Peygamberimizin insan kazanma metodu

Peygamberimizin İnsan 

Kazanma Metodu 

2007 

1

İÇİNDEKİLER 

Giriş / Peygamberimiz ve Örnek Ahlakı 

1.BÖLÜM 

PEYGAMBERİMİZ VE İNSAN KAZANMA İLKELERİ 

Peygamberimiz Hiçbir İnsanı Hor Görmezdi 

Peygamberimiz İşkenceye Müsaade Etmemiştir 

İnsan Kazanmak En Büyük Hizmettir 

Peygamberin Vazifesi Ancak Tebliğdir 

Halktan Gelen Küstahça Davranışlara Peygamberimiz Anlayışla Karşılık Verirdi 

Allah Resulü Öldürmek Niyetiyle Gelenleri Bile Affederdi 

Allah Resulü İnsanın Değerini Bilirdi 

Peygamberimizin İslâm'a davetinde İki Ana İlke: 

İnsanlara Dini Hayati Kolaylaştırmak ve Sevdirmek 

Peygamberimiz Düşmanı Bile Olsa Kendinden Yardım Dileyeni Boş Çevirmezdi 

Peygamberimiz Akla Kapı Açar, Kimseyi, Dine Girmeye Zorlamazdı 

2. BÖLÜM 

PEYGAMBERİMİZİN ÖRNEK HAYATINDA İNSAN İLİŞKİLERİ 

Peygamberimiz Halkının Çektiği Sıkıntıyı Onlarla Paylaşmak İsterdi 

Peygamberimiz İhtiyaç Sahiplerinin İhtiyacını Karşılardı 

Peygamberimiz Zayıfların Hâmisi İdi 

Allah Resulü Zalimin Karşısında, Mazlumun Yanında İdi 

Peygamberimiz Hak Sahiplerinin Hakkını Çiğnetmezdi 

Peygamberimizin Çocuklara ve Gençlere Büyük İlgisi 

Peygamberimizin Kadınlara Şefkati 

Peygamberimizin Toplumdaki Muhalif Gruplarla (Münafıklar-Yahudiler) İlişkileri 

Peygamberimizin Dertli ve Özürlü İnsanlara Şifa Yardımı 

3. BÖLÜM 

İNSAN İLİŞKİLERİNDE TEMEL İLKELER: 

BARIŞ-SEVGİ-SAYGI-İNSANIN CAN, MAL, NAMUS GÜVENLİĞİ, Dilalog-hoşgörü-uzlaşma 

Peygamberimizin Savaşa Getirdiği İnsancıl ve Ahlakî Boyut İslam'da Savaş Değil, Barış Temel 

İlkedir 

Peygamberimizin Cinayet Davalarına ve İnsan Öldürme Olaylarına Karşı Tavrı İslâm Teröre Geçit 

Vermez 

Peygamberimiz, İnsanları Birbirine Düşüren Davranışları Yasaklamıştı 

Toplum Barışını Bozan, İnsanları Birbirine Düşüren Söylentilere Yasaklama 

GİRİŞ 

GÜZEL AHLÂK VE PEYGAMBERİMİZİN ÖRNEK AHLÂKI 

GÜZEL AHLÂKIN ÖNEMİ 

Allah, insanı mükerrem yaratmış; yani diğer canlılardan çok üstün vasıflarla 

donatmıştır. Ona şirin bir suret ve ölçülü bir fizik güzelliği vermiştir. Allah'ın

verdiği bu suret güzelliğine siret güzelliği katmak, yani huy ve ahlâkını da 

güzelleştirmek her insanın görevleri arasındadır. 

Nitekim, Peygamberimiz, ashap'tan Cerir bin Abdullah'a: 

- Allah senin suretini güzelleştirmiş. Ahlâkını da sen güzelleştir, buyurarak bu 

noktaya işaret etmiştir. 

Peygamberler, insanların güzel ahlâk sahibi olmalarını baş gaye edinmişler, bu 

hususla ilgili esasları vahiy yoluyla ortaya koymuşlar; kendileri de yaşayışlarıyla 

güzel ahlâkın canlı birer örneği olmuşlardır. 

Ahlâk kurumu, hiç şüphesiz Peygamberimizin şahsında kemale ulaşmış, zirveye 

varmıştır. Bu gerçeği Efendimiz: "Ben, ancak güzel ahlâkı tamamlamak üzere 

gönderildim." buyurarak dile getirmişlerdir. 

Güzel ahlâkı, sadece insanlara güzel davranmak anlamında düşünmemek lâzımdır. 

Gizli-âşikar her halimizde, yani insanlar görsün-görmesin, bilsin-bilmesin, bütün 

davranışlarımızda ahlâklı olmak zorundayız. Zira insanlar görmese de, Allah görüyor, 

bizi bizden iyi biliyor. Ve biz, öncelikle, insanlara değil, Allah'a beğendirmek için 

güzel huy sahibi olmak durumundayız. 

Bu sebeple, İslâm'da sadece dışa dönük davranışların değil, içe dönük his ve 

duyguların, niyetlerin de güzelleştirilmesi esas alınmış; duygu güzelliği ahlâk 

güzelliğinin ayrılmaz bir parçası sayılmıştır... 

Denebilir ki, güzel ahlâk, insan olmanın vazgeçilmez şartı, imanın en birinci 

özelliği, dindarlığın en doğal gereğidir. Bu yüzden Peygamberimiz: 

"İslâm Dini, güzel ahlâktan ibarettir." 

"Kişinin dindeki hissesi ve yeri, ahlâkından anlaşılır." buyurmuştur. 

GÜZEL AHLAKI KİMDEN ÖĞRENECEĞİZ? 

Aklınıza takılabilir: 

- Güzel ahlâk niye bu derece önemlidir? 

Çünkü insanı hayvandan ayıran en önemli fark, ahlâktır. Hayvan için ahlâklılıktan 

bahsedilemez. 

Diğer taraftan, insan, güzel ahlâkı ile, Allah'ın isim ve sıfatlarını üzerinde yansıtır. 

Allah insan doğasına, kendi sıfatlarından cüz'i numuneler yerleştirmiş, onu isim ve 

sıfatlarına bir nevi ayna yapmıştır. 

Bilindiği gibi hünerli bir sanatkâr, sanatını, yaptığı eserler üzerinde, hem kendi 

görmek ve hem de başkalarına gösterip beğendirmek ister. Rabbimiz de, Zatının bütün 

güzel vasıflarını ve sıfatlarını, en güzel kıvamda yarattığı insanda görmeyi ve 

göstermeyi dilemiştir. 

Allah'ın, biz kullarında görmek istediği güzel ahlâkı, bize anlatan ve bildiren, 

şüphesiz ki kutsal kitabımız Kur'andır. Onu şahsında yaşayıp fiilen örneklik eden de 

Resûlüllah Efendimizdir. Bu sebebledir ki, Hz. Aişe annemiz, Peygamberimizin 

ahlâkını soranlara: 

- Hulukuhu'l-Kur'ân, yani "Onun ahlâkı Kur'an'dır" demiştir. 

Kur'an'ın istediği bütün güzel ahlâk ve davranışlar, en güzel şekliyle, 

Peygamberimiz tarafından yaşanmıştır. 

Peygamberimiz sireten ve sureten insanların en güzelidir. Allah güzel ahlâkın 

bütün çeşitlerini onda kemal derecesinde toplamıştır. 

Kur'ân-ı Kerim, bu hususu şöyle belirtir: 

"Ey Resulüm! Muhakkak sen, en yüksek, en yüce bir ahlâk üzeresin." 

(Kalem,4) 

4

EN BÜYÜK PEYGAMBERLİK DELİLİ PEYGAMBERİMİZİN YÜCE AHLÂKIDIR 

Peygamber Efendimizin Peygamberliğine en büyük delil, O'nun bu örnek şahsiyet 

ve ahlâkı olmuştur. 

Zira, düşmanları bile, O'nun bütün güzel huyları, örnek davranışları şahsında 

topladığında görüş birliğine varmışlardır. Nitekim, Peygamberlikten önce ona verilen 

Muhammedül-Emin unvanı, güzel ahlâkının resmen tescilidir. Öyle ki, bu güven, 

Peygamberlik döneminde de sürmüş, can düşmanları bile kıymetli eşyalarını ona rehin 

bırakmakta tereddüt etmemişlerdir. Hz. Ali'nin, bu emanetleri, Hazret-i Peygamberin 

Medine'ye hicretinden sonra, sahiplerine geri dağıttığı siyer kitaplarında kayıtlıdır. 

Meşhur Yahudi âlimi îbn-i Selam, Peygamberimizin yüzünü görür görmez: 

"Bu yüzde yalan olmaz" diyerek iman etmiştir. 

Hz.Hatice Annemiz, Hz.Ebubekir gibi yüksek ruhlu insanlar da, başka bir delil ve 

mu'cize aramadan, Peygamberimizin şahsiyetini ve güzel ahlâkını yeterli bularak ona 

teslim olmuş, imâna gelmişlerdir. 

Müşriklerin ele başısı, Hz. Peygamberin amansız düşmanı Ebû Cehil'e, Kureyş 

ileri gelenlerinden Ahnes bin Şerik bir gün soruyor: 

- Ey Hakem'in babası, biz bizeyiz, aramızda yabancı yok. Sen samimi kanaatini 

söyle: Muhammed yalan mı söylüyor, yoksa söyledikleri doğru mu? 

Ebû Cehil'in cevabı düşündürücü: 

- Vallahi, Muhammed doğru sözlüdür. O, hiç yalan söylememiştir. 

Söylemez de..." 

Gerçekten Ebû Cehil, sırf kibir ve gururuna yediremediğinden Hazret-i 

Peygambere karşı çıkıyor, ona boyun eğmeyi içine sindiremiyordu. 

Demek insan, gerçeğin karşısına, her zaman cehaletinden, yani doğruyu yanlış 

sanarak çıkmaz. Doğrunun doğru olduğunu bile bile karşı çıktığı, düşmanlık yaptığı da 

olur. Nefsi, kibir ve gururu veya başka bir duygusu, onu gerçeği kabulden, doğruya 

boyun eğmekten alıkoyabilir. 

Nitekim, Peygamberimizin amcası Ebû Talip, Peygamberimizi çok sevdiği, doğru 

söylediğini de bildiği halde, üyesi olduğu toplumun: "Son anda ölüm korkusundan 

atalarının dinini terketti, yeğenine tâbi oldu." demelerinden utandığı için, 

Peygamberimize imân etmemiştir. Bizans İmparatoru Herakliyüs ile Mısır hükümdarı 

Mukavkıs’ta, sırf dünyevi makamlarının ellerinden gitmemesi için. Peygamberimizin 

doğruluğuna kesin kanaat getirdikleri halde, İslama girmeye yanaşmamışlardır. 

Peygamberimizin güzel ahlâkı, bir bütün olarak ele alınıp incelendiğinde, insanı 

hayran bırakan mu'cizevi bir özelliğiyle daha karşılaşılır. Şöyle ki: Güzel huylar, 

elbette birbirine zıt değildir. Fakat herbirinin kemal noktada, en yüksek derecede bir 

şahısta toplanmaları zordur. İyi bir sıfatın ve niteliğin en üst derecede olması, başka 

bir iyi sıfatı zayıflatabilir. 

Meselâ: Son derece yumuşak huyluluk ile son derece yiğitlik ve kahramanlık... 

Tam bir alçak gönüllük ve tevazu ile son derece heybet ve vekâr... 

Kılı kırk yaran bir adalet ile son derece merhametlilik... 

Tam bir tutumluluk ile tam bir cömertlik... 

Engin bir sevgi ve şefkat ile yerinde gösterilen hiddet ve kızgınlık... 

Son derece affedicilik ile son derece izzet-i nefis ve tavizsiz bir onurluluk... 

Tam bir tevekkül ile son derece tedbirlilik, sınırsız bir cehd, gayret ve 

çalışkanlık... 

Birbirine zıt gibi görünen bu güzel huyların bir arada, hem de zirve noktada bir 

şahısta toplanması; bir huy, bir huya engel de olmaması harika, hattâ mu'cize 

sayılacak bir haldir. 

5

İşte, bu mu'cizeyi andıran hal, Peygamberimizin şahsında gerçekleşmiştir. Onun 

Peygamberliğine en kuvvetli bir delil olmuştur. 

PEYGAMBERİMİZ VE İNSAN KAZANMA İLKELERİ 

Her insan saygıdeğerdir. Sevilmeye lâyıktır 

PEYGAMBERİMİZ HİÇBİR İNSANI HOR GÖRMEZDİ... 

KİMSENİN ADAM YERİNE KOYMADIĞI ÇOBAN YESAR'IN HİKÂYESİ... 

Hayber Yahudilerinden Amir'in, Yesar adında Habeş'li zenci bir kölesi vardı. 

Yesar, çobanlık yapar, sahibinin koyunlarını otlatırdı. 

Peygamberimiz Hayberin kalelerinden birini kuşattığında Yahudilerin 

silahlandıklarını görmüştü Yesar. Onlara: 

- Ne yapmak istiyorsunuz? diye sormuştu. 

Onlar da cevaben: 

- Şu Peygamber olduğunu iddia eden kişi ile çarpışmaya hazırlanıyoruz, 

demişlerdi. 

"Peygamber" sözü, Yesar'ın kalbine işlemiş, zihninde yer etmişti. Şu peygamber 

denilen kimse, nasıl biriydi? Ne istiyordu? Bu merakla, kale dışında otlattığı sürüyü 

İslâm ordusunun karargâhına doğru sürüp Peygamberimizin huzuruna vardı. 

- Ey Muhammed! Sen insanlara neler söylüyor, nelere davet ediyorsun? 

diye sordu. Peygamberimiz Yesar'ın sorusuna cevaben: 

- Onları İslâmiyet’e: "Allah'tan başka ilâh bulunmadığına ve benim Allah'ın 

Resulü olduğuma inanmaya" çağırıyorum, buyurdu. 

Yesar: 

- Bu söylediklerine inanır, kabul edersem, bana ne var? Dedi. 

Peygamberimiz:- 

Bu inanç ve kabul üzere ölürsen, sana cennet var, buyurdu. 

Yesar: 

- Ya Resûlallah! Öyleyse bana İslâmiyeti ve nasıl müslüman olunacağını anlat, 

dedi. 

Peygamberimiz İslâmiyeti anlatınca Yesar, söylenenlerin hepsini kabul edip 

müslüman oldu. 

Yesar, aslında dış görünüş yönünden, çirkin, çelimsiz, herkesin hor gördüğü, 

kısacası adamdan saymadığı biriydi. Fakat Peygamberimiz, insanları İslâm'a 

çağırmada hiçbir ayırım yapmaz, hiç kimseyi hor görmez, küçümsemezdi. Eşraftan 

birisi ile sıradan bir köylü onun gözünde birdiler. Kişinin değeri, derisinin renginde, 

soy asaletinde, fizik güzelliğinde değil; Allah'a olan bağlılık ve teslimiyetinde idi. 

Bu yüzden, herkesin zavallı biri olarak baktığı köle Yesar'ı başından savmamış, 

ona istediği bilgiyi vermiş, gerekli telkini yapmış, hidâyetine vesile olmuştu. 

Yesar insanların kendisine küçümser gözle baktıklarını bildiği için, müslüman 

olunca, Peygamberimize - biraz da çekinerek-şu soruyu sormaktan kendini alamadı: 

- Ya Resûlallah! Ben insanların hor gördüğü siyah tenli, çirkin yüzlü, varlıksız 

bir kimseyim. Şu Yahudilerle çarpışır ve ölürsem yine cennete girebilir miyim? 

Peygamberimiz "evet" dediğinde, sanki dünyalar O'nun olmuştu... 

6

PEYGAMBERİMİZ EMANETLERİN GERİ VERİLMESİ KONUSUNDA ÇOK TİTİZDİ 

Kimsenin beğenmediği Yesar, Allah yolunda çarpışıp ölürse, demek Cennet gibi 

büyük bir nimeti elde edebilecekti. Yalnız bir mesele kalmıştı. Yesar'ın yanında, 

Yahudi efendisi Âmir'in sürüsü vardı. Şimdi bu sürüyü ne yapacaktı? Bunu 

Resûlüllah'a sordu: 

- Ya Resûlallah! Ben şu gördüğünüz sürünün çobanıyım. Bu hayvanlar bana 

emanet edilmiştir. Şimdi ben bunları ne yapayım? Yanımda mı alıkoyayım, sahibine 

geri mi vereyim? İade edecek isem, nasıl iade edeyim? dedi. 

Peygamberimiz Yesar'a akıl verdi: 

- Onları karargâhtan çıkar. Arkalarından ufak taşlar atarak kaleye doğru 

sür. Muhakkak yüce Allah, o sürüyü sahibine ulaştıracaktır. 

Yesar sevinerek kalktı. Yerden bir avuç kum alarak sürünün üzerine savurdu ve: 

- Haydi sahibinize dönün. Vallahi, artık ben size gözcülük ve çobanlık 

yapmayacağım, dedi. 

Sürüdeki hayvanlar sanki çoban tarafından sürülüyormuş gibi kaleye kadar topluca 

gittiler. Sahiplerinin yanına döndüler. Böylece hak yerini bulmuş, emanet sahibine 

geri verilmiş oldu. 

MÜSLÜMAN HAK YİYEMEZ 

Bu olayda ders alınacak önemli bir nokta vardır. Peygamberimiz Yesar'ın 

yanındaki sürüye, istese el koyabilirdi. Savaş açmış olduğu bir millete karşı, bunu 

yapması son derece olağan da karşılanabilirdi. Fakat o, hak ve hukuka son derece 

uygun hareket eder, emanete ihaneti asla caiz görmezdi. Ona işte bu sebeble 

Muhammedül-Emin demezler miydi? 

Madem sürü Yesar'ın yanında emanetti. Henüz savaş sonucu ganimet olarak da ele 

geçirilmemişti. Yesar'ın bu emaneti sahibine geri vermesi şarttı. Müslüman hak 

yiyemezdi. Yememeliydi... 

İslama leke ve şaibe getirecek en küçük bir hareket ve davranışa göz yumulamazdı. 

HERŞEYİN BAŞI İMAN 

Daha sonra savaş başladı. Hazret-i Ali sancak çekip çarpışmaya daldığı sırada 

Yesar da yanında çarpıştı. Harbin çok kızıştığı bir anda Yahudilerin attığı bir taşla, 

Yesar'ın şehit düştüğü görüldü. 

İbretli bir tecelli idi bu... 

Yesar o gün iman etmiş ve bir vakit bile namaz kılmaya fırsat bulamadan şehit 

olmuştu. Yıllarca boş geçen, gayesiz süren bir ömür, birkaç saat gibi kısa bir zaman 

dilimi içinde imanla hayatlanınca, gerçek değerini bulmuş, yaradılış hedefine ulaşmış, 

sahibine ebedî saadeti, sonsuz bir hayatı kazandırmıştı... 

Hem zamanın ne önemi vardı Allah yanında... İmana erdikten, rızaya vardıktan 

sonra bir saniye bile olsa yeterdi, milyarlar sene baki bir hayatı elde etmek için... 

Yesar şehit düşünce, Peygamberimizin yanına getirildi. Arkası üzerine yatırıldı ve 

üzerine bir örtü örtüldü. Peygamberimiz ona dönüp ibretle baktı, ashap ta baktılar. 

Peygamberimiz şu manidar sözleri söylediler: 

- Allah, bu kuluna ikram edip onu hayra sevketti. Bu büyük dereceye ulaştırdı. 

Cennet hurilerinden ikisini, şu anda onun baş ucunda ve üzerindeki toz-toprağı 

silerken gördüm. 

Evet, kimsenin adam yerine koymadığı, herkesin hor görüp küçümsediği Yesar, 

elde ettiği samimi imanı ile, bir anda meleklerin gıpta ile baktığı bir dereceye ulaşmış; 

7

kıyamete kadar gelecek insanlara örnek olarak anlatılmaya lâyık hale gelmişti. 

SEVGİNİ ONA SÖYLE! 

Abdullah bin Serces bir gün, Allah Resûlü'ne gelerek: 

- Ben Ebû Zerr'i seviyorum, demişti. Allah Resulü, bu söz üzerine, Abdullah'a: 

- Peki, bunu Ebû Zerr'in kendisine de söyledin mi? diye sordu. 

- Hayır, cevabını verdi Abdullah. 

Peygamberimiz, bunun üzerine: 

- Öyle ise, git, onu sevginden haberdâr et, buyurdular. Abdullah, 

bu emir üzerine, kalkıp Ebû Zerr'in yanına vardı. Ve: 

- Ben seni Allah için seviyorum, dedi. 

- Ebû Zerr: 

- Beni kendisi için sevdiğin Allah da seni sevsin., karşılığını verdi. 

Abdullah, daha sonra, Allah Resûlünü'nün yanına döndü. Ebû Zerr'le aralarında 

geçen konuşmayı O'na nakletti. 

Allah Resûlü'nün mübarek ağızlarından, şu müjdeli cümle döküldü: 

- Bir insanı sevmekte sevap olduğu gibi, sevdiğini ona söylemekte de sevap 

vardır. 

Bu olay, İslâm'ın sevgiye verdiği önemi gösteren çarpıcı bir örnektir. 

AKLIN BAŞI, İNSANLARA KENDİNİ SEVDİRMEKTİR 

"Allah'a imandan sonra, aklın başı, kendini insanlara sevdirmektir." (Ramuz) 

Bu Peygamber sözünde de ifade buyrulduğu gibi, aklın başı, yani gerçek akıllılık, 

Allah'a inanmaktır. Akıllı insan, Rabbini tanır. Kendini niçin yarattığını, kendinden ne 

istediğini bilir. Bu bilinç içinde, kulluk görevlerini yerine getirmeye çalışır. Allah'a 

imandan sonra, en büyük akıllılık, insanlarla iyi geçinmek, kendini onlara 

sevdirmektir. 

Şu kısacık ömürde, az süreli dünya hayatında, insanlarla kavga ve didişmenin yeri 

ve önemi yoktur. 

Akıllı insan, çevresiyle iyi geçinir. Onları sever, kendini de onlara sevdirir. 

Herkese faydalı olmaya çalışır. 

Kin ve düşmanlık beslemenin kimseye kazandıracağı bir şey yoktur. 

SEVGİ DE MİRAS KALIR, DÜŞMANLIK TA... 

" - Sevgi de, düşmanlık ta miras kalır." (Ramuz) Sevgi ve düşmanlık hislerinin, 

maddi servet gibi, nesilden nesile geçme, babadan oğula miras kalma durumu vardır. 

Bu bir sosyal realitedir. Kişi, babasının dostlarını ve arkadaşlarını, babasının 

ölümünden sonra da arar; hal hatır sorar, onlarla iyi ilişkilerini devam ettirir. Aynı 

devam durumu, babanın düşmanlarına, sevmediği kimselere karşı da söz konusudur. 

Babanın hasımları, çocuğun da hasımlarıdır. Nitekim kan davaları bunun tipik bir 

örneğidir. 

İslâmiyet, sevgide devamlılık ve kalıcılığı güzel görüp teşvik etmişse de, 

düşmanlığın miras kalmasını, nesilden nesile intikalini doğru bulmamıştır. 

8

SU-İ ZANNA GEÇİT YOK 

Ashaptan Enes anlatıyor: 

"Resûl-i Ekrem Efendimize bir tabak tirit (et suyuna doğranmış ekmek) getirildi. 

Kendisi yemeğe bakarak: 

- Bu yemek, tesbih ediyor, dedi. Sonra tabağı kaldırıp bana verdi. 

- Onu falana yaklaştır, dedi. Ben tabağı ona yaklaştırınca, o zat da: 

- Ya Resûlallah! Ben de tesbih seslerini duyuyorum, dedi. 

Allah Resulü, tabağı bir başkasına yaklaştırmamı söyledi. Tabağı 

yaklaştırdığımda o da: 

- Ya Resûlallah! Ben de tesbih sesini duyuyorum, dedi. Bundan sonra Allah 

Resulü bana, 

- Tabağı yere bırak, buyurdu. 

Bir sahabî, 

- Ya Resûlallah! müsaade etseydin de tabak hazır olanların hepsini dolaşsaydı, 

onlar da tesbih sesini duysalardı, dedi. Allah Resulü, bu isteğe şu düşündürücü cevabı 

verdiler: 

- Buna müsaade etsem ve tesbih sesi de birinizde kesilse, onun bir günahı 

olduğunu söyler; o kardeşiniz hakkında su-i zanlar ederdiniz..." 

Görüldüğü gibi Allah Resulü, insanların birbirlerine su-i zanla, şüpheyle 

bakmalarına, saygılarını yitirmelerine sebep olacak durumlara fırsat vermez; cemiyette 

sevgi, saygı ve güven ortamının yaygınlaşmasını isterdi. 

İnsana insanca muamele gerek... 

PEYGAMBERİMİZ İŞKENCEYE MÜSAADE ETMEMİŞTİR 

PEYGAMBERİMİZ SÜHEYL'İN DİŞLERİNİ SÖKTÜRMEDİ 

Peygamberimiz, düşman da olsa, hiçkimseye işkence edilmesine, insan haysiyetine 

yakışmayan şekilde davranılmasına müsaade etmemiştir. Bu konuda asr-ı saadette 

cereyan etmiş düşündürücü olaylardan bazılarını nakledelim: 

Süheyl bin Amr, Kureyş’in ileri gelenlerinden hitabeti kuvvetli bir zat idi. Yaptığı 

ateşli konuşmalarla Mekkeli müşrikleri İslâm aleyhine kışkırtırdı. Bedir savaşında esir 

edilerek Allah Resulünün huzuruna getirildi. Onun konuşmalarıyla İslama verdiği 

büyük zararı dikkate alan Hz.Ömer, Allah Resulüne şu öneriyi yaptı: 

- Ya Resûlallah. Bana müsaade et, Süheyl'in ön dişlerinden ikisini sökeyim 

de bir daha hiçbir yerde senin aleyhinde ateşli nutuklar atamasın. 

Peygamberimiz Hz. Ömer'in bu teklifini hoş karşılamadı. Cevaben: 

- Hayır, ya Ömer! Ben dişlerini söktürerek ona işkence yapamam. Yaparsam 

Allah da beni - Peygamber olmama rağmen - aynı şekilde cezaya uğratır." 

buyurdu. 

Ne düşündürücü bir sözdü bu... 

Allah'a şirk koşan biri bile olsa, insan haysiyetine yakışmayan bir muamele 

yapılmasına, işkence edilmesine, Allah Resulü izin vermiyordu. 

Kendisine "İşkenceci" dedirtmeyi; tarih önünde böyle tiksindirici bir vasıfla 

anılmayı, peygamberliğin şanına lâyık görmüyordu. 

Resûlüllah Efendimiz, işkence konusunda İslâmın temel ölçüsünü bu şekilde 

9

elirttikten sonra, Süheyl ile ilgili şu müjdeli açıklamayı yaptı: 

- Ya Ömer! Süheyl'in bugün İslâm'a verdiği zararı düşünüp üzülme. Umulur 

ki o ileride bu güçlü hitabetiyle İslâmın lehine öyle bir tavır ortaya koyar ki, seni 

çok sevindirir. Şimdiki kızgınlığın o gün sevgiye döner. 

Gerçekten de Süheyl, Mekke'nin fethinden sonra iman etti. Samimi bir müslüman 

oldu. Peygamberimizin âhirete göçmesi üzerine bazı Arap kabileleri içinde İslam'dan 

cayma (irtidat) hareketleri başladığı ve Mekke'de de bazı kıpırtılar görüldüğü bir 

sırada, ortaya atıldı. Çok özlü ve etkili bir konuşma yaparak halkı yatıştırdı. İslâmdan 

dönüşü önledi. 

Onun bu konuşmasından bir bölümü şöyleydi: 

- Vallahi! Ben iyi biliyorum ki, güneşin doğması ve batması devam ettiği 

müddetçe, tâ kıyamete kadar bu din devam edecektir. 

- Ey halkım! Ben Kureyş'in karada ve denizde en çok taşıtları bulunanıyım. Siz 

devlet başkanınıza boyun eğiniz ve zekatlarınızı da ona ödeyiniz. Eğer İslâmiyet 

dediğim gibi devam etmez, yok olmaya maruz kalırsa işte servetim... Sizin 

zekâtlarınızı geri vermeyi ben üzerime alıyorum. 

Hz.Ömer, Süheyl'in bu yatıştırıcı sözlerini işitince Peygamberimizin onun 

hakkında yıllarca önce verdiği müjdeyi hatırlamış: "Ben şahadet ederim ki sen 

Allah'ın Resulüsün, haksın ve doğrusun" demekten kendini alamamıştır. 

MÜ'MİN ARDINDA KÖTÜ NAM BIRAKMAZ 

Uhud savaşında puta tapıcı Mekkeliler müslümanlara büyük bir hınç ve kinle 

saldırmışlar, sadece öldürmekle yetinmeyip şehit düşen mü'minlerin cesetlerini kesip 

doğramak gibi benzeri görülmemiş bir vahşet sergilemişlerdi. Hele Peygamberimizin 

amcası Hz.Hamza'ya yapılanlar, tüyler ürpertici görüntüde idi. 

Ashab'tan Ebû Katade, Hz. Hamza'nın parçalanmış cesedini görünce 

dayanamamış, meydanda serili yatan düşman cesetlerine aynı muameleyi yapma 

niyetiyle ayağa kalkmıştı. Onun bu niyetini anlayan Allah Resulü ona "otur" demiş, 

izin vermemişti. Bu olay 3 kere tekrarlandı. Düşman cesetlerine misilleme yapmak 

üzere ayağa kalkan Ebû Katade'ye her defasında Allah Resulü engel oldu ve sonunda 

şu uyarıyı yaptı: 

- Sen Allah'tan, onların bu yaptıklarının ödülünü bekle ve sevabıyla yetin, Ey Ebû 

Katade! Ama düşmanlarımızın cesetleri birer emanettir. Biz onlara dokunamayız. 

Şehitlerimizin cesetlerine yapılanlar ise, onların azgınlık ve zulümlerinin eseri, 

insanlık dışı davranışlardır. Allah onlan bu çirkin eylemleri dolayısıyla yüzükoyun 

yere çarpacak, lâyık oldukları cezayı verecektir. 

Ey Ebû Katade! Sen yaptıklarının asırlar boyunca müşriklerin yaptıklarıyla 

birlikte yerilerek, kınanarak, nefret duyularak anılmasını ister misin? 

Ebû Katade, bu ikâz üzerine, yapmak istediği işin yanlışlığını anladı. 

- Allah'a yemin olsun ki, ya Resûlallah! Ben onların yapmış oldukları şeye, şahsım 

için değil, ancak Allah ve Resulü adına kızdım, diyerek maksadının aslında Allah ve 

Resulünün rızâsını kazanmak olduğunu belirtti. 

Peygamberimiz de: 

- Doğrusun. Onlar Peygamberlerine karşı ne kötü bir topluluk olduklarını 

ispatladılar, dedi. 

Ebû Katade'den başka sahabiler de, Hendek günü, mü'minlerin cesetlerine yapılan 

vahşeti görünce, dayanamamışlar, misilleme yapmak için yemin etmişlerdi. 

Peygamber Efendimiz onlara yeminlerini bozdurup keffaret verdirdi. 

Cesetlere dokunmayı kesinlikle yasakladı. 

Bu olaydan alınacak temel ölçüleri şu şekilde tespit edebiliriz: 

- İnsanlık dışı bir muameleye, insanlık dışı bir şekilde karşılık vermek, İslama 

yakışmaz. Yalanları böyle ağır bir muameleye maruz kalanlar, bu durumun sevap 

10

ve mükafatı artırıcı bir imtihan hali olduğunu düşünüp sabretmeliler. Allahtan 

mükâfatını beklemeli, o ödülle teselli bulmalı, haddi aşıp aynı insanlık dışı 

muameleyi icraya kalkışmamalıdır. 

- Mü'min her halinde, her tavrında hayırlı olmalı, daima iyilikle anılmalı, kötü 

örnek olmamalı; ardından, kötü nam bırakmamalıdır. 

- Zulüm devam etmez. Mazlumun âhı yerde kalmaz. Yeter ki, biz zulme zulümle 

karşılık verip kendimiz de cezayı hak eder duruma düşmeyelim... 

NE ÖLÜSÜ, NE PARASI 

Hazret-i Ali Hendek günü müşriklerin ileri gelenlerinden Nevfel bin Abdullah ile 

çarpışmış, onu hendek içinde öldürmüştü. 

Nevfel'in ölüsünün hendek içinde mü'minler tarafında kalması müşriklere ağır 

gelmişti. Bu aşağılayıcı durumdan kurtulmak için cesedi geri almak istediler. 

Peygamberimize adam göndererek: 

- Nevfel'in ölüsünü gömmek için bize ver de sana diyetini ödeyelim, dediler. 

Ölüsünün teslim edilmesi karşılığında 10.000 dirhem vermeyi teklif ettiler. 

Peygamberimiz: 

- Bize onun ne ölüsü, ne de parası lazımdır. Onun ölüsünün de, cesedinin 

diyet parasının da bize hayrı yoktur, dedi. 

Sonra ashabına: 

- Müşrikleri ölüleri ile başbaşa bırakınız, buyurarak Nevfel'in ve diğer puta 

tapıcılann ölülerinin iade edilmesini emretti. Müşriklerin gönderdikleri 10.000 

dirhemi de geri çevirdi... 

Her insan Cenneti kazanmaya adaydır 

İNSAN KAZANMAK EN BÜYÜK HİZMET... 

HÜNER CEHENNEME ADAM GÖNDERMEK DEĞİL, CENNETE ADAM KAZANMAKTIR 

Peygamber Efendimiz, İslâm inancına insan kazanmak konusunda son derece 

dikkatli ve gayretli davranır, sabır ve serinkanlılıkla ile hareket ederdi. Hiç kimseden 

ümid kesmez; tatlı dil ve etkileyici sözlerle herkesi imâna davet ederdi. Kendisine 

yapılan en çirkin muameleleri bile, sanki olmamış sayar; o muamele sahiplerini 

utandırıcı, yaptıklarını yüze vurucu tavırlardan uzak kalırdı. 

