Gaziantep Turizm Raporu 2012 - Gaziantep Ticaret Odası

giriş
Gaziantep ili kültür ve turizm konusunda eşsiz imkânlara sahip olmakla birlikte bu
potansiyelini son yıllarda daha etkin kullanmaya başlamıştır. Mevcut potansiyelin
kullanımı ve tanıtımı ile turizm sektörü, ilimizde sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen
ve yeni istihdam alanları yaratan en önemli sektörlerden biri olacaktır.
Bu Rapor, turizm sektörüne yönelik ilimizde yürütülen çalışmalara bir yol haritası
çizebilmek amacıyla oluşturulmuştur. Bu sebeple Rapor, mevcut durum analizini
içinde barındırırken, ihtiyaçlar ve öneriler paralelinde yönlendirici ve dinamik bir
yapıya sahiptir. Rapor, Gaziantep ilinin doğal, kültürel, tarihi ve coğrafi değerlerinin
koruma - kullanma dengesi içinde kullanmayı ve turizm alternatiflerini geliştirerek
ilimizin turizmden alacağı payın arttırılması hedefi uyarınca hazırlanmıştır.
Gaziantep Turizm Raporu aynı zamanda, Gaziantep ili genelinde turizm sektöründe
kamu ve özel sektörün yönetişimi ilkesi çerçevesinde işbirliğini gündeme taşıyan ve
yeni açılımlarda bulunan bir çalışmadır. Bu sebeple gerek ilin gerekse bölgesel
katılımcıların desteğini alarak formüle edilmiş ve ilgili kurum ve kuruluşların verileri ile
görüş ve önerileri doğrultusunda şekillendirilmiştir. Mevcut Durum Analizi - İhtiyaçlar
ve Öneriler olmak üzere 3 ana başlıkta hazırlanan Rapor, Gaziantep’te turizm
sektörünün geliştirilmesi konusunda bir dizi eylem önerisini de içerisinde
barındırmakta ve her yıl güncellenmektedir.
2

1
MEVCUT DURUM ANALİZİ
3

1.1 Gaziantep
Gaziantep ili coğrafi konum olarak
Akdeniz Bölgesi ile Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nin birleştiği
noktada yer almaktadır. Suriye’ye
komşu bir sınır ili olan Gaziantep
topraklarının büyük bir bölümü
Güneydoğu Anadolu Bölgesinin
batı kesiminde ve bir bölümü de
Akdeniz Bölgesi’nin doğusunda yer
alır.
Gaziantep, Güneydoğu Anadolu’nun en gelişmiş, Türkiye’nin ise 8. büyük kentidir.
Bölgede ilk uygarlığın doğduğu Mezopotamya ve Akdeniz arasında bulunmaktadır.
Dolayısıyla, güneyden gelip kuzeye ve batıya giden ve Akdeniz’den gelip doğuya ve
kuzeye giden yolların kavşağında, tarihi İpek Yolu’nun üzerinde yer almaktadır. Bu
nedenlerden, tarih öncesi çağlardan beri insan topluluklarının yerleşme alanı, ticaret
merkezi, transit geçiş yeri olmuş ve bu durum önemini daha da arttırmıştır
1.2 Nüfus ve Yerleşme
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt
Sistemi (ADNKS) ile 2011 yılında yapılan nüfus sayımı sonuçlarına göre,
Gaziantep'in nüfusu 1 milyon 763 bin 596' ya ulaşmıştır. Gaziantep 74 milyon 724 bin
269 olan Türkiye nüfusunun % 2,35’ ini oluşturmaktadır.
4

1.3 Gaziantep’in Sosyo-Ekonomik Durumu
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) 2003 yılında yayınlamış olduğu “İllerin ve Bölgelerin
Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması “ adlı çalışmasında Türkiye’deki
illeri hazırladığı Gelişmişlik Endeksi’ne göre 5 ayrı bölüme ayırmıştır.
1. Derece Gelişmiş iller olarak sınıflandırılan yalnızca beş il vardır ve bunlar sırasıyla
İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli ve Bursa’dır.
Gaziantep Türkiye’deki 2. Derece Gelişmiş İller olarak sınıflandırılan iller arasındadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinden 2. Derece Gelişmiş İller arasındaki tek il olan
Gaziantep, bölgesinin en gelişmiş ili olarak ilan edilmiştir.
5

1.4 Tarihi Doku
Gaziantep ve çevresi tarihte ilk uygarlıkların doğduğu, Mezopotamya ve Akdeniz
arasında bulunmaktadır. Bu nedenle Gaziantep, tarih öncesi çağlardan beri insan
topluluklarının yerleşme sahası ve uğrak yeri olmuştur. Tarihi İpek Yolu’nun buradan
geçmesi, kesişen yolların
kavşağında olması İlin önemini ve
canlılığını devamlı olarak
korumuştur. Ayıntap olarak bilinen
eski kent, Gaziantep’in 12 km.
kuzeybatısında şimdiki Dülük
Köyü’nde bulunmaktadır. Yapılan
arkeolojik araştırmalarda taş,
kalkolitik ve bakır dönemlerine ait
kalıntılara rastlanmış olması, yörenin Anadolu’nun ilk yerleşim alanlarından birisi
olduğunu göstermektedir. Bir süre Babil İmparatorluğu’nun egemenliğinde kalan
Gaziantep, M.Ö. 1700 yıllarında Hitit Devleti’ nin bir kenti olmuştur. “ DÜLÜK” şehri
ise Hititlerin önemli bir dini merkezi olduğundan ayrı bir önem taşımaktadır.
Gaziantep ve çevresi M.Ö. 700–546 yılları arasında Asur, Med ve Pers
İmparatorluklarının yönetimine girmiştir. Büyük İskender’in Pers Devletini
yıkmasından sonra Romalılar’ ın, M.S. 636 yılına kadar da Bizanslıların egemenliği
altında kalmıştır. Halife Hz. Ömer zamanında İslamiyet’in Arap Yarımadası dışına
yayılması için sürdürülen mücadeleler esnasında, İslam ordusu, Gaziantep yöresini
Bizanslılardan almış ve böylece 639 yılında yöre halkı Müslümanlığı kabul etmiştir.
1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra bölgede Selçuklu İmparatorluğu’ na bağlı bir Türk
Devleti kurulmuş, 1270 yılında Moğolların istilası ile yıkılan kent, daha sonra
Dulkadiroğulları’ nın (1389) ve Memlüklüler’ in (1471) eline geçmiştir. 1516 yılında
Yavuz Sultan Selim tarafından Memlüklüler’ e karşı yapılan Mercidabık Meydan
Savaşı’ndan sonra Gaziantep ve yöresi Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimine
girmiştir.
6

I. Dünya Savaşı sonunda, Gaziantep önce İngilizler, daha sonra da Fransızlar
tarafından işgal edilmiştir. Antep Savunması, Ulusal Kurtuluş Savaşı tarihimizde
yiğitlik, kahramanlık ve fedakârlığın ulaşılmaz abidesi olmuştur. 1 Nisan 1920 yılında
başlayan Antep Savunması, dost düşman bütün dünyanın hayranlık ve takdirini
kazanmış, Ankara Antlaşması gereğince 25 Aralık 1921 tarihinde son Fransız askeri
Gaziantep’i terk ederken, kahraman Türk Ordusu halkın coşkulu sevinç gösterileri
içinde Gaziantep’e girmiştir. Antep Savunması’nın olağanüstü anlam ve önemini
takdir eden T.B.M.M, 8 Şubat 1921 tarihli toplantısında 93 Numaralı Kanunla,
dünyada hiçbir şehre nasip olmayan “ GAZİ” lik unvanını vermiştir.
7

1.5 Kültürel Miras
Yapılan çalışmalar sosyal ve ekonomik iyileştirmeleri hızlandırmanın bir yolunun
kültürel turizmin geliştirilmesi olduğunu ortaya koymuştur. Turizm, kültürel
varlıklardan katma değer yaratan ve sürdürülebilirliğini sağlayan en önemli
araçlardan biridir. Kültürler arası etkileşim, karşılıklı anlayış ve dayanışma ulusal ve
uluslararası platformlarda önemli bir etki olarak da algılanmaktadır.
Paleolitik Çağ’ a kadar uzanan zengin bir kültürel mirasa sahip olan ve Asurlular,
Persler, Romalılar, Bizanslılar, Abbasiler ve Selçuklular gibi güçlerin hâkimiyetine
tanıklık etmiş olan Gaziantep'te Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş olan
çok sayıda cami, han, hamam ve medrese bulunmaktadır. Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’nin en gelişmiş ili olan Gaziantep'te uluslararası ve ulusal düzeyde turizm
açısından önemli bir altyapı bulunmaktadır. Gaziantep'teki somut ve somut olmayan
kültürel miras; arkeolojik bulgulardan, çok çeşitli folklorik zenginliklere kadar değişiklik
göstermektedir.
8

