Tübitak - Eğitim Bilişim Ağı

More documents

Recommendations

Info

635 Milyon Yıl Sonra Suçlu Bulundu Bundan 790 milyon yıl kadar önce ekvatora kadar dünyanın her yanı kalın buz tabakalarıyla kaplanmaya başladı. ‘Kartopu Dünya’ olarak adlandırılan bu dönem 635 milyon yıl önceye dek sürdü. 635 milyon yıl önce Dünya, 150 milyon yıldır içinde bulunduğu o çok soğuk ve kararlı bir durumdan çıktı ve oldukça ılık ama yine çok kararlı başka bir duruma geçti. Üstelik konuyla ilgilenen bilim insanlarının söylediğine göre bu geçiş çok da hızlı oldu. Sonuçta buzullarla kaplı alanlar kutup bölgelerine (kutup noktasından başlayarak 60° enlemlerine kadar olan bölge) çekildi. Peki, küresel boyuttaki bu hızlı ısınmanın nedeni neydi? Kaliforniya Üniversitesi’nden bilim insanları, buzulların altından atmosfere hızla salınan metan gazının bu dramatik iklim değişikliğinde etkili olduğunu düşünüyor. Yaptıkları incelemelerin ardından araştırmacıların bulguları şöyle: Ortamda bolca bulunan metan gazı, buz tabakalarının altında belli bir basınç ve sıcaklıkta kararlı bir metan buzu tabakası oluşturuyordu. Bu tabakanın üzerindeki su buzu tabakaları dengesizleşip kırıldığında basınç azaldı ve aşamalı olarak metan gazı salındı. İlk başta ekvatora yakın alanlardan başlayan metan gazı salımı öteki kafes bileşikleri de etkiledi. Kafes bileşikleri dengede tutan basınçsıcaklık dengesi ilişkisi yalnızca birkaç derecelik bir aralık içindedir. BiLiMveTEKNiK 14 Temmuz 2008 Yine de bileşiklere hapsolmuş bütün metan gazı salınmadı. Aynı bileşikler bugün kutup dairelerinde ve okyanusların derinliklerinde etkin olmayan bir şekilde duruyor. Sıcaklık artışıyla tetiklenmedikleri sürece hareketsiz kalmayı da sürdürecek gibiler. Ancak bir şekilde salınmaya başlarlarsa bu yatakların tıpkı açılan bir fermuar gibi bütün gezegen boyunca birbirini tetikleyeceği düşünülüyor. Sonuçta Dünya yalnızca birkaç derece değil, onlarca derece ısınabilir. Araştırmalar bize hâlâ var olan ama etkin olmayan bir mekanizma ve onun yaratabileceği değişimin hızına ilişkin bilgi veriyor. Bilemediğimiz bir nokta var o da bu değişimi tetikleyecek mekanizmanın ne kadar duyarlı olduğu. Dünyanın iklimini kararlı bir durumdan başka bir kararlı duruma geçirmek için ne kadar güç gerekir? Günümüzdeki karbon dioksit salımının yarattığı etkiyle böyle bir değişime yaklaşıyor olabilir miyiz? Bu şiddetli, zincirleme gaz salımı 635 milyon yıl önce iklimde felaket olarak yorumlanabilecek değişimlere, okyanuslarda ve atmosferde biyokimyasal ve jeokimyasal yeniden yapılanmalara neden olmuştu. Bataklık gazı olarak da bilinen metan, renksiz ve kokusuz bir gazdır. Sera gazı olarak karbon dioksitten 30 kat daha etkilidir. Çoğu bilim insanı 55 milyon yıl önce Dünya’yı ortalama 4°C ile 8°C kadar ısıtan küresel ısınmanın sorumlusu olarak metanı gösteriyor. Okyanus-atmosfer sistemine salındığında metan oksijenle tepkimeye girer ve karbon dioksit açığa çıkar. Karbon dioksit gazı okyanus