<br />
k›vr›mlanma <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya çatlamalar / Su, gaz borular› gibi<br />
yer alt› yap›lar›n›n k›r›lmas› patlamas› / T<strong>el</strong>efon direkleri,<br />
a¤aç <strong>ve</strong> bitki örtüleri, istinat duvarlar› <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya bahçe<br />
çitlerinde hareket yönünde meydana g<strong>el</strong>en e¤ilme,<br />
bükülm<strong>el</strong>er / Yollarda <strong>ve</strong> zeminde meydana g<strong>el</strong>en düfley<br />
yönde oturmalar / Ya¤›fll› mevsimlerde çamur miktar›n›n<br />
artarak suyun bulan›k <strong>ve</strong> kirli bir görünüm almas›<br />
• Yap›larda: Kap› <strong>ve</strong> pencer<strong>el</strong>erin çerçev<strong>el</strong>erinde oluflan<br />
flekil bozukluklar› / Yap›lar›n tem<strong>el</strong>lerinde <strong>ve</strong> tafl›y›c›<br />
sistemlerinde meydana g<strong>el</strong>en çatlaklar<br />
HEYELANDAN ÖNCE<br />
• ‹kamet etti¤iniz bölgenin hey<strong>el</strong>an durumunu ö¤renin.<br />
Ayr›ca yeni yap›laflma öncesinde de mutlaka yer<strong>el</strong><br />
kurumlardan bilgi al›n; Kaymakaml›klar <strong>ve</strong> Bay›nd›rl›k<br />
‹skan Müdürlü¤ü <strong>ve</strong> B<strong>el</strong>ediy<strong>el</strong>er<br />
• Evlerin yamaçlara bakan kesimlerinin yatak odas› olarak<br />
kullanmamaya özen gösterin.<br />
• Aile Afete Haz›rl›k Plan›n›z› tamamlay›n
HEYELAN SIRASINDA<br />
D‹⁄ER<br />
AFETLER<br />
• Kapal› alandan d›flar› ç›kmak için vaktiniz yoksa<br />
bulundu¤unuz mekanda en az etkilenebilecek köfleye<br />
(hareketin kayna¤›ndan uzak) sa¤lam eflyalar aras›na<br />
saklan›n. Harekete karfl›n sabit <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli bir noktaya<br />
s›k›ca tutunun <strong>ve</strong> hareket sona erinceye kadar yerinizden<br />
k›m›ldamay›n.<br />
• Aç›k alanda, toprak kaymas›n›n oldu¤u bölgeden acil bir<br />
flekilde daha yüksek yerlere do¤ru uzaklafl›n.<br />
• Çamur <strong>ve</strong>ya moloz akmas›ndan kaçabilecek zaman›n›z<br />
yoksa kalkan görevi yapacak, sa¤laml›¤›na gü<strong>ve</strong>ndi¤iniz<br />
cisimlerin arkas›na saklan›n. Bafl›n›z› <strong>ve</strong> dizlerini<br />
karn›n›za do¤ru çekerek top fleklini al›n; bafl›n›z› <strong>ve</strong><br />
ensenizi koruyun.<br />
SICAK HAVA DALGASI<br />
S›cakl›klar›n en yüksek s›cakl›k ortalamalar›n›n 10 °C <strong>ve</strong>ya<br />
daha üzerinde afl›r› nemle birlikte uzunca bir periyotta<br />
devam etmesidir.<br />
ISI DALGASINDAN KORUNMA YÖNTEMLER‹<br />
• Hareketlerinizi yavafllat›n<br />
• Hafif aç›k renkli k›yafetler tercih edin<br />
• Vücut s›cakl›¤›n› art›racak yiyeceklerden kaç›n›n<br />
• Su <strong>ve</strong>ya alkol içermeyen s›v›lar› bol miktarda için<br />