1.5.1 Mimari Doku
Ören Yerleri
• Yesemek Açık Hava Müzesi
Yesemek Açık Hava Müzesi ve Heykel
Atölyesi, İslahiye ilçesi civarında Yesemek
Köyü’ nün Karatepe sırtlarında yer
almaktadır. Arazi dolarit adıyla bilinen çok
ince gözenekli bazalt taşlarından
oluşmaktadır. M.Ö. 14. yy ile 7. yy.
arasında yakın doğunun en büyük taş ocağı
ve heykel işleme atölyesi olan ve M.Ö. VIII.
yy son çeyreğinde Asurlular tarafından faaliyetine son verildiği bilinen atölyede bir
çok buluntu olduğu gibi günümüze gelmiştir. Açık hava müzesinde; kapı aslanları,
sfenksler, ayı adam, savaş arabaları, Amanos dağlarını temsil eden dağ adamları, av
sahnesi kabartmaları ve mimari parçalar hayat bulmaktadır. Yesemek Açık Hava
Müzesi, büyük bir atölye olması ve meslek icra eden heykeltraş sayısı
değerlendirildiğinde, o dönemde bu topraklarda yaşayanların sanata verdikleri önemi
de gözler önüne sermektedir.
• Gaziantep Kalesi
Gaziantep Kalesinin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı hususunda kesin bir
bilgi bulunmamakla birlikte Kalenin, ilk olarak Roma döneminde bir gözetleme kulesi
olarak yapıldığı ve zaman içerisinde genişletildiği anlaşılmıştır. Bugünkü biçimini ise
Bizans İmparatoru Justinyanus döneminde M.S. VI. yüzyılda almıştır. Kale daire
planlı olup, çevre uzunluğu 1200 m.dir. Büyük taşlardan örülmüş duvarlar 12 kule ve
burçla desteklenmiştir. Kalenin kuzey burçlarından bir tanesinin Roma eseri olduğu
söylenmektedir. Batıdaki burçların ise Memluklu döneminde yapıldıkları kitabeden
anlaşılmaktadır. Yine kitabelerden anlaşıldığına göre kale köprüsünün iki yanındaki
iki kule’de Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaptırılmıştır.
9

Kalenin üzerinde hamam kalıntıları, sarnıçlar, mescit ve çeşitli yapı kalıntıları
bulunmaktadır. Kalenin alt bölümlerinde ise üst yapıya destek sağlamak üzere
yapılmış büyük odalar, galeriler ve dehlizler, ana kütle altında ise bir su kaynağı
bulunmaktadır.
Gaziantep Turizmine kazandırılan Kale, bütün ihtişamıyla ziyaretçileri beklemektedir.
Antik Kentler
• Dülük Antik Kenti
Gaziantep kent merkezinin 10 km. kuzeyinde bugünkü Dülük Köyü’ nde
bulunmaktadır. Tarihi İpek Yolu'nun üzerinde bulunan Antik Kent M.Ö. 600.000
yıllarına tarihlenmekte olup; dünyanın en eski yerleşimlerindendir. Dülük Antik Kenti
bugün kendi adıyla anılan Dülük Köyü’ nün bitişiğindeki Keber Tepesi ve çevresinde
toprak altındadır. Kentin kutsal alanı ise Dülük Köyü’ nün yaklaşık 3 km.
güneybatısında, çam ağaçları ile kaplı Dülük Baba Tepesi’ nde yer almaktadır. Antik
Kentte Alt Paleolitik Çağda kullanılan çakmaktaşı aletler ve atölyeler bulunmuştur.
Bu taş aletler özgün karakterlerinden ötürü tarihte adlarını Dülükien olarak almıştır.
Keber Tepesi’ nin güneyinde ise Mezolitik Çağda barınma için kullanılan bir mağara
( Şarklı Mağara ) bulunmuştur.
• Belkıs/Zeugma Antik Kenti:
Belkıs/Zeugma, Gaziantep’in Nizip ilçesinin 10 km. doğusunda, Fırat Nehri kenarında
aynı adı taşıyan köyde yaklaşık 20 bin dönümlük bir arazi üzerinde kurulmuştur. M.Ö
III. yüzyılda Büyük İskender’ in Generallerinden Selevkos Nikator I. Belkıs /
Zeugma’nın ilk yerleşimi olan Selevkeya Eupharates kentini kurar. Bu kentin
karşısına da eşi Apameia’ nın adıyla kurduğu ikinci kenti bir köprüyle birbirine
bağlamıştır.
10

Belkıs / Zeugma M.Ö. 31’ den itibaren Roma İmparatorluğunun topraklarına katılır,
ismi ise geçit yeri ve köprü anlamına gelen Zeugma olarak değiştirilir. Roma
döneminde Kent altın çağını yaşamıştır. M.S. 256 yılında Sasani Kralı I. Şapur,
Zeugma’yı ele geçirerek yakıp yıkmıştır. Bu tarihten sonra Zeugma bir daha eski
ihtişamına ulaşamamıştır. Özellikle Roma döneminde sanat alanında çok ilerlemiş
villaları süsleyen mozaik döşemeler dünya örnekleri ile yarışır hale gelmiştir. Bölgede
sadece bir bölümde yapılan çalışmalar sonucunda çıkarılan mozaikler Zeugma’nın
tam anlamıyla bir mozaik kenti olduğunu doğrulamaktadır. Kazılar sırasında ulaşılmış
olan ve bu anlamda dünya rekorunu Gaziantep ve Türkiye’ye kazandıran bullalar da
bölgeyi eşsiz kılan özelliklerdendir.
Çingene Kızı’ nın bakışları ile
yeniden hayat bulan şehrin
koruyucu tanrısı Mars sağ
elinde tuttuğu mızrak ve sol
elindeki kandelabrum ile savaş
ve bereketi simgelemektedir.
Aralarında Çingene Kızı ve
Mars Heykeli’ nin de bulunduğu
görkemli mozaikler şimdilerde
Zeugma Mozaik Müzesi’ nde sergilenmektedir. Dünyanın en büyük mozaik müzesi
olma özelliğini taşıyan müzede, tarihi eser kaçakçılığı ile kaçırılan eksik parçalar,
lazer sistemiyle görüntü olarak tamamlanmıştır.
Kaleler ve Harabeler
• Rumkale
Fırat boyuna hâkim olmasıyla stratejik bir kale özelliğine sahip olan Kale, Fırat Nehri
ile Merzimen Çayı’ nın birleştiği bir tepede kurulmuştur. Antik dönemden günümüze
kadar Şitamrad, Kal-a Rhomayta, Hromklay, Ranculat, Kal-at el Rum, Kal-at el
11

Müslimin ve Kale-i Zerrin ( Altın Kale ) gibi bir çok isimle adlandırılan Rumkale’ deki
mimari kalıntılar Geç Roma ve Ortaçağ karakteri taşımaktadır.
Kalede bugün görülebilen yapılar arasında Aziz Nerses Kilisesi, Barşavma Manastırı,
çok sayıda yapı kalıntısı, su sarnıçları, kuyu ve hendek yer almaktadır.
Roma döneminde Hz. İsa’ nın havarilerinden Yohannes’ in Rumkale’ ye gelip
yerleşmesi ve burada Hristiyanlık dinini yayması nedeniyle, bu yerleşim yeri
Hristiyanlık tarihinde önemli bir rol oynamaktadır. Yohannes’ in, İncil’ in kopyasını
Rumkale’ de bir mağarada sakladığı daha sonra kopyaların buradan alınıp Beyrut’ a
götürüldüğü anlatılmaktadır.
Rumkale bölgedeki kalelerin en büyüklerinden birisi olup, görkemli yapısı, tabiat
güzellikleri ve İnanç Turizmi kapsamındaki konumu ile görülmeye değer tarihi
yerlerden birisidir.
• Karkamış Antik Kenti
Karkamış Antik Kenti MÖ.8000 yılından
başlayarak geç Hitit döneminin sonuna
kadar kesintisiz büyük bir yerleşim
alanıdır ve dünyanın en önemli şehir
merkezlerinden biridir. İnsanlığın ve ilk
medeniyetlerin kurulduğu bölgelerin
başında Mezopotamya ve Nil vadisi
gelmekte ve Karkamış Antik Kenti tarih içinde Anadolu’dan Mezopotamya ve Mısır’a
uzanan yolların çok önemli bir noktasında yer almaktadır. Dünya tarihinde ilk kez atlı
arabaların savaş aracı olarak kullanıldığı ve tarihte ilk yazılı anlaşması olan Kadeş
antlaşmasının Karkamış bölgesinde olması Bölgenin önemini açıkça ortaya
koymaktadır. Karkamış dönem dönem el değiştirmesine rağmen geç Hitit döneminde
Kraliyet merkezi olmuş ve hangi devletin elinde bulunuyorsa o devlete çok büyük
ekonomik ve askeri avantajlar sağlamıştır. 1876'dan başlayıp 1920'lere kadar süren
12

dönemde İngilizler tarafından yapılan kazılar sonrasında çıkarılan sayısız eserler
İngiltere British Müzesi’ ne götürülmüş ve aynı British Müzesi’ nin önderliğinde
Karkamış hakkında 3 ciltlik Carhemis adlı eser yazılmıştır. Yapılan kazılar sonucunda
bulunan kabartmalar, M.Ö. I. Bin yıl başlarındaki yaşam biçimine, giysilerine ve
kültürüne ışık tutmaktadır.
Karkamış kabartmalarının, büyük çoğunluğu bugün Ankara Anadolu Medeniyetleri
Müzesi’nde sergilenmektedir. Antik Kentte halihazırda mayınlardan temizleme işlemi
tamamlanmış olup arkeolojik kazılara başlanılmıştır.
Dini Mimari
Tarihi Gaziantep Camileri
Gaziantep Camileri, şehre sağladıkları görsel katkının yanı sıra konumları ve yapım
tarihleri açısından tarihsel gelişimin izlenmesi açısından vazgeçilmez mimari
değerlerdir.
• Ömeriye Cami
Hazreti Ömer zamanında yapıldığı ifade edilen caminin Gaziantep’ in en eski camisi
olduğu bilinmektedir. Caminin bir diğer adı da iki Ömer anlamına gelen ‘’ Ömereyn ‘’
dir. Minare şerefesinin korkuluklarında oyma taş işçiliğinin eşsiz örnekleri
görülmektedir. Minarenin bedeninde ise Antep savunması günlerinden kalan mermi
ve şarapnel parçalarının izlerini görmek mümkündür.
• Ali Nacar Cami
Caminin yapım tarihine ilişkin bilgiye ulaşılamamakta olup; ilk önemli onarım tarihinin
1816 olduğu görülmektedir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’ nde ‘’ Aliyünnaccar ‘’
olarak adı geçen ve Gaziantep’ in en büyük camilerinden olan caminin 1376’ dan
önce inşaa edildiği düşünülürken, vesikalar Ali adında bir marangoz tarafından
yapıldığını belgelemektedir.
13

