Türk Turizminin Yabancı Gelinleri: Marmaris Yöresinde Turizm ...

Türk Turizminin Yabancı Gelinleri:
Yani, kışın iş olmuyor yazın sadece oluyor. Para biriktirmiyorum çok az
hepsi gidiyor. Çünkü kira pahalıdır Marmaris’te. Yani para biriktirmiyoruz
fazla. Tatile gitmiyoruz başka ülkeye gitmiyoruz. Para yetmiyor. (Rusya, 36,
Masöz)
Çarter teknesinde çalışmaya başladım… Evet, sezonluk, kışın yok. Kışın 3
ay Çeçenistan’a gidiyorum. Sezon bitince 1–2 ay gidip geliyorum.
(Çeçenistan, 35, rehber)
Göçmenlerin işgücü piyasasında karşılaştıkları diğer bir sorun ise sigortasız
bir şekilde ve olumsuz çalışma koşulları altında istihdam edilmeleridir. Görüşülen
yabancı göçmen kadınların büyük bir çoğunluğu, Türk erkekler ile evlenerek Türk
vatandaşlığına geçtikleri için, sosyal güvenceleri olmayan göçmen kadınlar genellikle
Türk eşlerinin sosyal güvencelerinden yararlanmakta; böylece sağlık hizmetlerinden
yararlanmada herhangi bir problemle karşılaşmamaktadırlar. Bunun haricinde
görüşmeciler arasında kendisinin ve eşinin sigortasının olmadığını belirtenler
olduğu gibi çalıştıkları işyerlerinde sigortasının düzenli olarak yatırılmadığını
belirtenler de mevcuttur. Bu durum, göçmenlerin büyük bir çoğunluğunun
mevsimlik işlerde çalışması nedeniyle işyerlerinde geçici ara elemanlar olarak
görülmelerinden de kaynaklanıyor olabilir.
Görüşme yapılan bir Rus kadın, kendisinin değil ancak bazı arkadaşlarının
aynı işte çalışan Türk vatandaşlarıyla kıyaslandığında daha uzun saatler çalışma ve
daha az ücret alma, sigortasız ve kaçak çalışma gibi sorunlarla karşılaştığını ifade
etmiştir. Görüşmecinin anlattıkları sorunlar şuana kadar bahsi geçen sorunların bir
özetini oluşturması açısından önem taşımaktadır. Söz konusu göçmen kadın,
arkadaşlarının yaşamış olduğu sorunları şöyle aktarmaktadır:
Benim olmadı. Ama başka kızlardan öyle bir duyum aldım… Rus
olduğumuz için hep yabancı olduğumuz için mesela normal vatandaşlar 8
saat mesai varken, yabancıları özellikle 12 saat çalıştırmaya çalışıyorlar.
Böyle bir olay oldu. Ben rehberlik yapıyordum, seyahat acentesinde.
Özellikler herkes 8 saat çalışıyor, onlar 12 hatta 13 saat çalıştırıyorlardı. Ve
de maaşı atayım normalde 600, ona 500 veriyorlardı, tabii ki sigorta
yaptırmıyor. Oturma izni hiç kimse yaptırmıyor. Sırf çünkü Türk vatandaşı
değil. (Rusya, 30-35, seyahat acentesinde çalışıyor)
Görüşmecinin de açıkça ifade ettiği gibi turizm sektöründe yaygın olarak
istihdam edilen çalışma ya da oturma iznine sahip olmayan göçmenlerin bu durumu
çeşitli işyerleri tarafından kötüye kullanılmaktadır. Sınır dışı edilmemek için
göçmenlerin güvencesiz çalışma biçimlerine ve olumsuz çalışma koşullarına, yerli
işçilere oranla daha fazla katlanması gerekmektedir. Bu katlanma ve boyun eğme,
göçmenlerin emeğinin sermaye birikimi açısından her zaman tercih edilmesine
neden olmaktadır (Yılmaz, 2008: 174).
Turizm sektöründe istihdam edilen göçmen kadınlar uzun çalışma süreleri
içinde özellikle konaklama tesislerinde müşterilerle temas etmelerinden ve geldikleri
223