ModÃ¼l 17 â Maddi Duran VarlÄ±klar - International Accounting ...

IFRS Vakfı: IFRS ® for SMEs Eğitim Materyali 

Modül 17 – Maddi Duran 

Varlıklar

IFRS Foundation: Training Material 

for the IFRS ® for SMEs 

including the full text of 

Section 17 Property, Plant and Equipment 

of the International Financial Reporting Standard (IFRS) 

for Small and Medium-sized Entities (SMEs) 

issued by the International Accounting Standards Board on 9 July 2009 

with extensive explanations, self-assessment questions and case studies 

IFRS Foundation ® 

30 Cannon Street 

London EC4M 6XH 

United Kingdom 

Telephone: +44 (0)20 7246 6410 

Fax: +44 (0)20 7246 6411 

Email:info@ifrs.org 

Publications Telephone: +44 (0)20 7332 2730 

Publications Fax: +44 (0)20 7332 2749 

Publications Email: publications@ifrs.org 

Web: www.ifrs.org

This training material has been prepared by IFRS Foundation education staff. It has not been approved by the 

International Accounting Standards Board (IASB). The training material is designed to assist those training others to 

implement and consistently apply the IFRS for SMEs. For more information about the IFRS education initiative visit 

http://www.ifrs.org/Use+around+the+world/Education/Education.htm. 


30 Cannon Street | London EC4M 6XH | United Kingdom 

Telephone: +44 (0)20 7246 6410 | Fax: +44 (0)20 7246 6411 

Email: info@ifrs.org Web: ww.ifrs.org 

Copyright © 2010 IFRS Foundation ® 

Right of use 

Although the IFRS Foundation encourages you to use this training material, as a whole or in part, for educational 

purposes, you must do so in accordance with the copyright terms below. 

Please note that the use of this module of training material is not subject to the payment of a fee. 

Copyright notice 

All rights, including copyright, in the content of this module of training material are owned or controlled by the IFRS 

Foundation. 

Unless you are reproducing the training module in whole or in part to be used in a stand-alone document, you must 

not use or reproduce, or allow anyone else to use or reproduce, any trade marks that appear on or in the training 

material. For the avoidance of any doubt, you must not use or reproduce any trade mark that appears on or in the 

training material if you are using all or part of the training materials to incorporate into your own documentation. 

These trade marks include, but are not limited to, the IFRS Foundation and IASB names and logos. 

When you copy any extract, in whole or in part, from a module of the IFRS Foundation training material, you must 

ensure that your documentation includes a copyright acknowledgement that the IFRS Foundation is the source of 

your training material. You must ensure that any extract you are copying from the IFRS Foundation training material is 

reproduced accurately and is not used in a misleading context. Any other proposed use of the IFRS Foundation training 

materials will require a licence in writing. 

Please address publication and copyright matters to: 

IFRS Foundation Publications Department 

30 Cannon Street London EC4M 6XH United Kingdom 

Telephone: +44 (0)20 7332 2730 Fax: +44 (0)20 7332 2749 

Email: publications@ifrs.org Web: www.ifrs.org 

The IFRS Foundation, the authors and the publishers do not accept responsibility for loss caused to any person who 

acts or refrains from acting in reliance on the material in this publication, whether such loss is caused by negligence or 

otherwise. 

The Turkish translation of the Training Material for the IFRS ® for SMEs contained in this publication has not been 

approved by a review committee appointed by the IFRS Foundation. The Turkish translation is copyright of the IFRS 

Foundation. 

The IFRS Foundation logo, the IASB logo, the IFRS for SMEs logo, the ‘Hexagon Device’, ‘IFRS Foundation’, 

‘eIFRS’,‘IAS’, ‘IASB’, ‘IASC Foundation’, ‘IASCF’, ‘IFRS for SMEs’, ‘IASs’, ‘IFRS’, ‘IFRSs’, ‘International 

Accounting Standards’and ‘International Financial Reporting Standards’ are Trade Marks of the IFRS Foundation.

IFRS Vakfı: IFRS ® for SME 

Eğitim Materyali 

Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu’nun 

9 Temmuz 2009 tarihinde yayımlamış olduğu 

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (SMEs) için 

Uluslararası Finansal Raporlama Standardı (IFRS)’nın 

Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar’ın 

tam metni ile 

genişletilmiş açıklamalar, değerlendirme soruları ve vaka çalışmaları içermektedir. 


30 Cannon Street 

London EC4M 6XH 

İngiltere 

Telefon: +44 (0)20 7246 6410 

Fax: +44 (0)20 7246 6411 

E-posta:info@ifrs.org 

Yayınlar Dept. Telefon: +44 (0)20 7332 2730 

Yayınlar Dept. Fax: +44 (0)20 7332 2749 

Yayınlar Dept. E-posta: publications@ifrs.org 

Web: www.ifrs.org

Bu eğitim materyali IFRS Vakfı eğitim personeli tarafından hazırlanmıştır. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu 

(IASB) tarafından onaylanmamıştır. Eğitim materyali, IFRS for SMEs’i devamlı olarak uygulayacak kullanıcılara eğitim 

verelere yardımcı olmak için tasarlanmıştır. IFRS eğitim girişimi hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki web sayfasını 

ziyaret ediniz: 

http://www.ifrs.org/Use+around+the+world/Education/Education.htm. 


30 Cannon Street | London EC4M 6XH | İngiltere 

Telefon: +44 (0)20 7246 6410 | Faks: +44 (0)20 7246 6411 

E-posta: info@ifrs.org Web: ww.ifrs.org 

Telif Hakkı © IFRS Foundation ® 

Kullanım Hakkı 

IFRS Vakfı bu eğitim materyalinin kısmen ya da tamamen kullanımını teşvik etse de, aşağıda verilen telif hakkı koşulları 

uyarınca kullanılması gerekmektedir. 

Bu eğitim materyali modülünün kullanılması herhangi bir ücret ödemesine tabi değildir. 

Telif hakkı bildirimi 

Telif hakkı da dahil bu eğitim materyali modülü kapsamındaki tüm haklar IFRS Vakfına ait olup, yine IFRS Vakfı 

tarafından kontrol edilmektedir. 

Eğitim modülü bağımsız bir belgede kullanılacak şekilde tamamen veya kısmen çoğaltılmadıkça, kullanılamaz veya 

çoğaltılamaz, üçüncü kişilerin kullanmasına veya çoğaltmasına, üzerindeki ve eğitim materyalindeki ticari markaların 

gösterilmesine izin verilemez. Şüpheye mahal vermemek için, eğitim materyallerinin tamamını veya bir kısmını kendi 

belgelerinizin bir parçası olarak kullanacaksanız üzerinde veya eğitim materyalinde yer alan herhangi bir ticari markayı 

kullanamaz ve çoğaltamazsınız. Bu ticari markalar IFRS Vakfı ve IASB adları ve logolarını kapsamakta olup bunlarla 

kısıtlı değildir. 

IFRS Vakfı eğitim materyali modülünün tamamı ve bir kısmından alıntı yapmanız durumunda, belgelerinizin eğitim 

materyali modülünüzün kaynağının IFRS Vakfı olduğuna ilişkin bir telif hakkı onayı içermesini temin etmeniz gerekecektir. 

IFRS Vakfı eğitim materyalinden kopyalayacağınız herhangi bir alıntının doğru bir şekilde çoğaltıldığından ve yanıltıcı 

bir bağlamda kullanılmadığından emin olmanız gerekmektedir. IFRS Vakfı eğitim materyalleri için önerilecek herhangi 

bir diğer kullanım yazılı lisans gerektirmektedir. 

Lütfen yayınlar ve telif hakkı ile ilgili konuları aşağıdaki adrese bildiriniz: 

IFRS Vakfı Yayın Departmanı 

30 Cannon Street, Londra, EC4M 6XH, İngiltere 

Telefon: +44 (0)20 7332 2730 Faks: +44 (0)20 7332 7249 

E-posta: publications@ifrs.org Web: www.ifrs.org 

Bu zarar ihmalden veya diğer nedenlerden kaynaklansın veya kaynaklanmasın, IFRS Vakfı, yazarlar ve yayıncılar 

bu yayında yer alan materyale dayalı olarak hareket eden veya hareket etmekten kaçınan herhangi bir şahsa yönelik 

zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmez. 

Bu yayında yer alan KOBİ’ler için IFRS® Eğitim Materyalinin Türkçe tercümesi IFRS Vakfı tarafından atanmış bir 

inceleme komitesi tarafından onaylanmıştır. Türkçe tercümesinin telif hakları IFRS Vakfına aittir. 

IASB logosu/ IFRS Vakfı logosu/’Altıgen Aygıt’, IFRS Vakfı Eğitim logosu, IFRS vakfı, eIFRS, IAS, IASB, IFRS 

Vakfı Eğitimi, IASs, IFRIC, IFRS, IFRSs, International Accounting Standards- UIuslararası Muhasebe Standartları, 

International Financial Reporting Standards-UIuslararası Finansal Raporlama Standartları ve SIC IFRS Vakfının ticari 

markalarıdır.

İçindekiler 

GİRİŞ 

Öğrenim çıktıları 

IFRS for SMEs 

Hükümlere giriş 

HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER 

Bu bölümün kapsamı 

Muhasebeleştirme 

Muhasebeleştirmede ölçüm 

İlk muhasebeleştirme sonrası ölçüm 

Amortisman 

Amortismana tabi tutar ve amortisman dönemi 

Amortisman yöntemi 

Değer düşüklüğü 

Finansal durum tablosu dışı bırakma 

Açıklamalar 

ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELER 

TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMA 

BİLGİNİZİ TEST EDİN 

BİLGİNİZİ UYGULAYIN 

Vaka çalışması 1 

Vaka çalışması 1’in cevabı 


Vaka çalışması 2’nin cevabı 

1 

1 

2 

2 

3 

3 

6 

8 

12 

13 

14 

18 

20 

21 

24 

29 

33 

34 

40 

40 

41 

43 

45 

IASC Foundation: Training Material for the IFRS ® for SMEs (version 2010-1) 

iv

Modül 17 – Maddi Duran Varlıklar 

Bu eğitim materyali IASC Vakfı eğitim uzmanları tarafından hazırlanmış olup Uluslararası 

Muhasebe Standartları Kurulu (IASB)’nun resmi görüşünü yansıtmamaktadır. Temmuz 

2009’da IASB tarafından yayımlanan IFRS for SMEs’de küçük ve orta büyüklükteki 

işletmelerce (KOBİ’lerce) uygulanabilecek muhasebe hükümleri yer almaktadır. 

GİRİŞ 

Bu modül maddi duran varlıkların IFRS for SMEs’in Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar uyarınca 

muhasebeleştirilmesine ve raporlanmasına odaklanmaktadır. Bu modül, modül kullanıcısına IFRS for 

SMEs’i tanıtmakta, KOBİ’lerin tanımında rehberlik etmekte, örnekleri kullanarak ve bir işletmenin 

kamuya hesap verme yükümlülüğü olup olmadığının belirlenmesinde gerekli olan önemli yorumları 

göstererek kullanıcının Standarda ilişkin hüküm anlayışını geliştirmektedir. Ayrıca bu modül, 

kullanıcının hükümlerin anlamasını test etmek geliştirilen soruları ve maddi duran varlıkların IFRS for 

SMEs’e uygun olarak muhasebe yapma becerisini geliştirmek amacıyla olay çalışmalar içermektedir. 

Öğrenme çıktıları 

Bu modülün başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla IFRS for SMEs uyarınca maddi duran varlıklara 

ilişkin finansal raporlanma hükümlerini bileceksiniz. Ayrıca bu bilginin gerçek dünyadaki uygulaması 

açısından simule eden olay çalışmanın tamamlanmasıyla, IFRS for SMEs uyarınca maddi duran 

varlıkların muhasebesini yapma becerinizi geliştirebileceksiniz. Özellikle, IFRS for SMEs bağlamında 

aşağıdakileri yerine getirebileceksiniz: 

•• 

•• 

•• 

•• 

•• 

•• 

Maddi duran varlıkları işletmenin diğer varlıklarından ayırmayı 

Maddi duran varlıkların finansal tablolara ne zaman yansıtılacağını 

Maddi duran varlıkları ilk ve sonraki muhasebeleştirmede ölçmeyi 

Maddi duran varlıklar kalemlerini finansal tablolarda sunmayı 

Bir maddi duran varlık kaleminin ne zaman finansal durum tablosu dışı bırakıldığını veya başka 

bir varlık grubuna (sınıflandırmasına) devredileceğini ve finansal durum tablosu dışı bırakma 

veya devir işleminin muhasebeleştirilmesi 

Maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesinde zorunlu olan önemli değerlendirmelere ilişkin 

bir anlayışın gösterilmesi. 


1


IFRS for SMEs 

IFRS for SMEs’in kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan işletmelerin genel amaçlı finansal 

tabloların8a uygulanması amaçlanmaktadır (bakınız: Bölüm 1 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler). 

IFRS for SMEs zorunlu hükümleri ve kendisiyle yayımlanan (zorunlu olmayan) diğer materyalleri 

içermektedir. 

Zorunlu olmayan materyal aşağıdakileri içermektedir: 

•• 

IFRS for SMEs’e genel bir giriş yapan ve amacını, yapısını ve yetkisini açıklayan bir önsöz. 

•• Açıklayıcı finansal tablolar ve bir açıklama kontrol listesini içeren uygulama kılavuzu. 

•• 

IASB’nin IFRS for SMEs’e son halini vermede temel aldığı düşünceleri özetleyen Karar 

Gerekçeleri 

•• 

IFRS for SMEs’in yayımlanmasında hemfikir olmayan IASB üyelerinin muhalif görüşleri. 

IFRS for SMEs’de, Sözlük zorunlu hükümlerin bir parçasıdır. 

IFRS for SMEs’de Bölüm 21 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar, Bölüm 22 Borçlar 

ve Özkaynak ile Bölüm 23 Hasılat’da ekler yer almaktadır. Söz konusu ekler zorunlu olmayan 

rehberlerdir. 