• Doktor taraf›ndan önerilmemiflse tuz tabletlerini almay›n<br />
• Klima bulunan alanlarda daha fazla zaman harcay›n:<br />
Evlerdeki <strong>ve</strong> di¤er binalardaki klimalar ›s› kaynakl›<br />
tehlik<strong>el</strong>eri azalt›r.<br />
• Günefl alt›nda fazla kalmay›n: Günefl yan›klar› ›s› da¤›t›m<br />
ifllemini çok güçlefltirir.<br />
25
26<br />
D‹⁄ER<br />
AFETLER<br />
• Çocuklar› <strong>ve</strong> küçük ev hayvanlar›n› kapal› otomobilde<br />
asla yaln›z bafllar›na b›rakmay›n: Kapal› bir araçta<br />
s›cakl›k 60 °C'ye ç›kabilir.<br />
Bir s›cakl›k dalgas›n›n neden olabilecekleri:<br />
1. Is› Kramplar›<br />
2. Is› Yorgunlu¤u<br />
3. Is› Çarpmas›/Günefl Çarpmas›<br />
‹LK YARDIM becerisi edinin.<br />
NÜKLEER, B‹YOLOJ‹K, K‹MYASAL TEHL‹KE<br />
En gen<strong>el</strong> anlam› ile NBK tehdidi; NBK silahlar›na/<br />
teknolojisine sahip ülk<strong>el</strong>erden, terörist unsurlardan,<br />
NBK’n›n ana madd<strong>el</strong>erini kullanan teknolojilerden<br />
kaynaklanmaktad›r.<br />
NBK Ortam› ile ilgili gen<strong>el</strong> yanl›fllar› flu flekilde s›ralamak<br />
mümkündür:<br />
• Bizde olmaz<br />
• NBK madd<strong>el</strong>eri o kadar öldürücüdür ki nas›l olsa<br />
hepimiz ölece¤iz<br />
• Yapabilece¤imiz bir fley yoktur.<br />
Tüm bu söylentilere karfl› yap›labilecek NBK madd<strong>el</strong>ere<br />
karfl› faaliyetler;<br />
• Sak›nma; NBK madd<strong>el</strong>eri hakk›nda bilgi edinmek,<br />
bilmeden, koruyucu malzeme olmadan bu madd<strong>el</strong>ere<br />
temas etmemek<br />
• Korunma; NBK madd<strong>el</strong>eri ile ilgili korunma tedbirlerini<br />
ö¤renmek, gerekli haz›rl›klar› yapmak<br />
• Temizleme (Dekontaminasyon) esas›na göre<br />
yürütülmektedir.
NBK TEHL‹KES‹NDEN ÖNCE<br />
• Siren, ikaz <strong>ve</strong> alarm iflaretlerine uyulmal›d›r.<br />
D‹⁄ER<br />
AFETLER<br />
• Gü<strong>ve</strong>nlik person<strong>el</strong>i NBK malzeme <strong>ve</strong> teçhizat› ile teçhiz<br />
edilm<strong>el</strong>idir.<br />
• Toplu korunma planlamas› yap›lmal›d›r.<br />
• Toplu korunma s›¤›na¤› olmayan yerlerde, ahflap<br />
olmayan, plastik sistemli (contal›) kap› <strong>ve</strong> pencer<strong>el</strong>er,<br />
araçlar tercih edilm<strong>el</strong>idir.<br />
• Contal› kap› <strong>ve</strong> pencere sistemi olmad›¤› yerlerde kap›<br />
<strong>ve</strong> pencer<strong>el</strong>erin s›zd›rmazl›¤› sa¤lanmal›d›r. Tüm<br />
havaland›rma ›s›tma <strong>ve</strong> so¤utma sistemleri tehlike<br />
geçene kadar kapat›lmal›d›r.<br />
• Paket <strong>ve</strong> mektuplar yüksek dozajda ultraviyole<br />
›fl›nlar›ndan geçirilm<strong>el</strong>idir. (Mikroorganizma <strong>ve</strong> sporlar›n<br />
öldürülmesi için).<br />
NBK TEHL‹KES‹ SIRASINDA VE SONRASINDA<br />
