TESİSflT . - TMMOB Makina Mühendisleri Odası Arşivi - Makina ...

BİNA YÖNETİM
SİSTEMLERİ
Kazım KARADAĞ
1967 yılında istanbul'da doğdu. Aynı şehirde ilk ve
orta öğrenimini tamamladıktan sonra 1988 yılında
Yıldız Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü'nden
mezun oldu. İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsüne
bağlı Makina Mühendisliği bölümünden Yüksek
Mühendis Olarak 1993 yılında mezun oldu.
1991 yılından beri EMO/LTD Şirketinde Sistem Uzmanı
olarak çalışmaktadır.
Konvensiyonel otomatik kontrol sistemlerinde, kontrol
ve denetim işlevi sahada ve kontrol edilecek sisteme
mümkün olduğu kadar yakın noktalarda gerçekleştirilmektedir.
Buna ilaveten konvansiyonel kontrol
sistemleri birer kapalı kontrol çevrimleri olup yakın
veya uzak diğer sistemlerle herhangi bir ilişki içinde
değildirler.
Son yıllarda gelişen inşaat sektörü sayesinde çok büyük
boyutlardaki binalar, oteller, iş merkezleri ve fakrikalar
yapılmaya başlanmıştır.
Yapıların büyümesi ile birlikte ısıtma, soğutma, havalandırma,
aydınlatma, ulaşım (asansör, yürüyen merdiven)
sulama, depolama, arıtma gibi elektrik/ elektromekanik
sistemlerin işletme maliyetleri de artmış,
ayrıca birbirinden uzak olan bu sistemlerin kontrolü
da zorlaşmıştır. Sonuçta hızlı, güvenilir, esnek ve
ekonomik kontrol sistemi ile bahsedilen sistemlerin
kontrolü kaçınılmaz olmuştur.
Tecrübeler göstermiştir ki, konvansiyonel kontrol sistemleri
ile yukarıda bahsedilen etkin kontrol sağlanamamaktadır.
Bunun nedeni kumanda ve kontrol cihazlarının
sahaya dağınık halde monte edilmiş olmalarıdır.
Sistemleri oluşturan cihazlar ile kumanda ve
elektrik panoları, kablo maliyetini azaltmak için çok
monte edilmektedirler.
Bahsedilen sistemler de mimari ve fonksiyonel zorunluluk
nedeni ile sahaya dağıtılmak zorunda kalındığında,
işletmecilar cihazları, kumanda ve kontrol
etmek için sürekli olarak dolaşmak ve yazılı olarak
kayıt tutmak zorunda kalmaktadırlar. Böylece kalifiye
eleman zamanının büyük bir kısmını sahada harcamakta,
ayrıca oluşan arızaların belirlenerek giderilmesi
gecikmektedir.
Büyük binalarda ve sistemlerdeki , bu amaçlar için
Tesisat Mühendisliği Dergisi, Eylül 1993
dizayn edilen bina yönetim sistemi kontrol çevrimi
Şekil 1'de gösterilmiştir.
Buradan da görülebileceği gibi sahadaki kontrol olayı
ara istasyonlar tarafından gerçekleştirilmekte, diğer
sistemlerle olan ilişkisi ise. bilginin dijital (sayısal)
işletim kablosu üzerinden aktarımiyla, veri merkezleri
tarafından yapılmaktadır.
BİNA YÖNETİM SİSTEMİNİN YAPISI
Bina yönetim sistemleri;
- Binanın her tarafına dağılmış olan sistemlerin
merkezleri gözetleme, kontrol ve denetimine.
- Bütün sisteme ait bilgilerin depolanmasına ve
bilgilerin daha sonra işlenmesine, tasnifine izin
vere o,
- Binadaki her bölümde arzu edilen ve çevre
koşullalarını sağlarken , enerji tüketiminde
maksimum ekonomiyi sağlamak için, kullanılan
enerjiyi ve insan gücünü optimize eden,
- Kontrol sisteminin veriminin ve hassasiyetinin en
yüksek seviyede olmasını sağlayan,
- Dağınık alana yayılmış tüm elektrikli ve mekanik
ekipmanların tek bir noktada (bilgisayar
ekranından) renkli grafiklerle işletilmesine izin
veren,
- Her büyüklükteki binaya ve konmplekslcrinc
adapte edilebilen,
- Donatım ve yazılımı, mevcut sistemin sürekli
olarak genişlemesine ve yenilenmesine imkan
veren, mikro işlemci teknolojisi ile üretilmiş
sistemlerdir.
Şekil 1. incelendiğinde, yukarıda sıralanan amaçlara
ulaşılabilmesi için, bina yönetim sistemlerinin dört
kademeli bir yapıda oluşturulduğu görülür. Bunlar sırasıyla;
- Veri Merkezi (Merkezi kontrol ve gözetleme)
- İletişim kabloları ( Bilgi aktarımı)
- Ara İstasyonlar (Lokal kontrol ve gözetleme)
- Saha Elemanları (Lokal gözetleme ve uygulama)'
dır.
Bu yazıda ise bina yönetim sistemlerinin kullanılması
ile elde edilen verimin ve enerji tasarrufunun konvansiyonel
otomasyon sistemleri ile karşılaştırılması incelenmiştir.