Bu öykü Dostoyevski'nin "Ezilenler" adlı romanından ... - Uzakvadi.net

Bu ÄykÅ Dostoyevski'nin "Ezilenler" adlı romanından derlenmiştir.
SMİTH'İN TORUNU
Kapının aÖıldığını duyunca hızla arkama dÄndÅm. Uzunca bir sÅre kimse gÄrÅnmedi. Kapı
kendiliğinden aÖılmıştı sanki. Neden sonra eşikte garip bir yaratık belirdi. Karanlıkta bir Öift
gÄz durmadan bana bakıyordu. Sırtımdan soğuk terler boşandı. áok korkmuştum, ama hemen
sonra karşımda duranın bir kız Öocuğu olduğunu farkettim. O anda bu tanımadığım Öocuğun
garip gÄrÅntÅsÅ yerine iki gÅn Änce Älen ihtiyar Smith'in kendisi karşıma Öıkmış olsaydı, bu
kadar korkmazdım.KÅÖÅk kız sessizce yaklaşıp ÄnÅmde durdu. Daha ağzından tek sÄz
Öıkmamıştı. áocuğa daha dikkatlice baktım. Oniki, onÅÖ yaşlarında, ağır bir hastalıktan yeni
kalkmış gibi Öok zayıf, solgun, ufak tefek bir kızdı. àri, kara gÄzleri ise tersine, son derece
canlı, parlaktı. Sol elindeki eski, yırtık bir atkıyla akşam serinliğinde ÅşÅmÅş gÄğsÅnÅ
ÄrtÅyordu. Giysileri parÖa parÖaydı. Tarak yÅzÅ gÄrmemiş gÅr, siyah saÖları dağınıktı, iki
dakika kadar bÄylece karşılıklı bakıştık.
Sonunda, boğazı ağrıyormuş gibi, ancak duyulabilecek kısık bir sesle:
"Dedem nerde?" diye sordu.
Bu soru o anda bÅtÅn korkumu dağıttı. İhtiyar Smith'i soruyordu.
"Deden mi?" dedim şaşırarak. "Deden ÄldÅ."
áocuktan bÄyle bir soru beklemediğim iÖin boş bulunmuş, sÄyleyivermiştim. Aynı anda da
pişman oldum. Bir dakika daha Äylece kımıldamadan durdu. Sonra birden titremeye başladı.
DÅşmesin diye tutmak istedim. Biraz sonra dÅzeldi. GeÖirdiği sarsıntıyı gizlemek iÖin
olağanÅstÅ Öaba harcadığı belli oluyordu.
"Bağışla beni, Öocuğum!" dedim. "Boş bulundum, birden sÄyleyiverdim, ama belki de
yanılıyorum. Kimi arıyordun? Burada oturan yaşlı adamı mı?"
Bakışları Årkekti. GÅÖlÅkle:
''Evet,'' diye mırıldandı.
" Adı Smith miydi?"
"Evet."
"âyleyse oydu. Evet, ÄldÅ. Ama bu kadar Åzme kendim. Neden daha Änce hiÖ gelmedin?
Nereden geliyorsun şimdi? DÅn gÄmdÅler. HiÖ beklenmedik anda, birden ÄlÅverdi... Demek
sen Smith'in torunusun?"
KÅÖÅk kız, benim bu bağlantısız ve birbiri ardınca gelen sorularıma hiÖ karşılık vermedi.
Sessizce arkasını dÄnÅp kapıya doğru yÅrÅdÅ. O kadar şaşırmıştım ki, ne başkaca bir şey
sorabildim, ne de onu alıkoymaya Öalıştım. Kapı eşiğinde durup, hafifÖe bana dÄnerek:
"Azorka da ÄldÅ mÅ?" diye sordu.
' 'Evet, Azorka da ÄldÅ."
Sorusu garibime gitti. Sanki kÄpeği Azorka' nın da yaşlı efendisiyle birlikte ÄlmÅş olması
gerektiğini kesinlikle biliyor gibiydi.
Odadan Öıktı, ardından yavaşÖa kapıyı kapattı.
àlk şaşkınlığım geÖtikten sonra peşinden koştum. Onu bÄyle bıraktığım iÖin kendime Öok
kızmıştım. SÅzÅlÅp gitmişti sanki; ayak seslerini,
sokak kapısının aÖılıp kapandığını bile duymadım. Bu kadar kısa zamanda merdivenleri inmiş
olamazdı. Durup bir sÅre kulak kabarttım. HiÖ ses yoktu. Neden sonra alt katlardan birinde bir
kapı aÖılıp kapandı. Sonra her yer gene sessizliğe gÄmÅldÅ.
Hızla aşağı koştum. DÄrdÅncÅ kata gelince durdum. Sahanlıkta birisi saklanıyormuş gibi geldi
bana. GÄzÅm karanlığa alışana kadar el yordamıyla Öevremi yoklamaya başladım. GerÖekten
de kÅÖÅk kız bir kÄşeye Öekilmiş, yÅzÅ duvara dÄnÅk, sessizce ağlıyordu.
"Dinle beni," dedim. "Benden korkmamalısın. Sana gerÖeği birdenbire sÄylemem doğru
değildi, bu yÅzden suÖluyum tabii. Deden ÄlÅrken senin sÄzÅnÅ ediyordu. Son sÄzleri hep
sendin. Kitapları kaldı, belki de senin kitaplarındır. Adın ne senin?.. Deden diyordu ki, Altıncı
Caddede..."

SÄzÅmÅ tamamlayamadım. Sanki oturduğu yeri bilmemden korkmuştu. Bir Öığlık atarak ince,
kemikli eliyle beni itti, koşa koşa merdivenlerden aşağı indi. Ben de ardından koştum. Ama
sokak kapısına vardığımda kÅÖÅk kızı gÄremedim. Voznesenski Caddesi'ne kadar koştum.
Neden sonra tÅm Öabalarımın boşuna olduğunu anladım. Kız ortadan yok olmuştu.
l l
Ertesi sabah saat on'da evden Öıktığımda kapıda dÅnkÅ konuğum, Smith'in torunuyla
karşılaştım. Neden geldiğini bilmiyordum, ama gelişi beni Öok sevindirmişti. DÅn kendisini
doğru dÅrÅst gÄrememiştim. Şimdi ona gÅndÅz gÄzÅyle bakınca bÅsbÅtÅn şaşırdım.
GÄzlerinden dupduru zeka fışkırıyor, ama aynı zamanda aşırı bir kuşku, gÅvensizlik
okunuyordu. ãstÅndeki eski, kirli giysi, gÅn ışığında dÅnkÅnden daha da perişan
gÄrÅnÅyordu. Bedenini sinsice, yavaş yavaş kemiren onulmaz bir hastalığa tutulmuş olduğu
izlenimi uyandı bende.
"İÖeri girsene," dedim.
Kuşkulu gÄzlerle Öevresine bakınarak yavaş yavaş iÖeri girdi. Dedesinin oturmuş olduğu
odayı dikkatle inceliyordu.
"Kitap iÖin geldim," dedi.
"Ha, evet, kitapların. İşte bunlar, al! Senin iÖin Äzellikle sakladım bunları."
"Dedem size benden hiÖ sÄz etmiş miydi?"
"Hayır, senden sÄzetmedi ama..."
"âyleyse geleceğimi nereden biliyordunuz? Kim sÄyledi size geleceğimi?"
"áÅnkÅ bana, deden tek başına yaşaya-mazmış gibi geliyordu. âyle yaşlı ve gÅÖsÅzdÅ ki,
birinin gelip onu arayacağım dÅşÅnÅyordum... Al kitaplarını! Bunlarla ders mi Öalışıyordun?"
10
"Evet. Dedeme geldiğim zamanlar bu kitaplardan ders verirdi bana."
"Sonradan gelmedin mi?"
"Hayır." Gelmemesinin nedenini haklı gÄstermek istercesine: "Hastaydım," diye ekledi.
"Ailen, anan, baban var mı?"
Birden kaşlarını Öatarak korkuyla yÅzÅme baktı. Sonra başını eğip sessizce arkasını dÄndÅ.
HiÖ konuşmadan, tıpkı dÅnkÅ gibi yavaş yavaş kapıya doğru yÅrÅdÅ. Şaşırıp kalmıştım.
Kapıya gelince yine eşikte durdu:
"Dedem neden ÄldÅ?" diye sordu tutuk bir sesle.
Yanına gidip her şeyi anlattım ona. Sesini Öıkarmadan dikkatle dinledi. Yaşlı adamın ÄlÅrken
Altıncı Cadde'den sÄzettiğini sÄyledim.
"Bunun Åzerine, o caddede sevdiği insanların oturduğunu dÅşÅndÅm, gelip kendisini
aramalarını bekledim," dedim. "Son anda seni dÅşÅndÅğÅne gÄre mutlaka Öok seviyor
olmalıydı."
"Hayır," diye fısıldadı, "hiÖ sevmezdi beni."
áok heyecanlanmıştı. Kendini tutmak iÖin bÅyÅk bir Öaba harcadığı belli oluyordu. Giderek
yÅzÅ sarardı. Alt dudağını ısırıyordu.
"O duvar nerede? "diye sordu.
"Hangi duvar?"
"Dedemin dibinde ÄldÅğÅ duvar?"
"GÄsteririm. Adın ne senin?"
"Gereği yok!"
"Neden?"
"Gereği yok işte. Adımla Öağırmazlar ÖÅnkÅ beni."
Kesik kesik konuşuyordu. Canı sıkılmış gibiydi. Gitmek istedi, ama bırakmadım.
"Dur bakayım, garip kız! Ben sana yalnızca yardım etmek istiyorum. DÅn seni merdivenlerde
bir kÄşeye Öekilmiş, ağlar gÄrÅnce yÅreğim parÖalandı. Hem deden benim kollarımda ÄldÅ.

Altıncı Cadde'den sÄzederken seni dÅşÅnmÅş olmalı. Seni bana emanet etmek ister gibi bir
hali vardı. Deden hep dÅşlerime giriyor. Kitapları da senin iÖin sakladım, oysa sen benden
korkuyorsun. Her halde Öok yoksul, ÄksÅz bir kız olmalısın. Belki de başkalarının evinde
kalıyor-sundur. âyle mi?"
Onu iyi niyetli olduğuma inandırmaya Öalışıyor, bir yandan da, beni bu Öocuğa Öeken şeyin ne
olduğunu kendi kendime soruyordum. SÄzlerim ona dokunmuş olmalı; garip garip yÅzÅme
baktı. Ama bu kere bakışları sert değildi. Sonra gene başını Äne eğdi.
12
13l l
HiÖ beklenmedik bir anda Öok hafif bir sesle:
"Helen, "diye fısıldadı.
"Adın Helen mi?"
"Evet."
"Peki, bundan sonra bana gelecek misin?"
"Hayır, olmaz... Şey... Bilmem ki! Gelirim belki."
DÅşÅnÅyor, karar vermek iÖin kendini zorluyordu. O sırada komşulardan birinin duvar
saatinin vurduğu işitildi. Helen yerinden sıÖradı. YÅzÅnde sıkıntılı, acılı bir ifade vardı.
'' Saat kaÖ?'' diye sordu alÖak sesle.
"OnbuÖuk olmalı," dedim.
"Aman Tanrım!" diye haykırdı korkuyla ve hızla kapıya doğru koştu. Onu holde yakaladım.
"Seni bÄyle bırakamam," dedim. "Neden korkuyorsun? GeÖ mi kaldın?"
"Evet, evet, turşu almaya Öıkmıştım," dedi soluk soluğa. "Bırakın gideyim, dÄvecek beni!"
Anlaşılan bu sÄzleri istemeyerek ağzından kaÖırmıştı. Elimden kurtulmaya Öalışıyordu.
"Dur, dinle beni. Bu kadar direnmenin gereği yok. Altıncı Cadde'ye gideceksin, değil mi? Ben
de o yÄne gidiyorum. Kendi işim iÖin. Arabayla daha Öabuk varırız oraya. Haydi, gidelim!"
Koşarak aşağı indik, ilk rastladığımız arabayı durdurduk. Helen benimle arabaya binmeye razı
olduğuna gÄre, gideceği yere Öok Öabuk varması gerekiyordu, àşin garibi, ona soru sormaya da
cesaret edemiyordum. Kaldığı evde bu kadar korktuğu insanın kim olduğunu sorduğum
zaman, elini sallayarak soruma karşılık vermek istemediğini belirtti. Hatta bu yÅzden
arabadan aşağı atlıyordu neredeyse.
Sonunda Altıncı Cadde'nin başına vardık. Arabayı durdutarak aceleyle indi, tedirgin gÄzlerle
Öevresine bakındı.
"Gidin siz! Sonra gene gelirim," dedi. "Hemen gidin buradan!"
Yoluma devam ettim. Ama kıyı boyunca biraz ilerledikten sonra arabadan atlayıp koşarak
Altıncı Cadde'ye dÄndÅm. Yolun karşı kaldırımında yÅrÅmeye başladım. Helen'i gÄrmÅştÅm.
Hızlı hızlı yÅrÅdÅğÅ halde fazla uzaklaşmamıştı. Hatta onu izleyip izlemediğimi anlamak iÖin
dÄnÅp arkasına baktı. Hemen bir evin girişine sığınarak gizlendim. Beni gÄrmedi.
áok meraklanmıştım. HiÖ olmazsa hangi evde oturduğunu Äğrenmeye kesin kararlıydım.
14
15Ben kapının ÄnÅnde durmuş, yazıyı okumaya Öalışırken, avludan Änce bir kadın Öığlığı,
ardından da bir sÅrÅ kÅfÅr duyuldu. Avlu kapısından iÖeri baktım. ãst kata Öıkan tahta
merdivenin basamaklarından birinde, başında hotozu, omuzlarında yeşil salıyla şişman bir
kadın, elini beline dayamış duruyordu. YÅzÅ kahverengi kırmızı arası iğrenÖ bir renk almıştı.
Şişmiş, kanlanmış kÅÖÅk gÄzleri Äfkeyle parlıyordu.
Daha Äğlen bile olmamıştı, gene de şişman kadının sarhoş olduğu her halinden anlaşılıyordu.
Kadın, elinde Öanak, korkuyla karşısında duran Helen'e ciyak ciyak bağırıyordu.
O sırada bodrum katına inen merdivenin kapısı aÖıldı. Basamaklarda, anlaşılan gÅrÅltÅyÅ
duyarak kapıya Öıkmış olan yoksul giyimli, orta yaşlı, sevimli bir kadın belirdi. Alt katta
aralanan bir kapıdan da evin ÄbÅr kiracıları olan Öok yaşlı bir adamla genÖ bir kız

akıyorlardı. Herhalde evde uşak olarak Öalışan iri yarı bir kÄylÅ elindeki sÅpÅrgeyle avlunun
ortasında durmuş, olup bitenleri umursamazlıkla seyrediyordu.
"Seni gidi hain sÅlÅk, pis yaratık!" diye haykırıyordu şişman, sarhoş kadın. "Demek sana
yaptığım iyiliğe bÄyle karşılık veriyorsun ha, pis pasaklı! Turşu almaya gÄnderdim diye
20
âKSãZ KIZIN áiLESi
Sonunda Helen kÅÖÅk bir dÅkkana girdi. Durup bekledim. Az sonra dÅkkandan Öıktı. Elinde
kitaplar yerine toprak bir Öanak vardı. BirkaÖ adım sonra gÄsterişsiz bir evin avlu kapısından
iÖeri girdi. Ev iki katlı, eski, taş bir yapıydı. Alt kattaki pencerelerin birinde kÅÖÅk, pembe bir
tabut asılıydı.
Karşı kaldırıma geÖip evin ÄnÅne geldim. Avlu kapısının ÅstÅndeki tabelada şÄyle yazıyordu:
"Bayan Bubnof'un Evi"
19
Ben kapının ÄnÅnde durmuş, yazıyı okumaya Öalışırken, avludan Änce bir kadın Öığlığı,
ardından da bir sÅrÅ kÅfÅr duyuldu. Avlu kapısından iÖeri baktım. ãst kata Öıkan tahta
merdivenin basamaklarından birinde, başında hotozu, omuzlarında yeşil salıyla şişman bir
kadın, elini beline dayamış duruyordu. YÅzÅ kahverengi kırmızı arası iğrenÖ bir renk almıştı.
Şişmiş, kanlanmış kÅÖÅk gÄzleri Äfkeyle parlıyordu.
Daha Äğlen bile olmamıştı, gene de şişman kadının sarhoş olduğu her halinden anlaşılıyordu.
Kadın, elinde Öanak, korkuyla karşısında duran Helen'e ciyak ciyak bağırıyordu.
O sırada bodrum katına inen merdivenin kapısı aÖıldı. Basamaklarda, anlaşılan gÅrÅltÅyÅ
duyarak kapıya Öıkmış olan yoksul giyimli, orta yaşlı, sevimli bir kadın belirdi. Alt katta
aralanan bir kapıdan da evin ÄbÅr kiracıları olan Öok yaşlı bir adamla genÖ bir kız
bakıyorlardı. Herhalde evde uşak olarak Öalışan iri yarı bir kÄylÅ elindeki sÅpÅrgeyle avlunun
ortasında durmuş, olup bitenleri umursamazlıkla seyrediyordu.
"Seni gidi hain sÅlÅk, pis yaratık!" diye haykırıyordu şişman, sarhoş kadın. "Demek sana
yaptığım iyiliğe bÄyle karşılık veriyorsun ha, pis pasaklı! Turşu almaya gÄnderdim diye
20
hemen fırsat bilip sıvışıverdin gene ha! Nerelere gidiyorsun bakalım, sÄyle! Nerelere
gidiyorsun, ha? Kimin yanına? SÄyle, yoksa seni şuracıkta gebertirim!"
âfkeden kuduran kadın zavallı kızın Åzerine atılmak istedi, ama alt katta oturan kiracı kadının
merdivenlerden Öıkarken kendisine baktığını gÄrÅnce durdu. Kiracı kadın saygılı bir sesle:
"Neden kendinizi bu kadar ÅzÅyorsunuz?" diye sordu Äfkeden Öılgına dÄnmÅş şişman kadına.
"Bu kadar canınızı sıkacak ne yaptı ki?"
"Ne mi yaptı? Daha ne yapsın, ayol! Turşu almaya gÄnderdim, kaÖ saatte dÄndÅ. Karşı
gelinmesini sevmem ben. Ne istiyorsam, dediğim yapılmalı! Anasının on dÄrt lira borcunu
bağışladım, cenaze masraflarını Ädedim, sokaklarda sÅrÅnmesin diye bu şeytan suratlı piÖi
yanıma aldım. Hepsini sen de biliyorsun, komşucuğum. BÅtÅn bunlardan sonra Åzerinde bir
parÖacık hakkım olmasın mı? Bana teşekkÅr edeceği yerde hep karşı koyuyor. Bu dinsize
giysiler, ayakkabılar aldım, gelinler gibi sÅsleyip pÅsledim. Ne yaptı beğenirsiniz a dostlar?"
Sarhoş kadın kiracılara dÄnerek Äfkeli, cırlak sesiyle yeniden bağırmaya başladı:
"Ne yaptı dersiniz? İki gÅn iÖinde o gÅzelim
22
entariyi parÖa parÖa etti. Şimdi de bÄyle geziyor işte! DÅşÅnÅn bir, isteyerek, bilerek yırttı
ÅstÅndekini. GÄzÅmle gÄrdÅm. Partal gezer de, gÅzel patiska entariler giymezmiş! O zaman
artık ben de kendimi tutamayarak bir gÅzel patakladım. Ceza olsun diye yerleri sildirttim.
İnanır mısınız, sildi, gıcır gıcır yaptı yerleri. Biliyorum, beni kızdırmak iÖin bÄyle pırıl pırıl
yaptı. Daha ben, 'artık durmaz yanımda, kaÖıp gider,' diye dÅşÅnÅrken gerÖekten de kaÖmaz
mı? Siz de duydunuz ya, dÅn nasıl dÄvdÅm. Dayak atmaktan ellerim patladı. Ayakkabılarını,

Öoraplarını alıp sakladım. Ama bugÅn gene kaÖtı işte! Nerelerdeydin ha? Konuşsana! Kimlere
şikayet ettin, gene kimlere fitneledin beni?"
Kadın kendinden geÖerek, korkudan taş kesilmiş Helen'in Åzerine atıldı, saÖlarından yakalayıp
yere Öarptı. İÖinde hıyar turşuları bulunan Öanak Helen'in elinden fırladı, yere dÅşÅp
parÖalandı. Bu, sarhoş kadını bÅsbÅtÅn kudurttu. Kızcağızın yÅzÅne, kafasına vuruyordu.
Helen bÅtÅn bunlara inatla direniyor, ağzından tek sÄz, en kÅÖÅk bir yakınma Öıkmıyordu.
âfkemden her şeyi unutarak avluya daldım, sarhoş kadının Åzerine yÅrÅdÅm.
"Ne yapıyorsunuz? áıldırdınız mı siz?
23
âksÅz bir Öocuğa bÄyle davranılır mı?" diye bağırarak kudurmuş kadını kolundan yakaladım.
Bunun Åzerine kadın, Helen'i bırakıp ellerini beline dayayarak Öığlık Öığlığa:
"Bu da nesi?" diye haykırmaya başladı. "Siz de kim oluyorsunuz? Ne işiniz var benim
evimde?"
"Bu zavallı Öocuğa bÄyle davranmaya utanmıyor musunuz?" diye bağırdım bende. "áocuk
sizin değil ki! Daha şimdi onun ÄksÅz olduğunu, yanınıza aldığınızı sÄylediniz!"
"Hey Tanrım! Sen de nerden Öıktın başıma be herif! Onunla birlikte geldin, değil mi? Şimdi
gÄsteririm ben sana. Polis Öağıracağım hemen. Buranın komiseri hanımefendiler gibi saygı
gÄsterir bana. Herhalde bu kaltak turşu almayı bahane ederek sana gitti. ãstelik yabancı bir
eve girip rezalet Öıkarmaya kalkarsın ha! Polis! Polis!"
Sarhoş kadın bir yandan bağırıyor, bir yandan da yumruklarını sıkmış, Åzerime saldırıyordu.
O sırada insan sesine benzemeyen garip, korkunÖ bir Öığlık yÅkseldi. Başımı Öevirdim;
deminden beri orada kımıldamadan duran Helen, birdenbire doğal olmayan bir Öığlık
kopararak kendini yere atıp Öırpınmaya başladı.
24
YÅzÅ kasılmış, sapsarı olmuştu. Sara nÄbeti geÖiriyordu. Kiracılardan iki kadın koşarak
Öocuğu kaldırıp yukarı gÄtÅrdÅler.
Sarhoş kadın hålå Helen'in arkasından avazı Öıktığı kadar haykırıyordu:
"Geber inşallah! Bir ayda ÅÖÅncÅ nÄbeti bu!" Sonra bana dÄndÅ: "Sen de defol buradan, pis
şarlatan!" diyerek yeniden ÅstÅme saldırdı. Bir yandan da avlunun ortasında dikilip duran
uşağa sesleniyordu: "Tembel tembel ne duruyorsun orada? Dışarı atsana şunu! Ne diye para
ÄdÅyoruz sanki sana!"
"áek arabanı bakalım, ahbap!" diye homurdandı uşak. "Haydi, bas git artık buradan!"
Aslında bir şey sÄylemiş olmak iÖin sÄylÅyordu bunları ya, benim de o anda yapabileceğim
bir şey yoktu. Buraya girişimin ne kadar saÖma olduğunu gÄrerek avludan Öıktım. Ben Öıkar
Öıkmaz, şişman kadın doğruca yukarı kata koştu, àşini bitirmiş olan uşak ortada
gÄrÅnmÅyordu. Az sonra Helen'i yukarı taşımaya yardım eden kiracı kadınlardan biri
merdivenlerden inerek kendi oturduğu daireye yÄneldi. Beni avlu kapısında gÄrÅnce durup
meraklı meraklı yÅzÅme baktı. Kadının sevimli, yumuşak gÄrÅnÅşÅnden cesaret alarak
yeniden avluya
25girip ona doğru yÅrÅdÅm.
"âzÅr dilerim, size bir şey sormak istiyordum," diye başladım. "Kimdir bu kız? Bu iğrenÖ
kadın ne yapıyor ona. Yalnızca merak ettiğim iÖin sorduğumu sanmayın, lÅtfen! Bu kızla daha
Änce de karşılaşmıştım, ilgimi Öekti."
Kadın elinde olmaksızın:
"âyleyse, en iyisi bu Öocuğu yanınıza alın, ya da ona bir yer bulun, yoksa burada harcanıp
gidecek," diyerek dÄnÅp gitmek istedi.
"Ama bana daha geniş bilgi vermezseniz nasıl yapabilirim bunu?" diyerek kadını durdurdum.
"Dedim ya, onunla ilgili hiÖbir şey bilmiyorum. Herhalde ev sahibi kadın Bubnof şu sarhoş
kadın olmalı?"
"Ta kendisi."

"Peki, bu kız nasıl dÅştÅ onun eline? Annesi burada mı ÄldÅ?"
"Nasıl dÅştÅyse dÅştÅ işte, bize ne bundan!" diyerek yeniden gitmeye davrandı kadın.
"Sizden bir şey daha rica edecektim," dedim. "Bu konuyla gerÖekten Öok ilgileniyorum. Belki
de kızcağız iÖin bir şeyler yapabilirim. Kimdir bu Öocuk? Annesi kimdi, biliyor musunuz?"
"Anladığım kadarıyla yabancıydı, başka bir
26
Ålkeden gelmişti. Alt katta, bizim yanımızdaki odada otururlardı. Kadın hastaydı, veremden
ÄldÅ."
"Bodrum kÄşelerinde oturduklarına gÄre Öok yoksuldu herhalde?"
"Hem de nasıl! İnsanın yÅreği parÖalanıyordu. Bizim de elimizde avucumuzda bir şey yok ki!
Gene de son beş ay iÖinde altı lira borÖlanmıştı bize. Cenaze masraflarını da biz Ädedik.
Tabutunu kocam yaptı."
"Peki, şu Bubnof denen kadın neden 'cenazeyi ben kaldırdım,' diyor?"
"âyle işte, der o!"
"âlen kadının soyadı neydi?"
"áıkaramam şimdi, pek karışık bir soyadı vardı. Alman adıydı galiba."
"Smith mi?""
"Hayır, Äyle değildi. Bayan Bubnof, ÄksÅz Öocuğu evlatlık diye yanına aldı; Äyle sÄyledi bize.
Ama işin iÖinde kesinlikle başka şeyler var. Bu kadın kirli işler Öeviriyor." Birden duraksadı,
sÄyleyip sÄylememesi gerektiğini dÅşÅnÅyor gibiydi. Sonunda: "Bize ne canım!" dedi.
O sırada arkamızda bir erkek sesi duyuldu:
"Dilini tutsan daha iyi edersin!"
Pijamasının ÅstÅne paltosunu geÖirmiş yaşlı bir adamdı konuşan. Konuştuğum kadının
27kocası olmalıydı. Bana yan yan bakarak:
"Size anlatacak şeyi yok onun, beyim," diye homurdandı. "Bu işler bizi ilgilendirmez.
Hoşcakalın, beyim! Bizim işimiz tabut yapmak, eğer işiniz dÅşerse seve seve hizmet ederiz."
Heyecan ve tedirginlik iÖinde evden ayrıldım. Şu sırada hiÖbir şey yapamazdım. Ama bu işi
de bÄyle yÅzÅstÅ bırakmak ağrıma gidiyordu. Hemen ertesi gÅn, yakından tanıdığım bÅyÅk
memurlardan Masloboyev'e gidip Helen' in durumunu anlattım. Bu ÄksÅz kızı Bubnof denen
o iğrenÖ kadının elinden kurtarmak istiyordum. Masloboyev durumu araştırdıktan sonra
Helen'in Bubnof'un evinden alınıp benim yanıma verilmesini uygun buldu. İki gÅn sonra da
Helen'i yanıma aldım. Zavallı kızcağız geÖirdiği nÄbetin etkisiyle hastalanmıştı. Ateşi hålå
dÅşmÅyordu.
28
KIRILAN ONUR
Sabahleyin erkenden kalktım. Gece hemen her yarım saatte bir uyanarak kÅÖÅk konuğumu
yoklamıştım. Ateşi hålå yÅksekti, sayıklıyordu. Ancak sabaha karşı derin bir uykuya daldı.
Sabahleyin kalkar kalkmaz, o daha uyurken doktora gittim, àyi yÅrekli yaşlı bir doktor
tanıyordum. Yıllardan beri evinin kåhyalığını yapan bir Alman kadınla oturuyordu. Yaşlı
doktor saat onda geleceğine sÄz verdi.
DÄndÅğÅmde Helen yeni uyanıyordu. Yanına giderek nasıl olduğunu sordum. Karşılık
29vermeden uzun uzun, o anlam dolu siyah gÄzleriyle yÅzÅme baktı. Ateşi olup olmadığını
anlamak iÖin elimi alnına gÄtÅrdÅğÅm zaman, kÅÖÅk eliyle elimi iterek yÅzÅnÅ duvara dÄndÅ.
Onu daha Öok tedirgin etmemek iÖin yanından ayrıldım.
Sobayı yaktım, Öaydanlığa su doldurup sobanın ÅstÅne koydum. áay fincanım da masadaydı.
Başımı kaldırdığımda Helen'in merakla beni izlediğini gÄrdÅm.
"Bir şey ister misin?"
Gene karşılık vermeden başını Öevirdi.
Doktor, dediği gibi saat tam onda geldi. Helen'i uzun uzadıya muayene etti. Şu anda iÖinde
bulunduğu durumun ateş yapabileceğini, ancak Äyle tehlikeli bir hastalığın sÄz konusu

olmadığını sÄyleyerek bana umut verdi. Yine de Öocuğun dÅzensiz kalp atışlarından ÄtÅrÅ
başka bir hastalığı olması gerektiğini, bunun anlaşılması iÖin de onu gÄzetim altında
tutacağım sÄyledi.
Helen davranışlarıyla doktoru Öok şaşırtmıştı. Doktor nabzına bakmak istediğinde elini
kaÖırmış, boğazına bakılması iÖin ağzını aÖmak istememişti. Yaşlı adamın sorduğu soruların
hiÖ birine karşılık vermedi.
"Başı Öok ağrıyor olmalı," dedi doktor. ' 'Ne kadar garip bakışları var!''
30
Oturup ona Helen'in ÄykÅsÅnÅ anlatmaya gerek gÄrmedim. Doktor Öıkarken:
"Durumunda değişiklik olursa bana haber verin," dedi. "Şimdilik hiÖbir tehlike yok."
BÅtÅn gÅnÅmÅ Helen'in yanında geÖirmeye karar verdim. Sağlığına kavuşana kadar elimden
geldiğince onu yalnız bırakmayacaktım.
Helen zaman zaman dalıyordu. Uykusunda hafifÖe inliyor, bÅtÅn bedeni sarsılıyor, titriyordu.
Doktorun dediği doğruydu; şiddetli baş-ağrısı vardı. Bazen haykırarak uyanıyor, belirgin bir
sıkkınlıkla bana bakıyordu. Sanki onunla bu kadar ilgilenmemden tedirgin oluyordu. Doğrusu
onun bu davranışı oldukÖa dokunuyordu bana.
Akşam, Helen'i o Bubnof denen kadının elinden kurtarmama yardım eden dostum
Masloboyev geldi. GeÖerken şÄyle bir uğramıştı.
"Şimdi bu Öocuğu başka birisinin yanına mı yerleştirmek istiyorsun, yoksa kendi yanında mı
alıkoyacaksın?" diye sordu. "Bu konu Åzerinde dÅşÅnÅp bir karar vermen gerekiyor."
"Daha tam olarak bilmiyorum," diye karşılık verdim. "Doğrusunu istersen, sana akıl
danışmayı geÖiriyordum kafamdan. SÄzgelimi, nasıl bir neden gÄstererek onu yanımda
alıkoyabilirim?"
"Kolayı var canım, hizmetÖi olarak gÄsterir-
32
sın.
"Aman, yavaş konuş lÅtfen! GerÖi hasta, ama konuştuklarımızı duyabilir. Seni gÄrÅnce nasıl
da irkilip sıÖradı!"
Helen'in garip yaratılışını, onda izlediğim, dikkatimi Öeken bÅtÅn Äzellikleri anlattım.
Masloboyev Öok' ilgilendi. áocuğu belki bir ailenin yanına verebileceğimi sÄyleyerek, yaşlı
dostlarım Ihmenev'lerden sÄzettim.
"Kızı o ihtiyarların yanına yerleştirmekle iyi edersin," dedi. "Hem ona bir de kimlik Öıkarmak
gerekir. Neyse, o işle ben ilgilenirim. Uyuyor mu şimdi?"
"âyle gÄrÅnÅyor."
"Haydi hoşÖakal, sen de uğra bana!"
Masloboyev daha kapıdan yeni Öıkmıştı ki, Helen beni Öağırdı.
"Kimdi o?" diye sordu.
Sesi titriyor, ama yine de o etkili, neredeyse kibirli bakışlarını Åzerimden ayırmıyordu.
Gelenin Masloboyev olduğunu, kendisini ancak onun yardımıyla Bubnof un elinden
kurtardığımı sÄyledim. Helen heyecanlanmıştı. Dikkatle yÅzÅme bakarak:
"Peki, Bubnof buraya hiÖ gelemez mi?" diye sordu.
Onun kesinlikle buraya gelemeyeceğini
33sÄyleyerek yatıştırdım. Sustu. Ateş gibi yanan parmaklarıyla elimi tutmak istedi ama sonra
nedense birden elini geri Öekti.
İlaÖ almak iÖin hem eczaneye, hem de arada sırada Äğle yemeklerini yediğim lokantaya
gittim. Beni tanıdıkları iÖin bu lokantadan veresiye yemek alabiliyordum. Evden Öıkarken
yanıma bir kåse almıştım. Helen iÖin tavuk suyu koydurdum. Ama o iÖmek istemedi. áorbayı
sobanın ÅstÅne bıraktım.

Helen'e ilaÖlarını verdikten sonra Öalışmaya oturdum. Uyuduğunu sanıyordum. Bir ara başımı
kaldırdığımda, yattığı yerden doğrularak dikkatle Öalışmamı izlemekte olduğunu gÄrdÅm.
Ama ona belli etmedim.
Sonunda uykuya daldı. Beni en Öok sevindiren, inlemeden ve sayıklamadan rahat rahat
uyumasıydı.
BirkaÖ gÅn sonra Helen iyileşti. Artık Nataşa'yı yine sık sık yoklayabiliyordum. Bir gÅn eve
dÄndÅğÅmde kapıyı aÖık buldum. Nataşa'nın babası yaşlı İhmenev iÖerde beni bekliyordu.
Masanın başına oturmuş şaşkınlık iÖinde Helen'e bakıyordu. Hemen de gÄzlerini ona dikmişti.
HiÖ konuşmuyorlardı. Yaşlı adamın bu Öocuğu ne kadar garip bulmuş olacağını dÅşÅndÅm.
34
"Bir saattir seni bekliyorum," dedi İhmenev. "Doğrusu, bÄyle bir durumla karşılaşacağım hiÖ
aklıma gelmemişti." Helen'i işaret ederek belli belirsiz gÄz kırptı. "Otur gÄrÅşelim, bir iş iÖin
geldim."
Sandalyeyi Öekip karşısına oturdum. Yaşlı adam bana doğru eğilerek alÖak sesle:
"áocuğa bakmadan, başka şeylerden konuşuyormuş gibi yap!" dedi. "Kim bu kız?"
"Sonra anlatırım. Zavallı ÄksÅz bir kız. Buranın eski kiracısı, hani şu Älen Smith vardı ya, işte
onun torunu."
"Ya, demek onun torunu da varmış! Garip bir Öocuk. GÄzÅnÅ hiÖ ayırmadan bakıyor insana.
Hani beş on dakika daha gelmeseydin, dayanamayıp gidecektim. Geldiğimden beri ağzını aÖıp
tek sÄz sÄylemedi. ãrktÅm doğrusu. Peki, ne işi- var burada? Herhalde dedesinin ÄldÅğÅnÅ
bilmeden geldi, Äyle mi?"
"Evet, Öok mutsuz bir Öocuk. Dedesi ÄlÅrken hep ondan sÄzediyordu.''
"Ya... Demek onun torunu! Neyse, bunu sonra anlatırsın. Kızcağıza belki bir yardımımız
dokunur. Şimdilik onu bir yere gÄndersen nasıl olur? Seninle konuşmak istediğim bazı Änemli
şeyler var."
"Gidecek yeri yok ki, burada oturuyor."
35Yaşlı İhmenev'e durumu kısaca anlattım. Helen'in daha Öocuk olduğunu, Öekinmeden
konuşabileceğimizi sÄyledim.
İhmenev Helen'e yeniden şaşkınlıkla baktı. Kendisinden konuşulduğunu anlayan Helen,
başını eğmiş, sedirin ÄrtÅsÅnÅ Öekiştirip duruyordu. Ona aldığım yeni entarisini giymiş,
saÖlarını da her zamankinden daha bir Äzenle taramıştı. Bakışlarındaki o garip vahşilik olmasa
Öok sevimli bir kızcağız sayılırdı.
Yaşlı adam kendi konusuna dÄnerek:
"Kısa ve aÖıkÖa sÄyleyeyim, oğlum," diye başladı. "áok Änemli ve Öapraşık bir durumla karşı
karşıyayım."
'Kısa ve aÖık' konuşacağını sÄylemişti ama nereden başlayacağını bir tÅrlÅ kestiremiyordu.
Sonunda:
"Doğrusu Äyle uzun boylu anlatacak bir şey de yok," dedi. "Durumu sen de biliyorsun...
Kısacası, Prens'i dÅelloya Öağırıyorum. Sana da bu işle ilgilenmen, tanığım olman iÖin ricaya
geldim."
Hızla yerimden fırlayarak şaşkın şaşkın àhmenev'e bakmışım.
"Ne bakıyorsun Äyle?" dedi. "Deli değilim."
"İyi ama, Bay İhmenev, niÖin? Ne diye
36
yapıyorsunuz bunu? Hem nasıl olur?.."
"Bir de soruyorsun ha? Eh artık, pes doğrusu..."
"Peki peki, ne sÄyleyeceğinizi biliyorum, ama elinize ne geÖecek sanki! Bir tÅrlÅ akıl
erdiremiyorum.''
"Aklının ermeyeceğini biliyordum zaten," diye karşılık verdi. "Şimdi dinle beni: Prensle olan
davamız bu gÅnlerde bitiyor. Davayı kaybettim. On bin lira tazminat vermek zorundayım.

