HUKUKİ BOYUTU

6331 SAYILI 

YENİ İŞ SAĞLIĞI VE 

GÜVENLİĞİ KANUNU 

HUKUKİ BOYUTU 

Doç. Dr. Erdem Özdemir 

dr.erdemozdemir@gmail.com

ESKİ 

818 sayılı Borçlar Kanunu Madde.332 

HAKKANİYET ÖLÇÜTÜ 

İş sahibi, akdin hususi halleri ve işin mahiyeti noktasından 

hakkaniyet dairesinde kendisinden istenilebileceği 

derecede çalışmak dolayısıyla maruz kaldığı tehlikelere karşı 

icabeden tedbirleri ittihaza ve münasip ve sıhhi çalışma 

mahalleri ile, işçi birlikte ikamet etmekte ise sıhhi yatacak bir 

yer tedarikine mecburdur. 


İSG TÜZÜĞÜ 

SOMUT ÖNLEM ODAKLI İSG 

ANLAYIŞI 

İşyerlerindeki asma katlara çıkıp inmek için, yerin durumuna göre, eğimli 

veya dik demir merdivenler kullanılabilir. Ancak, bunların üst ve alt 

başlarından sağlam bir şekilde tespit edilmiş bulunması, geniş basamaklı 

ve iki tarafı korkuluklu ve bu korkulukların, merdivenin bittiği asma kat 

döşemesinde kesilmeyerek en az 75 santimetre daha uzatılması gereklidir. 

Madde 24 – Bakım, onarım ve kontrol için işyerlerinde kullanılan bütün 

merdivenler görülecek işe uygun sağlamlıkta olacak ve bunların genişliği 

55 santimetreden dar olmayacak eğimleri 60 dereceyi geçmeyecek ve 

basamakların, çubuktan yapılmadığı hallerde, genişlikleri en az (13) 

santimetre olacaktır 


2000’Lİ YILLAR : 

AB RÜZGARLARI 


DÜZENLEMELER 

• YENİ BORÇLAR KANUNU madde 417 

• 4857 SAYILI İŞ KANUNU 

• YENİ YÖNETMELİKLER 

• (89-391 ÇERÇEVE YÖN.) 

• VE…. 

• 6331 SY KANUN & YÖNETMELİKLERİ 


ACI GERÇEKLER… OLUMSUZ TABLO 

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) raporlarına göre ülkemiz iş 

kazasının en fazla olduğu ülkeler arasında, Avrupa’da lider 

konumunda, dünya ölçeğinde de 3’üncü sırada yer alıyor. 

Rapora göre, Türkiye’de 2011 yılında 69.227 iş kazası, 697 meslek 

hastalığı tespit edildi. 

'En fazla iş kazası, 9 bin 217 (yüzde 13,3) ile kömür ve linyit 

çıkartılması faaliyetinde yaşandığı görüldü. Bunu 7 bin 268 (yüzde 

10,5) kaza ile makine ve teçhizatı hariç fabrikasyon metal ürünleri 

imalatı, 5 bin 272 (yüzde 7,6) kaza ile ana metal sanayi izledi 

İş kazalarının yüzde 72’si, 50’den az işçi çalıştıran işyerlerinde 

meydana geliyor. 

Her 6 dakikada bir iş kazası oluyor ve her 2.5 saatte bir 1 işçi sakat 

kalıyor. Bunlardan 1.700 kadarı ölümlü iş kazası. Günde ortalama 3 

işçi ölmüş. 


MODELE GENEL BAKIŞ 


I. YÜKSELEN CEZALAR… 

işyerinde iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverene, 

görevlendirmediği her kişi için 5 bin TL, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı 

miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2 bin 500 TL; risk 

değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3 bin TL ceza verilecek. 

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırma yapılmasına, 

numune alınmasına veya eğitim kurumlarına ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin 

kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olan işverene 5 bin TL, büyük kaza önleme 

politika belgesi hazırlamayan işverene 50 bin TL, güvenlik raporunu hazırlayıp 

bakanlığın değerlendirmesine sunmadan işyerini faaliyete geçiren, izin verilmeyen 

işyerini açan veya durdurulan işyerinde faaliyetini sürdüren işyerine 80 bin TL idari 

para cezası verilecek. 

NOT: 2013 YENİDEN D. ORANI: 7.8 !!! 

CEZALAR % 7.8 ARTTI 


II.İDAREYE TANINAN YETKİLER 

İŞİN DURDURULMASI 

MADDE 25 – (1) İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya 

iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; 

bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek 

riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya 

tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı 

işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel 

kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda 

iş durdurulur. 

(2) İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, 

iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli 

incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına 

karar verebilir. Ancak tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; 

tespiti yapan iş müfettişi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak 

kaydıyla işi durdurur. 

4857 sayılı kanunda 5 kişilik komisyon işçi ve işveren temsilcileri 

vardı! 


(3) İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının 

bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. 

İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından yirmidört saat içinde 

yerine getirilir. Ancak, tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi 

nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından aynı 

gün yerine getirilir. 

(4) İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş 

mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin 

durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle 

görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir. 

(5) İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini 

Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde 

inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılır. 

(6) İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini 

ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya 

durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür. 


III. ÇALIŞMA BAKANLIĞI’NIN 

ARTAN AĞIRLIĞI VE ETKİNLİĞİ 

Sertifikalandırma 

Belgeleri askıya alma 

Tehlike sınıfları (tebliğ) 

Ulusal Konsey (Eşit temsilden uzaklaşma, mevzuatın 

oluşturulmasında görev verilmemesi, Danışmayla sınırlı görev) 


Ulusal Konsey… 

MADDE 5 – (1) Konsey, Müsteşarın başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur: 

a) Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı 

ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından bir genel müdür, 

b) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar 

Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Sağlık 

Bakanlığından ilgili birer genel müdür, 

c) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel Başkanlığından 

bir başkan yardımcısı, 

ç) İşveren, işçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla üyeye sahip 

ilk üçünden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları 

Konfederasyonundan, Türk Tabipleri Birliğinden, Türk Mühendis ve Mimar Odaları 

Birliğinden ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden konuyla ilgili veya görevli birer 

yönetim kurulu üyesi, 

d) İhtiyaç duyulması hâlinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün teklifi ve Konseyin kararı ile 

belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği konusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluşlardan en fazla 

iki temsilci. 

(2) Birinci fıkranın (d) bendi kapsamında belirlenen Konsey üyeleri, iki yıl için seçilir ve üst üste iki 

olağan toplantıya katılmaz ise ilgili kurum veya kuruluşun üyeliği sona erer. 


MADDE 6 – (1) Konseyin görevleri şunlardır: 

a) Ulusal iş sağlığı ve güvenliği politika ve stratejileri için öneriler geliştirmek ve alınan 

kararların kurumlarda uygulanmasını tavsiye etmek, 

b) İş sağlığı ve güvenliği konusundaki ihtiyaç ve öncelikleri dikkate alarak Ulusal İş Sağlığı ve 

Güvenliği Politika Belgesi, hedefler ve eylem planının belirlenmesi için öneriler geliştirmek, 

c) Çalışanların ve işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda eğitimleri, bilgilendirilmeleri, 

bilinçlendirilmeleri ile iş sağlığı ve güvenliği kültürünün oluşturulması konusunda görüş bildirmek, 

ç) İş sağlığı ve güvenliği konularında araştırma ve geliştirmeye yönelik projeler önermek, 

d) Ülke çapında yapılacak iş sağlığı ve güvenliği alanındaki seminer, konferans gibi faaliyetleri 

yıllık olarak planlamak ve değerlendirmek, 

e) Gerekli görülmesi durumunda çalışma grupları kurmak ve üyelerini belirlemek, 

f) İş sağlığı ve güvenliği konusunda toplum ve çalışan yararını gözeterek, Bakanlık ve diğer 

kurumlar arası koordinasyon, bilgi paylaşımı ve işbirliğine katkı sağlamak, 

g) İş sağlığı ve güvenliğinin izleme ve inceleme çalışmalarında bulunmak, 

ğ) Konsey üyelerinin temsil ettikleri kurum ve kuruluşlarda, Konsey toplantılarında alınan her türlü 

karar ve düzenlemenin ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının uygulanmasını izlemek, görüş ve 

önerilerde bulunmak, 

h) Her yıl Mart ayı sonuna kadar, politika belgesi ve eylem planı kapsamında bir önceki yıla ait 

kurum faaliyet raporunu Konsey sekretaryasına iletmek 


KAPSAM VE İSTİSNALAR 

MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel 

sektöre ait bütün işlere ve 

işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile 

işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de 

dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına 

faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. 


İş sağlığı ve güvenliği 

hizmetlerinin desteklenmesi 

MADDE 7 – (1) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için, Bakanlıkça 

aşağıdaki şartlarla destek sağlanabilir: 

a) Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan, çok 

tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir. Ancak, 

Bakanlar Kurulu, ondan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de 

faydalanmasına karar verebilir. 

b) Giderler, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için 

toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu 

tarafından finanse edilir. 

c) Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır. 

ç) Bu Kanun ve diğer mevzuat gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiği 

kişilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilen işverenlerden, tespit tarihine kadar 

yapılan ödemeler yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilir ve bu 

durumdaki işverenler, sağlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamaz. 

d) Uygulamaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye, uygulamayı 

yönlendirmeye ve doğabilecek sorunları çözmeye Bakanlık yetkilidir. 


KANUNUN YÜRÜRLÜĞÜ 


TEHLİKE SINIFI 

MADDE 9 – (1) İşyeri tehlike sınıfları; 31/5/2006 tarihli 

ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası 

Kanununun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa 

vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate 

alınarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün 

Başkanlığında ilgili taraflarca oluşturulan komisyonun 

görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile 

tespit edilir. 