Bazan insanlar onun huzuruna içleri kin ve düşmanlık kaplı olarak girerler, 

çıkarken kalpleri sevgiyle dolu çıkarlardı. Nitekim Peygamberimizin amansız 

düşmanlarından Ebû Süfyan'ın karısı Hind, Mekke'nin fethi günü Allah Resulü ile 

görüşüp İslama girince, şu itirafı yapmaktan kendini alamamıştı: 

- Hz. Muhammed'e (Allah'ın Rahmet ve Selamı üzerine olsun) iman ettiğim şu 

ana kadar, içimde ona karşı büyük bir düşmanlık besliyordum. Halbuki şu anda, 

bana hiçbirşey, ondan daha sevimli, ondan daha değerli gelmiyor. 

Peygamberimizin sabrı, affı, hoşgörüsü, Hind gibi daha nice İslâm düşmanlarını 

insafa getirmiş, kalp ve ruhlarını İslama ısındırmıştı. 

Burada, Peygamberimizin insan kazanmadaki sabır ve dikkatini gösteren 

düşündürücü bir misal arzedeceğiz: 

Peygamberimiz hicretin 17. ayında Abdullah bin Cahş komutasında 12 kişilik bir 

seriyye (askeri birlik) hazırlamıştı. Onları, Mekke'nin yukarısındaki Nahle Vadisine, 

etrafı araştırmak, düşmanın durumu hakkında bilgi toplamak üzere keşfe göndermişti. 

Abdullah bin Cahş ve askerleri, Nahle'ye vardıklarında orada Kureyş'in kuru 

üzüm, deri ve benzeri şeyler yüklü bir ticaret kervanı ile karşılaştılar. Kervan Taif’ten 

gelmekteydi. İslâm ordusu bir baskın düzenleyerek, kervanı ele geçirdiler. Kervanda 

bulunan Mekke'nin ileri gelenlerinden Hakem bin Keysan'ı da esir ederek, 

Medine'ye geri döndüler. 

11

Peygamberimiz, Medine'de Hakem bin Keysan'ı İslama davet etti. Fakat Hakem, 

bu daveti kabul etmediği gibi, İslâmla alay etmeğe, Peygamberimize dil uzatmağa 

başladı. İslâm düşmanlarına karşı şiddetli haliyle bilinen Hz. Ömer, onun bu 

alaylarına daha fazla dayanamayarak: 

- Ya Resûlallah! Bununla ne diye konuşuyorsun? Bu, hiçbir zaman Müslüman 

olmaz, verelim cezasını gitsin, dedi. 

Peygamberimiz Hz. Ömer'in sözünü dikkate almadı. Anlatmağa devam etti. Uzun 

konuşmalardan sonra, nihayet Hakem, anlatılanlardan ikna oldu. Ve şehadet 

kelimesini söyleyerek İslama girdi. 

Peygamberimiz bu duruma çok sevindi. Keysan'la ilgili olumsuz görüşleri olan Hz. 

Ömer'e ve ashabına dönerek: 

- Eğer sizin bu zât hakkındaki görüşünüze uysaydık, onu ilk anda öldürmüş, 

Cehenneme yollamış olurduk, buyurdu. 

Peygamberimizin bu sözü, düşündürücü olduğu kadar uyarıcıdır da. 

Hüner, Cehenneme adam göndermek ve Cehennemliklerin sayısını artırmak değil. 

Cennete adam kazanmaktır. 

Nitekim Hz. Ömer de, Hakem'i her gördüğünde, Peygamberimizin huzurunda onu, 

gösterdiği saygısız davranışlardan dolayı öldürtmek istediğini hatırlar, 

- Eğer benim dediğim olsaydı, şimdi bu kişi Cehennemde olacaktı, diye 

söylenip üzüntü duyardı. 

Kaderin ibretli bir tecellisidir ki, Hakem, Müşriklerin mü'minlere hazırladığı Maûne 

Kuyusu komplosunda şehit düşmüştür. Peygamberimizin sabrı ve hoşgörüsü sayesinde 

yalnız inkar halinden kurtulmakla kalmayıp, şehitlik gibi yüce bir mertebeye çıkmak 

mutluluğuna da ulaşmıştır. 

"Benim durumumla sizin durumunuz şu misale benzer ki: Adamın biri ateş yakmış. Bunun üzerine 

çekirge ve küçük kelebekler içine düşmeye başlamışlar. O ise onlan ateşten rnenediyor. İşte ben de 

bunun gibi, sizi ateşten korumak için, belinizden tutuyorum. Halbuki siz, elimden kaçıveriyorsunuz." 

-Hadis Meali- 

DEVESİNİ ELİNDEN KAÇIRAN ADAM ÖRNEĞİ... 

Bir çöl insanı, Resûlüllah Efendimize gelerek, yardım istemişti. Peygamberimiz 

ona, bir miktar bağışta bulundu. Ancak bedevi, verilenleri azımsadı. 

- Sen bana yeteri kadar vermedin, diye Peygamberimize itirazda bulundu. 

Sahabe-i Kiram, çöl adamının bu sözlerine kızdılar. Kalkıp üzerine yürümek, 

dışarı atmak istediler. 

Allah Resulü onlara işaret ederek durdurdu. Bedeviye:- Sen bize geldin. Yardım 

olarak bir şeyler istedin. Biz de verdik. Buna rağmen sanki alacağın varmış gibi, 

ileri geri konuşuyorsun, dedi. Ona, bu şekilde davranmasının yanlış olduğunu 

hatırlattı. 

Daha sonra Bedeviyi alıp eve kadar götürdü. Ona, evde bulduklarından bir miktar 

daha bağışta bulundu. 

- Artık sana fazlasıyla verdim, değil mi? diye sordu. Çöl adamı, bu sefer gerçekten 

memnun olmuştu. Evet, fazlasıyla verdin. Allah seni, aileni ve kabileni hayırla 

ödüllendirsin, dedi. Peygamberimiz: Sen az önce verdiğimizi az bulup ileri-geri 

konuşmakla ashabımın kızmalarına sebep oldun. Yanlarına git. Burada bana 

söylediklerini onlara da söyle ki, sana karşı kalplerinde öfke kalmasın, buyurdu. 

Beraber ashabın yanına döndüler. 

Bedevi, Peygamberimize yalnızken söylediklerini, ashabın önünde de tekrarladı. 

Bu sözleri duyunca sahabilerin öfkeleri yatıştı. Bedeviye olan kızgınlıkları 

geçiverdi. Peygamberimiz, bu vesile ile onlara şu önemli hatırlatmayı yaptı: 

12

- Benimle sizin şu bedeviye karşı halimiz, devesini elinden kaçıran adamın 

haline benzer. Herkes devenin peşinden koştuğu halde, onu tutmak şöyle dursun, 

tersine ürkütürler. Huysuzlaştırıp azdırırlar. Sahibi ise, devenin peşinden koşan 

halka: 

-Devemi bana bırakın. Ben onun huyunu, suyunu sizden iyi bilirim, der. 

Devesinin yanına yaklaşır. Yerden bir tutam ot alarak devesine gösterir. Deve 

sakinleşerek sahibine gelir. Sahibi de yükünü ona yükler. Binip gider. 

Eğer ben bu Bedevinin sözlerine kırılarak ona karşı, sizin gibi davranmış olsa 

idim; bu, mutlaka benden uzaklaşırdı. Onun gönlünü kazanmam söz konusu 

olmazdı. 

İMAN KURTARAN SAHABİYİ PEYGAMBERİMİZİN TAKDİRİ 

Haris bin Müslim anlatıyor: 

"Resûlüllah bizi bir kabile üzerine savaşmaya yollamıştı. Hücum yerine 

geldiğimizde atım bir şeyler hissetti. Gizlendik. Uğultu çıkararak gelen bir kafileye 

rastladık. Ben hemen ortaya atılarak: 

- Allahtan başka ilâh yoktur deyiniz ki kurtulasınız, dedim ve onları İslâm'a davet 

ettim. Onlar da hiç zorlanmadan İslâmı kabul ettiler. Ancak arkadaşlarım bana 

kızdılar: 

- Elimize düşmüş, ayağımıza gelmiş bir ganimetten bizi mahrum bıraktın, dediler. 

Döndüğümüzde olayı Allah Resulüne anlatmışlar. 

Resûlüllah Efendimiz, daha sonra beni yanına çağırdı. Yaptığıma kızmak şöyle 

dursun, çok memnun kaldığını söyledi. 

- İyi bil ki, Allah sana bu kadar insanın canını kurtardığın, imanına sebeb 

olduğun için, herbirine karşılık sevap yazdı, buyurdu. 

Allah Resulü ayrıca: 

- Benden sonra Müslümanları idare edecek olanlara, senin hakkında bir tavsiye 

yazısı yazıp sana vereceğim. Ve seni kollamalarını söyleyeceğim, dedi. Mektubu 

yazdırdı. Mühürleyip verdi. Son olarak ta: 

- Sabah namazını kıldığında hiç kimse ile konuşmadan 7 kere "Allahümme 

ecirna minennar: Allahım beni ateşten koru" diye dua et. Eğer o gün ölürsen, 

Allah seni cehennemden korur. Akşam namazını kıldığında da, yine 7 kere 

aynı duayı yap. Eğer o gece ölürsen, Allah, yine seni ateşten korur... buyurdu. 

Bu olay, insanların hidayetlerine, maddî ve manevî kurtuluşlarına sebeb olmanın, 

Allah Resulü yanında ne derece büyük bir hizmet ve hayırlı bir ibadet olduğunu 

göstermektedir. Bu hizmeti yapan sahabisini, Allah Resulü, Cehennem ateşinden 

kurtaracak bir duayı öğreterek ayrıca ödüllendirmiş; 

bizlere de Cehennemden korunmanın bir vesilesini böylece göstermiştir. 

BİR KİŞİNİN SENİNLE HİDAYETE GELMESİ... 

Peygamberimiz, İslâm toplumu aleyhine devamlı düşmanla işbirliğine giren 

Yahudi tehlikesini ortadan kaldırmak için Hayber üzerine yürümüştü. Hayber 

savaşının son gününde, sancağı Hz. Ali'ye teslim etmiş: Allah'ın onun eliyle Hayber'in 

fethini nasip edeceğini bildirmişti. 

Hz. Ali'ye sancağı verirken de: 

- Ya Ali, al bu sancağı! Korkmadan ilerle. Allah sana fethi nasip edinceye kadar 

çarpış. Sakın arkana dönüp kaçma, buyurmuştu. Hz. Ali biraz ilerleyince: 

- Ya Resûlallah! Ben neyi gerçekleştirmek için onlarla çarpışacağım, diye seslendi. 


- Allah'tan başka ilah bulunmadığına ve Muhammed'in onun Resulü olduğuna 

13

şehadet getirinceye kadar, onlarla savaşmaya devam et. Bu dediğini söylerlerse, can 

ve mallarını benden kurtarırlar. Kalplerindekinin hesabı ise, Allah'a aittir, buyurdu. 

Efendimiz bu sözleriyle Yahudilerin ihanetlerine artık kesin şekilde son vermek 

istediğini ortaya koyuyordu. Ya İslâm'a girecekler veya ihanet cezası olarak 

yerlerinden, mallarından olmayı göze alacaklardı. 

Peygamberimiz Hz. Ali'ye son bir tavsiyeyi şöyle yapmıştı: 

- Ya Ali! Vallahi senin vasıtanla Allah'ın onlardan bir tek kişiye hidayet 

vermesi (doğru yola iletmesi) senin için bir vadi dolusu kızıl develere sahip olup 

onları Allah yolunda sadaka olarak dağıtmandan hayırlıdır. 

Resûlüllah Efendimizin haber verdiği gibi, o gün Hayber, Hz. Ali tarafından 

fethedildi. Müslümanlar pek çok ganimet ele geçirdiler. İslâm toplumuna tehdit 

oluşturan Yahudi tehlikesi de böylece ortadan kalkmış oldu. 

İSLAMA BİR İNSAN KAZANDIRMAK, EN HAYIRLI HİZMETTİR... 

Ashap'tan Mes'ud bin Huneyde, Müstalik oğulları seferi sırasında, Abdülkays 

oğullarından bir adama rastlamıştı. Ona İslâmiyeti anlatıp iman etmeye teşvik etmişti. 

O zat ta, anlatılanların etkisinde kalarak Müslüman olmuştu. 

Mes'ud bin Huneyde, Resûlüllah Efendimizle karşılaşınca, bu olayı bildirdi. 

Yaptığı iş hakkında, onun kanaatini öğrenmek istedi. 

Peygamberimiz, Mes'ud bin Huneyde'yi, yaptığı faaliyetten dolayı tebrik etti. Ve: 

- Bir kimsenin senin önünde, senin elinle müslüman olması, yeryüzünde 

üzerine güneşin doğup battığı her şeyden senin için daha hayırlıdır, buyurdu. 

Böylece, bir kimsenin hidayetine vesile olmanın, İslama bir insan 

kazandırmanın ne derece önemli bir hizmet olduğunu ifade etmiş oluyordu. 

KALPLERİ İSLAMA ISINDIRILANLAR 

(MÜELLEFE-İ KULÛB) 

Mekke'nin fethinden sonra meydana gelen Huneyn ve Evtas savaşlarında 

Müslümanların eline çok miktarda ganimet geçmişti. Peygamberimiz Cirane 

mevkiinde bir kaç gün kalarak, bu malları Müslüman gazilere taksim etti. Herbirine 

4'er deve verdi. Bu arada kalplerini İslama ısındırmak istediği bazı kimselere -ki 

bunlara müellefe-i kulûb denir - diğer Müslümanlardan çok hisse ayırdı. 

Müellefe-i Kulûb, Mekke'nin fethinden sonra İslama girip henüz kalplerinde 

imanları yeterince kuvvet bulmamış yeni Müslümanlardı. 

Ebû Süfyan, İkrime, Süheyl bin Amr gibi... 

Peygamberimiz bunların kalplerini İslama iyice ısındırmak, içlerinde kalan son 

tereddüt ve şüphe izlerini de iyice gidermek istiyordu. Bu sebeple cömertçe ikram ve 

ihsanlarda bulunuyordu. 

Öyle ki, Peygamberimiz müellefe-i kulûptan bir kısmına ganimet mallarından yüzer 

deve, bazılarına da 40'ar deve vermişti. Bir miktar da gümüş hediye etmişti. Kureyş'in 

lideri Ebû Süfyan, bu lütuf ve ihsan karşısında: 

- Anam babam sana feda olsun ya Resûlallah! Bu ne lütuf ve keremdir? Allah 

hakkı için, sen hem barış zamanında, hem de savaş zamanında insanların en 

cömerdisin. Allah seni hayırla mükâfatlandırsın, demişti. 

Peygamberimizden, İslama girip girmeme konusunda düşünmek için 4 ay süre alan 

Safvan bin Ümeyye de, vadide en iyi cinsten 100 kadar devenin toplandığını görmüş, 

çok beğenip: - Ne iyi, ne güzel develer, demişti. 

Resûl-i Ekrem, Safvan'ın develerden hoşlandığını görünce: 

- Öyleyse onlar senin olsun, buyurmuştu. Safvan, Allah Resulünün bu lütfu 

karşısında: 

- Bu mertebe lütuf ve cömertlik, ancak Peygamberlerde bulunur, demiş ve 

14

kendine tanınan sürenin bitmesini beklemeden müslüman olmuştu. 

Peygamberimizin yeni Müslümanlara gösterdiği bu büyük ikram ve cömertliğin 

hikmetini anlamayan bazı sahabeler, yapılan taksime itiraz etmişlerdi. Abbas bin 

Mirdas ta, onlardan biriydi. 

Şair ruhlu Abbas, bir kaside söyleyerek itirazını dile getirmişti. 

Peygamberimiz, Abbas'ın sitemini duyunca bu sözlerin başkalarını da tahrik 

edeceğini düşünerek, yanındakilere: 

- Bunun dilini kesin, diye emir verdi, Hz. Ali, Abbas bin Mirdas'ı, kolundan tutup 

Hz.Peygamberin huzurundan dışarı çıkardı. Abbas, bir an için, Allah Resulünün 

söylediği sözün ne mânâ ifade ettiğinde tereddüte düştü. 

- Ya Ali, gerçekten dilimi kesmeye mi götürüyorsun, dedi. 

Hz. Ali, bu sözün, "bunu ikna edip ağzını kapayın, başkalarını diliyle tahrik 

etmesine mani olun" mânâsında söylendiğini biliyordu. Bu sebeble: 

- Resûlüllahın emrettiğini yapacağım, karşılığını verdi. Onu develerin bulunduğu 

yere götürüp: 

- Ya Abbas! Resûlüllah, seni Muhacirlerden ve Ensardan biri sayıp 4 deve verdi. 

İstersen 4 deveye kanaat edip onlardan ol, dilersen 100 deve alıp yeni 

Müslümanlardan biri sayıl, dedi. 

Abbas, Hz. Ali'nin bu alternatifli teklifi karşısında şaşkın ve suskun kaldı. Meseleyi 

hiç böyle düşünmemişti. Nihayet Resûlüllahın verdiği 4 deveyi tercih ederek, Muhacir 

ve Ensar arasında sayılmayı kabul etti. İmanları henüz zayıf yeni Müslümanlar 

sınıfına girmek istemedi. 

Abbas bin Mirdas, daha sonra Resûlüllahın huzuruna dönünce, Peygamberimiz 

ona: 

- Ya Abbas! Benim hakkımda şiir mi söyledin? diye takılmadan edemedi. Abbas ta: 

- Ya Resûlallah! Şiirim dilimin ucunda karınca gibi dilimi ısırır, söylemeden 

duramam. Bu konuda iradem elimde değil, diye özür beyan etti. 

Peygamberimiz de tebessüm ederek: 

- Arap kavmi böyledir işte. Şiir söylemezlerse duramazlar. Nasıl ki deve 

bağırmadan duramaz, buyurdu. 

İNSANLARI DİNE ISINDIRMADA EN ETKİLİ METOD 

Resûl-i Ekrem Efendimiz, İslâm'ı insanlara anlatırken, en güzel irşad metodlarına 

başvurur, insan psikolojisinin en ince ve en hassas noktalarını dikkate alır, muhatabını 

islâm'a kazanmak için ne yapılması gerekiyorsa onu yapmaktan geri durmazdı. 

Bilhassa dine ısındırmak, İslâm'a yaklaştırmak istediği kimselere özel bir ilgi 

göstermek, farklı bir iltifatta bulunmak, onun her zaman başvurduğu insan gönlünü 

kazanma metodlarından biriydi. Bir gün kendisine şöyle bir sual yöneltilmişti: 

- Ya Resûlallah! Uyeyne bin Hısn ve Akra bin Habis gibi uzun zaman size 

düşmanlık yapmış ve İslâm'a henüz yeni girmiş kimselere olmadık ikram ve iltifatı 

gösteriyor, elinize birşey geçtiğinde onlara fazla fazla veriyorsunuz. Halbuki beri 

tarafta Cuayl bin Suraka gibi eskiden inanmış, samimi bir Müslüman ve fakir bir 

insana, hem onlar kadar iltifat etmiyor, hem de onlara verdiğinizden daha az 

veriyorsunuz. Bunun sebebi nedir?" 

Allah Resulünün cevabı hazırdı: 

- Allah'a yemin olsun ki Cuayl, Uyeyne ve Akra gibilerin yeryüzü dolusu 

kadarından fazilet ve dindarlıkta daha üstündür. Fakat ben Uyeyne ve Akra'ya bu tarz 

muamelem ile, onları kazanmaya, İslâm'a ısındırmaya çalışıyorum. Çünkü bunlar, 

15

toplumlarının reisleri, hatırı sayılır nüfuzlu kimseleridir. Bu iyi muameleler sebebiyle 

onların İslâm'a sarılmaları, pek çok kimsenin İslâm'a bağlanmasına sebeb olabilir. 

Halbuki Cuayl, ihlaslı bir Müslüman ve sağlam bir dindardır. O, bu gibi ikram ve 

iltifatları ne ister, ne de ihtiyacı vardır." 

Peygamberimizin bu cevabından anlaşılıyor ki, İslâm'ı yeni benimsemiş veya dini 

hayat yaşamaya yeni başlamış kimselere, sair Müslümanların ellerinden geldiğince 

anlayışlı ve iltifatlı davranmaları, böylelikle onları İslâm'a ve Müslümanlara 

ısındırmaya çalışmaları, önemli bir hizmet prensibidir. 

İMANDA DİRENMENİN MÜKAFATI 

Cebr, Abduddar oğullarının kölesiydi. Aslen Yahudi idi. Hicretten önce Mekke'de 

Allah Resulünden Yusuf sûresini dinlemiş, işittiklerinin Allah Kelâmı olduğuna 

kanaat getirerek İslama girmişti. Bu durumu, Efendilerinden gizlemekte idi. 

Abdullah bin Ebî Şerh, müslümanlıktan vazgeçip Mekke'ye kaçınca, Mekke'deki 

gizli müslümanları bir bir ifşa etmiş, bu arada Cebr'in durumunu da puta tapan 

Efendilerine haber vermişti. Onlar da kölelerini en ağır işkencelere uğratmışlar, zor 

kullanarak İslâmdan döndürmeye çalışmışlardı. 

Mekke fethedilince, Cebr gelip başından geçenleri ağlayarak Allah Resulüne 

anlattı. Peygamberimiz dinlediklerinden duygulandı. Cebr'i derhal Efendilerinden 

satın alarak kölelikten kurtardı. 

Onu Âmir oğullarından soylu bir kadınla evlendirdikten başka, kendisine 

geçineceği kadar bir mal bağışında da bulundu. 

Cebr, inancından vazgeçmeyip direnmesinin mükâfatını, böylece âhiretten önce 

dünyada da görmüş oluyordu. Zira hem özgürlüğüne kavuşmuş, hem iyi bir evlilik 

yapmış, hem de kendini geçindirecek kadar bir servetin sahibi olmuştu.. 

Lanet değil Rahmet Peygamberi 

PEYGAMBERİN VAZİFESİ ANCAK TEBLİĞDİR 

BEDDUAYA İZİN YOK... 

Resûlüllah Efendimiz, ashabına ve ümmetine daima Allah'tan hayır dua eder, onlar 

hakkında dünya ve âhirette hep iyilik dilerdi. 

İslâmiyete ve müslümanlara büyük zarar veren, kendisini çok üzüp rencide eden 

kimselere ise, çok nadir de olsa beddua ettiği olurdu. 

Uhud Savaşı sırasında da bir ara Peygamberimiz müşriklerin peşpeşe gelen 

saldırılarından çok sıkılmıştı. Gözü önünde en değerli sahabelerinin şehit edilişinden 

fevkalade üzülmüş ve nadir hallerde başvurduğu bedduaya başlamıştı: 

- Allahım! Ebû Süfyan'ı rahmetinden uzaklaştır. 

- Allahım! Haris bin Hişam'ı rahmetinden uzaklaştır. 

- Allahım! Safvan bin Ümeyye'yi rahmetinden uzaklaştır... 

Beddua ettiği bu kimseler, müslümanlara o sıralar en çok zarar veren, en fazla 

düşmanlık gösteren kimselerdi. Ancak Resûlüllah'ın bu bedduası üzerine Allah 

Cebrail'i göndermiş, şu âyetleri indirmişti: 

"Ey Resulüm! Kulların işinden hiçbir şey sana ait değildir. (Senin elinde bir 

şey yoktur) 

Allah ya onlara (rahmetiyle) tövbe nasip eder yahut zalim oldukları için azaba 

uğratır. 

Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah'ındır. O dilediğini rahmetine erdirir, 

dilediğini de rahmetinden uzaklaştırarak cezaya çarptırır. 

16

Allah kullarına karşı çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir." (Âli İmran, 128-129) 

Bu âyetlerde rahmet etmek veya azap vermenin, yalnızca Allah'a ait olduğu, bunun 

Peygamberin elinde olan bir şey olmadığı belirtiliyordu. 

Şu halde Allah Resulünün, Allah'ın izni olmadan beddua etmeye, hiç kimse 

hakkında kötü akıbet dilemeye yetkisi yoktu. Kimi, nasıl bir akıbetin beklediğini 

ancak Allah bilirdi. Ve bu takdir edilen akıbeti değiştirmeye de, kimsenin gücü 

yetmezdi. 

Nitekim, Resûlullah'ın beddua etmek istediği şahısların hepsinin de, sonradan 

tövbeye gelip iyi birer Müslüman olduklarını görüyoruz. 

Bu âyetlerin gelmesinden sonra, Allah Resulü bedduayı gerektiren bir hal olduğu 

zaman, önce Rabbimizin muradının ne olduğuna bakar; ancak onun izin verdiği 

durumlarda bedduaya başvururdu. 

Uhud Savaşı'nın iyice kızıştığı bir andı. Resûlüllah Efendimizin dişleri kırılmış, 

yüzü yaralanıp kan revan içinde kalmıştı. Onu bu halde görmek sahabelere çok ağır 

gelmişti. Mekkeli müşriklere karşı, büyük bir hiddet duygusu içinde: 

- Ya Resûlallah! Bu hâle gelmene sebebiyet veren Kureyş müşriklerine beddua 

etsen, lanet yağdırsan ya, demişlerdi. 

Peygamberimiz ise, müşriklere lanet ve beddua edilmesini bekleyen sahabilerine, 

yukarda mealini sunduğumuz İlâhi vahyin de ışığında, şu karşılığı vermişlerdi: 

- Ben insanları lanetleyici olarak gönderilmedim. Ancak onları doğru yola 

çağırıcı ve rahmete ulaştırıcı olarak gönderildim. 

Allahım, halkıma sen doğru yolu göster. Onlara hidayet ver... Çünkü onlar 

doğruyu bilmiyorlar... 

ALLAHIM! DEVS KABİLESİNE HİDAYET VER! 

Devs kabilesinden ilk iman eden kişi Tufeyl bin Amr'dır. Peygamberimizin 

Mekke'de İslâmiyeti açıktan yaymaya başladığı yıl içinde gelip Allah Resulü ile 

görüşmüş, ondan Kur'ân dinlemiş, duyduklarından etkilenerek İslâmiyeti kabul 

etmiştir. 

Tufeyl müslüman olduktan sonra kabilesine döndü. Onları İslama davet ettiyse de, 

sözünü kimseye dinlettiremedi. 

Çalışmaları bu şekilde neticesiz kalınca Allah Resulüne gelerek halkını şikâyet 

etti: 

- Ya Resûlallah! Devsliler Allah'a isyan içindeler. İslama girmeleri için yaptığım 

tüm çağrıları reddettiler. Onlara beddua et de, yok olup lâyıklarını bulsunlar, dedi. 

Peygamberimiz bu istek üzerine kıbleye döndü. Ellerini kaldırdı. Onu bu halde 

görenler: 

- Devs kabilesinin işi bitti artık, dediler. Ancak Allah Resulünün ağzından şu 

kelimelerin döküldüğü duyuldu: 

- Allahım, Devs kabilesine hidayet ver, onları doğru yola ilet. 

- Allahım Devs kabilesine hidayet ver, onları doğru yola ilet. 

- Allahım Devs kabilesine hidayet ver, onları doğru yola ilet. 

Peygamberimiz, bu beklenmedik duadan sonra, Tufeyl'e yönelerek: 

- Kavmine dön. Onları güleryüz ve tatlı dille İslâmiyete çağırmaya devam et. 

Kendilerine yumuşak davran, buyurdu. 

Tufeyl, Peygamberimizin bu emrine boyun eğerek halkına geri döndü. Onları 

Resûlullahın tavsiye ettiği gibi, güler yüz ve tatlı dille İslama çağırdı. 

Kendisine ilk inanan kimse, Ebu Hüreyre Hazretleri oldu. Kızmadan, yılmadan 

İslâmı anlatmaya devam etti. Yavaş ta olsa netice almaya başladı. 

Peygamberimiz Hayberi fethettiği sırada Devsli Müslümanların sayısı 80'i 

bulmuştu. Tufeyl, bu Müslümanları alarak Medine'ye hicret etti. Allah Resulünün 

Hayber'de olduğunu öğrenince Medine'de durmayıp hemen yola koyuldu. 

17

Hayber'de İslâm ordusuna katıldılar. Peygamberimiz Hayber ganimetinden Devsli 

Müslümanlara da hisse ayırdı. 

Ebû Hureyre Hazretleri Medine'ye geldikten sonra, artık kabilesine geri 

dönmedi. Vefatına kadar Allah Resulünü gölge gibi takibetti. Ondan pek çok şey 

dinledi, pek çok şey öğrendi. Ashap içinde Hz. Peygamberden en çok hadis 

nakleden sahabi oldu. 

Halbuki Tufeyl'in isteğine uyup Allah Resulü Devslilere lanet etse idi, Ebû 

Hureyre'nin müslüman olması mümkün olmayacaktı. Daha sonraki yıllarda İslama 

giren yüzbinlerce Devsli de, yine hidayet nurundan mahrum kalacaklardı. 

Şu halde İslâm Davetçilerinin son derece sabırlı olmaları, zorluklardan 

yılmamaları, halkın kendilerini dinlememesinden ümitsizliğe düşmemeleri gerekir. 

Zira hidayet vermek, Allah'a aittir. Onun takdiridir. Kime, nasıl, ne zaman hidayet 

vereceği, iman nasip edeceği ise, bizim meçhûlümüzdür. Üstümüze düşen; yılmadan 

usanmadan çalışmak, tebliğ görevimizi hakkıyla yerine getirerek, başarı ve hidayeti 

Allah'tan beklemektir. 

Mekke'nin fethinden sonra Peygamberimizin Tufeyl'i, Devslilerin eskiden 

tapındığı put olan Zülkeffeyn putunu yakmağa gönderdiğini görüyoruz. 

Peygamberimiz bu görevi verirken, Tufeyl'e: 

- Bu işi tamamladıktan sonra, halkınla bera ber İslâm ordusunu desteklemek 

üzere Taife gel, 

demişti. Bu emrin içinde Devslilerin topyekûn imana geleceği müjdesi de vardı. 

Gerçekten de, tahtadan yapılma Zülkeffeyn putu yakılınca, Devs kabilesi puta 

tapma inancını terkedip toptan İslama girdiler. Tufeyl de, kavminden 400 kişiyi 

alarak, Taif seferine çıkmış olan Allah Resulüne yolda yetişti. 

ALLAH RESULÜ, DAĞLARI MÜŞRİKLERİN ÜZERİNE YIKMA TEKLİFİNE 

YANAŞMADI 

Hz. Aişe annemiz bir gün Peygamber Efendimize: 

- Ya Resûlâllah! Sana Uhud gününden daha şiddetli gelen bir gün erişti mi? diye 

sormuştu. Resûlüllah Efendimiz, ona şu cevabı verdiler: 

- Ya Aişe! Kavmim Kureyş'ten gelen bir çok zorluklarla karşılaştım. Fakat Taif te 

karşılaştığım müşkil vaziyet, onların hepsinden zorlu idi. 

Ben Kureyş'ten gördüğüm eziyetler üzerine Taife gidip İslâm'a sahip çıkmalarını 

onlara teklif ettiğim zaman, dileğime müsbet cevap verilmemişti. Üstelik daha ağır 

hakaretlerle de karşılaşmıştım. Son derece üzüntülü ve şaşkın bir halde Mekke'ye 

yönelmiştim. Bu şaşkınlığım Mekke yakınlarına kadar devam etti. Bir ara başımı 

kaldırıp gökyüzüne baktığımda bir bulutun beni gölgelendirmekte olduğunu gördüm. 

O anda Cibril yanıma gelerek bana: 

- Ya Muhammed! Allah, kavminin şenin hakkında neler dediklerini muhakkak 

işitti. Bu yüzden Sana şu Dağlar Meleğini gönderdi. Emrine hazırdır. Kavmin 

hakkında ne dilersen, ona emredebilirsin, dedi. Bunun üzerine de dağlar emri altında 

olan Melek seslenip bana selâm verdi. 

- Ya Muhammed, dedi. Cibril'in söylediği bir hakikattir, sen ne dilersen emrine 

hazırım. Eğer Ebû Kubeys ile Kuaykan denilen şu iki yalçın dağın Mekkeliler üzerine 

çökerek birbirlerine kavuşmasını istersen onu da emret, yerine getiririm. 

Ben de: 

- "Hayır, ben onu istemem. Ben isterim ki, Allah bu müşriklerin soyundan 

yalnız Allah'a ibadet eden ve Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmayan imanlı bir 

nesil meydana çıkarsın." cevabını verdim. 

Anlaşılan o ki, müslümanın gayesi; Allah'ı inkar eden, ona ortak koşan insanları 

öldürerek yeryüzünden yok etmek değildir. O insanların batıl inançlarını düzeltmek 

yolunda çalışmaktır. Kendileri inkarcılıktan vazgeçmeseler bile, onların çocuklarını 

kazanıp imanlı yeni bir nesil yetiştirmektir. 

18

Peygamber hoşgörüsü 

HALKTAN GELEN KÜSTAHÇA DAVRANIŞLARA PEYGAMBERİMİZ 

ANLAYIŞLA KARŞILIK VERİRDİ... 

YAHUDİ ZENGİN, RESULÜLLAH'IN SON PEYGAMBER OLDUĞUNU NASIL 

ANLADI? 

Peygamberimiz Medine'de, Yahudi zenginlerden birinden, 30 dinar vadeli borç 

almıştı. Vadenin bitimine birkaç gün kala, Yahudi zengin çıkageldi. Peygamberimizin 

huzurunda kızgın bir sesle: 

- Ya Muhammed. Alacağımı derhal öde. Zaten siz Abdülmuttalib oğulları, 

borcunuzun vaktini geçirir, zamanında ödemez, uzatıp durursunuz, dedi. 

Yahudi zenginin bu hakaret içeren sözleri, Peygamberimizin yanında bulunanları 

sinirlendirdi. Hz. Ömer: 

- Ey habis adam! Allah'a yemin olsun ki, sen Resûlüllahın huzurunda olmasa 

idin, ben sana yapacağımı bilirdim, dedi. 