áiftliği satarak Ädeyeceğim bu parayı. BÄylece o namussuz herif alacağını alır, ben de
borcumu Ädeyip bu işle ilişkimi keserim. O zaman alnım aÖık olarak bana bunca hakaret eden,
aile onurumuzu lekeleyen Prensi dÅelloya Öağıracak, ondan ÄcÅmÅ alacağım.işte, hepsi bu
kadar! Sence benim ÄÖ almaya hakkım yok mu?"
Yaşlı adamın gÄzleri alev alev yanıyordu. Sesimi Öıkarmadan onu dinliyor, dÅşÅncelerini,
duygularını anlamaya Öalışıyordum.
"Beni dinleyin, Bay İhmenev," dedim. "Benimle kesin ve aÖık konuşabilir misiniz?"
"Elbette."
"AÖık sÄyleyin Äyleyse, dÅelloyu sadece ÄÖ almak iÖin mi istiyorsunuz?"
"Bilirsin, bazı şeyleri başkalarıyla konuş-
L
37mam, ama bu konuda sana aÖık davranacağım. Evet, başka bir amacım da var. DÅşmÅş
kızımı, Nataşa'yı bulunduğu kÄtÅ durumdan kurtarmak istiyorum."
" DÅelloyla bunu nasıl başaracaksınız ki? " "Kurulan planlara, dolaplara engel olacağım. Ama
bÄyle davranmakla sakın babalık şefkati ya da buna benzer zayıflıklara kapıldığımı sanma!
Kızım beni, evimizi bırakıp Prens denen o alÖak adamın oğluyla gitti. Ben de onu yÅreğimden
koparıp attım. Onu hiÖbir zaman bağışlamadım. Gene de kurulan planlara neden karşı Öıkmak
istediğimi soracak olursan: ilk Änce alÖak bir herifin zaferine engel olmak istiyorum. Kızımı
bağışlamamış olsam bile, ortada savunmasız ve her gÅn biraz daha uÖuruma sÅrÅklenen bir
insan var. Doğrudan doğruya değilse de dolaylı yoldan, yani dÅelloyla bu olaya el atabilirim.
Zaten dÅello olayı sÄzkonusu olunca bizim Prensler evlenmekten kendileri vazgeÖerler.
Kısacası bu evliliği istemiyorum. Bozmak iÖin elimden ne gelirse yapacağım. Şimdi ne
istediğimi anladın mı?"
"Hayır," diye karşılık verdim. "Nataşa'nın iyiliğini istiyorsanız, evlenmesine, onurunun
kurtarılmasına engel olmamalısınız. ânÅnde uzun bir yaşam var. Temiz bir adla yaşamalı..."
38
"Başkalarının dÅşÅndÅklerine aldırmasın, onlara değer vermesin; bÄyle yapması gerekir. Asıl
onursuzluk, o aşağılık insanların arasına karışmaktır. Topluma vereceği en iyi cevap soylu
gururu olmalıdır. Ancak o zaman elimi uzatırım ona."
Bu Öılgınca dÅşÅnceler beni iyice şaşırtmıştı. Onu gÅÖlÅkle yatıştırarak bir sÅre daha
beklemesinin daha doğru olacağına inandırabil-dim. Ayrılırken:
"Bir şey daha kaldı," dedi. "Paran var mı?"
Şaşırdım.
"Para mı?" diye sormuşum.
"Evet." Yaşlı adam kızardı, gÄzlerini yere indirdi. "Oturduğun eve, durumuna bakıyorum da,"
dedi. "Bakarsın, hiÖ beklenmedik bir zamanda gerekebilir. Sen şimdi şu yÅzelli lirayı al,
harcamazsan geri verirsin. Kendine de iyi bak, oğlum. YÅzÅn sararmış, hastasın sen..."
Fazla direnmeden parayı aldım. Ne iÖin verdiğini biliyordum nasıl olsa.
"Haydi hoşÖakal!" Kapıdan Öıkarken beş lira daha uzatarak: "Bu da kÅÖÅk kız iÖin," dedi.
"Ama benim verdiğimi sÄyleme. Ne gerekiyorsa alırsın.''
İhmenev'i sokak kapısına kadar geÖirdim.
39Kapıcıya, lokantadan yemek getirmesini sÄyledim. Helen o saate kadar aÖtı.
40ŞEFKAT
Apartmanın merdivenlerini Öıkarken başım dÄnÅyordu. Kapıdan iÖeri girip birkaÖ adım
attıktan sonra odanın ortasına yığılıvermişim. Yalnızca Helen'in Öığlığını ve beni tutmak iÖin
ellerini uzatarak bana doğru atılışını anımsıyorum.
Kendime geldiğimde sedirde yatıyordum. Helen, o sırada yemek getirmekte olan kapıcının,
yardımıyla beni buraya, sedirin ÅstÅne yatırdığını anlattı. Sık sık uyanıyor ve her uyanışımda
Helen'in Åzerime eğilmiş şefkat dolu, aynı zamanda ÅzgÅn yÅzÅnÅ gÄrÅyordum.

43BÅtÅn bunları bir dÅş gibi, sisler arasında anımsıyorum. Kendimden geÖmiş yatarken,
Helen'in sevimli yÅzÅ gÄzlerimin ÄnÅnde bir beliriyor, bir siliniyordu. Bana bir şeyler iÖiriyor,
yatağımı dÅzeltiyor, ya da yanıma oturarak Årkek, kÅÖÅk parmaklarıyla saÖlarımı okşuyordu.
Hatta bir ara usulca yanağımdan ÄptÅ.
Ertesi gÅn Äğleye kadar uyumuşum. Uyandığımda hemen hemen iyileşmiş gibiydim.
áaydanlık sobanın ÅstÅndeydi. Helen uyandığımı gÄrÅnce dostÖa gÅlerek yanıma geldi.
"BÅtÅn gece başucumda beni bekledin," diyerek elini tuttum. "Senin bu kadar şefkatli, iyi
yÅrekli olduğunu bilmiyordum."
"Başucunuzda beklediğimi nereden biliyorsunuz?" dedi gÅlerek. "Belki de bÅtÅn gece
uyudum. Siz de uyudunuz ÖÅnkÅ... áay ister misiniz?"
O da diğer bÅtÅn iyi yÅrekli, dÅrÅst insanlar gibi bÄyle aÖıktan aÖığa ÄvÅlmekten sıkılmıştı.
"İÖerim," diye karşılık verdim. "DÅn Äğle yemeğini yedin mi?"
"âğleyin değil, ama akşam yedim. Siz şimdi rahat rahat yatın, dinlenin; daha iyileşmediniz."
áayımı getirdi. Ben Öay iÖerken o da yatağın kenarına ilişti.
"Uzun sÅre yatamam, işim var," dedim.
44"Gene de hava kararana kadar yatıp dinleneyim. Akşam dışarı Öıkacağım. Bir yere gitmem
gerek, Helen."
"Gerekli mi? Kime gideceksiniz? DÅn gelen adama mı?"
"Hayır, ona değil."
"İyi Äyleyse, dÅn sizi Öok ÅzdÅ ÖÅnkÅ. O zaman kızına gideceksiniz, değil mi?"
-"Onun kızı olduğunu nereden biliyorsun?"
"DÅn konuştuklarınızın hepsini işittim," diye karşılık vererek başını ÄnÅne eğdi. Kaşları
Öatılmıştı. "KÄtÅ bir adam o," diye ekledi.
"İyi ama, onu tanımıyorsun ki! Tersine, Öok iyi bir adamdır."
"Hayır hayır, kÄtÅ adam o. Her şeyi duydum."
' Peki, ne duydun bakalım?''
' 'Kızı Nataşa'yı affetmek istemiyor..."
"Ama Nataşa'yı seviyor!" diye karşı koydum. "Nataşa suÖlu olduğu halde o yine l kızını
dÅşÅnÅyor, onun iÖin ÅzÅlÅyor.''
"Neden kızını affetmiyor Äyleyse?.. Ama! artık affetse bile kızı ona gitmemeli."
"Nedenmiş o?"
"áÅnkÅ kızının sevgisine layık değil!" dedi Helen. "Babasından temelli ayrılsın. Gidip
sokaklarda dinlensin daha iyi. Babası da kızının
46
ã
dilendiğini gÄrerek ÅzÅlsÅn, acı Öeksin!"
áok heyecanlanmıştı, gÄzleri parlıyordu. BÄyle konuşmasının bir nedeni olmalıydı. Kısa bir
sessizlikten sonra:
"Beni o adamın evine mi gÄtÅrmek istiyorsunuz?" diye sordu.
"Evet, Helen."
"Hayır, gitmem oraya. Bir yere hizmetÖiliğe giderim daha iyi!"
"O nasıl sÄz Äyle, Helen? HiÖ senin hizmetÖilik etmene izin verir miyim sanıyorsun? Ne kadar
hırÖın ve gururlusun? áok acı Öekmiş olmalısın..."
Yataktan kalkarak masaya gittim. Helen hålå dÅşÅnceli dÅşÅnceli yere bakıyor, sesini
Öıkarmıyordu. Hazırlamam gereken yazı iÖin yeni getirdiğim kitapları karıştırırken okumaya
daldım.
"Hep bir şeyler yazıyorsunuz, nedir o yazdıklarınız?'' diye sordu Helen.
Ben kitaba dalmışken yavaşÖa yanıma sokulmuştu. ãrkek bir gÅlÅmsemeyle bakıyordu bana.
"TÅrlÅ şeyler," dedim. "Bu yazdıklarım iÖin para veriyorlar bana.''
"DilekÖe mi yazıyorsunuz?"

"Hayır, dilekÖe değil."
47"Gene de hava kararana kadar yatıp dinleneyim. Akşam dışarı Öıkacağım. Bir yere gitmem
gerek, Helen."
"Gerekli mi? Kime gideceksiniz? DÅn gelen adama mı?"
"Hayır, ona değil."
"İyi Äyleyse, dÅn sizi Öok ÅzdÅ ÖÅnkÅ. O zaman kızına gideceksiniz, değil mi?"
-"Onun kızı olduğunu nereden biliyorsun?"
"DÅn konuştuklarınızın hepsini işittim," diye karşılık vererek başını ÄnÅne eğdi. Kaşları
Öatılmıştı. "KÄtÅ bir adam o," diye ekledi.
"İyi ama, onu tanımıyorsun ki! Tersine, Öok iyi bir adamdır."
"Hayır hayır, kÄtÅ adam o. Her şeyi duydum."
' Peki, ne duydun bakalım?''
' 'Kızı Nataşa'yı affetmek istemiyor..."
"Ama Nataşa'yı seviyor!" diye karşı koydum. "Nataşa suÖlu olduğu halde o yine l kızını
dÅşÅnÅyor, onun iÖin ÅzÅlÅyor.''
"Neden kızını affetmiyor Äyleyse?.. Ama! artık affetse bile kızı ona gitmemeli."
"Nedenmiş o?"
"áÅnkÅ kızının sevgisine layık değil!" dedi Helen. "Babasından temelli ayrılsın. Gidip
sokaklarda dinlensin daha iyi. Babası da kızının
46
ã
dilendiğini gÄrerek ÅzÅlsÅn, acı Öeksin!"
áok heyecanlanmıştı, gÄzleri parlıyordu. BÄyle konuşmasının bir nedeni olmalıydı. Kısa bir
sessizlikten sonra:
"Beni o adamın evine mi gÄtÅrmek istiyorsunuz?" diye sordu.
"Evet, Helen."
"Hayır, gitmem oraya. Bir yere hizmetÖiliğe giderim daha iyi!"
"O nasıl sÄz Äyle, Helen? HiÖ senin hizmetÖilik etmene izin verir miyim sanıyorsun? Ne kadar
hırÖın ve gururlusun? áok acı Öekmiş olmalısın..."
Yataktan kalkarak masaya gittim. Helen hålå dÅşÅnceli dÅşÅnceli yere bakıyor, sesini
Öıkarmıyordu. Hazırlamam gereken yazı iÖin yeni getirdiğim kitapları karıştırırken okumaya
daldım.
"Hep bir şeyler yazıyorsunuz, nedir o yazdıklarınız?'' diye sordu Helen.
Ben kitaba dalmışken yavaşÖa yanıma sokulmuştu. ãrkek bir gÅlÅmsemeyle bakıyordu bana.
"TÅrlÅ şeyler," dedim. "Bu yazdıklarım iÖin para veriyorlar bana.''
"DilekÖe mi yazıyorsunuz?"
"Hayır, dilekÖe değil."
47Ona dilimin dÄndÅğÅ kadar, tÅrlÅ insanlar' Åzerine birÖok şeyler yazdığımı, sonunda
bunlardan hikayelerin ya da roman adı verdikleri kitapların oluştuğunu anlattım. BÅyÅk bir
dikkat ve ilgiyle dinledi. Sonunda:
"Nasıl yani, yazdıklarınız gerÖekten olan, sizin başınızdan geÖen şeyler mi?"
"Yoo, uyduruyorum."
"Neden uydurma şeyler yazıyorsunuz?"
"Bak, al şu kitabı, oku! Yazdıklarımın ne olduğunu o zaman anlayacaksın. Daha Änce bir kez
buna bakmıştın da. Okumasını biliyorsun, değil mi?"
"Tabii biliyorum."
"Oku Äyleyse, anlarsın. Bu kitabı ben yazdım."
"Siz mi? Okuyacağım..."
Bir şey daha sÄylemek istiyor, ama Öekiniyordu. Sonunda dayanamadı sordu.
"Bunlar iÖin Öok para veriyorlar mı size?"

"Belli olmuyor. Ara sıra iyi kazanıyorum, ama geciktirirsem, zamanında işi teslim1 edemezsem
hiÖ para vermiyorlar. GÅÖ bir iş bu, Helen."
"Demek zengin değilsiniz?"
"Zengin mi? Hayır, hem de hiÖ değilim."
"âyleyse ben de Öalışıp size yardım edeceğim."
ŞÄyle bir baktı. YÅzÅ kıpkırmızı olmuştu. GÄzlerini yere indirerek iki adım yaklaştı. Sonra
birden boynuma sarılarak yÅzÅnÅ gÄğsÅme bastırdı. Şaşırıp kalmıştım.
"áok seviyorum sizi... Gururlu değilim ben," diye mırıldandı. "DÅn de gururlu olduğumu
sÄylediniz... Hayır hayır, gururlu değilim, hiÖ değilim. Sizi Öok seviyorum. Beni seven bir tek
siz varsınız..."
GÄzlerinden yaşlar akıyordu. Dizlerinin Åzerine ÖÄkerek:
"Bir tek siz seviyorsunuz beni..." diye yineledi. "Siz... Yalnız siz seviyorsunuz..."
Kollarıyla sıkı sıkı dizlerime sarılmıştı. Uzun sÅredir bastırmaya Öalıştığı duyguları birden
boşanıvermisti. Bunca zamandır kendini tutmasını sağlayan yÅreğindeki garip direnci
kavrıyordum. Ne kadar inatla direndiyse de, sonunda sevgiye, şefkate duyduğu Äzleme karşı
koyama-yarak kendini bırakmıştı.
Dizlerimi saran kollarını gÅÖlÅkle ÖÄzebildim. Yerden kaldırarak kucağıma alıp sedire
gÄtÅrdÅm. YÅzÅme bakmaktan utanırcasına yastıklara kapanarak hıÖkıra hıÖkıra ağlıyordu.
Bir yandan da kÅÖÅcÅk eliyle sımsıkı yakalamış olduğu elimi bırakmıyordu.
Bir sÅre sonra yavaş yavaş duruldu. Ama
48
49hålå başını Öevirip yÅzÅme bakmaktan Öekiniyordu. Yalnız iki kez bakışlarımız şÄyle bir
karşılaştı. GÄzlerinin iÖinde yumuşak, aynı zamanda Årkek bir ifade vardı. Sonunda kızararak
gÅlÅmsedi.
"Nasılsın, Helen? Biraz rahatladın mı, benim gÅzel, duygulu Öocuğum?" diye sordum.
"Hayır, Helen demeyin artık bana..." diye fısıldadı.
"Helen demeyeyim mi? Ne diyeyim peki?"
"Nelli."
"Nelli mi? Neden Nelli? GerÖi Öok gÅzel bir ad... Pekala, madem Äyle istiyorsun, seni Nelli
diye Öağıracağım bundan bÄyle."
"Annem bana Nelli derdi. Yalnız o Öağırırdı beni bu adla. Annemden başka kimsenin bana
Nelli demesini istemiyordum. Ama şimdi... artık sizin de sÄylemenizi istiyorum. Sizi hep
seveceğim, her zaman."
Ne kadar sevgi dolu bir yÅreği vardı! Yine de kendisine Nelli demeye hak kazanabilmem iÖin
bunca zaman geÖmesi gerekmişti. Şimdi ise bÅtÅn yÅreğiyle bana bağlandığını gÄrÅyordum.
Biraz daha yatışmasını bekledikten sonra:
"Dinle beni Nelli," dedim. "Seni annenden başka kimsenin sevmediğini sÄyledin. Peki, deden
de gerÖekten sevmiyor muydu seni?"
51"Hayır, sevmiyordu..."
"Ama buraya geldiğin gÅn merdivenlerde onun iÖin ağlamıştın, hatırlıyor musun?"
"Sevmiyordu beni," diye yineledi. "KÄtÅydÅ o." YÅzÅnde acılı bir ifade belirdi.
"Ama zaten ondan kimseyi sevmesi beklenemezdi, Nelli," dedim. "Aklı pek de yerinde
sayılmazdı. Bilincini yitirmişti. Nasıl ÄldÅğÅnÅ anlatmıştım sana."
"Evet ama, son aylardaydı o, ÄlÅmÅnden kısa bir sÅre Änce kaybetmeye başlamıştı bilincini.
Her şeyi unutur olmuştu. BÅtÅn gÅn burada otururdu. Ben gelmesem iki ÅÖ gÅn aÖ susuz
kaldığı olurdu. Eskiden Öok daha iyiydi."
"Ne zamanlar?"
' 'Annem Älmezden Änce..."
"Demek dedenin yiyeceğini iÖeceğini sen getiriyordun?"
"Evet."

"Nereden alıyordun yemekleri? Bubnof'tan mı?"
"Hayır, hiÖbir zarman Bubnof'tan bir şey almadım," dedi kesinlikle; sesi titriyordu.
"Peki, nasıl alıyordun? Nereden para buluyordun?"
Nelli sustu. YÅzÅ sapsarı kesilmişti. Uzun uzun beni sÅzdÅkten sonra:
52
"Sokaklarda dileniyordum..." dedi. "Sadaka toplayıp dedeme ekmekle enfiye alırdım..."
"Deden buna izin veriyor muydu, Nelli?"
"ânceleri ona sÄylemedim dilendiğimi. Sonra Äğrenince dilenmem iÖin beni zorla sokağa
gÄndermeye başladı. Ben kÄprÅde, geÖenlerden sadaka dilenirken o da bir kenarda durup
beklerdi. Elime ne geÖse hemen Åzerime atılır, Öekip alırdı parayı. Sanki paraları ondan
saklayacakmışım, sanki sırf onun iÖin dilenmi-yormuşumgibi!"
Bunları sÄylerken acı acı gÅlÅmsÅyordu.
"BÅtÅn bunlar annemin ÄlÅmÅnden sonra oldu," diye ekledi. "O sıralar aklını iyice yitirmişti
artık."
"âyleyse anneni Öok seviyor olmalıydı. Neden onunla oturmuyordu?''
"Hayır, annemi hiÖ sevmezdi... Anneme Öok kızgındı. Bağışlamadı onu, tıpkı dÅnkÅ adam,
Nataşa'nın babası gibi!.."
Kısa bir sessizlikten sonra Nelli'nin yÅzÅnde yine acılı bir gÅlÅmseme belirdi. Bir şeyler
anımsamıştı.
"ânceleri Azorka anneminmiş," dedi. "Eskiden dedem annemi Öok severmiş. Annem evden
ayrılınca kÄpek dedemin yanında kalmış.
yÅzden dedem Azorka'yı Öok sever, ondan
53hiÖ ayrılm-kÄpek ÄlÅ
Annemi hiÖ affetmedi, ama asi de ÄldÅ."
i gÅlÅmseme kaybolmuştu. Bir sÅre ikimiz de konuşmadık. Sessizliği bu kez ben bozdum:
"Nelli, deden eskiden ne iş yapardı?"
Eskiden Öok zenginmiş. Ne iş yaptığını bilmiyorum. Annemin anlattığına gÄre bir fabrika
kurmak istiyormuş. Ben kÅÖÅkken annem her şeyi anlatmazdı. 'Zamanı gelince hepsini
Äğrenirsin, benim zavallı, mutsuz yavrum!' derdi. Bazen geceleri uyuduğumu sanarak kendi
kendine ağlar, beni Äper, 'mutsuz yavrum' derdi durmadan. Ben uyur gibi yapardım , ama
uyumazdım . " 1 "Annen neden ÄldÅ?"
"Veremden... BugÅnlerde Äleli altı hafta olacak."
"Dedenin zengin olduğu zamanları hatırlar mısın?"
"Ben daha o zamanlar dÅnyada yokmuşum ki! Annem, ben doğmadan Änce dedemin
yanından ayrılmış."
"Kiminle gitmiş?"
"Bilmiyorum," dedi Nelli alÖak sesle. "Yurt dışına gitmiş. Ben yabancı Ålkede doğmuşum."
55'' Yurt dışında mı? Nerede?''
"İsviÖre'de. Her yere gittim ben. italya'ya, Paris'e de gittim."
"Gittiğin yerleri anımsıyor musun, Nelli?"
"Evet, Öoğunu. Buraya dÄndÅğÅmÅz zaman annem hastalandı. GittikÖe yoksullaştık. ânce
annem uzun sÅre dedemi aradı. Hep, ona karşı suÖlu olduğunu sÄyleyerek ağlayıp dururdu.
Dedemin de yoksul dÅştÅğÅnÅ Äğrenince bÅsbÅtÅn ÅzÅldÅ. Dedeme sık sık mektup yazardı,
ama o hiÖ karşılık vermedi."
"Annen neden dÄndÅ buraya? Babası yÅzÅnden mi?"
"Bilmiyorum. Oysa orada, İsviÖre'de Öok iyi yaşıyorduk." Nelli'nin gÄzleri parladı. "Yalnız
annemle ikimizdik. Onun da sizin gibi Öok iyi yÅrekli bir arkadaşı vardı... Annemi buradayken
tanımış, ama o İsviÖre'de ÄlÅnce biz de annemle buraya geldik..."
"Demek annen o arkadaşıyla birlikte dedeni bırakıp gitmiş?"

"Hayır, onunla değil, bir başkasıyla. Ama
sonradan o adam da annemi bırakmış gitmiş..."
"Kimdi o adam, Nelli?" :
Nelli iri gÄzleriyle yÅzÅme baktı, ama:
karşılık vermedi. Annesinin kiminle gitmiş
olduğunu ve herhalde Nelli'nin babası olan i
56
adamı bildiği, anımsadığı aÖıkÖa belli oluyordu. Ama adamın adını bile sÄylemek ona Öok acı
geliyor olmalıydı.
Sorularımla ona daha Öok acı Öektirmek istemedim. Sinirli, tutkulu bir yaradılışı vardı, gene
de birden parlayan coşkusunu bastırmasını biliyordu. BÄylece aşılmaz bir gururla iÖine
kapanıyordu.
Beni bÅtÅn benliğiyle, neredeyse Älen annesi kadar Öok sevdiği halde pek seyrek olarak aÖılır,
iÖini dÄkerdi. O gÅnden sonra benimle kendi geÖmişinden konuşmaz oldu. Hatta anılarını
benden saklamak istiyor gibiydi. Ama o gÅn birkaÖ saat sÅren konuşmamızda onu en Öok
sarsan, en Öok Åzen anılarını anlattı.
Acıklı bir hikaye... Sık sık rastladığımız acılı olaylar, katı bencillikler, Öıkarlar, korkunÖ
ahlaksızlıklar cehenneminde yaşanan hikayelerden biri... İlerde Nelli'nin ağzından
dinleyeceğimiz acıklı bir ÄykÅ.
57r
İNATáI HASTA
Yağmurdan sırılsıklam olmuştum. Eve geldiğimde sabahın ÅÖÅydÅ. Kapıyı aÖarken iÖerden
bir inilti duydum. Nelli hemen kapının yanında, yerde yatıyordu. YÅzÅne bakınca korktum.
Değişmiş, bambaşka; bir insan olmuş-
tu. GÄzleri alev alev yanıyordu. Beni tanımamıştı
sanki. Bakışları son derece garipti. áok ateşi
vardı. Hemen eğilip kucakladım.
"Ne oldu sana Nelli?"
58
Bir şeyden korkarcasına titreyerek bana sokuldu. Acele, kesik kesik bir şeyler mırıldandı.
Bana bunları bir an Änce anlatmak iÖin beklemiş gibiydi. Ama sÄyledikleri bağlantısız, garip
şeylerdi, hiÖbirini anlayamadım. Sayıklıyordu.
Nelli'yi kucaklayıp yatağa gÄtÅrdÅm. Korku iÖinde, sanki onu birisinden korumamı istercesine
sıkı sıkı sarılmıştı boynuma. Yatakta elimi yakalayıp sımsıkı tuttu. Sanki gitmemden
korkuyor gibiydi. âyle sarsıldım, sinirlerim Äyle bozuldu ki, kendimi tutamayarak ağlamaya
başladım. Aslında ben de hastaydım.
Ağladığımı gÄrÅnce uzun sÅre kımıldamadan yÅzÅme baktı. Bir şeyler anlamak, ne olup
bittiğini kavrayabilmek iÖin bÅtÅn dikkatini toplamaya Öalışıyor, kendini alabildiğine
zorluyordu. Sonunda, yÅzÅnde beliren ifadeden durumu yavaş yavaş kavramaya başladığını
sezinledim.
Şiddetli sara nÄbeti geÖirenler, bir sÅre iÖin ne dÅşÅncelerini toparlayabilir, ne de anlaşılır bir
Öift sÄz sÄyleyebilir. Nelli de Äyleydi şimdi. Bana bir. şeyler sÄyleyebilmek iÖin olağanÅstÅ
Öaba harcıyordu. Ama kendisini anlayamadığımı gÄrÅnce, elini uzatarak gÄzyaşlarımı sildi.
Sonra boynuma sarılıp sevgiyle yanaklarımdan ÄptÅ.
Ateşi dÅşmÅyordu. Sık sık dalıyor, kendin-
59den geÖiyor ve durmadan sayıklıyordu. Bundan Änce de iki sara nÄbeti geÖirmiş, ama kolay
atlatmıştı. Bu ÅÖÅncÅsÅ Öok şiddetliydi anlaşılan. Yarım saat kadar başında bekledikten sonra,
j gerektiği zaman hemen uyanabilmek iÖin sedirin] kenarına sandalyeleri yan yana
sıralayarak^ soyunmadan uzandım. Mumu sÄndÅrmedim.

Nelli'nin yÅzÅ solgundu. Ateşten kavrulmuş dudaklarında kurumuş kan lekeleri vardı. Sara
nÄbeti geldiğinde dÅşerken ağzını bir yere Öarpıp-kanatmış olmalıydı. Nelli'ye acı ve sıkıntı
veren korku, uykuda bile onu bırakmıyordu. Ertesi gÅn ilk işim doktor Öağırmak olacaktı.
Nelli'nin hastalığının ilk dÄrt gÅnÅ doktor da, ben de Öok tasalanmış ve korkmuştuk. Anca
beşinci gÅn doktor beni bir kenara Öekerek, şimdilik korkacak bir şeyin kalmadığını, hasta-nın
yakında iyileşeceğini sÄyledi.
"âyleyse hastalığı atlattı, korkacak bir şe kalmadı demek?" dedim sevinerek.
"Evet, iyileşecek; ama Öok yaşamaz."
"Nasıl? áok yaşamaz mı? âlecek mi? Peki ama neden?" diye haykırmışım. Bu kesin yargı bir
anda yıkmıştı beni.
"Evet, hiÖ kuşku yok. Ne yazık ki yakında Älecek. áocuğun kalbinde doğuştan bir hastalık
var. En kÅÖÅk bir rahatsızlıkta, ufak bir
60
heyecanda gene yatağa dÅşer. Belki iyileşir, nÄbetleri atlatır, ama yeniden hastalanır ve
sonunda kalbindeki hastalıktan ÄlÅr."
"GerÖekten kurtulamaz mı, doktor? Bir Öaresi yok mu bunun?.. Olacak şey değil!.."
"âyle. Ancak koşullar Öok elverişli olur da neşelenmesi, yaşamdan sevinÖ duyması
sağlanabilirse belki Öocuğun ÄlÅmÅ geciktirilebilir. Hatta pek seyrek olmakla beraber, bu
hastalıktan kurtulanlara da rastlanmıştır... Yani kısacası bÅtÅn uygun koşulların biraraya
gelmesiyle hasta belki ÄlÅmden kurtulabilir. Ama hastalığın tam olarak geÖmesi sÄz konusu
değildir."
"Peki şimdi ne yapmalı?"
"áocuğa dingin bir yaşam sağlamalı. İlaÖlarını da dÅzenli almalı. Anladığım kadarıyla bu
kızın hırÖın, garip bir yaradılışı var. DÅzenli ilaÖ almayı hiÖ sevmiyor. Daha az Änce ilaÖ
iÖmemekte diretti."
"Evet, doktor, gerÖekten garip bir Öocuk. Ama bÅtÅn bunların hastalığından ileri geldiğini
sanıyorum. DÅn Öok uysaldı, bugÅn ise ilacını vermek istediğimde, kazara olmuş gibi,
uzattığım kaşığı dÅrtÅp ilacı yere dÄktÅ. Yeniden vermek istedim, bu kez ilaÖ kutusunu
elimden kapıp yere fırlattı. Sonra da hÅngÅr hÅngÅr ağlamaya başladı. Ağlaması, yalnızca onu
ilaÖ almaya
61zorlamamdan ileri gelmedi galiba."
"Ani heyecanlanma, Äfkelenme! Eskiden başından geÖen bÅyÅk acıların etkileri olmalı
bunlar."
Doktora, Nelli'nin başından geÖenleri bÅtÅn ayrıntılarıyla anlatmıştım. Nelli'nin hikayesi yaşlı
doktoru Öok etkilemişti.
"BÅtÅn bunlar hep birbirine bağlı," diye sÅrdÅrdÅ konuşması. "Hastalığı da bir bakıma bundan
ileri geliyor. Şimdilik tek Öıkar yol, Äncelikle verdiğim ilaÖları alması.İlaÖ konusuna Öok Änem
vermek gerekir."
Ertesi gÅn Nelli gene ÅzgÅn, neşesiz uyandı. Sorularıma hemen hiÖ karşılık vermedi. Bana
kızgın gibiydi. Ağzını aÖıp tek sÄz sÄylemiyordu. Yalnız arada bir beni gizliden gizliye
sÅzÅyordu. Bakışlarında hem dingin bir acı, hem de daha Änce hiÖ gÄrmediğim bir
yumuşaklık, bir sevgi vardı..
Kafasından neler geÖtiğini kestiremiyordum. Ona karşı bir suÖ işlemişim gibi, artık benimle
konuşmak istemiyordu sanki. OldukÖa acı geliyordu bu bana. Ben de surat asıp, bÅtÅn gÅn
onunla konuşmadım. Ama ertesi gÅn bu Öocuksu davranışımdan ÄtÅrÅ utandım kendimden.
Nelli sık sık ağlıyordu. Onu nasıl avutacağımı bilemiyordum. Bir gÅn suskunluğunu
63kendisi bozdu. O gÅn hava kararırken eve dÄnmÅştÅm. Tam iÖeri girdiğimde, Nelli'nin,
elindeki kitabı Öabucak bir yastığın altına gizlediğini farkettim. Ben yokken masamdan alıp
okuduğu bir romandı bu. Ama neden saklıyordu benden? Utanır gibi bir hali vardı. Ben de
olayı gÄrmemezlikten geldim.