Hükümlere giriş 

Küçük veya orta büyüklükteki bir işletmenin genel amaçlı finansal tablolarının amacı, geniş 

bir kullanıcı kitlesinin ekonomik karar alma sürecinde yararlı olan işletmenin finansal durumu, 

performansı ve nakit akışları hakkında bilgi sağlamaktır. Söz konusu kullanıcı kitlesinin kendi 

özel bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde raporlar talep etme imkanı bulunmamaktadırlar. Bölüm 

17’nin amacı maddi duran varlıkların muhasebe yöntemlerini tanımlamak, böylece finansal tablo 

kullanıcılarına bir işletmenin maddi duran varlıkları ve bu yatırımlardaki değişimler hakkında bilgi 

sağlayabilmektir. Ortaya çıkan temel konular, varlıkların muhasebeleştirilmesi, defter değerleri ile 

amortisman giderlerinin belirlenmesi ve söz konusu varlıklara ilişkin değer düşüklüğü zararlarının 

muhasebeleştirilmesidir. 

Bu bölüm, maddi duran varlıkların, ilk muhasebeleştirmede maliyeti üzerinden ve sonrabirikmiş 

amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü zararı düşülmüş maliyeti üzerinden muhasebeleştirilmesini 

zorunlu tutmaktadır. 

Bir maddi duran varlık kalemi, yararlı ömrü boyunca amortismana tabi tutulmaktadır. Amortismana 

tabi tutar, varlığın yararlı ömrü sonunda beklenen kalıntı değeri dikkate almaktadır. Beklentilerde 

önemli bir değişikliğe ilişkin bir gösterge bulunması durumunda kalıntı değer, amortisman yöntemi 

ve amortisman oranı son yıllık raporlama tarihinden itibaren gözden geçirilir. Ayrıca, bir işletme her 

raporlama tarihinde herhangi bir maddi duran varlığın değer düşüklüğüne uğramasına (yani defter 

değerinin tahmini satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değeri aşmasına) ilişkin bir göstergenin 

bulunup bulunmadığını değerlendirmelidir. Böyle bir göstergenin bulunması durumunda söz konusu 

maddi duran varlık kalemi değer düşüklüğü testine tabi tutulmalıdır. 

Bir maddi duran varlık kalemi elden çıkarıldığında, oluşan kazanç ya da kayıp, kâr veya zararda 

gösterilir. 


2


HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER 

IFRS for SMEs’in Maddi Duran Varlıklar başlıklı 17 nci Bölümünün içeriği aşağıda 

açıklanmaktadır ve gri tonda gölgelendirilmiştir. IFRS for SMEs’in Sözlük kısmında tanımlanan 

terimler ayrıca hükümlerin bir parçasıdır. Söz konusu terimler Bölüm 17’de ilk yer aldıklarında 

kalın yazılmıştır. IASC Vakfı eğitim uzmanlarının örnekleri ve notları gölgelendirilmemiştir. 

IASC Vakfı uzmanlarının diğer ek notları kalın italik şekilde köşeli parantezde yer almaktadır. 

Uzmanlarca yapılan bu eklentiler IFRS for SMEs’in bir parçası olmamakla birlikte, IASB’nin 

resmi görüşünü yansıtmamaktadır. 

Bu bölümün kapsamı 

17.1 Bu bölüm maddi duran varlıkların ve gerçeğe uygun değeri aşırı maliyete veya çabaya 

katlanmadan güvenilir bir şekilde ölçülemeyen yatırım amaçlı gayrimenkullerin 

muhasebeleştirilmesi amacıyla uygulanır. Bölüm 16 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 

gerçeğe uygun değeri aşırı maliyete veya çabaya katlanmadan güvenilir bir şekilde 

ölçülebilen yatırım amaçlı gayrimenkullere uygulanır. 

Notlar 

Yatırım amaçlı gayrimenkul, sahibi veya kiracısı tarafından finansal kiralama yoluyla 

kira geliri veya sermaye kazancı ya da her ikisini birden elde etmek amacıyla elde tutulan 

gayrimenkuldur (arsa veya bina veya binanın bir kısmı ya da her ikisidir) (bakınız: Bölüm 16). 

Ancak, gerçeğe uygun değeri aşırı maliyete veya çabaya katlanmadan güvenilir bir şekilde 

ölçülemeyen yatırım amaçlı gayrimenkuller Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar hükümlerine 

uygun olarak muhasebeleştirilir. 

Yatırım amaçlı gayrimenkul işletme tarafından elde tutulan diğer varlıklardan büyük ölçüde 

bağımsız nakit akışı yaratır. Bu durum yatırım amaçlı gayrimenkulleri sahibi tarafından 

kullanılan gayrimenkullerden ayırmaktadır. Mal veya hizmet üretimi ya da tedariki (veya 

gayrimenkulun idari amaçlar için kullanılması) sadece gayrimenkullerle değil, üretim veya 

tedarik sürecinde kullanılan diğer varlıklarla da ilişkilendirilebilen nakit akışları yaratır. 

Bir gayrimenkulun, yatırım amaçlı gayrimenkul niteliği taşıyıp taşımadığını belirlemek için 

bazı durumlarda değerlendirme yapılması gerekebilmektedir. Örneğin, bir işletme elinde 

tuttuğu gayrimenkulun kiracılarına yan hizmetler sunduğunda, hizmetlerin anlaşmanın genel 

çerçevesi içinde önemsiz olması durumunda gayrimenkulu yatırım amaçlı gayrimenkul olarak 

değerlendirir. 

IFRS for SMEs, hangi amaçla kullanılacağına karar verilmeden elde tutulan arsaların nasıl 

sınıflandırılacağını açıkça belirtmemektedir. İşletme, hangi amaçla kullanılacağına karar 

verilmeden edinilen arsalara ilişkin muhasebe politikası geliştirirken tam set IFRS’lerin 

hükümlerine (zorunlu olmadığı halde) başvurabilir (bakınız: IFRS for SMEs’in 10.6 paragrafı). 

IAS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Standardı, hangi amaçla kullanılacağına karar 

verilmeden edinilen arsaların yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılacağını açıkça 


3


belirtmektedir (bakınız: IAS 40 8(b) paragrafı). Standardın bu şekilde sınıflandırmasının 

nedeni ise bu tür arsaların stoklara alınması veya sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul 

olarak geliştirilmesi için ileride verilecek kararın bir yatırım kararı niteliğinde olmasıdır 

(bakınız: IAS 40’a ilişkin Karar Gerekçeleri’nin B67(b)(ii) paragrafı). 

17.2 Maddi duran varlıklar: 

(a) Mal veya hizmet üretimi veya arzında kullanılmak, başkalarına kiraya verilmek veya 

idari amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere elde tutulan ve 

(b) 

Birden fazla dönemde kullanımı öngörülen fiziki varlıklardır. 

Örnekler – maddi duran varlık kalemleri 

Ör 1 

Bir işletme içinde mamullerini ürettiği bir fabrikaya sahiptir. 

Bu bina bir maddi duran varlık kalemi olarak sınıflandırılır. Birden fazla raporlama döneminde 

kullanılması öngörülen ve malların üretiminde kullanılan fiziki bir varlıktır. 

Ör 2 

Bir işletme yönetim personeli tarafından kullanılan bir binaya sahiptir. 

Bu bina bir maddi duran varlık kalemi olarak sınıflandırılır. Birden fazla raporlama döneminde 

kullanılması öngörülen ve idari amaçlar çerçevesinde kullanılan fiziki bir varlıktır. 

Ör 3 

Bir işletme (ana ortaklık) bağlı ortaklığından faaliyet kiralaması yoluyla kira geliri elde 

etmek için bir binayı muhafaza etmektedir. Bağlı ortaklık binayı ürünleri için perkande 

satış yeri olarak kullanmaktadır. 

Bağlı ortaklığın konsolide finansal tablolarında bu bina maddi duran varlık olarak sınıflandılır. 

Konsolide finansal tablolar ana ortaklığı ve bağlı ortaklığını tek bir işletme gibi sunmaktadır. 

Konsolide edilen işletme, binayı malların üretimi için birden fazla raporlama döneminde 

kullanmaktadır. 

Ana ortaklığın bireysel finansal tablolarında (hazırlandıysa, bakınız: 9.24 paragrafı) bu bina 

yatırım amaçlı bir gayrimenkul olarak sınıflandırılır (bakınız: 16.2 paragrafı) ve 16. Bölüm 

Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller uyarınca muhasebeleştirilir. Söz konusu gayrimenkul kira 

geliri elde etmek amacıyla elde tutulmaktadır. Fakat yatırım amaçlı gayrimenkulun gerçeğe 

uygun değerinin aşırı maliyete veya çabaya katlanmadan güvenilir bir şekilde ölçülememesi 

durumunda bağlı ortaklık gayrimenkulu 17. Bölüm uyarınca maddi duran varlık olarak 

muhasebeleştirir (bakınız: 17.1 paragrafı). 

Ör 4 

Bir işletme motorlu araçlar filosuna sahiptir. Araçlar satış personeli tarafından 

görevlerini yerini getirirken kullanılmaktadır. 

Motorlu araçlar maddi duran varlık olarak sınıflandırılır. Araçlar malların arzında birden fazla 

raporlama döneminde kullanılan fiziki varlıklardır. 


4


Ör 5 

Bir işletme baş mali işler görevlisinin şahsi kullanımı ve kendi işleri için tahsis edilen bir 

motorlu araca sahiptir. 

Motorlu araç bir maddi duran varlık olarak sınıflandırılır. İşletmenin idaresinde birden fazla 

raporlama döneminde kullanılan bir fiziki varlıktır. 

Ör 6 

Bir işletme birlikte ödeme yapmak suretiyle mevcut bir binayı ve üzerinde binanın 

bulunduğu arsanın 100 yıllık kullanım hakkından kalan 80 yıllık hakkı satın almıştır 

(bu ülkede arazinin mülkiyetine sahip olmak mümkün değildir). Bina idari personelin 

kullanımına tahsis edilmiştir. 

Alım fiyatı, nisbi gerçeğe uygun değere göre arsa kullanım hakkı ve bina arasında ayrılır. Arsa 

kullanım hakkı Bölüm 20 uyarınca bir faaliyet kiralaması olarak muhasebeleştirilir (bakınız: 

örnek 9) ve bina Bölüm 17 uyarınca maddi duran varlık olarak muhasebeleştirilir. 

17.3 Aşağıdakiler maddi duran varlıklara dâhil değildir: 

(a) Tarımsal faaliyetlerle ilgili canlı varlıklar (bakınız: Bölüm 34 Özellikli Faaliyetler), ve 

(b) Petrol, doğal gaz ve benzer nitelikli yenilenebilir olmayan kaynaklar gibi madenler 

üzerindeki haklar ve madeni kaynaklar. 

Notlar 

Maddi duran varlıklar ayrıca işletmenin olağan faaliyetlerinde satılmak için elde tutulan 

varlıkları, böyle bir satış için üretim aşamasında olan varlıkları ve üretim aşamasında ya 

da hizmetlerin sunumunda kullanmak üzere ilk madde veya malzeme şeklinde elde tutulan 

varlıkları kapsamamaktadır. Bu tür varlıklar stok niteliğindedir (bakınız: Bölüm 13 Stoklar). 

Maddi olmayan duran varlıklar, maddi duran varlıklar kalemlerini oluşturmaz. Maddi olmayan 

duran varlıklar Bölüm 18 Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar uyarınca 

muhasebeleştirilir. 

Örnekler – maddi duran varlık olmayan kalemler 

Ör 7 

Bir işletme bir büyükbaş hayvan sürüsüne sahiptir. Söz konusu sürü, işletmenin çiftlik 

hayvancılığı tarımsal faaliyetini oluşturmaktadır. İşletme ayrıca, sürüye yem taşımak 

amacı ile bir traktör ve römorka sahiptir. 

Sürü maddi duran varlık tanımına uysa da – sürü maddi varlıktır ve birden fazla raporlama 

döneminde buzağıların üretilmesinde kullanılmaktadır – 34.2 paragraf uyarınca bu varlıklar 

canlı varlıklar olarak muhasebeleştirilmektedirler. Bunlar Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar 

kapsamı dışındadır. 


5


Traktör ve römork maddi duran varlık olarak sınıflandırılır. Bunlar birden fazla raporlama 

döneminde malların arzında kullanılan fiziki varlıklardır. Traktör ve römork canlı varlık 

değildir (34.2 paragrafı bunlara uygulanmaz). 

Ör 8 

Bir işletme büyük bir şehirde taksi işletmek için bir plaka edinmiştir. 

Taksi plakası bir maddi duran varlık değil, maddi olmayan duran varlıktır (bakınız: Bölüm 18 

Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar). 

Ör 9 

Bir işletme üzerinde bir bina inşa etmeyi düşündüğü bir arsayı 100 yıllığına kullanma 

hakkı için devlete ödemede bulunmaktadır (bu ülkede arazi mülkiyetine sahip olmak 

mümkün değildir). 

Devlete yapılan ödeme bir kiralama işlemine ilişkin peşin ödeme (peşin ödenen gider) olarak 

değerlendirilmektedir. Kiralama işlemi bir faaliyet kiralaması olarak sınıflandırılmaktadır 

(çünkü bu işlem sahiplikle ilgili tüm risk ve getirileri tamamıyla devretmemektedir). 

Faaliyet kiralaması, yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılan ve 16.3 paragrafının 

hükümlerinin uygulandığı özel durum dışında Bölüm 20 Kiralama İşlemleri uyarınca 

muhasbeleştirilir. 

Muhasebeleştirme 

17.4 Bir maddi duran varlık kaleminin finansal tablolara yansıtılıp yansıtılmamasının 

belirlenmesinde paragraf 2.27’deki muhasebeleştirme kriterleri uygulanır. Bu yüzden, 

maddi duran varlıklar sadece ve sadece aşağıdaki koşulların oluşması durumunda 

varlık olarak finansal tablolara yansıtılır: 

(a) İlgili kaleme ilişkin gelecekteki ekonomik yararların işletmeye aktarılmasının 

muhtemel olması ve 

(b) İlgili kalemin maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi. 

17.5 Yedek parça ve bakım malzemeleri genel olarak stoklarda izlenir ve kullanıldıklarında 

kâr veya zarara yansıtılır. Ancak, işletmenin bir dönemden fazla kullanmayı beklediği 

önemli yedek parça ve yedek malzemeler maddi duran varlık olarak değerlendirilir. 