• Boyacı Cami
1211 yılında inşaa edilmeye başlanılan cami Kadı Kemalettin tarafından yaptırıldı.
Caminin minberinde 1357’ de Memlüklüler döneminde bitirildiğini belirten bir kitabe
vardır. Dikdörtgen planlı, mihraba paralel iki nefli olan camide minberin alttan kızaklı
olması ve duvarda özel olarak yapılan bölmeye girebilmesi diğer camilerden ayıran
bir özelliktir.
• Şeyh Fethullah Cami ve Külliyesi
Gaziantep’ deki en önemli külliyenin ( cami, zaviye, hamam ve medreseden oluşan )
camisidir. Cami Hicri 971 tarihinde yapılmıştır. Harim, ortada sekizgen taş ayağa
oturan ve yelpaze şeklinde açılan tonozlarla askı kemerlere bağlanan bir örtü
sistemine sahiptir ve bu sistem şimdiye kadar başka bir camide görülmemiştir.
Caminin portal, mihrap, minber ve pencere sövelerinde renkli taş işçiliği bakımından
Memluklu sanatının etkileri görülmektedir.
Şeyh Fethullah Türbesi, caminin güney yanındaki hazirede, üstü açık mezar
şeklindedir. Türbenin bulunduğu hazireye ‘’ Şıh Ocağı ‘’ denir.
• İhsanbey ( Esenbek ) Cami
Kitabe ve vakfiyesinden yapının 18. yy sonlarında yapıldığı anlaşılmaktadır. Eski
kayıtlarda ismi ‘’ Esenbek ‘’ olarak geçen mabetin altında caminin su ihtiyacını
karşılayan bir kastel bulunmaktadır.
• Hacı Nasır Cami
1698 tarihli vakfiyesinden anlaşıldığına göre Hacı Nasır adında bir kişi tarafından
bugün Elmacı Pazarı denen yerde mescit olarak yaptırılmıştır. Bir asır sonra
Kamalakzade Hacı Mahmut oğlu Hasan Ağa tarafından mescide minber eklenerek
camiye dönüştürülmüştür.
14

• Handaniye ( Handan Bey ) Cami
Kalenin güneybatısında inşa edilmiştir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi ve Şer’ i
Mahkeme Sicillerine göre 16. yy’ da Handan Bey tarafından yaptırıldığı ifade
edilmektedir. Antep Savunması’nda kullanılamayacak durumda olan cami geçirdiği
onarımlar sonrasında tekrar ibadete açılmıştır.
• Eyupoğlu Cami
Eyupoğlu mahallesinde yer alan caminin Memlüklüler döneminde bir çok medresede
ders vermiş Eyupoğlu Ahmet adlı bir bilim adamının yardımıyla 14. yy’ da yapıldığı
tahmin edilmektedir. Gaziantep savunmasında harap olan cami, 1947 yılında
onarılmıştır.
• Bostancı Cami
15. yy’ da inşaa edilmiş olan cami, Bostancı mahallesinde bulunmaktadır. Şerefedeki
mukarnasların altındaki ak çiniler, süsleme işçiliğinin bezeme ile uyumlu şekilde
sergilenmesinin örneklerini temsil etmektedir.
• Kabasakal Cami
Cami, Kabasakal Paşa, Humanız ve Methavan Cami olarak adlandırılmaktadır. Hacı
Ahmet adında bir zat tarafından mescit olarak inşaa edilen caminin, 17. yy’ da
Kabasakaloğlu İsmailoğlu Hamza Ağa tarafından minber eklenerek camiye çevrildiği
Şeri Mahkeme Sicillerinde belirtilmektedir. 1920 yılında Fransızlarla girişilen
mücadelede yıkılan cami, 1955 yılında yeniden yapılmıştır.
• Ahmet Çelebi Cami
1083 tarihinde Hacı Osman Oğlu Şeyh Ramazan Efendi tarafından yaptırılan cami;
Şeri Mahkeme Sicillerindeki kimi kayıtlara göre ‘’ Ramazaniye Camii ‘’ olarak da
adlandırılmaktadır. 1672 yılında inşaa edilen yapı; cami ve kastelden oluşan bir
külliyedir ve bitişiğindeki medreseyi yaptıran Ahmet Çelebi’ nin adıyla anılmaktadır.
15

Ahşap işçiliğin görüldüğü dikdörtgen yapının güneyinde Ahmet Çelebi Medresesi yer
almaktadır.
• Alaybey ( Gami Bey ) Cami
Caminin doğu bölümündeki 1594 ve mihrap yönündeki 1598 tarihli mezar
kitabelerinden 16. yy’ ın ikinci yarısında yapıldığı anlaşılmaktadır. Alaybeyi olan bir
komutan tarafından yapıldığı bilinen cami Gaziler Caddesi üzerinde bulunmaktadır.
• Şirvani Cami
Gaziantep Kalesi’ nin batısında Seferpaşa Mahallesinde bulunan cami; minaresi iki
şerefeli olduğu için ‘’ İki Şerefeli Camii ‘’ olarak da adlandırılmaktadır. 1677 yılında
Şirvani Mehmet Efendi tarafından yaptırılmış olup; bir rivayete göre de cami herhangi
bir nedenle yıkılırsa, onu yeniden yapacak kadar altın ve gümüşün gömülü olduğu
söylenmektedir. Camide eskiden dervişlerin zikrettikleri bir oda ve ahşap işçilikle
süslenmiş bir müezzin mahfili de bulunmaktadır.
• Alaüddevle ( Ali Dola ) Cami
Caminin Evliya Çelebi Seyahattnamesi’ nde 1479-1515 tarihleri arasında
Dulkadiroğullarından Alaüddevle Bozkurt Bey zamanında yapıldığı yazmaktadır. Halk
arasında ‘’ Ali Dola Camii ‘’ de denilmektedir.
• Tekke ( Tekke Mevlevihane ) Cami
1638 yılında bir Türkmen Ağası olan Mustafa Ağa tarafından yaptırılan caminin resmi
kayıtlarda adı Mevlevihane camisi olarak geçmektedir. Halk arasında Tekke Camii
olarak bilinen mabed; cami, hücreler, semahane, yönetim ve Mevlevi dervişlerinin
oturma odaları, tuvaletler, havuzlar ve küçük kısa minaresinden oluşan eserler
şeklinde inşa edilmiştir. Caminin minaresi, altından geçen yol nedeniyle dikkat
çekicidir.
Külliye içerisinde yer alan Mevlevihane Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ nce, vakıf
eserlerinin sergilendiği Gaziantep Mevlevihanesi Vakıf Müzesi olarak tanzim
edilmiştir.
16

• Nuri Mehmet Paşa Cami
Cami minaresinde 1785, mihrapta ise 1834 tarihi taşıyan iki kitabesi bulunmaktadır.
Bu kitabelerden anlaşıldığı üzere 18. yy’ ın ikinci yarısında Nuri Mehmet Paşa
tarafından yaptırılmıştır. Cami, Gaziantep Savunmasında zarar görmüş, bir ara askeri
depo olarak kullanılmış ve 1969 yılına kadar da müze olarak faaliyet göstermiştir.
• Ağa Cami
Antep Kaymakamı Tunus’ lu Ferruh Ağa tarafından 1554-1559 yılları arasında
yaptırılmıştır. Caminin, 1799-1800 yılları arasında onarım geçirdiği son cemaat yeri
ve avlu kapısındaki yazıtlardan anlaşılmaktadır.
• Kurtuluş Cami
1892 yılında kilise olarak inşaa edilen yapı Tepebaşı Mahallesi’ nde yer almaktadır.
Camiye çevrilen Valide Meryem Kilisesi, Kurtuluş Camii olarak adlandırılmıştır.
Caminin 5 kapısı bulunmaktadır. Kuzeye iki, güneye iki ve ana kapısı da batıya
açılmaktadır. Ağırlığı bir ton olan ve Londra’ da yaşayan Hirant Köşkeryan adında bir
Ermeni tarafından Brezilya’ da yaptırılan kilise çanı Gaziantep Müzesinde
bulunmaktadır.
Tarihi Kiliseler
Osmanlı döneminde faaliyet göstermiş olan kiliseler, toplayıcı etkileri ve kent içindeki
konumları nedeniyle şehrin karakterini belirlemede önemli bir görev üstlenmişlerdir.
• Kendirli Kilisesi
1860 yılında yapılan Kendirli Kilisesi zaman içinde yıpranmış ve 1898 yılında yeniden
inşasına başlanmıştır. 1900 yılında bir törenle açılan kilisenin planı Roma’ daki Saint
Fransua Kilisesi’ nden örnek alınarak yapılmıştır. Günümüzde bir kısmı
17