Ben bir ara mutfaktayken, yatağından fırlayarak kitabı eski yerine koydu. Odaya dÇndÉğÉm
zaman beni yanına Ñağırdı. Sesi heyecanlıydı. DÇrt gÉnden beri benimle hemen hiÑ
konuşmamıştı.
"BugÉn... Nataşa'ya gidecek misiniz?" diye sordu tutuk bir sesle.
"Evet, Nelli. BugÉn onu mutlaka gÇrmem gerekiyor."
"Onu Ñok mu seviyorsunuz?"
"Evet, Nelli, onu Ñok seviyorum."
"Ben de seviyorum," dedi sesini alÑaltarak.
Bir an sustu, sonra Érkek Érkek yÉzÉme bakarak:
"Onunla birlikte oturmak isterdim," dedi.
Şaşırdım.
"Pek olacak şey değil bu, Nelli!" dedim. "Yanımda rahat değil misin?"
Birden kıpkırmızı kesildi.
"Onu demek istemedim," dedi. "Rahatım
64
tabii... Beni Naşata'nın annesinin babasının yanma vermek istiyordunuz. Ama ben onların
yanında oturmam. Nataşa'nın hizmetÑisi var mı?"
"Var."
"áyleyse hizmetÑisini gÇndersin, onun yerine beni alsın. Her işini yaparım. Para da istemem.
Onu seveceğim. Yemek yaparım, ortalığı temizler, Ñamaşırlarını yıkarım... Bunları sÇyleyin
ona!"
"Ama neden, Nelli? Nereden aklına esti bu? Hem Nataşa iÑin nasıl bÇyle dÉşÉnebilirsin? Seni
aşÑı, hizmetÑi olarak yanına almaya gÇnlÉ razı olur mu sanıyorsun? Eğer seni yanına
alabilecek olsa, kÉÑÉk kızkardeşi gibi oturmak isterdi seninle."
"Hayır istemem, Çylesini istemem..."
"Neden?"
Sustu. Dudakları titriyordu.Neredeyse ağlayacaktı. Sonunda:
"Sevdiği adam bir gÉn onu bırakıp gidecek, değil mi?" diye sordu.
àok şaşırdım.
"Nereden biliyorsun bÇyle olacağını, Nelli?"
Karşılık vermedi.
"Peki, sevdiği adamın bir gÉn Nataşa'yı bırakması seni neden bu kadar ilgilendiriyor?"
65kendisi bozdu. O gÉn hava kararırken eve dÇnmÉştÉm. Tam iÑeri girdiğimde, Nelli'nin,
elindeki kitabı Ñabucak bir yastığın altına gizlediğini farkettim. Ben yokken masamdan alıp
okuduğu bir romandı bu. Ama neden saklıyordu benden? Utanır gibi bir hali vardı. Ben de
olayı gÇrmemezlikten geldim.
Ben bir ara mutfaktayken, yatağından fırlayarak kitabı eski yerine koydu. Odaya dÇndÉğÉm
zaman beni yanına Ñağırdı. Sesi heyecanlıydı. DÇrt gÉnden beri benimle hemen hiÑ
konuşmamıştı.
"BugÉn... Nataşa'ya gidecek misiniz?" diye sordu tutuk bir sesle.
"Evet, Nelli. BugÉn onu mutlaka gÇrmem gerekiyor."
"Onu Ñok mu seviyorsunuz?"
"Evet, Nelli, onu Ñok seviyorum."
"Ben de seviyorum," dedi sesini alÑaltarak.
Bir an sustu, sonra Érkek Érkek yÉzÉme bakarak:
"Onunla birlikte oturmak isterdim," dedi.
Şaşırdım.
"Pek olacak şey değil bu, Nelli!" dedim. "Yanımda rahat değil misin?"
Birden kıpkırmızı kesildi.
"Onu demek istemedim," dedi. "Rahatım

64
tabii... Beni Naşata'nın annesinin babasının yanma vermek istiyordunuz. Ama ben onların
yanında oturmam. Nataşa'nın hizmetÑisi var mı?"
"Var."
"áyleyse hizmetÑisini gÇndersin, onun yerine beni alsın. Her işini yaparım. Para da istemem.
Onu seveceğim. Yemek yaparım, ortalığı temizler, Ñamaşırlarını yıkarım... Bunları sÇyleyin
ona!"
"Ama neden, Nelli? Nereden aklına esti bu? Hem Nataşa iÑin nasıl bÇyle dÉşÉnebilirsin? Seni
aşÑı, hizmetÑi olarak yanına almaya gÇnlÉ razı olur mu sanıyorsun? Eğer seni yanına
alabilecek olsa, kÉÑÉk kızkardeşi gibi oturmak isterdi seninle."
"Hayır istemem, Çylesini istemem..."
"Neden?"
Sustu. Dudakları titriyordu.Neredeyse ağlayacaktı. Sonunda:
"Sevdiği adam bir gÉn onu bırakıp gidecek, değil mi?" diye sordu.
àok şaşırdım.
"Nereden biliyorsun bÇyle olacağını, Nelli?"
Karşılık vermedi.
"Peki, sevdiği adamın bir gÉn Nataşa'yı bırakması seni neden bu kadar ilgilendiriyor?"
65diye sordum.
"Siz onu Ñok seviyorsunuz," dedi Nelli gÇzlerini yerden ayırmadan. "O adam gidince siz de
Nataşa'yla evlenirsiniz."
"Hayır, Nelli, o beni, benim onu sevdiğim gibi sevmiyor. Hem ben de... Hayır, Nelli, senin
dediğin olacak şey değil!"
"İkiziniz de hizmetÑisi olurdum," diye mırıldandı. "Mutlu yaşardınız..."
Nesi vardı bu Ñocuğun? Neden bÇyle olmadık şeyler kuruyordu kafasında, bir tÉrlÉ
anlayamıyordum. Nelli o akşam bir daha hiÑ konuşmadı.
66
KAàIŞ
Ertesi gÉn Nataşa'nın babası yaşlı ähmenev geldi. Ben de onu bekliyordum, ähmenev'ler
Nelli'yi almak istiyorlardı. Karısı Anna Ihmene-va ÇksÉz Ñocuğu yanına almaya razı olmuştu.
Bu konuyu onunla gizlice konuşmuştuk. Ona, babası tarafından lanetlenmiş bir kadının
Ñocuğunu karşısında gÇrmenin, kocası yaşlı İhmenev'in dÉşÉncesini etkileyebileceğini
sÇylemiştim. Bunun Ézerine kadıncağız, ÇksÉz Ñocuğu yanlarına almak iÑin kocasını
sıkıştırmaya başlamıştı. ähmenev de hemen razı olmuş, canla başla işe koyulmuştu. Karısının
hoşuna gidecek bir şey yapabileceği iÑin seviniyordu.
67Nelli, ähmenev'i daha ilk gÇrÉşmelerinde sevmemişti. Nataşa'yı bağışlamasını bir tÉrlÉ
hazmedemiyor du.
İhmenev doğrudan konuya girdi. Nelli'nin yanına gidip elini tuttu.
"Bir kızım vardı," dedi. "Onu canımdan Ñok severdim. Ama şimdi yok artık. áldÉ. Sen
evimde ve yÉreğimde onun yerini almak istemez misin?"
Bunu sÇylerken adamcağızın gÇzleri dolmuştu.
"Hayır, istemiyorum!" diye karşılık verdi Nelli başını kaldırmadan.
"Neden Ñocuğum? YeryÉzÉnde kimsen yok. Burada da sÉrekli kalamazsın. Ama bizim
yanımızda kendi evinde gibi olursun."
Nelli başını kaldırdı. Yatağında doğrularak yaşlı adamın yÉzÉne karşı:
"istemiyorum!" diye haykırdı. "àÉnkÉ kÇtÉ bir insansınız siz! Evet, kÇtÉsÉnÉz, Ñok
kÇtÉsÉnÉz! Ben de kÇtÉyÉm, herkesten kÇtÉyÉm. Ama siz benden de kÇtÉsÉnÉz!.."
Bunları sÇylerken Nelli'nin yÉzÉ sarardı; gÇzlerinden kıvılcımlar saÑıyordu. Titreyen
dudakları bembeyaz kesilmiş, heyecanla gerilmişti. İhmenev şaşkınlık iÑinde bakıyordu
Nelli'ye.

68
"Evet, benden daha kÇtÉsÉnÉz, ÑÉnkÉ kızınızı bağışlamak istemiyorsunuz. Kızınızı unutmak,
onun yerine yabancı bir Ñocuk almak istiyorsunuz. Ama insan kendi Ñocuğunu unutabilir mi
hiÑ? GerÑekten sevebilecek misiniz beni? Bana baktıkÑa yabancı bir Ñocuk olduğumu
dÉşÉnecek, unutmak istediğiniz kızınızı hatırlayacaksınız. Katı yÉrekli bir insansınız siz.
BÇyle insanların yanında yaşamak istemem!"
Nelli şimdi de kıpkırmızı kesilmişti. Bu arada bana da kaÑamak bir gÇz attı. Sonra gene
heyecanla sÉrdÉrdÉ saldırısını:
"Yarından sonra bayram. O gÉn herkes kucaklaşır, ÇpÉşÉr. Dargınlar barışır, bÉtÉn gÉnahlar
bağışlanır... Ama biliyorum... Siz... Yalnız siz bağışlamayacaksınız. Katı yÉreklisiniz ÑÉnkÉ.
Gidin yanımdan!"
Sonunda Nelli kendini tutamayarak hıÑkıra hıÑkıra ağlamaya başladı. Adamcağız şaşırdı,
sarsıldı, sapsarı kesildi. YÉzÉnde acılı, derin , Ñizgiler belirdi.
Nelli birden hıÑkırıklar arasında: "Neden, neden herkes benimle uğraşıyor?" diye haykırdı,
"istemiyorum, kimseden bir şey istemiyorum. Sokağa Ñıkıp dilenirim.''
"Nelli, ne oluyor sana bÇyle? Nelli kızım!" diye atıldım elimde olmadan. Ama bu Nelli'nin
69Çfkesini daha da artırdı.
"Evet, burada kalmaktansa, sokağa Ñıkar dilenirim!" diye haykırdı hıÑkırarak. "Annem de
dilenmişti... Daha kÉÑÉğÉm, kimse beni işe almaz. Ben de herkese el aÑar, dilenirim.
İstemiyorum, istemiyorum başka şey! KÇtÉyÉm ben, herkesten daha kÇtÉyÉm! Bakın, gÇrÉn
işte ne kadar kÇtÉ olduğumu!.."
Ve Nelli birdenbire yerinden fırlayarak masanın ÉstÉnde duran Ñay fincanımı alıp yere fırlattı.
"Kırıldı işte!" diyerek meydan okurcasına baktı yÉzÉme. "Yalnız iki fincanınız vardı. átekini
de kıracağım. Bakalım o zaman Ñayınızı neyle iÑeceksiniz?"
àılgın gibiydi. ãstelik bu Ñılgınlığından zevk duyuyordu sanki. Yaptığı şeyin ne kadar ayıp.ve
Ñirkin olduğunu kavradığı, bunun bilincinde olduğu halde kendini aşırılıktan alamıyordu.
"Bu kız hasta," dedi yaşlı adam, "ya da... ya da nasıl bir Ñocuk olduğunu ben anlamıyorum.
HoşÑa kal!"
Şapkasını alarak elimi sıktı. Bitkindi. Nelli adamcağızı korkunÑ bir şekilde aşağılamıştı.
BÉtÉn bu olanlardan Ñok Çfkelenmiştim. Odada ikimiz yalnız kalınca:
"Ona hiÑ acımıyor musun, Nelli?" diye
70bağırdım. "Utanmadın mı bÇyle yapmaya? Evet, iyi bir Ñocuk değilsin sen, gerÑekten
kÇtÉsÉn!"
Şapkamı falan almadan yaşlı adamın peşinden koştum. Onu sokak kapısına kadar geÑirmek,
en azından biraz olsun avutabilmek iÑin bir şeyler sÇylemek istiyordum. Bir yandan da
azarladığım Nelli'nin kireÑ gibi bembeyaz yÉzÉ gÇzÉmden gitmiyordu.
ähmenev'e yetiştiğimde:
"Zavallı Ñocuk, pek kırılmış," dedi yaşlı adam acı bir gÉlÉmsemeyle. "Onun derdi, ÉzÉntÉsÉ
Ñok. Oysa ben tutup ona kendi sıkıntımı, acımı dÇkmeye kalktım. Evet, evet, yarasını deştim
Ñocuğun. Tok aÑın halinden anlamaz, derler, ama aÑlar da bazen aÑların halinden gerÑekten
anlamıyor Haydi hoşÑa kal!"
Bir şeyler sÇylemeye davrandım, ama elini sallayarak konuşmama engel oldu.
"Beni avutmaya kalkışma," dedi biraz sinirli bir sesle. "àocuğa dikkat et, evden kaÑmasın!
áyle bir hali var."
Sonra bastonunu sallayarak, kaldırım taşlarına vura vura hızla uzaklaştı.
Yaşlı adamın sezgisi doğruymuş meğer. DÇndÉğÉmde Nelli'yi evde bulamayınca nasıl
olduğumu anlatamam. Koridora koştum, merdivenlerde aradım onu; hatta komşunun kapısını
72
Ñalıp sordum. Nelli'nin kaÑmış olacağına inanamıyor, inanmak istemiyordum, iÑimde korkunÑ
bir sıkıntıyla onu aramak iÑin yeniden sokağa fırladım. ánce Bubnof'un evine gidip tabutÑu-

nun karısına Nelli'yi sordum. Bubnof bir olay yÅzÅnden dÅnden beri karakoldaymış. Ama
Nelli'yi oradan ayrıldıktan sonra bir daha hiÖ gÄrmemişler.
Ne yapacaktım?
Akşama kadar sokaklarda dolaşıp durdum. âlesiye yorgun ve ÅzgÅn eve dÄnÅyordum. O
akşam Nataşa'da olmam gerekiyordu. Daha sabahtan haber gÄnderip beni Öağırtmıştı. Bir
yandan da Nelli'yi dÅşÅndÅkÖe yÅreğim burkuluyor du. Kafamın iÖi allak bullaktı. Nelli'nin
bÄyle davranmasının anlamı neydi? Nereye gitmiş olabilirdi? Nerede arayacaktım onu?
Kafamda binbir soruyla yÅrÅrken kÄprÅnÅn ÅstÅnde, hemen birkaÖ adım Ätemde birden
Nelli'yi gÄrdÅm. Sokak fenerinin arkasında duruyordu, beni gÄrmedi. Ona doğru koşmak
istedim, ama kendimi tuttum. Orada ne yaptığın Äğrenmek istiyordum.
Aradan on dakika kadar geÖti. Hålå orada, yoldan geÖenlerin ÄnÅnde duruyordu. Sonunda iyi
giyimli, yaşlı bir adamın yanına sokuldu. Adam yoluna devam ederken, elini cebine sokup
73Nelli'ye para verdi. Nelli eğilerek teşekkÅr etti.
O anda duyduklarımı anlatamam. YÅreğim acıyla burkuldu. O kadar sevdiğim, değer
verdiğim insan gÄzlerimin ÄnÅnde dileniyor, aşağılanıyordu. GÄzlerim yaşardı; aynı zamanda
da iÖimde mÅthiş bir Äfke uyandı. GÅÖ durumda olduğu, para gereksindiği iÖin dilenmiyordu.
Sokağa atılmış, kendi yazgısına bırakılmış bir Öocuk değildi ki! BÄyle davranmakla birilerini
şaşırtmak, sanki herkese meydan okumak istiyordu.
Yaşlı İhmenev haklıydı. Nelli yaşama kırgındı; yarası deşilmişti. Bir tÅrlÅ iyileşemiyor-du.
Ama bizi, kendisine karşı yaptığımız hangi haksızlıkla suÖlayabilirdi? Yoksa Öılgınca
davranışlarıyla beni şaşırtmak, yÅreğime korku dÅşÅrmek mi istiyordu? Ama hayır, bu da
olamazdı. áÅnkÅ şu anda yalnızdı ve benim kendisini dinlenirken gÄrdÅğÅmÅ bilmiyordu.
âyleyse neden sadaka istiyordu? Ne yapacaktı parayı?
Nelli, kÄprÅden geÖen adamdan parayı aldıktan sonra caddeye indi, pırıl pırıl aydınlatılmış bir
dÅkkanın ÄnÅne geldi. Burada topladığı paraları saymaya başladı. Ben de on adım kadar
gerisindeydim Avucundayeteri kadar para vardı anlaşılan. Sabahtan beri dileniyor
74
olmalıydı. Avcunu sıkı sıkı yumarak karşı kaldırıma geÖti, orada bir dÅkkana girdi. Ben de
dÅkkanın aÖık kapısına yaklaşarak Nelli'nin iÖerde ne yapacağını gÄzetlemeye başladım.
Parayı tezgahın Åzerine bıraktı. Karşılık olarak kendisine bir Öay fincanının uzatıldığını
gÄrdÅm. Bu sabah bana ve Ihmenev'e, kendisinin ne kadar kÄtÅ olduğunu gÄstermek iÖin
kırdığı fincana Öok benzeyen basit bir Öay fincanıydı. Adam fincanı kağıda sararak Nelli'ye
verdi. Nelli noşnut bir yÅzle acele dÅkkandan Öıktı. Bana doğru yaklaşırken:
"Nelli!" diye seslendim.
ãrkerek sıÖradı. Başını kaldırıp yÅzÅme baktı. Bu arada fincan parmaklarının arasından
kayarak kaldırıma dÅşÅp kırıldı. Nelli'nin yÅzÅ solgun, yorgunluktan bitkindi, ama bÅtÅn olup
bitenleri gÄrdÅğÅmÅ anlayınca birden kıpkırmızı kesildi. Dayanılmaz bir utanÖtan ileri gelen
bir kızarmaydı bu.
Elinden tutup eve gÄtÅrdÅm. Yolda hiÖ konuşmadık. Eve gelince bir sandalyeye oturdum.
Nelli gÄzlerini yere indirmiş, deminki gibi solgun bir yÅzle karşımda duruyordu.
DÅşÅnceliydi. Utancından yÅzÅme bakamıyordu.
"Dilendin mi, Nelli?"
"Evet," diye fısıldayarak başını iyice ÄnÅne
76
eğdi. . . .
"Sabah kırdığın fincanın yerine yenisini
alabilmek iÖin mi dilendin?
"Evet."

"Bu fincan yÅzÅnden sana bir şey dedim mi, azarladım mı seni? Yaptığın işin ne kadar
uygunsuz, ne kadar bencil bir davranış olduğunun gerÖekten farkında değil misin? GÅzel bir
şey mi bu, utanmıyor musun? HiÖ mi?.."
"Utanmıyorum..." diye fısıldadı ancak duyulabilir bir sesle. Yanağından bir damla yaşın aşağı
sÅzÅldÅğÅnÅ gÄrdÅm.
"Ayıp bir şey bu..." dedim. "Nelli, yavrum, eğer sana karşı bir suÖ işledimse, bağışla beni,
barışalım."
YÅzÅme baktı. GÄzlerinden yaşlar boşanıyordu.
Kollarıma atıldı.
77
NELLİ'NlN âYKãSã
Nelli, canı sıkkın, bir kÄşeye bÅzÅlmÅş, garip garip yÅzÅme bakıyordu. Yanına, sedire
oturdum, ellerini ellerime alarak:
"Nelli, meleğim," dedim, "bize iyilik etmek, hepimizi gÅÖ durumdan kurtarmak ister misin?"
Hayretle yÅzÅme baktı."Nelli, bÅtÅn umudumuz şimdi sende! Bir baba var. Onu gÄrdÅn,
tanıyorsun. DÅn buraya gelerek senden, kendi kızının yerini almanı rica etmişti. Kızı Nataşa,
sevdiği adam iÖin babasının evini bıraktı ve bu yÅzden babası Ihmenev'in lanetine uğradı.
Nataşa'nın sevdiği adam ise şimdi onu yÅzÅstÅ bıraktı. Bu adam. bir Prensin oğlu. Prens kÄtÅ,
Öok kÄtÅ bir insan. Nataşa'yla evlenmesine engel olmak iÖin oğlunu bugÅn uzak bir yere
gÄnderdi. Kendisi de hemen Nataşa'ya giderek ona hakaret etti. Hatta kızcağızla alay etti.
Beni anlıyorsun, değil mi Nelli?"
Siyah gÄzleri parlıyordu. Başını Äne eğerek alÖak sesle:
"Anlıyorum," diye mırıldandı.
"Nataşa yalnız ve hasta. Şimdi dinle beni. Gel, seninle Nataşa'nın annesine, babasına gidelim.
Biliyorum, babasını sevmiyorsun, ama seninle birlikte oraya gitmemiz gerekiyor, iÖeri girince
senin orada kalmak ve Nataşa'nın yerini almak istediğini sÄyleyeceğim. Kızına lanet ettiği
iÖin yaşlı adam şu sıralar Öok gÅÖ durumda. GerÖi şimdi kızının adını bile duymak istemiyor,
ama gerÖekte onu Öok seviyor, onunla barışmak istiyor. Beni dinliyor musun, Nelli?"
"Dinliyorum," diye fısıldadı gene.
Nelli'yle konuşurken gÄzlerim yaşarmıştı. O
82
da Årkek Årkek bakıyordu bana.
"Bana inanıyor musun, Nelli?"
"İnanıyorum."
"âyleyse birlikte gideceğiz oraya. Seni Öok iyi karşılayacaklar ve bir sÅrÅ sorular soracaklar.
O zaman ben de sÄze karışarak konuyu senin eskiden nasıl yaşamış olduğuna getirecek ve
anneni, dedeni soracağım. Bana anlattığın gibi, onlara da her şeyi anlat, Nelli. Eğer bunları
anlatırsan, yaşlı Ihmenev de aynı şeyleri ta yÅreğinde duyacak, senin anlattıklarını yaşamış
gibi olacak. áÅnkÅ Prensin oğlunun bugÅn Nataşa'yı bırakıp gittiğini ve kızının aşağılanmış,
dÅşmanlarının alaylarına, hakaretlerine karşı Öaresiz, korunmasız, yapayalnız kaldığını
biliyor. Hepsini biliyor... Nataşa'yı kurtar, Nelli!.. Gelecek misin?"
"Evet."
GÅÖlÅkle soluk alıyordu. Nelli'yi elinden tuttum, dışarı Öıktık. âğleden sonra saat iki
sularıydı. Hava kararmaya başlamış, fırtına bekleniyordu. Ne zamandır havada bunaltıcı bir
sıcak vardı. Uzaktan gÄk gÅrÅltÅleri duyulmaya başlamıştı bile.
Bir arabaya bindik. Nelli yol boyunca konuşmadı. Yalnız arada bir beni o garip, anlaşılmaz
bakışıyla sÅzÅyor, gÄğsÅ hızlı hızlı
83inip kalkıyordu. Arabada ona sarılmış otururken, kÅÖÅk yÅreğinin elimin altında yerinden
fırlayacakmışcasına Öarptığını duyuyordum.

Yol bitip tÅkenmeyecekmiş gibi geldi bana. Sonunda vardık. Yaşlı karı kocanın yanına
girerken heyecandan yÅreğim duracak sandım. Ne pahasına olursa olsun, yalnızca af ve barış
sağlamak zorunda olduğumun bilincindeydim.
Saat ÅÖ olmuştu, àhmenev Öok ÅzgÅn ve hastaydı. Kanepeye uzanmıştı. Bitkin gÄrÅnÅyordu.
YÅzÅ solgun, başı sarılıydı. Yanında oturan karısı Anna İhmeneva zaman zaman sirkeli suyla
kocasının şakaklarını ıslatıyordu. Bizi karşılarında gÄrÅnce ikisi de şaşırdı.
"Nelli'yi getirdim," dedim iÖeri girerken. "DÅşÅnÅp taşındıktan sonra size gelmeye kendi
karar verdi. Onu yanınıza alın ve sevin..."
İhmenev kuşkulu gÄzlerle baktı bana. Gelişimizin ne gibi gizli nedenleri olduğunu Äğrenmek
istercesine bir bana, bir Nelli'ye bakıyordu.
Nelli titriyordu. Elimi sıkı sıkı tutmuş, gÄzlerini yerden kaldırmıyordu. Yalnız arada bir,
yakalanmış kÅÖÅk, vahşi bir hayvan gibi sağa sola kaÖamak bakıyordu. Bir anda her şeyi
kavrayan Anna àhmeneva kendini Öabuk toparladı. Hemen Nelli'yi kucakladı, ÄpÅp okşadı.
84
Hatta birazcık ağladı da. Nelli'yi elinden tutarak usulca yanına oturttu. Nelli onu merak ve
şaşkınlık iÖinde yan yan sÅzÅyordu.
Yaşlı kadın bundan sonra ne yapması gerektiğini kestiremediğinden, soran gÄzlerle saf saf
yÅzÅme baktı, àhmenev ise elini alnına gÄtÅrerek kısık bir sesle:
"áok başım ağrıyor," dedi. Hålå konuşmadan oturuyorduk. SÄze nereden başlayacağımı
bilemiyordum. Oda hafif karanlıktı. GÄğÅ kara bulutlar kaplamıştı. GÄk gÅrÅltÅleri
geliyordu.
"Bu fırtına pek zamansız," dedi yaşlı İhmenev. "Ama hatırlıyorum, otuz altı yılında bizim
bÄlgede fırtınalar daha da erken başlamıştı."
Anna İhmeneva iÖini Öekerek Årkek Årkek: "Semaveri hazırlayayım mı?" diye sordu. Kimse
cevap vermeyince tekrar Nelli'ye
dÄnerek:
"Adın ne senin, yavrum?" diye sordu. Nelli alÖak sesle adını sÄyledi ve başını daha
da Äne eğdi.
"Nelli adı herhalde Helen'in kısaltılmışı
olacak?" dedi Anna àhmeneva. "Evet." Tekrar bir sessizlik oldu.
85"GerÖekten kimsen yok mu senin, yavrum?"
"Yok."
' 'Anneciğin Äleli Öok mu oldu?''
"Hayır, Öok olmadı."
"Annen yabancıydı herhalde? Sonra bana dÄnerek: "âyle anlatmıştınız, değil mi?" diye sordu
yaşlı kadın.
Nelli yardım istercesine siyah gÄzlerini bana Öevirdi. GÅÖlÅkle ve dÅzensiz soluk alıyordu.
"Dedesi ingiliz'di," diye aÖıkladım. "Nelli burada değil, yabancı bir Ålkede doğmuş."
' 'Anneciğin babanla Avrupa'ya mı gitmiş?'' diye sordu Anna İhmeneva.
Nelli birden kıpkırmızı kesildi. Anna İhmeneva sorularında fazla ileri gittiğini anlayarak,
kocasının Äfkeli bakışları altında hemen kendini toparladı. Beriki ise karısına dik dik bakıp
başını pencereye Öevirdi. Sonra birden karısına dÄnerek:
"Annesini kÄtÅ, aşağılık herifin biri kandırmış, "dedi. "Annesi o adamla birlikte babasının
evinden kaÖmış, babasının bÅtÅn parasını da adama vermiş. Adam, annesini kandırarak
paraları aldıktan sonra yabancı Ålkelere gÄtÅrmÅş ve kadıncağızı orada yÅzÅstÅ bırakarak
Öekip gitmiş. Bunun Åzerine iyi bir insan
86
annesine mis. Ama bu iyi insan da
ÄlÅnce, b yıl kadar Änce gene babasının yanına dÄnmek istemiş. BÄyle anlatmıştın, değil
mi?" Yaşlı adam tutuk bir sesle sormuştu bunu

ana.
Son derece heyecanlanmış olan Nelli yerinden kalkarak kapıya doğru yÉrÉdÉ.
"Gel buraya, Nelli!" diye yaşlı adam ona elini uzatarak. "Gel, otur, buraya, yanıma
otur!"
Eğilerek Nelli'nin alnından ÇptÉ ve usulca saÑlarını okşadı. Nelli'nin bÉtÉn gÇvdesi titriyordu.
Anna İhmeneva ise, bu ÇksÉz kızı okşayan kocasını duygulu, umut dolu bakışlarla
seyrediyordu.
"Anneni kÇtÉ bir insanın mahvettiğini biliyorum, Nelli," dedi İhmenev. "Ahlaksız, kÇtÉ bir
insandı o adam. Annenin dedeni sevdiğini saydığını da biliyorum."
"Annem dedemi, onun kendisini sevdiğinden daha Ñok seviyordu," dedi Nelli Érkek ama kesin
bir sesle.
"Nereden biliyorsun?" diye sordu yaşlı adam. Sesinde Ñocuksu bir sabırsızlık vardı. Bu
durumundan neredeyse kendi de utanmıştı.
"Biliyorum," diye karşılık verdi Nelli. "DÇnÉşÉnde annemi yanına almadı... Kovdu
87onu!.."
Ihmenev'in bir şeyler sÇylemek, dedesini haklı bulduğunu belirtmek istediğini sezinledim,
ama o susmakla yetindi. Karısı ise, Çzellikle bu konu Ézerinde konuşmanın sÉrmesini istiyor
ve inatla konuyu daha da aÑmaya Ñalışıyordu:
"Peki, o zamanlar deden sizi yanma almayınca ne yaptınız, nerede oturdunuz?" diye sordu.
"Biz buraya gelince dedemi Ñok aradık, ama uzun sÉre bulamadık. Annem bana, dedemin bir
zamanlar Ñok zengin olduğunu, bir fabrika kurmayı tasarladığını, ama annemle yurt dışına
giden adamın, annemden dedemin bÉtÉn paralarını aldığını ve bir daha geri vermediğini
anlatmıştı. Bu yÉzden dedem anneme Ñok kızgınmış. Annem ona karşı suÑlu durumdaymış.
Gene de dÉnyada dedemden başka kimsesi yokmuş. Bunları anlatırken hep ağlardı... Daha biz
buraya gelirken yolda: 'Beni bağışlamayacak!' diyordu. 'Ama belki seni severde senin sayende
beni de affedebilir.' BÇyle dÉşÉnÉyordu annem. Bir yandan da dedeme gitmekten Ñok
korkuyordu... Eskiden dedemle nasıl yaşadıklarını anlatırdı. Dedemin o zamanlar dÉnyada en
Ñok sevdiği insan annemmiş. Annem akşamları ona piyano Ñalar, kitap okurmuş. Dedem de
ona
88
bir Ñok armağanlar verirmiş.... Annem buraya geldiğimizde Ñok hastaydı. Uzun sÉre dedemi
aradık, ama bulamadık. Bir evin bodrum katında kendimize bir oda kiraladık..."
"Zavallı hasta kadın, bodrum kÇşelerinde, ha?" diye haykırdı Anna ähmeneva.
"Evet... bodrum kÇşelerinde!" diye karşılık verdi Nelli. Sonra daha canlı bir sesle şÇyle ekledi:
"Annem bana hep: 'Yoksul olmak gÉnah değildir, zengin olup yoksulları kÉÑÉk gÇrmek,
onları ezmek gÉnahtır!' der, Tanrı'nın bÇyle insanları cezalandıracağını sÇylerdi." İhmenev:
"Altıncı Cadde'deki şu Bubnof'un evini kiralamıştınız, değil mi?" diye sordu.
"Hayır, Çnce MeşÑenskaya'da oturduk," diye aÑıkladı Nelli. Kısa bir sessizlikten sonra
anlatmaya devam etti: "àok karanlık ve nemliydi orası. Annem bÉsbÉtÉn hastalandı. Gene de
o zamanlar hålå sokağa Ñıkabiliyordu. Ben onun Ñamaşırlarını yıkarken ağlardı. Aynı bodrum
katında yaşlı dul bir kadınla emekli bir memur oturuyordu. Memur her gÉn eve sarhoş gelir,
bÉtÉn gece gÉrÉltÉ eder, bağırıp Ñağırırdı. O adamdan Ñok korkardım. Annem beni yatağına
alır, korkacak bir şey olmadığım sÇylerdi. Oysa emekli memur bağırıp, kÉfÉrler
89 l
savururken annem de korkudan titrerdi. Bir keresinde adam yaşlı dul kadını dÇvmeye kalktı.
Annem kadına acıdı, onu korumak istedi. O zaman adam anneme vurdu, ben de ona
vurdum..."
Nelli bir an durdu. Anıları onu coşturmuştu. GÇzleri parlıyordu.

"Aman Tanrım!" diye haykırdı Anna İhmeneva. Nelli'nin anlattıklarını bÅyÅk bir ilgiyle
dinliyor ve gÄzÅnÅ ondan hiÖ ayırmıyordu. Nelli de saygılı bir tavırla ondan yana dÄnerek
ÄykÅsÅne devam etti:
"Bunun Åzerine annem beni elimden tutarak sokağa Öıktı. Akşam geÖ saatlere kadar
sokaklarda dolaşıp durduk. BÅtÅn gÅn ağzımıza tek lokma koymamıştık. Akşam hava
kararırken bÅyÅk bir caddeden geÖiyorduk. Annem birden durarak: 'Azorka! Azorka!' diye
bağırdı. Bunun Åzerine bÅyÅk, tÅysÅz bir kÄpek anneme doğru koşarak ulumaya, ÅstÅne
atılmaya başladı. O sırada annemin yÅzÅ korkudan kireÖ gibi bembeyaz kesilmişti. Elinde
bastonuyla gÄzlerini yerden kaldırmadan yÅrÅyen uzun boylu, yaşlı bir adamın dizlerine
kapandı. Bu son derece zayıf ve kÄtÅ giyimli yaşlı adam dedemdi... Onu ilk kez o gÅn
gÄrÅyordum. Dedem de bu olaydan Öok sarsılmış, yÅzÅ sapsarı olmuştu. Annemin,
90
ÄnÅnde diz ÖÄkerek ayaklarına sarıldığını gÄrÅnce kendini geri Öekip annemi itti ve
bastonuyla kaldırım taşlarına vurarak hızla oradan uzaklaştı. Azorka bir sÅre bizim yanımızda
kaldı. Durmadan kesik kesik havlıyor, annemi yalıyordu. Sonra koşup, ağzıyla dedemin
eteğinden tutup geri Öekmek istedi. Ama dedem bastonuyla Azorka'ya vurdu. Azorka yeniden
bizim yanımıza dÄnmek isteyince dedem onu yanına Öağırdı. O zaman zavallı Azorka uluya
uluya dedemin peşinden gitti. Annem ise yerde ÄlÅ gibi yatıyordu, insanlar başına toplandı,
polis geldi. Ben durmadan ağlıyor, annemi yerden kaldırmaya Öalışıyordum. Sonunda
doğrularak Öevresine bakındı ve birlikte oradan uzaklaştık. Başımıza toplanan insanlar
başlarını sallayarak arkamızdan baktılar..."
Nelli hem soluk almak hem de biraz gÅÖ toplayabilmek iÖin durdu. YÅzÅ Öok solgundu, ama
bakışlarında kesin kararlılığın parıltıları vardı. Sonunda her şeyi olduğu gibi anlatmaya karar
vermişti.
"Annen babasına haksızlık etmiş, ona karşı bÅyÅk bir suÖ işlemiş, babası da haklı olarak onu
itmiş, istememiş," dedi àhmenev. Bunu biraz kararsız, gene de oldukÖa haşin, sert bir sesle
91sÄylemişti.
"Annem de Äyle sÄyledi," dedi Nelli heyecanla, "Eve giderken yolda bana: 'Bu senin deden,
Nelli,' dedi. 'Ona karşı suÖluyum. GÄrdÅğÅn gibi o da beni lanetledi. Bu yÅzden Tanrı beni
cezalandırıyor.' O akşam ve sonraki gÅnler hep aynı şeyi sÄyledi."
Nelli anlatırken sessizce ağlayan yaşlı Anna àhmeneva:
"Peki, ÄbÅr eve nasıl geÖtiniz?" diye sordu.
"Annem o gece hastalandı. Bu arada komşumuz dul kadın, Bubnof un evinin bodrumunda bir
oda bulmuştu. ãÖÅncÅ gÅn yaşlı dulla birlikte o odaya taşındık. Ama annem artık yatağa
dÅşmÅştÅ. ãÖ hafta yataktan kalkmadı. Ben baktım ona. Paramız kalmamıştı. Yaşlı dul kadın
bize yardım etti... Annem iyileşip yataktan kalkınca bana Azorka'yıda anlattı: Bir gÅn
Öocuklar Azorka'nın boynuna bir ip bağlamışlar; nehre doğru sÅrÅkleyip, onu boğmak
istiyorlarmış. Annem kÄpeği Öocukların elinden kurtarmış. Dedem Azorka'yı gÄrÅnce
gÅlmeye, kÄpekle alay etmeye başlamış. Bunun Åzerine kÄpek kaÖmış. Annem ağlamaya
başlayınca dedem Öok şaşırmış, ÅzÅlmÅş. Azorka'yı bulup getirene yÅz lira vereceğini
bildirmiş. ãÖ gÅn sonra Azorka gerÖekten bulunmuş. Dedem de o gÅnden sonra
92
Azorka'yı gevmeye başlamış. Hele annem o kadar severmiş ki, kÄpeği kendi yatağında
yatırırmış. Annemin anlattığına gÄre Azorka, Änceleri gezgin cambazların kÄpeği olmalıymış.
Salta durmak, sırtında maymun taşımak, tÅfekle selam durmak gibi tÅrlÅ becerileri varmış.
Annem sonradan dedemi bırakıp evden ayrılınca, dedem Azorka'yı alıkoymuş ve hep onunla
dolaşır olmuş, àşte bu yÅzden annem o gÅn sokakta Azorka'yı gÄrÅnce dedemin de orada
olduğunu hemen anlamış."
93
"Dedeni bir daha gÄrmediniz mi?" diye sordu Anna àhmeneva.

"Ben gÄrdÅm. Annem iyileştikten sonra bir gÅn yolda rastladım. ânce karşımda Azorka'yı
gÄrdÅm. Sonra başımı kaldırıp bakınca dedemi tanıdım. Korkudan hemen yana Öekilerek
duvara yaslandım. Dedem de beni tanıdı ve uzun uzun yÅzÅme baktı. âyle korkunÖtu ki
bakışı, ÄdÅm koptu.. .Sonra hiÖbir şey sÄylemeden yÅrÅyÅp gitti. Azorka da beni tanımıştı.
Eve geldiğim zaman, annem ÅzÅlÅp gene hasta olmasın diye bu olaydan hiÖ sÄz etmedim, iki
gÅn sonra tam bakkalın kÄşesini dÄndÅğÅm sırada yine dedem ve Azorka'yla burun buruna
geldim. Hemen yan sokağa saparak bakkalın ÄbÅr sokağa bakan kapısından iÖeri girdim. Ama
karşımda yine onları bulunca Äyle korktum ki, yerimden kıpırdayamaz oldum. Dedem
karşımda duruyordu. Gene uzun uzun yÅzÅme baktı. Sonra saÖlarımı okşadı ve elimden tutup
dışarı Öıkardı. Birlikte yÅrÅmeye başladık. Azorka da kuyruğunu sallayarak peşimizden
geliyordu. Dedem artık vÅcudunu dik tutamıyor, bastonuna dayanarak yÅrÅyordu. Beni
kÄşede ÖÄrek ve elma şekeri satan bir gezgin satıcıya gÄtÅrdÅ. Horoz ve balık biÖiminde
ÖÄrekler, şekerler aldı. CÅzdanından para Öıkarırken eli o kadar titriyordu ki, yere beş
94
kuruş dÅşÅrdÅ. Parayı yerden alıp kendisine uzattım. Almadı. áÄrekleri, şekerleri verdi ve
yine saÖlarımı okşayarak hiÖbir şey sÄylemeden uzaklaştı. Eve gidince anneme her şeyi
anlattım. ânce kulaklarına inanamadı, sonra Äyle sevindi, Äyle sevindi ki, bÅtÅn gÅn beni soru
yağmuruna tuttu. Dedeme karşı daha yakın davranmamı, ondan korkmamamı, onunla
konuşmamı tembih etti. Ertesi sabah dedemi bulmam iÖin beni birkaÖ kere sokağa yolladı.
Meğer arkamdan hemen o da Öıkıyor ve beni izliyormuş. Babasını bir kez daha olsun
gÄrebilmek iÖin ardımdan sokaklara Öıktığından ÅşÅttÅ, gene hastalanarak yatağa dÅştÅ."
Nelli bir ara durdu. Kısa bir sessizlik oldu. Kimseye bakmadan birkaÖ kez derin derin soluk
aldıktan sonra ÄykÅsÅne bıraktığı yerden
başladı:
"Dedeme ancak bir hafta sonra tekrar rastladım. Bana gene ÖÄrek ve elma şekeri aldı. Bu
karşılaşmamızda da hiÖ konuşmadı. Yanımdan ayrıldıktan sonra gizlice peşine takıldım.
Dedemin nerede oturduğunu Äğrenip anneme anlatmayı Änceden kafama koymuştum. Beni
gÄrmesin diye uzaktan ve yolun karşı kaldırımından yÅrÅyordum. Evi oldukÖa uzaktaydı.
BÅyÅk bir apartmanın dÄrdÅncÅ katında oturu-
95yordu. GeÖ saatlerde eve dÄndÅm. Annem, bunca zaman nerede olduğumu bilmediği iÖin
korkmuş, beni merak etmişti. Olup biteni kendisine anlatınca Öok sevindi ve hemen ertesi
sabah dedeme gitmeye karar verdi. Ama sabah kalkınca dÅşÅnmeye başladı. Korkuyordu
dedeme gitmekten. ãÖ gÅn hep gidip gitmemek arasında bocaladı ve sonunda korkusundan
gidemedi. Beni yanına Öağırarak: 'Bak, Nelli,' dedi, 'şimdi hasta olduğum iÖin dışarı
Öıkamıyorum. Ama dedene bir mektup yazdım. Ona gidip bu mektubu ver. Mektubu nasıl
okuyacağına, ne sÄyleyeceğine iyice dikkat et. ânÅnde diz ÖÄkÅp ayaklarına kapan, ellerini Äp
ve anneni bağışlaması iÖin yalvar ona...' Dedemin evine gittim. Oturduğu dairenin kapısında
sÅrgÅ yoktu. AÖıp iÖeri girdim. Masada oturmuş ekmekle patates yiyordu. Azorka da ÄnÅnde,
kuyruk sallıyordu. Evin pencereleri kÅÖÅk, iÖerisi karanlıktı. Bir masayla bir tek iskemle vardı
odada. Yalnız oturuyordu. Yaklaştım. âyle ÅrktÅ ki, yÅzÅ bembeyaz kesildi, titremeye
başladı. Ben de korkmuştum. Bir şey sÄylemeden mektubu masanın ÅstÅne bıraktım. Dedem
mektubu gÄrÅnce Öok Äfkelendi. Yerinden fırlayarak bastonunu kapıp Åzerime atıldı. Ama
vurmadı, kolumdan tutup beni kapı dışarı etti. Daha
96
dÄrdÅncÅ katın merdivenlerini bile inmemiştim ki, dedemin kapısı aÖıldı. Dedem okumadığı
mektubu ardımdan fırlattı. Eve gidip bÅtÅn gÅn ağladım. Annem durumu Äğrenince tekrar
yatağa dÅştÅ..."
Tam o sırada kuvvetli bir gÄk gÅrlemesi duyuldu ve sağanak halinde boşanan yağmur camlara
vurmaya başladı. Odanın iÖi iyice karanlık olmuştu. Yaşlı kadın Öok korktu. Hepimize bir
sessizlik ÖÄkmÅştÅ.