Aynı şekilde, eğer yedek parça ve bakım malzemeleri sadece bir maddi duran varlık 

kalemiyle ilişkili olarak kullanılabiliyorsa, maddi duran varlık olarak dikkate alınır. 

Örnekler – yedek parça ve bakım malzemeleri 

Ör 10 Bir işletme kimyasal ürünler üretmektedir. İşletme fabrikanın bakım şartlarına özgü özel 

bakım malzemesi kullanarak üretim fabrikasına bakım yapmaktadır. 


6


Söz konusu bakım malzemesi maddi duran varlık olarak sınıflandırılır. Malzeme sadece 

işletmenin tesisiyle ilişkili olarak kullanılabilmektedir ve birden fazla muhasebe döneminde 

kullanılması beklenmektedir. 

Ör 11 Bir işletme kimyasal ürünler üretmektedir. İşletme yerel bir hırdavat dükkanından 

edindiği düşük değerli sıradan aletleri kullanarak üretim fabrikasına bakım 

yapmaktadır. 

Bakım aletleri maddi duran varlık değildir. Bunlar stok nitelinğindedir (bakınız: 13. Bölüm 

Stoklar). 

Ör 12 Bir özel hastane iki özdeş yedek jeneratör taktırmıştır. Ulusal elektirik şebesinin arzı 

kesintiye uğradığında birinci yedek jeneratör elektrik sağlamaktadır. Ulusal elektrik 

şebekesinin arzı kesintiye uğradığında beklenmeyen bir olay nedeniyle birinci jeneratör 

elektrik sağlayamadığında ikinci yedek jeneratör devreye girmektedir. 

Her iki yedek jeneratör maddi duran varlıktır. Hazır olarak yedekte bekleyen cihazın, 

her ne kadar düzensiz bir şekilde olsa da birden fazla muhasebe döneminde kullanımı 

öngörülmektedir. 

17.6 Bazı maddi duran varlık kalemlerinin parçalarının düzenli aralıklarla yenilenmesi 

gerekebilir (örneğin, bir binanın çatısı). Eğer bir maddi duran varlık kaleminin yenilenen 

parçasının işletmeye gelecekte yarar getirmesi bekleniyorsa, söz konusu parça ile ilgili 

maliyet oluştuğunda, bu kaleme ilişkin parçanın yenileme maliyeti ilgili maddi duran 

varlık kaleminin defter değerine eklenir. Yenilenen parçaların defter değeri, 17.27- 

17.30 paragraflarında yer alan hükümler uyarınca finansal durum tablosu dışı 

bırakılır. Paragraf 17.16 uyarınca bir maddi duran varlık kaleminin önemli parçaları 

ekonomik faydaların tüketiminde önemli ölçüde farklı modellere sahipse, varlığın 

başlangıç maliyeti varlığın önemli parçalarına dağıtılır ve her bir parça kendi faydalı 

ömrü boyunca ayrı olarak amortismana tabi tutulur. 

Örnek – yenilenen parçalar 

Ör 13 Tarım kimyasalı üreten bir işletmenin altı aylık aralıklarla kontrol edilen kimyasal 

işleme fabrikası için yıpranmaya karşı koruyucu kaplama yapması gerekmektedir. 

Yapılan kontrol sonucunda kaplamada bir hasar ortaya çıkması durumunda, işletmenin 

derhal kaplamayı yenilemesi gerekmektedir. Tecrübe göstermiştir ki, kaplamaların 

ortalama olarak her dört yılda bir yenilenmesi gerekmektedir. İşletme kaplamayı 

normal amortisman yöntemine göre sıfır kalntı değerle dört yıllık beklenen faydalı ömrü 

boyunca itfa etmektedir. Fabrikanın diğer kısımları doğrusal amortisman yöntemine 

göre yirmı yıllık beklenen faydalı ömrü boyunca itfa edilmektedir. 

Cari dönemde yapılan bir kontrol sonucunda defter değeri 100,000PB (1) olan üç yıllık 

bir kaplamanın hasara uğradığı ortaya çıkmıştır. Kaplama derhal 420,000PB maliyetle 

yenilenmiştir. 

(1) 

Bu modülde tüm örneklerde parasal tutarlar ‘para birimi (PB)’ şeklinde gösterilmiştir. 


7


İşletme yenilenen kaplamayı muhasebeleştirmek için 420,000PB’yi bir varlık – maddi duran 

varlık - olarak kaydetmelidir. Yeni kaplama (varlık) öngörülen dört yıllık faydalı ömrü 

boyunca eşit olarak kâr veya zararda gider (amortisman) olarak muhasebeleştirilecektir. 

İşletme cari raporlama döneminde (yani eski kaplama çıkarıldığı dönemde) hasara uğrayan 

kaplamanın finansal durum tablosu dışı bırakılması için 100,000PB’lik bir gideri kâr veya 

zararda kayıt etmelidir (bakınız: paragraf 17.30). 

17.7 Bir maddi duran varlık kaleminin kullanımının devamı için (örneğin bir otobüs), 

parçaların yenilenmiş olup olmadığına bakılmaksızın, düzenli arıza kontrolleri 

yapılması gerekebilir. Muhasebeleştirilme kriterlerinin sağlanması durumunda, yapılan 

her büyük çaplı kontrolün maliyeti yenileme olarak maddi duran varlık kalemlerinin 

defter değerine dâhil edilerek muhasebeleştirilir. Bir önceki kontrolden kalan (fiziki 

parçalardan ayrıştırılabilen) herhangi bir maliyetin defter değeri finansal durum 

tablosundan çıkartılır. Bu, bir önceki büyük çaplı kontrolün maliyetinin, kalemin iktisabı 

veya inşası sırasında var olup olmadığına bakılmaksızın gerçekleşir. Gerekli olduğu 

takdirde, gelecekteki benzer bir kontrolün tahmin edilen maliyeti, kalemin iktisap 

veya inşa edildiğinde var olan kontrol unsuruna ilişkin maliyetin bir göstergesi olarak 

kullanılabilir. 

Örnek - Bir varlığın kullanımının devamı için yapılan kontroller 

Ör 14 Havacılık hizmeti icra eden bir işletmenin, uçakları için her iki yılda bir ulusal havacılık 

idaresince arıza kontrolleri yaptırması gerekmektedir. Bir kontrol yıllık cari raporlama 

döneminin ortasında 20,000 PB maliyetle yapılmıştır. 

İşletme kontrol için 20,000 PB’lik bir varlık (maddi duran varlık) muhasebeleştirmelidir. 

Kontrol varlığı öngörülen iki yıllık faydalı ömrü boyunca eşit olarak (yani cari 

raporlama döneminde 5,000 PB gider) kâr veya zararda bir gider olarak (amortisman) 

muhasebeleştirilmelidir. 

17.8 Arazi ve binalar, ayrılabilir varlıklardır ve söz konusu varlıklar birlikte elde edilmiş olsa 

bile, bunlar ayrı ayrı muhasebeleştirilir. 

Muhasebeleştirmede ölçüm 

17.9 Bir maddi duran varlık kalemi, ilk muhasebeleştirmede maliyet bedeli ile ölçülür. 


8


Maliyet unsurları 

17.10 Bir maddi duran varlık kaleminin maliyeti aşağıdaki unsurların tümünü içerir: 

(a) Ticari iskontolar ve indirimler düşüldükten sonra, avukatlık ve aracılık ücretleri, 

ithalat vergileri ve iade edilmeyen alış vergileri dâhil, satın alma fiyatı. 

(b) Varlığın yönetim tarafından amaçlanan koşullarda çalışabilmesini sağlayacak yere 

ve duruma getirilmesiyle doğrudan ilişkili her türlü maliyet. Söz konusu maliyetler, 

saha hazırlık maliyetleri, ilk teslimat ve yükleme-boşaltma maliyetleri ile kurulum, 

montaj ve işlerliğin testine ilişkin maliyetleri kapsayabilir. 

(c) Maddi duran varlığın sökülmesi ve taşınması ile yerleştirildiği alanın restorasyonuna 

ilişkin tahmini maliyeti, işletmenin ilgili kalemin elde edilmesi sırasında ya da 

stok üretimi dışında bir amaçla belirli bir süre kullanımı sonucunda üstlendiği 

yükümlülük. 

17.11 Aşağıdaki maliyetler, maddi duran varlık maliyetleri değildir ve bunlar 

gerçekleştiklerinde gider olarak muhasebeleştirilir: 

(a) Yeni bir tesis açılmasının maliyetleri. 

(b) Yeni bir ürün veya hizmetin tanıtılmasına ilişkin maliyetler (reklam ve tanıtım 

harcamaları dâhil). 

(c) Yeni bir yerde veya yeni bir müşteri kitlesiyle iş yapmak amacıyla katlanılan 

maliyetler (personel eğitim masrafları dâhil). 

(d) Yönetim giderleri ve diğer genel giderler. 

(e) Borçlanma maliyetleri (bakınız: Bölüm 25 Borçlanma Maliyetleri). 

17.12 Bir maddi duran varlığın inşası veya geliştirilmesi sırasındaki arızi faaliyetlerden 

kaynaklanan gelir ve ilgili giderler, ilgili varlığın amaçlanan yere ve faaliyet konumuna 

getirilmesi için gerekli olmamaları durumunda kâr veya zarara yansıtılarak 


Örnek – ilk muhasebeleştirmede ölçüm 

Ör 15 Bir işletme 1 Ocak 20X1 tarihinde 50,000PB iade edilebilir satın alma vergisi de dahil 

olmak üzere 600,000PB’lik bir cihaz satın almıştır. Satın alma fiyatına ilişkin olarak 

605,000PB’lik kredi alınarak kaynak bulunmuştur (5,000PB kredi alma bedeli dahil). 

Kredi cihaz üzerinde teminata bağlanmıştır. 


9


İşletme Ocak 20X1’de cihazın yerleştirileceğe alana taşınması için 20,000PB ve 

kurulumu için 100,000PB maliyete katlanmıştır. Cihazın 10 yıllık faydalı ömrü sonunda 

işletme cihazın sökülmesini ve üzerine fabrikanın inşa edildiği arazinin restorasyonunu 

yapmak zorundadır. Cihazın sökülmesi ve çevrenin restorasyon maliyetinin bugünkü 

değerinin 100,000PB olması öngörülmektedir. 

İşletmenin mühendisi işletmece imal edilen mamülleri üretebilmesi için cihazın 

modifiyesinde Ocak 20X1’de aşağıda yer alan maliyetlere katlanmıştır. 

•• 

•• 

•• 

Malzeme – 55,000 PB 

İşçilik – 65,000 PB 

Fabrikanın ve değişiklikleri uygulamak için kullanılan cihazın amortismanı – 

15,000PB 

İşletmenin üretim bölümü çalışanları yeni cihazın nasıl çalışacağına ilişkin Ocak 20X1’de 

eğitime tabi tutulmuşlardır. Eğitim maliyetleri aşağıdakileri kapsamaktadır: 

•• 

•• 

Uzman bir yabancı eğitmen – 7,000 PB 


İşletmenin üretim ekibi Şubat 20X1’de cihazı test etmiş ve mühendis ekibi cihazın 

yönetimin amaçladığı şekilde faaliyet göstermesi için daha fazla değişiklik yapmıştır. Test 

aşamasında aşağıda yer alan maliyetlere katlanılmıştır: 

•• 

•• 

•• 

Iskartaya çıkarılmış ürünün satışıyla elde edilen 3,000 PB’nin düşürülmesiyle net 

malzeme değeri – 21,000 PB 


Fabrikanın ve değişiklikleri uygulamak için kullanılan cihazın amortismanı – 5,000 

PB 

Cihaz 1 Mart 20X1 tarihinde kullanıma hazır hâle gelmiştir. Fakat başlangıçta siparişler 

düşük seviyede seyrettiği için işletme Mart ayı boyunca cihazın çalıştırılmasından 

23,000PB’lik bir zarara uğramıştır. Cihaz daha sonra kârlı olarak çalışmıştır. 

Cihazın ilk muhasebeleştirmede maliyet bedeli nedir? 


10


Gider Çeşidi Hesaplama veya neden PB IFRS for 

SMEs’e atıf 

Satın alma fiyatı 600,000PB satın alma fiyatı eksi 

550,000 17.10(a) 

50,000PB iade edilebilir satın alma 

vergisi 

Kredi alma bedeli Borcun ölçümü dahil - 11.18 

Taşıma maliyeti Doğrudan yansıtılabilen harcama 20,000 17.10(b) 

Kurulum maliyetleri Doğrudan yansıtılabilen harcama 100,000 17.10(b) 

Çevre restorasyon 

maliyetleri 

Hazırlama 

maliyetleri 

Eğitim giderleri 

Test etme maliyeti 

Faaliyet zararı 

Borçlanma 

maliyetleri 

Cihazın kurulumundan kaynaklanan 

sökme ve çevre restorasyonu 

yükümlülüğü 

55,000PB malzeme + 65,000PB işçilik 

+ 15,000PB amortisman 

Kâr veya zararda gider olarak 

muhasebeleştirilir. Cihaz eğitim 

giderlerine katlanılmaksızın 

yönetimin amaçladığı şekilde faaliyet 

gösterebilmektedir 

21,000PB malzeme (ıskartaya 

çıkarılmış çıktının satışıyla elde edilen 

3,000PB’nin düşürülmesiyle net 

malzeme değeri) + 11,000PB işçilik + 

5,000PB amortisman 


muhasebeleştirilir 


muhasebeleştirilir 

Cihazın maliyeti 942,000 

100,000 17.10(c) 

135,000 17.10(b) 

- 5.4 

37,000 17.10(b) 

- 5.4 

- 17.11(e) & 25.2 

Maliyetin ölçülmesi 

17.13 Bir maddi duran varlık kaleminin maliyeti, muhasebeleştirme tarihindeki peşin fiyatın 

eşdeğeri tutardır. Ödemenin normal kredi vadesinin ötesine ertelenmesi durumunda 

maliyet, gelecekteki tüm ödemelerin bugünkü değeridir. 

Örnek – ödemenin ertelenmesi durumunda maliyet 

Ör 16 Bir işletme iki yıllık faizsiz kredi ile 2,000,000PB’ye bir fabrika edinmiştir. İskonto oranı 

yıllık yüzde 10’dur. 