Peygamberimizde ise, ne bir kızgınlık ne de şaşkınlık eseri vardı. Sakin ve 

mütebessimdi. Hz. Ömer'e şu ikâzı yaptı: 

- Allah seni bağışlasın ya Ömer! Biz senden başka türlü davranmanı 

beklerdik. Bana, borcumu güzellikle ödememi, ona ise alacağını isterken daha 

nazik ve yumuşak davranmasını tavsiye etmeliydin. Müslümana yakışan budur. 

Sonra Yahudi zengine dönerek: 

- Senin bendeki alacağının müddeti bir kaç gün sonra dolacaktır, dedi. Yahudi 

zengin, alacağını istemekte israr edince, Peygamberimiz Hz.Ömer'e: 

- Ey Ömer! Bununla birlikte filânın bahçesine git. Beğenirse, oradan 30 dinarlık 

hurma ayır. Onu tehdidinle korkuttuğun için, 20 ölçek te fazla ver, buyurdu. 

Hz.Ömer, Yahudi zengini Efendimizin dediği bahçeye götürdü. Hurmaları 

gösterdi. Adam hurmaları beğenince, ona Peygamberimizin dediği miktarda hurma 

verdi. Emrettiği fazlayı da ödedi. 

Hurmaları teslim alınca, Yahudi zenginde beklenmedik bir değişme oldu. Hz. 

Ömer'in şaşkın bakışları altında, "ben müslüman oluyorum" diyerek şehadet 

kelimesini getirmeye başladı. Az önce Allah Resulüne küstahça davranan kişi gitmiş, 

yerine sanki yeni bir insan gelmişti. 

Yahudi zengin, Hz. Ömer'in merak içinde kaldığını görünce, ona durumu şöyle 

izah etti: Kendisi Tevratta, Peygamberimizin son derece halim (yumuşak huylu, 

kızmayan, soğukkanlılığını kaybetmeyen) biri olarak nitelendiğini okumuştu. Bu 

nitelemenin Peygamberimizde olup olmadığını anlamak için, Onu denemeye karar 

vermişti. Önce, bir vesile ile Allah Resulüne borç vermiş, sonra da süresi 

dolmadan, küstahça sözlerle alacağını geri istemişti. Böylelikle Peygamberimizin 

kaba davranışlara karşı tepkisini ölçecek, kızıp kızmayacağını anlayacaktı. 

Nitekim umduğuna fazlasıyla ulaşmış; Peygamberimizin yumuşak huyluluk vasfi 

yanında, cömertliğine de tanık olmuştu. Artık Hz. Muhammed'in (Allah'ın rahmet 

ve selamı üzerine olsun) Tevrat'ın haber verdiği son Peygamber olduğuna kesin 

kanaati gelmiş, gönül rahatlığı içinde iman etmişti. 

Zeyd bin Süne adındaki bu, bilgili ve çok zengin Yahudi, iman ettikten sonra 

Hz.Ömer'e: 

- Şahit ol, aldığım bu hurmanın tamamı ile, malımın yarısını, Müslümanların 

yoksullarına bağışladım, dedi. 

19

Daha sonra, kendisi gibi bütün ev halkının da İslama girmelerine vesile oldu. 

Zeyd, daha sonra Peygamberimizle birlikte birçok savaşa katıldı. En son Tebûk 

gazvesine giderken, yolda vefat etti. 

PEYGAMBERİMİZDEN HOŞGÖRÜ (MÜSAMAHA) ÖRNEKLERİ 

Allah Resulünün hayatındaki müsamaha örneklerine geçmeden önce, bir hususu 

belirtmiş olalım: 

Müsamahayı, diğer bir ifade ile tolerans veya hoşgörüyü, dinî esaslardan fedakârlık 

etmek mânâsında anlamamak gerektir. Zira buna kimsenin hakkı yoktur. 

Müsamahadan kasıt, insanlara, şahsi hatalarını yüzlerine vurup utandırmadan, 

başkalarının yanında onları mahcup etmeden, sabır ve anlayışla muamele etmek ve 

onların, işledikleri kusurlarını kendi kendilerine düzeltmelerine imkân vermek 

demektir. 

Yeni Müslüman olmuş, henüz İslâm'ın yüce ahlâk prensiplerini bütün varlığı ile 

benimseyip ruhen olgunlaşma fırsatı bulamamış çöl adamlarının zaman zaman kaba 

ve haşin davranışları olurdu. Allah Resulünün en güzel hoşgörü örneklerini, bu gibi 

şahıslara karşı takındığı tavrında görüyoruz.. Bazı örnekler verelim: 

Bir defasında Allah Resulü, Medine Mescidinde oturmuş, ashabı ile sohbet 

ediyorlardı. Bedevinin biri içeri girdi, iki rekât namaz kıldıktan sonra ellerini havaya 

kaldırarak yüksek sesle dua etmeye başladı. Duasında şöyle diyordu: 

- Allah'ım, bana ve Muhammed'e rahmet et! Başka hiç kimseye, bizimle 

beraber rahmet etme!" 

Bu sözleri duyan ashâb şaşırmış, çöl insanının bu dar anlayış ve bencilce tutumuna 

kızmışlardı. Bu ne biçim dua, dercesine söylenmeye başlamışlardı. Allah Resulü ise, 

adamın bu şekilde dua etmesine, hiç de ashabı gibi tepki vermedi. Onun bu kaba-saba 

durumunu, bedevi oluşuna, yaptığı garip duasını da İslâm'a yeni girişine verdi. Ancak: 

- Pek geniş olan İlâhî rahmete sınır çektin, çok daralttın," diyerek onu tatlı bir 

dille ikazdan da geri kalmadı. 

Bedevi zat, biraz oturup Allah Resulünün sohbetini dinledikten sonra, birden 

kalktı, mescidin bir köşesine giderek küçük abdest bozmaya başladı. Sahâbilerin 

şaşkınlıkları daha da artmıştı. Bu ne biçim insandı? Ne yapıyordu böyle?.. İlk 

şaşkınlık geçer geçmez, adama bağırmaya başladılar ve işemesine engel olmak için de 

üstüne yürümek istediler. Fakat Allah Resulü yine duruma müdahale ederek: 

- Bırakın, kardeşiniz işini görsün. Sonra da yaptığı idrarın üzerine bir kova 

su döküp temizleyin. Zira siz GÜÇLÜK için değil, KOLAYLIK için 

gönderildiniz... emrini verdi. 

Ashabın infialini bu şekilde yatıştırdıktan sonra, bu arada işini bitirip etrafa şaşkın 

şaşkın bakınan bedeviyi yanına çağırdı ve ona şu sözleri söyledi: 

- Bu mescidler, ne idrar etmek, ne de başka bir pislik sürmek için yapılmıştır. 

Buralar, ancak Allah'ı anmak, namaz kılmak ve Kur'ân okumak için açılmıştır. 

Bir daha böyle bir harekette bulunma sakın." 

Bedevi, bu sözlerden, alacağı dersi almıştı. 

Bu bedevi zatı daha sonraları, İslâm'ı tam olarak anlamış ve ruhen olgunlaşmış 

olarak görüyoruz. Fakat buna rağmen o, "mescide işeyen adam" unvanıyla hadis 

kitaplarına geçmiş ve mü'minlere bir ibret dersi olarak asırlar boyunca kendisinden 

bahsoluna gelmiştir. 

Resûlüllah Efendimiz, yine bir gün Medine Mescidinden çıkarken bedevinin biri 

önüne çıkmış, Allah Resulünün eteğini şiddetle çektikten sonra: 

- Develerimi buğday ile yükle! Çünkü sendeki mal, ne senin, ne de babanın 

malıdır," demişti. 

Bu ani ve şiddetli çekiş sebebiyle, Efendimiz'in üzerindeki sert yakalı gömlek, 

20

oynunu kızartmış, cildinde iz yapmıştı. Bedevinin bu yaptığı, elbette son derece 

kaba, görgüsüzce ve saygısızca bir davranıştı. Allah Resulü, bu hareketten 

incinmişti. Bedeviye dönerek: 

- Sen, önce canımı acıttığın için benden özür dile bakayım, sonra da ben senin 

isteğini yerine getireyim." dedi. 

Fakat bedevi, cahil ve kaba mizaçlı biri idi. Muhatabını, hele bu Allah Resulü ise, 

incitip incitmemenin ne mânâ ifade ettiğini bile idrakten âcizdi. Bu sebeble Allah 

Resulünün bu isteğine: 

- Hayır özür dilemeyeceğim," karşılığım verdi. 

Allah Resulü, onun özür dilemesi isteğinde ısrar etti. Fakat bedevi, özür 

dilememekte direniyordu. Aslında Resûlüllah Efendimiz'in bu istekten maksadı, 

bedeviye nezaket dersi vermek, ona bir ahlâk ve görgü kaidesi öğretmekti. Fakat 

bedevinin kapasitesinin bu dersi ve bilgiyi almaya uygun olmadığını görünce, daha 

fazla ısrardan vazgeçti. Ashâbdan birine dönerek: 

- Bu adamın şu develerinden birine arpa, diğerine de hurma yükle," emrini 

verdi ve kendisi de yoluna devam etti. 

Muaviye b. Hakem, yeni Müslüman olmuştu. Namazda konuşulmaması gerektiğini 

bilmiyordu. Cemaatle namaz kıldığı bir sırada, aksıran birine, "Yerhamukallah" 

(Allah sana merhamet etsin) deyiverdi. 

Bu yersiz konuşmasına, namazdaki cemaat kızmıştı. 

Cemaatin kızgınlığını hisseden Muaviye: 

- Ne oluyor yahu, ben ne yaptım ki? diye konuşmasını sürdürdü. 

Cemaatin kızgınlığının arttığını görünce de susması gerektiğini anladı ve sustu. 

Olayın bundan sonrasını kendisi şöyle anlatıyor: 

- Anam babam Rasûlüllah'a feda olsun. Ne ondan önce, ne de sonra, ben Resûl-i 

Ekrem Efendimiz kadar güzel öğretim yapan bir öğretici görmedim. 

Beni ne azarladı. Ne dövdü. Ne de sövdü. Yalnızca, namaz bitince, bana dönüp 

şunları söyledi: 

"Namazda dünya sözü konuşulmaz. Namaz; tesbih, tekbir ve Kur'an 

okumaktan ibarettir." 

Bu olay, Resülüllah Efendimiz'in İslam'a yeni girmiş, dinî hayata yeni başlamış, 

henüz yeterli İslâmi bilgileri öğrenememiş kimselere karşı, ne derece anlayışlı, olgun 

davrandığını, yapıcı hareket ettiğini göstermektedir. 

Peygamber affı 

ALLAH RESULÜ ÖLDÜRMEK NİYETİYLE GELENLERİ BİLE AFFEDERDİ 

"İNSANLARIN EN İYİSİNİN YANINDAN GELİYORUM" 

Resülüllah Efendimiz, hicretin üçüncü yılında Gatafan kabilesi üzerine sefere 

çıkmıştı. Çünkü onlar çevredeki kabileleri etraflarına topluyor, İslama karşı kuvvet 

hazırlıyorlardı. İki ordu Nahl vadisinde karşı karşıya geldiler. 

Bir ara Peygamberimiz ordugahtan ayrılmış, tek başına bir ağaç altında istirahata 

çekilmişti. Gatafan'ın reislerinden Gavres adlı cesur biri, bu durumu bir fırsat bilerek, 

suikast niyetiyle Peygamberimize yaklaştı. Kılıcı ile gelip Allah Resulünün başına 

dikildi. 

- Seni benden kim kurtaracak? dedi. 

Allah Resulünde ne telaş vardı, ne de korku. Kılıcı indirmek üzere başında 

bekleyen Gavres'e döndü. "Seni benden kim kurtaracak?" sualine tek kelime ile cevap 

21

verdi: Allah... 

Bu söz üzerine Gavres, nerden geldiği belli olmayan bir darbe yemiş gibi, sarsıldı. 

Kılıç elinden düştü. Allah Resulü derhal yerdeki kılıcı eline alıp Gavres'in başına 

dikildi. 

- Ya şimdi seni benden kim kurtaracak?, dedi. 

Gavres'in dayanıp güveneceği bir yeri yoktu. Allah Resulüne: 

- Esirin olayım, bana dokunma, diye yalvarmaya başladı. Hz. Peygamber: 

- Allah'tan başka ilah olmadığına tanıklık eder misin? dedi. 

Gavres: 

- Hayır, fakat bundan sonra seninle asla savaşmayacağıma ve savaşanlara da hiçbir 

şekilde yardım etmiyeceğime söz veririm, dedi. 

Resûlüllah Efendimiz kendine suikasta gelen, ama sözüne güvenilir mert bir insan 

olan Gavres'i serbest bıraktı. Gavres, arkadaşlarının yanına varınca, herkes şaşkın 

vaziyette: 

- Ne oldu? Bir şey yapamadın mı? diye sordular. 

Gavres başından geçenleri onlara anlattı. Ve sözünün sonunu şöyle bağladı: 

- BEN ŞİMDİ İNSANLARIN EN İYİSİNİN YANINDAN GELİYORUM. 

Gerçekten de kendini yoketmeye gelen bir insanı elinde fırsat olduğu halde 

öldürmeyip affetme büyüklüğünü gösteren zat, elbette insanların en iyisi, en hayırlısı 

sayılmaya lâyıktı. 

Hz. Peygamberin bu örnek davranışını, asırlar sonra Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid 

Han'ın tekrarladığını görüyoruz. Yıldız Camiindeki Bombalı suikasttan kılpayı kurtulan 

Büyük Sultan, suikastı yapan anarşistleri sonradan yakalatmış, fakat onlara gerekli itirafları 

yaptırdıktan sonra, affederek salıvermiştir. 

KİRALIK KATİL 

Kureyş müşrikleri, İslâmiyetin her geçen gün güçlenip yayılmasından şiddetli rahatsızlık 

duyuyorlardı. Artık bu gidişi durdurmak için, Hazret-i Muhammed'in (Selam üzerine olsun) 

vücûdunu ortadan kaldırmaktan başka çare göremiyorlardı. Fakat düşündüklerini yapmak, 

öyle kolay değildi. Ashap, Hazret-i Peygamber için gözünü kırpmadan canını vermeye 

hazırlardı. Onu korumak için, herşeylerini ortaya koymaktan kaçınmazlardı. 

Kureyş'in lideri Ebû Süfyan, yine de girişimde bulunmaktan geri durmadı. Mekke içinde 

Hazret-i Muhammed'e suikast yapacak bir kimse aramaya başladı. Suikastçıyı, başarılı olursa, 

büyük ödüllere boğacaktı. 

Çölde yaşayan araplardan biri, Ebû Süfyan'ın yanına varıp: 

- Ben insanların kalbi en katısı, tutuşu en serti, saldırışı en çabuğu, en hızlı hareket 

edeniyim. Bu işi ben yaparım. Yanımdaki kartal kanadını andıran hançerimi onun vücuduna 

saplar, sonra insan kalabalığına karışır kaçarım. Süratte herkesi geride bırakıp geçerim. 

Çünkü ben en tenha ve kestirme yolları bilirim, dedi. 

Ebû Süfyan bu gözükara ve kendinden emin çöl adamına, cesaretinden dolayı 

övgüler dizdi. Bir deve ile bir miktar yiyecek vererek: 

Haydi göreyim seni. Niyetini gizli tut. Kimseye bir şey söyleme, dedi. Bedevi 

de: 

Merak etme bu anlaşmamızı hiç kimse bilmeyecek, aramızda kalacak, dedi. 

Kiralık katil, geceleyin yola çıktı. 5 gün süren yolculuktan sonra Medine'nin dış 

mahallelerine ulaştı. 6. günü orada geçirdi. Daha sonra kentin merkezine gelerek 

Peygamberimiz hakkında bilgi toplamaya başladı. Kendisine uzaktan Peygamberimiz 

22

gösterildi. 

Bedevi devesini bağladıktan sonra, Resûlüllah'ın huzuruna doğru yürümeye 

başladı. Allah Resulü o sırada Mescitte bulunuyordu. Etrafındaki sahabileriyle sohbet 

ediyordu. 

Resûlüllah, kendisine doğru gelen çöl adamını uzaktan görür görmez ashabına: 

- Şu adam, muhakkak bana suikast yapmak istiyor. Fakat onun yapmak 

istediği kötülükten Allah beni koruyacaktır, buyurdu. 

Aynı anda Bedevi de, Peygamberimizin içinde bulunduğu topluluğun yanına kadar 

gelmişti. 

- Abdülmuttalib'in torunu hanginiz? diye sordu. 


- Aradığın benim, diye cevap verdi. 

Bedevi Peygamberimize doğru yaklaşırken, ashaptan Üseyd bin Hudayr, onu 

elbisesinin bir ucundan tutup hızla kendine doğru çekti. Bedevinin elbisesi içinde 

gizlediği hançer o anda yere düştü. Kötü niyeti böylece ortaya çıkmıştı. Üseyd bin 

Hudayr, derhal bedevinin boğazına çöktü. Kuvvetlice sıkıp adamın nefesini kesti. 

Bedevi: 

- Canımı bağışla ya Muhammed. diye yalvarıyordu. Üseyd: 

- Ya Resûlallah! Bu suikastçıya ne yapalım? diye sordu. 

Peygamberimiz Bedeviye dönerek: 

- Sen bana doğruyu söyle. Buraya niçin geldin? Eğer bana doğruyu anlatırsan 

doğruluk sana fayda verir. Yalan söylersen bu sana iyilik getirmez. Yapmaya 

kalkıştığın işten zaten benim haberim var, dedi. 

Bedevi: 

- Ben doğruyu söylersem güvencede miyim, bana bir şey yapılmayacak mı? Diye 

sordu. Peygamberimiz de, "evet, güvence altındasın" deyince, Medine'ye niçin 

geldiğini, Ebû Süfyan'la aralarında anlaştıkları suikast planını, tüm ayrıntılarıyla haber 

verdi. 

Peygamberimiz Bedevi'nin, o gece Üseyd bin Hudayr'ın yanında hapis kalmasını 

emretti. Ertesi sabah ta, onu çağırtarak: 

- Ben sana dokunmazlık (güvence) vermiştim. Haydi nereye gitmek istersen 

git. Yahut senin için daha hayırlı olanı seç, buyurdu. Bedevi: 

- Nedir o daha hayırlı olan? diye sordu. 


- Allahtan başka ilah olmadığına ve benim Allah'ın Resulü olduğuma şehadet 

etmendir, dedi. 

Bedevi biraz düşündükten sonra, şehadet kelimesini söyleyerek Müslüman olma 

şıkkını seçti. Ve şu açıklamayı yaptı: 

- Vallahi ya Muhammed! Ben senin yanındaki adamlardan korkmadım. Korkmam 

da. Fakat seni görünce, aklım başımdan gitti. Güç ve kuvvetim kesildi sanki. 

Sonra sen, benim niyetimi de bildin. Aslında bundan hiç kimsenin haberi yoktu. 

Ebû Süfyan'la aramızda geçen çok gizli bir anlaşma idi. Anladım ki sen, Allah 

tarafından korunmaktasın. Hiç şüphesiz de, hak üzeresin. Ebû Süfyan'ın cemaatı ise, 

Şeytan cemaatıdır. 

Peygamberimiz bu söze gülümsedi. 

Bedevi, böyle İslâm'a girdi. Medine'de bir müddet daha oturduktan sonra, Allah 

Resulünden izin alarak memleketine dönmek üzere şehirden ayrıldı. 

KAN DÖKMEKTEN BAHSEDİNCE GÖREVİNDEN ALINDI 

İslâm ordusu Mekke'ye doğru hızla ilerliyordu. Peygamberimizin amcası 

23

Hz.Abbas, henüz yeni imana girmiş Ebû Süfyan'ı, bir tepeye çıkarmış, İslâm 

ordusunun geçişini izletiyordu. Maksadı, Ebû Süfyan'a Peygamberimizin manevi 

otoritesini ve İslâm ordusunun askeri gücünü gösterip kalbindeki imanın pekişmesini, 

tereddütlerinin gitmesini sağlamaktı. Peygamberimizin sancağını Ensar'dan Sa'd bin 

Ubade taşıyordu. Sa'd, tam Ebû Süfyan'ın önünden geçerken eski düşmanlık günlerini 

hatırlayarak ona sert bir dille laf attı: 

- Ey Ebû Süfyan, bugün kılıçların çekildiği, kan dökmenin helâl olduğu, 

Allah'ın siz Kureyş'i zelil ettiği gündür, dedi. 

Buram buram intikam arzusu kokan bu sözler, Ebû Süfyan'ı hem kızdırmış, hem 

de korkutmuştu. 

Peygamberimiz, önünden geçerken ona: 

- Ya Resûlallah! Sen kendi kavmini yoketmeyi mi emrettin. Baksana Sa'd ne 

diyor? dedi. Ve Sa'd'in kendisine dediklerini Allah Resulüne nakletti. 

Abdurrahman bin Avf ile Osman bin Affan da, Ebû Süfyan'ı tasdik ettiler. 

- Ya Resûlallah. Sa'd'ın Kureyş'e hücum etmesinden korkuyoruz, dediler. Allah 

Resulü bunun üzerine: 

- Ya Ebâ Süfyan!... Bu gün merhamet günüdür. Bugün Allah'ın Kureyş'i zelil 

değil, aziz kıldığı gündür, dedi. Onun korkusunu yatıştırdı. 

Sonra bir haberci göndererek, savaş ve intikam kokan sözlerinden dolayı, yanlış bir 

iş yapmasından endişelendiği Hz. Sa'd'ı vazifeden aldığını bildirdi. Elindeki sancağı, 

oğlu Kays'a vermesini emretti. 

Allah Resulü, sancağı Sa'd'dan alıp Sa'd'in oğluna vermekle, Sancağı yine Sa'd 

oğullarında bırakmış oluyordu. Böylece Sa'd'ın üzülüp darılmasını da önlemiş 

bulunuyordu. 

Sa'd, haberciye, Peygamberden bir işaret gelmeden sancağı teslim etmiyeceğini 

bildirdi. Bunun üzerine Peygamberimiz ona sarığını gönderdi. Sa'd, sarığı görünce, 

emrin kesin olduğunu anladı ve sancağı oğlu Kays'a devretti. 

YUSUF'UN KARDEŞLERİNE DEDİĞİ GİBİ 

Hz.Ömer anlatıyor: 

"Mekke fethedildiği gün, kendi kendime: - Mekke'nin ileri gelenlerinden Safvan 

bin Ümeyye, Ebû Süfyan ve Haris bin Hişam'ı görsem de geçmişte yapmış 

oldukları kötülükleri yüzlerine vursam. Allah şimdi bize onlara hâkim olma 

fırsatını vermiş bulunuyor, diye düşünmüştüm. 

Hazret-i Peygamberin Mekkelilere: 

- Benim halimle sizin haliniz Yusuf un kardeşlerine dediği gibi olacaktır. "Size 

bugün eskiden yaptıklarınızdan dolayı hiçbir başa kakma ve ayıplama yoktur. 

Allah sizi affetsin. O bağışlayıcıların en bağışlayıcısıdır" buyurduğunu duyunca, bu 

düşüncelerimden pişman oldum. Böyle düşündüğüme utandım. 

Peygamber iltifatı 

ALLAH RESULÜ İNSANIN DEĞERİNİ BİLİRDİ 

''AKILLI BİR İNSAN, İSLAM'DAN UZAK KALAMAZ" 

Peygamberimiz, İslâm düşmanı bile olsalar, meziyetli kimseleri takdir eder; onlara 

tatlı dille, övücü sözlerle muhatap olurdu. Peygamberimizin takdir ettiği meziyet 

sahiplerinden biri de Halid bin Velid idi. Halid, savaş oyunlarında maharetli, akıllı, 

zeki, ince düşünen bir kimseydi. Peygamberimiz onun hakkında: 

- Halid gibi bir adam, İslâm'ı bilmesin, kabul etmesin, olacak şey değil... 

Keşke o, bu bilgi ve yeteneğini İslâm'ın lehinde kullansaydı da, biz de onun 

24

kadrini bilip üstün tutsaydık... buyurmuştu. 

Peygamberimizin bu övgü ve takdir dolu sözleri, Hz. Halid'e aktarıldığında hoşuna 

gitmiş, kalbinde İslâm'a bir meyil uyanmıştı. Bu meyil zamanla sevgiye dönmüş, Hz. 

Halid'in Müslüman olmasına sebep olmuştu. 

Peygamberimiz Hz.Halid'in imana gelmesi üzerine ona şöyle demişti: 

- Ya Halid! Seni hidayete erdiren Allah'a şükürler olsun! Sen akıllı birisin. 

Allah'tan sana hayırlı işler yaptırmasını umuyorum. 

Hz.Halid, samimi bir şekilde İslâmı benimsemişti. Geçmişte İslâm aleyhine 

yaptıklarından ciddi şekilde pişmandı. 

- Ey Allah'ın Resulü! Sana karşı yaptığım savaşlardan dolayı beni affetmesi için 

Allah'a dua et, dedi. 


- İslam'a girmek, kendinden önce yapılan hata ve günahları siler. Geçmişte 

yaptıklarından sana hesap sorulmayacak, buyurdu. 

Hz.Halid: 

- Ya Resûlallah. Sen yine de bana dua et. Kalbim tam huzura ersin, dedi. 

Bunun üzerine Allah Resulü: 

- Allahım! Halid'in şimdiye kadar insanları senin yolundan çevirmek için 

yaptığı bütün hatalarını bağışla, buyurdu. 

Peygamberimizin iltifatla ve yeteneklerini takdirle gönlünü aldığı, Halid bin 

Velid'den başka kimseler de vardı. Nitekim Süheyl bin Amr'a da Mekke'nin fethi günü 

dokunulmazlık hakkı (eman) vermişti. Ayrıca: 

- Sizden kim Süheyl'e rastlarsa onu korkutup bizden kaçırmasın. Yemin 

ederim ki Süheyl, akıllı ve onurlu biridir. Süheyl gibiler İslâm'a uzak kalamaz. 

Fakat kadere de kimse karşı gelemez, buyurmuştu. 

Bu sözler Süheyl'e, daha önce müslümanlığı seçmiş olan oğlu tarafından 

aktarılınca, o: 

- Vallahi, Muhammed, büyük küçük herkese karşı şefkatlidir, demişti. 

Huneyn savaşından sonra, Cirane mevkiinde de Müslüman olmuştu. 

Kureyş'in ileri gelenlerinden, Ebu Cehl'in kardeşi Haris bin Hişam, İslama girişini 

kendisi şöyle anlatıyor: 

- Mekke'nin fethi günü Resûlüllah'ın beni görmesinden utanmaya başlamıştım. 

Nihayet onun merhamet ve iyilikseverliğini düşünerek Kabe'de bulunduğu bir sırada 

yanına vardım. Beni aramızda onca olan bitene rağmen güleryüzle karşıladı. Önünde 

dizçöküp şehadet kelimesini söyleyerek, Müslüman oldum. Benim İslama girişime 

çok memnun oldu. 

- Seni hidayete erdiren Allah'a hamd olsun. Senin gibi yetenekli birisi İslâm'a 

duyarsız kalamazdı zaten, dedi. 

- 

- PEYGAMBERİN İLTİFATINI KAZANAN CÖMERT AİLE 

Hicretin 6. yılında meydana gelen Zûkared savaşı sırasında Ensar'ın büyüklerinden 

Sa'd bin Ubade, savaşa katılan askerlere erzak olarak dağıtılmak üzere 10 deve yükü 

hurma bağışlamıştı. Peygamberimiz Hz.Sa'd'ın bu yüksek fedakarlığından 

duygulanarak: 

- Ey Allahım! Sa'd'ı ve ailesini rahmetinle bağışla, diye dua etmiş ve: 

- Sa'd ne iyi bir insandır, diye de iltifatta bulunmuştu. Sa'd, Ensar'dan Hazreç 

kabilesinin reisi idi. Hazreçliler: 

25

- Ya Resûlallah! Gerçekten Sa'd, bizim kabilenin büyüğüdür. Babası da öyleydi. 

Onlar, kuraklık ve kıtlık yıllarında zorda kalan halkı doyururlar, yolda kalanlara 

yardım ederler, misafirleri ağırlarlar, felaket ve ihtiyaç anında insanların imdadına 

koşarlardı, dediler. Peygamberimiz bu açıklama üzerine: 

- Cahiliye devrinde iyilikte en ileri olanlar, İslâmiyette de en ileridirler, dedi. 

Böylece Sa'd ve ailesinin İslâm'dan önce de, İslâm'dan sonra da hayırlı bir aile 

olduğunu ifade buyurdu. 

- Peygamberimiz, Sa'd bin Ubade'nin oğlu Kays kumandasında bir askeri birliği 

keşfe göndermişti. Askerler yolda çok zahmet çekmişler, kumanyaları tükenerek aç 

kalmışlardı. Kumandan Kays, yolda 9 deve satın alarak kesmiş, orduyu şahsi parasıyla 

doyurmuştu. Medine'ye döndüklerinde Kays'ın yaptığını Allah Resulüne anlattılar. 

Allah Resulü: 

- Cömertlik bu ailenin tabiatında var, buyurarak Sa'd ailesini bir kere daha 

övgüyle ve hayırla andılar. 

FEYİZLİ TALHA 

Talha bin Ubeydillah, Zûkared seferi sırasında, bir su kuyusunu satın alarak 

insanların hizmetine vakfetmişti. Ayrıca da bir deve boğazlıyarak askerlere ziyafet 

vermişti. 

Peygamberimiz onun bu hayrından haberdar olunca kendisine: 

- Ey Talha, sen feyizli bir insansın, Talhatü'l-Feyyazsın, diyerek iltifat etti. 

Bundan sonra insanlar, onu hep Talhatü'l Feyyaz diye çağırır oldular. 

MEKKELİ 4 ADAM 

Abdullah ibn-i Abbas'tan: 

Resûlüllah Efendimiz, Mekke Fethi sırasında, şehre yaklaştığı gece, ashabına şöyle 

buyurdu: 

- Mekke'de 4 adam vardır. Ben onlara küfrü yakıştıramıyorum ve müslüman 

olacaklarını umuyorum. 

Ashap: - Ya Resûlallah, kimdir onlar? dediler. 

Allah Resulü şu cevabı verdi: 

- Onlar, Hattab bin Esîd, Cübeyr bin Mut'im, Hâkim bin Hizam ve Süheyl bin 

Amr'dır. 

Allah Resulü, daha sonra ashabıyla birlikte şehre girince, Kureyşin ileri gelen bu 4 

adamı da gelip müslüman oldular. (İbn-i Asakir) 

Peygamber kolaycılığı 

Peygamberimizin İslâm'a davetinde iki ana ilke: 

İNSANLARA DİNİ HAYATI KOLAYLAŞTIRMAK VE SEVDİRMEK... 

"MÜSLÜMANLARA ZORLUK ÇIKARANA, ZORLUK VER ALLAHIM" 

Allah Resulü kolaylığı severdi. İki şeyden birini yapmakta serbest bırakılmışsa, 

işlenmesi günah değilse, daima kolay olanı tercih ederdi. Günah olana ise, asla 

yanaşmazdı. 

Kolaylık gösterenlerden hoşnut olur, zorluk çıkaranlara kızardı. 

"Dini hususlarda kendinizi zorlamayın. Kolay olanı tercih edin. Hayırlısı 

budur." 

"Sizler, dininizde kolaylık murad edilen bir ümmetsiniz." buyurur ve şöyle dua 

ederdi: 

26

"Müslümanların işlerine bakmak için bir göreve getirilen kimse, onlara 

zorluk çıkarırsa, sen de ona zorluk ver Allahım. Onlara iyi davrananlara sen de 

iyi davran." 

Bir gün Hz. Aişe ile Hafsa annelerimiz, Ramazan ayının dışında, sevap için nafile 

oruca niyet etmişlerdi. Bir süre sonra ikisinin de çok sevdikleri bir yemek hediye 

geldi. Dayanamayıp oruçlarını bozdular, gelen yemekten yediler. Sonra da 

yaptıklarından pişman oldular. Başlanmış bir gönüllü orucu bozmanın günahı var mı? 

diye endişe ettiler. 

Allah'ın Resulü eve gelince, Hafsa annemiz, hemen atıldı: 

- Ya Resûlallah! Aişe ile ben, ikimiz de bu gün oruçtuk. Hoşumuza giden bir 

yemek hediye olarak geldi. Dayanamayıp yedik. Orucumuz bozuldu. Şimdi ne 

yapalım. Günaha girmiş olduk mu? dedi. 

Peygamberimiz, onları rahatlatan şu kısa cevabı verdi. 

- Yerine bir gün oruç tutun, yeter... 

Peygamberimiz kendilerinin yapmayı âdet edindikleri bazı ibadetleri, yapma 

güçlüğünden dolayı müslümanlara yasaklardı. Savm-ı visal denilen iki gün arka 

arkaya oruç tutmak bunlardan biriydi. Peygamberimiz bu şekilde ara vermeden oruç 

tutmayı sever, sık sık yapar, ancak diğer Müslümanlara izin vermezdi. 

- Siz bana bakmayın. Beni Rabbim yedirir, içirir. Bana açlık çektirmez, derdi 

Peygamberimiz her an abdestli bulunmayı arzu etmelerine rağmen, abdesti 

bozulduktan sonra, her defasında hemen abdest almazdı. Bir gün abdest bozan Allah 

Resülü'ne, Hz. Ömer, abdest alması için su getirmişti. Fakat O şefkatli Nebi, abdest 

almayı reddetmiş: 

- Her abdest bozduktan sonra, hemen abdest almakla emrolunmadım. Alırsam 

sünnet olur. Ümmetime uygulamak zor gelir, buyurmuşlardı. 

Peygamberimiz insanın kendisini ve ailesi başta olmak üzere çevresini ihmal 

edecek derecede ibadete dalmasını da, doğru bulmazdı. Ashaptan Osman bin 

Maz'un'un gündüz oruç tutmak, gece devamlı namaz kılmak suretiyle kendisini ve 

ailesini ihmal ettiğini duyunca, onu yanına çağırmış: 

- Osman! Benim sünnetime değer vermiyor musun? diye sormuştu. Osman bin 

Maz'un telaşla: 

- Olur mu öyle şey ya Resûlallah! Ben senin sünnetini yaşamaya çalışıyorum. 