Öğretmenevinin lokali ve Şahinbey Rehberlik Araştırma Merkezi olarak
değerlendirilen Kilise’ nin diğer bir bölümünde ise restorasyon çalışmaları devam
etmekte olup, önümüzdeki günlerde Kültür Merkezi olarak hizmete açılacaktır.
• Aziz Bedros Kilisesi
2005 yılında yol çalışmaları sırasında ortaya çıkan kilise, Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kurulu kararıyla tescillenmiş, restorasyon çalışmaları tamamlanmış ve Ömer
Ersoy Kültür Merkezi olarak hizmete açılmıştır.
• Nizip Fevkani Kilisesi
Nizip ilçesinde bulunan kilisenin Bizans döneminde inşa edildiği zannedilmektedir.
Geçmişte depo ve han olarak kullanılan kilise günümüze kadar sağlam olarak
ulaşmıştır.
• Havra
Osmanlılar döneminde Gaziantep’ te yaşayan Musevilerin, Yahudi Mahallesi olarak
anılan yerde bir havraları bulunmaktaydı. Halep Salnamelerinde Havra’ nın (sinagog)
ilk yapılış tarihi 1886 olarak geçmektedir. Düğmeci mahallesinde bulunan yapının;
ibadet salonları ve lojmanı bulunmaktadır. Yapı günümüzde ne yazık ki kullanılmaz
durumdadır.
1.5.2 El Sanatları
Güneydoğu Anadolu topraklarında tarih boyunca pek çok uygarlık yaşadı. İpek Yolu
üzerinde bulunması nedeniyle bu yörede ticari yaşam tarih boyunca canlılığını
korudu. Ayrıca farklı dinsel inanışların yayılıp kök salması da Güneydoğu Anadolu
kültürünü önemli ölçüde etkiledi. Bir bölümü Orta Asya’ ya dayanan Geleneksel Türk
El Sanatları, Anadolu’nun binlerce yıllık tarihinden gelen çeşitli uygarlıkların kültür
mirasıyla, kendi öz değerlerini birleştirerek zengin bir mozaik oluşturmuştur. El
sanatları, ortaya çıktığı toplumun duygularını, sanatsal beğenilerini ve kültürel
özelliklerini yansıtır hale gelerek ‘’ geleneksel ‘’ vasfı kazanmıştır.
18

Geleneksel Gaziantep El Sanatlarının başlıcaları;
Bakırcılık : M.Ö. 5.500 – 3000 yılları arasında yaşanan Bakır devrinde
yerleşim görmüş birçok höyüğün bulunması, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde
bakır işlemeciliğinin oldukça eskiye dayandığını göstermektedir. Tarih boyunca
insanoğlunun hayatını kolaylaştıran madenlerin başında yer almış ve bir çağa
adını vermiştir.
Yemenicilik : Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ nin yerel ayakkabısı olarak imal
edilerek halk tarafından giyilen yemeni günümüzde Gaziantep ve Kilisli ustalar
tarafından yeniden canlandırılmıştır. Yemeniciliğin yaklaşık 600-700 yıllık bir
geçmişi olduğu ve bölgemize Halep’ ten, Halep’ e ise Yemen’ den geçtiği
tahmin edilmektedir.
Sedef kakmacılık: Sedef, deniz ya da göllerden çıkarılan midye, istiridye gibi
canlıların kabuklarında bulunan parlak ve sert bir madde; sedef kakmacılık ise
sedefin ahşapla birlikte işlenerek çeşitli süs eşyaları üretilmesidir. İlk
örneklerine M.Ö. 4000 yılına tarihlenen Sümerlilerin mezar taşlarında
rastlanan Sedefkarlık, 15. yy’ dan itibaren inşa edilen yapılarda sıkça
görülmektedir. Gaziantep’te sedefkarlık önceleri sadece silah kabzası
üzerinde icra edilse de 1960 yıllarından itibaren mobilya ve aksesuarlar
üzerinde uygulanmaya başlanmış olup günümüzde geniş bir pazara sahip
olmaktadır.
Kutnuculuk: Kutnu kumaş; çözgü adı verilen dikey ipliklerde ipek, atkı adı
verilen yatay ipliklerde pamuğun kullanıldığı, renkli dikey çizgilerden oluşan
desenli parlak yüzeyli dokuma türüdür. Ülkemizde sadece Gaziantep’ te icra
edilen dokuma sanatının 16. yy’ da Suriye’ den geldiği bilinmektedir. Geçmişte
padişah kaftanları dikiminde kullanılması sebebi ile Saray Kumaşı adıyla
anılan kutnu günümüzde halk oyunları kıyafetlerinde ve günlük hayatta,
hediyelik eşyalarda kullanılmaktadır.
19

Bunlar dışındaki el sanatlarını sıralayacak olursak en önemlileri:
Antep İşi El İşlemeciliği
Semercilik
Kuyumculuk
Zurnacılık
Gümüş İşlemeciliği
Küpçülük
Aba Dokumacılığı
Müzik Aletleri yapımı
Kilimcilik
Köklü bir geçmişin ürünü olan ve çok zengin çeşitliliğe sahip Türk El Sanatları içinde
el emeği göz nuru ile üretilen el sanatlarının sürekliliğini sağlamak ve nesilden nesile
aktarmak amacı ile Gaziantep Ticaret Odası tarafından, ‘’ İpekyolu’ nun Ustaları
Projesi ‘’ hayata geçirilmiştir. Proje Gaziantep, Adıyaman ve Kilis illerinde üretimi
devam eden 10 el sanatını ( Bakırcılık, Kuyumculuk, Gümüş İşlemeciliği, Sedef
Kakmacılık, Yemenicilik, Yorgancılık, Antep İşi, Kilis Nakışı, Kutnuculuk ve Halı
Dokumacılığı ) konu almaktadır. ( www.ipekyolununustalari.org.tr )
20

Proje kapsamında hazırlanan tanıtım filmleri, kitapçıklar, web sayfası el sanatlarının
tarihçesi, üretim süreci ve üreticileri hakkında ilgililerin merakını gidermektedir.
Gaziantep, Adıyaman ve Kilis’te üretilen el sanatlarının tanıtımını güçlendirerek,
bölgenin turizm sektöründe destinasyon merkezi haline getirilmesine ve rekabet
gücünü arttırmasına katkı sağlamıştır.
1.5.3 Gastronomi
Gaziantep mutfağında çeşitli kültürlerin buluşması nedeniyle oluşan yaklaşık 300
çeşit yemek türü yer almaktadır.
Gaziantep yemekleri, Türk ve Dünya mutfakları arasında ayrıcalıklı bir yere sahiptir.
Nineden toruna bir miras titizliği ile öğretilen yemeklerin ve tatlıların yapımında
kullanılan malzemelerin seçimindeki titizlik, hazırlama ve pişirmede gösterilen beceri,
yemeklerin yapımında kullanılan ve yemeklerde değişik tat ve lezzet veren
baharatlar, salçalar ve malzemeler Gaziantep yemekleri ve tatlılarının şöhrete
kavuşmasına ve aranılan damak tadı olmasına neden olmuştur.
Gaziantep yemeklerinde tüm pişirme teknikleri cömertçe kullanılmıştır.( haşlama,
ızgara, tava, sote, kavurma, tencere yemeği, fırın yemekleri vb.) Ayrıca yörede
yetişen tüm meyve ve sebzeler Gaziantep Mutfağında hak ettiği yeri almıştır.
Proje kapsamında Odamızın katkılarıyla Türkçe ve İngilizce dillerinde “Güneşin ve
Ateşin Tadı - Gaziantep Mutfağı” adlı yemek kitabı, Projenin ve proje kapsamında
elde edilecek olan çıktıların daha geniş kitlelere tanıtımı ve ilin turizm sektöründe
alternatif bir alan oluşturulmasına katkı sağlaması açısından bir web sitesi ve tanıtım
filmi hazırlanmıştır.
21

Proje kapsamında; ulusal ve uluslararası çapta tanıtım çalışmaları devam etmektedir.
İngiltere’ de 6-8 Temmuz 2012 tarihleri arasında her yıl dünyanın farklı bölgelerinden
gazeteci, bilim adamı, gurmeler, yemek yazarları, sosyolog ve şefleri bir araya getiren
‘’ Oxford Yemek ve Aşçılık Sempozyumu ‘’ na katılım sağlanmış ve Gaziantep yemek
kültürü ve hazırlanan kitabın tanıtımı yapılmıştır. Ayrıca önümüzdeki günlerde İtalya’
nın Torino kentinde gerçekleştirilecek olan uluslararası bir etkinlik ve İstanbul’ da
düzenlenecek olan bir tanıtım toplantısı ile Gaziantep yemekleri ilgililerin beğenisine
sunulacaktır. ( www.gaziantepmutfagi.org )
22

1.6 GAZİANTEP’İN KÜLTÜR VARLIKLARI
Gaziantep’te 644 taşınmaz kültür varlığı, 221 adet sit alanı ve 823 adet tescilli
taşınmaz kültür varlıkları bulunmaktadır. Gaziantep ve Güneydoğu’da bulunan tarihi
eserlerin sayısal dağılımı ise aşağıdaki Tablo’da bulunmaktadır.
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE KÜLTÜREL VARLIKLARIN DAĞILIMI -2011
İl
Kültür ve Turizm Bakanlığı onaylı Taşınmaz Kültür Varlığı sayısı
Taşınmaz Kültür Varlığı sayısı
Sit Alanları Sayısı
Adıyaman 130 120
Batman 86 12
Diyarbakır 923 180
Gaziantep 1005 221
Kilis 314 -
Mardin 1071 123
Siirt 109 17
Şanlıurfa 1130 472
Şırnak 82 10
Toplam 4850 1155
Kaynak: T.C. Kültür Varlıkları ve Müzeler Müdürlüğü
23