yaşamında oksijen soluyan hayvanları öldürür. Okyanus canlılarının toplu yok oluşlarının ardında da metan gazı salımlarının yattığı düşünülüyor. İnsanoğlunun küresel ısınma üzerindeki etkisine bakarak şöyle diyebiliriz: Dünyanın iklim sistemiyle küresel bir deney yapıyoruz. Eşi görülmemiş bir küresel ısınma oranı yaratıyoruz. Biz farkına varmadan, sinsice iklim sistemine girebilecek olan düzensizlikler ve bunların etkilerine ilişkin neredeyse yok denebilecek kadar az bilgimiz var. Oysa bu deneyin nerdeyse aynısı 635 milyon yıl önce yapılmış ve kanıtları da jeolojik kayıtlarda var. Özden Hanoğlu http://www.physorg.com/news131200319.html http://www.newsroom.ucr.edu/cgi-bin/display.cgi?id=1849
Avrupa’nın İnsanlı Uzay Aracı Yolda Avrupa insanlı uzay aracının bire bir ölçülerdeki modeli, mayıs sonunda Berlin’de yapılan Uluslararası Uzay Fuarı’nda (UUF) tanıtıldı. EADS Astrium şirketinin yaptığı aracın tasarımı, kısa süre önce Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilen insansız uzay aracı Jules Verne’den (Automatic Transfer Vehicle –Otomatik Taşıma Aracı, OTA– olarak da biliniyor) esinlenilmiş. Astrium yetkilileri, Avrupa devletlerinin gereken desteği vermesi durumunda insanlı uzay aracının on yıl içinde uzaya çıkabileceğini belirtiyor. Almanya, Fransa ve İtalya yeni uzay aracına büyük ilgi gösteriyor. İnsanlı uzay aracında Jules Verne’in havacılık elektroniği ve itki sistemleri olduğu gibi korunmuş. Bunun yanında insansız aracın kargo bölümünün yerine bir mürettebat bölümü eklenmiş. EADS Astrium Uzay Taşımacılığı Şirketi’nin strateji ve pazar geliştirmeden sorumlusu başkan yardımcısı Frank Pohlemann, dış görünüşün temsili olduğunu vurguluyor ve ekliyor “Taşıtın iç tasarımı daha çok insan odaklı. İçeride üç deri koltuk ve dokunmatik ekranlar var. Uçuş simülasyonlarını ekranlardan gösterebiliyoruz. Doğal olarak gerçek uzay aracında donanım biraz daha çok ve iç hacim de biraz daha büyük olacak.” Bu günlerde uzayda kullanılacak, bağımsız, bir insan taşıma sistemi Avrupa’da çok sıcak bir konu. Bu konu büyük olasılıkla Kasım’da Lahey’de bir araya gelecek uzay bakanlarının da gündeminde yer alacak. İki Adım Son kavramsal çalışmalara parasal desteği kendi sağlayan Astrium’un yetkilileri, OTA geliştirme çalışmalarının maliyetinin oldukça makul düzeyde kalacağını belirtiyor ve çalışmanın iki aşamada yapılmasını öneriyor. İlk aşamada amaç, yeni uzay aracına insansız yük bölümlerini güvenli olarak Dünya’ya döndürme becerisi kazandırmak –şu anda araç bunu yapamıyor. 