"Şimdi geÖer," dedi àhmenev pencereye bakarak. Sonra ayağa kalkıp odanın iÖinde bir aşağı
bir yukarı dolaşmaya başladı.
Nelli yan gÄzle onu izliyordu. Aşın heyecanlıydı. Tekrar koltuğuna oturan İhmenev:
"Peki, sonra ne oldu?" diye sordu.
Nelli Årkek Årkek Öevresine bakmıyordu.
"Dedeni bir daha gÄrmedin mi?"
"GÄrdÅm..."
"Anlat, anlat hadi yavrum!" diye atıldı İhmenev'in karısı.
"Bu olaydan sonra ÅÖ hafta gÄrmedim onu. Kış geldi, kar yağmaya başladı. Dedeme yine aynı
yerde rastlayınca Öok sevindim. áÅnkÅ, annem, dedemin bir daha hiÖ gÄrÅnmeyeceğini
dÅşÅnerek Öok ÅzÅlÅyordu. Dedemi gÄrÅnce hemen karşı kaldırıma kaÖtım. Ondan kaÖtığımı
97anlasın istiyordum. Arkama dÄnÅp baktığımda dedemin hızlı hızlı peşimden geldiğini
gÄrdÅm. Bana yetişemeyeceğini anlayınca o da koşmaya, 'Nelli! Nelli!' diye seslenmeye
başladı. Azorka da peşimdeydi. O zaman dedemin yaşlı haline acıdım, durdum. Dedem
yaklaştı, elimden tuttu. Birlikte yÅrÅmeye başladık. Ne kadar ÅzgÅn olduğumu anlayınca
eğilip beni ÄptÅ. Sonra yırtık ayakkabılarıma baktı, başka ayakkabım olup olmadığını sordu.
Ona hemen, annemin hiÖ parası olmadığını, komşuların sırf acıdıkları iÖin bize yiyecek
verdiklerini anlattım. Dedem gene hiÖ konuşmadan beni Öarşıya gÄtÅrÅp bir Öift Öizme aldı,
hemen orada giymemi sÄyledi. Bir dÅkkana uğradık, yine bÄrek ve şeker aldı. Evine
geldiğimiz zaman bÄreği yememi sÄyledi. Ben bÄrek yerken o da beni seyrediyordu. Azorka
Än ayaklarını masaya dayamış, bÄrek istiyordu. Ona da bir parÖa verdim. Dedem gÅldÅ ve
bÄrek bitince şekerleri verdi. Sonra saÖlarımı okşadı, okuma yazma bilip bilmediğimi sordu.
Bildiğim şeyleri anlattım. Bunun Åzerine her gÅn saat ÅÖte gelmemi, bana ders vereceğini
sÄyledi. Sonra arkamı dÄnÅp pencereden yana bakmamı ve haber verene kadar başımı
Öevirmememi istedi. Dediğini yaptım, ama yine de yan gÄzle ne yaptığına bakmaktan kendimi
alamadım. Yastık-
98
lardan birini ucundan sÄktÅ ve iÖinden dÄrt lira Öıkardı. 'Bunları sana veriyorum, yalnız senin
olacak!' dedi. Almak iÖin uzandım, ama sonra durup dÅşÅndÅm ve: 'Yalnız kendim iÖin
almam,' dedim. Dedem birden Äfkelendi. 'Peki, peki, nasıl istersen Äyle yap!' dedi.
Eve dÄnÅnce anneme her şeyi anlattım. Ama annemin durumu gittikÖe kÄtÅleşiyordu. Tabut-
Öuya sık sık gelen bir tıp Äğrencisi anneme bakıyor, ona ilaÖ veriyordu.
Hemen her gÅn dedeme gitmeye başladım; annem Äyle istiyordu. Dedem bana din ve
coğrafya kitapları aldı. YeryÅzÅnde hangi Ålkelerin olduğunu, oralarda ne tÅr insanların
yaşadığını anlatıyor, Tanrı'nın herkesi nasıl bağışladığını sÄylÅyordu. Kendisine soru
sormam Öok hoşuna gidiyordu. Bazen hiÖ ders yapmadığımız, yalnızca Azorka'yla
oynadığımız da oluyordu. Azorka beni Öok seviyordu. Ona baston ÅstÅnden atlamasını
Äğrettim. Dedem gÅlÅyor, hep saÖlarımı okşuyordu. Dedem az gÅlerdi. Bazen Öok konuşur,
sonra birden susar ve gÄzleri aÖık olduğu halde, sanki uyuyakalmış gibi, Äyle saatlerce
otururdu. Bazen geldiğimde onu bÄyle dalmış, sandalyesinde oturur bulurdum. Daldığı
zamanlar hiÖbir şey duymazdı. Uzun sÅre bekler, geldiğimi duysun diye
99ÄksÅrÅrdÅm. Ama o başını kaldırıp da bakmazdı bile. O zaman ben de Öıkıp giderdim.
Annem dÄnÅşÅmÅ dÄrt gÄzle beklerdi. Yataktan Öıkamıyordu. Ona her şeyi anlatırdım. Bir
gÅn dedeme, annemin kendisim Öok sevdiğini sÄyledim. Somurtarak dinledi. Kızmıştı, ama
bir şey sÄylemedi. Annemin onu bu kadar sevdiği ve durmadan oun sorduğu halde, kendisinin
annemle neden hiÖ ilgilenmediğini sordum. Bunun Åzerine dedem Äfkelenerek beni kapı dışarı
etti. Bir sÅre kapının ÄnÅnde bekledim. Az sonra kapıyı aÖarak beni yeniden iÖeri aldı. Ders
yapmaya başladık. Din dersiydi. Ona dedim ki: 'Tanrı bize: Birbirinizi sevin, size yapılan
kÄtÅlÅkleri bağışlayın! dediği halde, siz neden annemi bağışlamak istemiyorsunuz?'

O zaman yerinden fırlayarak, bÄyle sÄylememi bana annemin Äğretmiş olduğunu haykırdı ve
beni o gÅn ikinci kez evden kovdu, bir daha da gelmememi sÄyledi.
'Bundan sonra isteseniz de gelmem!' diyerek Öıkıp gittim.
Dedem ertesi gÅn o evden taşınmış..."
O arada yağmur dinmişti. İhmenev pencereye dÄnerek:
"Bu yağmur Öabuk geÖer demiştim, dindi işte!" dedi. "Bakın, hava aÖtı bile."
100
Yaşlı kadın hayretle kocasına baktı. Sonra Nelli'nin ÄykÅsÅnÅ kesti diye Äfkelendi, Nelli'yi
kucağına oturtarak:
"Anlat sen bana yavrucuğum!" dedi. "Ben dinliyorum seni. Varsın, kÄtÅ yÅrekli insanlar
dinlemesin..."
Kadıncağız daha sÄzlerini bitiremeden ağlamaya başlamıştı. Nelli soran gÄzlerle yÅzÅme
baktı.
"Anlatmana devam et, Nelli!" dedim.
"ãÖ gÅn dedeme gitmedim. O gÅnlerde annemin durumu Öok kÄtÅleşmişti. Paramız
kalmamıştı. Artık ne ilaÖ alabiliyor, ne de bir lokma yiyecek bulabiliyorduk. Komşularımızın
da ellerinde avuÖlarında bir şey kalmamıştı. Hatta bazıları, sırtlarından geÖiniyoruz diye bizi
suÖlamaya, arkamızdan konuşmaya başladılar. ãÖÅncÅ gÅnÅn sabahı kalkıp giyindim. Annem
nereye gittiğimi sordu.
'Dedeme, para istemeye gidiyorum,' dedim.
Sevindi. áÅnkÅ ona, dedemle aramızda geÖenleri, beni nasıl kovduğunu anlatmış ve bir daha
ona gitmeyeceğimi sÄylemiştim. Annem buna Öok ÅzÅlmÅş, ağlamış, yine de dedeme
gitmemin gerektiğini sÄyleyerek beni yatıştırmak
istemişti.
O gÅn dedemin taşınmış olduğunu duyunca
101
n
yeni evini sorup Äğrendim. Beni karşısında gÄrÅnce Åzerime yÅrÅdÅ, Äfkesinden tepiniyordu.
Onun Äfkesine aldırmayarak, annemin Öok ağırlaştığını, ilaÖ almak iÖin para gerektiğini,
yiyecek hiÖbir şeyimizin kalmadığını sÄyledim. Dedem bağırarak beni kapıdan dışarı,
merdivenlere doğru itti. Para verene kadar gitmeyeceğimi sÄyledim. Merdivenlere oturup
beklemeye başladım. Biraz sonra kapıyı aÖtı, benim orada oturduğumu gÄrÅnce iÖeri girip
kapıyı kapadı. BirkaÖ kez bÄyle kapıya Öıkıp benim hålå bekleyip beklemediğime baktı.
Sonunda kapıyı dışardan kilitleyip tek sÄz sÄylemeden Azorka' yla birlikte yanımdan geÖerek
sokağa Öıktı. Ben de sesimi Öıkarmadım ve oturduğum yerden kalkmadım.
Hava iyice karardıktan sonra dÄndÅ eve. Merdivenlerde bana Öarpınca:
'Kim var orada?' diye bağırdı.
'Benim,'„ dedim.
Hålå merdivenlerde oturduğumu gÄrÅnce Öok şaşırdı. Uzunca bir sÅre orada ÄnÅmde durdu.
Sonra hızla yukarı Öıktı, kapıyı aÖıp iÖeri girdi. Elinde birtakım bakır paralarla kapıya gelip
paraları ÄnÅme, merdivenlere doğru fırlattı.
'Al!' diye haykırdı. 'Elimde olan bÅtÅn para
102bu... Annene de onu lanetlediğimi sÄyle!'
Kapıyı Öarparak iÖeri girdi. Paralar merdivenlere saÖılmış, basamaklardan aşağılara
yuvarlanmıştı. Dedem, paraları bu karanlıkta bulamayacağımı dÅşÅnmÅş olmalı, elinde bir
mumla tekrar kapıda gÄrÅndÅ. Mum ışığında paraları buldum. Dedem de yardım etti.
Eve gelince parayı anneme verip her şeyi olduğu gibi anlattım. Bunun Åzerine anneciğimin
hastalığı daha da arttı. O gece ben de hastalandım. Ertesi gÅn ateşim Öıktı. Ama aklımdan
Öıkmayan tek şey, dedeme olan kızgınlığımdı. Annem bir ara dalınca sokağa Öıkıp dilenmeye

aşladım. BirkaÖ kişi acıdı, Öıkarıp para verdiler. Yeteri kadar para toplayınca dedeme gittim.
Kapıyı aÖıp eşikte durarak avucumdaki paraların hepsini dedemin ÄnÅne fırlattım.
'işte paranız!' dedim. 'Annemi lanetlediğiniz iÖin paranıza ihtiyacı yok!'
Sonra kapıyı Öarparak hemen kaÖtım oradan.
Annemin hastalığı gittikÖe ağırlaştı. HiÖ paramız yoktu. Birlikte oturduğumuz yaşlı dul
kadınla, annemden habersiz dilenmeye başladık. Ama kısa bir sÅre sonra kiracılar durumu
farkettiler ve annemi, beni dilenciliğe yollamakla
104
suÖladılar. Bunun Åzerine annem yataktan kalkarak giyindi, beni elimden tutup sokağa
Öıkardı. GÅÖlÅkle yÅrÅyebiliyordu, iki adımda bir durup kaldırıma oturuyordu. YÅrÅrken ona
destek olmaya Öalışıyordum. Dedeme gitmek istediğini, kendisini ona gÄtÅrmemi
sÄylÅyordu. Oysa gece olmuştu. BÅyÅk bir caddeye Öıktık. Annem birden fenalaştı ve oraya
yığılıverdi. Bayılmıştı. Bizi polise gÄtÅrmek istediler, ama araya bir bey girdi. Bana
adresimizi sordu ve kendi arabasıyla bizi eve kadar getirdi. O gÅnden sonra annem bir daha
kalkamadı. ãÖ hafta sonra
da ÄldÅ..."
"Peki, ya babası?" diye atıldı Anna Ihmeneva."Deden bağışlamadı mı onu?"
"Hayır, bağışlamadı," diye karşılık verdi Nelli. Ağlamamak iÖin kendini tutmaya Öalışıyordu,
"ÄlÅmÅnden bir hafta Änce annem beni
yanına Öağırarak:
'Bir kere daha git dedene, Nelli!' dedi.
'Son bir kere daha! Gelip beni affetmesi iÖin
yalvar ona. BirkaÖ gÅne kadar Äleceğimi, seni
yeryÅzÅnde yapayalnız bırakacağımı, bÄyle
Älmenin bana Öok acı geldiğini sÄyle...'
Gittim. Dedemin kapısını Öaldım. AÖtı ve beni gÄrÅnce hemen kapıyı yÅzÅme Öarpmak istedi.
Ama ben kapıyı iki elimle sıkı sıkı tutarak:
105bu... Annene de onu lanetlediğimi sÄyle!'
Kapıyı Öarparak iÖeri girdi. Paralar merdivenlere saÖılmış, basamaklardan aşağılara
yuvarlanmıştı. Dedem, paraları bu karanlıkta bulamayacağımı dÅşÅnmÅş olmalı, elinde bir
mumla tekrar kapıda gÄrÅndÅ. Mum ışığında paraları buldum. Dedem de yardım etti.
Eve gelince parayı anneme verip her şeyi olduğu gibi anlattım. Bunun Åzerine anneciğimin
hastalığı daha da arttı. O gece ben de hastalandım. Ertesi gÅn ateşim Öıktı. Ama aklımdan
Öıkmayan tek şey, dedeme olan kızgınlığımdı. Annem bir ara dalınca sokağa Öıkıp dilenmeye
başladım. BirkaÖ kişi acıdı, Öıkarıp para verdiler. Yeteri kadar para toplayınca dedeme gittim.
Kapıyı aÖıp eşikte durarak avucumdaki paraların hepsini dedemin ÄnÅne fırlattım.
'işte paranız!' dedim. 'Annemi lanetlediğiniz iÖin paranıza ihtiyacı yok!'
Sonra kapıyı Öarparak hemen kaÖtım oradan.
Annemin hastalığı gittikÖe ağırlaştı. HiÖ paramız yoktu. Birlikte oturduğumuz yaşlı dul
kadınla, annemden habersiz dilenmeye başladık. Ama kısa bir sÅre sonra kiracılar durumu
farkettiler ve annemi, beni dilenciliğe yollamakla
104
suÖladılar. Bunun Åzerine annem yataktan kalkarak giyindi, beni elimden tutup sokağa
Öıkardı. GÅÖlÅkle yÅrÅyebiliyordu, iki adımda bir durup kaldırıma oturuyordu. YÅrÅrken ona
destek olmaya Öalışıyordum. Dedeme gitmek istediğini, kendisini ona gÄtÅrmemi
sÄylÅyordu. Oysa gece olmuştu. BÅyÅk bir caddeye Öıktık. Annem birden fenalaştı ve oraya
yığılıverdi. Bayılmıştı. Bizi polise gÄtÅrmek istediler, ama araya bir bey girdi. Bana
adresimizi sordu ve kendi arabasıyla bizi eve kadar getirdi. O gÅnden sonra annem bir daha
kalkamadı. ãÖ hafta sonra
da ÄldÅ..."

"Peki, ya babası?" diye atıldı Anna Ihmeneva."Deden bağışlamadı mı onu?"
"Hayır, bağışlamadı," diye karşılık verdi Nelli. Ağlamamak iÖin kendini tutmaya Öalışıyordu,
"ÄlÅmÅnden bir hafta Änce annem beni
yanına Öağırarak:
'Bir kere daha git dedene, Nelli!' dedi.
'Son bir kere daha! Gelip beni affetmesi iÖin
yalvar ona. BirkaÖ gÅne kadar Äleceğimi, seni
yeryÅzÅnde yapayalnız bırakacağımı, bÄyle
Älmenin bana Öok acı geldiğini sÄyle...'
Gittim. Dedemin kapısını Öaldım. AÖtı ve beni gÄrÅnce hemen kapıyı yÅzÅme Öarpmak istedi.
Ama ben kapıyı iki elimle sıkı sıkı tutarak:
105'Annem Älecek, sizi Öağırıyor, gelin!' diye haykırdım.
Beni dışarı itip kapıyı kapadı. Anneciğime dÄndÅm, yanına uzanıp boynuna sarıldım. Bir şey
sÄylemedim... O da bana sarıldı ve hiÖbir şey sormadı..."
Bu sırada yaşlı İhmenev masaya tutunarak gÅÖlÅkle yerinden doğruldu. Garip, bulanık
gÄzlerle hepimize teker teker baktı, sonra bitkin bir halde koltuğuna yığıldı. Karısı artık ona
hiÖ bakmıyordu bile. Nelli'ye sarılmış, hıÖkırıyordu.
"âleceği gÅnÅn akşamı beni yanına Öağırdı," diye anlatmasını sÅrdÅrdÅ Nelli. "Elimi tuttu:
'BugÅn Äleceğim, Nelli...' dedi. Daha başka şeyler de sÄylemek istiyordu, ama konuşacak
gÅcÅ kalmamıştı. YÅzÅne baktım, o ise artık beni gÄrmÅyor, yalnızca sıkı sıkı elimi tutuyordu.
Usulca elimi Öekip dışarı fırladım.. HiÖ durmadan koşarak dedeme gittim. Beni karşısında
gÄrÅnce yerinden doğruldu. Korkudan yÅzÅ bembeyaz kesilmişti. Titriyordu. Elini tuttum.
'âlÅyor!' dedim.
O zaman allak bullak oldu. Hemen bastonunu kaparak ardımdan dışarı fırladı. Şapkasını bile
almayı unutmuştu. Hava soğuktu. Birlikte koşmaya başladık. Annemin birazdan Äleceğini
biliyordum, onun iÖin bir araba
106
J
tutmasını sÄyledim, ama dedemin cebinde araba tutacak parası yoktu. Azorka da
peşimizdeydi. Hep birlikte hiÖ durmadan koşuyorduk. Dedem yorulmuştu, gÅcÅ tÅkenmek
Åzereydi. Bir ara dÅştÅ. GÅÖlÅkle ayağa kaldırıp yÅrÅtmeye Öalıştım. Ancak hava
karardığında eve varabildik. Annem ÄlmÅştÅ. Dedem onu gÄrÅnce ellerini oğuşturdu.
BÅtÅn vÅcudu titriyordu. Anneme doğru bir adım attı, ama hiÖbir şey sÄylemedi. O
zaman kendimi tutamayarak elinden Öekip haykırdım:
'Bak işte, katı yÅrekli, kÄtÅ adam, bak!
Lanetlediğin kızına bak!'
Dedem korkunÖ bir Öığlık atarak oraya
yığıldı..."
Anna İhmeneva hıÖkırıklar iÖinde Nelli'ye
sarılarak:
"Bundan sonra ben... ben senin annen olacağım, Nelli!" diye haykırdı. "Benim evla-dımsın
sen artık... Gel Nelli, gidelim buradan! KÄtÅ insanları, katı yÅreklileri bırakıp gidelim!
isterlerse kendi Äz kızlarını bağışlamasınlar Tanrı onlara hepsinin hesabını soracak... Gidelim
Nelli, gidelim buradan!''
Yaşlı kadının bÄylesine heyecanlanabileceği-aklıma gelmezdi. İhmenev de oturduğu
koltuktan doğrulmuştu. Ayağa kalkarak tutuk bir sesle
107karısına sordu:
''Nereye gitmek istiyorsun, Anna?''
"Ona! Kızıma! Nataşa'ya!" diye haykırdı Anna Ihmeneva ve Nelli'yi kapıya doğru Öekti.
"Dur! Dur, bekle!"

"Artık bekleyecek ne kaldı, katı yÅrekli adam? Yeteri kadar bekledim. HoşÖa kal!"
Ama yaşlı kadın başını Öevirip de kocasına bakınca, şaşkınlığından donup kaldı, àhmenev
şapkasını almış, titreyen elleriyle paltosunu giymeye Öalışıyordu.
"Sen de mi... sen de mi bizle geliyorsun?" diye haykırdı karısı. BÄylesi bir mutluluğa
inanmaktan korkuyor gibiydi.
"Nataşa, nerede benim Nataşa'm?" diyebildi sonunda İhmenev inlercesine. "Nerede o? Nerede
benim kızım? Geri verin bana Nåtaşa'mı! Nerede, nerede o?"
Uzattığım bastonunu kaparak kapıya doğru atıldı.
"Bağışladı! Bağışladı!" diye haykırıyordu yaşlı kadın.
Ancak İhmenev eşiğe kadar bile gelemedi. Kapı birden bire aÖıldı ve Nataşa koşarak odaya
daldı. YÅzÅ sapsarı, gÄzleri Öakmak Öakmaktı. Giysisi buruşmuş, yağmurdan sırılsıklam
olmuştu. Babasını karşısında gÄrÅnce kollarını ona doğru uzatarak ayaklarına kapandı.
108
NELLİ'NlN âLãMã
Nelli, àhmenev'lerin gÄzbebeği olmuştu. Nataşa onu o kadar seviyordu ki, sonunda Nelli de bu
sevgiye bÅtÅn yÅreğiyle karşılık vermiş, ona bağlanmıştı.
Zavallı Öocuk! YeryÅzÅnde kendisini bu kadar Öok seven insanların olabileceğini hiÖ
dÅşÅnmemişti. O kÅÖÅk, hırÖın yÅreğinin yumuşadığını, artık hepimize aÖıldığını sevinÖle
gÄrÅyorduk. İÖinde yalnızca kuşku, acı ve garip inatÖılığının gelişmesine yolaÖan geÖmişine
karşılık, burada herkesin kendisine gÄsterdiği sevgiye bÅyÅk bir coşku ve iÖtenlikle cevap
veriyordu. Gene de uzun sÅre inatÖılığından vazgeÖememiş, insanlarla barışmış olmanın
getirdiği, iÖinde
109biriken sevinÖ gÄzyaşlarını tutmuştu. Ama sonunda sevgimize yenildi, kendini bıraktı.
En Öok Nataşa'yı, sonra da yaşlı İhmenev'i seviyordu. Ben ise onun iÖin vazgeÖilmez bir varlık
olup Öıkmıştım. Uzunca bir sÅre kendisini gÄrmeye gelmesem, hastalığı artıyordu. Yine de
Nelli hålå duygularını, sevgisini doğrudan ve aÖıkÖa gÄstermekten Öekiniyordu.
Sağlığı konusunda hepimiz tasalıydık. âyle uzun boylu konuşulup tartışılmadan, sessizce,
Nelli'nin İhmenev'lerin yanında temelli kalması kararlaştırılmıştı. Ama İhmenev'lerin bu
kentten ayrılacakları zaman yaklaştıkÖa, Nelli'nin durumu da giderek kÄtÅleşiyordu.
Hastalığının ne olduğu kesinlikle anlaşılamadı. Son gÅnlerde bir tÅrlÅ geÖmeyen sÅrekli ateş
ve heyecan onun yataktan kalkmasına engel oluyordu.
àhmenev onu Äz kızı Nataşa kadar seviyordu. Nelli'yi neşelendirip gÅldÅrmeyi Öok iyi
beceriyordu. Odasına girer girmez hemen iÖerden kahkahalar, gÅlÅşmeler gelirdi. Nelli
kÅÖÅcÅk bir Öocuk gibi seviniyor, yaşlı adama takılarak onunla şakalaşıyor, tÅrlÅ
maskaralıklar yapıyor, gÄrdÅğÅ dÅşleri anlatıyordu. Durmadan birtakım hikayeler uyduruyor,
onun da kendisine bu tÅr şeyler anlatmasını istiyordu.
Bir akşam Nelli'ye iyi geceler dileyip odadan
111ayrıldıktan sonra İhmenev bana:
"Tanrı onu Öektiğimiz acıların karşılığı olarak yolladı bize," dedi.
Hemen her akşam İhmenev'lerde biraraya geliyorduk. Arada bir, Nelli'ye bakan yaşlı doktor
da bize katılıyordu. Adamcağız İhmenev' lere yÅrekten bağlanmıştı. O zaman Nelli'yi
koltuğuna oturtarak, Öevresine sıralandığımız yuvarlak masanın yanına getiriyorduk. Balkon
kapısını aÖardık. Batmakta olan gÅneşin kızılım-sı ışınları kÅÖÅk bahÖeyi aydınlatırdı.
BahÖeden taze yeşilliklerin, yeni aÖmış leylakların kokuları gelirdi.
O akşam Nelli her zamankinden daha yorgun, daha heyecanlıydı. Doktor onu bÅyÅk bir
tedirginlikle izliyordu. Ama Nelli ille de konuşmak, iÖini dÄkmek istedi. GeÖ saatlere kadar
bize yabancı Ålkelerdeki yaşamından, annesiyle oralarda neler yaptıklarından sÄzetti.
Konuşmasını kesmedik. O sıralar annesiyle Öok gezmişler. áıktıkları dağlardaki buzulları,
Öav-lanları, İtalya'daki gÄlleri, vadileri, değişik ÖiÖekleri, ağaÖları, oralarda yaşayan kÄylÅleri,
giysilerini, gÅneşten yapmış yÅzlerini, başlarından geÖen tÅrlÅ yaşantıları, bÅyÅk kentleri,

sarayları, rengarenk ışıklarla aydınlatılan bÅyÅk bir kilisenin kubbesini, gÅney Ålkelerinde
sıcak
deniz kıyılarına serpiştirilmiş kentleri, kasabaları bÅyÅk bir heyecanla anlattı.
Daha Änce yabancı Ålkelerdeki anılarından hiÖ bÄyle ayrıntılı sÄzetmemişti. Hepimiz kulak
kesilmiş, bÅyÅk bir merakla dinliyorduk. O gÅn kendisinden duyduklarımız, şimdiye kadar
anlattıklarından Öok değişik, bambaşka şeylerdi. Ama sonunda Nelli fenalaştı. Onu odasına
gÄtÅrdÅk. Doktor hem korkmuş, hem de onun bu kadar konuşmasına ses Öıkarılmadığı iÖin
kızmıştı. Nelli baygınlık geÖiriyordu.
Biraz kendine gelir gibi olunca benimle konuşmak istedi. Herkes odadan Öıktıktan sonra:
"Onlarla birlikte gideceğimi sanıyorlar, ama gitmeyeceğim, gidemem ÖÅnkÅ..." dedi. "Bir sÅre
sende kalmak istiyorum. SÄylemem gereken şey buydu."
Nelli'yi yatıştırmaya Öalıştım, àhmenev'lerin onu kendi kızları gibi sevdiklerini, bÄyle bir şeyin
herkesi Åzeceğini sÄyledim.
"Hayır, gidemem!" diye karşılık verdi Nelli kararlı bir tavırla. "DÅşlerimde sık sık annemi
gÄrÅyorum. Bana, onlarla gitmememi, burada kalmam gerektiğim sÄylÅyor. áok gÅnah
işlemişim, dedemi yalnız bırakmışım. Bunları sÄylerken hep ağlıyordu annem. Burada kalıp
112
113dedeme bakmak istiyorum."
Şaşırdım.
"Ama deden Öoktan ÄldÅ, Nelli," dedim.
Biraz dÅşÅndÅkten sonra dikkatle gÄzlerimin iÖine baktı.
"Dedemin nasıl ÄldÅğÅnÅ bir daha anlat-sana!" dedi. "Başından sonuna kadar her şeyi anlat!"
Bu isteği garibime gitti, ama oturup olayı bÅtÅn ayrıntılarıyla anlatmaya başladım. Nelli' nin
sayıkladığını, geÖirdiği fenalıktan ÄtÅrÅ bilincinin tam yerinde olmadığını sanıyordum. Oysa
beni bÅyÅk bir dikkatle dinledi. Dedesinin ÄlÅmÅnÅ anlatırken, ateşten Öakmak Öakmak
olmuş, kor gibi parıldayan gÄzlerini Åzerimden hiÖ ayırmadan sonuna kadar dinledi.
Anlatmam bitince kısa bir sÅre dÅşÅndÅkten sonra:
"Hayır, dedem Älmedi," dedi. "Annem sık sık dedemden sÄzediyor. DÅn ben de anneme:
'Dedem ÄldÅ,' deyince Öok ÅzÅldÅ ve ağlayarak dedemin ÄlmÅş olamayacağını, beni
kandırmaya Öalıştıklarını sÄyledi. Ona gÄre şimdi dedem, bizim de bir zamanlar yaptığımız
gibi sokaklarda dolaşıyormuş."
"BÅtÅn bunlar dÅş, Nelli, hastalığın getirdiği dÅşler."
"Ben de Äyle sanıyordum. O yÅzden
114
kimseye sÄzÅnÅ etmedim, yalnız sana anlatmak istedim. BugÅn sen gelmezden Änce uyuya
kalmışım. Bu kez dedemi de gÄrdÅm dÅşÅmde. Evinde oturmuş beni bekliyordu. KorkunÖ bir
gÄrÅnÅşÅ vardı. áok zayıflamıştı. Bana, kendisinin de, Azorka'nın da iki gÅndÅr ağızlarına tek
lokma koymadıklarını sÄyledi. áok Äfkeliydi, durmadan suÖluyordu beni..."
Onu yatıştırmaya Öalıştım. Sonunda bu saplantıdan onu vazgeÖirebildiğimi sanıyordum.
DÅşÅnde gene dedesini gÄreceği iÖin uyumaktan korktuğunu sÄyledi. İÖtenlikle kucakladı
beni.
"Ama gene de seni bırakamam!" dedi yÅzÅnÅ yÅzÅme dayayarak. "Dedem olmasaydı bile
senden ayrılmazdım."
Nelli'nin bu kadar ağırlaşması herkesi korkutmuştu. Doktora alÖak sesle, Nelli'nin bÅtÅn bu
sayıklamalarını, hayallerini anlatarak, hastalığı Åzerine ne dÅşÅndÅğÅnÅ sordum.
"Kesin bir şey sÄylenemez," diye karşılık verdi. "Onu kollamaya, hastalığın gelişimini
izlemeye Öalışıyorum. Ancak iyileşmesi kesinlikle sÄzkonusu değil. âlecek. İhmenev'lerin
adına da Öok ÅzÅlÅyorum. Yarın diğer doktor arkadaşlarıma danışacağım. Onlar da bir kere
Nelli'yi gÄrÅp muayene etsinler... Zavallı sevgili yavru! Ne kadar da canlı, duygulu bir
insan!.."

115Nelli artık yataktan Öıkamaz olmuştu. İki hafta sÅren ÄlÅm savaşı boyunca doğru dÅrÅst
kendine gelemedi. O garip dÅşlerden, hayallerden tam kurtulamadı. Bilinci bulanıklaştı.
âlÅmÅne kadar, dedesinin kendisini Öağırdığına inandı. Uykusunda sık sık ağlıyordu.
Odada yalnız kaldığımız bir gÅn, ateşten yanan kÅÖÅk elleriyle elimi tuttu:
"Ben âldÅkten sonra Nataşa'yla evlen!" dedi.
Uzun sÅredir kafasını kurcalayan bir dÅşÅnce olmalıydı bu. Sesimi Öıkarmadım,
gÅlÅmseyerek karşılık verdim ona. Bunun Åzerine o da gÅlÅmsedi.
âlÅmÅnden ÅÖ gÅn Änce, gÅzel bir yaz akşamı perdeleri kaldırmamızı, pencereyi aÖmamızı
istedi. Pencere bahÖeye bakıyordu. Nelli, bahÖedeki sık yeşilliğe, batmakta olan gÅneşe uzun
uzun baktı. Sonra birden odadakilerden bizi yalnız bırakmalarını rica etti. Ancak duyulabilir
bir sesle:
"Yakında Äleceğim," dedi. "âldÅkten sonra da beni hatırlamanı istiyorum. Bak, hatıra olarak
sana şunu bırakıyorum..."
BÄyle diyerek boynunda beze sarılmış, muskaya benzer kÅÖÅk bir şey gÄsterdi.
"Annem ÄlÅrken bana bırakmıştı bunu. Ben
116ÄlÅnce sen al, aÖıp iÖindeki yazıları oku! BugÅn herkese bunun sana ait olduğunu
sÄyleyeceğim. İÖindekileri okuduktan sonra dedeme git, kendisini bağışlamadan ÄldÅğÅmÅ
sÄyle... Annemin nasıl ÄldÅğÅnÅ, benim Bubnof' un yanında kalışımı, senin beni orada nasıl
bulduğunu... hepsini, hepsini anlat! Kendisine gitmektense, Bubnof'un yanında kalmak
istediğini sÄyle ona..."
Nelli'nin yÅzÅ beyazlaşmıştı. Bitkin bir halde yastıkların Åzerine yığıldı. BirkaÖ dakika hiÖ
konuşamadı.
"áağır onları," dedi sonunda hafif bir sesle. "Onlarla da vedalaşmak istiyorum. HoşÖakal!"
Son bir kez daha candan, yÅrekten kucakladı beni. Herkes iÖeri girdi. Yaşlı İhmenev, Nelli'nin
Älmek Åzere olduğunu bir tÅrlÅ kavrayamıyordu. Bu dÅşÅnce onun iÖin katlanılır gibi değildi.
Sonuna kadar diretip, bizimle tartışarak, Nelli'nin mutlaka iyileşeceğini sÄyleyip durdu.
ãzÅntÅden , ÖÄkmÅştÅ. Gece gÅndÅz Nelli'nin başucundan ayrılmadı. Nelli' nin
duyulamayacak kadar alÖak sesle sÄylediklerini, isteklerini anlamaya Öalışıyordu. KÅÖÅk
hastanın odasını baştan başa ÖiÖeklerle donatmıştı. Ancak bÅtÅn bunlar Nelli'yi heyecanlandır-
118
maktan başka bir işe yaramıyordu. Kendisine gÄsterilen bu sevgiye o da bÅtÅn yÅreğiyle
karşılık vermeliydi...
O akşam Nelli bizimle vedalaşırken, yaşlı adam onunla bir daha hiÖ konuşamayacağını bir
tÅrlÅ kabul edemiyor, kabul etmek istemiyordu. Nelli de ona gÅlÅmseyerek bÅtÅn bir akşam
neşeli gÄrÅnmeye Öalıştı. Şakalaştılar, gÅlÅştÅler... . .
Nelli'nin yanından ayrılırken hepimiz sevinÖli bir umut iÖindeydik. Ama ertesi gÅn gerÖekten
konuşamaz oldu. iki gÅn sonra da ÄldÅ.
— BiTTi —Bu ÄykÅ Dostoyevski'nin "Ezilenler" adlı romanından derlenmiştir.
SMİTH'İN TORUNU
Kapının aÖıldığını duyunca hızla arkama dÄndÅm. Uzunca bir sÅre kimse gÄrÅnmedi. Kapı
kendiliğinden aÖılmıştı sanki. Neden sonra eşikte garip bir yaratık belirdi. Karanlıkta bir Öift
gÄz durmadan bana bakıyordu. Sırtımdan soğuk terler boşandı. áok korkmuştum, ama hemen
sonra karşımda duranın bir kız Öocuğu olduğunu farkettim. O anda bu tanımadığım Öocuğun
garip gÄrÅntÅsÅ yerine iki gÅn Änce Älen ihtiyar Smith'in kendisi karşıma Öıkmış olsaydı, bu
kadar korkmazdım.KÅÖÅk kız sessizce yaklaşıp ÄnÅmde durdu. Daha ağzından tek sÄz
Öıkmamıştı. áocuğa daha dikkatlice baktım. Oniki, onÅÖ yaşlarında, ağır bir hastalıktan yeni
kalkmış gibi Öok zayıf, solgun, ufak tefek bir kızdı. àri, kara gÄzleri ise tersine, son derece
canlı, parlaktı. Sol elindeki eski, yırtık bir atkıyla akşam serinliğinde ÅşÅmÅş gÄğsÅnÅ
ÄrtÅyordu. Giysileri parÖa parÖaydı. Tarak yÅzÅ gÄrmemiş gÅr, siyah saÖları dağınıktı, iki
dakika kadar bÄylece karşılıklı bakıştık.