Fabrikanın maliyeti 1,652,893PB’dir (yani gelecekteki ödemelerin bugünkü değeridir). 

Hesaplama: gelecekteki ödeme 2,000,000PBx1/(1.1) 2 . 


11


Not: Faiz giderinde oluşan toplam iskonto tutarının her bir döneme düşen kısmı satıştan 

sonraki ilk 12 aylık dönemde 165,289PB, ikinci 12 aylık dönemde 181,818PB olarak kâr 

veya zararda muhasebeleştirilir. Ayrıca 2,000,000PB(örneğin 1.652.893PB + 165.289PB + 

181.818PB) tutarındaki borç, satıştan iki yıl sonra borcun ödenmesinden sonra finansal durum 

tablosu dışı bırakılmaktadır. 

Varlıkların takası 

17.14 Bir maddi duran varlık kalemi parasal olmayan bir varlık, varlıklar veya parasal olan ve 

parasal olmayan varlıkların bir bileşimi karşılığında edinilebilir. Edinilen varlığın maliyeti 

aşağıdaki koşullar hariç gerçeğe uygun değer ile ölçülür: (a) takas işleminin ticari 

özünün bulunmaması veya (b) ne elde edilen varlığın ne de elden çıkarılan varlığın 

gerçeğe uygun değerinin güvenilir bir şekilde ölçülememesi. Bu durumda varlığın 

maliyeti, elden çıkarılan varlığın defter değeri ile ölçülür. 

İlk muhasebeleştirme sonrası ölçüm 

17.15 Her bir maddi duran varlık kalemi ilk muhasebeleştirmeden sonra, söz konusu duran 

varlık kaleminin maliyetinden birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü 

zararları indirildikten sonraki tutar ile izlenir. Bir maddi duran varlık kaleminin günlük 

hizmetlerine ilişkin maliyetler, söz konusu maliyetlerin gerçekleştiği dönemin kâr veya 

zararında muhasebeleştirilir. 

Örnek – ilk muhasebeleştirme sonrası ölçüm 

Ör 17 Bir işletme bir fabrikayı 1 Ocak 20X1’de 500,000PB’ye edinmiştir. Yönetim fabrikanın 

faydalı ömrünü edinim tarihinden itibaren beş yıl olarak tahmin etmektedir. Ayrıca 

fabrikanın kalıntı değerini 100,000PB olarak tahmin etmektedir. 

Yönetim doğrusal amortisman yönteminin, fabrikanın gelecekteki ekonomik 

yararlarının işletme tarafından beklenen tüketim modelini yansıtacak bir amortisman 

yöntemi olduğunu düşünmektedir. 

31 Aralık 20X1’de fabrika hasara uğramış ve fabrikanın geri kazanılabilir tutarının 

300,000PB olduğu tahmin edilmektedir. 

Fabrikanın 31 Aralık 20X1 tarihindeki defter değeri nedir? 


12


Gider Çeşidi Hesaplama veya neden PB IFRS for SMEs’e atıf 

Maliyet Satın alma bedeli 500,000 17.10(a) 

Kalıntı değer Yönetimce tahmin edilen (100,000) 17.18 

Amortismana tabi tutar Maliyet eksi kalıntı değer 400,000 17.18 

Yıllık amortisman Amortismana tabi tutar 

(80,000) 17.22 

400,000PB ÷ 5 yıllık faydalı 

ömrü 

Değer düşüklüğü Maliyet 500,000PB eksi 

420,000 

öncesi defter değeri birikmiş amortisman 

80,000PB 

Değer düşüklüğü Değer düşüklüğü öncesi (120,000) 17.24 

defter değeri (420,000PB) 

eksi satış maliyetleri 

düşülmüş gerçeğe uygun 

değer (300,000PB) 

Defter değeri 

Değer düşüklüğü dikkate 

alınmış satış maliyetleri 

düşülmüş gerçeğe uygun 

değer 

300,000 17.15 

Amortisman 

17.16 Maddi duran varlık kaleminin önemli parçaları ekonomik faydaların tüketiminde önemli 

ölçüde farklı modellere sahipse, varlığın başlangıç maliyeti varlığın önemli parçalarına 

dağıtılır ve her bir parça kendi faydalı ömrü boyunca ayrı olarak amortismana tabi 

tutulur. Diğer varlıklar kendi faydalı ömürleri boyunca tek bir varlık olarak amortismana 

tabi tutulur. Arazi dolgusunda kullanılan alanlar ve ocaklar gibi bazı istisnalar dışında, 

araziler, sınırsız yararlı ömre sahip olmaları nedeniyle amortismana tabi tutulmaz. 

Örnek – önemli parçaların amortismanı 

Ör 18 İşletme, 1 Ocak 20X1 tarihinde bir adetağır iş makinesini 600.000PB’ye edinmiştir. 

Makine eşit değerde üç parçadan oluşmaktadır: (i) sabit parçalar – yönetim sabit 

parçaların kalıntı değerini sıfır ve faydalı ömrünü 25 yıl olarak tahmin etmektedir; 

(ii) hareketli parçalar – yönetim hareketli parçaların kalıntı değerini sıfır ve faydalı 

ömrünü beş yıl olarak tahmin etmektedir ve (iii) temel iskeleti – yönetim temel iskeletinin 

kalıntı değerini sıfır ve faydalı ömrünü 25 yıl olarak tahmin etmektedir. Yönetim ayrıca 

doğrusal amortisman yönteminin, makinenin tüm parçalarının gelecekteki ekonomik 




13


İşletmenin, ilk muhasebeleştirdiği 600.000PB’yi makinenin üç parçasına dağıtması 

gerekmetedir. Ancak sabit parçalar ve temel iskelet aynı faydalı ömre sahip olduğu için 

amortisman giderinin belirlenmesinde birlikte gruplandırılabilmektedir ve doğrusal 

amortisman yöntemine göre amortismana tabi tutulmalıdır. Maliyetin üçte biri (yani 

200,000PB) hareketli parçalara dağıtılacaktır ve maliyetin üçte ikisi (yani 400,000PB) temel 

iskelet ve sabit parçalara birlikte dağıtılacaktır. 

17.17 Her bir döneme ilişkin amortisman gideri, bu Standardın başka bir bölümü uyarınca bir 

varlığın defter değerine dâhil edilmediği sürece, kâr veya zararda muhasebeleştirilir. 

Örneğin; üretimde kullanılan bir maddi duran varlığın amortismanı, stok maliyetine 

dâhil edilir (bakınız: Bölüm 13 Stoklar). 

Örnek – bir varlığın maliyet bedeline yüklenen amortisman tutarı 

Ör 19 Bir işletme 1 Ocak 20X1 tarihinde bir makineyi 1.200.000PB’ye edinmiştir. Yönetim, 

makinenin faydalı ömrünü (edinim tarihinden itibaren) 10 yıl ve kalıntı değerini sıfır 

olarak tahmin etmektedir. Yönetim ayrıca, doğrusal amortisman yönteminin, makinenin 

gelecekteki ekonomik yararlarının işletme tarafından beklenen tüketim modelini 

yansıtacak bir amortisman yöntemi olduğunu düşünmektedir. 

Makine 20X1’de sekiz ay süresince stokları üretmek için kullanılmıştır. Makine daha 

sonra işletmece inşa edilen yeni bir fabrikanın parçalarını imal etmek için kullanılmıştır. 

Yeni fabrika işletme tarafından yeni bir ürün türünü imal etmek için kullanılacaktır. 

Yıllık amortisman 120.000PB’dir (hesaplama: 1.200.000PB ÷ 10 yıl). İşletme 20X1’de 

80.000PB’yi (yani 8/12 ay x 120.000PB) 20X1’de imal edilen stokların maliyetine ve 

40.000PB’yi (yani 4/12 ay x 120.000PB) hâlihazırda inşaat aşamasındaki yeni fabrikanın 

maliyetine dağıtmalıdır. 

Amortismana tabi tutar ve amortisman dönemi 

17.18 Bir varlığın amortismana tabi tutarı varlığın yararlı ömrü boyunca sistematik olarak 

[Atıf: 17.22 paragrafı] dağıtılır. 

17.19 Bir varlığın nasıl kullanıldığının değişmesi, önemli ölçüde beklenilmeyen aşınma ve 

yıpranma, teknolojik ilerleme ve piyasa fiyatlarındaki değişiklikler en güncel yıllık 

raporlama tarihinden bu yana varlığın kalıntı değerinin veya yararlı ömrünün değiştiğinin 

göstergesi olabilir. Bu tür göstergeler söz konusu olduğunda önceki tahminler gözden 

geçirilir ve mevcut beklentiler farklı ise kalıntı değer, amortisman yöntemi veya faydalı 

ömür değiştirilir. Kalıntı değerdeki, amortisman yöntemindeki veya yararlı ömürdeki 

değişiklik, 10.15-10.18 paragrafları uyarınca muhasebe tahmininde değişiklik olarak 



14


Notlar 

Bir maddi duran varlık kaleminin amortismana tabi tutarı maliyeti veya (finansal tablolardaki) 

maliyete alternatif tutarı eksi kalıntı değeri. 

Bir maddi duran varlık kaleminin kalıntı değeri, varlığın yararlı ömrünün sonunda beklenen 

durum ve yaşta olması durumunda tahmin edilen elden çıkarma maliyetlerinin düşülmesinden 

sonra kalemin elden çıkarılmasından halihazırda elde edileceği tahmin edilen tutardır. 

Örnek – amortismana ilişkin değerlendirmenin gözden geçirilmesi 

Ör 20 Bir işletme bir adet makineyi 1 Ocak 20X1’de 500,000 PB’ye edinmiştir. Yönetim 

makinenin yararlı ömrünü 20 yıl ve kalıntı değerini sıfır olarak tahmin etmektedir. 

Yönetim ayrıca doğrusal amortisman yönteminin, makinenin gelecekteki ekonomik 



Yönetimin makineye ilişkin değerlendirmesi işletmenin hesap dönemi sonunda yani 31 

Aralık 20X5 tarihinde değişmiştir. İşletme makinenin yararlı ömrünü (edinim tarihinden 

itibaren) 25 yıl ve kalıntı değerini 100,000 PB olarak tahmin etmektedir. Yönetim 

doğrusal amortisman yönteminin, varlığın gelecekteki ekonomik yararlarının işletme 

tarafından beklenen tüketim modelini yansıtacak bir amortisman yöntemi olduğunu 

düşünmeye devam etmektedir. 

İşletme 31 Aralık 20X5 tarihinde sona eren dönemde makineye ilişkin tahmin değişikliği 

nasıl muhasebeleştirmelidir? 

Kâr veya zarar (amortisman gideri) 

Birikmiş amortismanlar 

14,286PB (a) 

31 Aralık 20X5 tarihinde sona eren yıl için amortisman giderinin kaydı 

(a) 

(b) 

(c) 

14,286PB 

(400,000PB (B) eksi kalıntı değer 100,000PB ) ÷ cari raporlama dönemini 

başlangıcında kalan yararlı ömür 21 yıl = 14,286PB 

Maliyet 500,000PB eksi (4 yıl x yıllık amortisman 25,000PB (c) ) = 1 Ocak 20X5 

tarihinde (yani 31Aralık 20X4 tarihinde) defter değeri 400,000PB 

Başlangıçtaki yıllık amortisman = 500,000PB ÷ 20 yıl = 25,000PB 

17.20 Varlığın amortismana tabi tutulması, varlık kullanılabilir olduğunda, yani, yönetim 

tarafından istenilen şekilde faaliyetleri yerine getirebilmek için gerekli olan yer ve 

duruma getirildiği zaman başlar. Bir varlığın amortismanı, ilgili varlık finansal durum 

tablosu dışı bırakıldığında durdurulur. Amortisman ayırma işlemi, varlık tamamen itfa 

olmadıkça, atıl kaldığında ya da kullanımdan kaldırıldığında durmaz. Ancak, kullanıma 

göre amortisman yöntemi uygulanırken, amortisman gideri üretim olmadığı zamanlarda 

sıfır olabilir. 


15


Örnek – amortismanın başlaması ve durması 

Ör 21 Bir işletme 20X1 Ocak tarihinde 3,000,000PB karşılığında bir makine edinmiştir. 

Yönetim makinenin yararlı ömrünü 20 yıl ve kalıntı değerini sıfır olarak tahmin etmiştir. 

Yönetim ayrıca doğrusal amortisman yönteminin, makinenin gelecekteki ekonomik 



1 Şubat 20X1 tarihinde makinenin kurulumu yapılmış ve yönetimin amaçladığı şekilde 

kullanılabilir duruma (kullanıma hazır hâle) gelmiştir. Fakat makineyi çalıştıracak 

personelin yeniden eğitilmesinde beklenmeyen bir gecikme nedeniyle üretim 1 Mart 

20X1 tarihinde başlamıştır. 

Makineyi çalıştıran işçiler sektör kapsamında uzak durma grevi yaptıkları için, makine 1 

Haziran 20X3 tarihinden 30 Temmuz 20X3 tarihine kadar atıl kalmıştır. 

İşletmenin yönetiminde yer alan ortağı 30 Eylül 20X5 tarihinde makinenin elden 

çıkarılmasına karar vermiştir. 15 Ekim 20X5 tarihinde kararını makine operatörlerine 

bildirmiş ve makinenin satış ilanını yerel ve sektörel basına vermiştir. İşletme, 1 Kasım 

20X5 tarihinde makinenin satışı için bağımsız bir üçüncü kişi ile görüşmeler yapmıştır. 

2 Şubat 20X6 tarihinde bağlayıcı bir satış anlaşması imzalanmış ve makine, mülkiyetine 

sahip olmaktan kaynaklanan risk ile getiriler bu tarihte işletmeden alıcıya devredilmiştir. 

İşletme ne zaman makineyi amortismana tabi tutmaya başlamalıdır? 

İşletme makineyi 1 Şubat 20X1 tarihinde, yani makinenin işletmenin fabrikasına kurulduğu ve 

yönetim tarafından istenilen şekilde faaliyetleri yerine getirebilmek için gerekli olan duruma 

getirildiği zaman amortismana tabi tutmaya başlar. 

İşletme makinenin amortismanını ne zaman durdurmalıdır? 