Başka bir gayretim yoktur, dedi. Peygamberimiz bunun üzerine ona şu ikâzı yaptılar: 

- Fakat ben hem uyurum, hem de namaz kılarım. Bazan oruç tutarım, bazan 

tutmam. Ailemi de asla ihmal etmem. 

Osman! Allah'tan kork. Senin üzerinde ailenin, misafirlerinin, nefsinin 

hakları var. Her bir hak sahibine hakkını ver. Benim gibi bazan oruç tut, bazan 

tutma. Bazan namaz kıl, bazan kılma, uyu. Ailenle ilgilen, onu ihmal etme. 

İslâm'da ruhbanlık (kendini dünyevi hazlardan tamamen çekip âhirete verme 

fikri) yoktur. 

Peygamberimiz görgüsüz, kaba davranışlı insanlara, onları kazanmak düşüncesiyle 

iltifatlar eder, güler yüz gösterirdi. İnsanları incitmekten, haklarını almış olmaktan 

çok korkarlardı. Âişe annemiz anlatıyor: 

"Allah Resulü bir gün odama girdi. Kıbleye döndü, ellerini açarak şöyle dua etti: 

- Allahım, ben de bir insanım. Şayet kullarından birini üzüp incitirsem, beni bu 

yüzden cezalandırma...." 

"DİNDEN NEFRET ETTİRİCİLER OLMAYIN" 

27

Hz.Aişe Annemizden: 

"Resûlüllah Efendimiz, ashabına emrettiği zaman daima yapmaya güç 

yetirebilecekleri şeyleri emrederdi. (O zaman Ashabı): 

- Ya Resûlallah! Biz senin gibi değiliz. Allah senin olmuş ve olacak günahlarına 

meydan vermemiştir, derlerdi de bundan dolayı Resûlullah öfke izleri yüzünden 

okunacak derecede kızar ve "En ziyâde takva sahibi olanınız ve Allah'ı en çok 

bileniniz şüphesiz ki benim..." buyururlardı. 

Yine Aişe Annemizden: 

"Bir cemaat, 'Ya Resûlallah! (keserken) hayvan üzerine Allah'ın ismini 

zikrediyorlar mı, etmiyorlar mı bilemiyoruz' dediler. Ve bu gibi etlerin yenip yenilemeyeceğini 

sordular. 

Resûlüllah da onlara: 

- Bu et üzerine siz Bismillah deyiniz, sonra onu yeyiniz, buyurdular 

Böylece: 'Üzerine Allah'ın ismi zikredilmeyenden yemeyin. Çünkü o bir fısktır.' (el- 

Enam, 121) âyetinin hükmüne genişlik ve uygulamada kolaylık getirmiş oldular..." 

Bu hükümden anlaşılıyor ki, kesilirken Allah isminin söylenip söylenmediği belli 

olmayan hayvanın eti yenir. Bu konuda hayvanın nasıl ve ne denerek kesildiğini 

araştırmaya gerek yoktur. Bu hükmüyle İslâm, insanlara büyük bir kolaylık 

getirmiştir. 

Enes bin Mâlik Hazretleri anlatıyor: 

"Hz. Peygamber, bir gün mescide girdi. İçeri girer girmez de gözüne mescidin 2 

direği arasına çekilmiş bir ip ilişti. 

- Bu ip nedir? diye sordu. Sahâbiler: 

- Bu Zeyneb'in ipidir. Zeyneb, nafile namaz kılarken ayakta durmaktan yorulunca, 

bu ipe tutunuyor, dediler. Allah Resulü: 

- Hayır. İbâdet ederken böyle güçlük çekmek gerekmez. Bu ipi çözünüz. 

Sizden biriniz zinde ve neş'eli olduğu sürece namazını ayakta kılsın. Yorulunca 

da hemen otursun. Ve namazını oturur halde kılarak tamamlasın" 

buyurdu. 

Ebû Mes'ûd el-Ensâri'den: "Resûlüllah'a bir gün biri gelip: 

- Ya Resûlâllah. Filanca bize namaz kıldırırken o kadar uzatıyor ki, neredeyse 

namazı terketmeyi ister hale geliyorum, dedi. Hz. Peygamber, bunu duyunca çok 

kızdı. Halk namaz için toplanınca cemaata hitaben bir konuşma yaptılar. Onu hiçbir 

konuşmasında o günkü kadar öfkeli görmemiştim. Buyurdular ki: 

"Ey insanlar! Sizler dinden nefret ettiriciler mi olmak istiyorsunuz? Her kim 

halka namaz kıldırırsa hafif tutsun. Çünkü cemaatın içinde hasta, zayıf, ihtiyaç 

sahibi olanlar bulunabilir..." 

Görüldüğü gibi Peygamberimiz, insanları dinden soğutup uzaklaştıracak, ibadetten 

usandıracak davranışlara kızdığı kadar başka hiçbir şeye öfkelenmemiştir. Mü'minin 

görevi, İslâm'ı insanlara daima güzel göstermek, onları dine ısındırıp sevdirmek, 

kolaylaştırmak, güçleştirmemektir. 

DİNİ HAYATI KENDİNİZE ZORLAŞTIRMAYIN 

Utbe bin Âmir anlatmaktadır: 

"Kız kardeşim (Ümmü Hibban) Beytullah'ı yaya olarak ziyaret etmeyi adamıştı, 

28

fakat sonradan buna güç yetiremiyeceğini hissedince, meselenin Resûlüllah 

Efendimiz'den sorulmasını bana emretmişti. Ben bu durumu Resûlüllah'a sorduğumda, 

cevaben: 

- (Yolun başlangıcında) yaya yürüsün (sonra) bineğinin sırtına binip gitsin... 

buyurdu..." 

Hazret-i Enes'den: 

"Nebiyy-i Ekrem, iki oğlunun kolları arasında yürütülen bir ihtiyar kimse gördü. 

"Bunun zoru nedir? Niye bineğe binmiyor?" diye sordu. Oğulları cevaben: 

- Ya Resûlâllah! Babamız yaya olarak Kabe'ye gitmeyi adamıştır. Bunun için böyle 

yürütüyoruz, dediler. 

Resûlüllah Efendimiz: - Şüphesiz ki Allah'ın bu ihtiyarın kendine eziyet ederek 

yaptığı ibadete ihtiyacı yoktur, buyurdu ve ona, hayvanına binerek Kabe'yi ziyarete 

gitmesini emretti." 

Abdullah bin Ömer'den: 

"Biz Resûlüllah'a emirlerini dinlemek ve tam itaat etmek üzere bîat ederdik de O 

bize (şefkat ederek) gücünüzün yettiği kadar yapın buyururlardı..." 

Abdullah bin Mes'ûd'dan: 

- Resûlullah, öğüt hususunda, bize bıkkınlık gelmesin diye halimize bakıp ona göre 

gün ve saat kollardı. 

Câbir bin Abdillâh anlatmaktadır: 

"Resûlüllah bir yolculukta idi. Derken üzeri gölgelendirilmiş olduğu halde yanında 

insanlar toplanmış bir adam gördü ve 'Onun nesi var? diye sordu. 'Oruçlu bir adam' 

dediler. Resûlüllah bunun üzerine: 

- Yolculukta oruç tutmayı, ihlaslı bir iyilik ve erdemli bir davranış 

sanmayınız. Allah'ın sizin lehinize koymuş olduğu ruhsatlardan ayrılmayınız, 

buyurdu." 

Peygamberimizin pâk hanımlarından Hz.Meymûne, Mekke fethedilirse 

Kudüs'teki Mescid-i Aksâ'da namaz kılmayı adamıştı. Mekke'nin fethinden sonra 

gelip Allah Resulüne adağını arzetti. Ne yapacağını sordu. Peygamberimiz: 

- Senin bunu yapmaya gücün yetmez. Senin ile orasının arasında (engel olarak) 

Rumlar vardır, buyurdu. Hz. Meymûne, adağını yerine getirmekte çok arzuluydu: 

- Ben de önümde ve arkamda koruyucularla giderim, deyince Peygamberimiz: 

- Buna da güç yetiremezsin. Madem bu kadar isteklisin, senin için bir kolaylık 

var. Oraya gidenlerden biri ile, Beytül-Makdis'in kandilinde yanmak üzere bir 

miktar zeytinyağı gönder. Oraya gidip namaz kılmış gibi olursun, buyurdu. 

Hz.Meymûne, ondan sonra her yıl kendi parası ile bir miktar zeytinyağı alır, 

Beytül-Makdis'in kandiline konmak üzere Kudüs'e giden ticaret kafileleri ile 

gönderirdi. Vefatına kadar bu âdetine devam etti. 

"Cenâb-ı Hak sizin için kolaylık murad eder; kat'iyyen size zorluk istemez." 

(Bakara, 185) 

"Allah insana ancak gücü nisbetinde olan şeyi yükler." 

(Bakara, 286) 

"Cenâb-ı Hak sizden yükünüzü hafifletmek ister. Zira insan zayıf tabiatlıdır." 

(Nisa, 28) 

"Allah dinde size hiçbir güçlük yüklemedi" 

29

Peygamber şefkati 

PEYGAMBERİMİZ DÜŞMANI BİLE OLSA KENDİNDEN 

YARDIM DİLEYENİ BOŞ ÇEVİRMEZDİ 

AMBARGO NASIL KALKTI? 

Yemame halkının ileri gelenlerinden Sümame, Hicretin 6. yılının başlarında, İslâm 

süvarileri tarafından yakalanmıştı. 

Sümame, daha önce Peygamberimize suikast girişiminde bulunmuş, ancak amcası 

tarafından bu eylemi engellenmişti. 

Peygamberimiz, esir olarak Medine'ye getirilen Sümame'ye: 

- Ey Sümame, gönlünde ne var? İçinden ne geçiriyorsun? Sana ne yapacağımı 

sanıyorsun? diye sordu. Sümame: 

- Ey Muhammed! Eğer beni öldürürsen, kanlı bir katili öldürmüş olursun. Eğer 

bağışlarsan, iyiliğin değerini bilen bir kimseye iyilik yapmış olursun. Eğer kurtulmam 

için benden fidye istersen, dilediğin kadar isteyebilirsin. Zira benim malım çok... dedi. 

Peygamberimiz Sümame'ye iyi davranılmasını emretti ve üç gün boyunca onu 

gözaltında tuttu. Üçüncü günün sonunda da, özgürlüğü karşılığında hiçbir şey 

istemeden serbest bıraktı. 

Sümame'nin bu iyilik karşısında gönlü İslama meyletti. Zaten esir olduğu süre içinde, 

Müslümanları yakından gözlemiş, onların Peygamberimize ve birbirlerine olan 

davranış ve hallerini dikkatle ve hayretle izlemişti. 

Nihayet Peygamberimizin huzuruna çıkarak Müslüman oldu. 

İslâm'a girdikten sonra Sümame'nin, Allah Resulüne şu itirafı yaptığını görüyoruz: 

- Ey Muhammed! Vallahi akşamleyin yanıma geldiğinde, yeryüzünde bana 

senin yüzünden daha sevimsiz bir yüz yoktu. Fakat şimdi, senin yüzün bana 

bütün tanıdığım simalardan daha sevimli ve sevgili geliyor. 

Sümame daha sonra Medine'den ayrıldı. Umre yapmak niyeti ile Mekke'ye gitti. 

Açıktan "Lebbeyk, Allahümme Lebbeyk, La şerike leke lebbeyk..." diyerek 

Mekke'ye girince, Kureyş'liler onu yakaladılar. 

- Demek sen bize karşı efeleniyor, kafa tutuyorsun ha... dediler. Sümame'yi 

öldürmeye niyetlendikleri sırada, içlerinden biri onu tanıdı. 

- Bırakınız onu, dedi. Bu Yemame halkının büyüklerindendir. Sizin buğdaylarınız 

oradan geliyor. 

Eğer onu öldürürseniz, bir daha buğday yüzü göremezsiniz. 

Bu ikaz üzerine Mekkeliler Sümame'yi serbest bıraktılar. 

Sümame, umresini tamamladı. Mekke'den ayrılırken de müşriklere şu tehdidi 

savurdu: 

- Vallahi sizler Allah'a ve Resulüne tâbi olmadıkça, Yemame'den size bir 

buğday tanesi bile göndermem artık. 

Sümame memleketine dönünce dediğini yaptı. Yemame'den Mekke'ye buğday ve 

benzeri hiçbir temel gıda maddesinin yüklenip gitmesine müsaade etmedi. 

30

Bu ambargo üzerine, Mekke'de büyük bir buğday kıtlığı başladı. Kureyş'liler 

yiyecek ekmek bulamadılar. Çok zor ve sıkıntılı günler geçirdiler. Nihayet Pey 

gamberimize bir mektup yazıp durumu anlattılar. Ambargonun kaldırılmasını istediler. 

Hattâ Ebû Süfyan, bizzat Medine'ye gelerek Efendimizden bu konuda ricada bulundu. 

Peygamberimiz bu isteği olumlu karşıladı. Sümame'ye mektup yazarak 

ambargoyu derhal kaldırmasını emretti. 

Sümame de mektubu alır almaz, ambargoya son verdi. Mekke'ye buğday sevkine 

başladı. 

Halbuki Mekke'li müşrikler, hicretten önce Müslümanları Haşimoğulları 

mahallesine 3 yıl boyunca hapsetmişler, uyguladıkları ambargo ile bir lokma ekmeğe 

muhtaç duruma düşürmüşlerdi. Yiyecek, içecek, giyecek., her türlü yardımı, ticareti ve 

alışverişi kesmişlerdi. Müslümanlar o sıralar gerçekten çok zor günler yaşamışlardı. 

Şimdi ise Allah Resulünün eline fırsat geçmişti. O karanlık günlerin hesabını 

Mekke'lilere sorabilir, intikamını alabilirdi. 

Fakat O, Rahmet Peygamberiydi. Yeryüzünden zulmü, vahşeti, acımasızlığı 

kaldırmak; insanlara şefkati, insanlığı, merhameti, insafı, acımayı, yardımlaşmayı 

öğretmek için gelmişti. Bu yüzden İslâmın can düşmanı olmalarına rağmen, Mekke'li 

müşriklerin ricasını bir an bile tereddüt etmeden kabul ediyor; onları sebebsiz yere 

sıkıntıya koymaya gönlü razı olmuyordu. 

PEYGAMBERİMİZ MÜŞRİKLERE PARA VE GIDA YARDIMI DA YAPTI 

Hicretin dördüncü yılında meydana gelen Reci Vak'ası ve Maûne Kuyusu faciaları. 

Peygamberimizi ve Müslümanları derinden yaralamış, gönülden üzmüştü. Zira Allah 

Resulünün en seçkin sahabeleri, müşriklerin mertlik ve dürüstlüğe sığmayan haince ve 

kalleşçe plânları neticesinde şehid düşmüşlerdi. Peygamberimiz bu vahşice yapılan 

katliâmlara bir son vermek için olaya bulaşan müşrik kabilelere Allah'ın izniyle 

bedduaya başladı. Medine'de, 5 vakit namazın ardından, bir ay boyunca onlara beddua 

etti. Hz. Yusuf un kıtlık yılları gibi kıtlık çekmelerini Allah'tan diledi. 

O sıralar Peygamberimiz, Müslümanlara kalleşlik yapan kabilelere hakettikleri 

cezayı geciktirmeden verecek siyasî ve askeri güce henüz sahip değildi. İslâm 

aleyhine kurulan sinsi tuzaklara karşı en kuvvetli silâhı, Allah'a ilticası ve duasıydı. 

Bu yüzden Rabbine yönelmiş, ashabına o ağır zulüm ve işkenceleri yapanlar hakkında, 

bedduaya başlamıştı. Böylece Müslümanlara da, savuşturamadıkları bir dert ve 

zulümle karşı karşıya kaldıkları zaman, dergâh-ı İlâhiyeye iltica yolunu açmış 

oluyordu. 

Peygamberimizin bedduaya başlamasından kısa bir süre sonra, Medine çevresinde 

kıtlık başladı. Yağışlar kesildi. Her taraftan sular çekildi. Yeşillikler, otlar kavrulup 

kurudu. Başta Kureyş'liler olmak üzere, o kanlı olaylara katılan, fiilen katılmasa bile 

gönül desteği veren bütün müşrikler çetin günler geçirmeye başladılar. 

Allah Resulünün bu bedduadan maksadı, şüphesiz puta tapan tüm kabileleri 

yoketmek değildi. Onların cüretlerini kırmak, bir daha Müslümanlara böyle 

haince plân ve canice tuzaklar kurmalarını önlemek istiyordu. 

Nitekim bu maksat, kısa zamanda hedefine ulaştı. Kıtlık ve kuraklık içinde 

kıvranan müşrik kabileler, yaptıklarına pişman oldular, bir daha Müslümanlara hainlik 

yapmamaya karar verdiler. Onlardaki bu pişmanlığı görünce, Peygamberimizin şefkat 

ve merhameti harekete geldi. Mekke'li müşriklere yüklü bir miktarda gümüş bağışında 

bulundu. Bu gümüşle, yiyecek içecek satın alınıp Mekke'deki fakir fukaranın 

ihtiyaçlarının giderilmesini istedi. 

Peygamberimiz, o şiddet günlerinde, yaptıklarından pişman olarak kendisine baş 

vuran diğer kabilelere de çeşitli yardımlarda bulunmuştu. 

Bu hareketiyle, bir yandan müşriklerin inadını kırarken, diğer yandan, onların 

31

kalblerini İslama ısındırmak gayesini de güdüyordu. 

PEYGAMBERİMİZ YAVRULU KÖPEĞİ EZİLMEKTEN KURTARMIŞTI 

Hicretin 8. yılıydı. Peygamberimiz, büyük bir ordunun başında Mekke'ye 

doğru ilerliyordu. Yol kenarında yavrularının üzerine gerilmiş, onları 

emziren dişi bir köpek gördü. 

Ashabdan Cuayl bin Süraka'ya, hemen gidip köpeğin hizasında 

durmasını emretti. Böylece köpeğin ve yavrularının atların ayakları altında kalıp 

ezilmelerini önlemiş oldu. 

Hayvanlara bile bu derece merhamet gösteren bir Peygamberin, insanlara, özellikle 

mü'minlere karşı ne derece şefkatli olacağını siz düşünün artık... 

Hayberin fethinden sonraydı. Müslümanların eline bol miktarda ganimet geçmişti. O 

günlerde Mekke'de yine kıtlık ve kuraklık kol geziyordu. Halk ihtiyaç içinde 

kıvranıyordu. 

Peygamberimiz bu durumu öğrenince, Amr bin Ümeyye ile, Mekke'ye arpa, altın, 

hurma gönderdi. Bunların Ebu Süfyan, Safvan ve Süheyl'e teslimini emretti. O sıralar 

Mekke'nin idaresi bu üç kişinin elinde bulunuyordu. 

Safvan ile Süheyl, İslama düşmanlıklarının şiddetinden, Peygamberimizin 

gönderdiklerini alıp da minnet altında kalmak istemediler. Ebu Süfyan ise, onların fikrine 

karşı çıktı. Peygamberimizin gönderdiklerinin hepsini aldı. İhtiyaç içinde kıvranan fakir 

halka dağıttı. Yardımı getiren Amr bin Umeyye'ye de: - Allah, kardeşimin oğlunu 

(Peygamberimizi kasdediyor) hayırla mükâfatlandırsın. Çünkü o, akrabalık hakkını 

gözetti, diyerek memnuniyetini belirtti. 

PEYGAMBERİMİZ KÖTÜ VE VAHŞİ ÂDETLERİ KALDIRMIŞTI 

Resûlüllah Efendimiz Medine'ye geldiği zaman, halk, canlı canlı develerin 

hörgüçlerini ve koyunların kuyruklarını kesip yerlerdi. Allah Resulü: 

- Hayvanların canlı iken azalarından bir parçası kesilmez, dedi ve Medinelilerin 

bu çirkin ve hayvana eziyet verici, vahşi alışkanlıklarını yasakladı. 

Dinde zorlama olamaz 

PEYGAMBERİMİZ AKLA KAPI AÇAR, KİMSEYİ, DİNE 

GİRMEYE ZORLAMAZDI... 

PEYGAMBERİMİZ SAVAŞIN KANLI YÜZÜNÜN KADINLARA GÖSTERİLMESİNDEN 

HOŞLANMADI 

Hicretin yedinci yılında Yahudilerin en kuvvetli kalesi olan Hayber fethedilmiş, 

hayatta kalan bütün Yahudiler esir alınmıştı. Bunlar arasında, Huyey'in kızı Safiye de 

bulunuyordu. Huyey, Yahudi kabilelerinden Beni Nadir'in reisi idi ve savaş sırasında 

ölmüştü. 

Safiye, amcasının kızı ile birlikte Peygamberimizin yanına gönderildi. Habeşli Bilâl 

onları Resûlüllah'a götürürken, Yahudi askerlerden iki kişinin cesetlerinin yanından 

geçirdi. Safiye'nin amca kızı, cesetleri görünce çığlık atarak dövünmeye başladı. 

Peygamberimiz bu hali görünce, 

32

Hz. Bilâl'e sitem ederek - Ey Bilâl! dedi. Senden acıma duygusu sökülüp 

alındı mı ki, bu kadınları ölülerinin yanından geçirip yaralarını deşiyorsun? 

Dedi. 

Habeşli Bilâl üzgündü: 

- Ya Resûlallah, diye cevap verdi. Durumun böyle olacağını ve sizin bundan 

hoşlanmayacağınızı bilemedim. Ben sadece onlara, halklarının başlarına 

gelenleri göstermek ve düşündürmek istemiştim. Başka bir niyetim yoktu, 

dedi. 

AKILLI BİR SEÇİM 

Peygamberimiz daha sonra Safiye'nin amca kızını geri gönderdi. Safiye'yi ise 

yanında alıkoyarak ona: 

- Baban, bana düşmanlıkta Yahudi topluluğunun en katısı idi, buyurdu. 

Safiye ise: 

- Ey Allah'ın Resulü! Yüce Allah Kitabında: "Hiçbir günahkâr başkasının 

günah yükünü çekmez. 

(Ancak kendi günahını yüklenir)" buyurmuyor mu?., karşılığını verdi. 

Bu cevap Peygamberimizin hoşuna gitmişti. Safiye'ye İslâmiyeti anlattıktan 

sonra, şu teklifi yaptı: 

- Ey Huyey kızı! seni dinini terke zorlayacak değilim. Eğer sen Müslümanlığı 

seçer, Allah ve Resulünü tercih edersen, seni kendime eş alırım. Eğer tercihin 

eski dinin Yahudilikte kalmak olursa, seni âzâd edip serbest bırakırım. Sen de 

gider, kavmine kavuşursun. 

Peygamberimiz, görüldüğü gibi kimseyi İslâm'a girmeye zorlamaz, herkesin tercihini 

kendi akıl ve iradesini kullanarak, özgür şekilde yapmasını isterdi. 

Safiye, seçimini Peygamberimize şu ifadelerle bildirdi: 

Hicretin 7. yılı, Muharrem ayının sonlarında, Hayber fethedilmiş ve bu sayede pek çok 

ganimet eşyası ele geçirilmişti. Bu ganimetler arasında, çeşitli Tevrat nüshaları da vardı. 

Yahudiler Peygamberimiz'den, Mukaddes kitapları olan Tevrat nüshalarının iade edilmesini rica 

ettiler. Peygamberimiz de bu ricayı kabul etti ve Tevrat nüshalarını Yahudilere geri verdi. 

Allah Resulünün bu davranışını kendilerine rehber edinen müslümanlar, her devirde gayr-i 

müslimlerin din ve vicdan hürriyetlerine saygı göstermişlerdir. 

- Ya Resûlallah! Sen beni İslama davet etmeden önce, ben içimden zaten İslama 

gönül vermiş, senin doğruluğunu kabul etmiştim. Artık ne yahudilikle aramda bir bağ, 

ne de Hayber'de beni bekleyen babam veya bir kardeşim var. Sen beni İslâmiyeti seçip 

seçmemekte serbest bırakıyorsun. Allah Resulünün yanında ona eş olarak kalmak, 

bana, özgür olup yurduna ve halkına dönmekten daha sevimlidir. Ben seni tercih 

ediyorum ya Resûlallah!.. 

Safiye'nin bu hayırlı ve akıllı seçimi, Allah Resulünü çok sevindirmişti. 

KİM İSLAMA GİRERSE FAYDASI KENDİNE... 

Selma, ashabın ileri gelenlerinden Kays oğlu Sabit'in kız kardeşi, Peygamberimizin 

de dede tarafından halalarından oluyordu. 

Kureyza oğulları kabilesine mensup yahudiler savaşta yenik düşüp esir alınınca, Uhud 

savaşı sırasında ihanetlerinin cezası olarak, -kadın ve çocuklar hariç-erkeklerinin 

idamına hükmedilmişti. Rifaa adlı bir yahudi genci de, idamlıklar arasında 

bulunuyordu. Rifaa, Selma Hatunu ve ailesini, eskiden beri tanırdı. İyi komşuluk 

ilişkileri vardı. Rifaa, bu dostluğa güvenerek Selma Hatun'a: 

- Bilirsiniz, benim size derin bir sevgim ve saygım vardır. Beni kurtarmak için 

Hz. Muhammed'le bir konuşsanız, diye ricada bulundu. 

Selma Hatun, kendisine sığınan Rifaa için, Peygamberimizin huzuruna çıktı. 

Peygamberimiz onu görünce: 

- Ey Münzir'in annesi, ne işin var burada? Diye sordu. 

- Ya Resûlâllah! Anam babam sana feda olsun. Rifaa adlı bir genç bana sığındı. 

33

Kendisinin bizim aileye karşı eskiden beri sevgi ve saygısı vardır. İslama da meyillidir. 

Onu bana bağışlamanızı istemeye geldim, dedi. 

Peygamberimiz hiç tereddüt etmeden: 

- Olur, onu sana bağışladım, buyurdu. Selma Hatun: 

- Umarım ki o, İslama da girecek, namaz da kılacaktır, dedi. 

Peygamberimiz gülümsedi: 

- İslama girer, namaz kılarsa, bu davranışının hayrı ve faydası kendinedir. Eğer 

eski dininde direnip kalırsa şerri ve zararı yine kendine olur, buyurdu. 

Selma Hatunun umduğu gibi, hayatı bağışlanınca, Rifaa gönül rızası ile İslâmı 

kabul etti. 

Halk, bu olay sebebiyle, Rifaa için Selma Hatun'un azadlısı demeye başladılar. Bu 

söz Rifaa'nın ağırına gitti. Selma Hatun bunu işitince: 

- Allah'a yemin olsun ki, senin hayatını bağışlayan ben değilim. Ben, ancak 

Allah Resulü ile seni bağışlaması için konuşmuşumdur. Seni asıl âzad eden, Allah 

Resulüdür, dedi. Ve onu teselli etti. 

2. BÖLÜM 

PEYGAMBERİMİZİN ÖRNEK HAYATINDA İNSAN İLİŞKİLERİ 

Peygamberimiz zayıfların hamisiydi 

EKONOMİK KRİZ SENESİNDE KURBAN ETİ BİRİKTİRMEYİ 

PEYGAMBERİMİZ YASAK ETMİŞTİ? 

Hicretin 5. yılında Medine çevresinde büyük bir kuraklık olmuştu. Çölde yaşayan 

Bedeviler, ekonomik krize girmişler, geçimlerini zor temin eder duruma düşmüşlerdi. 

Bu yüzden, o yılın Kurban bayramında, Medine'ye akın akın gelmişlerdi. 

Peygamberimiz fakir halkın Medine'ye geldiklerini görünce, hutbeye çıktı: 

- Sizden kurban kesen kimse, bayramın 3. gecesinden sonra, evinde kurban 

etinden bir şey bulunur halde sabahlamasın. Etleri 3 gün evde tutabilirsiniz. Bu 

süre içinde yediğinizi yeyin. Kalanını da şu gelen fakirlere dağıtın, 

buyurdu. 

Medineliler, Resûlüllah'ın emri gereği, o ekonomik kriz senesinde kestikleri 

kurbanların etlerinden kendileri yiyebildikleri kadar yediler, kalanını da Medine'ye 

gelen fakirlere dağıttılar. 

Ertesi yıl kriz geçmiş, bereketli bir sene olmuştu. Kurban bayramında Medine'ye 

çevreden gelen pek kimse olmamıştı. Kesilen etler elde kalınca, halk ne yapacağını 

düşünmeye başladı. Bu yüzden Peygamberimize: 

Ya Resûlâllah! Et çok geldi. Halk kestikleri kurbanlarından kavurmalar yapmak ve 

yağlı etlerden eritip yağ edinmek istiyorlar, ne dersiniz? denilmişti. Allah Resulü: 

Bunu niye bana soruyorsunuz? deyince: 

Geçen yıl kurban etlerinin 3 günden sonra yasaklanıp yenilmesini yasaklamıştınız ya. 

Bu sene de mi öyle yapmamız lâzım diye soruyoruz? dediler. Peygamberimiz bunun 

üzerine: 

Geçen yıl Medine'ye yoksulluk içinde olan çöl arapları akın etmişti. Geçimde 

zorluk çeken halka yardımda bulunasınız diye, sizleri kurban etlerini 

biriktirmekten menetmiştim. Artık bu yıl, kurban etlerinizden hem yiyebilir, 

34

hem fakirlere dağıtabilir, hem de biriktirebilirsiniz, buyurdu. 

"ZAYIFLARINIZ YÜZÜNDEN ALLAH'TAN YARDIM GÖRÜYORSUNUZ" 

Bedir savaşı kazanılmıştı. Müşriklerden pek çok esir alınmış ve ganimet malı ele 

geçirilmişti. 

Peygamberimiz, savaş ganimetinin savaşa katilmiş bütün mü'minler arasında eşit 

şekilde paylaşılmasını emretti. 

Halbuki savaşta büyük kahramanlıklar gösterenler vardı. Onlar, kendileri derecesinde 

yararlık gösteremeyen zayıf müslümanlardan farklı hisse almayı bekliyorlardı. 

Nitekim bu düşüncede olanlardan biri: 

- Ya Resûlâllah! Zayıfların koruyucuları olan süvarilere de, zayıflarla aynı hisseyi 

mi vereceksin? Onların daha fazla almak haklan değil mi? diye sordu. Peygamberimiz 

böyle düşünenlere şu anlam dolu uyarıyı yaptılar. 

- Sizler kendinizi ne sanıyorsunuz? Yardıma ve rızka, içinizdeki zayıflarınız 

yüzünden nail olduğunuzu bilmiyor musunuz? 

Peygamberimiz bu sözleri ile, yardım ve zaferin, zayıf mü'minlerin Allah'a olan 

samimî dua ve ilticaları yüzünden geldiğini ifade ediyordu. Aynı zamanda güçlü 

mü'minlerin kendilerini beğenip kuvvetlerine güvenmelerinin, zayıf olanlara hor ve 

hakir bakmalarının yanlış olduğuna da işaret buyurmaktaydı. 

Allah Resulü zalimin karşısında, mazlumun yanında idi 

ALLAH RESULÜ TARİHTE KURULAN İLK İNSAN HAKLARI TEŞKİLATINDA YER ALMIŞTI 

Resûlüllah Efendimize Peygamberlik gelmeden önce, Mekke'de asayiş ve düzen 

altüst olmuş, yabancılar ve koruyucusuz kimseler için can, mal, namus güvenliği 

kalkmıştı. İşler iyice çığırından çıkmış, insan hakları çiğnenir olmuş, meydan 

zalimlere ve güçlülere kalmıştı. 

Yabancı satıcıların malları satın alınır, fakat bedeli ödenmezdi. Mekke’ye ziyarete 

gelen turistlerin, hoşa giden kadın ve kızlarına zorla el konur, feryat ve figanlarına 

aldırış edilmeksizin gözler önünde tecavüz edilirdi. Buna benzer pek çok rezil işler, 

toplumda gizleme gereği duyulmadan işlenir olmuştu. 

Fil hâdisesinin(*) 20. yılında Yemen'in Zebid kabilesinden bir adam, satmak üzere 

Mekke'ye bir deve yükü mal getirmişti. Mekke'nin ileri gelenlerinden As bin Vâil, bu 

adamın malını satın almış, bedelini ise ödemeye yanaşmamıştı. 

(*) Fil Hâdisesi: Yemen Valisi Ebrehe'nin, Kabe'yi yıkma niyetiyle fillerle Mekke'ye gelmesi, Ebabil 

kuşlarının gagalarından attığı taşlarla (bombalarla) ordusunun perişan olması olayı. Peygamberimizin 

doğumundan 50 gün önce cereyan etmişti. 

Adamcağız Mekke'deki bütün kabilelerin reislerine başvurmuş; onlardan, alacağını 

almalarını istemişti. Ne var ki kendisine kimse yardıma yanaşmadığı gibi, üstelik de 

yanlarından kovmuşlardı. 

Bütün varlığını yitirmiş olmanın acısıyla, ne yapacağını şaşıran Yemenli tüccar, 

bir gün, güneş doğarken Ebû Kubeys dağına çıktı. O sırada Kureyş'in bütün ileri 

gelenleri Kabe'de bulunuyorlardı. Yemenli zat, bağıra bağıra okuduğu şiirlerle 

uğradığı büyük zulmü halka anlatmaya başladı. 

Artık bu gibi insan hakları ihlallerine bir son verme zamanı gelmişti. İlk harekete 

geçen zat, Peygamberimizin amcası Zübeyr oldu. 

Haşim, Muttalib, Zühre, Esed, Haris ve Teym oğullarının ileri gelenleri, 

Mekke'nin zengin, itibarlı ve yaşlı adamlarından Abdullah bin Cüd'an'ın evinde bir 

35

araya geldiler. Bu meseleyi uzun uzun konuştular. Sonunda: 

Mekke'de yerli-yabancı hiç kimsenin zulme uğramasına meydan verilmemesini, 

mazlumlar zalimlerden haklarını alıncaya kadar mazlumlann yanında yer alınmasını 

kararlaştırdılar. 