Sonunda, boğazı ağrıyormuş gibi, ancak duyulabilecek kısık bir sesle:
"Dedem nerde?" diye sordu.
Bu soru o anda bÅtÅn korkumu dağıttı. İhtiyar Smith'i soruyordu.
"Deden mi?" dedim şaşırarak. "Deden ÄldÅ."
áocuktan bÄyle bir soru beklemediğim iÖin boş bulunmuş, sÄyleyivermiştim. Aynı anda da
pişman oldum. Bir dakika daha Äylece kımıldamadan durdu. Sonra birden titremeye başladı.
DÅşmesin diye tutmak istedim. Biraz sonra dÅzeldi. GeÖirdiği sarsıntıyı gizlemek iÖin
olağanÅstÅ Öaba harcadığı belli oluyordu.
"Bağışla beni, Öocuğum!" dedim. "Boş bulundum, birden sÄyleyiverdim, ama belki de
yanılıyorum. Kimi arıyordun? Burada oturan yaşlı adamı mı?"
Bakışları Årkekti. GÅÖlÅkle:
''Evet,'' diye mırıldandı.
" Adı Smith miydi?"
"Evet."
"âyleyse oydu. Evet, ÄldÅ. Ama bu kadar Åzme kendim. Neden daha Änce hiÖ gelmedin?
Nereden geliyorsun şimdi? DÅn gÄmdÅler. HiÖ beklenmedik anda, birden ÄlÅverdi... Demek
sen Smith'in torunusun?"
KÅÖÅk kız, benim bu bağlantısız ve birbiri ardınca gelen sorularıma hiÖ karşılık vermedi.
Sessizce arkasını dÄnÅp kapıya doğru yÅrÅdÅ. O kadar şaşırmıştım ki, ne başkaca bir şey
sorabildim, ne de onu alıkoymaya Öalıştım. Kapı eşiğinde durup, hafifÖe bana dÄnerek:
"Azorka da ÄldÅ mÅ?" diye sordu.
' 'Evet, Azorka da ÄldÅ."
Sorusu garibime gitti. Sanki kÄpeği Azorka' nın da yaşlı efendisiyle birlikte ÄlmÅş olması
gerektiğini kesinlikle biliyor gibiydi.
Odadan Öıktı, ardından yavaşÖa kapıyı kapattı.
àlk şaşkınlığım geÖtikten sonra peşinden koştum. Onu bÄyle bıraktığım iÖin kendime Öok
kızmıştım. SÅzÅlÅp gitmişti sanki; ayak seslerini,
sokak kapısının aÖılıp kapandığını bile duymadım. Bu kadar kısa zamanda merdivenleri inmiş
olamazdı. Durup bir sÅre kulak kabarttım. HiÖ ses yoktu. Neden sonra alt katlardan birinde bir
kapı aÖılıp kapandı. Sonra her yer gene sessizliğe gÄmÅldÅ.
Hızla aşağı koştum. DÄrdÅncÅ kata gelince durdum. Sahanlıkta birisi saklanıyormuş gibi geldi
bana. GÄzÅm karanlığa alışana kadar el yordamıyla Öevremi yoklamaya başladım. GerÖekten
de kÅÖÅk kız bir kÄşeye Öekilmiş, yÅzÅ duvara dÄnÅk, sessizce ağlıyordu.
"Dinle beni," dedim. "Benden korkmamalısın. Sana gerÖeği birdenbire sÄylemem doğru
değildi, bu yÅzden suÖluyum tabii. Deden ÄlÅrken senin sÄzÅnÅ ediyordu. Son sÄzleri hep
sendin. Kitapları kaldı, belki de senin kitaplarındır. Adın ne senin?.. Deden diyordu ki, Altıncı
Caddede..."
SÄzÅmÅ tamamlayamadım. Sanki oturduğu yeri bilmemden korkmuştu. Bir Öığlık atarak ince,
kemikli eliyle beni itti, koşa koşa merdivenlerden aşağı indi. Ben de ardından koştum. Ama
sokak kapısına vardığımda kÅÖÅk kızı gÄremedim. Voznesenski Caddesi'ne kadar koştum.
Neden sonra tÅm Öabalarımın boşuna olduğunu anladım. Kız ortadan yok olmuştu.
l l
Ertesi sabah saat on'da evden Öıktığımda kapıda dÅnkÅ konuğum, Smith'in torunuyla
karşılaştım. Neden geldiğini bilmiyordum, ama gelişi beni Öok sevindirmişti. DÅn kendisini
doğru dÅrÅst gÄrememiştim. Şimdi ona gÅndÅz gÄzÅyle bakınca bÅsbÅtÅn şaşırdım.
GÄzlerinden dupduru zeka fışkırıyor, ama aynı zamanda aşırı bir kuşku, gÅvensizlik
okunuyordu. ãstÅndeki eski, kirli giysi, gÅn ışığında dÅnkÅnden daha da perişan
gÄrÅnÅyordu. Bedenini sinsice, yavaş yavaş kemiren onulmaz bir hastalığa tutulmuş olduğu
izlenimi uyandı bende.
"İÖeri girsene," dedim.

Kuşkulu gÄzlerle Öevresine bakınarak yavaş yavaş iÖeri girdi. Dedesinin oturmuş olduğu
odayı dikkatle inceliyordu.
"Kitap iÖin geldim," dedi.
"Ha, evet, kitapların. İşte bunlar, al! Senin iÖin Äzellikle sakladım bunları."
"Dedem size benden hiÖ sÄz etmiş miydi?"
"Hayır, senden sÄzetmedi ama..."
"âyleyse geleceğimi nereden biliyordunuz? Kim sÄyledi size geleceğimi?"
"áÅnkÅ bana, deden tek başına yaşaya-mazmış gibi geliyordu. âyle yaşlı ve gÅÖsÅzdÅ ki,
birinin gelip onu arayacağım dÅşÅnÅyordum... Al kitaplarını! Bunlarla ders mi Öalışıyordun?"
10
"Evet. Dedeme geldiğim zamanlar bu kitaplardan ders verirdi bana."
"Sonradan gelmedin mi?"
"Hayır." Gelmemesinin nedenini haklı gÄstermek istercesine: "Hastaydım," diye ekledi.
"Ailen, anan, baban var mı?"
Birden kaşlarını Öatarak korkuyla yÅzÅme baktı. Sonra başını eğip sessizce arkasını dÄndÅ.
HiÖ konuşmadan, tıpkı dÅnkÅ gibi yavaş yavaş kapıya doğru yÅrÅdÅ. Şaşırıp kalmıştım.
Kapıya gelince yine eşikte durdu:
"Dedem neden ÄldÅ?" diye sordu tutuk bir sesle.
Yanına gidip her şeyi anlattım ona. Sesini Öıkarmadan dikkatle dinledi. Yaşlı adamın ÄlÅrken
Altıncı Cadde'den sÄzettiğini sÄyledim.
"Bunun Åzerine, o caddede sevdiği insanların oturduğunu dÅşÅndÅm, gelip kendisini
aramalarını bekledim," dedim. "Son anda seni dÅşÅndÅğÅne gÄre mutlaka Öok seviyor
olmalıydı."
"Hayır," diye fısıldadı, "hiÖ sevmezdi beni."
áok heyecanlanmıştı. Kendini tutmak iÖin bÅyÅk bir Öaba harcadığı belli oluyordu. Giderek
yÅzÅ sarardı. Alt dudağını ısırıyordu.
"O duvar nerede? "diye sordu.
"Hangi duvar?"
"Dedemin dibinde ÄldÅğÅ duvar?"
"GÄsteririm. Adın ne senin?"
"Gereği yok!"
"Neden?"
"Gereği yok işte. Adımla Öağırmazlar ÖÅnkÅ beni."
Kesik kesik konuşuyordu. Canı sıkılmış gibiydi. Gitmek istedi, ama bırakmadım.
"Dur bakayım, garip kız! Ben sana yalnızca yardım etmek istiyorum. DÅn seni merdivenlerde
bir kÄşeye Öekilmiş, ağlar gÄrÅnce yÅreğim parÖalandı. Hem deden benim kollarımda ÄldÅ.
Altıncı Cadde'den sÄzederken seni dÅşÅnmÅş olmalı. Seni bana emanet etmek ister gibi bir
hali vardı. Deden hep dÅşlerime giriyor. Kitapları da senin iÖin sakladım, oysa sen benden
korkuyorsun. Her halde Öok yoksul, ÄksÅz bir kız olmalısın. Belki de başkalarının evinde
kalıyor-sundur. âyle mi?"
Onu iyi niyetli olduğuma inandırmaya Öalışıyor, bir yandan da, beni bu Öocuğa Öeken şeyin ne
olduğunu kendi kendime soruyordum. SÄzlerim ona dokunmuş olmalı; garip garip yÅzÅme
baktı. Ama bu kere bakışları sert değildi. Sonra gene başını Äne eğdi.
12
13l l
HiÖ beklenmedik bir anda Öok hafif bir sesle:
"Helen, "diye fısıldadı.
"Adın Helen mi?"
"Evet."

"Peki, bundan sonra bana gelecek misin?"
"Hayır, olmaz... Şey... Bilmem ki! Gelirim belki."
DÉşÉnÉyor, karar vermek iÑin kendini zorluyordu. O sırada komşulardan birinin duvar
saatinin vurduğu işitildi. Helen yerinden sıÑradı. YÉzÉnde sıkıntılı, acılı bir ifade vardı.
'' Saat kaÑ?'' diye sordu alÑak sesle.
"OnbuÑuk olmalı," dedim.
"Aman Tanrım!" diye haykırdı korkuyla ve hızla kapıya doğru koştu. Onu holde yakaladım.
"Seni bÇyle bırakamam," dedim. "Neden korkuyorsun? GeÑ mi kaldın?"
"Evet, evet, turşu almaya Ñıkmıştım," dedi soluk soluğa. "Bırakın gideyim, dÇvecek beni!"
Anlaşılan bu sÇzleri istemeyerek ağzından kaÑırmıştı. Elimden kurtulmaya Ñalışıyordu.
"Dur, dinle beni. Bu kadar direnmenin gereği yok. Altıncı Cadde'ye gideceksin, değil mi? Ben
de o yÇne gidiyorum. Kendi işim iÑin. Arabayla daha Ñabuk varırız oraya. Haydi, gidelim!"
Koşarak aşağı indik, ilk rastladığımız arabayı durdurduk. Helen benimle arabaya binmeye razı
olduğuna gÇre, gideceği yere Ñok Ñabuk varması gerekiyordu, äşin garibi, ona soru sormaya da
cesaret edemiyordum. Kaldığı evde bu kadar korktuğu insanın kim olduğunu sorduğum
zaman, elini sallayarak soruma karşılık vermek istemediğini belirtti. Hatta bu yÉzden
arabadan aşağı atlıyordu neredeyse.
Sonunda Altıncı Cadde'nin başına vardık. Arabayı durdutarak aceleyle indi, tedirgin gÇzlerle
Ñevresine bakındı.
"Gidin siz! Sonra gene gelirim," dedi. "Hemen gidin buradan!"
Yoluma devam ettim. Ama kıyı boyunca biraz ilerledikten sonra arabadan atlayıp koşarak
Altıncı Cadde'ye dÇndÉm. Yolun karşı kaldırımında yÉrÉmeye başladım. Helen'i gÇrmÉştÉm.
Hızlı hızlı yÉrÉdÉğÉ halde fazla uzaklaşmamıştı. Hatta onu izleyip izlemediğimi anlamak iÑin
dÇnÉp arkasına baktı. Hemen bir evin girişine sığınarak gizlendim. Beni gÇrmedi.
àok meraklanmıştım. HiÑ olmazsa hangi evde oturduğunu Çğrenmeye kesin kararlıydım.
14
15Ben kapının ÇnÉnde durmuş, yazıyı okumaya Ñalışırken, avludan Çnce bir kadın Ñığlığı,
ardından da bir sÉrÉ kÉfÉr duyuldu. Avlu kapısından iÑeri baktım. ãst kata Ñıkan tahta
merdivenin basamaklarından birinde, başında hotozu, omuzlarında yeşil salıyla şişman bir
kadın, elini beline dayamış duruyordu. YÉzÉ kahverengi kırmızı arası iğrenÑ bir renk almıştı.
Şişmiş, kanlanmış kÉÑÉk gÇzleri Çfkeyle parlıyordu.
Daha Çğlen bile olmamıştı, gene de şişman kadının sarhoş olduğu her halinden anlaşılıyordu.
Kadın, elinde Ñanak, korkuyla karşısında duran Helen'e ciyak ciyak bağırıyordu.
O sırada bodrum katına inen merdivenin kapısı aÑıldı. Basamaklarda, anlaşılan gÉrÉltÉyÉ
duyarak kapıya Ñıkmış olan yoksul giyimli, orta yaşlı, sevimli bir kadın belirdi. Alt katta
aralanan bir kapıdan da evin ÇbÉr kiracıları olan Ñok yaşlı bir adamla genÑ bir kız
bakıyorlardı. Herhalde evde uşak olarak Ñalışan iri yarı bir kÇylÉ elindeki sÉpÉrgeyle avlunun
ortasında durmuş, olup bitenleri umursamazlıkla seyrediyordu.
"Seni gidi hain sÉlÉk, pis yaratık!" diye haykırıyordu şişman, sarhoş kadın. "Demek sana
yaptığım iyiliğe bÇyle karşılık veriyorsun ha, pis pasaklı! Turşu almaya gÇnderdim diye
20
áKSãZ KIZIN àiLESi
Sonunda Helen kÉÑÉk bir dÉkkana girdi. Durup bekledim. Az sonra dÉkkandan Ñıktı. Elinde
kitaplar yerine toprak bir Ñanak vardı. BirkaÑ adım sonra gÇsterişsiz bir evin avlu kapısından
iÑeri girdi. Ev iki katlı, eski, taş bir yapıydı. Alt kattaki pencerelerin birinde kÉÑÉk, pembe bir
tabut asılıydı.
Karşı kaldırıma geÑip evin ÇnÉne geldim. Avlu kapısının ÉstÉndeki tabelada şÇyle yazıyordu:
"Bayan Bubnof'un Evi"
19

Ben kapının ÄnÅnde durmuş, yazıyı okumaya Öalışırken, avludan Änce bir kadın Öığlığı,
ardından da bir sÅrÅ kÅfÅr duyuldu. Avlu kapısından iÖeri baktım. ãst kata Öıkan tahta
merdivenin basamaklarından birinde, başında hotozu, omuzlarında yeşil salıyla şişman bir
kadın, elini beline dayamış duruyordu. YÅzÅ kahverengi kırmızı arası iğrenÖ bir renk almıştı.
Şişmiş, kanlanmış kÅÖÅk gÄzleri Äfkeyle parlıyordu.
Daha Äğlen bile olmamıştı, gene de şişman kadının sarhoş olduğu her halinden anlaşılıyordu.
Kadın, elinde Öanak, korkuyla karşısında duran Helen'e ciyak ciyak bağırıyordu.
O sırada bodrum katına inen merdivenin kapısı aÖıldı. Basamaklarda, anlaşılan gÅrÅltÅyÅ
duyarak kapıya Öıkmış olan yoksul giyimli, orta yaşlı, sevimli bir kadın belirdi. Alt katta
aralanan bir kapıdan da evin ÄbÅr kiracıları olan Öok yaşlı bir adamla genÖ bir kız
bakıyorlardı. Herhalde evde uşak olarak Öalışan iri yarı bir kÄylÅ elindeki sÅpÅrgeyle avlunun
ortasında durmuş, olup bitenleri umursamazlıkla seyrediyordu.
"Seni gidi hain sÅlÅk, pis yaratık!" diye haykırıyordu şişman, sarhoş kadın. "Demek sana
yaptığım iyiliğe bÄyle karşılık veriyorsun ha, pis pasaklı! Turşu almaya gÄnderdim diye
20
hemen fırsat bilip sıvışıverdin gene ha! Nerelere gidiyorsun bakalım, sÄyle! Nerelere
gidiyorsun, ha? Kimin yanına? SÄyle, yoksa seni şuracıkta gebertirim!"
âfkeden kuduran kadın zavallı kızın Åzerine atılmak istedi, ama alt katta oturan kiracı kadının
merdivenlerden Öıkarken kendisine baktığını gÄrÅnce durdu. Kiracı kadın saygılı bir sesle:
"Neden kendinizi bu kadar ÅzÅyorsunuz?" diye sordu Äfkeden Öılgına dÄnmÅş şişman kadına.
"Bu kadar canınızı sıkacak ne yaptı ki?"
"Ne mi yaptı? Daha ne yapsın, ayol! Turşu almaya gÄnderdim, kaÖ saatte dÄndÅ. Karşı
gelinmesini sevmem ben. Ne istiyorsam, dediğim yapılmalı! Anasının on dÄrt lira borcunu
bağışladım, cenaze masraflarını Ädedim, sokaklarda sÅrÅnmesin diye bu şeytan suratlı piÖi
yanıma aldım. Hepsini sen de biliyorsun, komşucuğum. BÅtÅn bunlardan sonra Åzerinde bir
parÖacık hakkım olmasın mı? Bana teşekkÅr edeceği yerde hep karşı koyuyor. Bu dinsize
giysiler, ayakkabılar aldım, gelinler gibi sÅsleyip pÅsledim. Ne yaptı beğenirsiniz a dostlar?"
Sarhoş kadın kiracılara dÄnerek Äfkeli, cırlak sesiyle yeniden bağırmaya başladı:
"Ne yaptı dersiniz? İki gÅn iÖinde o gÅzelim
22
entariyi parÖa parÖa etti. Şimdi de bÄyle geziyor işte! DÅşÅnÅn bir, isteyerek, bilerek yırttı
ÅstÅndekini. GÄzÅmle gÄrdÅm. Partal gezer de, gÅzel patiska entariler giymezmiş! O zaman
artık ben de kendimi tutamayarak bir gÅzel patakladım. Ceza olsun diye yerleri sildirttim.
İnanır mısınız, sildi, gıcır gıcır yaptı yerleri. Biliyorum, beni kızdırmak iÖin bÄyle pırıl pırıl
yaptı. Daha ben, 'artık durmaz yanımda, kaÖıp gider,' diye dÅşÅnÅrken gerÖekten de kaÖmaz
mı? Siz de duydunuz ya, dÅn nasıl dÄvdÅm. Dayak atmaktan ellerim patladı. Ayakkabılarını,
Öoraplarını alıp sakladım. Ama bugÅn gene kaÖtı işte! Nerelerdeydin ha? Konuşsana! Kimlere
şikayet ettin, gene kimlere fitneledin beni?"
Kadın kendinden geÖerek, korkudan taş kesilmiş Helen'in Åzerine atıldı, saÖlarından yakalayıp
yere Öarptı. İÖinde hıyar turşuları bulunan Öanak Helen'in elinden fırladı, yere dÅşÅp
parÖalandı. Bu, sarhoş kadını bÅsbÅtÅn kudurttu. Kızcağızın yÅzÅne, kafasına vuruyordu.
Helen bÅtÅn bunlara inatla direniyor, ağzından tek sÄz, en kÅÖÅk bir yakınma Öıkmıyordu.
âfkemden her şeyi unutarak avluya daldım, sarhoş kadının Åzerine yÅrÅdÅm.
"Ne yapıyorsunuz? áıldırdınız mı siz?
23
âksÅz bir Öocuğa bÄyle davranılır mı?" diye bağırarak kudurmuş kadını kolundan yakaladım.
Bunun Åzerine kadın, Helen'i bırakıp ellerini beline dayayarak Öığlık Öığlığa:
"Bu da nesi?" diye haykırmaya başladı. "Siz de kim oluyorsunuz? Ne işiniz var benim
evimde?"

"Bu zavallı Öocuğa bÄyle davranmaya utanmıyor musunuz?" diye bağırdım bende. "áocuk
sizin değil ki! Daha şimdi onun ÄksÅz olduğunu, yanınıza aldığınızı sÄylediniz!"
"Hey Tanrım! Sen de nerden Öıktın başıma be herif! Onunla birlikte geldin, değil mi? Şimdi
gÄsteririm ben sana. Polis Öağıracağım hemen. Buranın komiseri hanımefendiler gibi saygı
gÄsterir bana. Herhalde bu kaltak turşu almayı bahane ederek sana gitti. ãstelik yabancı bir
eve girip rezalet Öıkarmaya kalkarsın ha! Polis! Polis!"
Sarhoş kadın bir yandan bağırıyor, bir yandan da yumruklarını sıkmış, Åzerime saldırıyordu.
O sırada insan sesine benzemeyen garip, korkunÖ bir Öığlık yÅkseldi. Başımı Öevirdim;
deminden beri orada kımıldamadan duran Helen, birdenbire doğal olmayan bir Öığlık
kopararak kendini yere atıp Öırpınmaya başladı.
24
YÅzÅ kasılmış, sapsarı olmuştu. Sara nÄbeti geÖiriyordu. Kiracılardan iki kadın koşarak
Öocuğu kaldırıp yukarı gÄtÅrdÅler.
Sarhoş kadın hålå Helen'in arkasından avazı Öıktığı kadar haykırıyordu:
"Geber inşallah! Bir ayda ÅÖÅncÅ nÄbeti bu!" Sonra bana dÄndÅ: "Sen de defol buradan, pis
şarlatan!" diyerek yeniden ÅstÅme saldırdı. Bir yandan da avlunun ortasında dikilip duran
uşağa sesleniyordu: "Tembel tembel ne duruyorsun orada? Dışarı atsana şunu! Ne diye para
ÄdÅyoruz sanki sana!"
"áek arabanı bakalım, ahbap!" diye homurdandı uşak. "Haydi, bas git artık buradan!"
Aslında bir şey sÄylemiş olmak iÖin sÄylÅyordu bunları ya, benim de o anda yapabileceğim
bir şey yoktu. Buraya girişimin ne kadar saÖma olduğunu gÄrerek avludan Öıktım. Ben Öıkar
Öıkmaz, şişman kadın doğruca yukarı kata koştu, àşini bitirmiş olan uşak ortada
gÄrÅnmÅyordu. Az sonra Helen'i yukarı taşımaya yardım eden kiracı kadınlardan biri
merdivenlerden inerek kendi oturduğu daireye yÄneldi. Beni avlu kapısında gÄrÅnce durup
meraklı meraklı yÅzÅme baktı. Kadının sevimli, yumuşak gÄrÅnÅşÅnden cesaret alarak
yeniden avluya
25girip ona doğru yÅrÅdÅm.
"âzÅr dilerim, size bir şey sormak istiyordum," diye başladım. "Kimdir bu kız? Bu iğrenÖ
kadın ne yapıyor ona. Yalnızca merak ettiğim iÖin sorduğumu sanmayın, lÅtfen! Bu kızla daha
Änce de karşılaşmıştım, ilgimi Öekti."
Kadın elinde olmaksızın:
"âyleyse, en iyisi bu Öocuğu yanınıza alın, ya da ona bir yer bulun, yoksa burada harcanıp
gidecek," diyerek dÄnÅp gitmek istedi.
"Ama bana daha geniş bilgi vermezseniz nasıl yapabilirim bunu?" diyerek kadını durdurdum.
"Dedim ya, onunla ilgili hiÖbir şey bilmiyorum. Herhalde ev sahibi kadın Bubnof şu sarhoş
kadın olmalı?"
"Ta kendisi."
"Peki, bu kız nasıl dÅştÅ onun eline? Annesi burada mı ÄldÅ?"
"Nasıl dÅştÅyse dÅştÅ işte, bize ne bundan!" diyerek yeniden gitmeye davrandı kadın.
"Sizden bir şey daha rica edecektim," dedim. "Bu konuyla gerÖekten Öok ilgileniyorum. Belki
de kızcağız iÖin bir şeyler yapabilirim. Kimdir bu Öocuk? Annesi kimdi, biliyor musunuz?"
"Anladığım kadarıyla yabancıydı, başka bir
26
Ålkeden gelmişti. Alt katta, bizim yanımızdaki odada otururlardı. Kadın hastaydı, veremden
ÄldÅ."
"Bodrum kÄşelerinde oturduklarına gÄre Öok yoksuldu herhalde?"
"Hem de nasıl! İnsanın yÅreği parÖalanıyordu. Bizim de elimizde avucumuzda bir şey yok ki!
Gene de son beş ay iÖinde altı lira borÖlanmıştı bize. Cenaze masraflarını da biz Ädedik.
Tabutunu kocam yaptı."
"Peki, şu Bubnof denen kadın neden 'cenazeyi ben kaldırdım,' diyor?"

"âyle işte, der o!"
"âlen kadının soyadı neydi?"
"áıkaramam şimdi, pek karışık bir soyadı vardı. Alman adıydı galiba."
"Smith mi?""
"Hayır, Äyle değildi. Bayan Bubnof, ÄksÅz Öocuğu evlatlık diye yanına aldı; Äyle sÄyledi bize.
Ama işin iÖinde kesinlikle başka şeyler var. Bu kadın kirli işler Öeviriyor." Birden duraksadı,
sÄyleyip sÄylememesi gerektiğini dÅşÅnÅyor gibiydi. Sonunda: "Bize ne canım!" dedi.
O sırada arkamızda bir erkek sesi duyuldu:
"Dilini tutsan daha iyi edersin!"
Pijamasının ÅstÅne paltosunu geÖirmiş yaşlı bir adamdı konuşan. Konuştuğum kadının
27kocası olmalıydı. Bana yan yan bakarak:
"Size anlatacak şeyi yok onun, beyim," diye homurdandı. "Bu işler bizi ilgilendirmez.
Hoşcakalın, beyim! Bizim işimiz tabut yapmak, eğer işiniz dÅşerse seve seve hizmet ederiz."
Heyecan ve tedirginlik iÖinde evden ayrıldım. Şu sırada hiÖbir şey yapamazdım. Ama bu işi
de bÄyle yÅzÅstÅ bırakmak ağrıma gidiyordu. Hemen ertesi gÅn, yakından tanıdığım bÅyÅk
memurlardan Masloboyev'e gidip Helen' in durumunu anlattım. Bu ÄksÅz kızı Bubnof denen
o iğrenÖ kadının elinden kurtarmak istiyordum. Masloboyev durumu araştırdıktan sonra
Helen'in Bubnof'un evinden alınıp benim yanıma verilmesini uygun buldu. İki gÅn sonra da
Helen'i yanıma aldım. Zavallı kızcağız geÖirdiği nÄbetin etkisiyle hastalanmıştı. Ateşi hålå
dÅşmÅyordu.
28
KIRILAN ONUR
Sabahleyin erkenden kalktım. Gece hemen her yarım saatte bir uyanarak kÅÖÅk konuğumu
yoklamıştım. Ateşi hålå yÅksekti, sayıklıyordu. Ancak sabaha karşı derin bir uykuya daldı.
Sabahleyin kalkar kalkmaz, o daha uyurken doktora gittim, àyi yÅrekli yaşlı bir doktor
tanıyordum. Yıllardan beri evinin kåhyalığını yapan bir Alman kadınla oturuyordu. Yaşlı
doktor saat onda geleceğine sÄz verdi.
DÄndÅğÅmde Helen yeni uyanıyordu. Yanına giderek nasıl olduğunu sordum. Karşılık
29vermeden uzun uzun, o anlam dolu siyah gÄzleriyle yÅzÅme baktı. Ateşi olup olmadığını
anlamak iÖin elimi alnına gÄtÅrdÅğÅm zaman, kÅÖÅk eliyle elimi iterek yÅzÅnÅ duvara dÄndÅ.
Onu daha Öok tedirgin etmemek iÖin yanından ayrıldım.
Sobayı yaktım, Öaydanlığa su doldurup sobanın ÅstÅne koydum. áay fincanım da masadaydı.
Başımı kaldırdığımda Helen'in merakla beni izlediğini gÄrdÅm.
"Bir şey ister misin?"
Gene karşılık vermeden başını Öevirdi.
Doktor, dediği gibi saat tam onda geldi. Helen'i uzun uzadıya muayene etti. Şu anda iÖinde
bulunduğu durumun ateş yapabileceğini, ancak Äyle tehlikeli bir hastalığın sÄz konusu
olmadığını sÄyleyerek bana umut verdi. Yine de Öocuğun dÅzensiz kalp atışlarından ÄtÅrÅ
başka bir hastalığı olması gerektiğini, bunun anlaşılması iÖin de onu gÄzetim altında
tutacağım sÄyledi.
Helen davranışlarıyla doktoru Öok şaşırtmıştı. Doktor nabzına bakmak istediğinde elini
kaÖırmış, boğazına bakılması iÖin ağzını aÖmak istememişti. Yaşlı adamın sorduğu soruların
hiÖ birine karşılık vermedi.
"Başı Öok ağrıyor olmalı," dedi doktor. ' 'Ne kadar garip bakışları var!''
30
Oturup ona Helen'in ÄykÅsÅnÅ anlatmaya gerek gÄrmedim. Doktor Öıkarken:
"Durumunda değişiklik olursa bana haber verin," dedi. "Şimdilik hiÖbir tehlike yok."
BÅtÅn gÅnÅmÅ Helen'in yanında geÖirmeye karar verdim. Sağlığına kavuşana kadar elimden
geldiğince onu yalnız bırakmayacaktım.

Helen zaman zaman dalıyordu. Uykusunda hafifÖe inliyor, bÅtÅn bedeni sarsılıyor, titriyordu.
Doktorun dediği doğruydu; şiddetli baş-ağrısı vardı. Bazen haykırarak uyanıyor, belirgin bir
sıkkınlıkla bana bakıyordu. Sanki onunla bu kadar ilgilenmemden tedirgin oluyordu. Doğrusu
onun bu davranışı oldukÖa dokunuyordu bana.
Akşam, Helen'i o Bubnof denen kadının elinden kurtarmama yardım eden dostum
Masloboyev geldi. GeÖerken şÄyle bir uğramıştı.
"Şimdi bu Öocuğu başka birisinin yanına mı yerleştirmek istiyorsun, yoksa kendi yanında mı
alıkoyacaksın?" diye sordu. "Bu konu Åzerinde dÅşÅnÅp bir karar vermen gerekiyor."
"Daha tam olarak bilmiyorum," diye karşılık verdim. "Doğrusunu istersen, sana akıl
danışmayı geÖiriyordum kafamdan. SÄzgelimi, nasıl bir neden gÄstererek onu yanımda
alıkoyabilirim?"
"Kolayı var canım, hizmetÖi olarak gÄsterir-
32
sın.
"Aman, yavaş konuş lÅtfen! GerÖi hasta, ama konuştuklarımızı duyabilir. Seni gÄrÅnce nasıl
da irkilip sıÖradı!"
Helen'in garip yaratılışını, onda izlediğim, dikkatimi Öeken bÅtÅn Äzellikleri anlattım.
Masloboyev Öok' ilgilendi. áocuğu belki bir ailenin yanına verebileceğimi sÄyleyerek, yaşlı
dostlarım Ihmenev'lerden sÄzettim.
"Kızı o ihtiyarların yanına yerleştirmekle iyi edersin," dedi. "Hem ona bir de kimlik Öıkarmak
gerekir. Neyse, o işle ben ilgilenirim. Uyuyor mu şimdi?"
"âyle gÄrÅnÅyor."
"Haydi hoşÖakal, sen de uğra bana!"
Masloboyev daha kapıdan yeni Öıkmıştı ki, Helen beni Öağırdı.
"Kimdi o?" diye sordu.
Sesi titriyor, ama yine de o etkili, neredeyse kibirli bakışlarını Åzerimden ayırmıyordu.
Gelenin Masloboyev olduğunu, kendisini ancak onun yardımıyla Bubnof un elinden
kurtardığımı sÄyledim. Helen heyecanlanmıştı. Dikkatle yÅzÅme bakarak:
"Peki, Bubnof buraya hiÖ gelemez mi?" diye sordu.
Onun kesinlikle buraya gelemeyeceğini
33sÄyleyerek yatıştırdım. Sustu. Ateş gibi yanan parmaklarıyla elimi tutmak istedi ama sonra
nedense birden elini geri Öekti.
İlaÖ almak iÖin hem eczaneye, hem de arada sırada Äğle yemeklerini yediğim lokantaya
gittim. Beni tanıdıkları iÖin bu lokantadan veresiye yemek alabiliyordum. Evden Öıkarken
yanıma bir kåse almıştım. Helen iÖin tavuk suyu koydurdum. Ama o iÖmek istemedi. áorbayı
sobanın ÅstÅne bıraktım.
Helen'e ilaÖlarını verdikten sonra Öalışmaya oturdum. Uyuduğunu sanıyordum. Bir ara başımı
kaldırdığımda, yattığı yerden doğrularak dikkatle Öalışmamı izlemekte olduğunu gÄrdÅm.
Ama ona belli etmedim.
Sonunda uykuya daldı. Beni en Öok sevindiren, inlemeden ve sayıklamadan rahat rahat
uyumasıydı.
BirkaÖ gÅn sonra Helen iyileşti. Artık Nataşa'yı yine sık sık yoklayabiliyordum. Bir gÅn eve
dÄndÅğÅmde kapıyı aÖık buldum. Nataşa'nın babası yaşlı İhmenev iÖerde beni bekliyordu.
Masanın başına oturmuş şaşkınlık iÖinde Helen'e bakıyordu. Hemen de gÄzlerini ona dikmişti.
HiÖ konuşmuyorlardı. Yaşlı adamın bu Öocuğu ne kadar garip bulmuş olacağını dÅşÅndÅm.
34
"Bir saattir seni bekliyorum," dedi İhmenev. "Doğrusu, bÄyle bir durumla karşılaşacağım hiÖ
aklıma gelmemişti." Helen'i işaret ederek belli belirsiz gÄz kırptı. "Otur gÄrÅşelim, bir iş iÖin
geldim."
Sandalyeyi Öekip karşısına oturdum. Yaşlı adam bana doğru eğilerek alÖak sesle:

"áocuğa bakmadan, başka şeylerden konuşuyormuş gibi yap!" dedi. "Kim bu kız?"
"Sonra anlatırım. Zavallı ÄksÅz bir kız. Buranın eski kiracısı, hani şu Älen Smith vardı ya, işte
onun torunu."
"Ya, demek onun torunu da varmış! Garip bir Öocuk. GÄzÅnÅ hiÖ ayırmadan bakıyor insana.
Hani beş on dakika daha gelmeseydin, dayanamayıp gidecektim. Geldiğimden beri ağzını aÖıp
tek sÄz sÄylemedi. ãrktÅm doğrusu. Peki, ne işi- var burada? Herhalde dedesinin ÄldÅğÅnÅ
bilmeden geldi, Äyle mi?"
"Evet, Öok mutsuz bir Öocuk. Dedesi ÄlÅrken hep ondan sÄzediyordu.''
"Ya... Demek onun torunu! Neyse, bunu sonra anlatırsın. Kızcağıza belki bir yardımımız
dokunur. Şimdilik onu bir yere gÄndersen nasıl olur? Seninle konuşmak istediğim bazı Änemli
şeyler var."
"Gidecek yeri yok ki, burada oturuyor."
35Yaşlı İhmenev'e durumu kısaca anlattım. Helen'in daha Öocuk olduğunu, Öekinmeden
konuşabileceğimizi sÄyledim.
İhmenev Helen'e yeniden şaşkınlıkla baktı. Kendisinden konuşulduğunu anlayan Helen,
başını eğmiş, sedirin ÄrtÅsÅnÅ Öekiştirip duruyordu. Ona aldığım yeni entarisini giymiş,
saÖlarını da her zamankinden daha bir Äzenle taramıştı. Bakışlarındaki o garip vahşilik olmasa
Öok sevimli bir kızcağız sayılırdı.
Yaşlı adam kendi konusuna dÄnerek:
"Kısa ve aÖıkÖa sÄyleyeyim, oğlum," diye başladı. "áok Änemli ve Öapraşık bir durumla karşı
karşıyayım."
'Kısa ve aÖık' konuşacağını sÄylemişti ama nereden başlayacağını bir tÅrlÅ kestiremiyordu.
Sonunda:
"Doğrusu Äyle uzun boylu anlatacak bir şey de yok," dedi. "Durumu sen de biliyorsun...
Kısacası, Prens'i dÅelloya Öağırıyorum. Sana da bu işle ilgilenmen, tanığım olman iÖin ricaya
geldim."
Hızla yerimden fırlayarak şaşkın şaşkın àhmenev'e bakmışım.
"Ne bakıyorsun Äyle?" dedi. "Deli değilim."
"İyi ama, Bay İhmenev, niÖin? Ne diye
36
yapıyorsunuz bunu? Hem nasıl olur?.."
"Bir de soruyorsun ha? Eh artık, pes doğrusu..."
"Peki peki, ne sÄyleyeceğinizi biliyorum, ama elinize ne geÖecek sanki! Bir tÅrlÅ akıl
erdiremiyorum.''
"Aklının ermeyeceğini biliyordum zaten," diye karşılık verdi. "Şimdi dinle beni: Prensle olan
davamız bu gÅnlerde bitiyor. Davayı kaybettim. On bin lira tazminat vermek zorundayım.
áiftliği satarak Ädeyeceğim bu parayı. BÄylece o namussuz herif alacağını alır, ben de
borcumu Ädeyip bu işle ilişkimi keserim. O zaman alnım aÖık olarak bana bunca hakaret eden,
aile onurumuzu lekeleyen Prensi dÅelloya Öağıracak, ondan ÄcÅmÅ alacağım.işte, hepsi bu
kadar! Sence benim ÄÖ almaya hakkım yok mu?"
Yaşlı adamın gÄzleri alev alev yanıyordu. Sesimi Öıkarmadan onu dinliyor, dÅşÅncelerini,
duygularını anlamaya Öalışıyordum.
"Beni dinleyin, Bay İhmenev," dedim. "Benimle kesin ve aÖık konuşabilir misiniz?"
"Elbette."
"AÖık sÄyleyin Äyleyse, dÅelloyu sadece ÄÖ almak iÖin mi istiyorsunuz?"
"Bilirsin, bazı şeyleri başkalarıyla konuş-
L
37mam, ama bu konuda sana aÖık davranacağım. Evet, başka bir amacım da var. DÅşmÅş
kızımı, Nataşa'yı bulunduğu kÄtÅ durumdan kurtarmak istiyorum."