(2) İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde 

yapılan asıl iş dikkate alınır. 


Madde Başlıkları 

İSG Hizmetleri 

İSG Profesyonelleri 

İSG Hizmetlerinin 

Desteklenmesi 

9, 31, 33, 34, 35, 

36, 37, 39 ile geçici 

4, geçici 5, geçici 6, 

geçici 7 ve geçici 8 

inci maddeler 

Kanunun Diğer 

maddeler 

Kanunun yürürlüğü 

Kamu 

kurumları 

yayımı 

tarihinden 

2 yıl sonra 

50`den az çalışanı bulunan 

Az tehlikeli 

işyerleri 

yayımı tarihinden 

2 yıl sonra 

dr.erdemozdemir@gmail.com 

Tehlikeli ve çok 

tehlikeli işyerleri 


1 yıl sonra 

yayımı tarihinde 

yayımı tarihinden 6 ay sonra 

Diğer işyerleri 


6 ay sonra

AKTÖRLER 


İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI, İŞYERİ HEKİMİ 

VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİ 

MADDE 6 – (1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik 

çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; 

a) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık 

personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel 

bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve 

güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen 

niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı 

dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. 

b) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine 

getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını 

karşılar. 

c) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve 

koordinasyonu sağlar. 


ç) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş 

sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak 

bildirilen tedbirleri yerine getirir. 

d) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi 

muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum 

ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen 

çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir. 

(2) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kamu 

kurum ve kuruluşları; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, Sağlık Bakanlığına 

ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alabileceği gibi 4734 sayılı 

Kanun hükümleri çerçevesinde de alabilir. 

(3) Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer 

sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. 


İŞYERİ HEKİMLERİ VE İŞ 

GÜVENLİĞİ UZMANLARI 

MADDE 8 – (1) İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine 

getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz. Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve 

mesleki bağımsızlık içerisinde yürütür. 

(2) İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve 

güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirir; bildirilen hususlardan 

hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, bu 

hususu Bakanlığın yetkili birimine bildirir. 

(3) Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği 

hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, 

hizmet sundukları işverene karşı sorumludur. 

(4) Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün 

bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde 

ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya 

alınır. 

(5) İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) 

sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 

ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranır. Bakanlık, iş 

güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda 

sektörel alanda özel düzenleme yapabilir. 


(6) Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam 

süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; işveren, işyeri sağlık ve 

güvenlik birimi kurar. Bu durumda, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı 

kalmak kaydıyla, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık 

çalışma süresi dikkate alınır. 

(7) Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş 

güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla 

asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta 

oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer 

kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek 

personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı 

ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden 

damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye 

ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam 

seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz. 

(8) Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı 

kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin işyeri sağlık ve 

güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve 

hizmet verilen işyerlerinde çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine 

getirmelerinde, diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz. 


ONAYLI DEFTER… 


İşverenin sağlık ve güvenlik kayıtları ve onaylı 

deftere ilişkin yükümlülükleri 

YÖNETMELİK MADDE 7 – (1) 

(3) Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl 

Müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce her sayfası mühürlenmek 

suretiyle onaylanır. 

(4) Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri 

hekimi ile işveren tarafından birlikte veya ayrı ayrı imzalanır. Onaylı 

deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır. 

(5) Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği 

uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve 

düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin 

her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır. 


ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ 

(1-6 arasında) 

MADDE 20 – (1) İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını 

göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar 

arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda 

atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir: 

a) İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir. 

b) Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki. 

c) Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç. 

ç) Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört. 

d) Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş. 

e) İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı. 


(2) Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş 

temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir. 

(3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya 

tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, işverene öneride 

bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına 

sahiptir. 

(4) Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek 

elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine 

getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar sağlanır. 

(5) İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, 

işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da 

görev yapar. 


İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 

KURULU 

MADDE 22 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla 

süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile 

ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve 

güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. 

(2) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu 

hallerde; 

a) Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, 

faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve 

koordinasyon asıl işverence sağlanır. 

b) Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması 

gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir 

temsilci atar. 


c) İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin 

oluşturduğu kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere 

vekâleten yetkili bir temsilci atar. 

ç) Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam 

çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak 

kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul 

oluşturulur. 

(3) Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu 

işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması hâlinde işverenler, 

birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında 

diğer işverenleri bilgilendirir. 


4857 sayılı İş Kanununun 80. maddesi ile sanayiden 

sayılan, en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli 

işlerin yapıldığı işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu 

kurulmasını öngörmekteydi. 

Kanunda ise sanayiden sayılan ibaresine yer 

vermeyerek elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve 

altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı, özel veya 

kamu sektöründe faaliyet gösteren her işyerinde İş 

Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturulması zorunluluğu 

getirilmiştir. 


İŞVERENLERİN 

YÜKÜMLÜLÜKLERİ 


İŞVERENİN GENEL 

YÜKÜMLÜLÜĞÜ 

Önlem al 

Denetle (önlemlerin sonuçlarını) 

Uyarla (önlemleri değişen şartlara 

uygun hale getir) 


I. GENEL YÜKÜMLÜLÜK 

MADDE 4 

a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil 

her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, 

gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik 

tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve 

mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. 

b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine 

uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların 

giderilmesini sağlar. 

İDARİ PARA CEZASI: Yerine getirilmeyen yükümlülük x 2.000 TL 

4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine 

getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı ikibin Türk Lirası, 


Risklerden korunma ilkeleri 

MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde 

aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur: 

a) Risklerden kaçınmak. 

b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. 

c) Risklerle kaynağında mücadele etmek. 

ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma 

şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve 

üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise 

en aza indirmek. 

d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak. 

e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek. 

f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile 

ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek. 

g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. 

ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek 


ÖZEL YÜKÜMLÜLÜKLER 

1. Sağlık gözetimi yaptır ve rapor al (1 Ocak 2013) 

2. İ.S.G Birimi Kur 

3. Uzman/hekim istihdam et (tehlike sınıfı/sayı) 

4. Risk değerlendirmesi yap (1 Ocak 2013) 

5. Acil eylem/ilk yardım tahliye (1 Ocak 2013) 

6. İşçiyi bilgilendir (1 Ocak 2013) 

7. İşçiyi eğit (1 Ocak 2013) 

8. Kazayı bildir (1 Ocak 2013) 

9. Organizasyon kur ve katılım sağla (1 Ocak 2013) 

a. İSG Kurulu 

b. Çalışan Temsilcisi Seçtir/ata 

c. Destek elemanı 

d. Katılım sağlama-çalışan görüşü 

e. Koordinasyon 

10. Güvenlik Raporu / Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi AL 


1. SAĞLIK MUAYENESİ VE 

SAĞLIK RAPORU 

(6331 İSGK Madde 15) 

İşyerindeki tüm çalışanlar için, aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık 

muayenelerinin yapılması gerekmektedir: 

1) İşe girişlerinde. 

2) İş değişikliğinde. 

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten 

uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde. 

4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike 

sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla 

(Yönetmelik ile belirlenecek). 

İDARİ PARA CEZASI: Her bir işçi x 1.000 TL 

ESKİ : 4857 İK Madde 86) 

Ağır ve Tehlikeli işlerde çalışanlar için yılda bir yenilenir. 

18 yaşın altındaki çalışanlar için 6 ayda bir yenilenir. 

İPC: Her bir işçi x 250 TL 


RAPOR ALMA (2) 

(2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 

çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık 

raporu olmadan işe başlatılamaz. 

(3) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri 

sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve 

güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. 

Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem 

hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir. 

(4) Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı 

her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz. 

(5) Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının 

korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur. 


Çalışma Bakanlığı'ndan (işe giriş) Sağlık Raporları 

ile ilgili duyuru 

Çalışma Bakanlığı'ndan (işe giriş) Sağlık Raporları ile ilgili duyuru yapıldı. İşyeri hekimi 

çalıştırma zorunluluğu herüz bulunmayan işyerleri için bu duyuru önem taşıyor. Buna göre; 

"...Bahsi geçen işyerleri için işyeri hekimi istihdamı zorunluluğu 6331 sayılı İş Sağlığı ve 

Güvenliği Kanunu gereğince henüz başlamamış olduğundan, bunun bir sonucu olarak bu 

işyerleri için 5 inci maddedeki “sağlık raporlarının” kademeli geçiş süresi boyunca işyeri 

sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli 

olan işyeri hekiminden alınması zorunluluğu da yürürlüğe girmemiştir. Bu nedenle 

kamuoyunda sağlık raporları ile ilgili tereddüt hasıl olmuştur. Diğer yandan Sağlık 

Bakanlığının 07.05.2004 tarihli 2004/67 sayılı Özel Hastanelerde Sağlık Kurulu Raporu 

Düzenlenmesi Hakkında Genelgesinde “Özel hastanelerde; usulüne uygun olarak teşekkül 

ettirilmiş olsa bile özürlü sağlık kurulu raporu, vergi muafiyeti raporu, yurt dışı tedavi raporu, 

maluliyet raporu, özel tertibatlı araç ithali amacıyla alınan raporlar gibi özellikli raporlar 

verilemez” hükümleri yer almakta olduğundan özel sağlık hizmeti sunucuları tarafından işe 

giriş ve aralıklı sağlık muayenelerinin yapılması mümkün görünmemektedir.Kanunun ilgili 

maddeleri yürürlüğe girene kadar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden özellikli rapor niteliğinde 

olan işe giriş ve aralıklı sağlık muayeneleri Kanun öncesinde 

olduğu gibi kamu sağlık hizmeti sunucuları tarafından 

düzenlenebilir". 


2. İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ 

KURMA 


İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının TAM SÜRELİ olarak 

görevlendirilmeleri durumunda çalışacakları birim olarak kurulacaktır. 

Bu durumda, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak 

kaydıyla, 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi 

dikkate alınır. 

İDARİ PARA CEZASI: 1.500 TL 


İşyeri sağlık ve güvenlik birimi 

MADDE 10 – (1) İSGB; en az bir işyeri hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip en 

az bir iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesi ile oluşturulur. Bu birimde işveren diğer sağlık 

personeli de görevlendirebilir. 

(2) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla işveren tarafından işyerlerinde 

kurulacak olan iş sağlığı ve güvenliği birimlerinde aşağıdaki şartlar sağlanır. 

a) İSGB, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve çalışan personel sayısına uygun 

büyüklükte bir yerde kurulur. Bu birimin asıl işin yürütüldüğü mekânda ve giriş katta kurulması 

esastır. 

b) Bu birimlerde sekizer metrekareden az olmamak üzere bir iş güvenliği uzmanı odası ile işyeri 

hekimi tarafından kullanılmak üzere bir muayene odası ve 12 metrekareden az olmamak üzere bir 

ilkyardım ve acil müdahale odası bulunur. Tam zamanlı görevlendirilecek her işyeri hekimi ve iş 

güvenliği uzmanı için aynı şartlarda ayrı birer oda tahsis edilir. 

c) İSGB’ler Ek-1’de belirtilen araç ve gereçler ile donatılır ve işyerinde çalışanların acil durumlarda 

en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulur. 

(3) İSGB’nin bölümleri aynı alanda bulunur ve bu alan çalışanlar tarafından kolaylıkla 

görülebilecek şekilde işaretlenir. 


Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekli 

olmayan hallerde işveren, görevlendirdiği kişi veya OSGB’lerin görevlerini 

yerine getirmeleri amacı ile asgari bu maddedeki şartları sağlar 

MADDE 11 – (1). 

(2) 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde işveren, 

a) İşyeri hekimi ile diğer sağlık personeline ve iş güvenliği uzmanına 8 metrekareden az olmamak 

üzere toplam iki oda temin eder. 

b) İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak 

üzere uygun araç bulundurulur. 

(3) 50’den az çalışanı olan işyerlerinde işveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık 

personelinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için çalışma süresince kullanılmak 

üzere uygun bir yer sağlar. 

(4) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları gibi yerlerde bulunan ve 50’den az 

çalışanı olan işverenlerin yürütecekleri iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri için; koordinasyon yönetim 

tarafından sağlanmak üzere ortaklaşa kullanılabilecek bir mekân oluşturulabilir. Oluşturulacak 

mekândan hizmet sunulacak toplam çalışan sayısı 50’den az olması durumunda üçüncü fıkra, 

50’den fazla olması durumunda ise ikinci fıkra hükümlerine uygunluk sağlanır. 

(5) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi için işveren tarafından ayrılan çalışma 

yerlerinin bölüm ve birimlerinin aynı alan içerisinde bulunması esastır. Bu bölüm ve birimlerin 

bulunduğu yerler çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde işaretlenir. 

(6) Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunlu olmayan hallerde, 

işyerinde bu maddeye göre oluşturulan ve belirtilen şartları karşılayan birim, düzenlenen sağlık 

raporları bakımından İSGB olarak kabul edilir. 


Ortak sağlık ve güvenlik birimi 

MADDE 12 – (1) OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan 

en az bir; 

a) İşyeri hekimi, 

b) İş güvenliği uzmanı, 

c) Diğer sağlık personeli, 

istihdamı zorunludur. 

(2) OSGB’lerde tam süreli görevlendirilenler, başka bir OSGB’de veya işyerinde aynı unvanla veya 

Bakanlıkça yetkilendirilen eğitim kurumlarında eğitici unvanıyla görev alamaz. 

(3) OSGB’ler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve personel sayısına yetecek 

asgari büyüklükte; işyeri hekimi tarafından kullanılmak üzere en az 10 metrekarelik bir muayene 

odası, 15 metrekarelik ilkyardım ve acil müdahale, 10 metrekarelik iş güvenliği uzmanı odaları ile 12 

metrekarelik bekleme yeri, uygun büyüklükte arşiv odası ve en az bir tuvalet ve lavabodan oluşur. 

(4) OSGB’ler, sözleşme yaptıkları işyerlerine sunulacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, işyerinin 

tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yürütür. 

(5) OSGB’lerin yetki aldıkları adresin bulunduğu il sınırları dışında hizmet verebilmeleri 

için o ilde şube açmaları zorunludur. Şube açmak istediklerinde bu Yönetmelikte belirtilen 

şartları sağlarlar. Ancak niteliği gereği birden fazla ilde yürütülmesi gereken raylı sistem, yol ve 

nakil hattı inşası veya bakımı ve onarımı gibi işlerde hizmet alınan OSGB’nin işin yapıldığı illerden 

herhangi birisinde yetkilendirilmiş olması yeterlidir. 


OSGB 

(6) OSGB’ler yetkilendirildikleri il sınırı içerisinde izinsiz şube açamayacağı gibi 

herhangi bir şekilde irtibat bürosu da açamazlar. Şube açmak istediklerinde bu 

Yönetmelikte belirtilen şartları sağlarlar. 

(7) OSGB’lerin, işyerlerine hizmet verdikleri sürece yetki aldıkları adreste, açık ve faaliyette 

bulunması esastır. Günlük çalışma süresi içinde verilen hizmet ve faaliyetler konusunda 

yetkili bir kişinin OSGB’de hazır bulunması sağlanır. 

(8) OSGB, 10/2/2004 tarihli ve 25369 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Bina ve 

Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelikte belirtilen niteliklere 

uygun şekilde oluşturulur ve Ek-1’de belirtilen araç ve gereçlerle donatılır. OSGB’lerin iş merkezi, 

iş hanı ve alışveriş merkezleri gibi binalarda kuruluyor ise binaların, İşyeri Bina ve Eklentilerinde 

Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmeliğin acil çıkış düzenlemesine ilişkin 

hükümlerine uygunluğu yeterli kabul edilir. 

(9) OSGB’ler tapu kütüğüne işyeri olarak kayıtlı bölümleri hariç mesken olarak 

kullanılan çok katlı binalarda ve işyeri olarak kayıtlı olsa dahi bodrum katlarda 

kurulamaz. OSGB’lerin zemin katta veya müstakil binalarda kurulması esastır. 

(10) OSGB’lerde adres veya unvan değişikliği yapılması halinde 30 gün içinde yetki belgesinin 

yenilenmesi talebiyle Genel Müdürlüğe başvuru yapılır. Bu başvurular ilk başvuru işlemlerine 

tabidir. 

(11) Şirket ortaklarında değişiklik olması halinde, durum 30 gün içerisinde Genel Müdürlüğe 

bildirilir. Yeni şirket ortaklarının ilgili mevzuat hükümlerinde belirtilen şartlara uygun olmaması 

halinde durumun düzeltilmesi amacıyla Genel Müdürlükçe şirkete 30 gün süre verilir. 


(2) İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunmak üzere 

OSGB’lerce görevlendirilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı 

tarafından saklanması gereken onaylı defter suretleri, OSGB 

arşivinde tutulur ve istenmesi halinde denetime yetkili memurlara 

gösterilir. Kendilerinden talep edilmese dahi, sözleşme süresi 

sonunda bütün kayıt ve dosyalar OSGB’lerce işverene teslim edilir. 

(3) İSGB ve OSGB’ler iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması 

sırasında işin normal akışını aksatmamaya özen gösterirler. 

(4) OSGB’ler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tamamını veya bir 

kısmını başka bir kişi veya kuruma devredemezler. 

(5) OSGB’lerce istihdam edilen kişilere ilişkin sözleşmeler İSG-KATİP 

üzerinden beş işgünü içerisinde Genel Müdürlüğe bildirilir. 


(2) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması amacıyla 

işyerlerinde görevlendirilen kişilerin, doğum, hastalık ve yıllık izin gibi 

zorunlu nedenler sebebiyle değiştirilmesi ve değişiklik süresinin 30 

günü geçmesi halinde, durum Genel Müdürlüğe bildirilir. İş 

Kanunundaki çalışma süreleri saklı kalmak kaydıyla, işyerine 

hizmetin sunulması için hesaplanan zorunlu süre bölünmek suretiyle 

birden fazla kişi görevlendirilemez. 

(3) Sözleşme ve görevlendirme belgeleri üç nüsha halinde ve 

Yönetmelikteki eklerine uygun olarak aşağıda belirtilen usul ve 

esaslar çerçevesinde düzenlenir. 

a) OSGB ile işveren arasında Ek-3’teki örneğine uygun sözleşme 

düzenlenir ve nüshalardan biri işveren tarafından, biri OSGB 

tarafından saklanır. Son nüsha beş işgünü içinde işveren veya OSGB 

tarafından Genel Müdürlüğe bildirilir. OSGB, sözleşme yaptığı 

işyerine hizmet verecek işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer 

sağlık personelini, bu konuda ayrıca bilgilendirir. 


3. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI 

ÇALIŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 


Bir (1) çalışanın varlığı yükümlülük için yeterli 

Çalışanların devamlı çalışıyor olma koşulu yok 

İş güvenliği uzmanı için sanayiden sayılma koşulu yok 

Çalıştırma sürelerini, çalışan sayısı ve işyerinin tehlike sınıfı belirleyecek 

İşveren yükümlülüklerini dışarıdan hizmet alarak yerine getirebilir. 

Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli 

görevlendirilmesi zorunlu değil 

İDARİ PARA CEZASI: 

Hekim için: 5.000 TL x takip eden ay 

Uzman için: 5.000 TL x takip eden ay 

Sağlık Personeli için: 2.500 TL x takip eden ay 


4. RİSK DEĞERLENDİRMESİ 


İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya 

yaptırmakla yükümlüdür. (m. 10/1) 

İDARİ PARA CEZASI: 3.000 TL ve izleyen ay x 4.500 TL 

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu 

ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, 

ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar. (m. 10/4) 



Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı 

işyerleri 

ile 

tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya 

büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerleri için 

…risk değerlendirmesi yapılmamış olması işin 

durdurulmasına sebep. 


Kim yapacak? 

Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından 

gerçekleştirilir. Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur. 

a) İşveren veya işveren vekili. 

b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği 

uzmanları ile işyeri hekimleri. 

c) İşyerindeki çalışan temsilcileri. 

ç) İşyerindeki destek elemanları. 

d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve 

işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike 

kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. ??? 

(2) İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere 

işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir. 


Risk Değerlendirmesi Aşamaları 

MADDE 7 – (1) Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için 

tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere; 

1. tehlikeleri tanımlama, 

2. riskleri belirleme ve analiz etme, 

3. risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, dokümantasyon, 

4. yapılan çalışmaların güncellenmesi ve gerektiğinde yenileme 

aşamaları izlenerek gerçekleştirilir. 

5. (2) Çalışanların risk değerlendirmesi çalışması yapılırken ihtiyaç 

duyulan her aşamada sürece katılarak görüşlerinin alınması 

sağlanır. 


Risk değerlendirmesinin 

yenilenmesi 

MADDE 12 – (1) Yapılmış olan risk 

değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre 

2, çok tehlikeli 

4 tehlikeli 

6 az tehlikeli 

(en geç) yılda bir yenilenir. 


Yenileme zorunluluğu… 

a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması. 

b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda 

değişiklikler meydana gelmesi. 

c) Üretim yönteminde değişiklikler olması. 

ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi. 

d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması. 

e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli 

görülmesi. ??? 

f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin 

ortaya çıkması 


Birden fazla işveren olması durumunda 

risk değerlendirmesi çalışmaları 

MADDE 14 – (1) Aynı çalışma alanını birden fazla 

işverenin paylaşması durumunda, yürütülen işler için 

diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde 

bulundurularak 

ayrı ayrı risk değerlendirmesi gerçekleştirilir. 

İşverenler, risk değerlendirmesi çalışmalarını, 

koordinasyon içinde yürütür, 

Birbirlerini ve çalışan temsilcilerini 

tespit edilen riskler konusunda bilgilendirir. 


İŞ MERKEZLERİ 

(AVM, SANAYİ BÖLGESİ VB) 

(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş 

hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, 

işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen risk değerlendirmesi 

çalışmalarının koordinasyonu yönetim tarafından 

yürütülür. 

Yönetim; bu koordinasyonun yürütümünde, işyerlerinde 

iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini 

etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri 

almaları için ilgili işverenleri uyarır. 

Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir 


Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu 

işyerlerinde risk değerlendirmesi 

MADDE 15 – (1) Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren 

bulunması halinde: 

a) Her alt işveren yürüttükleri işlerle ilgili olarak, bu Yönetmelik 

hükümleri uyarınca gerekli risk değerlendirmesi çalışmalarını yapar 

veya yaptırır. 

b) Alt işverenlerin risk değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl 

işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve 

belgeler asıl işverence sağlanır. 

c) Asıl işveren, alt işverenlerce yürütülen risk değerlendirmesi 

çalışmalarını denetler ve bu konudaki çalışmaları koordine eder. 

(2) Alt işverenler hazırladıkları risk değerlendirmesinin bir nüshasını 

asıl işverene verir. Asıl işveren; bu risk değerlendirmesi çalışmalarını 

kendi çalışmasıyla bütünleştirerek, risk kontrol tedbirlerinin 

uygulanıp uygulanmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların 

giderilmesini sağlar. 


5. ACİL DURUM PLANLARI, YANGINLA 

MÜCADELE , İLK YARDIM VE TAHLİYE 


İşveren, 

a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını 

dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, 

çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil 

durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı 

tedbirleri alır. (m. 11/1.a) 

b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve 

değerlendirmeleri yapar, acil durum planlarını hazırlar. (m. 11/1.b) 

c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel 

tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer 

kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk 

yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli 

yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve 

tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar. (m. 

11/1.c) 

ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele 

konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli 

düzenlemeleri yapar. (m. 11/1.d) 

İDARİ PARA CEZASI: Her bir yükümlülük x izleyen ay x 1.000 TL 


TAHLİYE 


İşveren ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlike meydana gelmesi durumunda; 

a) Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir 

yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara 

gerekli talimatları verir. (m. 12/1.a) 

b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma 

sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam 

etmelerini isteyemez. (m. 12/1.b) 

İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın 

bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri 

durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik 

donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar. Böyle bir 

durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları 

müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz. (m. 12/2) 

İDARİ PARA CEZASI: Her bir yükümlülük x izleyen ay x 1.000 TL 


6. ÇALIŞANLARIN 

BİLGİLENDİRİLMESİ 

6331 İSGK MADDE 16- (1) 

İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi amacıyla işveren, 

çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini de dikkate alarak aşağıdaki 

konularda bilgilendirir: 

a) İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler. 

b) Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar. 

c) İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri 

konusunda görevlendirilen kişiler. 

(2) İşveren; 

a) 12 nci maddede belirtilen ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan 

bütün çalışanları, tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler 

hakkında derhal bilgilendirir. 

b) Başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların birinci fıkrada 

belirtilen bilgileri almalarını sağlamak üzere, söz konusu çalışanların işverenlerine gerekli 

bilgileri verir. 

c) Risk değerlendirmesi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili koruyucu ve önleyici tedbirler, 

ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde edilen bilgilere, destek 

elemanları ile çalışan temsilcilerinin ulaşmasını sağlar. 

İDARİ PARA CEZASI: İşçi sayısı x 1.000 TL 


RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ 

Çalışanların bilgilendirilmesi 

MADDE 16 ; 

İşyerinde çalışanlar, 

çalışan temsilcileri ve 

başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen 

çalışanlar ve bunların işverenleri; 

işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik 

riskleri ile düzeltici ve önleyici tedbirler hakkında 

bilgilendirilir. 


7. EĞİTİM 

ESKİ : 

(4857 İK Madde 85) 

16 yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ile çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış 

işçiler ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz. 

İDARİ PARA CEZASI: İşçi sayısı x 550 TL 

YENİ: 

(6331 İSGK Madde 17/3) 

Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli 

sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim 

aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. 



Foet kodları 

http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/foet/foet.html 

MAKİNE TEKNOLOJİSİ 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Cnc Frezeci31240/888 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Cnc Tornacı31240/872 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Frezeci31000/728 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Hacim Kalıpçısı3840/656 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Hassas Döküm ve Oto İnşaa Elemanı3800/584 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521İmalat Çizeri31320/920 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Mekanik Bakımcı3960/768 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Plastik Modelleme Elemanı3720/536 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Saç Metal Kalıpçısı31520/1176 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Seri Üretim Modellemecisi31920/1280 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Taşlamacı3960/704 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Tornacı31080/766 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Otomotiv Motor Yenileştirmeci2920/736 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Temel İmalat ve Montaj Elemanı2760/608 

24.10.2008MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521CNC Tezgahları ve Programlama 

960/600 

02.02.2010MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Alüminyum Haddeci 

560/432 

10.02.2011MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Alet Bileme 

360/272 

18.04.2011MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521İki Boyutlu Çizim-Autocad 

240/192 

18.04.2011MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Üç Boyutlu Çizim-Solıdworks 

320/232 

18.04.2011MESLEKİ ve TEKNİKMODÜLER521Ağır ve Tehlikeli İşlerde Makine Bakım ve Onarım 80/40 29.06.2012MESLEKİ ve 

TEKNİKMODÜLER 


EĞİTİM (2) 


Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir. 

İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe 

başlamadan önce ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı 

aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan 

önce bilgi yenileme eğitimi verilir. 

Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak 

işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve 

talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka 

işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe 

başlatılamaz. 

Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı 

çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar. 

Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara 

yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. 

İDARİ PARA CEZASI: Her bir yükümlülük x işçi sayısı x 

1.000 TL 


İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ (3) 

ESKİ DÜZENLEME (4857 İK Madde 77) 

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya 

bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve 

gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. 


(6331 İSGK Madde 17/1) 

DİKKAT: ARTAN CEZALAR ! 

İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını 

sağlar. Eğitimler, işe başlamadan önce, çalışma yeri ve iş 

değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi halinde veya yeni teknoloji 

halinde verilir. Gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. 



İŞÇİLERE HİZMETİN ÜCRETSİZ 

VERİLMESİ 

Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara 

yansıtılamaz. 

Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. 

Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması 

hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma 

olarak değerlendirilir. 


8. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ 

BİLDİRİLMESİ 

(5510 SGK Madde 13, 14) 

İşveren, 

İş kazasını kolluk kuvvetlerine derhal bildirecektir. 

İş kazasını vuku bulduğu tarihten itibaren, 

Meslek hastalığını öğrendiği tarihten itibaren üç (3) işgünü içinde 

Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirecektir. 

(4857 İK Madde 77) 

İşveren, 

İş kazasını vuku bulduğu tarihten itibaren, 

Meslek hastalığını da tespit edildiği tarihten itibaren iki (2) işgünü 

içinde, 

Bakanlık İl Müdürlüğüne bildirecektir. 



İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ 

BİLDİRİLMESİ (2) 


İşveren, 

İş kazalarını, kazadan sonraki üç (3) iş günü içinde(m.14/2.a), 

Meslek hastalıklarını, işyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları tarafından 

kendisine bildirim yapılmasıyla öğrendiği tarihten itibaren üç (3) iş günü 

içinde, Sosyal Güvenlik Kurumuna bildireceklerdir (m.14/2.b) 


İşveren; 

Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutacak, gerekli 

incelemeleri yaparak raporlar düzenleyecektir. (m.14/1.a) 

Yaralanma veya ölüme yol açmayan ancak, işyerinde zarara yol açan veya 

çalışana, işyerine, iş ekipmanlarına zarar verme potansiyeli olan olayları 

inceleyerek rapor düzenleyeceklerdir. (m.14/1.b) 

İDARİ PARA CEZASI: Her bir yükümlülük x 1.500 TL 

Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen 

sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en 

geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir. (m.14/4) 

İDARİ PARA CEZASI: 2.000 TL (Sağlık Hizmeti Sunucularına) 


9. ORGANİZASYON VE KATILIM 

a) İSG Kurulu 

b) Çalışan Temsilcisi Seçtir/ata 

c) Koordinasyon 

d) Katılım sağla 


A) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 

KURULU 

MADDE 22- (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin 

yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul 

oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. 

(2) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde; 

a) Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi 

ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır. 

b) Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, 

koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. 

c) İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu kurula iş birliği 

ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. 

ç) Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla 

ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte 

bir kurul oluşturulur. 

(3) Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun 

oluşturulması hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında 

diğer işverenleri bilgilendirir. 



Birden fazla işyerleri… 

MADDE 5 – (1) İşverene bağlı, fabrika, müessese, işletme veya 

işletmeler grubu gibi birden çok işyeri bulunduğu hallerde elli ve 

daha fazla çalışanın bulunduğu her bir işyerinde ayrı ayrı kurul 

kurulur. 

(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlarda ihtiyaç duyulması halinde 

kurullar arasında koordinasyon ve bilgi alış verişi işverence 

sağlanır. İşveren, birden çok işyerinin her birinde kurulacak 

kurulların çalışma usullerini düzenlemek, iş ve görüş birliğini 

sağlamak amacıyla bu işyerlerine ait iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili 

raporların, en az üç ayda bir, ilgili teknik eleman ve 

uzmanlarca incelenmesini sağlar. Ayrıca bu raporları göz 

önünde tutarak alınması gereken tedbirleri tespit eder ve 

uygulanmasını sağlar 


Kurul oluşumu… 

MADDE 6 

a) İşveren veya işveren vekili, 


c) İşyeri hekimi, 

ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve 

mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, 

d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, 

e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, 

f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan 

temsilcisi olması halinde baş temsilci. 


ATAMA… 

a) İşveren veya işveren vekili, 


c) İşyeri hekimi, 

ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya 

idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, 

d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, 


SEÇİM….? 

e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya 

usta, 

işyerindeki formen, ustabaşı veya ustaların 

yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla 

seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde işveren 

tarafından atanır. 

f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan 

temsilcisi varsa baş temsilci 


MADDE 8 – (1) Kurulun görev ve 

yetkileri; 

a) İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlamak, 

işverenin veya işveren vekilinin onayına sunmak ve yönergenin uygulanmasını 

izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline getirip alınması gereken tedbirleri belirlemek 

ve kurul gündemine almak, 

b) İş sağlığı ve güvenliği konularında o işyerinde çalışanlara yol göstermek, 

c) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri değerlendirmek, 

tedbirleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline bildirimde bulunmak, 

ç) İşyerinde meydana gelen her iş kazası ve işyerinde meydana gelen ancak iş kazası 

olarak değerlendirilmeyen işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğratma potansiyeli olan 

olayları veya meslek hastalığında yahut iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bir tehlike 

halinde gerekli araştırma ve incelemeyi yapmak, alınması gereken tedbirleri bir 

raporla tespit ederek işveren veya işveren vekiline vermek, 

d) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu konu ve 

kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin onayına sunmak 

ve bu programların uygulanmasını izlemek ve eksiklik görülmesi halinde geri 

bildirimde bulunmak, 


…görev ve yetkiler 

e) İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini 

planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek, 

f) İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan tedbirlerin 

yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek, 

g) İşyerinin iş sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak, o yılki 

çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi yılın çalışma 

programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek ve işverene teklifte 

bulunmak, 

ğ) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen 

çalışmaktan kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak karar vermek, 

h) İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma 

ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası 

geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak. 

(2) Kurul üyeleri bu Yönetmelikle kendilerine verilen görevleri yapmalarından dolayı 

hakları kısıtlanamaz, kötü davranış ve muameleye maruz kalamazlar. 


KURULUN ÇALIŞMA USULÜ 

MADDE 9 – 

a) Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını dikkate 

alarak, tehlikeli işyerlerinde bu sürenin iki ay, az tehlikeli işyerlerinde ise üç ay olarak 

belirlenmesine karar verebilir. 

b) Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk sekiz saat önce 

kurul üyelerine bildirilir. Gündem, sorunların ve varsa iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin 

projelerin önem sırasına göre belirlenir. Kurul üyeleri gündemde değişiklik 

isteyebilirler. Bu istek kurulca uygun görüldüğünde gündem buna göre değiştirilir. 

c) Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerektiren 

önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya 

çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına veya sekreterine yapılması gerekir. 

Toplantı zamanı, konunun ivedilik ve önemine göre tespit olunur. 

ç) Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır. Kurulun 

toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden sayılır. 

d) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında 

toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların 

eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir 

nedenle toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak düzenlenir. 


… 

e) Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir tutanak 

düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır. İmza 

altına alınan kararlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın işverene bildirilmiş sayılır. 

İmzalı tutanak ve kararlar sırasıyla özel dosyasında saklanır. 

f) Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur. Ayrıca 

çalışanlara duyurulması faydalı görülen konular işyerinde ilân edilir. 

g) Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin kararlar ve bunlarla ilgili uygulamalar 

hakkında başkan veya kurulun sekreteri tarafından kurula gerekli bilgi verilir ve 

gündeme geçilir. 

(2) Kurulca işyerinde ilân edilen kararlar işverenleri ve çalışanları bağlar. 

(3) Kurul, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde 

belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı taleplerinde birinci fıkranın (a) bendine göre 

belirlenen süre dikkate alınmaksızın acilen toplanır. Toplantıda alınan karar çalışan ve 

çalışan temsilcisine yazılı olarak tebliğ edilir. 


B) ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ 


İşverenler; çalışan sayısına göre çalışan temsilcisi seçimini sağlayacaklardır. 

Seçim yapılamazsa atayacaklardır. İşyerinin değişik riskler taşıyan 

bölümlerini ve çalışan sayısını dikkate alarak temsilcilerin dengeli dağılımının 

gerçekleşmesini sağlayacaklardır. 

Çalışan temsilcisi sayısının belirlenmesi; 

İki ile elli (2-50) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir (1). 

Ellibir ile yüz (51-100) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki (2). 

Yüzbir ile beşyüz (101-500) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç (3). 

Beşyüzbir ile bin (501-1000) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört (4). 

Binbir ile ikibin (1001-2000) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş (5). 

İkibinbir ve üzeri (2001-..) çalışanı bulunan işyerlerinde altı (6). 


(atama ve imkan sağlama) 


C) DESTEK ELEMANI 


Destek elemanı; 

Asli görevinin yanında, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak: 

Önleme, 

Koruma, 

Tahliye, 

Yangınla mücadele, 

İlk yardım vb., 

konularında görev yapmak üzere görevlendirilen, uygun donanım ve yeterli 

eğitim verilmiş* kişidir. 

Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek 

elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için 

işveren tarafından gerekli imkanlar sağlanır. (m.20/4) 


* Yönetmeliklerde açıklanacaktır. 


D) ÇALIŞANLARIN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI 

VE KATILIMLARININ SAĞLANMASI 

MADDE 18 – (1) İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda, çalışanlara 

veya iki ve daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde varsa işyeri yetkili 

sendika temsilcilerine yoksa çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar: 

a) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve 

bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması. 

b) Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların 

sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerinin alınması. 

(2) İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin aşağıdaki konularda önceden görüşlerinin 

alınmasını sağlar: 

a) İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı 

ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için kişilerin görevlendirilmesi. 

b) Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması 

gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi. 

c) Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi. 

ç) Çalışanların bilgilendirilmesi. 

d) Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması. 

(3) Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği için alınan önlemlerin 

yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında, yetkili makama başvurmalarından dolayı hakları 

kısıtlanamaz. 



E) KOORDİNASYON 

MADDE 23 

(1) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda 

işverenler; iş hijyeni ile iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasında iş 

birliği yapar, yapılan işin yapısı göz önüne alınarak mesleki risklerin önlenmesi 

ve bu risklerden korunulması çalışmalarını koordinasyon içinde yapar, 

birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bu riskler konusunda bilgilendirir. 

(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri 

veya siteleri gibi yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon 

yönetim tarafından sağlanır. Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği 

yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri 

almaları için işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa 

bildirir. 

İDARİ PARA CEZASI: 5.000 TL (yönetim) 


10. GÜVENLİK RAPORU VEYA BÜYÜK 

KAZA ÖNLEME POLİTİKA BELGESİ 


Büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işletmeye 

alınmadan önce işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme 

politika belgesi veya güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanarak 

incelenmek üzere Bakanlığa verilecektir. 

Bu belgeyi hazırlamayan işveren hakkında, İPC: 50.000 TL 

Güvenlik raporlarının içerik ve yeterliliklerinin Bakanlıkça incelenmesinden 

sonra işyerleri işletmeye açılabilir. 