2
TURİZM SEKTÖRÜ
24

Türkiye, 2002 yılında gelen turist sayısı bakımından dünyada 17. sırada yer alırken
2010 yılında 7. sıraya; turizm geliri bakımından ise 2002’ de dünyada 12. sırada iken
2010 yılında 9. sıraya yükselmiştir. Tanıtıma verilen önem ve ayrılan ciddi bütçeler ile
son yıllarda Türkiye’ nin ciddi bir yol katettiği görülmektedir.
2011 yılında ülkemizi 31,4 milyon kişi ziyaret etmiş olup; 2002 yılında 11,9 milyar
dolar olan turizm gelirimiz 2011 yılında % 93 artarak 23 milyar dolara yükselmiştir.
Türkiye turizm gelirinin arttırılması konusunda yapılan araştırmalar, sosyal ve
ekonomik iyileştirmeleri hızlandırmanın bir yolunun kültürel turizmin geliştirilmesi
olduğunu ortaya koymuştur. Turizm, kültürel varlıklardan katma değer yaratan ve
sürdürülebilirliğini sağlayan en önemli araçlardan biridir.
2011 yılında Türkiye 153 uluslararası fuara katılım sağlamış ve tanıtım
gerçekleştirmiştir. 2011 yılında 324 mavi bayraklı plajı ile ülkemiz dünya 4.sü
olmuştur.
2011 yılında turist rehberi sayısı 13.214 e yükselmiş; belgeli seyahat acentası sayısı
ise 2002 de 4.344 iken, 2011 yılında 6.366 ya yükselmiştir.
2002 yılında 396.148 işletme belgeli yatak kapasitesine sahip olan Türkiye % 71.7
oranında bir artış kaydederek 2011 yılında 680.323 yatak kapasitesine ulaşmıştır.
Yatırım belgeli konaklama tesisleri ile birlikte toplam yatak kapasitesi 945.048’ e
yükselmiştir.
2002 yılında özel müze sayısı 93 iken 2011 yılında 157; müze ve ören yerlerini
ziyaret edenlerin sayısı 2002’ de 7.422.208 iken 2011’ de 3,8 kat artarak
28.462.893’e ulaşmıştır.
2002 yılında 57 yerli arkeolojik kazı yapılmış, 2011 yılında 123 yerli kazı ile yabancı
arkeoloji enstitüleri tarafından yürütülmekte olan 43 kazı daha bulunmaktadır.
25

Bu genel değerlendirmeler ile birlikte Gaziantep’in bu sektördeki verilerine
bakıldığında, özellikle yerli ve yabancı turist sayısı çeşitli veriler ışığında
belirlenebilmektedir. Bu verilere paralel olarak hazırlanan değerlendirmeler bu
bölümde sunulmaktadır.
2.1 Gaziantep’i Ziyaret Eden Yerli ve Yabancı Turist Sayısı
2.1.1 Konaklama Verilerine Göre Gaziantep’e Gelen Yerli-Yabancı Turist
Sayısı
Gaziantep’i ziyaret eden turist sayısına bakıldığında, 2010 yılında 221.649 yerli,
35.407 yabancı turist olmak üzere toplam 257.056; 2011 yılında ise 260.815 yerli,
50.896 yabancı turist olmak üzere 311.711 kişi konaklama yapmıştır.
Konaklama tesislerinde kalan kişilerin dışında Bölge dışında ikamet edip,
akrabasının, arkadaşının ya da ailesinin yanında kalan yerli turistler önemli bir sayıyı
oluşturmaktadır. Bunlar diğer turistlerden gün başına çok daha az para harcasalar
da, ortalama kalış sürelerinin uzun olması nedeniyle, Bölge turizm gelirlerine ciddi
katkı sağlamaktadır. Ayrıca Gaziantep’te konaklama yapmayan turist sayısı da
yüksek rakamlara ulaşmaktadır.
Yerli ve yabancı turistlerin yıllara göre dağılımı ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo:1
2006 2007 2008 2009 2010 2011
YERLİ 232.557 317.937 265.261 259.182 221.649 260.815
YABANCI 29.714 33.883 29.731 23.075 35.407 50.869
TOPLAM 262.271 351.820 294.992 282.257 257.056 311.711
26

2.1.2 Milletlere Göre Gaziantep’e Gelen Yerli-Yabancı Turist Sayısı
İl Kültür Turizm Müdürlüğü Bakanlığı verileri uyarınca 2011 yılında Gaziantep’e gelen
yerli ve yabancı turistler milletlerine göre gruplandırılmıştır. Bu veriler uyarınca
Gaziantep’e gelen en büyük grubu yerli turist oluştururken, Suriye, Irak, Almanya ve
İran’dan gelen yabancı turistler ilk sıralarda yer almaktadır.
Tablo :2
MİLLETİ
TOPLAM
TÜRK 260815
SURİYE 9051
IRAK 7836
ALMANYA 4516
İRAN 2585
FRANSA 1574
ABD 830
RUSYA 789
LÜBNAN 756
S.ARABİSTAN 729
ÜRDÜN 726
KANADA 708
BULGARİSTAN 707
BELÇİKA 695
İTALYA 673
İSPANYA 636
YUNANİSTAN 543
AVUSTURYA 480
JAPONYA 464
AZERBAYCAN 443
İSVİÇRE 395
LİBYA 372
HOLLANDA 284
POLONYA 254
ROMANYA 179
DANİMARKA 160
İSRAİL 149
İNGİLTERE 134
İSVEÇ 66
KUVEYT 18
DİĞER 7.665
GENEL TOPLAM 262.271
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
27

2.1.3 Müze Ziyaretçi Sayılarına Göre Gaziantep’e Gelen Yerli-Yabancı
Turist
Tarihte çok değişik kültürlere tanık olmuş Gaziantep’te 250'den fazla höyük
bulunmaktadır. Anadolu'nun en eski buluntularından biri, Dülük Mağarası'nda
bulunmuş olan taş aletlerdir. Bunların tarihi 600 bin yıl önceye Paleolitik Çağa
uzanmaktadır. Yöre, Hurri, Hitit, Pers, Yunan, Roma, Bizans ve İslâm uygarlığının
izlerini taşımaktadır. Yörede 30'u aşkın arkeolojik kazı yapılmıştır. Gaziantep
Arkeoloji Müzesi eserlerinin çoğunu bu kazılar sayesinde elde etmiştir. Müzede 65
binin üzerinde eser bulunmaktadır.
Zeugma Mozaik Müzesi
9 Eylül 2011 tarihinde resmi açılışı yapılan Zeugma Mozaik Müzesi, o dönemde
kentte yaşayan insanların inançları, kültürü ve günlük yaşantısını geçirdiği ortam
mimarisine uygun olarak sokağı, çeşmesi, duvarı ve tüm yapı taşları ile gerçek
ölçüsünde ziyaretçilere sunulmaya çalışılmıştır. Zeugma ile ilgili görülecek diğer
kültür varlıkları Zeugma Ören Yeri’nde inşa edilen Korugan Müzesi’nde
sergilenmektedir.
Zeugma Mozaik Müzesi koleksiyonunda bulunan; Roma ve genç antik döneme ait
2.248 m2 mozaik, 140 m2 duvar resmi, 4 Roma dönemi çeşmesi, 20 sütun, 4 kireç
taşından yapılmış heykel, tunç Mars Heykeli, mezar stelleri, lahitler ve mimari
parçalar restorasyonu yapılarak teşhir edilir hale getirilmiştir.
Gaziantep Arkeoloji Müzesi
Gaziantep Arkeoloji Müzesi 3500 m2 teşhir alanına sahiptir. Kronolojik müze
bölümünde 5 salonda Gaziantep ve çevresinin kronolojisi ile ilgili 1752 eser teşhir
edilmektedir.
28

Müzede; tabiat tarihi vitrini, deniz canlılarının fosilleri, mamut iskeleti ve insanoğlunun
ilk izlerini yansıtan 600.000 yıl öncesine ait, özellikle Dülük ve Fırat boylarından
toplanan paleolitik taş aletlerin sergilendiği vitrinler yer almaktadır. Tunç Çağı
salonunda, tunç kargı, mızrak, kılıç, balta, heykel, çömlek ve takıların yanı sıra bir
Tunç çağı mezarı, içinin tüm buluntuları ile orijinal olarak yeniden kurulmuştur.
Hasan Süzer Etnografya Müzesi
Bey Mahallesi’ nde tarihi bir konakta hizmet veren Müze’de; Antep’ in etnografik
yapısı mankenlerin sunumu ile canlandırılmaktadır. Müze binası aynı zamanda üç
neslin bir arada yaşadığı tipik bir Antep evinin tüm özelliklerini yansıtmaktadır.
Yesemek Açık Hava Müzesi
Yesemek Açık Hava Müzesi ve Heykel Atölyesi, İslahiye ilçesi civarında Yesemek
Köyünün Karatepe sırtlarında yer almaktadır. Arazi dolarit adıyla bilinen çok ince
gözenekli bazalt taşlarından oluşmaktadır. M.Ö. 14. yy ile 7. yy. arasında yakın
doğunun en büyük taş ocağı ve heykel işleme atölyesi olan ve M.Ö. VIII. yy son
çeyreğinde Asurlular tarafından faaliyetine son verildiği bilinen atölyede, her şey
olduğu gibi günümüze gelmiştir. Açık hava müzesinde; kapı aslanları, sfenksler, ayı
adam, savaş arabaları, Amanos dağlarını temsil eden dağ adamları, av sahnesi
kabartmaları ve mimari parçalar hayat bulmaktadır. Yesemek Açık Hava Müzesi,
atölyenin büyüklüğü ve meslek icra eden heykeltraş sayısı değerlendirildiğinde, o
dönemde bu topraklarda yaşayanların sanata verdikleri önemi de gözler önüne
sermektedir.
Gaziantep Savaş Müzesi
Tarihi bir Antepevi’ nde hayat bulan Gaziantep Savaş Müzesi’nde ‘’ Antep Harbi
Sırasında Yaşanmış Olaylardan Kesitler ‘’ teşhiri yer almaktadır. 12 odalı tarihi yapı,
içerisinde bulunan pano ve eserlerle Gaziantep halkının Kurtuluş Savaşı’ nda vermiş
olduğu mücadeleyi gözler önüne sermektedir.
29