Abdülmuttalib'in kızı Atike'nin hazırladığı bir çanak koku ortaya kondu. 

Toplantıya katılanlar, birer birer ayağa kalktılar, ellerini kokulu çanağa batırıp, 

- Allah'a yemin olsun ki, bundan sonra Mekke'de yerli olsun yabancı olsun 

zulme uğramış, hakkı yenmiş hiç kimse bırakmıyacağız. Zulme meydan 

vermiyeceğiz. Denizlerin suyu kuruyuncaya, Hira ve Sebir dağları yerinden 

sökülüp dağılıncaya kadar bu andlaşmamızda sebat edeceğiz, diye yemin ettiler. 

Rivayete göre, geçmişte Cürhüm ve Katura kabilesinden Fazl adında üç kişi 

birleşmişler, Mekke'de zalim bırakmamağa ve mazlumların haklarını zalimlerden 

almağa yemin etmişlerdi. 

Bu yeni teşebbüs de mahiyeti itibariyle bu tarihteki yeminleşmeye benzediğinden 

ona da, Fazl adlı kişilerin yemini mânasına Hılfül-Füdûl adı verildi. 

Tarihte kurulmuş ilk insan hakları teşkilatı olan Hılfül-Füdûl, hemen harekete 

geçti. Öncelikli işi, As bin Vâil'den Yemenli tüccarın mallarını kurtarmak oldu. 

Yemenli sevinerek yurduna döndü. 

O sırada Has'am kabilesinden bir kimse, yanında kızıyla birlikte Kâbeyi ziyaret 

niyeti ile Mekke'ye gelmişti. Mekke'nin zorbalarından Nübeyh bin Haccac, kızı 

görünce ondan hoşlanmış, zorla babasının elinden kaçırmıştı. Adam ne yapacağını 

şaşırmış halde feryâd ederken, kendisine, "Hılfül-füdûl'a baş vur" denmişti. 

Has'amlı zat, Kabe'ye varıp hılfül-füdûla seslenmiş, başına gelenleri onlara 

anlatmıştı. Hılfül-füdûl üyeleri, derhal zorba Nübeyh'in evine vardılar. Zorla el 

koyduğu kızı, elinden kurtarıp babasına teslim ettiler. 

Hılfûl-füdûl cemiyetinin sözleşme merasiminde, amcaları ile birlikte Peygamberimiz 

de bulunmuştu. O sırada 20 yaşlarında bir gençti. 

Peygamberimiz, aradan yıllar geçtikten sonra, Peygamberlik devrinde, Hılfül-füdûl 

için şöyle demiştir: 

- Abdullah bin Cüd'an'ın evinde yapılan zulme karşı sözleşmede, ben de 

bulundum. Bence o yemin bana kırmızı tüylü develerin sahibi olmaktan daha 

sevimlidir. Ben böyle bir sözleşmeye şimdi İslâmiyet devrinde bile çağrılsam, 

tereddüt etmeden katılırım. 

Gerçekten Hılfül-Füdûl'un etki ve faydaları büyük olmuştu. Yıllarca zalimlerin 

kalbine korku salmakta devam etmişti. 

Resûlüllah Efendimizin, "ben şimdi İslâmiyet devrinde bile böyle bir 

sözleşmeye çağrılsam, tereddüt etmeden ona katılırım" sözleri çok 

düşündürücüdür. 

Demek Müslüman, zulme ve insan hakları ihlallerine karşı hassas olmalıdır. 

Zulmün ortadan kaldırılması için yapılacak her türlü çağrıya, sözleşmeye, 

işbirliğine tereddütsüz koşmalıdır. 

Bu davetin müslümanlar dışından gelmesi, ona katılmasına engel teşkil 

etmemelidir. 

Şu halde müslüman, zulme karşı müslim - gayrimüslim herkesle birleşebilir, 

anlaşabilir. Sözleşme ve dayanışma yapabilir. 

36

Allah Resulünün ifadeleri bu konuda son derece net ve açıktır 

Peygamberimiz hak sahiplerinin- hakkını çiğnetmezdi 

HAK SAHİPLERİ HAKLARINI ALAMAZSA, O MİLLETTE HAYIR OLMAZ 

Bir Bedevi, Allah Resulüne gelerek, kendisinde alacağı olduğunu iddia etmişti. Alacağımı 

vermezsen, seni rahatsız ederim, diyordu. 

Ashap, Bedevi'yi bu sözlerinden dolayı azarladılar. Ne yapıyorsun sen. Kiminle 

konuştuğunu biliyor musun? dediler. Bedevi ise: Bir şey yaptığım yok. Sadece hakkımı 

istiyorum, karşılığını verdi. 

Hazret-i Peygamber Bedeviye kızan sahabîleri yatıştırdı. Onlara: 

- Hak sahibinden yana olmak, ona taraf çıkmak yok mu? buyurdu. Sonra amcası Hz. 

Hamza'nın hanımı Havle'yi yanına çağırttı. Ona: 

Eğer hurman varsa, biraz ödünç ver. Bize hurma gelince borcumuzu öderiz, buyurdu. 

Havle: Hay hay. Anam babam sana feda olsun ya Resûlâllah! dedi. Biraz sonra hurmaları 

getirdi. Resûlüllah, Bedeviye borcunu fazlası ile ödedi. Bedevi memnun kaldı. 

Sen hakkımı tam olarak verdin, Allah da sana eksiksiz versin, dedi. Allah Resulü: Hak 

sahibinin hakkını kolaylıkla alamadığı bir millete Allah şeref ve izzet vermez, buyurdu 

ve sözlerine şöyle devam etti: 

Alacaklısını razı etmeyen borçluya, yeryüzündeki ve denizdeki hayvanlar bile beddua 

ederler. Elinde olup da borcunu vaktinde vermiyen, hep ileri bir tarihe atan borçluya, 

Allah geciktirdiği her gün için 2 günah yazar. 

SIRTINDAKİ HIRKASINI SATIP BORCUNU ÖDEDİ 

Abdullah bin Ebi Hadred anlatıyor: "Bir yahudinin bende 4 dirhem alacağı Vardı. 

Borcunu ödemeyince, beni Resûlüllah'a şikayet etti. 

Ya Muhammed! Benim bu adamda 4 dirhem alacağım var. Ödemek istemiyor, dedi. 

Resûlüllah Efendimiz: Ona hakkını ver, borcunu öde... buyurdu. Ben: Seni hak ile 

gönderene yemin olsun ki, ödemeye imkânım yok, dedim. Allah Resulü yine: Ona 

hakkını ver, buyurdu. Ben: Kudret ve iradesi ile yaşadığım Allah'a andolsun ki, 

vermeye gücüm yetmez. Bir yerden bir ganimet elime geçerse, ödeyeceğim, 

dedim. Resûlüllah yine: - Ona hakkını ver, dedi. 

Allah Resulü bir şeyi 3 defa söylediği zaman, karşısında artık başka bir şey 

söylenmezdi. 

Derhal çarşıya gittim. Başımda bir sarık, üzerimde bir hırka vardı. Sarığımı vücuduma 

sanp hırkamı satılığa çıkardım. 4 dirheme satıldı. Gidip borcumu ödedim. 

Yaşlı bir kadın, beni bu halde görünce: 

- Bu ne vaziyet ey Resûlüllah'ın ashabı? diye sordu. Ben de durumu anlattım. 

- Al, o hırka yerine bu hırkayı giy! diyerek bana yeni bir hırka verdi. Böylece hem 

borcumu ödemiş, hem de elimden çıkardığım hırkama bedel, yeni bir hırkaya kavuşmuş 

oldum." 

Bu, hiç şüphesiz, borcunu büyük bir özveride bulunup ödemesine karşılık, Allah'ın 

Abdullah'a bir ikramı idi. 

ALLAH RESULÜNÜN TEVAZUU 

Allah Resulü insanların en mütevazii ve lütufkarı idi. Kendisinden bir şey soranı, can kulağı ile 

dinler, soru soran ayrılıp gitmedikçe, Resûlüllah onu terketmezdi. 

Birisi Resûlüllah'ın elini tutsa, tutan kimse elini bırakmadıkça, Allah Resulü onun elini 

bırakmazdı. 

Hz.Enes anlatıyor: 

"Medineli bir çocuk gelir, Allah Resulünün elinden tutar, dilediği yere götürürdü. Hazret-i 

Peygamber gitmem demezdi." Zeyd bin Sabit anlatıyor: 

37

"Ben Resûlüllah'ın komşusu idim. Kendisine vahiy geldiği zaman beni çağırırdı. Ben de gelir, 

yeni inen âyetleri yazardım. Bu yazma işi bittikten sonra, söz dünyadan açılırsa, Resûlüllah da 

dünyadan bahsederdi. Âhiretten açılırsa bizimle beraber âhiretten; yeme işinden açılırsa, yeme 

işinden bahsederdi." 

Peygamberimizin çocuklar ve gençlere büyük ilgisi 

AĞAÇ TAŞLIYAN ÇOCUĞA ÖĞÜT 

Rafî bin Amr, Allah Resulü ile ilgili bir çocukluk hatırasını şöyle anlatır: 

- Ben çocukken Ensar'dan birine ait hurma ağaçlarını taşlar, ondan düşen meyvelerden yerdim. 

Bahçe sahibi zat, bir gün beni yakalayıp Allah Resulüne götürdü. Ağaçları taşladığımı ona bildirdi. 

Peygamberimiz bana: 

- Çocuğum. Niçin hurma ağaçlarını taşlıyorsun? diye sordu. 

- Ya Resûlullah. Acıktığımda hurma düşürüp yemek için taşlıyorum, dedim. Peygamberimiz bana 

şu nasihati verdi: 

- Sen bir daha ağaçları taşlama! Altına düşen hurmalardan al, ye. Allah seni doyurur. 

Sonra başımı sıvazladı. 

- Allahım, bunun karnını doyur, diye dua etti. 

NUR TORUNLAR: HASAN İLE HÜSEYİN 

Hz. Hasan Peygamberimizin kızı Fatıma'dan ilk torunudur. Hicretin 3.yılında Ramazan ayı içinde 

doğmuştur. Bir yıl sonra da, Peygamberimizin ikinci torunu Hz.Hüseyin dünyaya gelmiştir. 

Resûlüllah Efendimiz, torunlarını çok severdi. 

ACIMAYAN’A ACINMAZ 

Bir gün Peygamberimiz, Temim kabilesi reislerinden Akra'nın yanında torunu Hasan'ı öpmüştü. 

Akra, Peygamberimizin bu davranışını yadırgayarak: 

- Benim 10 tane çocuğum var. Bugüne kadar onlardan hiçbirini öpmedim, dedi. Allah Resulü ona 

baktı. Sonra da: 

- Acımayana acınmaz, buyurdu. 

Bir başka gün de Peygamberimizin yanına çölde yaşayan bir Bedevi geldi. 

- Ya Resûlâllah! Siz çocuklarınızı öpüp seviyormuşsunuz. Halbuki bizler, onları hiç sevmez, 

okşamayız, dedi. 

Allah Resulünün cevabı çok anlamlıydı: 

- Allah, sizin kalbinizden şefkat ve acıma duygusunu çekip almışsa ben size ne yapabilirim 

ki... 

NE GÜZEL BİNİCİ... 

Peygamberimiz bir gün, torunu Hasan'ı omuzuna almış taşıyordu. Ashaptan bir zat, bu manzarayı 

görünce: 

- Ey çocuk. Sen ne güzel bir bineğe binmişsin, demekten kendini alamadı. 

Peygamberimiz bu sözü şöyle tamamladı: 

- O çocuk da ne güzel binicidir ama... 

Hz. HASAN'IN ÖNLEDİĞİ BÜYÜK FİTNE 

Peygamberimiz bir gün Hz. Hasan yanıbaşında oturduğu halde minberde ashabına 

öğütler veriyordu. Bir ara Hasan'ı göstererek şöyle buyurdular: 

- Bu oğlum, insanların Efendisidir. Müslümanlar ilerde iki büyük gruba ayrılacak; 

inşallah aralarını, o bulup barıştıracak... 

Peygamberimizin bu gaybi haberi, Hicretin 41. yılında gerçekleşti. O yıl, Hz.Hasan haklı 

olduğu halde halifelik (devlet başkanlığı) seçiminden çekilmek büyüklüğünü gösterdi, 

böylece kendi taraftarları ile Hz. Muaviye taraftarları arasında çıkabilecek büyük bir savaşı 

ve boş yere kan dökülmesini önlemiş oldu. 

38

KORKULU RÜYA... 

Peygamberimizin amcası Abbas'ın hanımı, bir gün bir rüya gördü. Sabahleyin 

Peygamberimize gelerek, rüyasını şöyle anlattı: 

- Ya Resûlâllah! Ben bu gece bir rüya gördüm. 

- Allah hayretsin. Nedir gördüğün rüya? 

- Yalnız çok korkulu bir rüya idi. 

- Nedir, söyle bakayım? 

- Ya Resûlâllah! Senin vücudundan bir parçanın kesilip evime konduğunu 

gördüm. 

Peygamberimiz, amcasının hanımı Ümmü'l-Fazl’ın dehşetli bulduğu bu rüyasını, şöyle 

yorumladı: - Korkma! Gördüğünün tersine, hayırlı bir rüyadır. Kızım Fatıma'nın bir oğlu 

olacak. Sen de onu emzireceksin. 

Gerçekten de, bir müddet sonra Peygamberimizin 2. torunu Hz.Hüseyin dünyaya geldi. 

Ümmü'l-Fazl, onu alıp evine götürdü ve bir müddet süt annelik yaptı. 

AĞLATMAYIN YAVRUMU... 

Peygamberimiz, torunlarının ağlamasına hiç dayanamazdı. Bir gün Hz. Hüseyin'in 

ağladığını işitmişti. Üzüldü. Kızı Fatıma'ya : 

- Onun ağlamasına üzüldüğümü bilmiyor musun? Niye ağlatıyorsunuz öyleyse? diye 

çıkıştı. 

ALLAH RESULÜ ŞİDDETİ ÇAĞRIŞTIRAN İSİMLERİ SEVMEZDİ 

Güzel anlamında olan Hasan ve Hüseyin isimleri, torunlarına bizzat Peygamberimiz 

tarafından verilmişti. İsim koyma olayını Hz. Ali şöyle anlatır: 

- Ben savaşmayı seven bir adamdım. İlk oğlum Hasan doğduğu zaman ona Harb 

(Savaş) adını koymuştum. Resûlüllah Efendimiz geldi. 

- Gösterin oğlumu bana. Ne isim koydunuz bakayım ona? dedi. 

- Harb ismini koydum, dedim. Resûlüllah bu ismi beğenmedi. 

- Hayır, o Hasan'dır, dedi. 

Hüseyin doğduğu zaman da, ona yine sevdiğim Harb ismini verdim. Resûlüllah yine geldi. 

- Gösterin oğlumu bana. Ne isim koydunuz ona? dedi. 

- Harb ismini koydum, dedim. 

- Hayır, o Hüseyin'dir, buyurdu. 

Daha sonra 3. bir oğlumuz oldu. Ona da Harb ismini koydum. Resûlüllah gelip, ne isim 

koyduğumuzu sordu. 

Harb ismini koydum, deyince, 

- Hayır, o Muhassindir, dedi. Sonra da: 

- Ben, bunlara Hârun Peygamberin oğulları olan Şebber, Şebir ve 

Müşebbir'in isimlerini koydum, dedi. 

İbranice olan Şebber isminin arapça karşılığı Hasan, Şebir'in Hüseyin, Müşebbir'in 

de Muhassin idi. 

Rivayete göre her üç torunun doğumunda da, Hz. Cebrail gelip Peygamberimize 

onlara koyacağı ismi bildirmişti. 

İKİ GÜL 

Medine'de Peygamberimizi evinde konuk eden, İstanbul Eyüp semtinde medfun 

bulunan büyük sahabi Ebu Eyyûb Ensari, bir gün Resûlüllah'ın huzuruna girmişti. 

Hasan'la Hüseyin Efendimizin önünde oynuyorlardı. 

39

- Ya Resûlâllah! Sen bunları çok mu seviyorsun? 

diye sordu. 

Resûlüllah: 

- Nasıl sevmem. Bunlar benim dünyada kokladığım iki güldür, cevabını verdi. 

ÇOCUKLARIN GÜREŞİ 

Peygamberimiz bir gün mescidin önünde oturuyordu. Torunları Hz. Hasan ile 

Hüseyin birbirleriyle güreşmeğe başladılar. Peygamberimiz gülerek: 

- Ha gayret Hasan, göreyim seni, yakala Hüseyin'i, diye Hz.Hasan'dan taraf 

çıkınca Hz.Ali: 

- Ya Resûlâllah! Sen Hüseyin'den taraf olmalı değil mi idin? Hasan ondan daha 

büyük, dedi. 


- Baksana Cebrail de Hüseyin'e: "Haydi Hüseyin, ha gayret, göreyim seni," diyor, 

cevabını verdi. 

HÜSEYİN'İ SEVMEK... 

Peygamberimiz bir gün ashabı ile davet edildiği bir yemeğe gidiyordu. Sokakta 

çocuklarla oynayan torunu Hüseyin'e rastladı. Peygamberimiz ashabını geride 

bırakarak ilerledi. Ellerini açarak Hüseyin'i tutmak istedi. Hüseyin bir oraya bir 

buraya kaçıyor, Peygamberimiz de gülerek onu tutmaya çalışıyordu. En sonunda 

tuttu. Onu öpüp bağrına bastı: 

- Hüseyin bendendir, ben de Hüseyindenim. Allah Resulünü seven, Hüseyin'i 

sever. Hüseyin benim torunumdur, dedi. 

EHL-İ BEYT SEVGİSİ 

Hz.Aişe annemiz anlatıyor: Peygamberimiz bir sabah üzerinde siyah kıldan 

dokunmuş nakışlı Yemen işi bir örtü olduğu halde eve çıkageldi. Biraz sonra yanına 

Hasan geldi. Onu hemen örtünün altına aldı. Sonra Hüseyin geldi. Onu da yanına aldı. 

Sonra Fatımâ geldi. Onu da örtünün içine aldı. Daha sonra Ali geldi. Onu da örtünün 

altına aldıktan sonra: 

- Allahım, bunlar benim Ehl-i Beytimdir, Bunlardan günah kirini gider ve 

kendilerini tertemiz yap, diye dua etti. 

PEYGAMBERİMİZİN YABANCI DİL ÖĞRENMESİNİ EMRETTİĞİ ÇOCUK 

Peygamberimiz Medine'ye hicret ettiği sıralar, ünlü sahabi Zeyd bin Sabit, 11 

yaşında idi. Babası hicretten 5 yıl evvel, Arapların kendi aralarında yaptıkları Buas 

savaşında öldürülmüştü. Zeyd babasız olarak büyümüştü. Çok zeki idi. 

Peygamberimizle karşılaşmasını kendisi şöyle anlatır: 

"Medine'ye gelince Peygamberimize akrabalarım beni götürdüler. 

- Ya Resûlâllah. Bu çocuk Neccar oğullarındandır. Sana inen 17 sureyi ezbere 

bilir, dediler. Resûlüllah, bana bildiğim sûreleri okuttu. Ben de okudum. Bu, Allah 

Resulünün çok hoşuna gitti. 

Bir süre sonra Resûlüllah beni yanına çağırdı. 

- Ey Zeyd, sen Yahudilerin yazısını ve dilini benim için öğren. Bana bu dilde 

yazılmış yazılar gelir. Ben de aynı dilde cevap veririm. Bunu Yahudi tercümanlara 

yaptırırım, fakat yemin ederim ki, bu konuda onlara pek güvenim yok, dedi. 

Resûlüllah'ın bu isteği üzerine ben İbranice'ye çalışmağa başladım. 15 gün 

dolmadan öğrendim. Rahatça okuyup yazabilir hale geldim. Artık Resûlüllah 

Yahudilere bir şey yazacağı zaman beni çağırır, bana yazdırır, onlardan birşey gelirse 

40

ana okuturdu. 

Resûlüllah Efendimiz bir süre sonra yine bana: 

- Sen Süryanice'yi de güzelce okuyup yazacak şekilde öğren. Çünkü bana Süryanice 

yazılar da geliyor, dedi. 

17 gün içinde Süryanice'yi de iyice öğrendim. Resûlüllah'a gelen yazıları okumaya 

başladım. 

RESÛLÜLLAH ÇOCUKLARA KONAN İSİMLERİ UYGUN BULMAZSA DEĞİŞTİRİRDİ 

Cufi kabilesinin reislerinden Ebû Sebrenin iki oğlu vardı. Bir gün oğulları Sebre ve 

Aziz'i yanına alarak Medine'ye gelmiş, Resûlüllah'ın huzuruna çıkarak Müslüman 

olmuştu. Peygamberimiz Ebû Sebre'ye: 

- Bunlar senin çocukların mı? diye sordu. O da: 

- Evet, dedi. Resûlüllah Efendimiz, Aziz adlı çocuğa: 

- Senin ismin nedir? diye sordu. 

- Aziz, deyince Peygamberimiz: 

- Hayır, Aziz olan ancak Allah'tır. Sen Abdurrahmansın. İsimlerin Allah'a en 

sevimli olanı, Abdullah ve Abdurrahman isimleridir, buyurdu. 

ÇOCUĞUN İBADETİNDEN ANA-BABASINA SEVAP YAZILIR 

Peygamberimiz Veda haccı için Mekke'ye gidiyordu. Yolda bir kafileye rastlayıp 

onlara selâm vermiş. 

- Siz hangi topluluktansınız? diye sormuştu. 

Onlar da: 

- Müslümanız, diye cevap vermişlerdi. 

Peygamberimizin rastladığı bu cemaat arasında, havdeç içinde bir kadın ve yanında 

da küçük oğlu bulunuyordu. 

Kadın oğlunun kolunu tutup havdeçten dışarı çıkararak: 

- Ya Resûlallah! Bu küçük oğlum hac yapabilir mi? diye sordu. Peygamberimiz: 

- Evet, yaptığından sana da sevap vardır, buyurdu. 

RESÛLÜLLAH 15 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLARA SAVAŞI ÖĞRETMEZDİ 

İslâm ordusu Uhud savaşına gidiyordu. Medine dışındaki Şeyheyn vadisinde 

konaklamıştı. Peygamberimiz burada, askerleri gözden geçirdi. Aralarında yaşı 

onbeş'ten küçük olanlar da vardı. Peygamberimiz onları ayırıp geri göndermek istedi. 

Rafî bin Hadic te onlardan biriydi. 

Ashaptan bazıları: - Ya Resûlallah! Rafî çok iyi eğitimlidir, düşmana iyi ok 

atar, diyerek onun ordu ile birlikte gelmesini istediler. 

Peygamberimiz Rafî'ye yeniden baktı. Gelişkin görünce, orduda kalmasına 

müsaade etti. 

Olayın gerisini Rafî'nin kendinden dinleyelim: 

"Ayaklarımda mestlerim vardı. Ayağımın ucuna basarak uzun görünmeye 

çalışıyordum. Nihayet Resûlüllah, benim orduda kalmama izin verdi. Bana müsaade 

edilince yaşı küçük olduğu için ordudan çıkarılanlardan Semure isimli arkadaşım, 

babasına koştu. 

- Babacığım! Resûlüllah Rafî'ye müsaade etti. Beni ise geri çevirdi. Halbuki ben 

daha güçlüyüm, güreşte ben Rafi'yi yıkabilirim, dedi. 

Semure'nin babası Sinan, Peygamberimize başvurarak: 

41

- Ya Resûlallah! Sen benim oğlumu geri çevirdin. Rafî'ye ise müsaade ettin. 

Halbuki oğlum, onu güreşte yener, dedi. 

Resûlüllah benimle Semure'nin güreşmemizi istediler. Güreştik. Semure 

gerçekten beni yıktı. Bunun üzerine onun da orduda kalmasına izin verildi." 

Ashabın ileri gelenlerinden Ebu Said'i Hudri de Uhud günü onüç yaşında olduğunu 

ve Peygamberimiz tarafından ordudan geri çevrildiğini söyler ve şöyle anlatır: 

"Babam elimden tutup: 

- Ya Resûlallah! Bu iri kemiklidir. Müsaade ederseniz orduya katılsın, dedi. 

Peygamber Efendimiz, beni tepeden tırnağa kadar süzdü ve: 

- Geri çevir onu, buyurdu. 

Bunun üzerine babam da beni Medine'ye geri yolladı." Hz. Ömer'in oğlu Abdullah da 

Uhud günü 14 yaşında olduğunu ve Peygamberimiz tarafından geri çevrildiğini söyler. 

Anlaşılan o ki, çocuklar çocuk yaşlarda çocukluklarını yaşamalı; savaş yüzü 

görmemeli, eline silah almamalı. Resûlüllah Efendimiz bazı istisnalar dışında, 15 

yaşından küçük çocukların savaşın kanlı yüzü ile karşılaşmasına izin 

vermemiştir. 

GENÇLERİ KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR EDİNMEKTEN KORUMAK İDARECİLERİN 

SORUMLULUKLARIDIR 

Peygamberimizin amcası Abbas'ın oğlu Fazl, güzel yüzlü, ak tenli, çok yakışıklı 

bir gençti. 

Veda haccı sırasında Peygamberimizin yanından hiç ayrılmamış, Kurban 

bayramının ikinci günü Mina'ya şeytan taşlamağa Resûlüllahla beraber gitmişti. 

Yolda yürürken önlerinden bir grup kadın, koşarak geçmişti. Genç Fazl, onlara 

bakmağa başladı. Peygamberimiz, Fazl'ın kadınlara baktığını görünce, elini onun 

yüzüne tuttu. Fazl yüzünü biraz yana çevirerek tekrar bakmak istedi. Peygamberimiz, 

yine onun yüzünü perdeledi. 

O sırada bir Bedevi, terkisinde kızı olduğu halde, yanlarından geçti. Fazl, genç 

kızı görünce dayanamayıp ona da bakmağa başladı. Peygamberimiz yine Fazl'ın 

yüzünü kızdan başka tarafa çevirdi. 

Aynı anda, genç ve güzel bir kadın, Peygamberimizin yanına gelmiş 

- Ya Resûlallah! Babam çok yaşlı, hayvan üstünde duramıyacak durumda. 

Böyle iken üzerine hac farz olmuş bulunuyor. Ben onun yerine haccedersem 

geçerli olur mu? Babam hac ibadetini yerine getirmiş sayılır mı? diye sormuştu. 

Peygamberimiz ona: 

- Olur. Babanın yerine sen haccedebilirsin, buyurdu. 

Genç Fazl, gözlerini bu sefer de bu kadına dikmiş bakıyordu. Peygamberimiz, yine 

onun başını tutup başka yöne çevirdi. Ve şu uyarıyı yaptı: 

- Amcamın oğlu! Bugün (kurban günü) kişinin kulağına, gözüne, diline 

sahip olması gereken, tüm günahlarının affedileceği özel bir gündür. 

Ona göre davran... 

Fazl'ın babası Abbas, Hz.Peygamber ile Fazl arasında geçenleri görmüştü. 

- Ya Resûlallah! Amca oğlunun yüzünü ne için çevirdin? diye sordu. 


- Bir delikanlı ile bir genç kızın bakıştıklarını gördüm de aralarına şeytanın 

girmesinden korktum, buyurdu. 

Peygamberimizin kadınlara şefkati 

KADINLARA DÜNYADA İLK OLARAK SİYASİ HAKKI PEYGAMBERİMİZ TANIMIŞTIR 

42

Hicretin 6. yılındaydı. Zeyd bin Harise komutasında 170 kişilik bir askeri birlik, 

Şam'dan gelen Kureyş kafilesine baskın vermiş, kervanı ele geçirmişti. 

Peygamberimizin damadı Ebul-As da bu kervanda idi. 

Ebul-As Peygamberimizin büyük kızı Hz. Zeyneb'in kocası idi. Bedir'de müşrikler 

safında savaşırken Müslümanların eline esir düşmüştü. Peygamberimiz, İslama 

girmeye yanaşmadığı için, onu, kızı Zeyneb'i Medine'ye yollaması karşılığında serbest 

bırakmıştı. 

Zeynep'le Ebul-As birbirlerini severlerdi. Ne var ki, şimdi aradaki inanç çatışması, 

bu ayrılığı gerekli kılıyordu. 

Ebul-As dürüst, güvenilir bir kişiydi. Bu yüzden Kureyş'ten bazıları ona mallarını 

teslim etmişler, ticaret için Şam'a göndermişlerdi 

Askeri birlik, Ebul-As'la birlikte, yanındaki emanet mallan da ele geçirmişti. 

Kervan Medine'ye getirildiğinde, bu mallar ganimet olarak mücahitler arasında 

bölüştürüldü. 

Ebul-As o günün seher vakti, ayrıldığı hanımı Zeyneb'e: 

- Babandan bana eman (dokunulmazlık hakkı) al. Serbest kalayım., diye haber 

gönderdi. 

Peygamberimiz müslümanlara sabah namazını kıldırdığı sırada, Hz. Zeynep başını 

odasından çıkararak: 

- Ey insanlar! Ben Resûlüllah'ın kızı Zeyneb'im. Eski kocam Ebul-As'ı 

himayeme aldım, diye seslendi 

Peygamberimiz selam verince, ashabına döndü: 

- Ey insanlar! Benim işittiğimi siz de işittiniz mi? diye sordu. 

- Evet, dediler. Peygamberimiz bunun üzerine: 

- Sizin işittiğiniz konuda şu ana kadar ben de bir şey bilmiyordum. Kadın- 

erkek bütün mü'minler birbirine eşit, tek vücut, tek el hükmündedirler. Onlara, 

yakın akrabalarını himaye etmeleri yaraşır, buyurdu. 

Bir kimseyi himayesine alarak eman verme (dokunulmazlık sağlama), o devirde 

çokça başvurulan, ama sadece erkeklerin kullandığı siyasi bir haktı. Peygamberimiz 

bu hakkı, kızının şahsında bütün kadınlara da tanımış oluyordu. 

Peygamberimiz Mescidden çıkınca, doğruca kızı Zeyneb'in yanına gitti. 

- Senin eman verip himayene aldığın kişiyi biz de himayemize aldık, dedi. 

Hz. Zeynep, babasından habersiz böyle bir davranışta bulunma sebebini, şöyle izah 

etti: 

- Babacığım, Ebul-As, hem akrabamızdır, amcamızın oğludur. Hem de çocuğumun 

babasıdır. O sebeble onu himayeme aldım. 

Ebul-As serbest bırakılınca, Mekke'ye hemen dönmedi. Zeynep'ten, kervanla 

birlikte ele geçirilen emanet mallarını geri alması hususunda da aracılık yapmasını 

istedi. 

Zeynep, sevdiği kocasının bu dileğini de kıramadı. Babasının yanına gitti. Ebul- 

As'ın mallarının da iade edilmesini rica etti. 

Peygamberimiz kervanı ele geçiren askerlere haber gönderdi. Gelince onlara: 

- Siz Ebul-As'm benim damadım olduğunu biliyorsunuz. Şimdi onun mallarını ele 

geçirmiş bulunuyorsunuz. O mallar size Allah'ın nasip ettiği ganimet malıdır. Ben 

şimdi sizden Ebul-As'a iyilik etmenizi, ele geçirdiğiniz mallarını ona iade etmenizi 

istiyorum. Tabii ki siz uygun görürseniz verirsiniz. Geri vermek istemezseniz, zaten o 

sizin hakkınızdır, buyurdu. 

Allah Resulüne gönülden bağlı askerler: 

43

- Hayır ya Resûlallah! Sizin arzunuz başımız üstünedir. Tüm dünyanın servetlerinden 

değerlidir. Biz ona, mallarını hemen iade edeceğiz, dediler 

Herbiri, almış olduğu en küçük bir eşya parçasını bile, tereddüt etmeden getirip 

geri verdiler. 

Ebul-As, mü'minlerin Allah Resulüne olan bu bağlılık ve itaatlerine hayran 

olmuştu. İslâmiyet hakkındaki tereddütleri tamamen gitmiş, kesin kararını vermişti. 

Geriye aldığı mallarla sevinç içinde Mekke'ye döndü. Hak sahiplerine mallarını tek 

tek dağıttı. Malları teslim işini bitirdikten sonra: 

- Ey Kureyş cemaatı, herhangi birinizin, yanımdaki mallardan alacağı bir şey kaldı 

mı? diye sordu. 

- Hayır, vallahi kalmadı, dediler. 

- Size olan sözümü yerine getirdim mi? diye sordu. 

- Evet, vallahi sözünü tam yerine getirdin. Hayırla mükafatlanasın. Biz seni şerefli 

ve vefalı bulduk, dediler. 

Ebul-As rahatlamıştı. Artık Medine'de iken verdiği kararı açıklayabilirdi: 

- Allah'a yemin ederim ki, ben, daha yanınıza gelmeden İslama girmiş, 

Medine'de kalmaya kesin niyetlenmiştim. Fakat mallarınıza el koymak için 

Müslüman olduğumu sanmanızdan çekinerek, şu ana kadar bu kararımı gizli 

tuttum. Artık bir engel kalmadı, dedi, ve halkın gözü önünde şehadet kelimesini 

getirerek Müslüman olduğunu ilan etti. 

Medine'ye döndüğünde. Peygamberimiz onu bu yaptığından dolayı iltifatla 

karşıladı. Kızı Zeyneb'i yeni bir nikah yapmadan, eski nikahı ile ona iade etti. 

Sevenler birbirine kavuşmuş, Mekke'deki eski mutlu aile yuvası yeniden 

kurulmuştu. 

ÜMMÜ HANİ'YE VERİLEN EMÂN HAKKI 

Peygamberimizin amcası Ebu Talib'in kızı, Hz. Ali'nin ablası Ümmü Hani, 

Mekke'nin fethi gününde, müşrikler içinde bulunan üvey oğlu İbn-i Hübeyre'ye eman 

vermişti. 