Rapor hazırlamadan işyerini işletmeye açan veya durdurulan 

işyerinde çalışmaya devam eden işveren hakkında, 

İPC: 80.000 TL 


DİĞER HÜKÜMLER… 


ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI 

MADDE 13 – (1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun 

bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin 

alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını 

verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir. 

(2) Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler 

alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile 

kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır. 

(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak 

zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. 

Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz. 

(4) İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı 

durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. 

Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı 

dönemde fiilen çalışmış sayılır. 

(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde hükümleri 

uygulanmaz. 


BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERİ 

KULLANMA YASAĞI 


(4857 İK Madde 84) 

Çalışanlar; 

İşyerine sarhoş olarak veya uyuşturucu kullanarak 

gelemeyeceklerdir. 

İşyerinde alkol ve uyuşturucu kullanamayacaklardır. 

Aksi halde, bağlı oldukları kanun hükümleri dikkate alınarak işlem 

yapılacaktır. 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca, iş sözleşmeleri 

bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshedilebilecektir. 


İŞYERİNDE ALKOL 

GEÇERLİ NEDEN 

Dosya içeriğine göre, davacı işçi itfaiye müdürlüğünde gece bekçisi olarak 

çalışmaktadır. İş sözleşmesi göreve sarhoş gelmesi nedeniyle disiplin kurulu 

kararıyla sona erdirilmiştir. İşverence 3.12.2008 ve 9.1.2009 tarihlerinde 

alkol muayenesi yaptırılmış, ilkinde 25, ikincisinde ise 165 promil alkollü 

olduğu doktor raporu ile belirlenmiştir. Yargılama sırasında davacı, ilk 

seferinde alkol almadığını, ikincisinde ise iki kutu bira içerek saat 

16.00'daki vardiyasına gittiğini beyan etmiştir. Davacı tarafından olay 

tarihlerinde davacının sarhoşluk belirtileri göstermediğine ilişkin tanık 

dinletilmiş ise de, tutanaklar karşısında bu anlatımlar son derece sübjektif 

kalmaktadır. 

Davacının alkol alarak işyerine geldiği sabittir. Özellikle son 

tutanaktaki alkol seviyesi ve işyerinde işçinin yaptığı işin niteliği 

dikkate alındığında iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene 

dayandığı sabittir, işe iade isteğinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü 

hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 

2009/41970 K: 2010/40594

0,74 promil 

Y. 22.HD, 6.12.2011 2011/3957 2011/6839 

50 DAKİKA GECİKME 

HEKİME SEVK 

11.41 MUAYENE 

TANIKLAR: ALKOLLÜ 

0,74 PROMİL 

‘YAPILAN İŞ DİKKATE ALINDIĞINDA GEÇERLİ SEBEP 

( FOKLİFT ŞOFÖRÜ)

EHLİYETİ KAYBEDEN İLAÇ 

TEMSİLCİSİ 

ŞİRKET ARACI 

6 AY EL KONMA 

MESAİ DIŞI 

22.HD 17.1.2012 2011-5018 2012-127 

GEÇERLİ SEBEP 

KUSUR VAR

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE 

SORUMLULUK 


SORUMLULUK 

HUKUKİ SORUMLULUK CEZAİ SORUMLULUK 


A. KUSURLU SORUMLULUK ? 


İşçinin kişiliğinin korunması 

MADDE 417 

YENİ BK / TEMMUZ 2012 

İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı 

göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni 

sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları 

ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri 

için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. 

İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin 

sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, 

araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve 

güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür. 

İşverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı 

davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi 

veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye 

aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir. 


B. Kusursuz sorumluluk 


III. Tehlike sorumluluğu ve 

denkleştirme (m.71) 

MADDE 71- Önemli ölçüde tehlike arzeden bir işletmenin faaliyetinden zarar doğduğu 

takdirde, bu zarardan işletme sahibi ve varsa işleten müteselsilen sorumludur. 

Bir işletmenin, mahiyeti veya faaliyette kullanılan malzeme, araçlar ya da güçler göz 

önünde tutulduğunda, bu işlerde uzman bir kişiden beklenen tüm özenin gösterilmesi 

durumunda bile sıkça veya ağır zararlar doğurmaya elverişli olduğu sonucuna 

varılırsa, bunun önemli ölçüde tehlike arzeden bir işletme olduğu kabul edilir. 

Özellikle, herhangi bir kanunda benzeri tehlikeler arzeden işletmeler için özel bir 

tehlike sorumluluğu öngörülmüşse, bu işletme de önemli ölçüde tehlike arzeden 

işletme sayılır. 

Belirli bir tehlike hâli için öngörülen özel sorumluluk hükümleri saklıdır. 

Önemli ölçüde tehlike arzeden bir işletmenin bu tür faaliyetine hukuk düzenince izin 

verilmiş olsa bile, zarar görenler, bu işletmenin faaliyetinin sebep olduğu zararlarının 

uygun bir bedelle denkleştirilmesini isteyebilirler. 


Fransa…SONUÇ 

SORUMLULUĞU 

La Cour de cassation a jugé que l’obligation de sécurité de 

l’employeur est rattachée au contrat de travail le liant à son 

salarié, et non plus seulement au régime légal de 1898. Cette 

obligation contractuelle de sécurité est une obligation de 

résultat. 

Le manquement à cette obligation a le caractère d’une faute 

inexcusable lorsque l’employeur avait ou aurait dû avoir conscience 

du danger auquel était exposé le salarié, et qu’il n’a pas pris les 

mesures pour l’en préserver. La faute inexcusable cesse donc d’être 

une faute d’une exceptionnelle gravité (Cour de cassation, chambre 

sociale, n° 838, 28 février 2002). 


KUSURSUZ SORUMLULUK 

YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ 

Esas Numarası: 2006/4889 Karar Numarası: 2006/7175 

Karar Tarihi: 29.06.2006 

Mahkemece esas alınan kusur raporunda, iş kazasının % 

100 kaçınılmazlık nedeniyle oluştuğu bildirilmiş, tazminat 

raporu düzenlenirken ise kusursuz sorumluluk ilkesinden 

yola çıkılarak % 100 kaçınılmazlık nedeniyle davalı % 

100 kusurlu imiş gibi değerlendirme yapılmıştır. 

Kaçınılmazlık; hukuksal ve teknik anlamda, fennen 

önlenmesi mümkün bulunmayan başka bir 

anlatımla, işverence mevzuatın öngördüğü tüm 

önlemlerin alınmış olduğu koşullarda dahi 

önlenmesi mümkün bulunmayan durum ve 

sonuçları ifade eder. 


KAÇINILMAZLIK… 

Bir olayın tamamen kaçınılmazlık sonucu meydana geldiğinin 

saptanması halinde hakim, işverenin sorumluluğunu, Borçlar 

Kanunu'nun 43. maddesini göz önünde tutarak hakkaniyet 

ölçüsünde saptamalıdır. İşçi-işveren arasındaki bu tür 

davalarda tarafların ekonomik ve sosyal durumlarının göz 

önünde bulundurulması halinde; işverene biraz daha fazla 

sorumluluk verilmesi; sosyal hukuk devleti ilkesi gereği düşünülebilir. 

Yargıtay'ın yerleşik uygulaması da bu yöndedir. 

Oysa dava konusu olayda, % 100 kaçınılmazlık bulunmasına 

karşın hakim hesap bilirkişisinin önerdiği ve % 100 

oranında işverene sorumluluk yükleyen oranı aynen kabul 

etmiş ve davalı işvereni kaza sonucu meydana gelen davacı 

zararının tamamından sorumlu tutmuştur. Bu tür bir 

sorumluluk paylaşımı ise Borçlar Kanunu'nun 43. maddesine 

aykırıdır. 


KAÇINILMAZLIK… 

Uygulamada, kaçınılmazlık durumunda tazminatın ne 

şekilde belirleneceği tartışma konusu olmaktadır[1]. 

Yargıtay, kaçınılmazlık durumunda da işverenin sorumlu 

olacağını, ancak tazminattan BK m.43 hükmüne göre 

indirim yapması gerektiğini kabul etmektedir. Bununla 

birlikte bu indirimin ne kadar yapılması gerektiği 

konusunda kararlarda birlik olduğu söylenemez. Günay’a 

göre, olay kaçınılmaz etkenler sonucu oluşmuşsa, bu 

takdirde üçte birlik kısmın tazminattan indirilmesi 

gerekir[2]. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 2004 yılında 

verdiği bir kararda, kaçınılmazlık durumunda işverene % 

50-60 oranında sorumluluk yükletmenin uygun olacağını 

açıklamıştır 


Tazminatın belirlenmesi… 

“…Bir olayın tamamen kaçınılmazlık sonucu meydana geldiğinin saptanması 

halinde hakim, işverenin sorumluluğunu, Borçlar Kanunu'nun 43.maddesini 

gözönünde tutarak hakkaniyet ölçüsünde saptamalıdır. Her iki taraf 

yönünden % 50'şer sorumluluğun paylaştırılması ilk bakışta uygun 

görünebilirse de, işçi-işveren arasındaki bu tür davalarda tarafların 

ekonomik ve sosyal durumlarının gözönünde bulundurulması halinde, 

işverene biraz daha fazla sorumluluk verilmesi, sosyal hukuk devleti ilkesi 

gereği düşünülebilir. Bu durumda, işverene % 50-60 

oranında bir sorumluluk takdir etmek 

hakkaniyete uygun düşecektir. Yargıtay'ın 

yerleşik uygulaması da bu yöndedir. Oysa, dava 

konusu olayda, % 100 kaçınılmazlık bulunmasına karşın, mahkemece % 33 

oranında işverene sorumluluk yüklenmiştir. Bu tür bir sorumluluk paylaşımı 

ise Borçlar Kanunu'nun 43. maddesine aykırıdır” (Y.21HD, 26.2.2004, 

899/1629, Kazancı Mevzuat ve İçtihat Bilgi Bankası, www.kazanci.com.tr). 


