Global Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS) ve Uydu Bazlı Alan ...
Global Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS) ve Uydu Bazlı Alan ...
Global Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS) ve Uydu Bazlı Alan ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Global</strong> <strong>Navigasyon</strong> <strong>Uydu</strong> <strong>Sistemleri</strong><br />
(<strong>GNSS</strong>) <strong>ve</strong> <strong>Uydu</strong> <strong>Bazlı</strong> <strong>Alan</strong> Büyütme<br />
<strong>Sistemleri</strong> (SBAS)
<strong>Global</strong> <strong>Global</strong> <strong>Navigasyon</strong> <strong>Uydu</strong> <strong>Uydu</strong> <strong>Uydu</strong> <strong>Sistemleri</strong><br />
<strong>Sistemleri</strong><br />
GPS<br />
GLONASS<br />
Galileo<br />
Compass<br />
(<strong>GNSS</strong>)<br />
(<strong>GNSS</strong>)<br />
<strong>Uydu</strong> <strong>Bazlı</strong> <strong>Alan</strong> Büyütme <strong>Sistemleri</strong> (SBAS)<br />
WAAS<br />
EGNOS<br />
MSAS<br />
GAGAN<br />
QZSS
Üç bileşen:<br />
Uzay <strong>Uydu</strong>lar<br />
Kontrol Yer ists.<br />
Kullanıcı Alıcılar<br />
<strong>GNSS</strong>’ler kendi başlarına sistem
GPS GLONASS GALILEO COMPASS<br />
<strong>Uydu</strong> Sayısı 24 24 27 + 3 30+ 5 GEO<br />
Yörünge sayısı 6 3 3 ?<br />
Büyük yarı-eksen 26600 km 25440 km 29600 km ? 21500 km<br />
Yörünge dönüş 11:58 H 11:15 H 14:07 H ? 12:35 H<br />
Eğiklik 55o 64 o 56o ? 55o Eğiklik 55 64 56 ? 55<br />
<strong>Uydu</strong> kütlesi 1100 kg (IIR) 1400 kg 700 kg ? 2200 kg<br />
Güneş paneli alanı 14 m 2 23 m 2 13 m 2 ???
1973’te TRANSIT <strong>ve</strong> DOPPLER’in yerine<br />
NAVSTAR GPS (<strong>Uydu</strong>larla Zaman <strong>ve</strong> Mesafe Ölçümüyle <strong>Navigasyon</strong> <strong>ve</strong> <strong>Global</strong><br />
Konumlama Sistemi) GPS<br />
Konumlama ihtiyacından doğdu<br />
II. Dünya Savaşında pilotların salimen e<strong>ve</strong> dönmeleri<br />
1957’de Sputnik Doppler Etkisi kesin konum<br />
1978’de Blok I 1989’da Blok II 1994’te tam uydu<br />
dağılımı<br />
1983 Koreli KAL 007 uçağı sivillere kullanım hakkı
GPS<br />
• 24 + 3 uydu<br />
• 20.200 km yüksekte<br />
• 55o eğiklikli 6 yörünge<br />
• Döngü 11 sa 58 dk<br />
• Fo temel frekans F1 (19 cm) F2 (24 cm)<br />
• C/A Kod (Kaba Alım/Kesintisiz Erişim/Sivil Erişim)<br />
• P kodu (Presizyonlu/Korumalı)<br />
• Konumlama için min. 4 uydu
GLONASS (GLOBAL NAVIGASYON UYDU<br />
SİSTEMİ)<br />
Rusçası Rusçası: Rusçası : ГЛОНАСС ГЛОНАСС: ГЛОНАСС ГЛОНАСС : ГЛОбальная<br />
ГЛОбальная<br />
НАвигационная НАвигационная Спутниковая<br />
Спутниковая<br />
Система<br />
Система<br />
Çevirisi Çevirisi.: Çevirisi : : GLObal'naya<br />
GLObal'naya<br />
NAvigatsionnaya<br />
NAvigatsionnaya NAvigatsionnaya Sputnikovaya<br />
Sistema<br />
Sistema<br />
İngilizcesi İngilizcesi: İngilizcesi İngilizcesi : GLObal GLObal NAvigation<br />
Satellite Satellite System System)<br />
System
GLONASS<br />
Tam dağılım 24 uydu<br />
3 yörünge düzlemi<br />
Eğikliği 64,8 o<br />
Yüksekliği 19.100km<br />
Döngü 11 saat 15 dk<br />
Düzlemler enlemde 15 o ötelemeli<br />
Her an her yerde min 5 uydu<br />
görünümde<br />
1978 başlama<br />
1982 çok sayıda uydu fırlatma<br />
1996 24 uyduluk dağılım<br />