Ümmü Hani, çok önce Müslüman olmuş, fakat Medine'ye hicrete bir türlü imkân 

bulamamıştı. Yanında üvey oğlu vardı. Onu İslama ısındırmak için uğraşıyordu. 

Mekke'nin fethinde, kardeşi Hz. Ali, Ümmü Hani'nin yanına gelince, onun müşrik 

olan üvey oğlunu öldürmek istemişti. Fakat Ümmü Hani kapıyı Hz. Ali'nin yüzüne 

kapıyarak Peygamberimizin huzuruna gitti. Ve durumu ona anlattı. Üvey oğluna eman 

verdiğini, Hz.Ali'nin ise bu emanı tanımadığını, onu öldürmek isteğini bildirdi. 

Hz.Resûlüllah: 

- Senin eman verdiğin kimseye, biz de eman verdik, diyerek onun bu siyasi 

hakkını kabul etti. 

KIZLARINA ŞEFKAT EDİNCE CENNETİ KAZANDI 

Kadının birisi, iki kızı ile birlikte, Hz.Âişe'nin yanına gelmişti. Hz.Âişe kadına 3 

tane hurma ikram etti. Kadın hurmalardan birini bir kızına, birini diğer kızına verdi. 

Birini de kendine ayırdı. Tam yemeğe hazırlanıyordu ki, kızlarının hurmalan yeyipte 

elindeki hurmaya baktıklarını gördü. Yemekten vazgeçti. Hurmayı iki parçaya bölüp 

yine kızlarına verdi. 

Onun bu hareketinden Hz.Âişe annemiz duygulanmıştı. Kadın ayrılıp gittikten 

biraz sonra Allah Resulü eve uğradı. 

Hz. Âişe kendini duygulandıran bu olayı, Peygamberimize anlattı. Ve ondan 

kadının durumunu sordu 

44

Allah Resulünün cevabı, kadınlar adına çok sevindiriciydi: 

- Ya Âişe! Yaptığı bu iş, o kadına cenneti kazandıracaktır. O, kızlarına 

şefkat ettiğinde, Allah ta ona şefkat buyurdu, günahlarını affetti." 

Bilindiği gibi, cahiliye çağında Araplar arasında kız çocuklarına hiçbir değer 

verilmez, hattâ onları diri diri toprağa gömmekten bile çekinilmezdi. 

İşte Peygamberimiz, bu batıl anlayışı yıkarak, kızları hor ve hakir görmeyi 

yasakladığı gibi; bir annenin kızlarına gösterdiği şefkat ve merhamet sebebi ile, 

Cenneti bile kazanabileceğini haber veriyordu. 

HER KONUDA KIZ - ERKEK EŞİTLİĞİ 

Adamın biri Peygamberimizin yanında otururken, yanına çocuklarından biri 

gelmişti. Adam çocuğunu öpüp dizine oturttu. Biraz sonra adamın kızı da çıkageldi. 

Onu ise, öpmeden önüne oturttu. Allah Resulü bu farklı davranışı görmüştü. Adama: 

- Aralarında eşit muamele yapmıyacak mısın? 

diyerek ikazda bulundu. Erkek çocuğunu öptüğü gibi, kız çocuğunu da öpmesi, 

sevgide ayrımcılık yapmamasını emretti. 

Efendimizin bu sözüne dayanarak, İslâm âlimleri, ana-babanın çocukları arasında 

kız-erkek ayrımı yapmadan, eşit davranması lüzumunu dile getirmişlerdir. Bir kısmı, 

bu eşitliğin hediye vermede şart olduğunu belirtirken, bazıları da öpücüğe varıncaya 

kadar dışa akseden her davranışta gerektiğini ileri sürerler. 

Esasen çocuklar arasında farklı muamele yapılmasına onay olsaydı, bu farklılığın 

kızlar lehine olması uygun olurdu. Nitekim bu hususta Peygamberimiz şöyle 

buyurmuşlardır: 

— Bağış ve hediyede çocuklarınızın arasını eşit tutun. Eğer ben birini üstün 

tutacak olsaydım, kızları üstün tutardım." 

KADINI MİRASTAN MAHRUM EDEN İLKEL ZİHNİYET NASIL YIKILDI? 

Hicretin 3.yılında vuku bulan Uhud Harbi'nde İslâm Ordusu 70 kadar şehid 

vermişti. Sa'd Bin Rebî adlı sahâbî de, bunlar arasındaydı. Geride hanımı ile iki 

küçük kızı kalmıştı. 

Peygamber Efendimiz, Uhud'dan Medine'ye döndüğünde, şehirde fazla 

kalamamış, yine Uhud gazilerinden teşkil ettiği yeni bir askerî birliğin başında 

müşrik kuvvetlerini takibe çıkmıştı. Maksadı, düşmanın toparlanıp Medine'ye ansızın 

baskın yapması ihtimalini bertaraf etmekti. 

Peygamberimizin bu meşguliyeti esnasında Sa'd bin Rebî'nin erkek kardeşi gelip 

Sa'd'ın bütün mirasını almış, hanımı ile küçük iki kız çocuğuna hiçbir şey 

bırakmamıştı. Zira, Cahiliye devri âdetlerine göre, ölenin sadece oğluna miras düşer, 

kız çocuklarına ve hanımına mirastan hiçbir pay verilmezdi. Bu durumda mirası, 

ölenin erkek kardeşleri alırlardı. 

Hz.Sa'd şehid düştüğü sıralarda da cemiyette bu anlayış yürürlükteydi. İslâm'ın miras 

taksimi ile ilgili hükmü henüz gelmemişti. Hz. Sa'd'ın kardeşi de bu yaşanan örfe 

göre, onun bütün mirasına el koymuştu. 

İslâm ordusu düşman takibinden geri döndüğünde, Sa'd'ın hanımı,' 2 küçük kızını 

da yanına alarak Allah Resulünün huzuruna çıktı. 

- Yâ Resûlallah, şunlar Sa'd'ın kızlarıdır. Babaları Uhud'da şehid oldu. Kızların 

amcası gelip onun bütün mallarını aldı. Şu yavrulara hiçbirşey bırakmadı, dedi. 

Peygamberimiz anlatılanları dinledikten sonra: 

- Her halde Allah bu hususta bir hüküm indirecektir, hele biraz bekleyin 

bakalım, karşılığını verdi. 

Nitekim çok geçmedi. Yüce Allah Peygamberimize Nisa Süresindeki miras âyetini 

45

indirdi. Bu âyette, mirastan "ölenlerin hanımına ve erkek çocuklarıyla birlikte kız 

çocuklarına da pay ayrılması" emrediliyordu. 

Bu hükümler inince Peygamberimiz Sa'd'ın hanımını ve mirasın tümüne el koyan 

kardeşini huzuruna çağırttı. 

Sa'd'ın kardeşine : 

- Sa'd'ın mirasının 3'te 2'sini kızlarına, sekizde birini hanımına ver, geri kalanı 

da senindir," buyurdu. 

Bu hükmü duyan Hz. Sa'd'ın hanımı Amre, sevinçten kendini tutamıyarak 

ALLAHÜ EKBER diye tekbir getirdi. Yüksek sesle getirilen bu tekbiri Mescit'tekiler 

de duymuşlar, yeni bir hüküm indirildiğini anlamışlardı. 

Gerçekten de böyle bir sevince fazlasıyla değecek bir durum ortaya çıkmıştı. 

Yüzyıllardır süregelmekte olan Câhiliye devrinin insanlık dışı âdetlerinden biri daha, 

bu hükümle ortadan kaldırılmış; kadınları mirastan mahrum eden ilkel zihniyete son 

verilmişti. 

ZORLA EVLENDİRİLEN KADINI PEYGAMBERİMİZ SERBEST BIRAKTI 

Hansa bint-i Hizam'ın kocası, Uhud savaşında şehid düşmüştü. Hansa güzel bir 

kadındı. Dul kalınca isteyenleri çok oldu. 

Bir gün babası sevinçli olarak Hansa'nın yanına girdi. Ve şöyle dedi: 

- Sana bir müjdem var kızım. 

- Nedir o babacığım? 

- Seni Avf oğullarından birisiyle evlendirdim. 

Hansa, babasına itiraz etti. 

- Bana haber vermeden nasıl evlendirirsin? 

- Emrime karşı mı çıkıyorsun? 

- Hayır ama niye? Önce bana haber vermeliydin? 

Babası kızmıştı: 

- Benim seçtiğim adamdan başkasıyla evlenmiyeceksin, dedi. 

Hansa, talipleri arasında Ebu Lübabe adlı biri ile evlenmek istiyordu. Gönlü 

ondaydı. Babası ise, emr-i vaki yapmış, onu istemediği biri ile evlendirmeye kalkmıştı. 

Bu davranış, Cahiliye devrinde normaldi. Kadınlara kimse kocasını seçme hakkı 

tanımaz, babanın uygun göreceği kimse ile evlenmek zorunda bırakılırdı. Halbuki 

şimdi İslâm gelmişti. Her konuya yeni bir anlayış ve hüküm getiren İslâm, kadınların 

bu mağduriyetine de acaba yeni bir hüküm getirmiş miydi? Hansa bu düşünceyle, 

derhal Allah Resulüne gidip halini arzetti. 

- Ya Resûlallah. Babam haber vermeden beni biri ile nikahladı. Halbuki benim 

gönlüm başkasında. Ne yapayım? Babamın verdiğine mi gideyim, yoksa gönlümün 

istediği ile mi evleneyim? dedi. 

Peygamberimiz cevaben: 

- Onunla nikahın yoktur. İstediğin kimse ile evlenebilirsin, buyurdu. 

Bu cevap üzerine Hansa rahatlamış, bir cahiliye âdeti daha, böylece yıkılmıştı. 

Kişinin hayat arkadaşını kendinin seçmesinden, gönülden benimsemesinden 

doğal bir şey olamazdı. Peygamberimiz, kadınlardan bu hakkı yokeden Cahiliye 

anlayışını, bu vesile ile ortadan kaldırıyor, kadına evlilik konusunda büyük bir 

genişlik ve hürriyet tanıyordu. 

KOCASINI ÇİRKİN BULUP İMTİZAÇ EDEMİYEN KADINI, PEYGAMBERİMİZ 

SERBEST BIRAKTI 

46

Abdullah bin Übey'in kızı Cemile, ilk kocası Hanzale Uhud'da şehid düşünce, Ensarın 

hatibi namıyla meşhur Sabit bin Kays ile evlenmişti. Ancak Cemile, onunla imtizaç 

edememiş, bu yüzden aralarında geçimsizlik başgöstermişti. Resûlüllah Efendimiz 

durumun farkına varınca: 

- Cemile, Sabit'in neyini beğenmiyorsun? Diye haber gönderdi. 

Cemile cevaben: 

- Ya Resûlallah! Sabit'i dini ve ahlâkı yönünden ayıplayamam. 

Vallahi çirkinliğinden dolayı, ondan bir türlü hoşlanamıyorum. Ve ona soğuk 

davranmaktan kendimi alamıyorum, dedi. 

Resûlüllah Efendimiz, Cemile'nin bu açık itirafı üzerine, karı-koca arasında artık 

geçimi temin etmenin imkânsız olduğunu gördü. 

Ayrılmalarında iki taraf için de, fayda vardı. Evli kaldıkları sürece, birbirlerini 

daha çok kıracaklar, günahlara gireceklerdi. Bu yüzden Cemile'ye: 

- Sabit evlenirken sana mehir olarak ne vermişti? diye sordu. 

Cemile: 

- Bir bahçe, dedi. Peygamberimiz: 

- Senden boşanırsa, bahçeni ona geri verir misin? diye sordu. 

O da: 

- Evet, cevabını verince, Peygamberimiz Sabite, mehir olarak verdiği bahçeyi 

geri almasını emretti. Ve onları birbirlerinden ayırarak, evlilik bağına son verdi 

Peygamberimizin toplumdaki muhalif gruplarla (münafıklar-yahudiler) 

ilişkileri 

"LÂİLAHE İLLALLAH DİYENİ ÖLDÜRMEKTEN MENEDİLDİM" 

Uhud dönüşünde, Medine'deki İslâmın gizli muhalifleri münafıklarla Yahudiler, 

Uhud yenilgisini bahane ederek Peygamberimiz aleyhine geniş çaplı bir kampanya 

başlatmışlardı. Savaşta büyük yaralar alan Müslümanları, sinsi propagandalarla moral 

yönünden çökertmek, şüphe ve tereddüde düşürmek istiyorlardı. 

- Muhammed hak Peygamber olsaydı, başına böyle şey gelmezdi. Bugüne kadar 

hiçbir Peygamberin bu şekilde ne yenildiği, ne de kendisinin ve arkadaşlarının 

yaralandığı görülmüştür, diyorlardı. 

Halbuki Peygamberler de bir insandı. Risalet (Peygamberlik) kimliğinin yanında, 

beşeriyet (insanlık) vasıflan da vardı. Allah onları, insanlara maddî ve manevî her 

konuda rehber ve örnek yapmıştı: Her insanın başına gelen şeyler, onların da başına 

gelecek, herkesin yapmak zorunda olduğu işleri onlar da yapmak durumunda kalacaktı 

ki, insanlara rehber ve önderlik vazifesini yapabilsinler. 

Peygamberin her işi mu'cize, her hali olağanüstü olsa idi, kimseye rehber olamaz, 

insanlar onu örnek alıp taklit edemezlerdi. Bu yüzden Peygamberimiz de, herkes gibi 

aç olur, susuz kalır, yaralanır, hastalanır, yorulur, sıkıntı ve zahmet çekerdi. Kah galip 

gelir, kah yenik düşerdi. 

Münafıkların ve Yahudilerin menfi propagandalarının yoğunluk kazandığı bir 

sırada, Hz.Ömer, Peygamberimizin huzuruna çıktı. Yahudi ve münafıklardan bu kabil 

söylentileri yayan kışkırtıcıların öldürülmeleri için müsaade istedi. 

Peygamberimiz Hz. Ömer'i teselli etti. Telaşlanmamasını söyledi. Allah'ın, dinini 

ve Peygamberini üstün kılacağını, kimsenin bunu engelleyemeyeceğini belirtti. 

Yahudi kışkırtıcıları öldürme isteğine de: 

- Yahudiler bizim emniyetlerini sağlamaya, asayişlerini korumaya söz 

verdiğimiz vatandaşlarımızdır. Bu sebeple açıkça hıyanetleri ortaya çıkmadan 

47

onları söylentilere dayanarak cezalandıramam, cevabını verdi. Hz. Ömer: 

- Münafıklar hakkında ne buyurursun ya Resûlallah. İzin ver de, hiç olmazsa 

içimizdeki bu fitne odaklarını ortadan kaldıralım, dedi. Peygamberimiz: 

- Onlar, Allah'tan başka ilah olmadığına ve benim de Resûlüllah olduğuma 

şehadet ediyorlar değil mi? diye sordu. Hz. Ömer: 

Evet ya Resûlallah! Dilleriyle şehadet ediyorlar, ama bunu yürekten, inanarak değil, 

kılıçtan korunmak için yapıyorlar. Aslında onların size amansız bir kinleri var, dedi. 

Peygamberimiz Hz. Ömer'e şu karşılığı verdi: 

- Ben Lâ ilahe illallah Muhammedür-resûlüllah diyen kişileri öldürmekten 

kesinlikle men olundum. Madem ki onlar dışa karşı da olsa, şehadet kelimesini 

getiriyorlar, onlara dokunamayız. 

Fakat ya Ömer, sen üzülme. İslâm düşmanları bize bir daha Uhud'dakine benzer 

bir zarar eriştirmeye muvaffak olamayacaklardır. 

Hz. Ömer'in, Allah Resulünün bu müjdeli sözleri karşısında öfkesi yatıştı. 

Kaderin çok ibretli bir tecellisiydi bu. Peygamberimiz ve Müslümanlar Mekke'li 

müşriklerin eziyet ve zulümlerinden Medine'ye hicretle kurtulmuşlar, Mekke 

imtihanını yüz akı ile vermişlerdi. 

Fakat Medine'ye hicretlerinde, onları daha başka imtihanlar bekliyordu. 

Münafıkların ve Yahudilerin İslâm cemiyeti içinde kaynattıkları fitne kazanı, sinsi 

propagandalar, olumsuz kışkırtmalar, iftira ve tezvirler... Bu imtihan, zaman zaman 

Mekke'de verdikleri sabır imtihanından çok daha zor ve çetin geçiyordu. Fakat onlar, 

yine de büyük bir özveri ve metanetle bu işin de üstesinden geliyorlardı. 

Medine döneminde yaşanan bu gibi olaylar, kıyamete kadar İslâm cemiyetlerinde 

yaşanması muhtemel durumlara ışık tutmaktadır. İslâm düşmanlarından gelebilecek 

tehlikeler ve bunlara karşı alınması gereken tedbirler konusunda, mü'minlere uyarıcı 

olmuştur. 

Nitekim, İslâm'ın sinsi düşmanları, muhalif gruplar hiç bir devirde, hiçbir İslâm 

toplumunda tamamen yokolmamışlardır. Onlar, bazan cepheden İslâma saldırmışlar, 

çoğu zaman da Müslüman kisvesi altında sinsice çalışmışlar, Müslümanları İslâm'dan 

soğutucu taktik ve programlar icra etmişlerdir. 

Bütün bu olumsuz çalışmalara karşı, düşmanı öldürmek, yoketmek çare olmadığı 

gibi, çoğu zaman mümkün de değildir. Bu gibi sinsi plânlarla mücadelede mü'minlerin 

uyanık, ferasetli, sabırlı, metanetli olmaları gerekir. Onlara karşı bilinçli, azimli, bilgili 

bir mücadele ortaya konulmalıdır. 

İNSANLARIN DİLİYLE SÖYLEDİKLERİNİ ESAS ALIN, KİMSENİN KALBİNİ BİLEMEZSİNİZ 

Üsame bin Zeyd anlatıyor: 

- Resûl-i Ekrem bizi Cüheyne kabilesinden Harka oğulları üzerine savaşa 

göndermişti. Sabah olunca düşmanın yurduna vardık. Onları yendik. İçlerinden birine, 

Ensar'dan bir arkadaş ile yetiştim. Tam boynuna kılıcımı vuracakken: 

- La ilahe illallah, dedi. Arkadaşım bunu işitince geri çekildi. Ben ise, denileni 

samimi olarak söylemiyor, kılıç korkusundan diyor düşüncesi ile ona vurmakta 

tereddüt etmedim. 

Kumandan ve arkadaşlarım bana: 

- Allah'a yemin olsun ki, sen buyrulmadığın kötü bir iş yaptın. Lâ ilahe illallah 

diyen bir adamı öldürdün, dediler. 

Bu gibi sözleri işitince yaptığıma çok pişman oldum. Üzüntüden yemeden 

içmeden kesildim. Resûlüllah'ın yanına varınca arkadaşlarım olayı kendisine haber 

verdiler. Resûlüllah beni çağırdı. 

48

- Ya Üsame! Demek sen Lâ ilahe illallah diyen bir adamı öldürdün ha... dedi. 

Ve bu sözü 3 kere tekrar etti. 

- Ya Resûlallah, o bunu silahtan korktuğu için söyledi, dedim. Resûlüllah: 

- Bari adamın kalbini yaraydın da samimi olarak mı, yoksa yalandan mı 

söylemiş öğreneydin? buyurdu. 

Bana bunu o kadar çok tekrarladı ki, - Keşke, o gün yeni müslüman olaydım da 

o olay başımdan hiç geçmemiş bulunaydı, diye gönülden arzu ettim. 

MÜSLÜMANLARI BÖLEN CEHENNEME ATILIR 

Hicretin 5. yılında Müstalik oğulları kabilesinin reisi Haris bin Ebi Dırar 

Müslümanlar üzerine harekete geçmek niyeti ile etrafına adam toplamaya baş-lamıştı. 

Peygamberimiz bu durumu işitince, derhal 1000 kadar askerle bu kabile üzerine sefere 

çıkmıştı. 

Şaban ayında başlayan bu sefer, İslâm ordusunun kesin zaferi ile sonuçlanmış, 

İslâm aleyhine ortaya çıkabilecek zararlı bir girişim daha başlamadan imha edilmişti. 

İslâm ordusu içinde yer alan Münafıklar, bu galebeden çok rahatsız olmuşlardı. 

Sefer dönüşü İslâm ordusu Müreysi Kuyusu başında konaklamış, ihtiyaçlarını 

tedarik ediyordu. 

Hz. Ömer'in ücretle tuttuğu seyisi Cehcah bin Mes'ut ile baş münafık Abdullah bin 

Übey'in dostu Sinan bin Veber, kuyu başında suyu kullanma sırası yüzünden 

münakaşaya tutuşmuşlardı. Cehcah, münakaşa sırasında Sinan'a vurunca Sinan: 

- Yetişin ey Ensar cemaati! diye bağırmıştı. Bunun üzerine Cehcah da: 

- Yetişin ey Muhacir cemaati, diye seslenmişti. 

Ensar ve Muhacirlerden çevrede olanlar geldiler. Onların gelmesi ile, münakaşa 

birden büyüdü. Müslümanlar Mekkeliler, Medineliler diye 2 kampa ayrılıp birbirine 

girecek vaziyete geldiler. 

Muhacir ve Ensar'ın ileri gelenleri yetişip Müslümanları uyarıcı konuşmalar 

yaptılar. 

Bu sırada Peygamberimiz de, kavgayı duymuş, olay yerine gelmişti. 

- Ne oluyor? diye sordu. 

Bir Muhacir'in, Ensar'dan birine tokat vurduğunu, bu yüzden Muhacir ve Ensar 

arasına soğukluk düştüğünü, Müslümanların ikiye bölünüp karşı karşıya geldiklerini 

söylediler. Allah Resulü: 

- Bırakın şu cahiliyet dâvasını, bölücülük iddialarını... Çünkü o kötü bir 

âdettir. Mü'minleri bölen kimse, cahiliyet dâvası güttüğünden Cehenneme atılır, 

buyurdu. 

- Ya Resûlallah oruç tutsa, namaz kılsa, müslüman olduğunu söylese de mi? 

diye soruldu. Peygamberimiz: 

- Oruç tutsa, namaz kılsa, Müslüman olduğunu söylese de... buyurdu. 

Peygamberimizin bu ikâzından sonra Sinan, Cehcah üzerindeki hakkından vaz 

geçti. Olay da böylece yatışmış oldu 

BAŞ MÜNAFIK ABDULLAH BİN ÜBEY'İN KIŞKIRTMALARI 

Münafıkların reisi Abdullah bin Übey için, bu olay bulunmaz bir fırsattı. Derhal 

Ensar ve Muhacirleri birbirlerine düşürmek niyetiyle kışkırtma faaliyetine girişti. 

Kendi kavim ve kabilesinden bazı kimselere şu konuşmayı yaptı: 

- Gördünüz mü şu Muhacirlerin yaptığını. Kendi yurdumuzda bize üstünlük 

tasladılar. Fakat bunu, siz kendi elinizle yaptınız. Yurdunuzu, yuvanızı onlara peşkeş 

çektiniz. Mallarınızı onlarla bölüştünüz. Onlar uğrunda ölüp yavrularınızı yetim 

ettiniz. Ve azaldınız, onlarsa çoğaldılar. Yemin olsun ki, Medine'ye bir dönelim, 

izzetli ve kuvvetli olan, zelil ve zayıf olanı muhakkak oradan sürüp çıkaracaktır. 

49

Bu sözleri duyanlar arasında Hazreç kabilesinin gençlerinden Zeyd bin Erkam da 

vardı. Zeyd bu sözlere çok kızdı: 

- Vallahi bu kavmin içinde zillettik, azlık ve nefretlik olan bir kişi varsa o da 

sensin. Hazret-i Muhammed ise, Allah tarafından aziz kılınmıştır, diyerek karşılık 

verdi. 

Sonra da Abdullah bin Ubey'in bu kışkırtıcı sözlerinin mü'minleri birbirine 

düşürmesinden korkarak, durumu haber vermek üzere Resûlüllah Efendimize koştu. 

Duyduklarını tek tek söyledi. Peygamberimiz son derece üzüldü bu habere. Fakat yine 

de hemen İbn-i Übey hakkında hüküm vermedi. Durumu soruşturmaya başladı. Zeyd 

bin Erkam'a: 

- Ey genç! Sen ona kızmış, bu yüzden öyle söylüyor olmayasın, diye sordu. 

Zeyd: 

- Hayır, vallahi ben bunları ondan işittim, dedi. 

- İşittiklerini yanlış anlamış olmayasın? 

- Hayır ya Nebiyyellah! Aynen bu kulaklarımla duydum. İşittiklerimde bir 

yanlışım yok. 

- Onun hakkında sana bir benzetme, yakıştırma yapılmış olmasın? 

- Hayır vallahi. Ben bu sözleri onun ağzından bizzat işittim. 

Zeyd'in bu ifşasından sonra, Abdullah bin Übey'in sözü, bir anda ordugahta 

duyulmuş oldu. Artık halk arasında bu sözden başka konuşulan söz yoktu. İbn-i 

Übey ise, sözlerini inkâr ediyordu. Ensar'dan bir topluluk, Zeyd bin Erkam'ı 

tövbeye davet ettiler: 

- Sen kavmimizin büyüğüne, söylemediği bir şeyi söyledi demekle haksızlık ettin, 

dediler. Zeyd ise, Allah'a yemin ederim ki, ben bu sözleri ondan işittim. Hazreç içinde 

benim en sevdiğim kimse, o idi. Fakat bu sözleri değil ondan, babamdan bile işitse 

idim, zararına engel olması için, Allah Resulüne söylemekte tereddüt etmezdim. Bu 

hususta Allah'ın vahiy indirip hangimizin yalancı olduğunu bildireceğini umuyorum, 

dedi ve Cenab-ı Hakka: "Allahım, Peygamberine, verdiğim haberi doğrulayacak 

vahyi indir" diye dua etti. Zeyd genç biri idi. Abdullah bin Übey ise, kavmi arasında 

itibarı yerinde, nüfuzlu, sevilen ve sayılan bir kimseydi. Bu yüzden kimse Zeyd'in 

sözüne itibar etmiyor, İbn-i Übey'in doğru söylediğine inanıyorlardı. Gördükleri yerde 

de, Zeyd'i kınıyorlardı. Zeyd utancından Peygamberimizin yanına bile yaklaşamaz 

olmuştu. 

PEYGAMBERİMİZ, MÜ'MİNLER ARASINDA FİTNE'YE YOL AÇACAK 

DAVRANIŞLARA İZİN VERMEZDİ 

Peygamberimiz ve Ashab'ın ileri gelenleri, Abdullah bin Übey'in gerçek mahiyetini 

biliyorlardı. Bu kışkırtmayı onun yaptığından emindiler. Hatta Hz.Ömer: 

- Ya Resûlâllah! Bırak beni şu münafık İbn-i Übey'in boynunu vurayım. Onu 

Muhacirlerden birinin öldürmesini uygun görmezsen kendi kabilesinden Sa'd bin 

Muaz'a veya Muhammed bin Mesleme'ye emret. Onlar öldürsünler, demişti. 

Peygamberimiz bu tekliften hiç hoşlanmadı: 

- Öldürülmesini emretsem onu öldürürler. Fakat çok geçmeden de Medine 

onun yüzünden pekçok sarsıntılara, fitnelere uğrar. 

Hayır ya Ömer! Bu dediğin olmaz. İşin iç yüzünü bilmeyen halk 'Muhammed 

kendi ashabını öldürüyor' diye konuşmaya başlarlarsa hal nice olur? buyurdu. 

Bu davranışın İslama girmek isteyenlerin gözlerini korkutacağını, meyillerini 

kıracağını belirtti. 

Gerçekten de Peygamberimiz İslâm toplumunu fitneye düşürmek, iç barışı bozmak 

için çalışan münafıkları kesin olarak bildiği halde, Müslüman olacakların gözlerini 

yıldırmamak, mü'minlerin akrabalık bağlarını gözetmek, halkın "Muhammed ashabını 

katlediyor" demelerine meydan vermemek için, onları öldürtmeye yanaşmamıştı. 

50

Allah Resulü, Abdullah İbn-i Übey olayı ortaya çıkınca orduya, derhal Medine'ye 

hareket emrini verdi. Günün en sıcak saatiydi. Resûlüllah Efendimizin o güne kadar, 

böyle bir zamanda yola çıktığı olmamıştı. Fakat ne var ki, askerler arasında meselenin 

konuşulması yaygınlaşmış, mü'minlerin içine bir ayrılık kıvılcımının düşmesi tehlikesi 

belirmişti. Bu yüzden Allah Resulü orduyu derhal yola çıkarmıştı. O gün akşama 

kadar ve bütün gece yola devam edildi. Sabah olup güneşin sıcaklığı bunaltmaya 

başladığı vakit, ordu mola verdi. Askerler yorgunluk ve uykusuzluktan, kendilerini 

yere atıp hemen uykuya daldılar. Böylece İbn-i Übey'in sözlerinin ordu içinde daha 

fazla konuşulup problemin büyümesi engellenmiş oldu. 

BAŞ MÜNAFIĞIN YALANI ORTAYA ÇIKIYOR 

İbn-i Übey'in oğlu Abdullah babasının sözlerini duyunca Allah Resûlü'nün 

yanına gelmiş: 

- Ya Resûlâllah! Sana dediklerinden, İslâm'a yaptıklarından dolayı babamı 

öldürtmeyi düşünüyorsan, onu öldürmeyi bana emret. Vallahi Hazreç oğulları, benim 

babama karşı ne derece saygılı ve hayırlı olduğumu bilirler. Korkarım ki onu öldürme 

işini başkasına verirsen, nefsim, babamı öldüren şahsın insanlar arasında dolaşmasına 

tahammül edemeyebilir de, onu öldürmeye kalkar. Bir mü'minin katili olur, 

Cehenneme girerim. Bu yüzden onu öldürteceksen bana öldürt, dedi. 

Peygamberimiz Abdullah'ın bu sözlerinden duygulandı. - Hayır sen merak etme. 

Babana karşı yumuşak davranırız. Aramızda yaşadıkça da ona iyi arkadaşlık 

ederiz, buyurdu. 

Ordu Medine'ye döndüğünde Abdullah bin Übey ve onunla birlikte hareket eden 

Münafıklar hakkında, bir sûre indi. 

Bu sûrede, onların tutum ve davranışları, iki yüzlülükleri, Peygamberimiz ve 

İslâm aleyhine sinsi davranışları açıkça belirtiliyordu. 

İnen âyetler Zeyd bin Erkam'ın doğru söylediğini de tesbit ediyordu. Böylece 

Zeyd, halk arasında temize çıkmıştı. Ona yalancı gözü ile bakanlar, mahcup olmuştu. 

Bu âyetlerin inmesinden sonra, Peygamberimiz Zeyd bin Erkam'ın kulağını 

tutmuş, 

- İşte Allah yolunda kulağı ile görevini yerine getirmiş olan genç budur. Ey 

Zeyd, Allah seni tasdik etti, buyurmuştu. 

Abdullah bin Übey'in yalancılığı, kışkırtıcılığı, münafıklığı bu şekilde ortaya 

çıkınca, Müslümanlar üzerindeki itibar ve nüfuzu bir anda kırıldı. Bundan sonra bir 

olay çıktığı zaman, başta kendi kavmi, onu azarlarlar, suçlarlar, kınarlardı. 

Peygamberimiz kendi kavminin ve en yakınlarının İbn-i Übey'e karşı olumsuz tavır 

takındıklarını haber alınca, Hz. Ömer'e: 

- Gördün mü ya Ömer! Eğer onu öldür dediğin gün onu öldürtmüş olsaydım 

muhakkak onun yüzünden yer yerinden oynardı. Şimdi ise, en yakınları bile 

ona kızıyor, onu kınıyor, buyurmuştu. 

Hz.Ömer de: 

- Ya Resûlallah, yemin ederim ki, senin işinde benim işimden çok daha büyük 

hayır ve bereket varmış, demişti. 

Peygamberimizin dertli ve özürlü insanlara şifa yardımı 

PEYGAMBERİMİZİN MUCİZEVİ ŞİFALARI, MODERN TIBBIN HEDEFLERİDİR 

Allah Resulünün hakkaniyetini gösteren, peygamberlik iddiasının doğruluğunu 

isbat eden mu'cizelerinden büyük bir bölümünü, dertli ve özürlü insanlara yaptığı 

şifa yardımları teşkil eder... 

Allah Resulü, o devrin tıbbının tedavisinden âciz kaldığı nice hastalıklara, yaralara- 

51

, acılara, sakatlıklara, mu'cize eliyle şifa dağıtmış, tedavi etmiştir. 

Böylece tıp ilminin de kapısını aralamış; o gün mu'cize olarak gerçekleştirilen nice 

tedavilerin, ilerde ilmin gelişmesi sayesinde, ilmî ve fennî birer keramet olarak 

gerçekleştirilmelerine zemin ve imkân hazırlamıştır. 

Aşağıda nakledeceğimiz şifa yardımları ve tedavi mu'cizelerinde de görüleceği gibi, 

günümüz tıp ilmi, bu mu'cizelerin benzerlerini gerçekleştirmekte kısmen başarılı 

olmuş, ilerisi için de ümit verici çalışmalar ortaya koymuştur. 

GÖZ AMELİYATI MU'CİZESİ 

Ashaptan Katade anlatıyor: 

- Ben Uhud savaşında, Allah Resulüne atılan oklara karşı yüzümü siper etmiştim. 

Gelen oklardan birisi gözüme geldi ve onu yerinden koparıp çıkardı. 

Ben, dışarı çıkan gözümü avucuma alıp Allah Resulüne döndüm. 

Kendisi, beni bu halde görünce, gözleri yaşardı. Sonra, çıkan gözümü avucuna 

alıp çukuruna yerleştirdi. 

Ve:- Allahım! Bu göz, senin resulünün gözünü korumak için isabet aldı. Onu 

yerine kaynat. Ve diğer gözden daha güzel ve daha sağlam yap... diye dua etti. 