DEĞİŞEN ÇİZGİ: KAÇINILMAZLIĞIN SORGULANMASI 

YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ 

E: 2008/5624 K: 2008/18632 

Karar Tarihi: 01.12.2008 

dosyadaki kayıt ve belgelerden olay, davacının davalı Şirkete ait Armutlu İnşaatlarında 

kalıpçı ustası olarak çalışırken duvar üzerine 

tabiyenin hazırlanması için beton çivisi çakarken 

çivinin başının kırılarak sol gözüne isabet etmesi 

sonucu sol gözünün yaralanması şeklinde 

olmuştur. Alınan 1. makine mühendisi iş güvenliği 

uzmanı raporunda olayın kötü tesadüf sonucu 

olduğu %100 oranında kaçınılmazlık bulunduğu 

rapor edilmişse de bu raporun iş güvenliği yasanının 77. maddesine uygun olduğu söylenemez. Bu 

raporda işverenin kusurunun olup olmadığı yeterince araştırılıp ortaya konmamıştır. Bu nedenle İş 

Güvenliği Yasasının 77. maddesinde uygun olarak konularında uzman 3 kişilik bilirkişi heyetince 

kusur raporu alınarak verilen raporu dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirerek 

sonucuna göre karar verilmelidir. 


HGK 2010: KUSURLU 

SORUMLULUK ? 

Bu bilgiler ışığında tartışılması gereken husus, somut olayda iş 

kazasının oluşmaması için işverenin ne gibi bir tedbir alması 

gerektiği meselesidir. Kaza geçiren işçi, E. şirketinde 3 hafta önce işe 

başlamış olup, işi, sipariş üzerine çeşitli işyeri, ev gibi yerlere su 

götürmektir. Elbette işini yaptığı sırada işveren tarafından alınması 

gerekli tedbir, bulundurulması gereken araç varsa iş veren bunları 

temin etmekle yükümlüdür. Örneğin, işçi eğer su götürmek için 

araçla gittiği sırada işverenin araçta gereken bakımları yapmaması 

sonucu bir kaza oluşmuşsa ya da motosiklet gibi bir araçla başlıksız 

su götürmesine göz yumması, başlık temin etmemesi, ehliyeti 

olmadığı halde araç kullanımına izin verilmesi gibi durumlarda 

işverenin sorumluluğu söz konusu olabilecektir. 


Eldeki davada ise, dosya içindeki bilgi ve belgelerden; olay tarihinde kayden 

dahili davalı SS İstanbul Gıda Toptancıları İmalat Sanayi vs. Yapı 

Kooperatifi'ne ait olan yapının 4.katında bulunan asansörün bozuk olduğu, 

kata kabinsiz geldiği, merdiven boşluklarının ışıklandırılmadığı, asansör 

önüne uyarıcı levha konulmadığı belirlenmiş olduğuna göre, bilirkişilerin 

raporlarında bildirdiği gibi işverenin işçisine el feneri gibi aydınlatma aracı 

vermesi İstanbul gibi bir yerde bulunan binada pek de hayatın olağan 

akışına uygun düşmemektedir. Bilirkişi raporunda belirtildiği gibi işverenin 

işçinin her gittiği binayı önceden kontrol etmesi de hayatın olağan akışına 

aykırı olup, kendisinden beklenemez. 

Aksi halde, asansöre normal şartlarda binilse dahi içerisinde iken 

de bakımının yapılmaması yada asansörün teknik arızası nedeniyle 

ipinin kopması, asansör kurallarına uymayarak ara boşluklarına 

sıkışması gibi sebeplerle bir kazanın gerçekleşmesinde de davalı 

işvereni aynı düşünce ile sorumlu tutmak gerekecektir ki, bu 

sınırsız bir sorumluluk anlamını doğuracaktır. Gerçekleşen kazada 

işverenin işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili alabileceği bir tedbir 

bulunmadığı görüşü Kurul görüşmelerinde çoğunluk bulduğundan, 

işverene kusur yükleyen bilirkişilerin görüşünü esas alan Yerel 

Mahkemenin bu yöndeki gerekçesine iştirak edilmemiştir. 


Y.HGK, 03.02.2010 E: 2010/21-36 K: 2010/67 

O halde, Özel Daire bozma ilamında ve yukarda açıklanan gerekçelerle, davalı işveren E. şirketine 

kusur yüklenemeyeceğinden, davalı işverene karşı açılan davanın reddine karar verilmeli, 

diğerleri hakkında da oluşan bu sonuca göre değerlendirme yapılarak hüküm kurulması 

gerekmektedir. 

Öte yandan, eldeki dava, iş kazası nedeniyle davalı işveren ile birlikte genel hükümlere göre 

sorumlu bulundukları iddia edilen diğer davalılara karşı birlikte açılmış olup, davalılar arasında 

ihtiyari dava arkadaşlığı bulunmaktadır. İhtiyari dava arkadaşlığı durumunda, davalılardan biri 

hakkındaki dava genel mahkemenin, diğeri hakkındaki dava özel bir mahkemenin görevine 

giriyorsa, özel nitelikteki mahkemede davanın görülmesi gereklidir. Somut olayda, davacılar iş 

kazası geçiren işçinin mirasçıları, davalı E. Şirketi ise işvereni konumunda olup, 5521 Sayılı İş 

Mahkemeleri Kanunu'nun 1. maddesi uyarınca işveren ile işçi arasındaki iş aktinden kaynaklanan 

veya İş Kanunu'na dayalı iddiaların özel yetkili iş mahkemesinde görülerek, davanın 

sonuçlandırılması gerekli olduğundan, diğer davalılar yönünden de İş Mahkemesi olarak davaya 

bakılmaya devam edilmelidir. Dava birlikte açıldığından, her dava açıldığı zamanki duruma göre 

değerlendirileceğinden, işverenin kusurlu olmamasının belirlenmesi göreve değil, davanın 

sonucuna etkilidir. Açıklanan bu gerekçelerle, Özel Dairenin bozma ilamındaki bu görüş isabetli 

değildir. 

Açıklanan bu değişik gerekçeyle usul ve yasaya aykırı bulunan direnme kararının bozulmasına 

bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar 

vermek gerekmiştir. 


T.C. 

YARGITAY 

21. HUKUK DAİRESİ 

E. 2012/4196 K. 2012/5289 T. 5.4.2012 

Yerel mahkemenin Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne yönelik davanın görev nedeniyle reddine ilişkin kararı 

isabetlidir. Davalı Kulak İnşaatın tazminatlardan sorumlu tutulması ise isabetli olmamıştır. 

Davacılar murisinin davalı Kulak İnşaatın Irak’taki şantiyesinde dozer 

operatörü olarak çalışmak üzere işyerinde olay tarihinde işveren 

tarafından temin edilen uçakla toplu olarak Adana’dan Bağdat’a 

gidişi sırasında içinde bulunduğu uçağın Bağdat’ın kuzeyindeki Balad 

hava alanına inişi sırasında tespit edilemeyen bir nedenle düşmesi 

sonucu öldüğü, ölüm olayı nedeniyle davalı işverenliğin ve ölen 

işçinin bir kusurun bulunmadığı uyuşmazlık konusu değildir. 

Uyuşmazlık kusuru bulunmasa bile işverenin tazminattan sorumlu 

tutulmasının mümkün olup olmadığına ilişkindir. 

İşyerinde meydana gelen iş kazaları nedeniyle işverenin hukuki sorumluluğunun niteliği sorunu öğretide ve 

uygulamada zaman içerisinde farklı görüş ve uygulamaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. 


Yargıtay'ın önceki kararlarında da benimsediği bir görüşe göre, işverenin bu açıdan sorumluluğu 

kusura dayanmaktadır. Çünkü İsviçre ve Türk Hukuk Sisteminde özel bir düzenleme söz konusu 

olmadıkça asıl olan kusur sorumluluğudur. 

Sanayiinin gelişmesi ve yurt düzeyine yayılması sonucunda işyerlerinde kullanılan teknik ve 

motorlu araçların her geçen gün daha fazla artması ve bu nedenle de alınabilecek her türlü 

önlemlerle dahi önüne geçilmesi olanağı bulunmayan tehlikelerin ortaya çıkması, dolayısıyla iş 

kazaları ve meslek hastalıklarının büyük artışlar göstermesi karşısında kusura dayanan sorumluluk 

ilkesinin yetersiz kaldığı modern toplum hayatının ihtiyaçlarına cevap vermediği görülmüştür. İşte 

son zamanlarda kendisini yoğun bir biçimde hissettiren teknik ve teknolojik alanlardaki bu 

gelişmeler, kusursuz sorumluluğun bir türü olan tehlike sorumluluğu kavramına ortaya çıkarmıştır. 

Tehlike sorumluluğunu savunanlar işverenin özen borcunu ideal ölçüler içinde yerine getirmesi 

halinde dahi, meydana gelen zarardan yine de sorumlu tutulması gerektiğini savunmaktadır. 

Yargıtay uygulamasında, ilk kararlarda işverenin iş kazalarından doğan sorumluluğunun haksız fiile 

dayandığını kabul etmişken, zamanla işçinin daha yararına olan, akdi sorumluluk esasını 

benimsemiştir. Sosyal, ekonomik ve kültürel alanda meydana gelen gelişmeler nedeniyle akdi 

sorumluluğun da yetersiz kalması üzerine Yargıtay uygulamalarında istikrarlı şekilde tehlike 

sorumluluğu görüşünü kabul etmektedir. 