Tehlike durumuna göre bulunulan yeri tahliye etmek ya da<br />
orada kalarak korunmak karar› <strong>ve</strong>rilm<strong>el</strong>idir.<br />
Kimyasal Madde Serpintisi<br />
• Gen<strong>el</strong>likle hava ile tafl›nan tehlik<strong>el</strong>i madd<strong>el</strong>er için tepede<br />
<strong>ve</strong> rüzgar üstünde olmak daha iyidir.<br />
Nükleer Madde Serpintisi<br />
• A¤z›n›z› <strong>ve</strong> burnunuzu tozlara karfl› bir bezle, <strong>el</strong>bise<br />
parças›yla v.s. koruyun.<br />
• T<strong>el</strong>afl etmeden en yak›n s›¤›na¤a yön<strong>el</strong>in, kapal› alana<br />
girin.<br />
Ev / ‹flyerinde: S›¤›na¤a <strong>ve</strong>ya binan›n en alt kat›na inin.<br />
Araç ‹çinde: Pencere <strong>ve</strong> havaland›rma sistemlerini kapat›n.<br />
Mümkünse en seri flekilde s›¤›na¤a gidin.<br />
27
28<br />
D‹⁄ER<br />
AFETLER<br />
TERÖR‹ST EYLEMLERE KARfiI HAZIRLIK<br />
OLAYDAN ÖNCE<br />
• Afete haz›rl›k konusundaki bütün gen<strong>el</strong> ilk<strong>el</strong>er<br />
geçerlidir.<br />
- Aile afete haz›rl›k plan›n›z› tamamlay›n.<br />
- Çocuklar›n›z›n okulunda bir acil durum plan› olup<br />
olmad›¤›n› kontrol edin.<br />
OLAYLAR SIRASINDA VE SONRASINDA<br />
Okul, iflyeri gibi mekanlarda silahl› sald›r› ya da fliddet<br />
sald›r›s› durumunda kiflilerin bulunduklar› mekana<br />
kendilerini 'kilitlem<strong>el</strong>eri' <strong>ve</strong> 'e¤il, kapan' pozisyonu almalar›<br />
gen<strong>el</strong>likle dogru davran›fl olabilir.<br />
• Sakinli¤inizi koruyun.<br />
• Kendi durumunuzu kontrol edin.<br />
• En yak›n›n›zdakilere yard›m edin.<br />
• Zarar görmüfl tesisatlar› kapat›n.<br />
• Haberler <strong>ve</strong> uyar›lar için radyo <strong>ve</strong> t<strong>el</strong>evizyonu dinleyin.<br />
• Sansürsüz <strong>ve</strong> sürekli tekrar edilen görüntüleri<br />
çocuklar›n izlememesi gerekir.<br />
Bomba Olay› fiüphesi Varsa:<br />
Terkedilmifl flüph<strong>el</strong>i paketlerin bomba olabilece¤i düflünün.<br />
Kesinlikle dokunmay›n! Yetkililere haber <strong>ve</strong>rin. Emniyet<br />
fleridi içindeyseniz bu mekanlar› boflalt›n. Emniyet fleridinin<br />
kald›r›lmas›n› bekleyin.<br />
Bomba olay› yak›nlar›n›zda gerçekleflirse:<br />
Gü<strong>ve</strong>nlik alt›nda bulunan bölgeye girmeye çal›flmay›n. ‹kinci<br />
bomba olay›na karfl› bölgeyi k›sa bir süre için terk edin.<br />
Buldu¤unuz madde/malzem<strong>el</strong>eri görevlilere ulaflt›r›n, d<strong>el</strong>il<br />
olabilirler. Varsa yaral›lar›n kan ihtiyac›n› karfl›lamak için<br />
yard›mc› olun.
NOTLAR:<br />
29
30<br />
NOTLAR:
Çeng<strong>el</strong>köy 34684 ‹stanbul t<strong>el</strong>: 0216 516 36 00 faks: 0216 332 32 11 e-posta: aheb@boun.edu.tr internet: www.koeri.boun.edu.tr
Change language