Aynen dua ettiği gibi oldu. (Taberanî) 

KANI DURDURMA VE YARA TEDAVİSİ 

Aiz bin Amr anlatıyor: 

- Huneyn savaşında, alnıma bir ok isabet etti. Ve orada açılan yaradan akan kan, 

yüzümün üzerinden akarak göğsüme dökülmeye başladı. 

Beni bu halde gören Allah Resulü, elini alnıma koydu ve oradan göğsüme kadar 

indirerek akan kanı sildi. Kan durduğu, yara anında iyileştiği gibi, elinin geçtiği yerler 

de, şimdi gördüğünüz gibi, beyaz bir hat haline geldi. (Hâkim) 

ALLAH RESULÜNDEN GENÇLİK AŞISI 

Ebu Katade anlatıyor: 

"- Zu-kared gazvesinde, Allah Resulü bana: 

- İslâm düşmanı Mes'adeyi sen mi öldürdün? diye sordu. 

- Evet ya Resûlallah! dedim. Buna sevindi ve: 

- Allahım, Ebu Katade'nin saç ve cildini mübarek et (kuvvetlendir), diye dua etti. 

Daha sonra, bana: 

- Yüzündeki yara nedir? diye sordu. 

- Atılan bir ok yarasıdır, dedim. 

- Yaklaş, buyurdu. Yaklaştım. Allah Resulü yaranın üzerine tükrüklerini sürdü. 

Ondan bu yana, yara bana ne acı verdi, ne de kanadı." 

Ebu Katade, Resûl-i Ekrem'in gençlik duası bereketiyle, 90 yaşına geldiği sırada 

25 yaşındaki bir genç gibiydi. Saçları hiç dökülmemiş, cildi tazeliğini hiç 

kaybetmemişti. 

AĞRI KESİCİ DUA 

Osman bin Ebi'l-As'dan: 

- Vücudumda, beni öldürecek şiddette bir ağrı vardı. 

Resûlüllah'a durumu haber verdim. Kendisi bana: 

52

- Sağ elinle ağrıyan yeri 7 kere meshet (sığazla) ve her defasında da "bismillah 

(Allahın ismiyle)! Duyduğum acıdan Allah'ın izzet ve kudretine sığınıyorum" de... 

buyurdu. Allah Resulünün dediklerini yapınca, Allah bendeki ağnyı giderdi. 

(Beyhakî) 

HAFIZAYI GÜÇLENDİRME 

Osman bin Ebi'l-As'dan: Allah Resulüne: 

- Ya Resûlallah! Ezberlediğim Kur'an'ı unutuyorum, diye şikayette bulundum. 

Kendisi, elini göğsümün üzerine koydu. Ben, elinin serinliğini hissettim. Ondan sonra, 

eski ezberlerimi unutmadım. Ve yeni âyetleri de bir duyuşta ezberler hale geldim. 

(Beyhakî) 

UR - TÜMÖR TEDAVİSİ 

Ebu Sebre'nin avucunda, büyük bir ur çıkmıştı. Allah Resulüne giderek: 

- Ya Resûlallah! Bu ur yüzünden devemin yularını tutamıyorum, diye şikayet etti. 

Allah Resulü, bir okla, urun üzerine bir kaç kere vurdu. Sonra onu eliyle ovdu. Ur, 

onun eli altında, eriyip yok oldu. (İbn-i Sa'd) 

Şurahbil el-Cufl de şöyle der: 

"Avucumda bir ur çıkmıştı. Resûlüllah'a giderek: 

- Ya Resûlallah! Bu ur, kılıç kullanmamı, binek yuları tutmamı engelliyor, diye 

şikayet ettim. 

Kendisi avucuma tükürdükten sonra, avucumdaki uru ovmağa başladı. Elini 

kaldırdığında, urdan hiçbir iz kalmamıştı" (Beyhakî) 

YANIK TEDAVİSİ 

Muhammed bin Hatib anlatıyor: 

- Kaynayan bir tencere devrilmiş ve içindeki sıcak su, elimi yakmıştı. Annem beni 

alıp derhal Allah Resulüne götürdü. 

Resûlüllah, birkaç kere, yanmış olan elime tükrüğünü sürdü ve: 

- Ey insanların Rabbi. Bu yanığı gider, diye dua etti. Onun üzerine, elimdeki 

yanıklar geçti. Ve annem beni eve sapa sağlam geri götürdü. (Beyhakî) 

ESTETİK AMELİYAT 

Ebyad İbn-i Cemmal anlatıyor: 

- Yüzümde çiçek hastalığı çıkmış ve her tarafa yayılmaya başlamıştı. 

Resûlüllah Efendimiz beni bu halde görünce, elini yüzüme sürdü. Ondan sonra, bu 

hastalıktan ve yüzümde açtığı yaralardan hiçbir eser kalmadı. (İbn-i Sa'd) 

Esma bint-i Ebi Bekr anlatıyor: 

- Yüzüm ve başım şişmişti. Allah Resulü "Bismillah" diyerek, elini yüzüme ve 

başıma koydu ve dua etti. Anında o şişmeler sönüp gitti. (Beyhakî) 

Bu olaylarda, doğuştan olmayan, hastalık, kaza vs. gibi arızî sebeplerle meydana 

gelen vücut çirkinliklerini gidermenin, bugünkü tabiriyle estetik tedavinin cevazına 

işaret vardır. 

Burada esas olan, fıtri yapıyı değiştirmek değil, arızî sebeplerle meydana gelen 

çirkinliği gidermektir. Nitekim Allah Resulü burnu kesik birinin, yüzündeki bu 

çirkinliği gidermek için, altından yapma bir burun takmasına izin vermiştir. 

Dİ Ş TEDAVİSİ 

Abdullah İbn-i Revaha'dan: "Allah Resulüne varıp: 

53

- Ya Resûlallah! dişim çürümüş, şiddetli ağrı yapıyor, dedim. 

Allah Resulü, elini, ağrıyan dişin bulunduğu yanağın üzerine koydu. Ve "Allahım! 

Abdullah'ın duyduğu acıyı gider" diye 7 kere dua etti. 

Ondan sonra, diş ağrım kökünden kesildi. (Beyhakî) 

MİDE AĞRISI 

Rufaa bin Rafi'den: 

- Ben bir sene kadar mide ağrısı çektim. Ondan sonra, Allah Resulüne giderek 

halimi anlattım. Kendisi, elini karnımın üzerinde gezdirdi ve ben kustum. 

Allah'a yemin ederim ki, ondan bu yana, midemde hiçbir ağrı duymadım." 

(Beyhaki) 

SAKATLIK TEDAVİSİ 

Ashaptan Cürhüd Allah Resulünün yanında sol eliyle yemeğe başlamıştı. Allah 

Resulü ona: 

- Sağ elinle ye! buyurdu. Cürhüd: 

- Sağ elim sakattır, dedi. Allah Resulü, onun sakat olan sağ eline tükürdü. El 

birden sağlamlaştı. 

(Taberanî) 

KOPAN ORGANLARI YERİNE YAPIŞTIRMA TEDAVİSİ 

Hubeyb bin Yesaftan: 

- Resûlüllah Efendimiz ile birlikte bir savaşa katılmıştım. Müşriklerden biri, 

koluma bir kılıç darbesi indirdi ve kolum kopup sarktı. Ben kolumu elimle tutup 

Allah Resulünün yanına koştum. 

Kendisi, açılan yaranın içine tükrüğünü sürdü ve kolumu kesilen yerden omuzuma 

bitiştirdi. 

Kolum, anında kaynadı ve hiç bir şey olmamış gibi de çalışmaya başladı. Ben 

tekrar savaş yerine döndüm ve kolumu koparan o putperesti öldürdüm. (Beyhakî) 

Bu olaylar, Allah Resulünün bu konudaki mu'cizelerinden çok cüz'i bir kısmıdır. 

3. BÖLÜM 

İnsan İlişkilerinde Temel ilkeler: BARIŞ - SEVGİ - SAYGI İNSANIN CAN, 

MAL, NAMUS GÜVENLİĞİ DİYALOG - HOŞGÖRÜ UZLAŞMA 

Savaşı İnsanileştirmek 

Peygamberimizin savaşa getirdiği insani ve ahlaki boyut 

SAVAŞ İSTENMEMELİ AMA HAZIRLIKLI DA OLUNMALIDIR 

Savaş halinde, savaştığı kimselere karşı iyi muamelede bulunmak, düşmanlarına 

yumuşak davranmak; kadın, çocuk ve yaşlılara merhamet ve şefkat göstermek, 

yenilene karşı affı ve insafı elden bırakmamak her milletin yapacağı, her komutanın 

kabul edeceği davranışlar değildir. Çünkü savaşta, kan kanı coşturur; düşmanlık, kin 

ve nefret duygulan kamçılanır. Harb neticesinde de zafer sevinci fatihleri sarhoş 

ederek intikam hırsının en katısına bulaştırır. 

İnsanoğlunun bu ilkel harb geleneğine ve savaş ahlakına ilk olarak İslamiyet ciddi 

54

manada kayıtlama ve sınırlamalar getirmiş; beşeri mücadeleyi gaddar ve vahşi 

suretten çıkarıp insanileştirmiş, insan haysiyetine yakışır bir seviyeye yükseltmiştir. 

İslamın savaş olayına getirdiği temel kaideleri ve insani prensipleri şöyle tesbit 

edebiliriz: 

1- İslam'dan önce insanlığın hayat ilkesi mücadele idi. Galip ve kuvvetli olan, 

zayıf ve mağlub olanı ezer, her türlü zulme maruz bırakabilirdi. 

İslamiyet hayat ilkesi olarak yardımlaşma esasını getirmiş, mücadele düsturunu 

reddetmiştir. 

İslam'a göre, insanlığın çeşitli ırklara, milletlere, kavim ve kabilelere ayrılması 

birbirleriyle mücadele etmeleri için değil, birbirleriyle daha iyi tanışıp kaynaşmaları, 

yardımlaşmaları içindir. 

2- İslamiyet hangi ırka mensup olursa olsun, hangi renkte bulunursa bulunsun, 

insanoğlunun aynı ana-babadan gelmiş, Âdem ile Havvadan türemiş kardeşler 

olduklarını kabul etmiş, hepsininde Rabbinin tek olduğu esasını getirmiştir. 

Görüldüğü gibi İslam; ırk ve renk farkı gözetmeden bütün insanlığı kuşatmakta ve 

ırklardan hiçbirine doğuştan bir imtiyaz ve üstünlük tanımamaktadır. Böylece insanlar 

arasındaki mücadele ve savaş ortadan kalkacak, bütün insanlık barış içinde dostça 

yaşayacaklardır. 

Bu iki prensip İslam'ın insanlar arasında gerçekleştirmeyi istediği en ideal nokta ve 

en son hedeftir. Ancak insan tabiatı ve âlemin gidişatı böyle bir birlik ve kardeşliği 

sağlamaya fırsat vermez, savaş ve mücadeleler sürüp giderse ki realite böyledir, 

İslam'ın bu hale getirdiği prensip ve kaideleri de vardır. 

3- Bütün insanlık için mümkün olmasa bile, mü'minler arasında barışın mutlaka 

kurulması gerekir. Mü'minler için savaş ve mücadelenin hiçbir şekilde yasal görülmesi 

söz konusu olamaz. 

"Mü'minler ancak kardeştirler. O halde iki kardeşinizin arasını (bulup) 

barıştırın." (el-Hucurat, 10) 

"Ey iman edenler! Hep birden barış ve esenliğe girin." (el-Bakara, 208) ayetleri 

bu prensibi ifade etmektedir. 

4- Savaşta ve düşmanlıkta ısrar eden milletlere karşı Müslümanlar mağlup 

düşmemek, İslam'ın izzet ve itibarını çiğnetmemek için kuvvetli ve hazırlıklı olmak 

durumundadırlar. Kur'an-ı Kerim'de bu hususta: 

"Ey iman edenler! Onlara (düşmanlarınıza) karşı gücünüz yettiği kadar 

kuvvet ve savaş atları hazırlayınız." (el-Enfal, 60) buyrulmaktadır. 

5- Düşman milletler düşmanlıktan vazgeçip barışa yanaşırlarsa, Müslümanlar 

banş için ellerinden geldiğince çaba göstermek zorundadır. 

"Eğer (düşmanlar) barışa yanaşırlarsa, sen de yanaş ve Allah'a güvenip 

dayan." (el-Enfal, 61) 

6- Düşman milletler barışa yanaşmaz, savaşı devam ettirmek isterlerse 

Müslümanlar da savaşa devam ederler. Çünkü kuvveti ancak kuvvet durdurur. 

"Size harb açanlarla Allah yolunda siz de harb açın, dövüşün." (el-Bakara, 

190) 

7- İslam'ın savaş prensiplerinin başında Müslümanlarla savaşan ve İslam'a 

düşmanlık yapanlar dışında kimseye dokunulmaması gelir. 

Bu husus Kur'an'da: 

"Kimler sizin üzerinize saldırırsa, siz de tıpkı onlar üstünüze saldırdıkları 

gibi onlara saldırın." (el-Bakara, 194) buyrulmaktadır. 

Bu ayette sadece savaşa katılanlara, saldırıya geçenlere mukabelede bulunmaya izin 

verilmekte ve bu mukabelenin de düşmanın yaptığı tecavüz ölçüsünde olması 

gerektiği hatırlatılmaktadır. Diğer bir ayette bu hususa daha da açıklık getirilmektedir: 

55

"Size harb açanlarla Allah yolunda savaşın. Aşırı gitmeyin. Şüphesiz ki Allah 

aşırı gidenleri sevmez." (el-Bakara, 190) 

Savaşta aşırı gitmek, düşmanın savaşmayan fertlerine, masum bireylerine 

tecavüzde bulunmak manasına geldiği gibi, düşmanın yaptığı tecavüze fazlasıyla 

karşılık vermek, ölçüyü aşmak manasına da gelir. 

İslamiyet kadınları, çocukları, yaşlıları, gayr-i muharip, yani, savaşa katılmayan 

sivil kesim kabul etmiş; bunların öldürülmelerini, zulüm ve işkenceye uğratılmalarını 

kesinlikle yasaklamıştır. 

Savaşın en kızgın anında bile insancıl duyguların yitirilmesine müsaade 

etmemiştir. Hazret-i Ebu Bekir'in Üsame bin Zeyd komutasındaki İslâm ordusuna 

yaptığı şu tavsiyeler buna güzel bir örnektir: 

"Düşman askerinin kulak, burun ve diğer uzuvlarını kesmeyin. 

Küçük çocukları, ihtiyarları ve kadınları öldürmeyin. 

Meyve ağaçlarını kesmeyin ve yakmayın. 

Askerin gıda ihtiyacı dışında koyun, sığır ve deve kesmeyin ve öldürmeyin. 

Yolda karşınıza çıkan kilise ve ma'bedlere dokunmayın." 

8- Düşmanla barış yapılınca Müslümanlara düşen, anlaşma şartlarını saygı ile 

kabul etmek, karşı taraf bozmadan anlaşmayı ihlal etmemektir. 

9- İslam, savaş esirlerine ve kölelere karşı da son derece insancıl ve medeni bir 

muamele yapılmasını emretmektedir. 

ÇOCUKLARI ÖLDÜRMEYİN 

"İnsanlara merhamet etmeyen kimseye Allah da merhamet etmez." buyuran Allah Resulü, 

çocuklara hasta ve sakatlara karşı son derece merhamet duyar, onlara daima sevgi ve şefkatle 

muamele ederdi. 

Bilhassa çocuklara olan sevgi ve şefkatine ölçü ve sınır yoktu. Kendisine turfanda bir meyve 

takdim edildiği zaman, onu kendi yemez, küçük çocuklara verir, onlara yedirirdi. Yolda 

rastladığı çocukları selamlar, onları kucağına alıp, öper, devesine bindirerek sevindirirdi. 

Resûlüllah'ın bu sevgisi sadece Müslümanların çocuklarına karşı da değildi. O, müslüman 

olmayanların çocuklarını da aynen Müslüman çocukları gibi severdi. 

Bir savaşta birkaç çocuk, savaşan iki tarafın arasında kalarak ölmüştü. 

Resûlüllah Efendimiz, o çocukların cesedlerini görünce son derece duygulanıp üzülmüştü. 

Onun bu aşırı üzüntüsünü görenler güya teselli için: 

- Neden bu kadar üzülüyorsun ya Resûlallah? Nihayet bunlar gayr-i müslim çocuğuydu. 

Müslümanların çocukları değildi... deyince, Allah Resulü, insanlık tarihine altın harflerle 

geçecek şu sözleri söylediler: 

- Bu çocuklar, kafir çocukları bile olsa, sizden daha masumdur. Dikkat edin, çocuk 

öldürmeyin. Kat'iyyen çocuk öldürmeyin... 

20. Asrın yarısında (1959) ilan edilen Çocuk Hakları Beyannamesi'nin 1400 sene evvel Allah 

Resulü tarafından en mükemmel şekliyle ortaya konulduğuna bu olay bile tek başına delildir. 

İslâm'da savaş değil, barış temel ilkedir 

PEYGAMBERİMİZ BARIŞSEVER İNSANLARI ÇOK TAKDİR EDERDİ 

Peygamber Efendimiz, insanlar arasındaki tartışmalı konuların daima uzlaşma yolu 

ile hallini ister; kavga ve savaşa, mecbur kalınmadan başvurulmasına onay vermezdi. 

56

Barışsever kimseleri çok takdir eder, insanların arasını bulmaya yönelik çabalan 

teşvikle karşılardı. 

Hicretin 7. ayında amcası Hz.Hamza komutasında 300 kişilik bir askerî birliği 

keşfe çıkarmıştı. Gaye, Kureyş'in o sıra Şam'dan gelip Mekke'ye gitmekte olan ticaret 

kervanını gözlemekti. 

İçlerinde Ebu Cehil'in de bulunduğu Kureyş kervanı, Seyfül-bahir denilen sahil 

şeridine ulaştığında, Kureyş'liler, Hz. Hamza'nın başında olduğu askerî birliğin farkına 

vardılar. Taraflar için çarpışmak, artık kaçınılmaz olmuştu. 

Seyfül-bahir, Cüheni kabilesinin topraklan içinde kalıyordu. Cühenî reisi Mecdi 

bin Amr, hem Peygamberimizin, hem de Kureyş'in dostu ve müttefiki idi. 

Mecdi bin Amr, iki askerî kuvvetin karşı karşıya geldiği haberini alır almaz koştu 

geldi. Taraflarla ayrı ayrı görüştü. Onları çarpışmaktan vaz geçirdi. Böylece Ebû 

Cehil, kervan ile birlikte Mekke'ye yönelirken, Hz. Hamza da birliğini alarak Medine'ye 

döndü. 

Mecdi bin Amr, İslama girmiş değildi. Müslümanlar kendisine hiçbir teklifte 

bulunmadıkları halde, o, kendiliğinden arabuluculuk etmiş; muhtemel bir 

çarpışmayı önlemişti. Onun bu barışçı ve uzlaştırıcı çabalan, Peygamberimize 

anlatılınca, Efendimizin hoşuna gitti. 

- Tebriğe şâyân, iyi ve doğru bir iş yapmış, buyurdular. 

Bu olaydan sonra, Mecdi bin Amr ve kabilesi, Allah Resulünden hep iltifat ve saygı 

gördüler. 

Peygamberimiz bu davranışıyla, barış ve uzlaşmanın önemini bizlere gösterdiği 

gibi; doğru ve güzel bir işi müslüman olmayan bir kişi bile yapsa, onu saygıyla ve 

memnuniyetle karşılamak gerektiği dersini de vermektedir. Nitekim Mecdi bin 

Amr müslüman olmadığı halde, yaptığı davranış, Efendimizin hoşuna gitmiş; 

övgü ve iltifatlarına sebeb olmuştur. 

ALLAH RESULÜNDEN BARIŞTIRMA ÖRNEKLERİ 

Ashaptan Ka'b bin Malik'in, Abdullah bin Ebî Hadret'ten bir miktar alacağı vardı. 

Ka'b, Mescid'de rastladığı Abdullah'tan bu alacağını hemen ödemesini istedi. 

Abdullah ise, durumunun yerinde olmadığını ileri sürerek borcunu ödemeye 

yanaşmadı. Birbirlerine karşı seslerini yükselterek çekişmeye başladılar. 

Peygamberimiz, onların seslerini işiterek odasından dışarı çıktı. 

- Ka'b! diye seslendi. Ka'b: 

- Buyur ya Resûlâllah! dedi. 

Abdullah'a işaret ederek: 

- Bunun sana olan borcunun yarısını kendine bağışla, dedi. Ka'b itirazsız: 

- Öyle olsun ya Resûlâllah! Alacağımın yarısını Abdullah'a bağışladım, dedi. 

Bundan sonra Peygamberimiz Abdullah'a dönerek: 

- Kalk, sen de kalan borcunu ne yapıp yapıp hemen öde... dedi. 

Yarısı bağışlanınca az bir miktar kalan borcunu Abdullah, sıkılmadan, sevinerek 

ödedi. 

İki sahabi arasında borç-alacak yüzünden çıkması muhtemel olan bir soğukluk, 

Allah Resulünün olaya müdahalesi ile, böylece tatlıya bağlanmış, barış yolu ile 

halledilmiş oldu. 

Hicretin, 6. yılında, mü'minlerin annesi Hz. Âişe'ye büyük bir iftira atılmıştı. İftirayı 

atanlar, Ensar'dan Hazreç kabilesine mensup münafıklardı. Ne var ki, aynı kabileden 

57

azı saf yürekli müslümanları da, kendilerine âlet ederek, iftiranın bir anda büyüyüp 

yayılmasını sağlamışlardı. Bu durum, Ensar'ın diğer kabilesi Evslileri son derece 

üzmüştü. Hatta Evs'in büyüğü Sa'd bin Muaz, fitneyi körükleyen Hazreçliler hakkında 

ağır konuşmuştu. Ancak bu sözler, Hazrecin büyüğü Sa'd bin Ubade'ye dokunmuş; 

Sa'd bin Muaz'a aynı üslûpla karşılık vermişti. Bunun üzerine iki Sa'd'ın araları 

açılmış, kalplerine kırgınlık girmişti. 

Peygamberimiz, Hz. Âişe Annemizin ma'sumiyetini haber veren âyetlerin 

inmesinden sonra, Sa'd'ler arasındaki kırgınlığı ortadan kaldırmak istedi. Bu 

maksatla, önce Sa'd bin Muaz'a uğradı. Onun elinden tutup, yanına Evs'in ileri 

gelenlerini de alarak Sa'd bin Ubade'nin evine gitti. Sa'd bin Ubade, misafirlerine 

yemek hazırlattı. Hep birlikte yiyip içtiler. Sohbet ettikten sonra dağıldılar. 

Peygamberimiz, daha sonra da Sa'd bin Ubade'yi elinden tutup bazı Hazreçlilerle 

birlikte Sa'd bin Muaz'ın evine gitti. Sa'd bin Muaz da, yemek çıkardı. Yiyip içip 

sohbet ettikten sonra dağıldılar. 

Peygamberimiz, İslama büyük hizmetleri geçmiş iki Sa'd'ın arasındaki 

kırgınlık ve küskünlüğü böylece gidermiş oldu. 

Zaten Allah Resulü, mü'minler arasında küskünlük istemezler, "mü'minin 

mü'mine üç günden fazla dargın durması helâl olmaz" buyururlardı 

NAZİK DÖNEMLERDE MÜ'MİNİN MÜ'MİNE KIRILMAYA ASLA HAKKI YOKTUR 

Peygamberimiz hendek kazma sırasında mü'minler arasında en ufak bir 

sürtüşmenin bile çıkmasını yasaklamıştı. Elbirliği içinde hendeğin kazılması ve hızla 

bitirilmesi gerekiyordu. Bu yüzden Şair Ka'b bin Malik ile Hassan bin Sabit "e, 

hiç kimse hakkında ileri geri konuşmamaları, kimse hakkında şiir söylememeleri 

için uyarıda bulunmuştu. Olabilir ki, şairlik damarıyla birilerine sataşabilirler, 

birbirleriyle şiir yoluyla atışmaya girebilirler, bu ise tatsızlığa ve kırgınlığa yol açar, 

hendeğin gecikmesine sebeb olabilirdi. 

Allah Resulü, bununla da yetinmemiş, ayrıca: 

- Hiç kimse arkadaşının kırıcı sözüne kızmayacak, darılmayacak, diye emir 

çıkarmıştı. Müslümanları büyük bir özveri ve hoşgörüye davet etmişti. Düşmanın 

şehrin kapılarına dayandığı o nazik dönemi, sabır ve metanetle aşmayı düşünmüştü. 

Zira, birbirleriyle uğraşanlar müsbet bir iş yapamaz; hayırlı, faydalı bir 

hizmeti tamamlayamazlardı. Küçük kırgınlık ve ihtilaflar yüzünden 

müslümanlar arasındaki dayanışmanın zedelenmesi, hendek kazma işinin 

neticesiz kalmasına sebeb olurdu ki, bu da düşmanın Medine'yi istilâsına yol 

açabilirdi. 

Mü'minin, mü'minden gelen kinci muamelelere sabırla hoşgörü ile, affetmekle karşılık 

vermesi, büyük bir erdemdir. Ancak düşman tehlikesinin İslâm varlığını tehdit ettiği 

nazik dönemlerde, bu tarz hareket artık fazilet olmaktan çıkar, herkes için zorunlu bir 

görev olur. Bu durumlarda mü'minler birbirlerinin kusurları ile uğraşmayı, haklı bir 

sebeble bile olsa, birbirlerinden incinip darılmayı bir tarafa bırakmak 

durumundadırlar. Aksine davranış, İslâmiyete kesinlikle zararlı olacağı gibi, düşmana 

da büyük bir yardım hükmüne geçer. 

MAHKEMEYE DÜŞMEDEN UZLAŞMAYA BAKIN! 

Abdullah bin Mes'ud anlatıyor: 

İslâm tarihinde hırsızlık sebebiyle ilk ceza gören kimse, Ensar'dan bir 

Müslümandı. Resûlüllah Efendimizin, cezanın uygulanmasından sonra, yüzü 

bembeyaz olmuştu. Çok üzüldüğü belliydi. Ashap: 

58

- Ya Resûlallah, bu iş size çok ağır geldi herhalde, dediler. Peygamberimiz 

onlara cevaben: 

- Siz suçlu olarak yakalayıp bana getirmekle arkadaşınız aleyhine şeytana 

yardım ederken, ben ne yapabilirim. Bir yöneticiye düşen, önüne getirilen 

suçluya cezasını tatbik etmektir. Siz onu bana getirmeden evvel düşünebilir, 

aranızda sulh ve uzlaşma yoluna gidebilirdiniz, buyurdu. 

Görüldüğü gibi Allah Resulünün hukuk anlayışında taraflar arasında uzlaşma 

esastır. Mütecaviz tarafın, mağdurun zararını telâfi ederek onu razı etmesi, böylece 

barışmanın sağlanması, işin resmiyete intikalinden daha hayırlıdır. Ancak adlî 

mercilere intikal etmiş, resmiyete dökülmüş bir dâvada da Allah Resulü zerre kadar 

taviz vermez; adaletin gereği ne ise, onu değiştirmeden uygulardı. 

İHTİLAFLI DAVALARDA HAKEME GİDİLEBİLİR 

Hani bin Yezid, kabilesinin gönderdiği bir heyet içinde, Peygamber Efendimize 

gelerek iman etmişti. 

Hani'ye arkadaşlarının Ebu'l-Hakem künyesi ile hitap ettiklerini işitince, Allah 

Resulü, ona şu soruyu sormuştu: 

- Hakem, Allah'tır (Allah'ın isimlerindendir). Netice itibarıyla, hüküm sahibi de 

O'dur. O halde, sen kendine Ebu'l-Hakem künyesini neden taktın? 

Hani, cevabında, şunları söyledi: 

- Hayır ya Resûlallah! Bu künyeyi ben kendim edinmedim. 

Ancak, benim halkım, bir meselede ayrılığa düştüklerinde, hep bana gelirlerdi. 

Ben de onlar arasında hüküm verirdim. 

Her iki taraf da verdiğim bu hükme razı olurdu. Bu yüzden bana Ebû'l-Hakem 

künyesini, onlar taktılar. 

Peygamberimiz, bu açıklama üzerine: 

Bu (anlattığın davranış ve yerine getirdiğin adalet) ne kadar güzel. Tebrike şayan. 

Ancak sana verilen künye, hoş değil... buyurdu. 

Daha sonra Hani'ye sordu. Kaç çocuğun var? 

Hani: Şurayh, Abdullah ve Müslim adında 3 çocuğum var, dedi. 

Peygamberimiz: Bunların en büyüğü hangisidir? diye sordu. 

Hani: 

- Şurayh, dedi. Allah Resulü: 

- Öyleyse, sen Ebu Şurayh'sın. Künyen, bundan sonra Ebu'l-hakem değil, Ebu 

Şurayh'tır... buyurdu. 

Ve sonra da Hani'ye ve oğullarına duada bulundu. 

Hani memleketine dönmek için hazırlandığı sırada, Peygamber Efendimize gelip 

şöyle dedi: 

- Ya Resûlallah! Hangi amelin beni cennete girdireceğini bildirir misin? 

Peygamberimiz cevaben: 

- Güzel sözlü (tatlı dilli) olmaya, muhtaçlara bolca yemek yedirmeye devam 

et... Cennete girersin... buyurdu. (Ebu Davud; Nesâi) 

İki grubun veya iki kimsenin arasındaki ihtilaflı davayı çözmek ve bir neticeye 

bağlamak için tarafların seçtiği kimseye hakem denir. Hakeme başvurma olayının 

İslâm hukukunda geçerli olduğuna, bu hadis-i şerif delildir. 

Zira Ebu Şurayh'ın hakemliğini, Allah Resulü güzel bularak tebrik etmiştir. 

Diğer taraftan bu olay, Peygamberimizin bir yanlışı düzeltirken nasıl yapıcı bir 

59

metod izlediğine de güzel bir örnek teşkil etmektedir. 

Peygamberimizin cinayet davalarına ve insan öldürme olaylarına karşı tavrı 

ASR-I SAADETTE FAİLİ MEÇHUL BİR CİNAYET DAVASI NASIL ÇÖZÜLDÜ? 

Hicretin 7. yılında Hayber fethedilmiş; ele geçen topraklar Yahudilere ortaklık 

usulü ile geri verilmişti. Ürün gelirinin yarısı Yahudilere kalacak, yarısını İslâm 

Devleti alacaktı. 

Ensar'dan Abdullah bin Seni ile arkadaşı Muhayyısa, tarlalarda iş bulmak ümidi 

ile, Hayber'e gelmişlerdi. Birkaç gün oralarda birlikte dolaştıktan sonra, birbirlerinden 

ayrılmışlar, Abdullah Hayber'in Şıkk mahallesine gitmişti. 

Ertesi gün arkadaşı gelmeyince, Muhayyısa, Abdullah'ı aramaya çıktı. Nihayet 

onu, bir Yahudi uşağın göstermesiyle, derinliği olmayan susuz bir kuyunun içinde 

öldürülmüş olarak buldu. Boynu kırılmıştı. 

Şıkk halkına, "onu siz öldürdünüz" dedi. Onlar inkâr ettiler. 

- Biz öldürmedik. Bu hususta hiçbir bilgimiz de yok, dediler. 

Muhayyısa, cesedi kuyudan çıkardı. Kefenleyip gömdü. Medine'ye gelerek Allah 

Resulüne durumu anlattı. 

Peygamberimiz bunun üzerine Yahudilere haber gönderdi. Ya katili teslim 

etmelerini veya öldürülenin diyetini ödemelerini istedi. Yahudiler: 

- Onu biz öldürmedik. Öldüreni de bilmiyoruz, diye cevap yazdılar. 

Peygamberimiz bunun üzerine, bu cinayet davasını çözümlemek için, o sıralar Araplar 

arasında geçerli bir çözüm şekli olan Kasame usûlüne başvurdu. Bu usûle göre, bir 

kişinin cesedi, bir topluluğun mahallesinde ölü bulunur, onu kimin öldürdüğü 

bilinmez ve fakat o kavmin öldürdüğü iddia edilir, elli kişi de bu hususta yemin 

ederse; davacı taraf maktulün diyetini almağa hak kazanırdı. 

Eğer davacılar, kendileri yemin etmez, karşı taraftan 50 kişi seçerek onları yemine 

davet eder, onlar da maktulün kendileri tarafından öldürülmediğine yemin ederlerse, 

dava düşer, böylece davalı taraf diyet ödemekten kurtulurdu. 

Yemin edecek 50 kişi bulunamazsa, bulunanlar, yemin sayısını 50'ye 

tamamlarlardı. 

Abdullah'ın kan diyetini dâva eden Müslümanlar, yemin etmeye yanaşmadılar. Zira 

ellerinde kesin bir delil yoktu. Yahudilere yemin teklif edildi. Onlardan 50 kişi 

cinayetle ilgileri olmadığına hemen yemin ettiler. 

Dava böylece sonuçlanmış, Yahudiler diyet ödemekten kurtulmuşlardı. Ancak 

Abdullah'ın kanı boşa gitmiş gibi bir durum ortaya çıkmıştı. Bu ise, Müslümanları 

rahatsız ediyor, kesin suçlu gözüyle gördükleri Yahudilere, kinlerini artırıyordu. 

Peygamberimiz, Yahudilerle Müslümanlar arasındaki bu gerginliğin böyle sürüp 

gitmesini ve Abdullah'ın kanının yerde kalmasını uygun görmedi. Onun kan bedelini 

vermeyi, kendisi üstlendi. Abdullah'ın ailesine 100 deve ödedi. Develer, zekât develerinden 

verildi. 

Peygamberimizin Abdullah'ın diyetini ödemesi, cemiyette ortaya çıkan bir 

huzursuzluğu yatıştırmak, gerginliği gidermek içindi. İki toplumun birbirlerine karşı 

kin ve intikam düşünceleri içinde yaşamaları tehlikeliydi. 

Allah Resulü barış, sükûn ve asayişi sever; toplumda herkesin birbirlerinin 

haklarına saygılı olmalarını isterdi. 