Çöküşle 2002’de birkaç uydu<br />
200821 uydu +2
“dilim” “dilim” slot slot no.<br />
1. 1. düzlem: düzlem: 11-8<br />
1<br />
2. 2. düzlem: düzlem: 99-16<br />
9 16<br />
3.düzlem:17<br />
3.düzlem:17-24<br />
3.düzlem:17 24<br />
Farklar:<br />
Farklar:<br />
GLONASS GLONASS uyduları: uyduları: uyduları: uyduları: uyduları: aynı aynı aynı aynı aynı kod kod farklı farklı frekans frekans frekans frekans<br />
frekans<br />
GPS GPS uyduları: uyduları: aynı aynı aynı frekans frekans farklı farklı kod<br />
kod<br />
GLONASS: GLONASS: FDMI FDMI ( (Frekans ( Bölüşümlü Çoklu Erişim)<br />
GPS GPS GPS (Galileo): (Galileo): CDMI CDMI CDMI (Kod Bölüşümlü Çoklu Erişim)<br />
Tüm frekanslar temel frekans Fo dan<br />
L1 band (1602,5625 - 1615 MHz)<br />
25 kanallı FDMI
• AB’nin<br />
• Sivil<br />
• Kombine çalışma<br />
• GIOVE-A 28 Aralık 2005’te fırlatıldı<br />
• GIOVE-B 27 Nisan 2008’te fırlatıldı<br />
• pasif hidrojen maser (PHM) saat<br />
• GIOVE-A2 hazırlık<br />
Galileo
30 (27+3) uydu<br />
23.222 km yüksekte<br />
3 dairesel Orta Yersabit Yörüngede (MEO)<br />
Yörüngede dolanım 14 sa 7 dk<br />
Eğiklik 56 o<br />
75 o kuzey enlemlerinde
3 farklı farklı frekansta frekansta (F1, (F1, F2 F2 <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> F5) F5) F5) 10 10 navigasyon navigasyon sinyali :<br />
1164 1164-1215<br />
1164 1215 MHz MHz MHz (E5a (E5a <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> E5b E5b), E5b ),<br />
1215 1215-1300<br />
1215 1215 1300 Mhz Mhz (E6) (E6) (E6) <strong>ve</strong><br />
<strong>ve</strong><br />
1559 1559-1592<br />
1559 1559 1592 MHz MHz MHz (E2 E2 E2-L1 E2 L1 L1-E1) L1 E1)<br />
değişik değişik kullanıcı kullanıcı grupları<br />
grupları<br />
E5a E5a E5a, E5a , E5b E5b <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> L1 L1 frekansları<br />
frekansları frekansları üzerinden üzerinden 6 sinyal sinyal Açık Açık Servisler<br />
Servisler<br />
(OS (OS) (OS ) <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Yaşam Yaşam Yaşam Gü<strong>ve</strong>nliği Gü<strong>ve</strong>nliği Servisleri Servisleri (SOL) (SOL) kullanıcılarına<br />
kullanıcılarına<br />
E6 E6 E6 E6 E6 E6 taşıyıcı taşıyıcı frekansı frekansı üzerinde üzerinde üzerinde üzerinde şifrelenmiş şifrelenmiş uzunluk uzunluk belirleme<br />
belirleme<br />
kodlu kodlu iki iki sinyal sinyal Ticari Ticari Ticari Servis Servis (CS) (CS) kullanıcılarına<br />
kullanıcılarına<br />
10 10 sinyalin sinyalin sinyalin şifreli şifreli uzunluk uzunluk uzunluk belirleme belirleme belirleme kodu kodu <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> bir bir bir E6 E6 bandında bandında<br />
diğeri diğeri L1 L1 bandında bandında <strong>ve</strong>ri <strong>ve</strong>ri içeren içeren son son son ikisi ikisi de de Genel Genel Düzenleme<br />
Düzenleme<br />
Servisi Servisi (PRS) (PRS) (PRS) kullanıcılara kullanıcılara açıktır<br />
açıktır
Galileo sinyal tahsisleri
Farklı bir özellik:<br />
A R A M A V E K U R T A R M A ( S A R ) F O N K S İ Y O N U
Compass/BeiDou 2<br />
BeiDou <strong>Navigasyon</strong> Sistemi<br />
Geleneksel Çince: 北斗導航系統<br />
Basitleştirilmiş Çince:北斗导航系统<br />
pinyin: běidǒu dǎoháng xìtǒng<br />
BeiDou 2 (COMPASS) <strong>Navigasyon</strong> <strong>Uydu</strong> Sistemi<br />
Geleneksel Çince: 北斗衛星導航系統<br />