2010’da ABD’nin uzay mekikleri emekliye ayrıldığında, bilimsel sonuçlar ve bozuk parçalar gibi bazı yükleri Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan Dünya’ya getirme konusunda nakil aracı sıkıntısı çekecek Avrupa’lı ortaklar, bu gelişmeyi büyük memnuniyetle karşılayacak. Astrium yetkilileri 2013’e gelindiğinde bu aşamanın uzay yolculuğu için hazır olabileceğini ve maliyetinin de bir milyar euronun oldukça altında kalacağını ekliyor. Bakanların görüş birliğine varması durumunda ikinci aşamaya geçilecek. Bu aşamada, dönüş kapsülü yeniden düzenlenecek ve üç insan taşıyabilecek bir kapsül geliştirilecek. Böyle, mürettebatlı bir kapsülün ilk görevini 2017’de yapabileceği öngörülüyor. Bu amaca ulaşmak için yapılacak çalışmaların maliyetinin de birkaç milyar euro dolayında olacağı tahmin ediliyor. Ariane’ın Rolü Astrium’un başkan yardımcısı, iki aşamalı yaklaşımın, yöneticilerin izleyebileceği saydam bir strateji olduğunu söylüyor. Ona göre ilk olarak kargo sisteminin uçurulması, insanlı aracın yapımına da önemli katkılar sağlayacak. Bu sürecin kendileri için de aslında bir seçenek geliştirme süreci olacağını vurgulayan Pohlemann “5-6 yıl sürecek ve ortaya somut bir gelişme çıkartmayacak bir çalışmaya girmek yerine, şimdiden üretime geçmeyi ve geliştirdiğimiz seçenekleri de ileride taşıta eklemeyi uygun buluyoruz.” diyor. Bu yıl Astrium, yıllardır üzerinde çalıştığı iki büyük projeyi sonuçlandırdı: Gelişmiş yön bulma, buluşma ve kenetlenme teknolojisi olan Jules Verne uzay aracı ve Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilen Columbus bilim modülü. Şirket yetkilileri bu ürünlerin Avrupa’nın uzaydaki rekabet gücünün son yıllarda ulaştığı noktayı yeterince gösterdiğine inanıyor. Bundan sonraki amacın da insanlı uzay aracı üretmek olduğunu düşünüyor. Taşıt yörüngeye bir roketle ulaştırılacak. Bu işe en uygun seçenek de Ariane 5 roketi gibi görünüyor. Dünyada uydu fırlatma alanında en çok kullanılan roket Ariane 5, aslında insanlı uçuşlar düşünülerek de tasarlanmış. Ariane 5’in şimdiki tasarımına ek olarak, uçuş sırasında roketteki gelişmeleri –bir sorun olduğunu ya da her şeyin yolunda gittiğini– algılayıp roketin ucunda taşınan insanlı araca iletecek alıcılara gerek var. Pohlemann, bunun dışında, şu anki roketi olduğu gibi kullanabileceklerini söylüyor. Küçük Adım OTA projesi, bu alanda yapılan tek kavramsal çalışma değil. Astrium, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) parasal olarak desteklediği önemli bir başka projenin içinde de yer alıyor. Bu projenin amacı da Rusya ile birlikte bir insanlı uzay aracı geliştirmek. İnsanlı Uzay Taşıma Sistemi adı verilen bu projede Rusya’nın Soyuz uzay aracından daha büyük ve daha yetenekli bir aracın tasarlanması öngörülüyor. Ancak bu proje, uzay aracını taşıyacak yeni bir roketin tasarımını da içerdiğinden gerçekte çok daha pahalı bir seçenek. Avrupa’nın en büyük uzay şirketinin yetkilileri, OTA geliştirme çalışmasının zamanı gelmiş bir çalışma olduğunu ve de bu projenin Avrupa’nın politik karar üretme sürecine de katkısı olacağını düşünüyor. ESA Başkanı Jean-Jacques Dordain, Avrupa’nın kendi insanlı uzay aracını görme arzusunu sık sık dile getiriyor. Bunun yanında Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) Başkanı Mike Griffin de Avrupa’nın böyle bir taşıtı en kısa zamanda geliştirmesinin gerekliliğine inanıyor. Jules Verne’in Mart ayındaki başarılı yolculuğu sırasında konuşan Griffin, bu amaca ulaşabilmek için Avrupa’nın yalnızca küçük bir adım atması gerektiğini söylemişti. Çağlar Sunay http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7419793.stm Temmuz 2008 15 BiLiMveTEKNiK