Gaziantep Savunması ve Kahramanlık Panoraması
Gaziantep Kalesi içinde yer alan zindanların bulunduğu galeri restore edilerek
Gaziantep Savunması ve Kahramanlık Panoraması Müzesi’ ne dönüştürülmüştür.
Kale girişinden başlayıp galeri kısmına doğru devam eden müzede, Antep halkının
işgale karşı direniş öyküsü; panolar, kahramanların heykelleri ve rölyefler eşliğinde 2
bine yakın figür ile anlatılmaktadır.
Emine Göğüş Mutfak Müzesi
Gaziantep Kalesi eteklerinde tarihi Göğüş Konağı’ nda hayat bulan ilk mutfak müzesi,
Gaziantep mutfak kültürünü yansıtmaktadır. Müzede yöresel detaylar, Antep yöresine
özgü kıyafetler eşliğinde mankenlerle canlandırılmaktadır.
Saklı Konak Bakır Eserler Müzesi
Gaziantep Kalesi yakınlarında restore edilmiş bir konakta kapılarını açan Müze, özel
bakır koleksiyonundan oluşan Türkiye’nin ilk bakır müzesidir. Müze, Gaziantep ve
yöresi olmak üzere Türkiye’nin tüm bölgelerinden toplanan bakır eserlerden
oluşmaktadır. Yaklaşık 1060 eserin bulunduğu müzede Osmanlı döneminde yaşamış
bakır ustaların da eserleri sergilenmektedir.
Yaşayan Müze Tarihi Gümrük Hanı
Şekeroğlu Mahallesi Uzun Çarşı’ da bulunan han geçmişte yolcu hanı olarak
kullanılmıştır. Yöre insanının tarihsel süreçte uğraşı olan el sanatlarının gelecek
nesillere aktarılması, tanıtımı ve satış merkezi olacak şekilde han restore ettirilmiş ve
hizmete açılmıştır.
Bayazhan Gaziantep Kent Müzesi
1909 yılında inşa edilen Bayazhan; Gaziantep’in tarihi, turistik yerleri, doğal
güzellikleri, ekonomisi, el sanatları ve mutfak kültürü gibi kültürel zenginliklerinin
vurgulandığı bir kent müzesine dönüştürülmüştür.
30

Medusa Cam Eserler Müzesi
Medusa Cam Eserler Müzesi Türkiye’nin ilk özel cam eserler müzesidir. Gaziantep
Kalesi civarında restore edilmiş eski bir Antep evinde hizmete açılan müzede Roma
ve İslami döneme ait cam eserlerin yanı sıra, eski tunç çağına ait bronz ve pişmiş
toprak eserler sergilenmektedir.
Gaziantep Mevlevihanesi Vakıf Eserler Müzesi
Mevlevihane olarak inşa edilen 4 asırlık binada çok sayıda vakıf eseri
sergilenmektedir. Tekke Camii külliyesinde yer alan yapı iki bölümden oluşmaktadır.
Müzede Mevlevilik Kültürü ile Vakıf Kültür Varlıklarından seçilen maden eserleri, el
yazması Kur’ an-ı Kerim’ler, Türk Hat Sanatından örnekler, kilim ve halılar teşhir
edilmektedir.
Gaziantep Kültür Tarihi Müzesi
Gaziantep Üniversitesi bünyesinde yer alan müze, öğrencilere kentin kültürünü
tanıtmak amacı ile oluşturulmuştur. Müzede Gaziantep arkeolojisi, orijinal kültür
varlıkları ve belgelerle örnekler sunularak kronolojik olarak tanıtılmaktadır.
Müze Adı Bağlı Olduğu Kurum 2011 Ziyaretçi Sayısı
Zeugma Mozaik Müzesi Kültür ve Turizm Bakanlığı 79.311
Gaziantep Arkeoloji Müzesi Kültür ve Turizm Bakanlığı 13.803
Hasan Süzer Etnoğrafya Müzesi Kültür ve Turizm Bakanlığı 8.609
Yesemek Açık Hava Müzesi Kültür ve Turizm Bakanlığı 5.644
Gaziantep Mevlevihanesi Vakıf Müzesi Vakıflar Genel Müdürlüğü 35.103
Gaziantep Kültür Tarihi Müzesi Gaziantep Üniversitesi 25.000
Kahramanlık Panorama Müzesi Gaziantep Büyükşehir Belediyesi 129.130
Bayazhan Gaziantep Kent Müzesi Gaziantep Büyükşehir Belediyesi 26.178
Emine Göğüş Mutfak Müzesi Gaziantep Büyükşehir Belediyesi 82.942
Gaziantep Savaş Müzesi Şahinbey Belediyesi 205.406
Bakır Eserler Müzesi Özel 1.000
Medusa Cam Eserler Müzesi Özel 48.000
Kaynak: Müze Müdürlükleri
31

2.1.4 Havayolu Verilerine Göre Gaziantep’e Gelen Yerli-Yabancı Turist
Havayolu verilerine göre yerli yabancı turist sayıları incelenmiş olup, 2010 ve 2011
yıllarında Gaziantep’e havayolu ile gelen turist verileri tabloda görülmektedir. Söz
konusu ziyaretçi sayısının yıllar itibari ile arttığı görülürken 2010 yılında 47.704 olan
dış hat yolcusu 2011 yılında 64.337 kişi olmuştur. Gaziantep’ e 2010 yılında gelen
kişi sayısı 522.260, 2011 yılında ise 658.366 kişi olmuştur.
Tablo: 3
GAZİANTEP’E HAVA YOLU İLE GELEN ZİYARETÇİ SAYISI (2010-2011)
İç Hat Dış Hat Toplam
2010 474.556 47.704 522.260
2011 594.029 64.337 658.366
Kaynak: DHMİ
Tablo: 4
GAZİANTEP’E YAPILAN UÇUŞ SAYISI (2010-2011)
Tüm Uçak
Ticari Uçak
İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam
2010 8.918 1.625 10.543 8.060 1.698 9.758
2011 10.906 2.192 13.098 9.997 2.112 12.109
Kaynak: DHMİ
32

2.2 Gaziantep Turizm Altyapısı
2.2.1 Gaziantep’teki Oteller
Gaziantep ili genelinde 57 adet otel işletme mevcut olup; 39 tane Turizm İşletme
Belgeli ve 18 tane Belediye Belgeli otel bulunmaktadır. Toplam yatak kapasitesi
5.711 olup; oda sayısı ise 3.023’ tür.
Tablo 5
TÜRLERİNE VE SINIFLARINA GÖRE TURİZM BELGELİ KONAKLAMA
TESİSLERİNİN SAYISI - 2011
Belge Türü Tesis Sınıfı Mevcut Oda Sayısı Yatak Kapasitesi
Turizm Belgeli 5 Yıldızlı Otel 4 601 1219
Turizm Belgeli 4 Yıldızlı otel 9 822 1523
Turizm Belgeli 3 Yıldızlı Otel 11 608 1124
Turizm Belgeli 2 Yıldızlı Otel 11 399 748
Belediye Belgeli 1.Sınıf Otel 10 348 600
Belediye Belgeli 2.Sınıf Otel 2 42 76
Belediye Belgeli Özel Otel ( Butik ) 3 33 26
Belediye Belgeli Özel Otel 1 55 90
Turizm Belgeli Özel Otel ( Butik ) 2 18 37
Belediye Belgeli Pansiyon 1 10 62
Turizm Belgeli Köy Evi 1 23 68
Turizm Belgeli Yat İşletmeciliği 1 - 10
- Turizm Uygulama Oteli 1 64 128
Belediye Belgeli 18 488 854
Turizm Belgeli 39 2535 4857
Toplam 57 3.023 5711
Kaynak: Gaziantep İl Kültür Turizm Müdürlüğü
33

YATIRIM AŞAMASINDA OLAN TESİSLERİN SAYISI - 2011
Yatırımın Adı Tesis Sınıfı Oda Sayısı Yatak Kapasitesi
Hampton Otel ( Hilton & MB Holding ) 3 yıldızlı 128 232
Utber Bey Konakları Özel otel 39 94
Gaziantep Divan Oteli ve Rezidans 4 yıldızlı 114 228
Gaziantep Oteli 5 yıldızlı 332 668
Sertaş Plaza Otel 4 yıldızlı 83 166
Nizip Otel Beğer 3 yıldızlı 42 84
New City Otel 3 yıldızlı 81 160
Şirehan Otel Butik otel 76 152
TOPLAM 8 adet muhtelif tesis 895 1784
Kaynak: Gaziantep İl Kültür Turizm Müdürlüğü
2.2.2 Lokantalar ve Restaurantlar
Turizmin en önemli ögelerinden biri olan restaurantlar incelendiğinde ise Gaziantep
genelinde 18 tane Turizm İşletme Belgeli, 42 Belediye İşletme Belgeli, 279 tane
Gaziantep Ticaret Odası’na kayıtlı ve 144 tane Gaziantep Lokantacılar, Kebapçılar
Odası’na kayıtlı ortalama 450 restaurant, Baklavacılar ve Pastacılar Odası’na kayıtlı
ortalama 500 adet baklavacı ve pastane bulunmaktadır.
Gaziantep Emine Göğüş Mutfak Müzesi, Gaziantep'in geleneksel mutfak kültürü
tanıtılmak amacıyla 2008 yılında kurulmuş olup, bu kapsamda mutfak malzemeleri
olan kap-kacaklar özel vitrinlerde sergilenmektedir.
34