ÂHİRETTE HÜKME BAĞLANACAK İLK DAVALAR: KAN DAVALARI 

60

Buharî'den: 

"Kıyamet günü, insanlar arasında hükme bağlanacak ilk dava, kan davalarıdır." 

Haksız ve günahsız yere kan dökmek, cinayet işlemek, İslâm'da büyük 

günahların en başında gelir. 

İslâm, yeryüzünden kan dökmeyi kaldırmak için gelmiştir. 

İslâm, dünya hayatında en büyük cezayı, kan dökücülere, adam öldürücülere vermiştir. 

Çünkü yaşama hakkı, insanın en kutsal, en yüce hakkıdır. Bu hakka tecavüz, en büyük 

cezaî müeyyideyi gerektirir. 

Bu sebeble Ahirette, Allah'a ortak koşma günahından sonra, en büyük azap, kan 

dökücülere, adam öldürücülere verilecektir. 

Cinayet suçlarının ağırlığı ve büyüklüğü sebebiyledir ki, ahirette tüm hukuk 

suçlarının önüne alınacak; insanlar arasında ilk hükme bağlanacak davalar, kan 

davaları, cinayet davaları olacaktır. 

FAİLİ MEÇHUL CİNAYETLER HAYRA ALÂMET DEĞİL 

Beyhakâ'den: 

- Topyekûn dünyanın yıkılması, Allah katında, haksız yere bir damla kan 

akıtmaktan (birisini öldürmekten) daha ehvendir. 

İbn-i Abbas'tan: 

"Resûl-i Ekrem zamanında, Medine'de birisi öldürüldü. Kimin öldürdüğü 

bilinemedi. Peygamber Efendimiz minbere çıkarak şöyle buyurdu: 

- Ey insanlar! Aranızda bulunduğum halde, içinizden biri öldürülüyor ve katili de 

bilinmiyor. Eğer göktekiler ve yerdekiler, birisini birlikte haksız yere öldürseler, Allah, 

onların hepsine birden azap vermekten geri durmaz." 

(Beyhakî) 

Ebu Bekr'in rivayeti şöyledir: 

- Göktekiler ve yerdekiler, bir Müslüman'ın öldürülmesinde birlik olsalar, Allah onların 

hepsini de yüzüstü cehenneme atar." (Taberanî) Süfyan bin Uyeyne de şöyle der: 

- Bir kimse, bir Müslüman'ın öldürülmesini isteyerek "Öl..." dese, "Öldür" 

kelimesini tamamlamasa bile öldürme olayına iştirak etmiş olur." 

Bu Peygamber sözleri, Allah katında masum bir insan kanı akıtmanın ne derece 

büyük bir cinayet olduğunu, bu cinayete iştirak edenlerin ne kadar çokluk olurlarsa 

olsunlar, istisnasız hepsinin birlikte cezaya çarptırılacaklarını ortaya koymaktadır. 

Diğer taraftan faili meçhul kalmış cinayetlerin de son derece ağır bir suç olduğuna 

işaret edilmektedir. 

İslâm teröre geçit vermez 

MASUM BİR İNSANI GADDARCA ÖLDÜREN MUHALLİM'İN BAŞINA GELENLER 

Mekke'nin fethinden sonraki Huneyn savaş günlerindeydi. 

Bir sabah bir İslâm müfrezesi Medine civarında geziyor, düşmanın ani baskınlarına 

karşı devriye görevi yapıyordu. İşte bu sırada müfreze çölde bir atlıyla karşılaştı. Atlı, 

61

hemen selam verdi, bunlar da selamını aldılar. Bu selamın manası 'Sen bizden 

eminsin, korkma' demekti. 

Buna rağmen müfrezede bulunan Muhallim bin Cessâme adlı asker, okunu 

çekmiş, selam veren adamın üzerine yürüyerek bir okla adamı atından düşürerek 

oracıkta öldürmüştü. 

İşte bundan sonra öldürülen Amir bin Azbat'ın yakınları toplanıp savaş 

meydanında bir ağacın altında dinlenmekte olan Allah Resulü'ne başvurdular. 

Kısas isteğinde bulundular. 

- Yâ Resulallah, bu Muhallim bin Cessâme nasıl bizim kadınlarımızın ciğerini 

yakıp gözlerinden yaşlar akıttıysa biz de onu öldürmek suretiyle onun kadınlarının 

gözlerinden yaşlar akıtacağız. Bu bizim hakkımızdır. Muhallim'i bize teslim eyle, 

kısas hakkımızı kullanmak istiyoruz, diye ısrar ettiler. 

Ancak Muhallim'in lehinde şahitlikte bulunanlar da vardı. Mesele pek 

netleşmemişti. Selam verenin aslında Müslüman olmayan bir düşman savaşçısı 

olabileceği, suikast yapabileceği ihtimalinin düşünüldüğü ileri sürülüyordu. 

'Korkudan selam verdi' deniyordu. 

Bu şüpheden dolayı Efendimiz: 

- Size diyetini vereyim, kısastan vazgeçin, diyerek ölenin yakınlarını razı etmeye 

çalıştı. Nitekim bunda da başarılı olarak yüz deveye karşılık kan davasını halledip 

barışı sağlamıştı. 

Böylece karşı taraftan bir husumetin gelmesi söz konusu olmaktan çıkmıştı. Ama 

Muhallim için mesele bu kadar kolay bitmeyecekti. Çünkü Muhallim, selam veren bir 

adamı acımadan öldürmüştü. Bu, öyle geçiştirilebilecek bir olay değildi. Öldürdüğü 

suçsuz bir insandı. 

Muhallim'e yakınları telkinde bulundular: 

- Git, Resulüllah'tan özür dile, senin için Allah'tan af dilesin, kurtul, dediler. O 

da Resulüllah'ın huzuruna gelip yaptığından özür diledi. Allah'tan kendisi için af 

dilemesini istedi. 

Ancak böyle bir iki cümlelik bir özürle koskoca bir adamı öldürmenin sonucundan 

kurtulunabilir miydi? Şayet böyle kolay olacaksa adam öldürmenin çok basit bir 

olay olduğu anlaşılmayacak mıydı? 

Resulüllah, af isteyen Muhallim'e karşı hiç görülmedik şekilde tepkili bir tavır 

gösterdi ve dedi ki: 

- Selam veren bir adamı sen nasıl olur da öldürürsün? Sana bu yetkiyi kim 

verdi? 

Muhallim, 'Özür dilerim, Allah'tan af dile' diye sözlerini üç defa tekrar ettiyse de 

Efendimiz her defasında: 

- Allahım, Muhallim'i affetme! Diyerek Muhallim'i hem huzurundan kovdu, hem 

de af dilemeyip aksine aftan mahrum kalmasını istemiş oldu. 

Nitekim huzurundan bu şekilde uzaklaştırılan Muhallim, bir haftadan fazla 

yaşamamış, kahrından ölmüş, yakınları da onu bir mezarlığa defnetmişlerdi. 

Ne var ki suçsuz bir adamı öldüren Muhallim'i mezar da kabul etmemiş, sabah 

bakanlar onu toprağın dışarıya attığım görmüş, gelip Resulüllah'a durumu haber 

vermişlerdi. Efendimiz: 

- Siz onu yine gömün, buyurdu. Öyle yaptılar. Gel gör ki, toprak bir türlü Kabul 

etmiyor, gece yine dışarıya attığı görülüyordu. Gelip çaresizliklerini anlatan 

yakınlarına Resulüllah'ın son cevabı şöyle oldu: 

Siz yine onu mezarına gömün, toprak ondan daha kötülerini kabul etmiştir, 

onu da kabul edecektir. Ancak Allah size ders vermek istiyor, masum bir 

adamı öldürmenin Allah yanındaki kötülüğünü göstermek için size ibret 

örneği sunuyor. 

62

Savaş zamanında bile selam veren bir adamın öldürülmesine böylesine 

unutulmayacak bir tepki gösteren Allah Resulü, yani İslam; barış zamanında 

öldürülen masum insanların katili için ne söyler, neleri reva görürdü acaba? 

Bu durumda, İslami terörden söz edilebilir mi, Müslüman'ın şu ya da bu 

bahane ile kadın-çocuk-yaşlı ayırdetmeden masum insanları öldürmesine İslâm 

onay veriyor denebilir mi? 

İşte saadet asrında adam öldürenin akıbeti, işte Allah'ın toprağa bile onun cesedini 

kabul ettirmeyişi, Resulüllah'ın da insanlığa örnek tepkisi. Katili huzurundan kovuşu. 

Böylesine ibretli ve dehşetli bir örnek meydanda iken hangi cahil ve gafil kimse 

çıkıp da, "İslam teröre izin veriyor. Müslüman, adam öldürmeyi dininden izin alarak 

yapıyor." diyebilir? 

Sevgi - saygı ve görgü 

BÜYÜKLERİN KADRİNİ ANCAK BÜYÜKLER BİLİR 

Resûlüllah Efendimiz, bir gün Mescitte ashabının arasında oturuyordu. O sırada 

Hz.Ali içeri girdi. Oturacak bir yer aradı. Bulamadı. Peygamberimiz, hangisi ona yer 

açacak diye ashabının yüzüne bakıyordu. Resûlüllahın sağında oturan Hz.Ebubekir: 

- Hasanın babası! Gel, buraya otur, diyerek Hz. Ali'ye yanında yer gösterdi. 

Hz.Ali, Hz. Ebubekir ile Hazret-i Peygamber arasında gösterilen yere oturdu. 

Peygamberimizin sevinçten gözleri parladı. Hz.Ebû Bekir'in bu davranışından 

memnun olmuştu. Ona dönerek: 

- Ya Ebâ Bekir! Büyüklerin kadrini, ancak büyükler bilir, diyerek iltifat etti. 

MÜ'MİN MÜ'MİNE ALÂKA DUYAR, YER GÖSTERİR 

Adamın biri Mescide girmişti. Peygamberimiz, o sırada mescitte yalnızdı. Adamı 

görünce toparlandı. Oturması için ona içerde yer gösterdi. Adam: 

- Ey Allah’ın Resulü! Yer oldukça geniş, niye zahmete giriyorsun? deyince Allah 

Resulü ona: 

- Müslüman bir başka müslümanı gördüğünde, onun için toparlanıp yer açması 

görevidir, buyurdu. 

ESKİ DOSTLUĞA SAYGI 

Resûlüllah'a bir gün ihtiyar bir kadın gelmişti. Allah Resulü ona: "Kimsin?" diye 

sorduktan sonra, aralarında şu konuşma geçti: 

- Müzen kabilesinden Cessame'yim (*). 

- Hayır sen Müzenli Hassanesin... Nasılsın, iyi misin, ben görmeyeli ne 

âlemdesin? 

- İyiyim. Anam babam sana feda olsun ya Resûlallah! Kadın çıkıp gittikten sonra, 

Hz. Âişe dayanamayıp sordu: 

- Ya Resûlâllah. Bu ihtiyar kadına, bu ilgi, bu iltifat neden? 

Peygamberimiz şu cevabı verdi: 

- Ya Âişe! O, Haticenin sağlığında da bize gelirdi. Hatice'nin iyi dostu idi. 

Muhakkak ki eski dostluğa saygı göstermek, vefalı davranmak imandandır. 

(*) Cessame: Tenbel, uykucu, ağır davranan mânâlarına gelmektedir. Hassane ise: çok güzel 

anlamındadır. Peygamberimiz mânâsı güzel olmayan isimleri değiştirirdi. 

Ashap'tan Tufeyl'in babası anlatıyor: 

Resûlüllah Cirane mevkiinde, kesilen kurban etlerini taksim ediyordu. Ben o zaman 

henüz küçüktüm. Kesilen develerden herkesin payını kendisine götürüyordum. Bir kadın 

63

geldi. Resûlüllah, ona çok alâka gösterdi. İltifatlarda bulundu. Hatta yere hırkasını sererek 

üzerine oturttu. 

- Kim bu kadın? Diye sordum. 

- Resûlüllah'ın süt annesi, dediler. 

SU-İ ZANNA YOL AÇACAK, SAYGIYI KIRACAK DAVRANIŞLARDAN UZAK 

KALMAK 

Peygamberimiz mü'minleri birbirleri hakkında yanlış kanaat sahibi olmaktan, kötü 

düşünceler beslemekten sakındırır, bu hususa kendi özel hayatında da dikkat ederdi. 

Bir keresinde Ramazanda mescidde itikaf denen ibadete başlamıştı. Hanımlardan Huyey 

kızı Safiye, akşam üzeri ziyaretine gelmişti. Safiye'nin evi mescitten uzakta bir yerdeydi. 

Peygamberimiz onu yolcu etmek için mescitten dışarı çıkmıştı. Ensar'dan iki kişi oradan 

geçerken. Peygamberimizi görünce hızla yürüyüp geçmek istediler. Allah Resulü onlara 

seslenerek: 

- Yavaş olun. Yanımdaki kadın anneniz Safiye'dir, dedi. 

Bu uyarıdan dolayı utanan sahabiler: 

- Sübhanallah! Hakkınızda hayırdan başka ne düşünebiliriz ki ya Resûlallah, 

dediler. Peygamberimiz şu karşılığı verdi: 

- Şeytan, insanın vücudunda dolaşan kan gibidir. Sizin kalbinize de kötü bir 

düşünce atmasından korktum. 

Görülüyor ki, insanlar hakkında kötü düşünmemek kadar, kötü düşünceye fırsat 

vermemek te önemlidir. İnsanlardan kötü düşünmemelerini beklemek yeterli değildir. 

Onların su-i zannına yol açacak, saygılarını kıracak davranışlardan uzak kalmak ta 

gereklidir. 

PEYGAMBERİMİZ KORKUTUCU ŞAKALARI YASAKLAMIŞTIR 

Hicretin 5'inci yılındaydı. Mekke'li müşriklerin müslümanlar üzerine yürüdüğü haberi 

duyulmuştu. Peygamberimiz, derhal şehrin dışına derin ve geniş hendekler kazdırmaya 

başladı. Düşmanın şehre girmesi böylece önlenecekti. Hendek kazma işinde, bazı yetişkin 

çocukların da çalışmalarına müsaade edilmişti. 

Zeyd bin Sabit, o sıralar onbeş yaşında bulunuyordu. Hendek kazma işinde canla başla 

çalışıyor, mücahitlere yardım ediyordu. Bir ara yorgunluktan gözlerini uyku bürüyüp 

uyuyakaldı. Kalkanı, oku, yayı ve kılıncı yanında duruyordu. Birlikte çalıştığı müslümanlar, 

onu o halde bırakıp hendeği dolaşmaya çıktılar. Bu sırada ashaptan Umare adında çok şakacı 

bir zat, Zeyd'in uyuduğunu görünce, onun yanına vardı, silahlarını alarak sakladı. 

Zeyd uyandığında, silahlarını yanında bulamadı. Heyecanlanıp telaşlandı. Kendini bir 

korku kapladı. Peygamberimiz, Zeyd'in silahlarını kaybettiğini işitince, onu yanına çağırdı. 

- Ey uykucu! Sen uyuyakaldın, silahlarını da kaybettin ha, diye takıldı. Sonra 

ashabına dönerek: 

- Bu çocuğun silâhlarının nerede olduğunu kim biliyor? Diye sordu. 

Şakacı Umare ileriye atıldı: 

-Ya Resûlallah! Silahlarını ben almıştım... Benim yanımda, dedi. Peygamberimiz: 

- Silâhlarını ona geri ver.. Buyurdu. Ve ondan sonra, müslümanın müslümana 

telaş ve korku verici şakalar yapmasını yasakladı. 

İNSANLARA VERDİĞİ SÖZDE DURMAK... 

Peygamber Efendimiz, ahde vefaya çok dikkat eder, verilen bir sözün mutlaka 

yerine getirilmesini isterdi. Yapılan ahid, Müslümanın aleyhine bile olsa, o sözden 

64

dönmeye izin vermez, rıza göstermezdi. 

Rivayete göre, müşrikler Huzeyfetül-Yeman'ı babası ile birlikte Bedir'e giderken 

yakalamışlardı. 

- Siz herhalde Muhammed'in yanına gidiyorsunuz. Savaşta ona yardım etmek 

niyetindesiniz, demişlerdi. 

Huzeyfe ile babası, canlarını kurtarmak için müşriklere: 

- Bizim Medine'ye gitmekten başka bir niyetimiz yok, savaşa katılmayı 

düşünmüyoruz, demişlerdi. Müşrikler onlardan Medine'ye dönmek ve 

Peygamberimizle birlikte çarpışmamak üzere söz aldılar, ondan sonra serbest 

bıraktılar. 

Huzeyfe ile babası serbest kalır kalmaz, gizlice Peygamberimizin yanına gittiler. 

Başlarından geçeni ona anlattılar. Peygamberimiz kendilerine: 

- Sözünüze sadık kalıp Medine'ye dönünüz. Müşriklere verdiğiniz ahdi 

yerine getiriniz. Biz de onlara karşı Allah'ın yardımını dileriz, buyurdular. 

İNSANI DOĞRUDAN CENNETLİK YAPAN İKİ HASLET: HASET VE ALDATMAKTAN 

UZAK DURMAK... 

Enes bin Malik anlatıyor: Resûlüllah ile beraber oturuyorduk. 

- Şimdi size Cennetlik bir adam uğrayacaktır, buyurdular. 

Biraz sonra, Ensar'dan biri çıkageldi. Ayakkabıları sol elinde, sakalından abdest 

suları damlıyordu. Ertesi günü Allah Resulü aynı sözü tekrarladılar. Yine aynı adam 

çıkageldi. 3. gün de aynı durum oldu. Gelen yine aynı kişi idi. Resûlüllah kalkıp 

gidince, Abdullah bin Amr, adamı takip etti. Ve ona: 

- Ben ailemle kavga ettim. 3 gün eve gitmemeye yemin ettim. Beni misafir edebilir 

misin? dedi. Adam, olur karşılığını verdi. 

Abdullah, adamın evinde 3 gün misafir kaldı. Bütün hareketlerini dikkatle izledi. 

Onun, farzlar dışında, hiçbir nafile ibadette bulunduğunu görmedi. Bundan sonrasını 

kendisi şöyle anlatır: 

- Üç gün geçti. Neredeyse adamın yaptıklarını küçümseyecek hale geldim. Nasıl 

hesaba çekilmeden Cennete girecek olduğuna şaşıyordum. Nihayet, durumu kendisine 

açtım: "Ben, buraya Allah Resulü sizin için üç kere cennetlik adam dediği için geldim. 

Fakat sizin, farzlar dışında öyle fazladan bir ibadetinizi görmedim. Merakta kaldım. 

Sizi Resûlüllahın dediği dereceye ulaştıran haliniz nedir?" diye sordum. 

Adam: 

- Evet gördüklerinden başka bir şey yapmıyorum, dedi. 

Ben hala, içimde merak duygusu olarak, evden çıkıp giderken arkamdan geri 

çağırdı. Şu açıklamayı yaptı: 

- Gördüklerinden başka bir şey yapmıyorum, ama benim iki hayat prensibim var ki 

onlara çok riayet ederim: 

Birincisi: Hiçbir Müslümanı, hiçbir şekilde aldatmayı düşünmem. 

İkincisi: Allahın kendisine verdiği bir mal ve nimetten dolayı hiç kimseye de haset 

duymam." 

Merakım nihayet giderilmişti. 

- Şimdi oldu. Seni doğrudan cennetlik yapan, işte bu iki hasletindir, dedim. 

SEVGİ NASIL KUVVET BULUR? 

"Resûlullah Efendimiz buyurdu ki: Şu 3 şey, mümin kardeşinle arandaki sevgiyi 

pekiştirir: Bir yerde karşılaştığında, ona selam verirsin. 

65

• Oturduğun meclise geldiğinde ona oturacak yer gösterirsin. 

• Ona, en hoşlandığı isimlerle seslenirsin..." (Taberanî) 

Peygamberimiz ümmetine, birbirlerini sevmeyi tavsiye ederken, bu sevgiyi sağlayıcı, 

pekiştirici, kuvvetlendirici yollan da onlara anlatmıştır. 

Sevgiyi pekiştirici yolların başında selamlaşma gelmektedir. 

İkinci yol, sevdiği kimseye meclislerde yer açmak, oturacak yer göstermektir. 

Üçüncüsü de, sevdiğine, hoşlandığı isimlerle, hitap şekliyle muhatap olmaktır. 

İltifat etmektir. 

Her 3 yolun da esası, özel ilgidir. Kişi, sevdiği kimseye ilgisini esirgemediği 

sürece, sevgisini ona göstermiş olur. Ondan da bu sevgisine karşılık görür. 

İnsanlar arasında ilginin ve ilişkilerine kesilmesi, sevginin de kesilmesine, saygının 

yok olmasına yol açar… 

-Peygamberimiz, insanları birbirine düşüren davranışları 

yasaklamıştı.. 

MÜ'MİN SAYGILIDIR, İNCİTİCİ OLAMAZ 

Peygamberimiz hicri 8. yılda Taif üzerine sefere çıktığında, yol üzerindeki Liyye 

kasabasında konaklamıştı. Liyye'de Ebû Uhayha'nın geniş topraklan, yüksekçe bir 

tepe üzerinde de kabri vardı. 

Ebû Uhayha, hicretin birinci yılında müşrik olarak ölmüş bulunuyordu. 

Fakat iki oğlu Amr ile Eban, sonradan İslama girmişler, Peygamberimizle sefere de 

katılmışlardı. 

Liyye'de gezerken, Peygamberimizin yolu Ebû Uhayha'nın kabrinin bulunduğu 

tepeye uğradı. Yanında Hz.Ebubekir, Ebû Uhayha'nın oğullan Amr ile Eban da vardı. 

Peygamberimizin kabre doğru baktığını gören Hz.Ebubekir: 

- Allah, bu kabir sahibine lanet etsin. O, Allah ve Resulüne karşı en şiddetli 

mücadele edenlerdendi, dedi. 

Bu söz, Ebû Uhayha'nın oğullarının ağırına gitti. Onlar da Hz. Ebubekir'in 

babası Ebû Kuhafe'ye lanet ettiler: 

- Allah Ebû Kuhafe'ye lanet etsin. O, misafirleri ağırlamaz, haksızlığa karşı 

durmazdı, dediler... Havanın bir anda elektriklendiğini gören Allah Resulü duruma 

müdahale etti. İki tarafi da susturdu. Ve şu düşündürücü ikazı yaptı: 

- Ölüler hakkında ister mü'min, ister müşrik olsunlar, kötü söz söylemeyin. 

Bu söz onlara erişmez. Fakat dirileri incitir. 

Gerçekten de İslam düşmanı Ebû Uhayha hakkında kötü söz söylenmesi, hayattaki 

oğullarını rencide etmişti. Her ne kadar Amr ile Eban müslüman olmuşlarsa da, nesep 

bağı sebebiyle babalan hakkında ileri geri konuşulmasına tahammül edememişler, bu 

sözü bir nevi ailelerine hakaret saymışlardı. Bu yüzden Peygamberimiz, yukarıdaki 

anlamlı ikazını yapmak durumunda kalmış, mü'minlerin ölmüş gitmiş kişiler hakkında 

konuşurken dikkatli, nezaketli ve edepli olmalarını istemiştir. 

Söylenen sözün, elbette ölmüş kişiye erişmesi, zarar vermesi söz konusu değildi. 

Ancak o sözü işiten, ölünün yakını veya seveni rencide olabilirdi. Sebepsiz yere 

müminler arasına soğukluk ve kırgınlık girebilirdi. 

Peygamberimiz, İkrime'nin müslüman olması üzerine, İkrime'nin babası, İslâm'ın 

amansız düşmanı Ebû Cehil hakkında da mü'minleri kötü söz söylemekten 

men'etmişti. 

Ebû Cehil'in oğlu İkrime, Mekke'nin fethi üzerine, öldürülmekten korkarak kaçmıştı. 

Peygamberimiz onun hakkında af çıkarmış, hanımım ardından göndererek Mekke'ye 

66

geri dönmesini istemişti. 

İkrime'nin hanımı Ümmü Hakim, akıllı bir kadındı. Müslüman da olmuştu. 

Kocasının peşi sıra gitti. Gemiyle Habeşistan'a gitmek üzereyken ona yetişti, geri 

dönmeye razı ettiği gibi, İslâm'a girmeye de ikna etti. 

Birlikte geri döndüler. 

Mekke'ye yaklaştıkları sırada, Peygamberimiz ashabına, İkrime'nin iman ettiği 

müjdesini verdi. 

- Ebû Cehil'in oğlu İkrime, sizin yanınıza mü'min olarak geliyor, dedi. 

Sonra da onlara şu tenbihi yaptı: 

- Sakın İkrime'nin yanında babası Ebû Cehil hakkında kötü söz söylemeyin. 

İleri geri konuşmayın. Çünkü ölüye kötü söz söylemek, diri olan yakınını 

rahatsız eder. Ölüye de hiç bir şey eriştirmez. 

ÖLÜLERİNİZE SÖVMEYİN 

Bir adam Hz. Abbas'ın İslâm'dan uzak olarak ölen bir yakınına sövünce, Hz. Abbas 

dayanamayıp onu tokatlamıştı. Tokadı yiyenin yakınları da Hz. Abbas'ı tokatlamak 

istemişlerdi. Allah Resulü durumdan haberdar olunca hemen olay yerine gitmiş, halka: 

- Allah katında en şerefli kimdir? diye sormuştu. 

- Sensin ya Resûlallah! denilince de: 

- O halde amcam Abbas bendendir, ben de ondanım. Onu incitmek beni 

incitmektir. Sakın ölüleriniz hakkında kötü söz söyleyip de yaşayanlarınızı 

üzmeyiniz, buyurmuştu. 

- ÖLÜ SEBEBİYLE DİRİ İNCİTİLMEMELİ! 

- Ebû Leheb'in kızı Dürre, azılı bir İslâm düşmanı olan ailesinin rağmına, 

Peygamberimize iman edenlerdendi. Kocası Haris Bedir savaşında müşrik 

olarak öldürülünce, Dürre, Medine'ye hicret etti. Daha sonra da ashaptan 

Dıhyetü'l-Kelbi ile evlendi. 

- Medine'ye ilk geldiğinde bazı kadınlar Dürre'ye: 

- Sen Aziz ve Celil olan Allah'ın, hakkında "Ebû Leheb'in eli kurusun, kurudu 

da..." buyurduğu Ebû Leheb'in kızı değil misin? Hicretinin sana ne faydası var? 

demişlerdi. 

- Dürre bu sözlerden çok üzüldü. Allah Resulüne gelerek, kendine söylenenleri 

anlattı. Peygamberimiz onu teselli ettikten sonra öğle namazı için mescide 

çıktı. Namaz bitince de cemaata hitaben şu konuşmayı yaptı: 

- Ey cemaat! Bazı kimseler, beni niçin soyum ve akrabalarımdan dolayı 

incitiyorlar? Haberiniz olsun ki, kim beni, benim soyumdan gelenleri, 

akrabalarımı incitirse, beni incitmiş sayılır. Kim beni incitirse, Allah'ı kızdırmış 

olur. 

- Resûlüllah Efendimiz, sözlerini şöyle tamamladı: 

- Ölü sebebiyle, diri incitilmez... Ölüleriniz aleyhine konuşarak dirilerinizi 

incitmeyiniz... 

ESKİ HATALARI YÜZE VURMAMAK 

Allah Resulüne ilk iman edenlerden Abdurrahman bin Avf, Halid bin Velid'i, 

Bedir savaşında bulunanlara karşı kötü davranıyor diye, Efendimize şikayet 

etmişti. 

Hazret-i Resûlüllah Bedir'e katılan sahabelerini çok severdi. İslâmın ölüm kalım 

mücadelesi olan bu ilk muharebesinde bulunanların, onun yanında ayrı bir şeref ve 

mevkii vardı. Bu yüzden Bedir'de bulunmuş birine agresif davranılmasına, sert 

67

muamele edilmesine müsaade etmezdi. Halid bin Velid'in Bedir gazilerine kötü 

davrandığını duyunca onu huzuruna çağırttı. 

68

Ya Halid! Bedirde savaşanlardan hiç birisine kötü davranma. Şunu bil ki, senin 

Uhud dağı kadar altının olsa, hepsini Allah yolunda bağışlasan, yine Bedir'de 

bulunanların kazandıkları sevap ve mükâfata erişemezsin, buyurdu. 

Halid bin Velid kendini şöyle savundu: 

Ya Resûlâllah! Ben onlara kötü davranmıyorum. Ancak içlerinden bazıları, 

benim aleyhimde bulunuyorlar. Müslüman olmadan önce yaptıklarımı ileri 

sürüp beni kınamaya başlıyorlar. Ben ancak bunlara karşılık veriyorum. 

Resûlüllah Efendimiz, Halid'in bu açıklaması üzerine ashabına dönerek: 

Sakın Halid hakkında kötü şeyler söylemeyin. Çünkü o, Allah'ın İslâm 

düşmanları üzerine çektiği bir kılıçtır, buyurdu. 

Böylece, yaptıklarından pişman olup İslama giren kimseleri, eski hatalarından dolayı 

kınayıp rencide etmenin doğru olmadığını ümmetine hatırlatmış oldu. 

Toplum barışını bozan, insanları birbirine düşüren söylentilerine yasaklama 

YA HAYIR SÖYLE VEYA SUS 

Ashabdan Ubade bin Samit anlatıyor: 

"Bir gün Allah Resulü, ashabıyla birlikte yola çıkmıştı. Resûlüllah bir deve 

üzerindeydi. Hiç kimse Allah Resulünün önüne geçmiyordu. Muaz bin Cebel: 

- Ya Resûlâllah! Allah bizim canlarımızı sizden önce alsın. Bize yokluğunuzu 

göstermesin. Ama bizden önce vefat ederseniz, geride kalan bizlere hangi ibadeti 

tavsiye edersiniz? Allah yolunda cihada mı önem verelim, dedi. Allah Resulü: 

- Allah yolunda cihad... Güzel bir şey. Fakat insan için bundan daha üstünü var, 

buyurdu. Muaz bin Cebel: 

- Oruç ve sadaka mı? diye sual etti: 

- Oruç, zekât ve sadaka... Bunlar da güzel şeyler. Fakat insanlar için bunlardan da 

güzeli var., buyurdu. 

Muaz bin Cebel, bildiği bütün hayırları saydı. Hepsine de Allah Resulü: 

- Bundan daha hayırlısı, daha önemlisi var, cevabını verdi. Muaz: 

- Ya Resûlâllah! İnsanlar için bu saydıklarımdan daha hayırlı olan şey nedir? diye 

sordu. 

Allah Resulü ağzını işaret ederek: 

- Susmak ... Konuşunca da yalnız hayır konuşmak... buyurdu. 

Muaz hayret ve merakla: 

- Dillerimizle söylediklerimizden hesap mı sorulacak bizlere? Konuştuklarımız o 

kadar önemli mi? dedi. Allah Resulü: 

- Elbette... İnsanları cehenneme yüz üstü düşürecek şey, dillerinden başkası 

değildir. Kim Allah'a ve âhiret gününe inanırsa ya hayır söylesin ya da sussun! 

Boş ve yalan konuşmasın... 

Ubade bin Samit Hazretlerinin naklettiği bu olay, insanların çoğunun önem 

vermediği, gaflet içinde olduğu bir hususa dikkatlerimizi çekmektedir. Dili Korumak... 

Gerek bireysel, gerek toplumsal hayatı alt-üst eden bir çok olayların, felâketlerin 

dil yüzünden çıktığı hepimizin malûmudur. Gıybet, iftira, yalan, koğuculuk vs. gibi 

birçok kötü ahlâkın kaynağı, hep dildir. Bu bakımdan dili korumak, yalnız hayırda 

kullanmak, hayrın dışında kullanmayıp dizginlemek, müslüman için hem dinî, hem 

ahlâkî, hem de toplumsal bir görev ve sorumluluktur. 

69

Peygamberimiz bu mânayı kuvvetlendirmek için: "Dilini ve şehvetini korumayı 

garanti edene, ben de cenneti garanti ederim" buyurmuştur. 

DİLİ İLE SÖYLEMEDİĞİNİ GÖZÜ İLE İŞARET ETMEK, PEYGAMBERE YAKIŞMAZ 

Abdullah bin Ebî Şerh, önce Müslüman olmuş, daha sonra İslâm'dan dönerek 

Mekke'ye kaçmış, İslâm aleyhinde tesirli çalışmalarda bulunmuştu. Bu yüzden 

hakkında "aranıyor" ilanı yapılmış, "vur emri" çıkmıştı. Yakalanınca derhal 

öldürülmesi istenmişti. 

Abdullah, Hz. Osman'ın eski dostu idi. Mekke'nin fethinden sonra ona başvurmuş; 

affedilmesi için, onun aracılığını istemişti. Beraberce Allah Resulünün huzuruna 

girmişlerdi. Hazret-i Peygamber, her ne kadar Abdullah'ı affa yanaşmamışsa da, Hz. 

Osman çok ısrar edince, kerhen, istemeye istemeye onu affetmişti. Abdullah'ın 

huzurdan ayrılmasından sonra, yanında bulunanlara: 

- İçinizde, onu affetmemden önce yaptıklarının cezasını verecek kimse yok 

muydu? diye sormuştu. Orada bulunanlardan biri: 

- Ya Resûlâllah! iki elim kılıcımda, gözünüzle bir işaret etmenizi bekliyordum, 

dedi. Peygamberimiz: 

- Peygamber için işaret etmek yoktur. Ben işaretle adam cezalandırmam. 

Dil ile söylemediğini göz ucu ile işaret ederek yaptırmak, hiçbir Peygambere 

yakışmaz, buyurdu. 

Gerçekten de, ağzıyla söylemediği şeyi göz ucu işareti ile yapılmasını istemek, ancak 

hileci, entrikacı, karanlık işler çeviren insanların işidir. Hileden, riyadan, aldatmaktan, 

kandırmaktan, içi başka dışı başka olmaktan, çifte standartlı bulunmaktan uzak olan 

Peygamberliğin şanına yakışmadığı gibi, İslâmın yüceliği ile de bağdaşmaz. 

70

Peygamberimizin insan kazanma metodu

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?