İşletme makinenin amortismanını makine finansal durum tablosu dışı bırakıldığında (yani 2 

Şubat 20X6 tarihinde elden çıkarıldığı zaman) durdurmalıdır. 

Not – bir satış işlemi yoluyla makinenin defter değeri yenilendikten sonra makineye 

amortisman ayrılmaya devam edilmektedir. Ancak 27.9(f) paragrafına göre varlığın öngörülen 

tarihten önce elden çıkarılmasının planlanması bir değer düşüküğü testine neden olmaktadır 

(bakınız: 17.26 paragrafı). 

İşletme 1 Haziran ve 30 Temmuz 20X3 tarihleri arasında makinenin amortismanına geçici 

olarak ara vermeli midir? 

Hayır, işletme makine atıl kaldığında makinenin amortismanına geçici olarak ara 

vermemelidir. Bir varlığın amortismanı, ilgili varlık finansal durum tablosu dışı bırakıldığında 

veya varlık tamamen itfa olunca durur. Ancak, kullanıma göre amortisman yöntemi (örneğin; 

üretim miktarı yöntemi) uygulanırken, üretim olmadığı zamanlarda amortisman gideri sıfır 

olabilmektedir. 


16


17.21 Varlığın yararlı ömrünün belirlenmesinde aşağıdaki tüm faktörler dikkate alınır: 

(a) 

(b) 

(c) 

Varlığın beklenen kullanımı. Kullanım, varlığın beklenen kapasitesine ya da 

fiziksel üretimine bağlı olarak değerlendirilir. 

Varlığın kullanıldığı vardiya sayısı, bakım onarım programı ve varlığın atıl kaldığı 

zamanlardaki tamirat ve bakım gibi operasyonel faktörlere dayanan beklenen 

fiziksel aşınma ve yıpranma. 

Üretimdeki değişiklikler veya gelişmeler veya varlığın ürettiği ürün veya hizmetin 

pazar talebindeki değişiklikler nedeniyle teknik ya da ticari değer yitirme. 

(d) İlgili kiralama işlemlerinin geçerliliğinin sona ereceği tarihler gibi, varlığın 

kullanımındaki yasal ya da benzeri kısıtlamalar. 

Örnekler – bir varlığın faydalı ömrü 

Ör 22 Bir işletme her üst düzey yöneticiye mali haklarının bir parçası olarak şahsi 

kullanımları için istedikleri lüks motorlu aracı temin etmiştir. Yönetim motorlu araçları 

kullanımlarına bakılmaksızın her iki yılda bir yenilenmektedir. 

İşletme iki yılda bir lüks motorlu araçlar filosunu satmaktadır ve araçların satıldıktan 

sonra ekonomik açıdan bir ya da daha fazla kullanıcı için en az üç yıl daha yararlı 

olduğunu düşünmektedir. 

Araçların yararlı ömrü iki yıldır. Araçların beş yıl kullanılabilir olması faydalı ömürlerinin 

belirlenmesinde etkili değildir. Yararlı ömür işletmenin araçların kullanıma hazır bulunmasını 

beklediği süredir (yani iki yıldır). 

Ör 23 Bir işletme cihazına düzenli olarak bakım yapmamaktadır. Düzenli bakım yapıldığı 

takdirde cihaz beş yıl kullanıma hazır halde kalabilmektedir. Ancak cihazın beklenen 

bakım modeline göre cihaz üç yıl içinde kullanılamaz hale gelecektir. 

Cihazın yararlı ömrü üç yıldır (yani bakımın kalitesi dikkate alındığında cihazın kullanıma 

hazır halde kalabildiği süre üç yıldır). Fiili durum işletmenin düzenli bakım yapmaması 

olduğundan, düzenli bakım yapıldığı takdirde cihazın ömrünün beş yıla uzaması gerçeği 

faydalı ömrün belirlenmesinde etkili değildir. 

Ör 24 Bir işletmenin patentli bir ilacı üretmek için kullandığı cihazın, ilacı on yıl üretebilmesi 

beklenmektedir. Fakat işletme beş yıl üretim yaptıktan sonra (patenti sona erdiğinde 

ve düşük maliyetli eşdeğer ilaçlar işletmenin ilaç üretimini kazançlı olmayan bir hale 

getirdiğinde) ilacın üretimini durdurmayı ve cihazı hurdaya ayırmayı düşünmektedir. 

Cihazın yararlı ömrü beş yıldır (yani beklenen üretim modeli dikkate alındığında cihazın 

kullanıma hazır halde kalabildiği süre beş yıldır). İşletmenin beş yıl sonra cihazın kullanımını 

durdurmayı düşünmesi durumunda, cihazın on yıllık kullanım için uygun olması gerçeği, 

faydalı ömrün belirlenmesinde etkili değildir. 


17


Ör 25 Bir işletme bir finansal kiralama sözleşmesinin hükümlerine göre bir cihazın kullanım 

hakkına sahiptir. Cihaz 15 yıl çalıştırılabilmektedir. Fakat kiralama süresi 13 yıldır ve 

işletmenin bu kiralama süresi sonunda kiralayana cihazı teslim etmesi gerekmektedir. 

Cihazın yararlı ömrü 13 yıldır – kiralama sözleşmesince getirilen sınırlamalar dikkate 

alındığında cihazı işletmenin kullanımının münkün olduğu süre (yani 13 yıllık kiralama 

süresi). İşletmenin ilave iki yılda cihazı kullanmayı düşünmemesi durumunda cihazın amaca 

uygun olarak ilave iki yıl daha kullanılabileceği gerçeği faydalı ömrün belirlenmesinde etkili 

değildir. 

Amortisman yöntemi 

17.22 Varlığın gelecekteki ekonomik yararlarının işletme tarafından beklenen tüketim modelini 

yansıtacak bir amortisman yöntemi seçilir. Olası amortisman yöntemleri; doğrusal 

amortisman yöntemi, azalan bakiyeler yöntemi ve kullanıma bağlı olan üretim miktarı 

yöntemini içerir. 

Notlar 

İşletme kullanılacak amortisman yöntemini seçmede serbest değildir. Seçilen amortisman 

yöntemi varlığın gelecekteki ekonomik yararlarını en iki şekilde karşılamalıdır. Ayrıca bu 

yöntem vergi amaçları ile izin verilen yöntem ile aynı olmayabilmektedir. 

Örnekler – amortisman yöntemi 

Ör 26 Bir işletme, bir makineyi tehlikeli kimyasal maddeler üretiminde kullanmaktadır. Sanayi 

düzenlemeleri makineden elde edilen çıktıyı 1,000,000 litreye kadar sınırlamaktadır. 

Bu miktardan sonra makinenin devreden çıkarılmasını, zararlı kimyasal maddelerden 

arındırılmasını ve geri dönüştürülmesini zorunlu kılmaktadır. İşletme makineden elde 

edilen çıktının edinim tarihinden itibaren beş yıl içinde 1,000,000 litreye ulaşmasını 

beklemektedir. Bu süre sonunda makine devre dışı bırakılacaktır. 

Makinenin amortismanında kullanmak için muhtemelen en uygun amortisman yöntemi 

üretim miktarı yöntemidir. Bu yöntem varlığın gelecekteki ekonomik yararlarının işletme 

tarafından beklenen tüketim modelini yansıtmaktadır. Bu yöntem uygulanırken makinenin 

maliyetinin 1/1,000,000’i makinenin ürettiği her bir litre kimyasalın maliyetine eklenecektir. 

Kullanımın dönemden döneme farlılık göstermesi durumunda doğrusal amortisman yöntemi 

makinenin gelecekteki ekonomik yararlarının işletme tarafından beklenen tüketim yöntemini 

yansıtmayacaktır. 

Ör 27 Bir işletme her üst düzey yöneticiye mali haklarının bir parçası olarak olarak şahsi 

kullanımları için istedikleri lüks motorlu aracı temin etmiştir. Yönetim, motorlu araçları 

kullanımlarına bakılmaksızın her iki yılda bir yenilemektedir. 


18


Doğrusal amortisman yöntemi, motorlu araçların amortismanında işletmenin uygulayabileceği 

muhtemelen en uygun amortisman yöntemidir. Bu yöntem varlığın gelecekteki ekonomik 

yararlarının işletme tarafından beklenen tüketim modelini yansıtmaktadır. Bu yöntem 

uygulanırken aracın amortismana tabi tutarının ½’si (yani 2 yılın 1’i) her yıl amortisman 

giderine eklenir. 

17.23 Varlığın gelecekteki ekonomik faydalarının beklenen tüketim modelinde son yıllık 

raporlama döneminden bu yana önemli bir değişiklik olduğuna dair bir gösterge 

olması durumunda, mevcut amortisman yöntemi gözden geçirilir ve mevcut beklentiler 

değişmişse amortisman yöntemi yeni tüketim modelini yansıtacak şekilde değiştirilir. 

Böyle bir değişiklik, 10.15-10.18 paragrafları uyarınca muhasebe tahmininde değişiklik 

olarak muhasebeleştirilir. 

Örnekler – amortisman yönteminde değişiklik 

Ör 28 Bir işletme 1 Ocak 20X1 tarihinde bir makineyi 500,000PB’ye edinmiştir. Yönetim 

makinenin kalıntı değerini sıfır olarak tahmin etmektedir. Yönetim ayrıca yüzde 8 oranı 

ile hesaplanan azalan bakiyeler yönteminin varlığın gelecekteki ekonomik yararlarının 

işletme tarafından beklenen tüketim modelini yansıttığını düşünmektedir. 

İşletmenin 31 Aralık 20X5 tarihinde sona eren dönemde makineye ilişkin 

değerlendirmesi değişmiştir. Yönetim artık yıllık yüzde 6 oranlı doğrusal amortisman 

yönteminin, varlığın gelecekte kalan ekonomik yararlarının işletme tarafından beklenen 

tüketim modelini daha iyi yansıttığını düşünmektedir. 

İşletme 31 Aralık 20X5 tarihinde sona eren dönemde makineneye ilişkin tahminlerindeki 

değişiklikleri nasıl muhasebeleştirmelidir? 

Kâr veya zarar (amortisman gideri) 

Birikmiş amortismanlar 

21,492PB (a) 

21,492PB 

31 Aralık 20X5 tarihinde sona eren yıla ilişkin amortisman giderinin kaydı 

(a) 

(b) 

358,196 (b) x %6 = 21,492PB 

500,000PB maliyet x %92 (yani yıllık %8 amortisman) = 460,000PB 31/12/20X1 

tarihindeki defter değeri. 460,000PB X % 92 = 423,200PB 31/12/20X2 tarihindeki 

defter değeri. 423,200PB x %92 = 389,344PB 31/12/20X3 tarihindeki defter 

değeri. 389,344PB x %92 = 358,196PB 31/12/20X4 tarihindeki defter değeri. 


19


Değer düşüklüğü 

Değer düşüklüğünün muhasebeleştirilmesi ve ölçülmesi 

17.24 Her bir raporlama tarihinde maddi duran varlık kalemlerinde değer düşüklüğü olup 

olmadığını ve varsa değer düşüklüğü zararının nasıl ölçülüp muhasebeleştireceğini 

belirlemek için Bölüm 27: Varlıklarda Değer Düşüklüğü’nde belirtilen hükümler 

uygulanır. Bölüm 27, işletmelerin varlıklarının defter değerinin ne zaman ve nasıl 

gözden geçirileceğini, bir varlığın geri kazanılabilir tutarının nasıl belirleneceğini ve 

değer düşüklüğü zararının ne zaman muhasebeleştirileceğini ya da iptal edileceğini 

açıklar. 

Değer düşüklüğü tazminatı 

17.25 Değer düşüklüğüne uğrayan, kaybolan ya da vazgeçilen maddi duran varlık kalemleri 

için üçüncü taraflardan alınacak tazminatlar, ancak ilgili tazminat tahsil edilebilir duruma 

geldiğinde kâr veya zarara yansıtılır. 

Örnek – değer düşüklüğü 

Ör 29 Defter değeri 500,000PB (600,000PB maliyet eksi 100,000PB birikmiş amortisman) olan 

bir makine 30 Eylül 20X6 tarihinde bir yangın nedeniyle kullanılmaz hale gelmiştir. 

İşletme makinenin değiştirilme maliyeti olan 700,000PB’yi sigorta poliçesinin şartları 

uyarınca sigorta şirketinden derhal talep etmiştir. Ancak sigorta şirketi, işletmenin bir 

ihlali olduğu gerekçesiyle talebi reddetmiştir. 

İtfaiye yetkilileri 15 Kasım 20X6 tarihinde incelemelerini tamamlamış ve yangına bir 

elektrik arızasının neden olduğunu sigorta şirketi ile işletmeye bildirmiştir. Elde edilen 

deliller doğrultusunda sigorta şirketi, 700,000PB’lik talebin tam olarak ödeneceği 

konusunda işletmeyi bilgilendirmiştir. Sigorta şirketi 30 Kasım 20X6 tarihinde 

700,000PB’yi işletmeye ödemiştir. 

İşletme 15 Aralık’ta 700,000PB’yi yeni bir makine edinmek için kullanmıştır. Makine 

derhal kurulmuş ve kullanıma hazır hale getirilmiştir. 

İşletme makineyi 31 Aralık 20X6 tarihinde sona eren yıl için nasıl muhasebeleştirmelidir? 

30 Eylül 20X6 

Kâr veya zarar (makinenin değer düşüklüğü) 

Birikmiş amortismanlar ve değer düşüklüğü 

karşılıkları (makine) 

500,000PB 

Yangında kullanılamaz hale gelen makinenin değer düşüklüğünün kaydı. 

500,000PB 


20


Birikmiş amortismanlar ve değer düşüklüğü 

karşılıkları (makine) 

Tesis (brüt defter değeri) 

600,000PB 

600,000PB 

Yangında kullanılamaz hale gelen makinenin finansal durum tablosu dışı bırakılması. 

15 Kasım 20X6 

Alıcılar 

Kâr veya zarar (sigorta tazminatı) 

700,000PB 

700,000PB 

Yangında kullanılamaz hale gelen makine nedeniyle sigorta şirketinden alınacak 

tazminatın kaydı. 

30 Kasım 20X6 

Kasa 

700,000PB 

Alıcılar 

700,000PB 

Yangında kullanılamaz hale gelen makine nedeniyle sigorta şirketinden alınan 

tazminatın kaydı. 