2.2.3 Seyahat Acentaları
TURSAB’ dan alınan verilere göre Gaziantep’te 58 adet seyahat acentesi
bulunmaktadır. Bu rakam Türkiye geneli ile karşılaştırıldığında % 0,9’ luk bir oranda
seyrederken, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki turizm acentelerinin % 31,2’ sine
tekabül etmektedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki seyahat acenteleri dağılımı aşağıda
sunulmaktadır.
Tablo:8
İl
Seyahat Acentaları Sayısı
Gaziantep 58
Diyarbakır 48
Şanlıurfa 29
Batman 14
Mardin 14
Adıyaman 11
Siirt 6
Şırnak 5
Kilis 2
Türkiye toplam: 6.537
35

2.2.4 İstihdam
Turizm sektöründe Gaziantep’te çalışan kişi sayısına yönelik olarak, SGK verileri
sektörel bir ayrımı içermediğinden sektördeki istihdama ait net rakamlara ulaşmak
mümkün olmamıştır.
İl Turizm Müdürlüğü tarafından verilen tahmini rakam ise, sektördeki istihdamın
10.000 kişi üzerinde olduğu yönündedir. Bu rakama oteller, restaurantlar, hediyelik
eşya ve seyahat acentalarında çalışanlar dahil edilmiştir.
Gaziantep İl Kültür Turizm Müdürlüğü’ ne kayıtlı Rehber bilgileri;
ÜLKESEL 79
BÖLGESEL 37
TOPLAM 116
İNGİLİZCE 89
ALMANCA 10
FRANSIZCA 5
RUSÇA 2
KORECE 1
İNG-ALM 5
İNG-İTAL 1
İNG-FRAN 2
ARAPÇA 1
YILLIK VİZESİNİ
YAPTIRAMAYAN
REHBERLER:
36. Madde
(Devlet Memuru) 27
Avukat 2
36

2.2.5 Mesleki Eğitim
Gaziantep Üniversitesi Turizm Meslek Yüksekokulu tarafından turizm sektörüne
yönelik kalifiye eleman yetiştirilmesi konusunda düzenlenen eğitim programları
incelenmiş olup, Turizm ve Otel İşletmeciliği, Turizm ve Seyahat Hizmetleri, İkram
Hizmetleri bölümleri ile halen eğitim alanında hizmet vermektedir. Bu kapsamda
geçtiğimiz yıllarda bu programlardan toplam 416 öğrenci mezun olmuş olup, 830
öğrenci halen eğitim görmektedir.
Turizm sektörüne yönelik olarak düzenlenen mesleki eğitim programlarının bir
diğerini ise Gaziantep / Şahinbey Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi
tarafından verilen meslek lisesi eğitimleri oluşturmaktadır. Şu an için “Yiyecek –
İçecek Hizmetleri, Seyahat Acenteciliği, Konaklama Hizmetleri” bölüm başlıkları
altında mesleki eğitim verilmekte olup, şu ana kadar 552 öğrenci mezun olmuştur.
Halen 243 öğrencisi olan Meslek Lisesi, turizm konusunda Gaziantep’te bir ilki temsil
etmektedir.
Gaziantep Üniversitesi bünyesinde 2010 yılında açılan Gastronomi ve Mutfak
Sanatları Bölümü şu an 70 öğrencisi ile eğitimine devam etmektedir. Türk Mutfak
Kültürünü ve Yemeklerini yurt içi ve yurt dışında tanıtılıp yaygınlaştırılmasına katkıda
bulunmayı hedefleyen bölümde yöresel yemekler orijinal tarifleri ve tarihi ile
öğretilmektedir. Türk Mutfağının yanında Dünya Mutfağını da öğrenen öğrenciler
mezun olduklarında pek çok mutfağa ait uygulamalı bilgiye sahip olacaklardır.
• Kısa dönemli mesleki eğitimler: Kamu ve özel sektör kuruluşları tarafından
zaman zaman eğitim programları düzenlenmekle birlikte bu konuda sürekli bir
program yürütülememektedir.
• Otellerden gelen iş başı eğitim taleplerine yönelik olarak ise, TC. Kültür ve
Turizm Bakanlığı, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü işbirliği ile yanıt
verebilmektedir.
• Rehberlik eğitimi: Sadece Bakanlığın açmaya yetkili olduğu Rehberlik Kursları
kapsamında Gaziantep’te, 2002 ve 2007 yıllarında kurslar açılmıştır.
37

• Gaziantep Ticaret Odası tarafından yürütülen ‘’ Hayat Boyu Rekabet Projesi ‘’
ile İnsan Kaynakları ve Turizm alanlarında hayat boyu öğrenmenin
geliştirilmesine ve bireylerin eğitime erişiminin kolaylaştırılmasına katkıda
bulunmak hedeflenmiştir.
Gaziantep Üniversitesi Turizm ve Otelcilik Meslek Yüksek Okulu ortaklığı ile
gerçekleştirilen projede; Gaziantep’ in Turizm sektörü, insan kaynakları yapısı ve
hayat boyu öğrenme açısından analizini içeren bir Mevcut Durum Analizi Raporu
hazırlandı. Düzenlenen seminerler ile hedef kitlenin farkındalığı sağlandı. Turizm
sektöründe hizmet veren 40 işletme sahibi ve yöneticisine eğitim verildi. Türkiye
Personel Yönetimi Derneği Güneydoğu Anadolu Şubesi işbirliği ile insan kaynakları
yetkilileri katılımları ile eğitimler organize edildi. Yine sektöre hizmet veren 60 ara
elemanı hedef alan Ara İşgücünün Geliştirilmesi Eğitimi gerçekleştirildi.
( www.hayatboyurekabet.org )
38

3
GÜNEYDOĞU ANADOLU
BÖLGESİ’NDE TURİZM
VE
GAZİANTEP’İN YERİ
39

3.1 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Otel Sayısı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ nde yer alan Gaziantep haricindeki illerin konaklama
tesislerinin sayılarına ilişkin ayrıntılı bilgiler Tablo: 10’ da verilmektedir.
Tablo: 10
İLLERE GÖRE TURİZM YATIRIM VE TURİZM İŞLETME BELGESİ
KONAKLAMA TESİSLERİNİN SAYILARI -2011
TURİZM YATIRIM TURİZM İŞLETME BELGELİ BELEDİYE BELGELİ
BELGELİ
TESİS
SAYISI
ODA
SAYISI
YATAK
SAYISI
TESİS
SAYISI
ODA
SAYISI
YATAK
SAYISI
TESİS
SAYISI
ODA
SAYISI
YATAK
SAYISI
ADIYAMAN 4 386 782 6 360 721 13 335 648
KİLİS - - - 1 22 45 2 59 117
ŞANLIURFA 4 681 1468 12 863 1747 36 787 1823
DİYARBAKIR 5 618 1202 17 995 1873 26 636 1189
MARDİN 13 1143 2523 14 1214 2504 24 511 1146
BATMAN - - - 5 331 601 3 148 229
ŞIRNAK 1 172 346 4 404 874 8 205 424
SİİRT - - - - - - 5 99 181
GAZİANTEP 8 895 1784 39 2535 4857 18 488 854
Kaynak: İl Kültür Turizm Müdürlükleri
40

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki konaklama tesislerinin illere göre dağılım
yüzdeleri aşağıdaki şemada gösterilmektedir.
MARDİN
19%
BATMAN
3%
ŞIRNAK
5%
SİİRT
2%
ADIYAMAN
9%
GAZİANTEP
24%
DİYARBAKIR
18%
KİLİS
1%
ŞANLIURFA
19%
3.2 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Tur Güzergahları
Turizm başlangıcından bitimine kadar sosyal bir hareketliliktir ve bu sosyal
hareketlilik de ulaşımla sağlanmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde turizmin
geliştirilmesi için doğal, tarihi ve kültürel değerleri nedeniyle turistik anlamda öne
çıkarılması gereken bazı güzergahlar vardır.
Yapılan güncel araştırmalar sonucunda mevcut tur güzergahları konusunda özel
turizm şirketleri tarafından sunulan tur güzergahları ise şu şekildedir.
41

Özel Tur Programları
7gün/6gece
(İSTANBUL/ADANA/HATAY/GAZİANTEP/ŞANLIURFA/MARDİN/DİYARBAKIR/ADIYAMAN)
6gün/5gece
(GAZİANTEP/ŞANLIURFA/ADIYAMAN/MARDİN/BATMAN)
6gün/5gece
(İSTANBUL/ESKİŞEHİR/KONYA/GAZİANTEP/ŞANLIURFA/ADANA)
5gün/4gece
(ANKARA/GAZİANTEP/HATAY/ADANA)
42

4
İHTİYAÇLAR
43

4.1 Gaziantep’te Turizm Sektörünün Geliştirilmesine Yönelik İhtiyaçlar
ve Öncelikli Hedefler ;
4.1.1 Gaziantep Turizm Master Planı
Gaziantep’in zengin kültürel mirasının geliştirilmesi ve uluslararası boyutta
tanıtılması için kapsamlı bir plana ihtiyaç duyulmaktadır. İlin kültürel mirasının,
turizm sektörü paralelinde sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkı
sağlayabilmesinin en önemli yolu entegre bir plan ve eylem programı hazırlamak
ve uygulamaktır. “Turizm Sektöründeki bu planlamanın esnek, şeffaf ve hesap
verebilir, yönetim ve uygulama etaplarında katılımcı ve sürdürülebilir olması
gerekmektedir”. ( 9. Kalkınma Planı)
Planlamanın temelini, ekonomik gelişimi destekleyen; fiziksel düzeyde
uygulanabilir; toplum yönelimli ve sürdürülebilirlik ilkesi oluşturmalıdır.
Planda yer alması gereken başlıca unsurlar;
a) Ayrıntılı Mevcut Durum Analizi
b) Gelişim Stratejilerin ve Hedeflerin Belirlenmesi
c) Eylem Alanları ve Planlarının Tespit Edilmesi,
d) Örgütlenme, Kamu – Özel Sektör İşbölümü
e) Finansman
44