" DÅelloyla bunu nasıl başaracaksınız ki? " "Kurulan planlara, dolaplara engel olacağım. Ama
bÄyle davranmakla sakın babalık şefkati ya da buna benzer zayıflıklara kapıldığımı sanma!
Kızım beni, evimizi bırakıp Prens denen o alÖak adamın oğluyla gitti. Ben de onu yÅreğimden
koparıp attım. Onu hiÖbir zaman bağışlamadım. Gene de kurulan planlara neden karşı Öıkmak
istediğimi soracak olursan: ilk Änce alÖak bir herifin zaferine engel olmak istiyorum. Kızımı
bağışlamamış olsam bile, ortada savunmasız ve her gÅn biraz daha uÖuruma sÅrÅklenen bir
insan var. Doğrudan doğruya değilse de dolaylı yoldan, yani dÅelloyla bu olaya el atabilirim.
Zaten dÅello olayı sÄzkonusu olunca bizim Prensler evlenmekten kendileri vazgeÖerler.
Kısacası bu evliliği istemiyorum. Bozmak iÖin elimden ne gelirse yapacağım. Şimdi ne
istediğimi anladın mı?"
"Hayır," diye karşılık verdim. "Nataşa'nın iyiliğini istiyorsanız, evlenmesine, onurunun
kurtarılmasına engel olmamalısınız. ânÅnde uzun bir yaşam var. Temiz bir adla yaşamalı..."
38
"Başkalarının dÅşÅndÅklerine aldırmasın, onlara değer vermesin; bÄyle yapması gerekir. Asıl
onursuzluk, o aşağılık insanların arasına karışmaktır. Topluma vereceği en iyi cevap soylu
gururu olmalıdır. Ancak o zaman elimi uzatırım ona."
Bu Öılgınca dÅşÅnceler beni iyice şaşırtmıştı. Onu gÅÖlÅkle yatıştırarak bir sÅre daha
beklemesinin daha doğru olacağına inandırabil-dim. Ayrılırken:
"Bir şey daha kaldı," dedi. "Paran var mı?"
Şaşırdım.
"Para mı?" diye sormuşum.
"Evet." Yaşlı adam kızardı, gÄzlerini yere indirdi. "Oturduğun eve, durumuna bakıyorum da,"
dedi. "Bakarsın, hiÖ beklenmedik bir zamanda gerekebilir. Sen şimdi şu yÅzelli lirayı al,
harcamazsan geri verirsin. Kendine de iyi bak, oğlum. YÅzÅn sararmış, hastasın sen..."
Fazla direnmeden parayı aldım. Ne iÖin verdiğini biliyordum nasıl olsa.
"Haydi hoşÖakal!" Kapıdan Öıkarken beş lira daha uzatarak: "Bu da kÅÖÅk kız iÖin," dedi.
"Ama benim verdiğimi sÄyleme. Ne gerekiyorsa alırsın.''
İhmenev'i sokak kapısına kadar geÖirdim.
39Kapıcıya, lokantadan yemek getirmesini sÄyledim. Helen o saate kadar aÖtı.
40ŞEFKAT
Apartmanın merdivenlerini Öıkarken başım dÄnÅyordu. Kapıdan iÖeri girip birkaÖ adım
attıktan sonra odanın ortasına yığılıvermişim. Yalnızca Helen'in Öığlığını ve beni tutmak iÖin
ellerini uzatarak bana doğru atılışını anımsıyorum.
Kendime geldiğimde sedirde yatıyordum. Helen, o sırada yemek getirmekte olan kapıcının,
yardımıyla beni buraya, sedirin ÅstÅne yatırdığını anlattı. Sık sık uyanıyor ve her uyanışımda
Helen'in Åzerime eğilmiş şefkat dolu, aynı zamanda ÅzgÅn yÅzÅnÅ gÄrÅyordum.
43BÅtÅn bunları bir dÅş gibi, sisler arasında anımsıyorum. Kendimden geÖmiş yatarken,
Helen'in sevimli yÅzÅ gÄzlerimin ÄnÅnde bir beliriyor, bir siliniyordu. Bana bir şeyler iÖiriyor,
yatağımı dÅzeltiyor, ya da yanıma oturarak Årkek, kÅÖÅk parmaklarıyla saÖlarımı okşuyordu.
Hatta bir ara usulca yanağımdan ÄptÅ.
Ertesi gÅn Äğleye kadar uyumuşum. Uyandığımda hemen hemen iyileşmiş gibiydim.
áaydanlık sobanın ÅstÅndeydi. Helen uyandığımı gÄrÅnce dostÖa gÅlerek yanıma geldi.
"BÅtÅn gece başucumda beni bekledin," diyerek elini tuttum. "Senin bu kadar şefkatli, iyi
yÅrekli olduğunu bilmiyordum."
"Başucunuzda beklediğimi nereden biliyorsunuz?" dedi gÅlerek. "Belki de bÅtÅn gece
uyudum. Siz de uyudunuz ÖÅnkÅ... áay ister misiniz?"
O da diğer bÅtÅn iyi yÅrekli, dÅrÅst insanlar gibi bÄyle aÖıktan aÖığa ÄvÅlmekten sıkılmıştı.
"İÖerim," diye karşılık verdim. "DÅn Äğle yemeğini yedin mi?"
"âğleyin değil, ama akşam yedim. Siz şimdi rahat rahat yatın, dinlenin; daha iyileşmediniz."
áayımı getirdi. Ben Öay iÖerken o da yatağın kenarına ilişti.

"Uzun sÅre yatamam, işim var," dedim.
44"Gene de hava kararana kadar yatıp dinleneyim. Akşam dışarı Öıkacağım. Bir yere gitmem
gerek, Helen."
"Gerekli mi? Kime gideceksiniz? DÅn gelen adama mı?"
"Hayır, ona değil."
"İyi Äyleyse, dÅn sizi Öok ÅzdÅ ÖÅnkÅ. O zaman kızına gideceksiniz, değil mi?"
-"Onun kızı olduğunu nereden biliyorsun?"
"DÅn konuştuklarınızın hepsini işittim," diye karşılık vererek başını ÄnÅne eğdi. Kaşları
Öatılmıştı. "KÄtÅ bir adam o," diye ekledi.
"İyi ama, onu tanımıyorsun ki! Tersine, Öok iyi bir adamdır."
"Hayır hayır, kÄtÅ adam o. Her şeyi duydum."
' Peki, ne duydun bakalım?''
' 'Kızı Nataşa'yı affetmek istemiyor..."
"Ama Nataşa'yı seviyor!" diye karşı koydum. "Nataşa suÖlu olduğu halde o yine l kızını
dÅşÅnÅyor, onun iÖin ÅzÅlÅyor.''
"Neden kızını affetmiyor Äyleyse?.. Ama! artık affetse bile kızı ona gitmemeli."
"Nedenmiş o?"
"áÅnkÅ kızının sevgisine layık değil!" dedi Helen. "Babasından temelli ayrılsın. Gidip
sokaklarda dinlensin daha iyi. Babası da kızının
46
ã
dilendiğini gÄrerek ÅzÅlsÅn, acı Öeksin!"
áok heyecanlanmıştı, gÄzleri parlıyordu. BÄyle konuşmasının bir nedeni olmalıydı. Kısa bir
sessizlikten sonra:
"Beni o adamın evine mi gÄtÅrmek istiyorsunuz?" diye sordu.
"Evet, Helen."
"Hayır, gitmem oraya. Bir yere hizmetÖiliğe giderim daha iyi!"
"O nasıl sÄz Äyle, Helen? HiÖ senin hizmetÖilik etmene izin verir miyim sanıyorsun? Ne kadar
hırÖın ve gururlusun? áok acı Öekmiş olmalısın..."
Yataktan kalkarak masaya gittim. Helen hålå dÅşÅnceli dÅşÅnceli yere bakıyor, sesini
Öıkarmıyordu. Hazırlamam gereken yazı iÖin yeni getirdiğim kitapları karıştırırken okumaya
daldım.
"Hep bir şeyler yazıyorsunuz, nedir o yazdıklarınız?'' diye sordu Helen.
Ben kitaba dalmışken yavaşÖa yanıma sokulmuştu. ãrkek bir gÅlÅmsemeyle bakıyordu bana.
"TÅrlÅ şeyler," dedim. "Bu yazdıklarım iÖin para veriyorlar bana.''
"DilekÖe mi yazıyorsunuz?"
"Hayır, dilekÖe değil."
47"Gene de hava kararana kadar yatıp dinleneyim. Akşam dışarı Öıkacağım. Bir yere gitmem
gerek, Helen."
"Gerekli mi? Kime gideceksiniz? DÅn gelen adama mı?"
"Hayır, ona değil."
"İyi Äyleyse, dÅn sizi Öok ÅzdÅ ÖÅnkÅ. O zaman kızına gideceksiniz, değil mi?"
-"Onun kızı olduğunu nereden biliyorsun?"
"DÅn konuştuklarınızın hepsini işittim," diye karşılık vererek başını ÄnÅne eğdi. Kaşları
Öatılmıştı. "KÄtÅ bir adam o," diye ekledi.
"İyi ama, onu tanımıyorsun ki! Tersine, Öok iyi bir adamdır."
"Hayır hayır, kÄtÅ adam o. Her şeyi duydum."
' Peki, ne duydun bakalım?''
' 'Kızı Nataşa'yı affetmek istemiyor..."

"Ama Nataşa'yı seviyor!" diye karşı koydum. "Nataşa suÑlu olduğu halde o yine l kızını
dÉşÉnÉyor, onun iÑin ÉzÉlÉyor.''
"Neden kızını affetmiyor Çyleyse?.. Ama! artık affetse bile kızı ona gitmemeli."
"Nedenmiş o?"
"àÉnkÉ kızının sevgisine layık değil!" dedi Helen. "Babasından temelli ayrılsın. Gidip
sokaklarda dinlensin daha iyi. Babası da kızının
46
ã
dilendiğini gÇrerek ÉzÉlsÉn, acı Ñeksin!"
àok heyecanlanmıştı, gÇzleri parlıyordu. BÇyle konuşmasının bir nedeni olmalıydı. Kısa bir
sessizlikten sonra:
"Beni o adamın evine mi gÇtÉrmek istiyorsunuz?" diye sordu.
"Evet, Helen."
"Hayır, gitmem oraya. Bir yere hizmetÑiliğe giderim daha iyi!"
"O nasıl sÇz Çyle, Helen? HiÑ senin hizmetÑilik etmene izin verir miyim sanıyorsun? Ne kadar
hırÑın ve gururlusun? àok acı Ñekmiş olmalısın..."
Yataktan kalkarak masaya gittim. Helen hålå dÉşÉnceli dÉşÉnceli yere bakıyor, sesini
Ñıkarmıyordu. Hazırlamam gereken yazı iÑin yeni getirdiğim kitapları karıştırırken okumaya
daldım.
"Hep bir şeyler yazıyorsunuz, nedir o yazdıklarınız?'' diye sordu Helen.
Ben kitaba dalmışken yavaşÑa yanıma sokulmuştu. ãrkek bir gÉlÉmsemeyle bakıyordu bana.
"TÉrlÉ şeyler," dedim. "Bu yazdıklarım iÑin para veriyorlar bana.''
"DilekÑe mi yazıyorsunuz?"
"Hayır, dilekÑe değil."
47Ona dilimin dÇndÉğÉ kadar, tÉrlÉ insanlar' Ézerine birÑok şeyler yazdığımı, sonunda
bunlardan hikayelerin ya da roman adı verdikleri kitapların oluştuğunu anlattım. BÉyÉk bir
dikkat ve ilgiyle dinledi. Sonunda:
"Nasıl yani, yazdıklarınız gerÑekten olan, sizin başınızdan geÑen şeyler mi?"
"Yoo, uyduruyorum."
"Neden uydurma şeyler yazıyorsunuz?"
"Bak, al şu kitabı, oku! Yazdıklarımın ne olduğunu o zaman anlayacaksın. Daha Çnce bir kez
buna bakmıştın da. Okumasını biliyorsun, değil mi?"
"Tabii biliyorum."
"Oku Çyleyse, anlarsın. Bu kitabı ben yazdım."
"Siz mi? Okuyacağım..."
Bir şey daha sÇylemek istiyor, ama Ñekiniyordu. Sonunda dayanamadı sordu.
"Bunlar iÑin Ñok para veriyorlar mı size?"
"Belli olmuyor. Ara sıra iyi kazanıyorum, ama geciktirirsem, zamanında işi teslim1 edemezsem
hiÑ para vermiyorlar. GÉÑ bir iş bu, Helen."
"Demek zengin değilsiniz?"
"Zengin mi? Hayır, hem de hiÑ değilim."
"áyleyse ben de Ñalışıp size yardım edeceğim."
ŞÇyle bir baktı. YÉzÉ kıpkırmızı olmuştu. GÇzlerini yere indirerek iki adım yaklaştı. Sonra
birden boynuma sarılarak yÉzÉnÉ gÇğsÉme bastırdı. Şaşırıp kalmıştım.
"àok seviyorum sizi... Gururlu değilim ben," diye mırıldandı. "DÉn de gururlu olduğumu
sÇylediniz... Hayır hayır, gururlu değilim, hiÑ değilim. Sizi Ñok seviyorum. Beni seven bir tek
siz varsınız..."
GÇzlerinden yaşlar akıyordu. Dizlerinin Ézerine ÑÇkerek:
"Bir tek siz seviyorsunuz beni..." diye yineledi. "Siz... Yalnız siz seviyorsunuz..."

Kollarıyla sıkı sıkı dizlerime sarılmıştı. Uzun sÅredir bastırmaya Öalıştığı duyguları birden
boşanıvermisti. Bunca zamandır kendini tutmasını sağlayan yÅreğindeki garip direnci
kavrıyordum. Ne kadar inatla direndiyse de, sonunda sevgiye, şefkate duyduğu Äzleme karşı
koyama-yarak kendini bırakmıştı.
Dizlerimi saran kollarını gÅÖlÅkle ÖÄzebildim. Yerden kaldırarak kucağıma alıp sedire
gÄtÅrdÅm. YÅzÅme bakmaktan utanırcasına yastıklara kapanarak hıÖkıra hıÖkıra ağlıyordu.
Bir yandan da kÅÖÅcÅk eliyle sımsıkı yakalamış olduğu elimi bırakmıyordu.
Bir sÅre sonra yavaş yavaş duruldu. Ama
48
49hålå başını Öevirip yÅzÅme bakmaktan Öekiniyordu. Yalnız iki kez bakışlarımız şÄyle bir
karşılaştı. GÄzlerinin iÖinde yumuşak, aynı zamanda Årkek bir ifade vardı. Sonunda kızararak
gÅlÅmsedi.
"Nasılsın, Helen? Biraz rahatladın mı, benim gÅzel, duygulu Öocuğum?" diye sordum.
"Hayır, Helen demeyin artık bana..." diye fısıldadı.
"Helen demeyeyim mi? Ne diyeyim peki?"
"Nelli."
"Nelli mi? Neden Nelli? GerÖi Öok gÅzel bir ad... Pekala, madem Äyle istiyorsun, seni Nelli
diye Öağıracağım bundan bÄyle."
"Annem bana Nelli derdi. Yalnız o Öağırırdı beni bu adla. Annemden başka kimsenin bana
Nelli demesini istemiyordum. Ama şimdi... artık sizin de sÄylemenizi istiyorum. Sizi hep
seveceğim, her zaman."
Ne kadar sevgi dolu bir yÅreği vardı! Yine de kendisine Nelli demeye hak kazanabilmem iÖin
bunca zaman geÖmesi gerekmişti. Şimdi ise bÅtÅn yÅreğiyle bana bağlandığını gÄrÅyordum.
Biraz daha yatışmasını bekledikten sonra:
"Dinle beni Nelli," dedim. "Seni annenden başka kimsenin sevmediğini sÄyledin. Peki, deden
de gerÖekten sevmiyor muydu seni?"
51"Hayır, sevmiyordu..."
"Ama buraya geldiğin gÅn merdivenlerde onun iÖin ağlamıştın, hatırlıyor musun?"
"Sevmiyordu beni," diye yineledi. "KÄtÅydÅ o." YÅzÅnde acılı bir ifade belirdi.
"Ama zaten ondan kimseyi sevmesi beklenemezdi, Nelli," dedim. "Aklı pek de yerinde
sayılmazdı. Bilincini yitirmişti. Nasıl ÄldÅğÅnÅ anlatmıştım sana."
"Evet ama, son aylardaydı o, ÄlÅmÅnden kısa bir sÅre Änce kaybetmeye başlamıştı bilincini.
Her şeyi unutur olmuştu. BÅtÅn gÅn burada otururdu. Ben gelmesem iki ÅÖ gÅn aÖ susuz
kaldığı olurdu. Eskiden Öok daha iyiydi."
"Ne zamanlar?"
' 'Annem Älmezden Änce..."
"Demek dedenin yiyeceğini iÖeceğini sen getiriyordun?"
"Evet."
"Nereden alıyordun yemekleri? Bubnof'tan mı?"
"Hayır, hiÖbir zarman Bubnof'tan bir şey almadım," dedi kesinlikle; sesi titriyordu.
"Peki, nasıl alıyordun? Nereden para buluyordun?"
Nelli sustu. YÅzÅ sapsarı kesilmişti. Uzun uzun beni sÅzdÅkten sonra:
52
"Sokaklarda dileniyordum..." dedi. "Sadaka toplayıp dedeme ekmekle enfiye alırdım..."
"Deden buna izin veriyor muydu, Nelli?"
"ânceleri ona sÄylemedim dilendiğimi. Sonra Äğrenince dilenmem iÖin beni zorla sokağa
gÄndermeye başladı. Ben kÄprÅde, geÖenlerden sadaka dilenirken o da bir kenarda durup
beklerdi. Elime ne geÖse hemen Åzerime atılır, Öekip alırdı parayı. Sanki paraları ondan
saklayacakmışım, sanki sırf onun iÖin dilenmi-yormuşumgibi!"

Bunları sÄylerken acı acı gÅlÅmsÅyordu.
"BÅtÅn bunlar annemin ÄlÅmÅnden sonra oldu," diye ekledi. "O sıralar aklını iyice yitirmişti
artık."
"âyleyse anneni Öok seviyor olmalıydı. Neden onunla oturmuyordu?''
"Hayır, annemi hiÖ sevmezdi... Anneme Öok kızgındı. Bağışlamadı onu, tıpkı dÅnkÅ adam,
Nataşa'nın babası gibi!.."
Kısa bir sessizlikten sonra Nelli'nin yÅzÅnde yine acılı bir gÅlÅmseme belirdi. Bir şeyler
anımsamıştı.
"ânceleri Azorka anneminmiş," dedi. "Eskiden dedem annemi Öok severmiş. Annem evden
ayrılınca kÄpek dedemin yanında kalmış.
yÅzden dedem Azorka'yı Öok sever, ondan
53hiÖ ayrılm-kÄpek ÄlÅ
Annemi hiÖ affetmedi, ama asi de ÄldÅ."
i gÅlÅmseme kaybolmuştu. Bir sÅre ikimiz de konuşmadık. Sessizliği bu kez ben bozdum:
"Nelli, deden eskiden ne iş yapardı?"
Eskiden Öok zenginmiş. Ne iş yaptığını bilmiyorum. Annemin anlattığına gÄre bir fabrika
kurmak istiyormuş. Ben kÅÖÅkken annem her şeyi anlatmazdı. 'Zamanı gelince hepsini
Äğrenirsin, benim zavallı, mutsuz yavrum!' derdi. Bazen geceleri uyuduğumu sanarak kendi
kendine ağlar, beni Äper, 'mutsuz yavrum' derdi durmadan. Ben uyur gibi yapardım , ama
uyumazdım . " 1 "Annen neden ÄldÅ?"
"Veremden... BugÅnlerde Äleli altı hafta olacak."
"Dedenin zengin olduğu zamanları hatırlar mısın?"
"Ben daha o zamanlar dÅnyada yokmuşum ki! Annem, ben doğmadan Änce dedemin
yanından ayrılmış."
"Kiminle gitmiş?"
"Bilmiyorum," dedi Nelli alÖak sesle. "Yurt dışına gitmiş. Ben yabancı Ålkede doğmuşum."
55'' Yurt dışında mı? Nerede?''
"İsviÖre'de. Her yere gittim ben. italya'ya, Paris'e de gittim."
"Gittiğin yerleri anımsıyor musun, Nelli?"
"Evet, Öoğunu. Buraya dÄndÅğÅmÅz zaman annem hastalandı. GittikÖe yoksullaştık. ânce
annem uzun sÅre dedemi aradı. Hep, ona karşı suÖlu olduğunu sÄyleyerek ağlayıp dururdu.
Dedemin de yoksul dÅştÅğÅnÅ Äğrenince bÅsbÅtÅn ÅzÅldÅ. Dedeme sık sık mektup yazardı,
ama o hiÖ karşılık vermedi."
"Annen neden dÄndÅ buraya? Babası yÅzÅnden mi?"
"Bilmiyorum. Oysa orada, İsviÖre'de Öok iyi yaşıyorduk." Nelli'nin gÄzleri parladı. "Yalnız
annemle ikimizdik. Onun da sizin gibi Öok iyi yÅrekli bir arkadaşı vardı... Annemi buradayken
tanımış, ama o İsviÖre'de ÄlÅnce biz de annemle buraya geldik..."
"Demek annen o arkadaşıyla birlikte dedeni bırakıp gitmiş?"
"Hayır, onunla değil, bir başkasıyla. Ama
sonradan o adam da annemi bırakmış gitmiş..."
"Kimdi o adam, Nelli?" :
Nelli iri gÄzleriyle yÅzÅme baktı, ama:
karşılık vermedi. Annesinin kiminle gitmiş
olduğunu ve herhalde Nelli'nin babası olan i
56
adamı bildiği, anımsadığı aÖıkÖa belli oluyordu. Ama adamın adını bile sÄylemek ona Öok acı
geliyor olmalıydı.
Sorularımla ona daha Öok acı Öektirmek istemedim. Sinirli, tutkulu bir yaradılışı vardı, gene
de birden parlayan coşkusunu bastırmasını biliyordu. BÄylece aşılmaz bir gururla iÖine
kapanıyordu.

Beni bÅtÅn benliğiyle, neredeyse Älen annesi kadar Öok sevdiği halde pek seyrek olarak aÖılır,
iÖini dÄkerdi. O gÅnden sonra benimle kendi geÖmişinden konuşmaz oldu. Hatta anılarını
benden saklamak istiyor gibiydi. Ama o gÅn birkaÖ saat sÅren konuşmamızda onu en Öok
sarsan, en Öok Åzen anılarını anlattı.
Acıklı bir hikaye... Sık sık rastladığımız acılı olaylar, katı bencillikler, Öıkarlar, korkunÖ
ahlaksızlıklar cehenneminde yaşanan hikayelerden biri... İlerde Nelli'nin ağzından
dinleyeceğimiz acıklı bir ÄykÅ.
57r
İNATáI HASTA
Yağmurdan sırılsıklam olmuştum. Eve geldiğimde sabahın ÅÖÅydÅ. Kapıyı aÖarken iÖerden
bir inilti duydum. Nelli hemen kapının yanında, yerde yatıyordu. YÅzÅne bakınca korktum.
Değişmiş, bambaşka; bir insan olmuş-
tu. GÄzleri alev alev yanıyordu. Beni tanımamıştı
sanki. Bakışları son derece garipti. áok ateşi
vardı. Hemen eğilip kucakladım.
"Ne oldu sana Nelli?"
58
Bir şeyden korkarcasına titreyerek bana sokuldu. Acele, kesik kesik bir şeyler mırıldandı.
Bana bunları bir an Änce anlatmak iÖin beklemiş gibiydi. Ama sÄyledikleri bağlantısız, garip
şeylerdi, hiÖbirini anlayamadım. Sayıklıyordu.
Nelli'yi kucaklayıp yatağa gÄtÅrdÅm. Korku iÖinde, sanki onu birisinden korumamı istercesine
sıkı sıkı sarılmıştı boynuma. Yatakta elimi yakalayıp sımsıkı tuttu. Sanki gitmemden
korkuyor gibiydi. âyle sarsıldım, sinirlerim Äyle bozuldu ki, kendimi tutamayarak ağlamaya
başladım. Aslında ben de hastaydım.
Ağladığımı gÄrÅnce uzun sÅre kımıldamadan yÅzÅme baktı. Bir şeyler anlamak, ne olup
bittiğini kavrayabilmek iÖin bÅtÅn dikkatini toplamaya Öalışıyor, kendini alabildiğine
zorluyordu. Sonunda, yÅzÅnde beliren ifadeden durumu yavaş yavaş kavramaya başladığını
sezinledim.
Şiddetli sara nÄbeti geÖirenler, bir sÅre iÖin ne dÅşÅncelerini toparlayabilir, ne de anlaşılır bir
Öift sÄz sÄyleyebilir. Nelli de Äyleydi şimdi. Bana bir. şeyler sÄyleyebilmek iÖin olağanÅstÅ
Öaba harcıyordu. Ama kendisini anlayamadığımı gÄrÅnce, elini uzatarak gÄzyaşlarımı sildi.
Sonra boynuma sarılıp sevgiyle yanaklarımdan ÄptÅ.
Ateşi dÅşmÅyordu. Sık sık dalıyor, kendin-
59den geÖiyor ve durmadan sayıklıyordu. Bundan Änce de iki sara nÄbeti geÖirmiş, ama kolay
atlatmıştı. Bu ÅÖÅncÅsÅ Öok şiddetliydi anlaşılan. Yarım saat kadar başında bekledikten sonra,
j gerektiği zaman hemen uyanabilmek iÖin sedirin] kenarına sandalyeleri yan yana
sıralayarak^ soyunmadan uzandım. Mumu sÄndÅrmedim.
Nelli'nin yÅzÅ solgundu. Ateşten kavrulmuş dudaklarında kurumuş kan lekeleri vardı. Sara
nÄbeti geldiğinde dÅşerken ağzını bir yere Öarpıp-kanatmış olmalıydı. Nelli'ye acı ve sıkıntı
veren korku, uykuda bile onu bırakmıyordu. Ertesi gÅn ilk işim doktor Öağırmak olacaktı.
Nelli'nin hastalığının ilk dÄrt gÅnÅ doktor da, ben de Öok tasalanmış ve korkmuştuk. Anca
beşinci gÅn doktor beni bir kenara Öekerek, şimdilik korkacak bir şeyin kalmadığını, hasta-nın
yakında iyileşeceğini sÄyledi.
"âyleyse hastalığı atlattı, korkacak bir şe kalmadı demek?" dedim sevinerek.
"Evet, iyileşecek; ama Öok yaşamaz."
"Nasıl? áok yaşamaz mı? âlecek mi? Peki ama neden?" diye haykırmışım. Bu kesin yargı bir
anda yıkmıştı beni.
"Evet, hiÖ kuşku yok. Ne yazık ki yakında Älecek. áocuğun kalbinde doğuştan bir hastalık
var. En kÅÖÅk bir rahatsızlıkta, ufak bir

60
heyecanda gene yatağa dÉşer. Belki iyileşir, nÇbetleri atlatır, ama yeniden hastalanır ve
sonunda kalbindeki hastalıktan ÇlÉr."
"GerÑekten kurtulamaz mı, doktor? Bir Ñaresi yok mu bunun?.. Olacak şey değil!.."
"áyle. Ancak koşullar Ñok elverişli olur da neşelenmesi, yaşamdan sevinÑ duyması
sağlanabilirse belki Ñocuğun ÇlÉmÉ geciktirilebilir. Hatta pek seyrek olmakla beraber, bu
hastalıktan kurtulanlara da rastlanmıştır... Yani kısacası bÉtÉn uygun koşulların biraraya
gelmesiyle hasta belki ÇlÉmden kurtulabilir. Ama hastalığın tam olarak geÑmesi sÇz konusu
değildir."
"Peki şimdi ne yapmalı?"
"àocuğa dingin bir yaşam sağlamalı. İlaÑlarını da dÉzenli almalı. Anladığım kadarıyla bu
kızın hırÑın, garip bir yaradılışı var. DÉzenli ilaÑ almayı hiÑ sevmiyor. Daha az Çnce ilaÑ
iÑmemekte diretti."
"Evet, doktor, gerÑekten garip bir Ñocuk. Ama bÉtÉn bunların hastalığından ileri geldiğini
sanıyorum. DÉn Ñok uysaldı, bugÉn ise ilacını vermek istediğimde, kazara olmuş gibi,
uzattığım kaşığı dÉrtÉp ilacı yere dÇktÉ. Yeniden vermek istedim, bu kez ilaÑ kutusunu
elimden kapıp yere fırlattı. Sonra da hÉngÉr hÉngÉr ağlamaya başladı. Ağlaması, yalnızca onu
ilaÑ almaya
61zorlamamdan ileri gelmedi galiba."
"Ani heyecanlanma, Çfkelenme! Eskiden başından geÑen bÉyÉk acıların etkileri olmalı
bunlar."
Doktora, Nelli'nin başından geÑenleri bÉtÉn ayrıntılarıyla anlatmıştım. Nelli'nin hikayesi yaşlı
doktoru Ñok etkilemişti.
"BÉtÉn bunlar hep birbirine bağlı," diye sÉrdÉrdÉ konuşması. "Hastalığı da bir bakıma bundan
ileri geliyor. Şimdilik tek Ñıkar yol, Çncelikle verdiğim ilaÑları alması.İlaÑ konusuna Ñok Çnem
vermek gerekir."
Ertesi gÉn Nelli gene ÉzgÉn, neşesiz uyandı. Sorularıma hemen hiÑ karşılık vermedi. Bana
kızgın gibiydi. Ağzını aÑıp tek sÇz sÇylemiyordu. Yalnız arada bir beni gizliden gizliye
sÉzÉyordu. Bakışlarında hem dingin bir acı, hem de daha Çnce hiÑ gÇrmediğim bir
yumuşaklık, bir sevgi vardı..
Kafasından neler geÑtiğini kestiremiyordum. Ona karşı bir suÑ işlemişim gibi, artık benimle
konuşmak istemiyordu sanki. OldukÑa acı geliyordu bu bana. Ben de surat asıp, bÉtÉn gÉn
onunla konuşmadım. Ama ertesi gÉn bu Ñocuksu davranışımdan ÇtÉrÉ utandım kendimden.
Nelli sık sık ağlıyordu. Onu nasıl avutacağımı bilemiyordum. Bir gÉn suskunluğunu
63kendisi bozdu. O gÉn hava kararırken eve dÇnmÉştÉm. Tam iÑeri girdiğimde, Nelli'nin,
elindeki kitabı Ñabucak bir yastığın altına gizlediğini farkettim. Ben yokken masamdan alıp
okuduğu bir romandı bu. Ama neden saklıyordu benden? Utanır gibi bir hali vardı. Ben de
olayı gÇrmemezlikten geldim.
Ben bir ara mutfaktayken, yatağından fırlayarak kitabı eski yerine koydu. Odaya dÇndÉğÉm
zaman beni yanına Ñağırdı. Sesi heyecanlıydı. DÇrt gÉnden beri benimle hemen hiÑ
konuşmamıştı.
"BugÉn... Nataşa'ya gidecek misiniz?" diye sordu tutuk bir sesle.
"Evet, Nelli. BugÉn onu mutlaka gÇrmem gerekiyor."
"Onu Ñok mu seviyorsunuz?"
"Evet, Nelli, onu Ñok seviyorum."
"Ben de seviyorum," dedi sesini alÑaltarak.
Bir an sustu, sonra Érkek Érkek yÉzÉme bakarak:
"Onunla birlikte oturmak isterdim," dedi.
Şaşırdım.
"Pek olacak şey değil bu, Nelli!" dedim. "Yanımda rahat değil misin?"

Birden kıpkırmızı kesildi.
"Onu demek istemedim," dedi. "Rahatım
64
tabii... Beni Naşata'nın annesinin babasının yanma vermek istiyordunuz. Ama ben onların
yanında oturmam. Nataşa'nın hizmetÖisi var mı?"
"Var."
"âyleyse hizmetÖisini gÄndersin, onun yerine beni alsın. Her işini yaparım. Para da istemem.
Onu seveceğim. Yemek yaparım, ortalığı temizler, Öamaşırlarını yıkarım... Bunları sÄyleyin
ona!"
"Ama neden, Nelli? Nereden aklına esti bu? Hem Nataşa iÖin nasıl bÄyle dÅşÅnebilirsin? Seni
aşÖı, hizmetÖi olarak yanına almaya gÄnlÅ razı olur mu sanıyorsun? Eğer seni yanına
alabilecek olsa, kÅÖÅk kızkardeşi gibi oturmak isterdi seninle."
"Hayır istemem, Äylesini istemem..."
"Neden?"
Sustu. Dudakları titriyordu.Neredeyse ağlayacaktı. Sonunda:
"Sevdiği adam bir gÅn onu bırakıp gidecek, değil mi?" diye sordu.
áok şaşırdım.
"Nereden biliyorsun bÄyle olacağını, Nelli?"
Karşılık vermedi.
"Peki, sevdiği adamın bir gÅn Nataşa'yı bırakması seni neden bu kadar ilgilendiriyor?"
65kendisi bozdu. O gÅn hava kararırken eve dÄnmÅştÅm. Tam iÖeri girdiğimde, Nelli'nin,
elindeki kitabı Öabucak bir yastığın altına gizlediğini farkettim. Ben yokken masamdan alıp
okuduğu bir romandı bu. Ama neden saklıyordu benden? Utanır gibi bir hali vardı. Ben de
olayı gÄrmemezlikten geldim.
Ben bir ara mutfaktayken, yatağından fırlayarak kitabı eski yerine koydu. Odaya dÄndÅğÅm
zaman beni yanına Öağırdı. Sesi heyecanlıydı. DÄrt gÅnden beri benimle hemen hiÖ
konuşmamıştı.
"BugÅn... Nataşa'ya gidecek misiniz?" diye sordu tutuk bir sesle.
"Evet, Nelli. BugÅn onu mutlaka gÄrmem gerekiyor."
"Onu Öok mu seviyorsunuz?"
"Evet, Nelli, onu Öok seviyorum."
"Ben de seviyorum," dedi sesini alÖaltarak.
Bir an sustu, sonra Årkek Årkek yÅzÅme bakarak:
"Onunla birlikte oturmak isterdim," dedi.
Şaşırdım.
"Pek olacak şey değil bu, Nelli!" dedim. "Yanımda rahat değil misin?"
Birden kıpkırmızı kesildi.
"Onu demek istemedim," dedi. "Rahatım
64
tabii... Beni Naşata'nın annesinin babasının yanma vermek istiyordunuz. Ama ben onların
yanında oturmam. Nataşa'nın hizmetÖisi var mı?"
"Var."
"âyleyse hizmetÖisini gÄndersin, onun yerine beni alsın. Her işini yaparım. Para da istemem.
Onu seveceğim. Yemek yaparım, ortalığı temizler, Öamaşırlarını yıkarım... Bunları sÄyleyin
ona!"
"Ama neden, Nelli? Nereden aklına esti bu? Hem Nataşa iÖin nasıl bÄyle dÅşÅnebilirsin? Seni
aşÖı, hizmetÖi olarak yanına almaya gÄnlÅ razı olur mu sanıyorsun? Eğer seni yanına
alabilecek olsa, kÅÖÅk kızkardeşi gibi oturmak isterdi seninle."
"Hayır istemem, Äylesini istemem..."
"Neden?"