Tehlike sorumluluğu, en ağır kusursuz sorumluluk halini oluşturmaktadır. Az öncede değinildiği 

gibi, işveren her türlü özen borcunu yerine getirmiş olsa dahi meydana gelen kazadan dolayı 

sorumluluktan kurtulma olanağı yoktur. Bu anlamda tehlike sorumluluğu mutlak bir sorumluluk 

olarak nitelendirilebilir. Bununla beraber belirtmek gerekir ki tehlike sorumluluğu bir "sonuç" 

sorumluluğu da değildir. Gerçekten zarar işletmeye özgü bir tehlikeden doğmamış, yani araya 

giren bir başka nedenden dolayı meydana gelmişse, işverenin bu zarardan sorumlu tutulmaması 

gerekir. Başka bir deyişle işyerinin işletilmesi veya bundan doğan tehlikeler ile zarar arasında 

uygun bir illiyet bağı bulunmuyorsa, işverenin sorumluluğundan söz edilemez. 


Öteki sorumluluk hallerinde olduğu gibi, tehlike sorumluluğunda da 3 halde illiyet bağı kesilebilir. Bunlar mücbir neden, zarar 

görenin kusuru ve 3. kişinin kusurudur. Öğretide illiyet bağını kesen nedenlerin bütün sorumluluk halleri ve bu arada tehlike 

sorumluluğu içinde geçerli olduğu vurgulanmaktadır. Yargıtay uygulamasında illiyet bağının sadece kusura bağlı 

sorumluluktan değil sebep ve özellikle tehlike sorumluluğunun kurulabilmesi için zorunlu olduğu kabul edilmektedir. İlliyet 

bağının kesilmesine neden olan bu çeşitli durumların öncelikle tehlike sorumluluğu içerisinde kabul edilmesi gerekir. Çünkü 

kusurlu olmadığı gibi, kendisinden beklenen özeni gereği gibi yerine getirmiş olan bir işvereni, işyeri ya da işletmeyle 

uzaktan, yakından ilgili bulunmayan mücbir nedenlerden sorumlu tutmak adalet ve hakkaniyet duygularını incitir. Yargıtay 

Hukuk Genel Kurulunun 18.3.1987 tarih ve 1986/9 – 722 Esas, 203 karar sayılı kararı da aynı doğrultudadır. 

Somut olaya gelince: davacının içinde bulunduğu uçakta önceden var olan bir arızanın 

tespit edilemediği, her hangi bir uçuş yapı hatasına veya çalışma eksikliğine 

rastlanılmadığı, kazanın başka bir kalkış denemesi yapılmadan alana zamanından önce 

inilmek istenmesinden kaynaklandığı, pilotların uçağı riske atabilecek durumlardan 

kurtulmak için eğitilmeleri gerektiği Irak Sivil Havacılık Dairesi Uçuş Güvenliği 

Departmanının dosya içerisinde bulunan kaza sonrası nihai raporlarından 

anlaşılmaktadır. Nitekim hükme esas alınan kusur bilirkişi raporundadauçağın hava 

şartları ve pilotaj hatasından düşmüş olabileceği vurgulanmıştır. Hal böyle olunca 

işverenin kusurunun bulunmadığı, kendisinden beklenen özeni gereği gibi yerine 

getirdiği, kazanın meydana gelmemesi için alacağı bir önlemin bulunmadığı, pilotaj 

hatasının da kusursuz sorumluluğun tüm halleri için gerekli illiyet bağını 

keseceği göz ardı edilerek davanın reddi yerine yazılı şekilde kısmen 

kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. 

Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın ve özellikle işverenin alacağı bir önlemin bulunmadığı gibi 

işveren açısından illiyetin kesildiği göz ardı edilerek davanın reddi yerine yazılı şekilde kısmen kabulüne karar verilmesi usul 

ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. 

O halde, davalı Kulak İnş Taah Tic San İth İhr AŞ vekilinin temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır 


İŞVERENİN CEZAİ 

SORUMLULUĞU 

Kural olarak işveren’in kendisi sorumludur. 

İşveren dışındaki kişilerin İş kazasından 

sorumluluğu için İŞVEREN YETKİLERİNİN 

DEVRİ (DELEGASYON) GEREKİR. 

Ancak delegasyon’ un geçerli olması 

durumunda SORUMLULUK OLUŞUR. 


DELEGASYON KOŞULLARI 

DELEGASYON TEKNİK VE MESLEKİ YETKİLERİ 

KAPSAMALIDIR. 

DELEGENİN GÜVENLİĞİN SAĞLANMASI İÇİN YETİRLİ 

OLACAK ŞEKİLDE MADDİ, TEKNİK VE FİNANSAL 

MATERYALLERE SAHİP OLMASI 

DELEGE, GÖREV TANIMI GEREĞİ SAĞLIK VE 

GÜVENLİĞİ SALAYACAK DURUMDA OLMALIDIR 

DELEGE’NİN YETKİLENDİRİLDİĞİ KONUDA EĞİTİM 

ALMIŞ OLMASI, BU KONUDA BİLGİ SAHİBİ OLMASI 

GEREKİR. 

DELEGASYONUN AÇIK VE YAZILI ŞEKİLDE 

YAPILMASI İSPAT AÇISINDAN İSABETLİ OLUR. 


DELEGASYON AÇIK-SOMUT 

OLMALI 

FRANSIZ YARGITAYI: Delegasyon 

somut olmalı, soyut ve genel olmaz! 

Aynı esaslar BİZDE DE benimsenmeli. 

Elle ne peut avoir pour effet de transférer l’intégralité des pouvoirs 

aux salariés : la délégation de pouvoirs ne peut être générale. Elle 

doit avoir un objet précis et limité (Cass.Crim 29 mai 1990) 


MADDİ –TEKNİK – FİNANSAL 

DELEGENİN: 

MADDİ, 

TEKNİK VE 

ARAÇLAR 

FİNANSAL 

MATERYALLERE SAHİP 

OLMASI 


DEVREDEN KENDİ BAŞINA 

YAPABİLECEK DURUMDA 

OLMAMALI 

FRANSIZ YARGITAYI: işletmenin 

büyüklüğü, yetki ve sorumlulukların 

paylaşılması gereği, case by case 

Le délégant doit appartenir à une entreprise d’une taille suffisante (K par K en 

jurisprudence) et doit être dans l’impossibilité d’assurer personnellement une 

surveillance effective des activités et du personnel de l’entreprise (Ccass. Ch. Crim, 3 

janvier 1964, Gaz. Pal. 1964. 1. 313, Rev. sc. Crim, 1965, p. 651, obs. Legal ; Cass. 

Crim, 11 mars 1993, Bull Crim, n° 112, p. 270) mais il n’a pas à établir 

obligatoirement une impossibilité totale d’accomplir personnellement la mission objet 

de la délégation (Ccass. Ch. Crim, 22 mars 1995, pourvoi n°94-80117)5. 


GENEL VE TOTAL DEVİR OLMAZ 

SOMUT, BELİRLİ OLMALI. 

Tamamen sorumluluğun birisine terki 

olmaz. 

Les juges considèrent qu’une délégation ne peut régulièrement être 

consentie lorsqu’elle provoque un abandon complet de 

responsabilités chez le dirigeant (Cass. Crim, 28 janvier 1975, Bull 

crim, n° 32) ; 


DELEGASYONUN SINIRLARI 

DELEGASYON ZAMAN VE YER İLE SINIRLI 

OLMALI 

AÇIK OLMALI, 

DEVAMLI OLMAZ, 

MİSYON-GÖREV BELİRLİ OLMALI 

La délégation doit résulter d’éléments clairs et précis qui peuvent être 

factuels ou tirés du contexte. (Ccass. Ch. Crim, 30 avril 2002, n°01- 

84405)6.La délégation doit être précise et limitée dans son champ et dans 

le temps (Ccass. Ch. Crim., 20 octobre 1999, n°98-83562)7.La délégation 

doit ne concerner qu’un secteur des fonctions et/ou des missions 

déterminés (Ccass. Crim, 21 octobre 1975, n°75-90427)8.La délégation doit 

être permanente (Ccass. Ch. Crim, 21 novembre 1973, Bull Crim, n°431) ; 


Yöneticinin görev tanımında 

varsa 

À noter : La délégation n’a pas nécessairement à être nominative 

pour être certaine et exempte d’ambiguïté (Ccass. Ch. Crim, 2 mars 

1988, n°87-81528) ; 

La délégation peut être implicite dès lors qu’elle est conférée à un 

cadre dirigeant de l’entreprise (Ccass. Ch. Crim, 2 octobre 2001, 

n°00-87075) ; 


YAZILI OLARAK 

GÖREV-YETKİLENDİRME 

DELEGASYONUN SOMUT AÇIK 

VE YAZILI ŞEKİLDE 

YAPILMASI İSPAT AÇISINDAN 

İSABETLİ OLUR. 


DELEGASYONUN İSPATI 

FRANSIZ YARGITAYI: 5 TEMEL İLKE 

KARARINDA işverenin delegasyonun 

varlığını kanıtlaması gerektiğine hükmetti: 

İSABETLİ; BİZDE DE BENİMSENMELİ 

cinq arrêts de principe du 11 mars 2003, la chambre criminelle de la Cour 

de cassation (Cass. Ch. Crim., 11 mars 1993, Bull Crim, n° 112) a retenu 

que : « Sauf si la loi en dispose autrement, le chef d’entreprise, qui n’a pas 

personnellement pris part à la réalisation de l’infraction, peut s’exonérer de 

sa responsabilité pénale s’il rapporte la preuve qu’il a délégué ses pouvoirs 

à une personne pourvue de la compétence, de l’autorité et des moyens 

nécessaires ». 


TEŞEKKÜRLER…. 

Doç. Dr. Erdem Özdemir 

Marmara Üniversitesi 

Hukuk Fakültesi 

dr.erdemozdemir@gmail.com

HUKUKİ BOYUTU

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?