4.1.2 Somut Kültürel Mirasın Korunması ve Geliştirilmesi
Kültürel mirasın önemine, ölçeğine ve çeşitliliğine paralel olarak, kültürel mirasın
korunmasına, sergilenmesine ve geliştirilmesine yönelik olarak müzeler, kültür
merkezleri, danışma merkezleri altyapı ve destekleyici hizmetlere verilecek
örnekler arasındadır.
Bu sebeple somut kültürel miras konusunda aşağıdaki öncelikler temel alınarak
yapılacak çalışmalar, bu mirasın korunması geliştirilmesi ve ekonomiye
kazandırılması açısından önem taşımaktadır.
• Kültürel varlıkların önceliklerine göre restore edilmesi
• Bu varlıklara uygun işlevler kazandırılması
• Ören yeri düzenlemeleri,
• Arkeolojik Kazı çalışmaları (Zeugma, Karkamış, Dülük vs.)
4.1.3 Yatırım
a) Altyapı : Ana nitelikteki altyapı kalemleri olan; yol-su-elektrik-arıtma-çöp
ve eğitim-haberleşme v.b. unsurlar kapsamında, sektörün hızlı gelişimi, tüm bu
altyapı hizmetlerinde yeni yatırım ihtiyaçlarını beraberinde getirmektedir.
b) Ulaşım: Kültürel miras değerlerinin bazıları, yolların bakımsızlığı ve
yönlendirme levhalarının eksikliği ile ulaşılabilirliğini kaybetmiştir. Bununla
birlikte şehir merkezine uzak olan ören yerleri ve arkeolojik kazı alanlarına
turistlerin kolay ulaşımının sağlanması için alternatif düzenli ulaşım araçlarının
sunulması gerekmektedir.
c) Tesis ( otel, restaurant, cafe vs. ) : Otel, restaurant ve cafelerin öncelikli
olarak turizme adapte edilmesi ve yerli yabancı turistlere talep edilen hizmetleri
dünya standartlarında ve yöresel unsurlarla sunabilmesi gerekmektedir.
d) Alternatif turizme yönelik yatırımlar: Kongre-fuar ve gastronomi turizmi
gibi Gaziantep’i tarih ve kültür turizmi dışında farklı turizm alanlarına taşıyacak
altyapı ve yatırım çalışmalarına önem verilmesi gerekmektedir.
45

4.1.4 Tanıtım
Özellikle turizm endüstrisinin yeni gelişmeye başlamış olması, ayrılan kaynağın
yetersizliği ve etkin kullanılmasında yaşanan sıkıntılar, işbirliği ve koordinasyonun
sağlanamaması gibi etkenlerle, tanıtım faaliyetleri, kalite ve sayı açısından yetersiz
kalmaktadır. Tarih, dinlerin doğuşu ve yayılması ve medeniyetlerin gelişimi gibi
konulara ilgi duyan insanlar, Mezopotamya’yı bilmekte ama bu Bölgedeki turizme
yönelik çalışmalardan yeterince haberdar olamamaktadır.
Tanıtım alanında aşağıdaki öncelikler göz önünde bulundurulmalıdır:
1- Ulusal ve Uluslararası Hedef Pazar araştırmaları ve bu araştırmalar bazlı
eylemler
2- Markalaşma ve İmaj Oluşturma
3- Etkin Tanıtım Araçları
4- Planlama, İşbirliği ve Koordinasyon
5- Sürdürülebilirlik
6- Lobicilik faaliyetleri
7- Turizm çeşitliliğinin tanıtımı
8- Alternatif Tur Güzergahlarının hazırlanması ve tanıtımı
46

4.1.5 Kültürel Özelliklerin Yaşatılması
Özellikle el sanatları ve benzeri belgelenmemiş kültürel mirasın son ustaları,
zanaatkarları yavaş yavaş yok olurken, genç nüfus geleneksel sanatlara
(ekonomik tabanı olmaması nedeniyle çoğu kez haklı olarak) duyduğu ilgiyi
yitirmektedir.
• Geleneksel el sanatlarının yaşatılması öncelikli bir hedef olmalıdır. El
sanatlarının dokümantasyonu ve yeni kuşaklara öğretilmesi bu hedef
kapsamında ele alınacak temel konulardan biridir.
• Bu alandaki kritik nokta, el sanatlarının ekonomiye kazandırılmasıdır. Kolay
taşınabilir, iyi tasarlanmış, kaliteli, Bölge’ ye özgün ürünler - profesyonel bir
anlayışla şehrin marka imajı da göz önü alınarak yapılan ürünler ile
turistlere hitap edilmelidir. Bu alanda sağlanacak her türlü olumlu gelişme el
sanatlarının da yaşamasına yönelik bir etki yaratacaktır.
• Gastronomi: Gaziantep mutfağı konusunda özellikle son yıllarda yürütülen
başarılı çalışmaların yanı sıra bu çalışmaların sürdürülebilirlik kazanması ve
Gaziantep mutfağının ulusal ve uluslararası platformlarda düzenli tanıtımın
yapılması büyük önem taşımaktadır. Bu konuda var olan eksikliklerin yanı
sıra mutfağa ait özelliklerin de gelecek nesillere aktarılması amacı ile çeşitli
aşçılık okulları ve yazılı materyallere ihtiyaç duyulmaktadır.
• Kültürel değerlerin turizme kazandırılması: Türkiye’de folklorun temelini
halkoyunları oluşturmaktadır. Türk halk oyunları çeşitlilik ve kapsam
bakımından dünyada en dikkat çeken folklorik olgulardan birisidir. Bu
çeşitlilik Gaziantep’te de halk oyunlarında olduğu kadar geleneksel giysi ve
türkülerde de görülmekte olup, bu kültürel değerlerin turizme kazandırılması
konusunda ciddi eksiklikler söz konusudur.
47

4.1.6 Envanter / Dokümantasyon / İstatistikler
İlimizdeki somut ve soyut kültürel mirasın eksiksiz envanteri ve dokümantasyonu
ile sektöre yönelik istatistiki verilerin oluşturulması, mevcut değerlerin gelecek
kuşaklara taşınması ve sektörün potansiyelinin tespiti açısından önem
taşımaktadır.
4.1.7 Mesleki Eğitim Kapasite Geliştirme
9. Ulusal Kalkınma Planı uyarınca ülkemizde son yıllarda yatak kapasitesindeki
hızlı artışa ve kaydedilen önemli gelişmelere rağmen tanıtım ve pazarlama
konusunda yapısal bir reform gereği hissedilmektedir. Turizm eğitiminde henüz
mesleki belgelendirme sistemine geçilememiş olması ise hizmet kalitesini olumsuz
etkilemektedir.
Türkiye geneli için yapılan bu tespit Gaziantep için de geçerli olup, turizm
konusunda eğitim almış kalifiye ara ve kalifiye elemanların talep edilenin çok
altında olması sektörde ciddi sıkıntılara sebep olmaktadır. Eğitimlerin hayat boyu
öğrenme mantığıyla, turizm işletmelerinin ihtiyaçları ve gelişen teknolojinin
gerekleri doğrultusunda düzenlenmesi gerekmektedir.
Turizm sektöründe uluslararası standartlara uyum sağlanmasına ve bu
standartların korunması konusunda ciddi ihtiyaçlar söz konusudur.
Kalite anlayışının turizmin her alanında ve her basamağına uygulanabilirliği
sağlanması, mesleki eğitimde standardizasyon, okutulmakta olan müfredatın
yeniden ele alınması ve güncel turizm türleri, ürünleri ve yeni gelişimleri
kapsayacak şekilde düzenlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
48

4.1.8 Halkın bilinçlendirilmesi ve daha iyi iletişim
Bölge'deki somut ve somut olmayan kültürel mirasın karşı karşıya olduğu en büyük
sorun, kültürel değerlerin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik koruma bilinci
eksiliğidir. İlk ve orta öğretim okullarında Bölge'nin coğrafyası, tarihi ve somut ve
somut olmayan kültür mirası ile turizmin önemi hususlarında öğrencilere verilen
bilgiler yetersizdir.
4.1.9 Hijyenik Koşullar -çevre-eko turizm
Turizm işletmelerin hijyenik koşulları sağlamasının öneminin yanı sıra çevre dostu
yatırımlar ile eko turizm gibi yeni gelişen tercihler de göz önüne alınmalıdır.
Nitekim eko turizm dünya genelinde, “yeryüzünün doğal kaynaklarının
sürdürülebilirliğini güvence altına alan, bunun yanı sıra yerel halkın ekonomik
kalkınmasına destek olurken, sosyal ve kültürel bütünlüklerini koruyup gözeten bir
yaklaşım ya da tavır" olarak benimsenmiştir.
4.1.10 Koordinasyon ve İşbirliği
Gaziantep’e yönelik turizm çalışmalarında tüm kurumlar arası koordinasyonun ve
işbirliğinin sağlanması gerekmektedir.
49

KAYNAKLAR :
T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
T.C. KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER MÜDÜRLÜĞÜ
GAZİANTEP İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ
GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ
GAZİANTEP İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ
VAKIFLAR BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
GAZİANTEP ESNAF VE SANATKARLAR ODALARI BİRLİĞİ
SGK İL MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
TURSAB
GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ
DOKUZUNCU KALKINMA PLANI 2007-2013
TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023 (EYLEM PLANI 2007-2013 )
GÜNEYDOĞU ANADOLU KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASI VE TURİZMİN
GELİŞTİRİLMESİ PLANI
GAP STRATEJİ PLANI 2008-2012
50