Sustu. Dudakları titriyordu.Neredeyse ağlayacaktı. Sonunda:
"Sevdiği adam bir gÅn onu bırakıp gidecek, değil mi?" diye sordu.
áok şaşırdım.
"Nereden biliyorsun bÄyle olacağını, Nelli?"
Karşılık vermedi.
"Peki, sevdiği adamın bir gÅn Nataşa'yı bırakması seni neden bu kadar ilgilendiriyor?"
65diye sordum.
"Siz onu Öok seviyorsunuz," dedi Nelli gÄzlerini yerden ayırmadan. "O adam gidince siz de
Nataşa'yla evlenirsiniz."
"Hayır, Nelli, o beni, benim onu sevdiğim gibi sevmiyor. Hem ben de... Hayır, Nelli, senin
dediğin olacak şey değil!"
"İkiziniz de hizmetÖisi olurdum," diye mırıldandı. "Mutlu yaşardınız..."
Nesi vardı bu Öocuğun? Neden bÄyle olmadık şeyler kuruyordu kafasında, bir tÅrlÅ
anlayamıyordum. Nelli o akşam bir daha hiÖ konuşmadı.
66
KAáIŞ
Ertesi gÅn Nataşa'nın babası yaşlı àhmenev geldi. Ben de onu bekliyordum, àhmenev'ler
Nelli'yi almak istiyorlardı. Karısı Anna Ihmene-va ÄksÅz Öocuğu yanına almaya razı olmuştu.
Bu konuyu onunla gizlice konuşmuştuk. Ona, babası tarafından lanetlenmiş bir kadının
Öocuğunu karşısında gÄrmenin, kocası yaşlı İhmenev'in dÅşÅncesini etkileyebileceğini
sÄylemiştim. Bunun Åzerine kadıncağız, ÄksÅz Öocuğu yanlarına almak iÖin kocasını
sıkıştırmaya başlamıştı. àhmenev de hemen razı olmuş, canla başla işe koyulmuştu. Karısının
hoşuna gidecek bir şey yapabileceği iÖin seviniyordu.
67Nelli, àhmenev'i daha ilk gÄrÅşmelerinde sevmemişti. Nataşa'yı bağışlamasını bir tÅrlÅ
hazmedemiyor du.
İhmenev doğrudan konuya girdi. Nelli'nin yanına gidip elini tuttu.
"Bir kızım vardı," dedi. "Onu canımdan Öok severdim. Ama şimdi yok artık. âldÅ. Sen
evimde ve yÅreğimde onun yerini almak istemez misin?"
Bunu sÄylerken adamcağızın gÄzleri dolmuştu.
"Hayır, istemiyorum!" diye karşılık verdi Nelli başını kaldırmadan.
"Neden Öocuğum? YeryÅzÅnde kimsen yok. Burada da sÅrekli kalamazsın. Ama bizim
yanımızda kendi evinde gibi olursun."
Nelli başını kaldırdı. Yatağında doğrularak yaşlı adamın yÅzÅne karşı:
"istemiyorum!" diye haykırdı. "áÅnkÅ kÄtÅ bir insansınız siz! Evet, kÄtÅsÅnÅz, Öok
kÄtÅsÅnÅz! Ben de kÄtÅyÅm, herkesten kÄtÅyÅm. Ama siz benden de kÄtÅsÅnÅz!.."
Bunları sÄylerken Nelli'nin yÅzÅ sarardı; gÄzlerinden kıvılcımlar saÖıyordu. Titreyen
dudakları bembeyaz kesilmiş, heyecanla gerilmişti. İhmenev şaşkınlık iÖinde bakıyordu
Nelli'ye.
68
"Evet, benden daha kÄtÅsÅnÅz, ÖÅnkÅ kızınızı bağışlamak istemiyorsunuz. Kızınızı unutmak,
onun yerine yabancı bir Öocuk almak istiyorsunuz. Ama insan kendi Öocuğunu unutabilir mi
hiÖ? GerÖekten sevebilecek misiniz beni? Bana baktıkÖa yabancı bir Öocuk olduğumu
dÅşÅnecek, unutmak istediğiniz kızınızı hatırlayacaksınız. Katı yÅrekli bir insansınız siz.
BÄyle insanların yanında yaşamak istemem!"
Nelli şimdi de kıpkırmızı kesilmişti. Bu arada bana da kaÖamak bir gÄz attı. Sonra gene
heyecanla sÅrdÅrdÅ saldırısını:
"Yarından sonra bayram. O gÅn herkes kucaklaşır, ÄpÅşÅr. Dargınlar barışır, bÅtÅn gÅnahlar
bağışlanır... Ama biliyorum... Siz... Yalnız siz bağışlamayacaksınız. Katı yÅreklisiniz ÖÅnkÅ.
Gidin yanımdan!"

Sonunda Nelli kendini tutamayarak hıÖkıra hıÖkıra ağlamaya başladı. Adamcağız şaşırdı,
sarsıldı, sapsarı kesildi. YÅzÅnde acılı, derin , Öizgiler belirdi.
Nelli birden hıÖkırıklar arasında: "Neden, neden herkes benimle uğraşıyor?" diye haykırdı,
"istemiyorum, kimseden bir şey istemiyorum. Sokağa Öıkıp dilenirim.''
"Nelli, ne oluyor sana bÄyle? Nelli kızım!" diye atıldım elimde olmadan. Ama bu Nelli'nin
69Äfkesini daha da artırdı.
"Evet, burada kalmaktansa, sokağa Öıkar dilenirim!" diye haykırdı hıÖkırarak. "Annem de
dilenmişti... Daha kÅÖÅğÅm, kimse beni işe almaz. Ben de herkese el aÖar, dilenirim.
İstemiyorum, istemiyorum başka şey! KÄtÅyÅm ben, herkesten daha kÄtÅyÅm! Bakın, gÄrÅn
işte ne kadar kÄtÅ olduğumu!.."
Ve Nelli birdenbire yerinden fırlayarak masanın ÅstÅnde duran Öay fincanımı alıp yere fırlattı.
"Kırıldı işte!" diyerek meydan okurcasına baktı yÅzÅme. "Yalnız iki fincanınız vardı. âtekini
de kıracağım. Bakalım o zaman Öayınızı neyle iÖeceksiniz?"
áılgın gibiydi. ãstelik bu Öılgınlığından zevk duyuyordu sanki. Yaptığı şeyin ne kadar ayıp.ve
Öirkin olduğunu kavradığı, bunun bilincinde olduğu halde kendini aşırılıktan alamıyordu.
"Bu kız hasta," dedi yaşlı adam, "ya da... ya da nasıl bir Öocuk olduğunu ben anlamıyorum.
HoşÖa kal!"
Şapkasını alarak elimi sıktı. Bitkindi. Nelli adamcağızı korkunÖ bir şekilde aşağılamıştı.
BÅtÅn bu olanlardan Öok Äfkelenmiştim. Odada ikimiz yalnız kalınca:
"Ona hiÖ acımıyor musun, Nelli?" diye
70bağırdım. "Utanmadın mı bÄyle yapmaya? Evet, iyi bir Öocuk değilsin sen, gerÖekten
kÄtÅsÅn!"
Şapkamı falan almadan yaşlı adamın peşinden koştum. Onu sokak kapısına kadar geÖirmek,
en azından biraz olsun avutabilmek iÖin bir şeyler sÄylemek istiyordum. Bir yandan da
azarladığım Nelli'nin kireÖ gibi bembeyaz yÅzÅ gÄzÅmden gitmiyordu.
àhmenev'e yetiştiğimde:
"Zavallı Öocuk, pek kırılmış," dedi yaşlı adam acı bir gÅlÅmsemeyle. "Onun derdi, ÅzÅntÅsÅ
Öok. Oysa ben tutup ona kendi sıkıntımı, acımı dÄkmeye kalktım. Evet, evet, yarasını deştim
Öocuğun. Tok aÖın halinden anlamaz, derler, ama aÖlar da bazen aÖların halinden gerÖekten
anlamıyor Haydi hoşÖa kal!"
Bir şeyler sÄylemeye davrandım, ama elini sallayarak konuşmama engel oldu.
"Beni avutmaya kalkışma," dedi biraz sinirli bir sesle. "áocuğa dikkat et, evden kaÖmasın!
âyle bir hali var."
Sonra bastonunu sallayarak, kaldırım taşlarına vura vura hızla uzaklaştı.
Yaşlı adamın sezgisi doğruymuş meğer. DÄndÅğÅmde Nelli'yi evde bulamayınca nasıl
olduğumu anlatamam. Koridora koştum, merdivenlerde aradım onu; hatta komşunun kapısını
72
Öalıp sordum. Nelli'nin kaÖmış olacağına inanamıyor, inanmak istemiyordum, iÖimde korkunÖ
bir sıkıntıyla onu aramak iÖin yeniden sokağa fırladım. ânce Bubnof'un evine gidip tabutÖunun
karısına Nelli'yi sordum. Bubnof bir olay yÅzÅnden dÅnden beri karakoldaymış. Ama
Nelli'yi oradan ayrıldıktan sonra bir daha hiÖ gÄrmemişler.
Ne yapacaktım?
Akşama kadar sokaklarda dolaşıp durdum. âlesiye yorgun ve ÅzgÅn eve dÄnÅyordum. O
akşam Nataşa'da olmam gerekiyordu. Daha sabahtan haber gÄnderip beni Öağırtmıştı. Bir
yandan da Nelli'yi dÅşÅndÅkÖe yÅreğim burkuluyor du. Kafamın iÖi allak bullaktı. Nelli'nin
bÄyle davranmasının anlamı neydi? Nereye gitmiş olabilirdi? Nerede arayacaktım onu?
Kafamda binbir soruyla yÅrÅrken kÄprÅnÅn ÅstÅnde, hemen birkaÖ adım Ätemde birden
Nelli'yi gÄrdÅm. Sokak fenerinin arkasında duruyordu, beni gÄrmedi. Ona doğru koşmak
istedim, ama kendimi tuttum. Orada ne yaptığın Äğrenmek istiyordum.

Aradan on dakika kadar geÑti. Hålå orada, yoldan geÑenlerin ÇnÉnde duruyordu. Sonunda iyi
giyimli, yaşlı bir adamın yanına sokuldu. Adam yoluna devam ederken, elini cebine sokup
73Nelli'ye para verdi. Nelli eğilerek teşekkÉr etti.
O anda duyduklarımı anlatamam. YÉreğim acıyla burkuldu. O kadar sevdiğim, değer
verdiğim insan gÇzlerimin ÇnÉnde dileniyor, aşağılanıyordu. GÇzlerim yaşardı; aynı zamanda
da iÑimde mÉthiş bir Çfke uyandı. GÉÑ durumda olduğu, para gereksindiği iÑin dilenmiyordu.
Sokağa atılmış, kendi yazgısına bırakılmış bir Ñocuk değildi ki! BÇyle davranmakla birilerini
şaşırtmak, sanki herkese meydan okumak istiyordu.
Yaşlı İhmenev haklıydı. Nelli yaşama kırgındı; yarası deşilmişti. Bir tÉrlÉ iyileşemiyor-du.
Ama bizi, kendisine karşı yaptığımız hangi haksızlıkla suÑlayabilirdi? Yoksa Ñılgınca
davranışlarıyla beni şaşırtmak, yÉreğime korku dÉşÉrmek mi istiyordu? Ama hayır, bu da
olamazdı. àÉnkÉ şu anda yalnızdı ve benim kendisini dinlenirken gÇrdÉğÉmÉ bilmiyordu.
áyleyse neden sadaka istiyordu? Ne yapacaktı parayı?
Nelli, kÇprÉden geÑen adamdan parayı aldıktan sonra caddeye indi, pırıl pırıl aydınlatılmış bir
dÉkkanın ÇnÉne geldi. Burada topladığı paraları saymaya başladı. Ben de on adım kadar
gerisindeydim Avucundayeteri kadar para vardı anlaşılan. Sabahtan beri dileniyor
74
olmalıydı. Avcunu sıkı sıkı yumarak karşı kaldırıma geÑti, orada bir dÉkkana girdi. Ben de
dÉkkanın aÑık kapısına yaklaşarak Nelli'nin iÑerde ne yapacağını gÇzetlemeye başladım.
Parayı tezgahın Ézerine bıraktı. Karşılık olarak kendisine bir Ñay fincanının uzatıldığını
gÇrdÉm. Bu sabah bana ve Ihmenev'e, kendisinin ne kadar kÇtÉ olduğunu gÇstermek iÑin
kırdığı fincana Ñok benzeyen basit bir Ñay fincanıydı. Adam fincanı kağıda sararak Nelli'ye
verdi. Nelli noşnut bir yÉzle acele dÉkkandan Ñıktı. Bana doğru yaklaşırken:
"Nelli!" diye seslendim.
ãrkerek sıÑradı. Başını kaldırıp yÉzÉme baktı. Bu arada fincan parmaklarının arasından
kayarak kaldırıma dÉşÉp kırıldı. Nelli'nin yÉzÉ solgun, yorgunluktan bitkindi, ama bÉtÉn olup
bitenleri gÇrdÉğÉmÉ anlayınca birden kıpkırmızı kesildi. Dayanılmaz bir utanÑtan ileri gelen
bir kızarmaydı bu.
Elinden tutup eve gÇtÉrdÉm. Yolda hiÑ konuşmadık. Eve gelince bir sandalyeye oturdum.
Nelli gÇzlerini yere indirmiş, deminki gibi solgun bir yÉzle karşımda duruyordu.
DÉşÉnceliydi. Utancından yÉzÉme bakamıyordu.
"Dilendin mi, Nelli?"
"Evet," diye fısıldayarak başını iyice ÇnÉne
76
eğdi. . . .
"Sabah kırdığın fincanın yerine yenisini
alabilmek iÑin mi dilendin?
"Evet."
"Bu fincan yÉzÉnden sana bir şey dedim mi, azarladım mı seni? Yaptığın işin ne kadar
uygunsuz, ne kadar bencil bir davranış olduğunun gerÑekten farkında değil misin? GÉzel bir
şey mi bu, utanmıyor musun? HiÑ mi?.."
"Utanmıyorum..." diye fısıldadı ancak duyulabilir bir sesle. Yanağından bir damla yaşın aşağı
sÉzÉldÉğÉnÉ gÇrdÉm.
"Ayıp bir şey bu..." dedim. "Nelli, yavrum, eğer sana karşı bir suÑ işledimse, bağışla beni,
barışalım."
YÉzÉme baktı. GÇzlerinden yaşlar boşanıyordu.
Kollarıma atıldı.
77
NELLİ'NlN áYKãSã

Nelli, canı sıkkın, bir kÄşeye bÅzÅlmÅş, garip garip yÅzÅme bakıyordu. Yanına, sedire
oturdum, ellerini ellerime alarak:
"Nelli, meleğim," dedim, "bize iyilik etmek, hepimizi gÅÖ durumdan kurtarmak ister misin?"
Hayretle yÅzÅme baktı."Nelli, bÅtÅn umudumuz şimdi sende! Bir baba var. Onu gÄrdÅn,
tanıyorsun. DÅn buraya gelerek senden, kendi kızının yerini almanı rica etmişti. Kızı Nataşa,
sevdiği adam iÖin babasının evini bıraktı ve bu yÅzden babası Ihmenev'in lanetine uğradı.
Nataşa'nın sevdiği adam ise şimdi onu yÅzÅstÅ bıraktı. Bu adam. bir Prensin oğlu. Prens kÄtÅ,
Öok kÄtÅ bir insan. Nataşa'yla evlenmesine engel olmak iÖin oğlunu bugÅn uzak bir yere
gÄnderdi. Kendisi de hemen Nataşa'ya giderek ona hakaret etti. Hatta kızcağızla alay etti.
Beni anlıyorsun, değil mi Nelli?"
Siyah gÄzleri parlıyordu. Başını Äne eğerek alÖak sesle:
"Anlıyorum," diye mırıldandı.
"Nataşa yalnız ve hasta. Şimdi dinle beni. Gel, seninle Nataşa'nın annesine, babasına gidelim.
Biliyorum, babasını sevmiyorsun, ama seninle birlikte oraya gitmemiz gerekiyor, iÖeri girince
senin orada kalmak ve Nataşa'nın yerini almak istediğini sÄyleyeceğim. Kızına lanet ettiği
iÖin yaşlı adam şu sıralar Öok gÅÖ durumda. GerÖi şimdi kızının adını bile duymak istemiyor,
ama gerÖekte onu Öok seviyor, onunla barışmak istiyor. Beni dinliyor musun, Nelli?"
"Dinliyorum," diye fısıldadı gene.
Nelli'yle konuşurken gÄzlerim yaşarmıştı. O
82
da Årkek Årkek bakıyordu bana.
"Bana inanıyor musun, Nelli?"
"İnanıyorum."
"âyleyse birlikte gideceğiz oraya. Seni Öok iyi karşılayacaklar ve bir sÅrÅ sorular soracaklar.
O zaman ben de sÄze karışarak konuyu senin eskiden nasıl yaşamış olduğuna getirecek ve
anneni, dedeni soracağım. Bana anlattığın gibi, onlara da her şeyi anlat, Nelli. Eğer bunları
anlatırsan, yaşlı Ihmenev de aynı şeyleri ta yÅreğinde duyacak, senin anlattıklarını yaşamış
gibi olacak. áÅnkÅ Prensin oğlunun bugÅn Nataşa'yı bırakıp gittiğini ve kızının aşağılanmış,
dÅşmanlarının alaylarına, hakaretlerine karşı Öaresiz, korunmasız, yapayalnız kaldığını
biliyor. Hepsini biliyor... Nataşa'yı kurtar, Nelli!.. Gelecek misin?"
"Evet."
GÅÖlÅkle soluk alıyordu. Nelli'yi elinden tuttum, dışarı Öıktık. âğleden sonra saat iki
sularıydı. Hava kararmaya başlamış, fırtına bekleniyordu. Ne zamandır havada bunaltıcı bir
sıcak vardı. Uzaktan gÄk gÅrÅltÅleri duyulmaya başlamıştı bile.
Bir arabaya bindik. Nelli yol boyunca konuşmadı. Yalnız arada bir beni o garip, anlaşılmaz
bakışıyla sÅzÅyor, gÄğsÅ hızlı hızlı
83inip kalkıyordu. Arabada ona sarılmış otururken, kÅÖÅk yÅreğinin elimin altında yerinden
fırlayacakmışcasına Öarptığını duyuyordum.
Yol bitip tÅkenmeyecekmiş gibi geldi bana. Sonunda vardık. Yaşlı karı kocanın yanına
girerken heyecandan yÅreğim duracak sandım. Ne pahasına olursa olsun, yalnızca af ve barış
sağlamak zorunda olduğumun bilincindeydim.
Saat ÅÖ olmuştu, àhmenev Öok ÅzgÅn ve hastaydı. Kanepeye uzanmıştı. Bitkin gÄrÅnÅyordu.
YÅzÅ solgun, başı sarılıydı. Yanında oturan karısı Anna İhmeneva zaman zaman sirkeli suyla
kocasının şakaklarını ıslatıyordu. Bizi karşılarında gÄrÅnce ikisi de şaşırdı.
"Nelli'yi getirdim," dedim iÖeri girerken. "DÅşÅnÅp taşındıktan sonra size gelmeye kendi
karar verdi. Onu yanınıza alın ve sevin..."
İhmenev kuşkulu gÄzlerle baktı bana. Gelişimizin ne gibi gizli nedenleri olduğunu Äğrenmek
istercesine bir bana, bir Nelli'ye bakıyordu.

Nelli titriyordu. Elimi sıkı sıkı tutmuş, gÇzlerini yerden kaldırmıyordu. Yalnız arada bir,
yakalanmış kÉÑÉk, vahşi bir hayvan gibi sağa sola kaÑamak bakıyordu. Bir anda her şeyi
kavrayan Anna ähmeneva kendini Ñabuk toparladı. Hemen Nelli'yi kucakladı, ÇpÉp okşadı.
84
Hatta birazcık ağladı da. Nelli'yi elinden tutarak usulca yanına oturttu. Nelli onu merak ve
şaşkınlık iÑinde yan yan sÉzÉyordu.
Yaşlı kadın bundan sonra ne yapması gerektiğini kestiremediğinden, soran gÇzlerle saf saf
yÉzÉme baktı, ähmenev ise elini alnına gÇtÉrerek kısık bir sesle:
"àok başım ağrıyor," dedi. Hålå konuşmadan oturuyorduk. SÇze nereden başlayacağımı
bilemiyordum. Oda hafif karanlıktı. GÇğÉ kara bulutlar kaplamıştı. GÇk gÉrÉltÉleri
geliyordu.
"Bu fırtına pek zamansız," dedi yaşlı İhmenev. "Ama hatırlıyorum, otuz altı yılında bizim
bÇlgede fırtınalar daha da erken başlamıştı."
Anna İhmeneva iÑini Ñekerek Érkek Érkek: "Semaveri hazırlayayım mı?" diye sordu. Kimse
cevap vermeyince tekrar Nelli'ye
dÇnerek:
"Adın ne senin, yavrum?" diye sordu. Nelli alÑak sesle adını sÇyledi ve başını daha
da Çne eğdi.
"Nelli adı herhalde Helen'in kısaltılmışı
olacak?" dedi Anna ähmeneva. "Evet." Tekrar bir sessizlik oldu.
85"GerÑekten kimsen yok mu senin, yavrum?"
"Yok."
' 'Anneciğin Çleli Ñok mu oldu?''
"Hayır, Ñok olmadı."
"Annen yabancıydı herhalde? Sonra bana dÇnerek: "áyle anlatmıştınız, değil mi?" diye sordu
yaşlı kadın.
Nelli yardım istercesine siyah gÇzlerini bana Ñevirdi. GÉÑlÉkle ve dÉzensiz soluk alıyordu.
"Dedesi ingiliz'di," diye aÑıkladım. "Nelli burada değil, yabancı bir Élkede doğmuş."
' 'Anneciğin babanla Avrupa'ya mı gitmiş?'' diye sordu Anna İhmeneva.
Nelli birden kıpkırmızı kesildi. Anna İhmeneva sorularında fazla ileri gittiğini anlayarak,
kocasının Çfkeli bakışları altında hemen kendini toparladı. Beriki ise karısına dik dik bakıp
başını pencereye Ñevirdi. Sonra birden karısına dÇnerek:
"Annesini kÇtÉ, aşağılık herifin biri kandırmış, "dedi. "Annesi o adamla birlikte babasının
evinden kaÑmış, babasının bÉtÉn parasını da adama vermiş. Adam, annesini kandırarak
paraları aldıktan sonra yabancı Élkelere gÇtÉrmÉş ve kadıncağızı orada yÉzÉstÉ bırakarak
Ñekip gitmiş. Bunun Ézerine iyi bir insan
86
annesine mis. Ama bu iyi insan da
ÇlÉnce, b yıl kadar Çnce gene babasının yanına dÇnmek istemiş. BÇyle anlatmıştın, değil
mi?" Yaşlı adam tutuk bir sesle sormuştu bunu
bana.
Son derece heyecanlanmış olan Nelli yerinden kalkarak kapıya doğru yÉrÉdÉ.
"Gel buraya, Nelli!" diye yaşlı adam ona elini uzatarak. "Gel, otur, buraya, yanıma
otur!"
Eğilerek Nelli'nin alnından ÇptÉ ve usulca saÑlarını okşadı. Nelli'nin bÉtÉn gÇvdesi titriyordu.
Anna İhmeneva ise, bu ÇksÉz kızı okşayan kocasını duygulu, umut dolu bakışlarla
seyrediyordu.
"Anneni kÇtÉ bir insanın mahvettiğini biliyorum, Nelli," dedi İhmenev. "Ahlaksız, kÇtÉ bir
insandı o adam. Annenin dedeni sevdiğini saydığını da biliyorum."

"Annem dedemi, onun kendisini sevdiğinden daha Öok seviyordu," dedi Nelli Årkek ama kesin
bir sesle.
"Nereden biliyorsun?" diye sordu yaşlı adam. Sesinde Öocuksu bir sabırsızlık vardı. Bu
durumundan neredeyse kendi de utanmıştı.
"Biliyorum," diye karşılık verdi Nelli. "DÄnÅşÅnde annemi yanına almadı... Kovdu
87onu!.."
Ihmenev'in bir şeyler sÄylemek, dedesini haklı bulduğunu belirtmek istediğini sezinledim,
ama o susmakla yetindi. Karısı ise, Äzellikle bu konu Åzerinde konuşmanın sÅrmesini istiyor
ve inatla konuyu daha da aÖmaya Öalışıyordu:
"Peki, o zamanlar deden sizi yanma almayınca ne yaptınız, nerede oturdunuz?" diye sordu.
"Biz buraya gelince dedemi Öok aradık, ama uzun sÅre bulamadık. Annem bana, dedemin bir
zamanlar Öok zengin olduğunu, bir fabrika kurmayı tasarladığını, ama annemle yurt dışına
giden adamın, annemden dedemin bÅtÅn paralarını aldığını ve bir daha geri vermediğini
anlatmıştı. Bu yÅzden dedem anneme Öok kızgınmış. Annem ona karşı suÖlu durumdaymış.
Gene de dÅnyada dedemden başka kimsesi yokmuş. Bunları anlatırken hep ağlardı... Daha biz
buraya gelirken yolda: 'Beni bağışlamayacak!' diyordu. 'Ama belki seni severde senin sayende
beni de affedebilir.' BÄyle dÅşÅnÅyordu annem. Bir yandan da dedeme gitmekten Öok
korkuyordu... Eskiden dedemle nasıl yaşadıklarını anlatırdı. Dedemin o zamanlar dÅnyada en
Öok sevdiği insan annemmiş. Annem akşamları ona piyano Öalar, kitap okurmuş. Dedem de
ona
88
bir Öok armağanlar verirmiş.... Annem buraya geldiğimizde Öok hastaydı. Uzun sÅre dedemi
aradık, ama bulamadık. Bir evin bodrum katında kendimize bir oda kiraladık..."
"Zavallı hasta kadın, bodrum kÄşelerinde, ha?" diye haykırdı Anna àhmeneva.
"Evet... bodrum kÄşelerinde!" diye karşılık verdi Nelli. Sonra daha canlı bir sesle şÄyle ekledi:
"Annem bana hep: 'Yoksul olmak gÅnah değildir, zengin olup yoksulları kÅÖÅk gÄrmek,
onları ezmek gÅnahtır!' der, Tanrı'nın bÄyle insanları cezalandıracağını sÄylerdi." İhmenev:
"Altıncı Cadde'deki şu Bubnof'un evini kiralamıştınız, değil mi?" diye sordu.
"Hayır, Änce MeşÖenskaya'da oturduk," diye aÖıkladı Nelli. Kısa bir sessizlikten sonra
anlatmaya devam etti: "áok karanlık ve nemliydi orası. Annem bÅsbÅtÅn hastalandı. Gene de
o zamanlar hålå sokağa Öıkabiliyordu. Ben onun Öamaşırlarını yıkarken ağlardı. Aynı bodrum
katında yaşlı dul bir kadınla emekli bir memur oturuyordu. Memur her gÅn eve sarhoş gelir,
bÅtÅn gece gÅrÅltÅ eder, bağırıp Öağırırdı. O adamdan Öok korkardım. Annem beni yatağına
alır, korkacak bir şey olmadığım sÄylerdi. Oysa emekli memur bağırıp, kÅfÅrler
89 l
savururken annem de korkudan titrerdi. Bir keresinde adam yaşlı dul kadını dÄvmeye kalktı.
Annem kadına acıdı, onu korumak istedi. O zaman adam anneme vurdu, ben de ona
vurdum..."
Nelli bir an durdu. Anıları onu coşturmuştu. GÄzleri parlıyordu.
"Aman Tanrım!" diye haykırdı Anna İhmeneva. Nelli'nin anlattıklarını bÅyÅk bir ilgiyle
dinliyor ve gÄzÅnÅ ondan hiÖ ayırmıyordu. Nelli de saygılı bir tavırla ondan yana dÄnerek
ÄykÅsÅne devam etti:
"Bunun Åzerine annem beni elimden tutarak sokağa Öıktı. Akşam geÖ saatlere kadar
sokaklarda dolaşıp durduk. BÅtÅn gÅn ağzımıza tek lokma koymamıştık. Akşam hava
kararırken bÅyÅk bir caddeden geÖiyorduk. Annem birden durarak: 'Azorka! Azorka!' diye
bağırdı. Bunun Åzerine bÅyÅk, tÅysÅz bir kÄpek anneme doğru koşarak ulumaya, ÅstÅne
atılmaya başladı. O sırada annemin yÅzÅ korkudan kireÖ gibi bembeyaz kesilmişti. Elinde
bastonuyla gÄzlerini yerden kaldırmadan yÅrÅyen uzun boylu, yaşlı bir adamın dizlerine
kapandı. Bu son derece zayıf ve kÄtÅ giyimli yaşlı adam dedemdi... Onu ilk kez o gÅn
gÄrÅyordum. Dedem de bu olaydan Öok sarsılmış, yÅzÅ sapsarı olmuştu. Annemin,

90
ÇnÉnde diz ÑÇkerek ayaklarına sarıldığını gÇrÉnce kendini geri Ñekip annemi itti ve
bastonuyla kaldırım taşlarına vurarak hızla oradan uzaklaştı. Azorka bir sÉre bizim yanımızda
kaldı. Durmadan kesik kesik havlıyor, annemi yalıyordu. Sonra koşup, ağzıyla dedemin
eteğinden tutup geri Ñekmek istedi. Ama dedem bastonuyla Azorka'ya vurdu. Azorka yeniden
bizim yanımıza dÇnmek isteyince dedem onu yanına Ñağırdı. O zaman zavallı Azorka uluya
uluya dedemin peşinden gitti. Annem ise yerde ÇlÉ gibi yatıyordu, insanlar başına toplandı,
polis geldi. Ben durmadan ağlıyor, annemi yerden kaldırmaya Ñalışıyordum. Sonunda
doğrularak Ñevresine bakındı ve birlikte oradan uzaklaştık. Başımıza toplanan insanlar
başlarını sallayarak arkamızdan baktılar..."
Nelli hem soluk almak hem de biraz gÉÑ toplayabilmek iÑin durdu. YÉzÉ Ñok solgundu, ama
bakışlarında kesin kararlılığın parıltıları vardı. Sonunda her şeyi olduğu gibi anlatmaya karar
vermişti.
"Annen babasına haksızlık etmiş, ona karşı bÉyÉk bir suÑ işlemiş, babası da haklı olarak onu
itmiş, istememiş," dedi ähmenev. Bunu biraz kararsız, gene de oldukÑa haşin, sert bir sesle
91sÇylemişti.
"Annem de Çyle sÇyledi," dedi Nelli heyecanla, "Eve giderken yolda bana: 'Bu senin deden,
Nelli,' dedi. 'Ona karşı suÑluyum. GÇrdÉğÉn gibi o da beni lanetledi. Bu yÉzden Tanrı beni
cezalandırıyor.' O akşam ve sonraki gÉnler hep aynı şeyi sÇyledi."
Nelli anlatırken sessizce ağlayan yaşlı Anna ähmeneva:
"Peki, ÇbÉr eve nasıl geÑtiniz?" diye sordu.
"Annem o gece hastalandı. Bu arada komşumuz dul kadın, Bubnof un evinin bodrumunda bir
oda bulmuştu. ãÑÉncÉ gÉn yaşlı dulla birlikte o odaya taşındık. Ama annem artık yatağa
dÉşmÉştÉ. ãÑ hafta yataktan kalkmadı. Ben baktım ona. Paramız kalmamıştı. Yaşlı dul kadın
bize yardım etti... Annem iyileşip yataktan kalkınca bana Azorka'yıda anlattı: Bir gÉn
Ñocuklar Azorka'nın boynuna bir ip bağlamışlar; nehre doğru sÉrÉkleyip, onu boğmak
istiyorlarmış. Annem kÇpeği Ñocukların elinden kurtarmış. Dedem Azorka'yı gÇrÉnce
gÉlmeye, kÇpekle alay etmeye başlamış. Bunun Ézerine kÇpek kaÑmış. Annem ağlamaya
başlayınca dedem Ñok şaşırmış, ÉzÉlmÉş. Azorka'yı bulup getirene yÉz lira vereceğini
bildirmiş. ãÑ gÉn sonra Azorka gerÑekten bulunmuş. Dedem de o gÉnden sonra
92
Azorka'yı gevmeye başlamış. Hele annem o kadar severmiş ki, kÇpeği kendi yatağında
yatırırmış. Annemin anlattığına gÇre Azorka, Çnceleri gezgin cambazların kÇpeği olmalıymış.
Salta durmak, sırtında maymun taşımak, tÉfekle selam durmak gibi tÉrlÉ becerileri varmış.
Annem sonradan dedemi bırakıp evden ayrılınca, dedem Azorka'yı alıkoymuş ve hep onunla
dolaşır olmuş, äşte bu yÉzden annem o gÉn sokakta Azorka'yı gÇrÉnce dedemin de orada
olduğunu hemen anlamış."
93
"Dedeni bir daha gÇrmediniz mi?" diye sordu Anna ähmeneva.
"Ben gÇrdÉm. Annem iyileştikten sonra bir gÉn yolda rastladım. ánce karşımda Azorka'yı
gÇrdÉm. Sonra başımı kaldırıp bakınca dedemi tanıdım. Korkudan hemen yana Ñekilerek
duvara yaslandım. Dedem de beni tanıdı ve uzun uzun yÉzÉme baktı. áyle korkunÑtu ki
bakışı, ÇdÉm koptu.. .Sonra hiÑbir şey sÇylemeden yÉrÉyÉp gitti. Azorka da beni tanımıştı.
Eve geldiğim zaman, annem ÉzÉlÉp gene hasta olmasın diye bu olaydan hiÑ sÇz etmedim, iki
gÉn sonra tam bakkalın kÇşesini dÇndÉğÉm sırada yine dedem ve Azorka'yla burun buruna
geldim. Hemen yan sokağa saparak bakkalın ÇbÉr sokağa bakan kapısından iÑeri girdim. Ama
karşımda yine onları bulunca Çyle korktum ki, yerimden kıpırdayamaz oldum. Dedem
karşımda duruyordu. Gene uzun uzun yÉzÉme baktı. Sonra saÑlarımı okşadı ve elimden tutup
dışarı Ñıkardı. Birlikte yÉrÉmeye başladık. Azorka da kuyruğunu sallayarak peşimizden
geliyordu. Dedem artık vÉcudunu dik tutamıyor, bastonuna dayanarak yÉrÉyordu. Beni

kÄşede ÖÄrek ve elma şekeri satan bir gezgin satıcıya gÄtÅrdÅ. Horoz ve balık biÖiminde
ÖÄrekler, şekerler aldı. CÅzdanından para Öıkarırken eli o kadar titriyordu ki, yere beş
94
kuruş dÅşÅrdÅ. Parayı yerden alıp kendisine uzattım. Almadı. áÄrekleri, şekerleri verdi ve
yine saÖlarımı okşayarak hiÖbir şey sÄylemeden uzaklaştı. Eve gidince anneme her şeyi
anlattım. ânce kulaklarına inanamadı, sonra Äyle sevindi, Äyle sevindi ki, bÅtÅn gÅn beni soru
yağmuruna tuttu. Dedeme karşı daha yakın davranmamı, ondan korkmamamı, onunla
konuşmamı tembih etti. Ertesi sabah dedemi bulmam iÖin beni birkaÖ kere sokağa yolladı.
Meğer arkamdan hemen o da Öıkıyor ve beni izliyormuş. Babasını bir kez daha olsun
gÄrebilmek iÖin ardımdan sokaklara Öıktığından ÅşÅttÅ, gene hastalanarak yatağa dÅştÅ."
Nelli bir ara durdu. Kısa bir sessizlik oldu. Kimseye bakmadan birkaÖ kez derin derin soluk
aldıktan sonra ÄykÅsÅne bıraktığı yerden
başladı:
"Dedeme ancak bir hafta sonra tekrar rastladım. Bana gene ÖÄrek ve elma şekeri aldı. Bu
karşılaşmamızda da hiÖ konuşmadı. Yanımdan ayrıldıktan sonra gizlice peşine takıldım.
Dedemin nerede oturduğunu Äğrenip anneme anlatmayı Änceden kafama koymuştum. Beni
gÄrmesin diye uzaktan ve yolun karşı kaldırımından yÅrÅyordum. Evi oldukÖa uzaktaydı.
BÅyÅk bir apartmanın dÄrdÅncÅ katında oturu-
95yordu. GeÖ saatlerde eve dÄndÅm. Annem, bunca zaman nerede olduğumu bilmediği iÖin
korkmuş, beni merak etmişti. Olup biteni kendisine anlatınca Öok sevindi ve hemen ertesi
sabah dedeme gitmeye karar verdi. Ama sabah kalkınca dÅşÅnmeye başladı. Korkuyordu
dedeme gitmekten. ãÖ gÅn hep gidip gitmemek arasında bocaladı ve sonunda korkusundan
gidemedi. Beni yanına Öağırarak: 'Bak, Nelli,' dedi, 'şimdi hasta olduğum iÖin dışarı
Öıkamıyorum. Ama dedene bir mektup yazdım. Ona gidip bu mektubu ver. Mektubu nasıl
okuyacağına, ne sÄyleyeceğine iyice dikkat et. ânÅnde diz ÖÄkÅp ayaklarına kapan, ellerini Äp
ve anneni bağışlaması iÖin yalvar ona...' Dedemin evine gittim. Oturduğu dairenin kapısında
sÅrgÅ yoktu. AÖıp iÖeri girdim. Masada oturmuş ekmekle patates yiyordu. Azorka da ÄnÅnde,
kuyruk sallıyordu. Evin pencereleri kÅÖÅk, iÖerisi karanlıktı. Bir masayla bir tek iskemle vardı
odada. Yalnız oturuyordu. Yaklaştım. âyle ÅrktÅ ki, yÅzÅ bembeyaz kesildi, titremeye
başladı. Ben de korkmuştum. Bir şey sÄylemeden mektubu masanın ÅstÅne bıraktım. Dedem
mektubu gÄrÅnce Öok Äfkelendi. Yerinden fırlayarak bastonunu kapıp Åzerime atıldı. Ama
vurmadı, kolumdan tutup beni kapı dışarı etti. Daha
96
dÄrdÅncÅ katın merdivenlerini bile inmemiştim ki, dedemin kapısı aÖıldı. Dedem okumadığı
mektubu ardımdan fırlattı. Eve gidip bÅtÅn gÅn ağladım. Annem durumu Äğrenince tekrar
yatağa dÅştÅ..."
Tam o sırada kuvvetli bir gÄk gÅrlemesi duyuldu ve sağanak halinde boşanan yağmur camlara
vurmaya başladı. Odanın iÖi iyice karanlık olmuştu. Yaşlı kadın Öok korktu. Hepimize bir
sessizlik ÖÄkmÅştÅ.
"Şimdi geÖer," dedi àhmenev pencereye bakarak. Sonra ayağa kalkıp odanın iÖinde bir aşağı
bir yukarı dolaşmaya başladı.
Nelli yan gÄzle onu izliyordu. Aşın heyecanlıydı. Tekrar koltuğuna oturan İhmenev:
"Peki, sonra ne oldu?" diye sordu.
Nelli Årkek Årkek Öevresine bakmıyordu.
"Dedeni bir daha gÄrmedin mi?"
"GÄrdÅm..."
"Anlat, anlat hadi yavrum!" diye atıldı İhmenev'in karısı.
"Bu olaydan sonra ÅÖ hafta gÄrmedim onu. Kış geldi, kar yağmaya başladı. Dedeme yine aynı
yerde rastlayınca Öok sevindim. áÅnkÅ, annem, dedemin bir daha hiÖ gÄrÅnmeyeceğini
dÅşÅnerek Öok ÅzÅlÅyordu. Dedemi gÄrÅnce hemen karşı kaldırıma kaÖtım. Ondan kaÖtığımı