Page 1 and 2: 212110 2008/07 TEMMUZ 2008 S A Y I
Page 3 and 4: A Y L I K P O P Ü L E R B İ L İ
Page 5 and 6: 38 On aylık bir yolculuktan sonra
Page 7 and 8: Plastik Organeller Geliyor İsviçr
Page 9 and 10: Türksat 3A Fırlatıldı Türkiye
Page 11 and 12: Cep Telefonu Kullanıcıları 3,3 M
Page 13 and 14: Yapay Kornea Doğal Olanı Taklit E
Page 15: Brezilya’da Dünyayla Hiç İleti
Page 19 and 20: Kütüphanemize Destek Biz Siirt il
Page 21 and 22: polün koşulu olarak “türbülan
Page 23 and 24: Biyoflaş denen yeni bir tür algı
Page 25 and 26: Kyoto İmzalanacak mı? Ankara, Tü
Page 27 and 28: ELEKTRO-SOLAR ve ALTERNATiF ENERJi
Page 29 and 30: Frenler: Bir pedalla harekete geçi
Page 31 and 32: Tübitak HİDROMOBİL 2008 YARIŞI
Page 33 and 34: nı kapsar. -Yardımcı devre (netw
Page 35 and 36: sıyla kalan bağıntıların belir
Page 37 and 38: Bilgi Yaşam için Gerekli midir? E
Page 39 and 40: sel haritalama üzerine yaptığı
Page 41 and 42: Düşük düzeyde H2O Yüksek düze
Page 43 and 44: Phoenix’in boyu, güneş paneller
Page 45 and 46: Mars’taki 5. günde çekilen bu f
Page 47 and 48: Araştırmacılar Mars yüzeyinin k
Page 49 and 50: Yeryüzünde hiç beklenmedik yerle
Page 51 and 52: Solda: NASA’nın Surveyor 3 iniş
Page 53 and 54: Bakteriler İçin 1. Sınıf Yolcul
Page 55 and 56: ler, yeşil yerine canlı bir kan k
Page 57 and 58: 2 MYÖ 1,2 MYÖ 0,75 MYÖ 0,475 MY
Page 59 and 60: İN 6 nm) 5 nm) YILDIZ SINIFI: G A
Page 62 and 63: Türlerin Veritabanı Dünya üzeri
Page 64 and 65: Yaklaşık 251 milyon yıl önce, j
Page 66 and 67:
Kitlesel Yokoluş (milyon yıl önc
Page 68 and 69:
Tarih öncesi olaylara ışık tuta
Page 70 and 71:
Arazi çalışmalarında bulunan fo
Page 72 and 73:
Kırda yürüyüşe çıktığını
Page 74 and 75:
BiLiMveTEKNiK 72 Temmuz 2008 Kyoto
Page 76 and 77:
Karbondioksit Neden Önemli? Atmosf
Page 78 and 79:
ayla, salımlarını azaltma yolund
Page 80 and 81:
neğin, Alman hükümeti kömür sa
Page 82 and 83:
Ola nak sız! Akıl dışı! Bi lim
Page 84 and 85:
Kurt deliği dışındaki uzay I k
Page 86 and 87:
19. yüzyılın ikinci yarısı bir
Page 88 and 89:
lerini yapma denemelerine girişti.
Page 90 and 91:
masını sağlar. Leopold’ün Hae
Page 92 and 93:
Nilüfer, bitkiler dünyasında gü
Page 94 and 95:
1 Temmuz 1858 Evrim Kuramı 1858’
Page 96 and 97:
Türkiye Doğası Bülent Gözcelio
Page 98 and 99:
Meyveler en sevdiğimiz yiyecekleri
Page 100 and 101:
Güneşin Zararları Güneş, hava
Page 102 and 103:
Tam Güneş tutulmaları, en görke
Page 104 and 105:
objektifinizden gökyüzü Fotoğra
Page 106 and 107:
LED’lerin uygulama alanlarına he
Page 108 and 109:
Üç Adet Üçgen Bir dikdörtgenin
Page 110:
OTİZM Otistik hastalar genellikle
show all

Tübitak - Eğitim Bilişim Ağı

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?