Basitleştirilmiş Çince: : 北斗卫星导航系统<br />
pinyin:běidǒu wèixīng dǎoháng xìtǒng
Compass<br />
• Beidou-1 sistemi (4 uydulu) kısıtlı kapsama <strong>ve</strong><br />
uygulama alanı<br />
•2000’de Beidou 1 uydusu fırlatıldı<br />
•2007’de politika değişikliğiyle global sisteme geçiş<br />
•2020’de tam uydu dağılımı
Compass<br />
35 uydu: 5 yersabit (GEO) + 30 MEO<br />
10 servis: 5 açık + 5 kısıtlı<br />
8 farklı taşıyıcı frekans<br />
Compass M1 uydusu 14 Nisan 2007<br />
Yörüngesi yakl.dairesel 21.150km yüksekte<br />
Eğiklik 55.5 o<br />
4 band: E1, E2, E5B <strong>ve</strong> E6
Compass’ın yaklaşık frekans tahsisi
•Geniş alana yayılmış referans istasyonları<br />
•Kontrol merkezi<br />
•<strong>Uydu</strong>lar<br />
•WAAS<br />
•EGNOS<br />
•MSAS<br />
•GAGAN<br />
•QZSS
DGPS sistemi<br />
ABD<br />
25 yer istasyonu<br />
2 ticari GEO (+1<br />
planlanan) ticari uydu<br />
(Galaxy 15 <strong>ve</strong> Anik<br />
F1R (+ Inmarsat-4 F3)
AB<br />
GPS <strong>ve</strong> GLONASS’ın hizmet kalitesini artırmak<br />
Uçak <strong>ve</strong> gemilerin gü<strong>ve</strong>nli rotaları için<br />
uzay, yer kontrol <strong>ve</strong> kullanıcı birimleri<br />
Uzay: 3 GEO uydu AORE-E (D. Atl.), IOR-W (Hint O.)<strong>ve</strong><br />
Artemis (Afr.)<br />
Düzeltmeler GPS L1 frekansından<br />
Kontrol: 4 ana (MCC), 1 merk. hesap (CFP), 34 RIMS
•Japon<br />
•Sivil havacılık <strong>ve</strong> meteoroloji<br />
•WAAS <strong>ve</strong> EGNOS’a benzer<br />
•GPS’in Güney Pasifikte hizmet kalitesi artırır<br />
•36.00km yüksekte<br />
•2 GEO uydu: MTSAT-1R <strong>ve</strong> MTSAT-2
•Japon<br />
•<strong>Uydu</strong>su <strong>ve</strong> lakabı Michibiki<br />
•Bölgesel uydu navigasyon sistemi<br />
Kuazi Zenit <strong>Uydu</strong> Sistemi (QZSS)<br />
•GPS ile çalışan <strong>ve</strong> GPS alan büyütmeli sinyaller<br />
•Eliptik yörüngeli yerle senkron 3 uydusu olacak
<strong>GNSS</strong> Uygulamaları<br />
<strong>Navigasyon</strong><br />
-Otomobiller, Filo Yönetimi<br />
-Uçaklar (otopilot, yaklașma <strong>ve</strong><br />
inișler, rota tayini)<br />
-Gemi <strong>ve</strong> Tekneler (göller, denizler<br />
<strong>ve</strong> okyanuslarda konumlama <strong>ve</strong><br />
rota tayini)<br />
-Hassas Tarım, Makine yönlendirme<br />
(hasat, ilaç püskürtme)
<strong>GNSS</strong> Uygulamaları<br />
İnșaat Harita<br />
CBS<br />
Araç içi navigasyon Altyapı<br />
Telsiz<br />
Altyapısı<br />
Araç Takip<br />
Filo takip<br />
Ziraat<br />
Avuçiçi<br />
cihazlar
Bisiklet (yarış, turlamada<br />
yön tayini)<br />
Dağ yürüyüşçüleri <strong>ve</strong><br />
tırmanıcılar
Görme engelliler<br />
Uzay araçları (fırlatma,<br />
yörünge belirleme)
Jeofizik Jeofizik <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> jeoloji jeoloji (levha<br />
(levha<br />
hareketleri, hareketleri, fay fay <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> volkan<br />
volkan<br />
kaynaklı kaynaklı deformasyonlar)<br />
deformasyonlar)<br />
deformasyonlar)<br />
Arkeoloji Arkeoloji Arkeoloji (kazı (kazı (kazı alanı alanı haritaları,<br />
haritaları,<br />
buluntu buluntu konumlama)<br />
konumlama)
Hassas zaman referansı (senkronizyon için referans saati, sismoloji amaçlı NTP,<br />