97anlasın istiyordum. Arkama dÄnÅp baktığımda dedemin hızlı hızlı peşimden geldiğini
gÄrdÅm. Bana yetişemeyeceğini anlayınca o da koşmaya, 'Nelli! Nelli!' diye seslenmeye
başladı. Azorka da peşimdeydi. O zaman dedemin yaşlı haline acıdım, durdum. Dedem
yaklaştı, elimden tuttu. Birlikte yÅrÅmeye başladık. Ne kadar ÅzgÅn olduğumu anlayınca
eğilip beni ÄptÅ. Sonra yırtık ayakkabılarıma baktı, başka ayakkabım olup olmadığını sordu.
Ona hemen, annemin hiÖ parası olmadığını, komşuların sırf acıdıkları iÖin bize yiyecek
verdiklerini anlattım. Dedem gene hiÖ konuşmadan beni Öarşıya gÄtÅrÅp bir Öift Öizme aldı,
hemen orada giymemi sÄyledi. Bir dÅkkana uğradık, yine bÄrek ve şeker aldı. Evine
geldiğimiz zaman bÄreği yememi sÄyledi. Ben bÄrek yerken o da beni seyrediyordu. Azorka
Än ayaklarını masaya dayamış, bÄrek istiyordu. Ona da bir parÖa verdim. Dedem gÅldÅ ve
bÄrek bitince şekerleri verdi. Sonra saÖlarımı okşadı, okuma yazma bilip bilmediğimi sordu.
Bildiğim şeyleri anlattım. Bunun Åzerine her gÅn saat ÅÖte gelmemi, bana ders vereceğini
sÄyledi. Sonra arkamı dÄnÅp pencereden yana bakmamı ve haber verene kadar başımı
Öevirmememi istedi. Dediğini yaptım, ama yine de yan gÄzle ne yaptığına bakmaktan kendimi
alamadım. Yastık-
98
lardan birini ucundan sÄktÅ ve iÖinden dÄrt lira Öıkardı. 'Bunları sana veriyorum, yalnız senin
olacak!' dedi. Almak iÖin uzandım, ama sonra durup dÅşÅndÅm ve: 'Yalnız kendim iÖin
almam,' dedim. Dedem birden Äfkelendi. 'Peki, peki, nasıl istersen Äyle yap!' dedi.
Eve dÄnÅnce anneme her şeyi anlattım. Ama annemin durumu gittikÖe kÄtÅleşiyordu. Tabut-
Öuya sık sık gelen bir tıp Äğrencisi anneme bakıyor, ona ilaÖ veriyordu.
Hemen her gÅn dedeme gitmeye başladım; annem Äyle istiyordu. Dedem bana din ve
coğrafya kitapları aldı. YeryÅzÅnde hangi Ålkelerin olduğunu, oralarda ne tÅr insanların
yaşadığını anlatıyor, Tanrı'nın herkesi nasıl bağışladığını sÄylÅyordu. Kendisine soru
sormam Öok hoşuna gidiyordu. Bazen hiÖ ders yapmadığımız, yalnızca Azorka'yla
oynadığımız da oluyordu. Azorka beni Öok seviyordu. Ona baston ÅstÅnden atlamasını
Äğrettim. Dedem gÅlÅyor, hep saÖlarımı okşuyordu. Dedem az gÅlerdi. Bazen Öok konuşur,
sonra birden susar ve gÄzleri aÖık olduğu halde, sanki uyuyakalmış gibi, Äyle saatlerce
otururdu. Bazen geldiğimde onu bÄyle dalmış, sandalyesinde oturur bulurdum. Daldığı
zamanlar hiÖbir şey duymazdı. Uzun sÅre bekler, geldiğimi duysun diye
99ÄksÅrÅrdÅm. Ama o başını kaldırıp da bakmazdı bile. O zaman ben de Öıkıp giderdim.
Annem dÄnÅşÅmÅ dÄrt gÄzle beklerdi. Yataktan Öıkamıyordu. Ona her şeyi anlatırdım. Bir
gÅn dedeme, annemin kendisim Öok sevdiğini sÄyledim. Somurtarak dinledi. Kızmıştı, ama
bir şey sÄylemedi. Annemin onu bu kadar sevdiği ve durmadan oun sorduğu halde, kendisinin
annemle neden hiÖ ilgilenmediğini sordum. Bunun Åzerine dedem Äfkelenerek beni kapı dışarı
etti. Bir sÅre kapının ÄnÅnde bekledim. Az sonra kapıyı aÖarak beni yeniden iÖeri aldı. Ders
yapmaya başladık. Din dersiydi. Ona dedim ki: 'Tanrı bize: Birbirinizi sevin, size yapılan
kÄtÅlÅkleri bağışlayın! dediği halde, siz neden annemi bağışlamak istemiyorsunuz?'
O zaman yerinden fırlayarak, bÄyle sÄylememi bana annemin Äğretmiş olduğunu haykırdı ve
beni o gÅn ikinci kez evden kovdu, bir daha da gelmememi sÄyledi.
'Bundan sonra isteseniz de gelmem!' diyerek Öıkıp gittim.
Dedem ertesi gÅn o evden taşınmış..."
O arada yağmur dinmişti. İhmenev pencereye dÄnerek:
"Bu yağmur Öabuk geÖer demiştim, dindi işte!" dedi. "Bakın, hava aÖtı bile."
100
Yaşlı kadın hayretle kocasına baktı. Sonra Nelli'nin ÄykÅsÅnÅ kesti diye Äfkelendi, Nelli'yi
kucağına oturtarak:
"Anlat sen bana yavrucuğum!" dedi. "Ben dinliyorum seni. Varsın, kÄtÅ yÅrekli insanlar
dinlemesin..."

Kadıncağız daha sÄzlerini bitiremeden ağlamaya başlamıştı. Nelli soran gÄzlerle yÅzÅme
baktı.
"Anlatmana devam et, Nelli!" dedim.
"ãÖ gÅn dedeme gitmedim. O gÅnlerde annemin durumu Öok kÄtÅleşmişti. Paramız
kalmamıştı. Artık ne ilaÖ alabiliyor, ne de bir lokma yiyecek bulabiliyorduk. Komşularımızın
da ellerinde avuÖlarında bir şey kalmamıştı. Hatta bazıları, sırtlarından geÖiniyoruz diye bizi
suÖlamaya, arkamızdan konuşmaya başladılar. ãÖÅncÅ gÅnÅn sabahı kalkıp giyindim. Annem
nereye gittiğimi sordu.
'Dedeme, para istemeye gidiyorum,' dedim.
Sevindi. áÅnkÅ ona, dedemle aramızda geÖenleri, beni nasıl kovduğunu anlatmış ve bir daha
ona gitmeyeceğimi sÄylemiştim. Annem buna Öok ÅzÅlmÅş, ağlamış, yine de dedeme
gitmemin gerektiğini sÄyleyerek beni yatıştırmak
istemişti.
O gÅn dedemin taşınmış olduğunu duyunca
101
n
yeni evini sorup Äğrendim. Beni karşısında gÄrÅnce Åzerime yÅrÅdÅ, Äfkesinden tepiniyordu.
Onun Äfkesine aldırmayarak, annemin Öok ağırlaştığını, ilaÖ almak iÖin para gerektiğini,
yiyecek hiÖbir şeyimizin kalmadığını sÄyledim. Dedem bağırarak beni kapıdan dışarı,
merdivenlere doğru itti. Para verene kadar gitmeyeceğimi sÄyledim. Merdivenlere oturup
beklemeye başladım. Biraz sonra kapıyı aÖtı, benim orada oturduğumu gÄrÅnce iÖeri girip
kapıyı kapadı. BirkaÖ kez bÄyle kapıya Öıkıp benim hålå bekleyip beklemediğime baktı.
Sonunda kapıyı dışardan kilitleyip tek sÄz sÄylemeden Azorka' yla birlikte yanımdan geÖerek
sokağa Öıktı. Ben de sesimi Öıkarmadım ve oturduğum yerden kalkmadım.
Hava iyice karardıktan sonra dÄndÅ eve. Merdivenlerde bana Öarpınca:
'Kim var orada?' diye bağırdı.
'Benim,'„ dedim.
Hålå merdivenlerde oturduğumu gÄrÅnce Öok şaşırdı. Uzunca bir sÅre orada ÄnÅmde durdu.
Sonra hızla yukarı Öıktı, kapıyı aÖıp iÖeri girdi. Elinde birtakım bakır paralarla kapıya gelip
paraları ÄnÅme, merdivenlere doğru fırlattı.
'Al!' diye haykırdı. 'Elimde olan bÅtÅn para
102bu... Annene de onu lanetlediğimi sÄyle!'
Kapıyı Öarparak iÖeri girdi. Paralar merdivenlere saÖılmış, basamaklardan aşağılara
yuvarlanmıştı. Dedem, paraları bu karanlıkta bulamayacağımı dÅşÅnmÅş olmalı, elinde bir
mumla tekrar kapıda gÄrÅndÅ. Mum ışığında paraları buldum. Dedem de yardım etti.
Eve gelince parayı anneme verip her şeyi olduğu gibi anlattım. Bunun Åzerine anneciğimin
hastalığı daha da arttı. O gece ben de hastalandım. Ertesi gÅn ateşim Öıktı. Ama aklımdan
Öıkmayan tek şey, dedeme olan kızgınlığımdı. Annem bir ara dalınca sokağa Öıkıp dilenmeye
başladım. BirkaÖ kişi acıdı, Öıkarıp para verdiler. Yeteri kadar para toplayınca dedeme gittim.
Kapıyı aÖıp eşikte durarak avucumdaki paraların hepsini dedemin ÄnÅne fırlattım.
'işte paranız!' dedim. 'Annemi lanetlediğiniz iÖin paranıza ihtiyacı yok!'
Sonra kapıyı Öarparak hemen kaÖtım oradan.
Annemin hastalığı gittikÖe ağırlaştı. HiÖ paramız yoktu. Birlikte oturduğumuz yaşlı dul
kadınla, annemden habersiz dilenmeye başladık. Ama kısa bir sÅre sonra kiracılar durumu
farkettiler ve annemi, beni dilenciliğe yollamakla
104
suÖladılar. Bunun Åzerine annem yataktan kalkarak giyindi, beni elimden tutup sokağa
Öıkardı. GÅÖlÅkle yÅrÅyebiliyordu, iki adımda bir durup kaldırıma oturuyordu. YÅrÅrken ona
destek olmaya Öalışıyordum. Dedeme gitmek istediğini, kendisini ona gÄtÅrmemi
sÄylÅyordu. Oysa gece olmuştu. BÅyÅk bir caddeye Öıktık. Annem birden fenalaştı ve oraya

yığılıverdi. Bayılmıştı. Bizi polise gÄtÅrmek istediler, ama araya bir bey girdi. Bana
adresimizi sordu ve kendi arabasıyla bizi eve kadar getirdi. O gÅnden sonra annem bir daha
kalkamadı. ãÖ hafta sonra
da ÄldÅ..."
"Peki, ya babası?" diye atıldı Anna Ihmeneva."Deden bağışlamadı mı onu?"
"Hayır, bağışlamadı," diye karşılık verdi Nelli. Ağlamamak iÖin kendini tutmaya Öalışıyordu,
"ÄlÅmÅnden bir hafta Änce annem beni
yanına Öağırarak:
'Bir kere daha git dedene, Nelli!' dedi.
'Son bir kere daha! Gelip beni affetmesi iÖin
yalvar ona. BirkaÖ gÅne kadar Äleceğimi, seni
yeryÅzÅnde yapayalnız bırakacağımı, bÄyle
Älmenin bana Öok acı geldiğini sÄyle...'
Gittim. Dedemin kapısını Öaldım. AÖtı ve beni gÄrÅnce hemen kapıyı yÅzÅme Öarpmak istedi.
Ama ben kapıyı iki elimle sıkı sıkı tutarak:
105bu... Annene de onu lanetlediğimi sÄyle!'
Kapıyı Öarparak iÖeri girdi. Paralar merdivenlere saÖılmış, basamaklardan aşağılara
yuvarlanmıştı. Dedem, paraları bu karanlıkta bulamayacağımı dÅşÅnmÅş olmalı, elinde bir
mumla tekrar kapıda gÄrÅndÅ. Mum ışığında paraları buldum. Dedem de yardım etti.
Eve gelince parayı anneme verip her şeyi olduğu gibi anlattım. Bunun Åzerine anneciğimin
hastalığı daha da arttı. O gece ben de hastalandım. Ertesi gÅn ateşim Öıktı. Ama aklımdan
Öıkmayan tek şey, dedeme olan kızgınlığımdı. Annem bir ara dalınca sokağa Öıkıp dilenmeye
başladım. BirkaÖ kişi acıdı, Öıkarıp para verdiler. Yeteri kadar para toplayınca dedeme gittim.
Kapıyı aÖıp eşikte durarak avucumdaki paraların hepsini dedemin ÄnÅne fırlattım.
'işte paranız!' dedim. 'Annemi lanetlediğiniz iÖin paranıza ihtiyacı yok!'
Sonra kapıyı Öarparak hemen kaÖtım oradan.
Annemin hastalığı gittikÖe ağırlaştı. HiÖ paramız yoktu. Birlikte oturduğumuz yaşlı dul
kadınla, annemden habersiz dilenmeye başladık. Ama kısa bir sÅre sonra kiracılar durumu
farkettiler ve annemi, beni dilenciliğe yollamakla
104
suÖladılar. Bunun Åzerine annem yataktan kalkarak giyindi, beni elimden tutup sokağa
Öıkardı. GÅÖlÅkle yÅrÅyebiliyordu, iki adımda bir durup kaldırıma oturuyordu. YÅrÅrken ona
destek olmaya Öalışıyordum. Dedeme gitmek istediğini, kendisini ona gÄtÅrmemi
sÄylÅyordu. Oysa gece olmuştu. BÅyÅk bir caddeye Öıktık. Annem birden fenalaştı ve oraya
yığılıverdi. Bayılmıştı. Bizi polise gÄtÅrmek istediler, ama araya bir bey girdi. Bana
adresimizi sordu ve kendi arabasıyla bizi eve kadar getirdi. O gÅnden sonra annem bir daha
kalkamadı. ãÖ hafta sonra
da ÄldÅ..."
"Peki, ya babası?" diye atıldı Anna Ihmeneva."Deden bağışlamadı mı onu?"
"Hayır, bağışlamadı," diye karşılık verdi Nelli. Ağlamamak iÖin kendini tutmaya Öalışıyordu,
"ÄlÅmÅnden bir hafta Änce annem beni
yanına Öağırarak:
'Bir kere daha git dedene, Nelli!' dedi.
'Son bir kere daha! Gelip beni affetmesi iÖin
yalvar ona. BirkaÖ gÅne kadar Äleceğimi, seni
yeryÅzÅnde yapayalnız bırakacağımı, bÄyle
Älmenin bana Öok acı geldiğini sÄyle...'
Gittim. Dedemin kapısını Öaldım. AÖtı ve beni gÄrÅnce hemen kapıyı yÅzÅme Öarpmak istedi.
Ama ben kapıyı iki elimle sıkı sıkı tutarak:
105'Annem Älecek, sizi Öağırıyor, gelin!' diye haykırdım.

Beni dışarı itip kapıyı kapadı. Anneciğime dÄndÅm, yanına uzanıp boynuna sarıldım. Bir şey
sÄylemedim... O da bana sarıldı ve hiÖbir şey sormadı..."
Bu sırada yaşlı İhmenev masaya tutunarak gÅÖlÅkle yerinden doğruldu. Garip, bulanık
gÄzlerle hepimize teker teker baktı, sonra bitkin bir halde koltuğuna yığıldı. Karısı artık ona
hiÖ bakmıyordu bile. Nelli'ye sarılmış, hıÖkırıyordu.
"âleceği gÅnÅn akşamı beni yanına Öağırdı," diye anlatmasını sÅrdÅrdÅ Nelli. "Elimi tuttu:
'BugÅn Äleceğim, Nelli...' dedi. Daha başka şeyler de sÄylemek istiyordu, ama konuşacak
gÅcÅ kalmamıştı. YÅzÅne baktım, o ise artık beni gÄrmÅyor, yalnızca sıkı sıkı elimi tutuyordu.
Usulca elimi Öekip dışarı fırladım.. HiÖ durmadan koşarak dedeme gittim. Beni karşısında
gÄrÅnce yerinden doğruldu. Korkudan yÅzÅ bembeyaz kesilmişti. Titriyordu. Elini tuttum.
'âlÅyor!' dedim.
O zaman allak bullak oldu. Hemen bastonunu kaparak ardımdan dışarı fırladı. Şapkasını bile
almayı unutmuştu. Hava soğuktu. Birlikte koşmaya başladık. Annemin birazdan Äleceğini
biliyordum, onun iÖin bir araba
106
J
tutmasını sÄyledim, ama dedemin cebinde araba tutacak parası yoktu. Azorka da
peşimizdeydi. Hep birlikte hiÖ durmadan koşuyorduk. Dedem yorulmuştu, gÅcÅ tÅkenmek
Åzereydi. Bir ara dÅştÅ. GÅÖlÅkle ayağa kaldırıp yÅrÅtmeye Öalıştım. Ancak hava
karardığında eve varabildik. Annem ÄlmÅştÅ. Dedem onu gÄrÅnce ellerini oğuşturdu.
BÅtÅn vÅcudu titriyordu. Anneme doğru bir adım attı, ama hiÖbir şey sÄylemedi. O
zaman kendimi tutamayarak elinden Öekip haykırdım:
'Bak işte, katı yÅrekli, kÄtÅ adam, bak!
Lanetlediğin kızına bak!'
Dedem korkunÖ bir Öığlık atarak oraya
yığıldı..."
Anna İhmeneva hıÖkırıklar iÖinde Nelli'ye
sarılarak:
"Bundan sonra ben... ben senin annen olacağım, Nelli!" diye haykırdı. "Benim evla-dımsın
sen artık... Gel Nelli, gidelim buradan! KÄtÅ insanları, katı yÅreklileri bırakıp gidelim!
isterlerse kendi Äz kızlarını bağışlamasınlar Tanrı onlara hepsinin hesabını soracak... Gidelim
Nelli, gidelim buradan!''
Yaşlı kadının bÄylesine heyecanlanabileceği-aklıma gelmezdi. İhmenev de oturduğu
koltuktan doğrulmuştu. Ayağa kalkarak tutuk bir sesle
107karısına sordu:
''Nereye gitmek istiyorsun, Anna?''
"Ona! Kızıma! Nataşa'ya!" diye haykırdı Anna Ihmeneva ve Nelli'yi kapıya doğru Öekti.
"Dur! Dur, bekle!"
"Artık bekleyecek ne kaldı, katı yÅrekli adam? Yeteri kadar bekledim. HoşÖa kal!"
Ama yaşlı kadın başını Öevirip de kocasına bakınca, şaşkınlığından donup kaldı, àhmenev
şapkasını almış, titreyen elleriyle paltosunu giymeye Öalışıyordu.
"Sen de mi... sen de mi bizle geliyorsun?" diye haykırdı karısı. BÄylesi bir mutluluğa
inanmaktan korkuyor gibiydi.
"Nataşa, nerede benim Nataşa'm?" diyebildi sonunda İhmenev inlercesine. "Nerede o? Nerede
benim kızım? Geri verin bana Nåtaşa'mı! Nerede, nerede o?"
Uzattığım bastonunu kaparak kapıya doğru atıldı.
"Bağışladı! Bağışladı!" diye haykırıyordu yaşlı kadın.
Ancak İhmenev eşiğe kadar bile gelemedi. Kapı birden bire aÖıldı ve Nataşa koşarak odaya
daldı. YÅzÅ sapsarı, gÄzleri Öakmak Öakmaktı. Giysisi buruşmuş, yağmurdan sırılsıklam
olmuştu. Babasını karşısında gÄrÅnce kollarını ona doğru uzatarak ayaklarına kapandı.

108
NELLİ'NlN áLãMã
Nelli, ähmenev'lerin gÇzbebeği olmuştu. Nataşa onu o kadar seviyordu ki, sonunda Nelli de bu
sevgiye bÉtÉn yÉreğiyle karşılık vermiş, ona bağlanmıştı.
Zavallı Ñocuk! YeryÉzÉnde kendisini bu kadar Ñok seven insanların olabileceğini hiÑ
dÉşÉnmemişti. O kÉÑÉk, hırÑın yÉreğinin yumuşadığını, artık hepimize aÑıldığını sevinÑle
gÇrÉyorduk. İÑinde yalnızca kuşku, acı ve garip inatÑılığının gelişmesine yolaÑan geÑmişine
karşılık, burada herkesin kendisine gÇsterdiği sevgiye bÉyÉk bir coşku ve iÑtenlikle cevap
veriyordu. Gene de uzun sÉre inatÑılığından vazgeÑememiş, insanlarla barışmış olmanın
getirdiği, iÑinde
109biriken sevinÑ gÇzyaşlarını tutmuştu. Ama sonunda sevgimize yenildi, kendini bıraktı.
En Ñok Nataşa'yı, sonra da yaşlı İhmenev'i seviyordu. Ben ise onun iÑin vazgeÑilmez bir varlık
olup Ñıkmıştım. Uzunca bir sÉre kendisini gÇrmeye gelmesem, hastalığı artıyordu. Yine de
Nelli hålå duygularını, sevgisini doğrudan ve aÑıkÑa gÇstermekten Ñekiniyordu.
Sağlığı konusunda hepimiz tasalıydık. áyle uzun boylu konuşulup tartışılmadan, sessizce,
Nelli'nin İhmenev'lerin yanında temelli kalması kararlaştırılmıştı. Ama İhmenev'lerin bu
kentten ayrılacakları zaman yaklaştıkÑa, Nelli'nin durumu da giderek kÇtÉleşiyordu.
Hastalığının ne olduğu kesinlikle anlaşılamadı. Son gÉnlerde bir tÉrlÉ geÑmeyen sÉrekli ateş
ve heyecan onun yataktan kalkmasına engel oluyordu.
ähmenev onu Çz kızı Nataşa kadar seviyordu. Nelli'yi neşelendirip gÉldÉrmeyi Ñok iyi
beceriyordu. Odasına girer girmez hemen iÑerden kahkahalar, gÉlÉşmeler gelirdi. Nelli
kÉÑÉcÉk bir Ñocuk gibi seviniyor, yaşlı adama takılarak onunla şakalaşıyor, tÉrlÉ
maskaralıklar yapıyor, gÇrdÉğÉ dÉşleri anlatıyordu. Durmadan birtakım hikayeler uyduruyor,
onun da kendisine bu tÉr şeyler anlatmasını istiyordu.
Bir akşam Nelli'ye iyi geceler dileyip odadan
111ayrıldıktan sonra İhmenev bana:
"Tanrı onu Ñektiğimiz acıların karşılığı olarak yolladı bize," dedi.
Hemen her akşam İhmenev'lerde biraraya geliyorduk. Arada bir, Nelli'ye bakan yaşlı doktor
da bize katılıyordu. Adamcağız İhmenev' lere yÉrekten bağlanmıştı. O zaman Nelli'yi
koltuğuna oturtarak, Ñevresine sıralandığımız yuvarlak masanın yanına getiriyorduk. Balkon
kapısını aÑardık. Batmakta olan gÉneşin kızılım-sı ışınları kÉÑÉk bahÑeyi aydınlatırdı.
BahÑeden taze yeşilliklerin, yeni aÑmış leylakların kokuları gelirdi.
O akşam Nelli her zamankinden daha yorgun, daha heyecanlıydı. Doktor onu bÉyÉk bir
tedirginlikle izliyordu. Ama Nelli ille de konuşmak, iÑini dÇkmek istedi. GeÑ saatlere kadar
bize yabancı Élkelerdeki yaşamından, annesiyle oralarda neler yaptıklarından sÇzetti.
Konuşmasını kesmedik. O sıralar annesiyle Ñok gezmişler. àıktıkları dağlardaki buzulları,
Ñav-lanları, İtalya'daki gÇlleri, vadileri, değişik ÑiÑekleri, ağaÑları, oralarda yaşayan kÇylÉleri,
giysilerini, gÉneşten yapmış yÉzlerini, başlarından geÑen tÉrlÉ yaşantıları, bÉyÉk kentleri,
sarayları, rengarenk ışıklarla aydınlatılan bÉyÉk bir kilisenin kubbesini, gÉney Élkelerinde
sıcak
deniz kıyılarına serpiştirilmiş kentleri, kasabaları bÉyÉk bir heyecanla anlattı.
Daha Çnce yabancı Élkelerdeki anılarından hiÑ bÇyle ayrıntılı sÇzetmemişti. Hepimiz kulak
kesilmiş, bÉyÉk bir merakla dinliyorduk. O gÉn kendisinden duyduklarımız, şimdiye kadar
anlattıklarından Ñok değişik, bambaşka şeylerdi. Ama sonunda Nelli fenalaştı. Onu odasına
gÇtÉrdÉk. Doktor hem korkmuş, hem de onun bu kadar konuşmasına ses Ñıkarılmadığı iÑin
kızmıştı. Nelli baygınlık geÑiriyordu.
Biraz kendine gelir gibi olunca benimle konuşmak istedi. Herkes odadan Ñıktıktan sonra:
"Onlarla birlikte gideceğimi sanıyorlar, ama gitmeyeceğim, gidemem ÑÉnkÉ..." dedi. "Bir sÉre
sende kalmak istiyorum. SÇylemem gereken şey buydu."

Nelli'yi yatıştırmaya Öalıştım, àhmenev'lerin onu kendi kızları gibi sevdiklerini, bÄyle bir şeyin
herkesi Åzeceğini sÄyledim.
"Hayır, gidemem!" diye karşılık verdi Nelli kararlı bir tavırla. "DÅşlerimde sık sık annemi
gÄrÅyorum. Bana, onlarla gitmememi, burada kalmam gerektiğim sÄylÅyor. áok gÅnah
işlemişim, dedemi yalnız bırakmışım. Bunları sÄylerken hep ağlıyordu annem. Burada kalıp
112
113dedeme bakmak istiyorum."
Şaşırdım.
"Ama deden Öoktan ÄldÅ, Nelli," dedim.
Biraz dÅşÅndÅkten sonra dikkatle gÄzlerimin iÖine baktı.
"Dedemin nasıl ÄldÅğÅnÅ bir daha anlat-sana!" dedi. "Başından sonuna kadar her şeyi anlat!"
Bu isteği garibime gitti, ama oturup olayı bÅtÅn ayrıntılarıyla anlatmaya başladım. Nelli' nin
sayıkladığını, geÖirdiği fenalıktan ÄtÅrÅ bilincinin tam yerinde olmadığını sanıyordum. Oysa
beni bÅyÅk bir dikkatle dinledi. Dedesinin ÄlÅmÅnÅ anlatırken, ateşten Öakmak Öakmak
olmuş, kor gibi parıldayan gÄzlerini Åzerimden hiÖ ayırmadan sonuna kadar dinledi.
Anlatmam bitince kısa bir sÅre dÅşÅndÅkten sonra:
"Hayır, dedem Älmedi," dedi. "Annem sık sık dedemden sÄzediyor. DÅn ben de anneme:
'Dedem ÄldÅ,' deyince Öok ÅzÅldÅ ve ağlayarak dedemin ÄlmÅş olamayacağını, beni
kandırmaya Öalıştıklarını sÄyledi. Ona gÄre şimdi dedem, bizim de bir zamanlar yaptığımız
gibi sokaklarda dolaşıyormuş."
"BÅtÅn bunlar dÅş, Nelli, hastalığın getirdiği dÅşler."
"Ben de Äyle sanıyordum. O yÅzden
114
kimseye sÄzÅnÅ etmedim, yalnız sana anlatmak istedim. BugÅn sen gelmezden Änce uyuya
kalmışım. Bu kez dedemi de gÄrdÅm dÅşÅmde. Evinde oturmuş beni bekliyordu. KorkunÖ bir
gÄrÅnÅşÅ vardı. áok zayıflamıştı. Bana, kendisinin de, Azorka'nın da iki gÅndÅr ağızlarına tek
lokma koymadıklarını sÄyledi. áok Äfkeliydi, durmadan suÖluyordu beni..."
Onu yatıştırmaya Öalıştım. Sonunda bu saplantıdan onu vazgeÖirebildiğimi sanıyordum.
DÅşÅnde gene dedesini gÄreceği iÖin uyumaktan korktuğunu sÄyledi. İÖtenlikle kucakladı
beni.
"Ama gene de seni bırakamam!" dedi yÅzÅnÅ yÅzÅme dayayarak. "Dedem olmasaydı bile
senden ayrılmazdım."
Nelli'nin bu kadar ağırlaşması herkesi korkutmuştu. Doktora alÖak sesle, Nelli'nin bÅtÅn bu
sayıklamalarını, hayallerini anlatarak, hastalığı Åzerine ne dÅşÅndÅğÅnÅ sordum.
"Kesin bir şey sÄylenemez," diye karşılık verdi. "Onu kollamaya, hastalığın gelişimini
izlemeye Öalışıyorum. Ancak iyileşmesi kesinlikle sÄzkonusu değil. âlecek. İhmenev'lerin
adına da Öok ÅzÅlÅyorum. Yarın diğer doktor arkadaşlarıma danışacağım. Onlar da bir kere
Nelli'yi gÄrÅp muayene etsinler... Zavallı sevgili yavru! Ne kadar da canlı, duygulu bir
insan!.."
115Nelli artık yataktan Öıkamaz olmuştu. İki hafta sÅren ÄlÅm savaşı boyunca doğru dÅrÅst
kendine gelemedi. O garip dÅşlerden, hayallerden tam kurtulamadı. Bilinci bulanıklaştı.
âlÅmÅne kadar, dedesinin kendisini Öağırdığına inandı. Uykusunda sık sık ağlıyordu.
Odada yalnız kaldığımız bir gÅn, ateşten yanan kÅÖÅk elleriyle elimi tuttu:
"Ben âldÅkten sonra Nataşa'yla evlen!" dedi.
Uzun sÅredir kafasını kurcalayan bir dÅşÅnce olmalıydı bu. Sesimi Öıkarmadım,
gÅlÅmseyerek karşılık verdim ona. Bunun Åzerine o da gÅlÅmsedi.
âlÅmÅnden ÅÖ gÅn Änce, gÅzel bir yaz akşamı perdeleri kaldırmamızı, pencereyi aÖmamızı
istedi. Pencere bahÖeye bakıyordu. Nelli, bahÖedeki sık yeşilliğe, batmakta olan gÅneşe uzun
uzun baktı. Sonra birden odadakilerden bizi yalnız bırakmalarını rica etti. Ancak duyulabilir
bir sesle:

"Yakında Äleceğim," dedi. "âldÅkten sonra da beni hatırlamanı istiyorum. Bak, hatıra olarak
sana şunu bırakıyorum..."
BÄyle diyerek boynunda beze sarılmış, muskaya benzer kÅÖÅk bir şey gÄsterdi.
"Annem ÄlÅrken bana bırakmıştı bunu. Ben
116ÄlÅnce sen al, aÖıp iÖindeki yazıları oku! BugÅn herkese bunun sana ait olduğunu
sÄyleyeceğim. İÖindekileri okuduktan sonra dedeme git, kendisini bağışlamadan ÄldÅğÅmÅ
sÄyle... Annemin nasıl ÄldÅğÅnÅ, benim Bubnof' un yanında kalışımı, senin beni orada nasıl
bulduğunu... hepsini, hepsini anlat! Kendisine gitmektense, Bubnof'un yanında kalmak
istediğini sÄyle ona..."
Nelli'nin yÅzÅ beyazlaşmıştı. Bitkin bir halde yastıkların Åzerine yığıldı. BirkaÖ dakika hiÖ
konuşamadı.
"áağır onları," dedi sonunda hafif bir sesle. "Onlarla da vedalaşmak istiyorum. HoşÖakal!"
Son bir kez daha candan, yÅrekten kucakladı beni. Herkes iÖeri girdi. Yaşlı İhmenev, Nelli'nin
Älmek Åzere olduğunu bir tÅrlÅ kavrayamıyordu. Bu dÅşÅnce onun iÖin katlanılır gibi değildi.
Sonuna kadar diretip, bizimle tartışarak, Nelli'nin mutlaka iyileşeceğini sÄyleyip durdu.
ãzÅntÅden , ÖÄkmÅştÅ. Gece gÅndÅz Nelli'nin başucundan ayrılmadı. Nelli' nin
duyulamayacak kadar alÖak sesle sÄylediklerini, isteklerini anlamaya Öalışıyordu. KÅÖÅk
hastanın odasını baştan başa ÖiÖeklerle donatmıştı. Ancak bÅtÅn bunlar Nelli'yi heyecanlandır-
118
maktan başka bir işe yaramıyordu. Kendisine gÄsterilen bu sevgiye o da bÅtÅn yÅreğiyle
karşılık vermeliydi...
O akşam Nelli bizimle vedalaşırken, yaşlı adam onunla bir daha hiÖ konuşamayacağını bir
tÅrlÅ kabul edemiyor, kabul etmek istemiyordu. Nelli de ona gÅlÅmseyerek bÅtÅn bir akşam
neşeli gÄrÅnmeye Öalıştı. Şakalaştılar, gÅlÅştÅler... . .
Nelli'nin yanından ayrılırken hepimiz sevinÖli bir umut iÖindeydik. Ama ertesi gÅn gerÖekten
konuşamaz oldu. iki gÅn sonra da ÄldÅ.
— BiTTi —Bu ÄykÅ Dostoyevski'nin "Ezilenler" adlı romanından derlenmiştir.
SMİTH'İN TORUNU
Kapının aÖıldığını duyunca hızla arkama dÄndÅm. Uzunca bir sÅre kimse gÄrÅnmedi. Kapı
kendiliğinden aÖılmıştı sanki. Neden sonra eşikte garip bir yaratık belirdi. Karanlıkta bir Öift
gÄz durmadan bana bakıyordu. Sırtımdan soğuk terler boşandı. áok korkmuştum, ama hemen
sonra karşımda duranın bir kız Öocuğu olduğunu farketti