15 Aralık 20X6 

Maddi duran varlıklar (makine, maliyet) 

700,000PB 

Kasa 

700,000PB 

Yeni makine ediniminin kaydı. 

Satış amaçlı elde tutulan maddi duran varlıklar 

17.26 Paragraf 27.9(f) uyarınca, varlığın değer düşüklüğüne uğrayıp uğramadığını belirlemek 

amacıyla önceden tahmin edilmiş tarihten daha önce varlığı elden çıkarmaya ilişkin 

olarak ortaya konan bir plan, varlığın geri kazanılabilir tutarının hesaplanmasına neden 

olan değer düşüklüğünün bir göstergesidir. 

Finansal durum tablosu dışı bırakma 

17.27 Bir maddi duran varlık kalemi aşağıdaki durumlarda finansal durum tablosu dışı 

bırakılır: 

(a) Elden çıkarıldığında veya, 

(b) Kullanımından ya da elden çıkarılmasından gelecekte ekonomik yarar 

beklenmediği durumlarda. 


21


Örnekler – finansal durum tablosu dışı bırakma 

Ör 30 Bir işletme bir makineyi 14 Aralık 20X5 tarihinde satmıştır. Alıcı makineyi hemen teslim 

almıştır. 

İşletme, 23.10’da yer alan tüm diğer koşulların sağlandığı varsayıldığında, 14 Aralık 20X5 

tarihinde (makinenin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan risk ve getirilerin alıcıya 

devredildiği zaman) makineyi finansal durum tablosu dışı bırakmalıdır. 

Ör 31 Bir işletme 1 Ocak 20X5 tarihinde, satışların düşük seviyede olması nedeniyle 

karton kutu imalat tesisindeki üretimini geçici olarak durdurmuştur. İşletme karton 

kutuya yönelik talebin öngörülebilir gelecekte artmasını beklediği için, tesisini elden 

çıkarmamıştır. 

30 Haziran 20X6 tarihinde yönetim piyasa koşullarının işletmenin karton kutu imalatına 

başlayabileceği seviyeye kadar iyileşmesine ilişkin beklentisini terk etmiştir. Bu nedenle 

yönetim karton kutu imalat tesisini hurdaya ayırmaya karar vermiştir. Hurdaya ayrılan 

tesis yerel sanayi atık sahasına 15 Temmuz 20X6 tarihinde fiziki olarak atılmıştır. 

İşletme 30 Haziran 20X6 tarihinde tesisi finansal durum tablosu dışı bırakmalıdır. Bu tarihten 

itibaren tesisin kullanımından veya elden çıkarılmasından gelecekte ekonomik bir yarar 

beklenmemektedir. 

17.28 Bir maddi duran varlık kaleminin finansal durum tablosu dışı bırakılmasından doğan 

kazanç ya da kayıp (Bölüm 20: Kiralamalar hükümleri, satış ve geri kiralamaya ilişkin 

olarak farklı bir uygulama gerektirmedikçe), ilgili kalem finansal durum tablosu dışı 

bırakıldığında kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Bu tür kazançlar, hasılat olarak 

sınıflandırılmaz. 

Örnekler – varlığın finansal durum tablosu dışı bırakılmasından 

doğan kazanç ya da kaybın muhasebeleştirilmesi 

Ör 32 Bir işletme defter değeri 20,000PB olan bir makineyi 14 Aralık 20X5 tarihinde 

35,000PB’ye satmıştır. Alıcı makineyi hemen teslim almıştır. 

İşletme, 23.10’da yer alan tüm diğer koşulların sağlandığı varsayıldığında, 14 Aralık 20X5 

tarihinde (makinenin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan risk ve getirilerin alıcıya 

devredildiği zaman) makineyi finansal durum tablosu dışı bırakmalıdır (bakınız: 17.29 

paragrafı). 15.000PB’lik gelir (cihazın elden çıkarılmasından elde edilen kazanç) 14 Aralık 

20X5 tarihinde kâr veya zararda muhasebeleştirilmelidir. 

Ör 33 Bir işletme 31 Aralık 20X4 tarihinde karton kutu üretim makinesini defter değeri 

12.000PB iken üretimden çıkarmıştır. Fakat, işletme karton kutuya yönelik talebin 

öngörülebilir gelecekte artmasını beklediği için, makineyi elden çıkarmamıştır. İşletme 

makinenin geri kazanılabilir tutarını 8.000PB, kalıntı değeri 5.000PB ve kalan yararlı 

ömrünü 10 yıl olarak tahmin etmiştir. 


22


Büyük karton kutu üreticilerinin faaliyet gösterdiği bir ülkenin hükümeti ülkenin karton 

kutu imalat sanayinin kârlılığını korumak için önemli sübvansiyonlar verileceğini 

duyurmuştur. Sonuç olarak, 30 Haziran 20X6 tarihinde yönetim piyasa koşullarının 

işletmenin karton kutu imalatına başlayabileceği seviyeye kadar iyileşmesine ilişkin 

beklentisini terk etmiştir. Bu nedenle yönetim karton kutu üretim makinesini 15 Temmuz 

20X6 tarihinde, defter değeri 7.550PB iken, 5,000PB hurda değerle satmıştır. 

İşletme makinenin elden çıkarılmasından kaynaklanan 2,550PB’lik kaybı 1 Temmuz 20X6 

tarihinde (elden çıkarma tarihinde) muhasebeleştirmelidir. Kayıp (2,550PB), makinenin defter 

değerinin (7,550PB) elden çıkarılmasından elde edilen tahsilatı (5,000PB) aşan tutardır. 

Notlar: 

•• 

•• 

•• 

Makine 31 Aralık 20X4 tarihinde değer düşüklüğüne uğramış; dolayısıyla makinenin 

defter değeri 4.000PB azalarak 8.000PB’ye düşmüştür. 4.000PB’lik değer düşüklüğü 

zararı 31 Aralık 20X4 tarihinde kâr veya zararda muhasebeleştirilmiştir. 

Daha sonraki her raporlama tarihinde (yani işletmenin aradönem finansal tablo 

hazırlamadığı varsayıldığında 31 Aralık 20X5 tarihinde) işletme, değer düşüklüğü 

testi yapılıp yapılmamasını değerlendirecektir (bakınız: Bölüm 27 Varlıklarda Değer 

Düşüklüğü). 

31 Aralık 20X5 tarihinde daha fazla değer düşüklüğü olmayacağı varsayıldığında, 

450PB’lik amortisman 1 Ocak 20X5 tarihinden 30 Temmuz 20X6 tarihine kadar kâr veya 

zarara yansıtılmış olacaktır (yani 1 Ocak 20X5 tarihindeki defter değeri 8.000PB eksi 

kalıntı değer 5.000PB = amortismana tabi tutar 3.000PB. 3.000PB ÷ kalan yararlı ömür = 

yıllık amortisman 300PB × 18/12 ay = 18 ylık amortisman 450PB). 

17.29 Bir maddi duran varlığın elden çıkarma tarihinin belirlenmesinde, Bölüm 23: Hasılat’ta 

yer alan malların satışından sağlanan hasılatın muhasebeleştirilmesine ilişkin kriterler 

uygulanır. Satış ve geri kiralama işlemi yoluyla elden çıkarmalarda Bölüm 20 hükümleri 

uygulanır. 

Örnek – elden çıkarma tarihi 

Ör 34 Bir işletme bir makineyi 8 Ağustos 20X5 tarihinde vadeli olarak 40.000PB’ye satmıştır. 

Alıcı makineyi hemen teslim almıştır. Fakat işletme ödemeninin güvence altına 

alınabilmesi için alıcı satış bedelini ödeyene kadar makinenin kanuni mülkiyetini elinde 

tutmaktadır. Kanuni mülkiyetin elde tutulması alıcının makineyi kullanması üzerinde 

herhangi bir kısıtlama getirmemektedir. Alıcı 8 Eylül’de borcun tamamını ödemiş ve 

kanuni mülkiyet derhal alıcıya geçmiştir. 

İşletme makineyi 8 Ağustos 20X5 tarihinde (makine sahipliğiyle ilgili önemli risk ve 

getirilerin büyük ölçüde alıcıya geçtiği tarihte) finansal durum tablosu dışı bırakmalıdır 

(bakınız: 23.10(a) paragrafı). Tutar sabit (40.000PB) ve tutarın işletmeye geçmesi muhtemeldir 


23


(bakınız: 23.10(c) ve (d) paragrafı). Ödemenin güvence altına alınması için kanuni mülkiyetin 

elde tutulması kendi başına sürekli bir yönetim etkinliğinin veya kontrolün sürdürüldüğü 

anlamına gelmez (bakınız: 23.10(a) paragrafı). Satış işlemine ilişkin gerçekleşecek ek bir 

maliyet bulunmamaktadır (bakınız: 23.10(e) paragrafı). 

17.30 Bir maddi duran varlık kaleminin finansal durum tablosu dışı bırakılmasından doğan 

kazanç ya da kayıp; varsa varlıkların elden çıkarılmasından kaynaklanan net tahsilat ile 

varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir. 

Örnek – finansal durum tablo dışı bırakmadan doğan kazanç ya da 

kayıp 

Ör 35 1 Kasım 20X5 tarihinde bir işletme kullandığı ve defter değeri 2.000.000PB olan bir 

binayı 3.500.000PB’ye satmıştır. Emlak acentesi satıştan elde edilen tutarın %10’unu 

satış komisyonu olarak kesmiştir. Satıştan kaynaklanan yasal ücretler toplamı ise 

10.000PB’dir. 

İşletme binanın elden çıkarılmasından kaynaklanan 1.140.000PB’lik kazancı 1 Kasım 20X5 

tarihinde kâr veya zararda muhasebeleştirmelidir. 

Hesaplama: 3.500.000PB satış fiyatı eksi 350.000PB acentenin komisyonu eksi 10.000PB 

yasal ücretler = 3.140.000PB ne tahsilat. 

3.140.000PB net tahsilat eksi 2.000.000PB defter değeri = 1.140.000PB binanın elden 

çıkarılmasınan doğan kazanç. 

Açıklamalar 

17.31 Paragraf 4.11(a) uyarınca sınıflandırılan her bir maddi duran varlık grubu için 

aşağıdakiler açıklanır: 

(a) Brüt defter değerinin belirlenmesine ilişkin ölçüm esasları. 

(b) Kullanılan amortisman yöntemleri. 

(c) Faydalı ömürler veya kullanılan amortisman oranları. 

(d) Dönem başı ve sonundaki brüt defter değeri ile birikmiş amortisman tutarı 

(birikmiş değer düşüklüğü zararlarıyla birleştirilmiş olarak). 

(e) Defter değerinin dönem başı ve sonundaki, aşağıdakileri ayrı ayrı gösteren 

mutabakatı: 

(i) Eklemeler. 

(ii) Elden çıkarmalar. 


24


(iii) İşletme birleşmeleri yoluyla iktisap edilenler. 

(iv) Gerçeğe uygun değerin güvenilir bir şekilde ölçümü mümkün olduğunda yatırım 

amaçlı gayrimenkullere yapılan transferler (bakınız: paragraf 16.8). 

(v) 

Bölüm 27 uyarınca kâr veya zararda muhasebeleştirilen veya iptal edilen değer 

düşüklüğü zararları. 

(vi) Amortisman. 

(vii) Diğer değişiklikler. 

Bu mutabakatın önceki dönemler için sunulması gerekli değildir. 

Notlar 

4.11 (a) paragrafı uyarınca bir işletme maddi duran varlıkların işletmenin durumuna uygun 

olarak sınıflanan alt kalemlerini açıklamalıdır. Varlıklar sınıfı, benzer özellikteki ve işletme 

faaliyetlerindeki benzer kullanımlı aktiflerin gruplandırılmasıdır (bakınız: Sözlük). Aşağıda yer 

alanlar maddi duran varlıklarda farklı sınıflara örnek olarak verilebilir: 

(a) arazi ve arsalar, 

(b) arsa ve binalar, 

(c) makineler, 

(d) gemiler, 

(e) uçaklar, 

(f) taşıtlar, 

(g) demirbaşlar, 

(h) ofis donanımları ve 

(i) gerçeğe uygun değeri aşırı maliyete veya çabaya katlanmadan güvenilir bir şekilde 

ölçülemeyen yatırım amaçlı gayrimenkuller 

Örnek – açıklamalar 

Ör 36 Bir işletme her bir maddi duran varlık grubuna ilişkin açıklamayı aşağıda yer aldığı gibi 

sunmaktadır: 

Dipnot 1 Muhasebe politikaları 

Maddi duran varlıklar 


25


Maddi duran varlık kalemleri maliyetlerinden birikmiş amortisman ile birikmiş değer 

düşüklüğü zararları indirildikten sonraki tutar üzerinden ölçülmektedir. Amortisman, 

doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak, varlıkların tahmin edilen yararlı ömürleri boyunca 

maliyet değerlerinden kalıntı değerleri düşülmüş tutarlar sistematik olarak dağıtılarak 

giderleştirilmektedir. Arazi ve arsalar sonsuz bir yararlı ömre sahiptir ve bu yüzden 

amortismana tabi tutulmamaktadır. Diğer maddi duran varlık kalemlerinin tahmin edilen 

yararlı ömürleri: 

• Binalar 

• Makineler 

• Ofis donanımları 

60 yıl 

10 yıl 

3 yıl 

Not 4 Maddi duran varlıklar 

Boş arazi 

ve arsalar 

Arsa ve 

binalar 

Makineler 

Ofis 

donanımları 

Toplam 

1000PB 1000PB 1000PB 1000PB 1000PB 

Maliyet 1,100 10,000 13,000 4,400 28,500 

Birikmiş amortisman (4,133) (3,200) (2,300) (9,633) 

1 Ocak 20X2 

1,100 5,867 9,800 2,100 18,867 

tarihindeki defter 

değeri 

Yapılan ilaveler 2,000 1,000 3,000 

İşletme birleşmesinde elde 

edilenler 

5,000 4,000 2,000 11,000 

Elden çıkarmalar (1,400) (a) (1,200) (c) (300) (e) (2,900) 

Amortisman (243) (1,700) (2,250) (4,193) 

Değer düşüklüğü (600) (600) 

Yurtdışındaki işletmenin 

finansal tablolarından 

dönüştürülmesi sonucu 

ortaya çıkan kur farkları 

31 Aralık 20X2 

tarihindeki defter değeri 

(200) 

900 9,224 12,300 2,550 24,974 

Maliyet 900 13,000 (b) 16,000 (d) 6,400 (f) 36,300 

Birikmiş amortisman (3,776) (b) (3,700) (d) (3,850) (f) (11,326) 


26


Not: bu hesaplamalar sadece çalışmalara örnek olarak verilmiş olup finansal tablolardaki 

gerçek açıklamaların bir parçasını oluşturmamaktadır. 