RF üreten ekipman <strong>ve</strong> ağlar için zaman doğruluklu TDMA – Zaman bölüşümlü<br />
çoklu erişim)<br />
Mobil uydu iletişimi (hareketli platformdaki antenlerin uyduya yönlendirilmesi)<br />
Acil <strong>ve</strong> lokasyon esaslı servisler (cep telefonların konumları, rota tayini)<br />
Lokasyon esaslı oyunlar (geocaching, geodashing oyunlarında yön <strong>ve</strong> konum<br />
tayini)<br />
Yönlendirme bilgisi (<strong>GNSS</strong> pusulası)<br />
İzleme (araç, insan, hayvan, gemi vb izlenmesi)<br />
Suçluların izlenmesi (cinsel suçluların ayak bileklerini takılarak izlenmesi)<br />
Yol ücretlendirme (kullanılan yolun tespiti <strong>ve</strong> ücretlendirilmesi)<br />
Hava tahmini (hava yoğunluğu, sıcaklık, nem <strong>ve</strong> elektron yoğunluğu belirleme)<br />
Fotoğrafik Jeokodlama (fotoğraflara konum ekleyerek harita <strong>ve</strong> lokasyonlara<br />
ilişkin bültenlerde yayınlama)<br />
Paraşütle atlama (iniş noktalarının belirlenmesi)<br />
Pazarlama (CBS ile birleştirerek yeni yerlerin açılması <strong>ve</strong> hedef kitlenin yollarının<br />
belirlenmesi)<br />
Enkaz dalışları (gemi enkazlarının konumları)<br />
Sosyal ağlar (arkadaşların yerleri, uyarı <strong>ve</strong>ren kişiye özel haritalar, krokiler)
LOKASYON LOKASYON BAZLI<br />
SERVİS SERVİS (LBS)<br />
•LBS LBS bilgi bilgi bilgi <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> eğlence eğlence servisi servisi olup olup olup mobil mobil ağlar ağlar aracılığıyla aracılığıyla ulaşılabilen<br />
ulaşılabilen<br />
<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> mobil mobil aygıtın aygıtın aygıtın coğrafi coğrafi konumundan konumundan yararlanmaktadır<br />
yararlanmaktadır.<br />
yararlanmaktadır<br />
•LBS LBS servisleri servisleri sağlık, sağlık, iş, iş, iş, kişisel kişisel yaşam yaşam vb vb gibi gibi çeşitli çeşitli amaçlarla<br />
kullanılabilmektedir kullanılabilmektedir <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> en en yakın yakın ATM’nin ATM’nin bulunması bulunması ya ya ya da da bir<br />
bir<br />
arkadaş arkadaş <strong>ve</strong>ya <strong>ve</strong>ya çalışanın çalışanın yeri yeri gibi gibi bir bir kişini kişini ya ya ya da da nesnenin nesnenin nesnenin yerini<br />
yerini<br />
(lokasyonunu<br />
lokasyonunu<br />
lokasyonunu) lokasyonunu ) belirlemede kullanılır kullanılır. kullanılır<br />
• LBS’ten LBS’ten kargo takibi, araç takibi servislerinde de<br />
yararlanılmaktadır. yararlanılmaktadır. yararlanılmaktadır. yararlanılmaktadır. yararlanılmaktadır. yararlanılmaktadır. Kişilerin Kişilerin Kişilerin Kişilerin o o o o an an an an bulundukları bulundukları bulundukları bulundukları yere yere yere yere yere göre göre göre göre doğrudan<br />
doğrudan<br />
doğrudan<br />
doğrudan<br />
müşteri müşteri hedefli hedefli reklamların reklamların ya ya da da kuponların kuponların sağlanmasını<br />
sağlanmasını<br />
amaçlayan amaçlayan mobil mobil ticarette ticarette de de kullanılabilmektedir<br />
kullanılabilmektedir.<br />
kullanılabilmektedir<br />
• Kişisel Kişisel hava hava tahmini tahmini servisleri servisleri <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> hatta hatta lokasyon bazlı oyunlarda da<br />
kullanılabilmektedir<br />
kullanılabilmektedir.<br />
kullanılabilmektedir<br />
kullanılabilmektedir
Change language