Doç. Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Ankara

1.5. Hesaplama
Parçacık Çarpıştırıcılarında Fizik Simulasyon Teknikleri
LHC için hesap gereksinimi dikkate alındığında simulasyona ayrılacağı CPU zamanı %84 civarındadır. Bununla beraber,
simulasyonu yapılan olay sayısı (sadece gerçek olayların) LHC’de %12 ve CMS’de %50 kesri civarındadır. Dört LHC deneyi için
gerçek veri 6.9 PB/yıl ve simulasyon verisi 3.2 PB/yıl olacaktır. Bu büyük veri depolaması ve aktarımı yüksek hızlı bağlantılarla
kurulan merkezlerle karşılanmalıdır.
DataGRID projesinde hesaplama ve kaynakların veri yoğunluklu grid sistemi kurulmaktadır. MONARC projesi tarafından
tanıtılan, desteklenen dağıtılmış veri tabanları ulusal laboratuvarlar boyunca son kullanıcı ile CERN veri deposu arasında veri
aktarım oranını azaltmayı amaçlamaktadır. Gerekli hesap gücünü toplama konusu yanında güçlü ve verimli yazılım yönetimi,
dünya çapında yayılmış LHC işbirliği ve bu öncü deneylerin karmaşıklığı ile uğraşmak için zorunlu hale gelmiştir. Basit fakat
verimli işbirliği paketleri ve veri çıkarma ortamları ortaya konmalıdır.
1. BÖLÜM ÖZETİ
Yüksek enerji fiziği süreçleri hesaplamanın otomatikleştirilmesi el-yapımı tekniklerin olduğu dönemlerden beri uzun bir yol
katetmiştir. Yeni sembolik hesaplama dilleri ve algoritmalarının gelişmesi sayesinde ileri mertebe hesaplar için olan deneysel
gereksinmenin çoğunu karşılamaktadır. Yüksek performanslı duyarlıklı paralel sistemler kadar yenilikçi algoritmaların da
geliştirilmesi gereklidir. Sonuç olarak, tam donanımlı paketlerin yapılması açık ve esnek hesaplama ortamı (Linux) ve yüksek
seviyeli otomatikleşme gerektirmektedir.
LHC deneylerinde LEP deneylerindeki durum ile karşılaştırıldığında 100-kat bilgisayar performansının artması gerekmektedir.
Data GRID sistemi, herbir merkezin önemli ölçüde kendi veri işleme gücü ve kapasitesini artırdığı sürece iyi bir çözüm olacaktır.
Dağınık veritabanları ile dünya çapında veri kullanılabilirliğinin gelecek yıllarda gerçekleşmesi beklenmektedir.
SORULAR ocakir@science.ankara.edu.tr
O. Çakır, Ankara Üniversitesi I. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI YAZ OKULU - Ankara 2005 16