Hesaplamalar (1,000PB üzerinden) 

(a) 

2,000PB maliyet eksi 600PB birikmiş amortisman. 

(b) 

(c) 

10,000PB + 5,000PB – 2,000PB (a) ve 4,133PB + 243PB – 600PB (a) 

3,000PB maliyet – 1,800PB birikmiş amortisman 

(d) 

13,000PB + 2,000PB + 4,000PB – 3,000PB (c) ve 3,200PB + 1,700PB + 600PB – 

1,800PB 

(e) 

(f) 

1,000PB maliyet – 700PB birikmiş amortisman 

4,400PB + 1,000PB + 2,000PB – 1,000PB (f) ve 2,300PB + 2,250PB – 700PB (e) 

17.32 Aşağıdakiler de ayrıca açıklanır: 

(a) Borçlar için teminat olarak gösterilen veya işletmenin üzerinde kısıtlı hak sahibi 

olduğu maddi duran varlıkların varlığı ile defter değerleri. 

(b) Maddi duran varlıkları edinmek için yapılan sözleşmeye bağlanmış taahhütlerin 

tutarı. 

Örnek 

Ör 37 Bir işletme maddi duran varlıklarla ilgili diğer açıklamaları aşağıda yer aldığı gibi 

gösterebilmektedir: 

Dipnot 3 Vergi öncesi kâr 

Aşağıda yer alan kalemler vergi öncesi kârın belirlenmesinde gider (gelir) olarak 

muhasebeleştirilmiştir. 

20X2 

Selde yıkılan fabrikaya ilişkin sigortadan alınan tutar (2,000,000) 

Fabrikanın değer düşüklüğü (1,000,000) 

PB 

20X1 

Maddi duran varlığın amortismanı 4,250,000 4,500,000 

Maddi duran varlığın elden çıkarılmasından doğan kazanç (50,000) (400,000) 

PB 


27


Dipnot 4 Maddi Duran Varlıklar 

B İşletmesinden sağlanan 100,000PB’lik bir kredi için işletmenin gayrimenkulu 31 Aralık 

20X2 tarihinde teminat olarak gösterilmiştir. Söz konusu teminat 31 Aralık 20X1 tarihinde 

geçerli olmuştur. 

İşletme 31 Aralık 20X2 tarihinde A İşletmesi ile işletme için bir iş hanı inşa etmesi için 

sözleşme yapmıştır. 1,000,000PB sabit fiyatlı sözleşmeye göre inşaatın 30 Haziran 20X4 

tarhinde başlaması ve 30 Haziran 20X5 tarihinde tamamlanması gerekmektedir. 31 Aralık 

20X1 tarihinde işletmenin maddi duran varlığın edinimine ilişkin herhangi bir taahhüdü 

bulunmamaktadır. 


28


ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELER 

IFRS for SMEs hükümlerinin, işlemlere ve olaylara uygulanması aşamasında genellikle 

değerlendirme yapılması gerekmektedir. Önemli değerlendirmeler ve tahmin belirsizliğine ilişkin 

ana kaynaklar hakkında bilgiler, bir işletmenin finansal durumu, finansal performansı ve nakit 

akışları konusunda değerlendirme yapılırken faydalı olmaktadır. Sonuç olarak, paragraf 8.6 uyarınca, 

işletme, muhasebe politikalarının uygulanmasında işletme yönetimince yapılan ve finansal tablolara 

yansıtılan tutarlar üzerinde en çok etkiye sahip olan değerlendirmeleri kamuoyuna açıklamalıdır. İlave 

olarak, paragraf 8.7 uyarınca, dipnotlarda, izleyen hesap dönemi içerisinde varlık ve borçların defter 

değerlerinde önemli düzeltmeler yapılmasını gerektirebilecek geleceğe yönelik temel varsayımlara 

ve raporlama tarihi itibarıyla tahminlerde mevcut olan belirsizliğin diğer temel kaynaklarına yönelik 

açıklama yapılır. 

IFRS for SMEs’in diğer bölümleri, bazı değerlendirmelere ve tahmin belirsizliğine ilişkin 

bilgilerin açıklanmasını gerektirmektedir. 

Sınıflandırma 

Maddi duran varlıklar mal veya hizmet üretimi veya arzında kullanılmak, (yatırım amaçlı gayrimenkul 

olmadığı sürece)başkalarına kiraya verilmek veya idari amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere elde 

tutulan fiziki varlıklardır. Ayrıca bu fiziki varlıkların birden fazla dönemde kullanımı öngörülmektedir. 

Çoğu durumda bir gayrimenkulun maddi duran varlık olduğunu belirlemek zor değildir. Ancak bazı 

gayrimenkul kalemlerini sınıflandırmak için önemli değerlendirmelerin yapılması gerekmektedir. 

Örneğin: 

• 

• 

Bazı gayrimenkuller, bir kısmı ile kira veya sermaye kazancı elde etme amacıyla ve diğer 

kısmını mal veya hizmet üretimi ya da arzı ile idari hizmetler çerçevesinde kullanma amacıyla 

elde tutulmaktadır. Söz konusu kısımların ayrı olarak satılabilmesi (ya da bir finansal 

kiralama sözleşmesine göre ayrı olarak kiralama verilebilmesi) durumunda bu kısımların 

muhasebeleştirmesi ayrı olarak yapılır. Bu kısımların ayrı olarak satılamaması durumunda 

ve önemsiz bir kısmının mal veya hizmet üretimi ya da arzı ile idari hizmetler çerçevesinde 

kullanma amacıyla elde tutulması şartıyla bu gayrimenkul yatırım amaçlı gayrimenkul olarak 

nitelendirilir. 

Bazı durumlarda, bir işletme elinde tuttuğu gayrimenkulun kiracılarına güvenlik ve bakım 

hizmeti gibi yan hizmetler sunmaktadır. Yan hizmetlerin bir gayrimenkulun yatırım amaçlı 

gayrimenkul olarak nitelendirilmesine neden olacak kadar önemli olup olmadığına karar 

vermek zor olabilmektedir. Birçok durumda güvenlik ve bakım hizmetleri önemsiz olmakta 

dolayısıyla bina yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılmaktadır. Ancak bazı şirketler 

(örneğin, oteller) bilgi teknoloji sistemleri ve yönetim hizmetleri gibi çok çeşitli hizmetlerin 

dahil olduğu tam eşyalı ofisler kiraya vermektedir. Bu tür anlaşmalar bir hizmetin sağlanması 

şeklinde olmakta ve sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul olarak sınıflandırılmakta ve Bölüm 

17 Maddi Duran Varlıklar uyarınca muhasebeleştirilmektedir. Bu gibi hizmetlerin önemsiz 

nitelikte olup olmadığını değerlendirmenin zor olabildiği bu aşırı uçlar arasında bir çok örnek yer 

alabilmektedir. 


29


Bir gayrimenkulun yatırım amaçlı gayrimenkul olarak nitelendirilip nitelendirilmyeceğine karar 

vermek için önemli değerlendirmenin gerektiği durumda işletme bu değerlendirmeye ilişkin bir 

kriter geliştirmeli böylece yatırım amaçlı gayrimenkul tanımına uygun olarak tutarlı bir şekilde bu 

değerlendirmeyi yürütebilmelidir. 

İşletme, yatırım amaçlı bir gayrimenkulun gerçeğe uygun değerini aşırı maliyete veya çabaya 

katlanmadan güvenilir bir şekilde ölçebildiğinde, ilk muhasebeleştirmeden sonra yatırım amaçlı 

gayrimenkulu gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçer. Aksi durumda yatırım amaçlı gayrimenkul ilk 

muhasebeleştirmeden sonra Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar uyarınca maliyet-amortisman-değer 

düşüklüğü yöntemi kullanılarak ölçülür. İşletme yönetimi yatırım amaçlı gayrimenkulun gerçeğe 

uygun değerinin aşırı maliyete veya çabaya katlanmadan güvenilir bir şekilde ölçülüp ölçülemediğinin 

belirlenmesinde muhakeme yürütmelidir. Bölüm 11 Temel Finansal Araçlar’ın 11.27-11.32 

paragraflarında gerçeğe uygun değerin belirlenmesine yol gösterici hükümler yer almaktadır. 

Maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesi ve raporlanması için kalemlerin işletmeye uygun 

olan sınıflara ayrılması gerekmektedir (bakınız: 17.31 paragrafıBir varlık sınıfı, benzer nitelik ve 

kullanıma sahip varlık grubudur (bakınız: Sözlük). Ancak bazı kalemlerin sınıflandırması için önemli 

değerlendirmelerin yapılması gerekmektedir. 

Örnek 

Bir işletme aşağıda yer alan maddi duran varlık kalemlerine sahiptir: 

•• 

•• 

•• 

•• 

•• 

•• 

•• 

•• 

•• 

Gayrimenkul A: Üzerinde genel müdürlük binasının inşa etmeyi amaçladığı boş bir parsel arsa; 

Gayrimenkul B: Arazi dolgusunda kullanılan bir parsel arsa; 

Gayrimenkul C: Üzerinde mevcut genel müdürlüğün bulunduğu bir parsel arsa; 

Gayrimenkul D: Üzerinde doğrudan satış ofislerinin bulunduğu bir parsel arsa; 

Gayrimenkul E1-E10: On ayrı perakende satış yeri ve üzerinde bulundukları arsa; 

Malzeme A: Perakende satış yerlerindeki nokta satış bilgisayar sistemleri ile bütünleşik, genel 

müdürlük ve doğrudan satış ofislerindeki bilgisayar sistemleri; 

Malzeme B: Her perakende satış yerindeki satış noktası bilgisayar sistemleri; 

Genel müdürlük ve satış ofislerindeki demirbaşlar; 

Perakende satış yerlerindeki satışla ilgili demirbaşlar. 

İşletmenin tek yatırım amaçlı gayrimenkulu, sermaye kazancı elde etmek için elde tutulan boş bir 

parsel arsa olan Gayrimenkul F’dir. Parsel arsanın gerçeğe uygun değeri aşırı maliyete veya çabaya 

katlanmadan güvenilir bir şekilde ölçülememektedir. 

İşletme kaç tane maddi duran varlık sınıfı açıklamalıdır? 


30


Bu soruya cevap vermek için işletme muhakeme yürütmelidir. 

Bir varlık sınıfı, işletmenin faaliyetlerinde benzer kullanım ve niteliğe sahip varlık grubu olarak 

tanımlanmaktadır. 

Üzerinde bir binanın olmadığı bir arsanın niteliği üzerinde bir binanın bulunduğu arsanın niteliğinden 

farklıdır. 

Sonuç olarak üzerinde bir binanın bulunmadığı arsa, arsa ve binalardan ayrı bir varlık sınıfıdır. Ayrıca 

arazi dolgusunda kullanılan alanın niteliği ve kullanımı boş bir arsanınkinden farklıdır. Gayrimenkul 

A ve Gayrimenkul F’nin nitelikleri muhtemelen aynı olmasına rağmen yatırım amaçlı gayrimenkul 

için arsanın kullanımı ayrı bir maddi duran varlık sınıfı olarak açıklanacak kadar farklıdır. İşletmenin 

perakende satış yerlerinin kullanım ve nitelik bakımından ofislerin bulunduğu binalardan ayrı bir 

arsa ve bina sınıfı olarak değerlendirilecek kadar farklı olup olmadığını belirlemek için muhakeme 

yürütülmesi gerekir. 

Bilgisayar sistemi kuruluş genelinde bütünleşiktir ve muhtemelen ayrı bir varlık sınıfı olarak 

sınıflandırılacaktır. 

Yönetim amaçları çerçevesinde kullanılan demirbaşlar, perakende satış yerlerindeki satışla ilgili 

demirbaşlardan iki ayrı varlık grubunda sınıflandırılacak kadar farklıdır. 

Ölçüm 

Bir işletme, maddi duran varlığı ilk muhasebeleştirmede maliyet bedeli ile ölçmelidir. 

İlk muhasebeleştirmede bir maddi duran varlık kaleminin maliyet bedelinin ölçülmesinde aşağıda yer 

alan husulara ilişkin önemli bir muhakeme yapılır: 

•• 

•• 

•• 

Varlığa ilişkin ödemenin normal kredi şartlarının ötesine ertelenmesi durumunda – varlığın 

maliyetine dahil edilecek gelecekteki tüm ödemelerin bugünkü değerine ulaşmada kullanılacak 

iskonto oranının belirlenmesi. 

Varlığın parasal olmayan bir varlık karşılığında elde edilmesi durumunda – parasal olmayan 

varlığın gerçeğe uygun değerininin tahmini. 

Mevcut olması durumunda – varlık elde edildiğinde yerine getirilmesi bir yükümlülük olarak 

varlığın sökülmesi ve taşınması ile varlığın bulunduğu alanın restorasyonuna ilişkin maliyetin 

tahmini. 

Tüm maddi duran varlık kalemleri ilk muhasebeleştirmeden sonra birikmiş amortismanı ve değer 

düşüklüğü zararları düşülmüş maliyeti üzerinden ölçülmelidir. Maddi duran varlıkların amortismanının 

muhasebeleştirilmesinde aşağıda yer alan hususlara ilişkin önemli bir muhakeme yapılır: 

•• 

Bir maddi duran varlık kalemi nedeniyle ilk muhasebeleştirilen tutarın 17.16 paragrafına uygun 

olarak kalemin ayrı olarak amortismana tabi tutulması gereken önemli parçalarına dağıtılması; 


31


•• 

•• 

•• 

Bir maddi duran varlık kaleminin (ya da önemli parçasnın) yararlı ömrünün tahmini; 

Maddi duran varlığın (ya da önemli parçasnın) kalıntı değerinin tahmini ve 

Maddi duran varlığın (ya da önemli parçasının) gelecekteki ekonomik yararlarının işletme 

tarafından beklenen tüketim modelini yansıtacak bir amortisman yönteminin belirlenmesi. 

