Türk Turizminin Yabancı Gelinleri: Marmaris Yöresinde Turizm ...

Türk Turizminin Yabancı Gelinleri:
az. Bu iş bilen çok az. Düşünüyorum. Böyle para kazanabilirim. (Rusya, 36,
masöz)
Türkiye’ye ailelerine ekonomik destek sunabilmek, daha iyi bir gelecek
kurabilmek için gerek ekonomik gerekse evlilik nedeniyle göç eden, kendi
ülkelerinde yüksek statülü işlerde çalışmış, yüksek eğitimli göçmenler Türk işgücü
piyasasında çalışmış oldukları sıradan ve düşük statülü işleri ülkelerindeki ailelerine
söyleyememektedirler. Görüşmecilerden birisi pedagoji mezunu olmasına rağmen
temizlikçi olarak çalışmasından dolayı yaşamış olduğu utanç nedeniyle yalan
söylemeyi tercih ettiğini şöyle ifade etmektedir:
Ben pedagoji mezunuyum. Bir öğretmen gibi çalışmam gerekirdi. Ama iş
bulmak zor olduğundan dolayı… Ailem bilmiyor temizlik yaptığımı. Özel
bir şirkette tercümanlık yapıyorum dedim. Sonuçta memnunum kendi
yaşantımdan, hayat çizelgemden. Eşimle beraber olsam da buradayım
olmasam da buradayım. (Azerbaycan, 35, temizlikçi)
Göçmen kadınların işgücü piyasasında almış oldukları eğitim ve sahip
oldukları niteliklere uygun olmayan işlerde çalışmalarının, dolayısıyla
niteliksizleşmelerinin nedenlerinden biri yasal olarak bazı meslekleri yapmanın
yabancılara yasaklanmasıdır 5. Görüşme sonuçları her ne kadar Türk vatandaşlığına
geçseler ve böylece göçmenlere yasaklanan meslekleri yapabilmeyi hak etseler bile,
göçmenlerin yaşadıkları niteliksizleşmenin devam ettiğini göstermektedir. Bunun
nedeni ise, göçmenlerin ülkelerinde almış oldukları diplomaların Türkiye’de
geçerliğinin olmaması veya geçerliliğinin onaylanma sürecinin uzun ve sancılı
olmasıdır. Ülkesinde fizik tedavi doktoru olmasına rağmen Marmaris’te masöz
olarak çalışan Türk vatandaşı göçmen kadın, mesleğini icra etmesine engel olan ve
kendisini niteliksiz kılan bu uzun bürokratik süreci şöyle anlatmaktadır:
Şimdi zaten ben fizik tedavi rehabilitasyon doktor. Ben şu an Türkiye’de
bu meslek devam etmek istiyorum. Ona göre ben Ankara’da gittim
başvurdum. Yüksek öğretim kurulu bütün dosyaları verdi… Bir sene sonra
beni kabul etti. Diploma geçerli ve şu an iki sınav kazanma mecburum
puan kazanmak. İki sınavdan sonra 6 ay bir hastanede çalışmak lazım.
5 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun’un 15.
maddesine göre yabancılar ancak yabancılara yasaklanmayan işlerde çalışabilirler. 1219 sayılı
Kanun uyarınca; doktorluk, hemşirelik, dişçilik, ebelik, hastabakıcılık, 815 sayılı Kabotaj
Kanunu uyarınca; kara suları içerisinde balık avlamak, 2920 sayılı Sivil Havacılık Kanunu
uyarınca; Türkiye sınırları içerisinde hava yolu ile yük ve yolcu taşıma, 3213 sayılı Maden
Kanunu uyarınca; madencilikle uğraşma 680 sayılı Basın Kanunu uyarınca; süreli yayınlarda
sorumlu müdürlük, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu uyarınca; sendika kuruculuğu, 1618 sayılı
Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu uyarınca; seyahat acentelerinde
sorumlu müdürlük, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca; gümrük müşavirliği, 1136 sayılı
Avukatlık Kanunu uyarınca; avukatlık, 1512 sayılı Noterlik Kanunu uyarınca; noterlik
yapmak yabancılara yasaklanmıştır.
225