Maddi duran varlığın değer düşüklüğünün muhasebeleştirilmesinde aşağıda yar alan hususlara ilişkin 

önemli bir muhakeme yapılır: 

•• 

•• 

Maddi duran varlık kaleminin değer düşüklüğüne uğradığına dair herhangi bir göstergenin 

mevcut olup olmadığının değerlendirilmesi ve 

Maddi duran varlık kaleminin değer düşüklüğüne uğradığına dair herhangi bir göstergenin 

mevcut olması durumunda – maddi duran varlığın geri kazanılabilir tutarının belirlenmesi. 


32


TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMA 

9 Temmuz 2009 tarihi itibarıyla tam set IFRS’ler (bakınız: IAS 16 Maddi Duran Varlıklar Standardı) 

ile IFRS for SMEs (bakınız: Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar) uyarınca maddi duran varlıkların 

muhasebesi ve raporlanmasına ilişkin hükümlerde farklılıklar bulunmaktadır. Bu farkılıklardan yüksek 

seviyede olanları aşağıda genel itibariyle yer almaktadır: 

•• 

IFRS for SMEs basit bir dille tasarlanmış ve ilkelerin nasıl uygulanacağına dair daha az yol 

gösterici hüküm içermektedir. 

•• 

•• 

Tam set IFRS ilk muhasebeleştirmeden sonra maddi duran varlıkların ölçümüne ilişkin yeniden 

değerleme modelini kullanma seçeneğine izin verirken, IFRS for SMEs izin vermemektedir. 

Tam set IFRS maddi duran varlıkların kalıntı değeri, yararlı ömrü ve amortisman yöntemine 

ilişkin yıllık gözden geçirmeyi zorunlu tutmaktadır. IFRS for SMEs ise yalnızca son yıllık 

raporlama tarihinden itibaren önemli değişikliklerin olduğuna dair bir göstergenin varlığı halinde 

gözden geçirmeyi zorunlu tutmaktadır. 

•• 

Değer düşüklüğü testiyle ilgili farklılıklar için Module 27 Varlıklarda Değer Düşüklüğü’ne 

bakınız. 


33


BİLGİNİZİ TEST EDİN 

Aşağıda yer alan soruları cevaplandırarak, IFRS for SMEs’i uygulamayı amaçlayan işletmelerin 

özellikleri hakkındaki bilginizi ölçün. 

Testi tamamladığınızda bu testte aşağıda açıklanan cevaplarla kendi cevaplarınızı kontrol ediniz. 

Tüm tutarların önemli olduğunu varsayınız. 

En doğru cevabın yanındaki kutucuğu işaretleyiniz. 

Soru 1 

Maddi duran varlıklar .... şeklinde tanımlanmıştır: 

(a) 

(b) 

(c) 

normal faaliyet akışı içinde satılmak üzere elde tutulan fiziki varlıklar. 

sermaye kazancı veya kira geliri ya da her ikisini birden elde etmek için elde tutulan fiziki 

varlıklar. 

mal veya hizmet üretimi veya arzında kullanılmak, başkalarına kiraya verilmek veya idari 

amaçlar çerçevesinde kullanılmak üzere elde tutulan ve birden fazla dönemde kullanımı 

öngörülen fiziki varlıklar. 

Soru 2 

Bir işletme sahip olduğu bir binada yatak ve kahvaltı hizmeti sunmaktadır. İşletme misafirlerine ayrıca 

oda hizmeti, uydu televizyonu ve geniş bantlı internet erişimi dahil diğer hizmetleri sunmaktadır. 

Günlük oda ücreti tüm bu hizmetleri içermektedir. İşletme ayrıca talep üzerine misafirleri için 

çevredeki bölgeye turlar düzenlemektedir. Tur hizmetleri ayrıca ücrete tabidir. 

İşletme binayı aşağıdakilerden hangisi gibi muhasebeleştirmelidir? 

(a) 

(b) 

(c) 

maddi duran varlık, 

yatırım amaçlı gayrimenkul, 

stok. 


34


Soru 3 

Bir işletme maddi duran varlıklarını ilk muhasebeleştirmeden sonra aşağıdakilerden hangisi ile izler? 

(a) 

(b) 

(c) 

(d) 

maliyet. 

maliyetinden birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten 

sonraki tutar. 

maliyetinden birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten ve 

maliyetine günlük hizmetlerine ilişkin maliyetler eklendikten sonraki tutar. 

maliyetine günlük hizmetlere ilişkin maliyetler eklendikten sonraki tutar. 

Soru 4 

Bir işletme havacılık hizmeti icra etmektedir. İşletmenin tek maddi duran varlığı 10.400.000PB ile 

edinilen uçaktır. Uçağın maliyeti, ana parçaları olan jet motoruna (%60), gövdeye (%20) ve uçak 

malzemeleri (%10) ile demirbaşlarına (%10) dağıtılmaktadır. 

Bir uçağın çalışma durumu her üç yılda bir havacılık idaresi tarafından kontrol edilmektedir. Her bir 

kontrol 400.000PB maliyetindedir. Jet uçak işletmeye tesliminden önce üreticinin giderlerine dahil 

edilmek üzere kontrol edilmiştir. 

Havacılık düzenlemelerine göre 2.000.000 hava milinden sonra jet motorunun yenilenmesi 

gerekmektedir. Yönetim, bu düzenleme nedeniyle gerekli olması durumunda uçağa yeni bir motor 

monte etmeyi öngörmektedir. Bu yenilemeyle uçağın yaklaşık 10 yıl daha kullanılabilir olmasını ve 

sonrasında uçağı hurdaya ayırmayı öngörmektedir. 

Yönetim, uçağın gövdesini veya uçak malzemelerini yenilemeyi düşünmemektedir. Ancak yönetim 

demirbaşların yararlı ömrünü beş yıl olarak değerlendirmektedir. Söz konusu sürenin sonunda 

demirbaşları yenilemeyi ve eskileri hurdaya ayırmayı düşünmektedir. 

İşletmenin ayrı olarak amortismana tabi tutması gerektiği uçağın ana parçalarından her birinin maliyeti 

nedir? 

(a) 

(b) 

(c) 

Jet motoru 6.240.000PB, gövde 2.080.000PB, uçak malzemeleri 1.040.000PB ve 

demirbaşlar 1.040.000PB. 

Jet uçak 10.400,000PB. 

Jet motoru 6.000.000PB, gövde ve malzeme 3.000.000PB, demirbaşlar 1.000.000PB ve 

uçak kontrolü 400.000PB. 


35


Soru 5 

Durum, Soru 4’teki ile aynıdır. 

Uçağın ana parçalarına ilişkin amortismanın hesaplanmasında kullanılacak en uygun amortisman 

yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? 

(a) uçağın tüm parçaları için doğrusal yöntem. 

(b) jet motorları için uçulan hava miline bağlı olan üretim miktarı yöntemi, uçağın diğer 

parçalarının tümü için doğrusal yöntem. 

(c) uçağın tüm parçaları için uçulan hava miline bağlı olan üretim miktarı yöntemi. 

(d) uçağın tüm parçaları için azalan bakiyeler yöntemi. 

Soru 6 

Bir bağlı ortaklık ana ortaklığından faaliyet kiralaması yoluyla kira geliri elde etmek için bir binayı 

muhafaza etmektedir. Ana ortaklık kiralanan bu binada ürünlerini imal etmektedir. Binanın gerçeğe 

uygun değeri aşırı maliyet ve çabaya katlanmaksızın güvenilir bir şekilde ölçülebilmektedir. 

Bina nasıl muhasebeleştirilmelidir? 

(a) 

(b) 

(c) 

(d) 

bağlı ortaklık tarafından yatırım amaçlı gayrimenkul; grup tarafından yatırım amaçlı 

gayrimenkul olarak. 

bağlı ortaklık ve grup tarafından maddi duran varlık olarak. 

bağlı ortaklık ve grup tarafından yatırım amaçlı gayrimenkul olarak. 

bağlı ortaklık tarafından yatırım amaçlı gayrimenkul; grup tarafından maddi duran varlık 

olarak. 

Soru 7 

İşletme bir binayı 1 Ocak 20X1 tarihinde 5.000PB’lik iade edilmeyen alış vergileri dâhil olmak üzere 

95.000PB’ye edinmiştir. Alış sözleşmesi ödemenin tümünün (alış vergilerine ilişkin ödeme dâhil) 

31 Aralık 20X1 tarihinde yapılmasını öngörmektedir. Binanın ediniminde gerçekleşen 2.000PB’lik 

kanuni harç tutarı 1 Ocak 20X1 tarihinde ödenmiştir. 

Bina idari personelin kullanımına tahsis edilmiştir. 

Uygun iskonto oranı yıllık %10’dur. 

Binanın başlangıç maliyeti nedir? 

(a) 102.000PB 

(b) 97.000PB 

(c) 88.364PB 

(d) 107.000PB 


36


Soru 8 

Bir bina 1 Ocak 20X1 tarihinde 100.000PB’ye edinilmiştir. 31 Aralık 20X1 tarihinde işletme yönetimi: 

•• 

•• 

•• 

•• 

binanın yararlı ömrünü edinim tarihinden itibaren 40 yıl olarak, 

binanın kalıntı değerini 20.000PB olarak, 

işletmenin binanın gelecekteki ekonomik faydalarını edinim tarihinden itibaren 40 yılda eşit 

olarak tüketeceğini ve 

binanın gerçeğe uygun değerini 130,000PB olarak öngörmektedir. 

Bina işletmenin satış personeline tahsis edilmiştir. 

İşletme, binanın defter değerini 31 Aralık 20X1 tarihinde hangi tutar üzerinden ölçmelidir? 

(a) 100.000PB 

(b) 98.000PB 

(c) 130.000PB 

(d) 127.250PB 

Soru 9 

Soru 8’de belirtilen gayrimenkul 31 Aralık 20X2 tarihinde aşağıdaki şekilde yeniden 

değerlendirilmiştir: 

•• 

•• 

•• 

•• 

binanın yararlı ömrünü edinim tarihinden itibaren 60 yıl olarak, 

binanın kalıntı değerini 10.000PB olarak, 

binanın gelecekteki ekonomik faydalarının edinim tarihinden itibaren 60 yılda eşit olarak elde 

edileceği ve 

binanın gerçeğe uygun değerini 160.000PB olarak. 

İşletme, binanın defter değerini 31 Aralık 20X2 tarihinde hangi tutar üzerinden ölçmelidir? 

(a) 96.508PB 

(b) 96.000PB 

(c) 160.000PB 

(d) 125.263PB 


37


Soru 10 

Bir arsa 1 Ocak 20X1 tarihinde belirlenmeyen bir amaçla edinilmiştir. İşletme 1 Ocak 20X4 tarihinde 

genel müdürlük olarak kullanmak için arsa üzerinde bir bina inşa etmeye başlamıştır. İşletmenin idari 

personeli 1 Ocak 20X8 tarihinde binadan çıkmış ve yeni edinilen emlağa yerleşmiştir. Bina üçüncü bir 

kişiye faaliyet kiralaması olarak hemen kiraya verilmiştir. İşletme, 31 Aralık 20X9 tarihinde kiracının 

işletmeden binayı satın almak için yapmış olduğu teklifi hemen kabul etmiştir. 

Binanın gerçeğe uygun değeri aşırı maliyete ve çabaya katlanmaksızın güvenilir bir şekilde 

belirlenebilmektedir. 

İşletme binayı nasıl muhasebeleştirmelidir? 

(a) edinim tarihinden (1 Ocak 20X1 tarihinden) elden çıkarma tarihine (31 Aralık 20X9 

tarihine) kadar yatırım amaçlı gayrimenkul olarak. 

(b) 20X1-20X3 yılları süresince yatırım amaçlı gayrimenkul; 20X4-20X9 yılları süresince 

maddi duran varlık olarak. 

(c) 20X1-20X3 ile 20X8-20X9 yılları süresince yatırım amaçlı gayrimenkul; 20X4-20X7 

yılları süresince maddi duran varlık olarak. 

(d) 20X1-20X7 yılları süresince maddi duran varlık ve 20X8-20X9 yılları süresince yatırım 

amaçlı gayrimenkul olarak. 


38


Cevaplar 

S1 (c) bakınız: paragraf 17.2. 

S2 (a) nedeni: pasif bir yatırımdan ziyade nakit akışları ile tümleşik aktif bir iş faaliyetinin bir 

parçasını oluşturması (bakınız: 16.2 (a) ve 17.2(a) paragrafları). 

S3 (b) bakınız: paragraf 17.15. 

S4 (c) bakınız: 17.7 ve 17.16 paragrafları. 

Hesaplama - teslimden önce yaptırılan kontrolün maliyeti hariç tutulduğunda maliyet = 

10,000,000PB. Dağıtım: jet motora %60, gövde ve malzemeye %30, demirbaşlara %10. 

S5 (b) bakınız: paragraf 17.22 

S6 (d) bakınız: 9.2 ve 16.2 paragrafları 

S7 (c) hesaplama—(iade edilebilir vergiler hariç alış fiyatı 95,000PB) ÷ 1.1 = alış fiyatının bugünkü 

değeri 86,364PB + 2,000PB doğrudan maliyetler (kanuni harçlar) = 88,364PB 

S8 (b) hesaplama—maliyet 100,000PB eksi birikmiş amortisman (amortismana tabi tutar 80,000PB 

÷ yararlı ömür 40 yıl × kullanım süresi 1 yıl) = 98,000PB 

S9 (a) hesaplama—maliyet 100,000PB eksi [raporlama dönemi başındaki birikmiş amortisman 

2,000PB + (amortismana tabi tutarın bakiyesi 88,000PB ÷ kalan yararlı ömür 59 yıl × cari 

raporlama döneminin başından itibaren kullanım süresi 1 yıl) = birikmiş amortisman 3,492PB] = 

96,508PB 

S10 (c) bakınız: 16.2, 16.9 ve 17.2 paragrafları 


39


BİLGİNİZİ UYGULAYIN 

IFRS for SMEs’e uygun olarak aşağıda yer alan olay çalışmaları çözerek maddi duran varlıklar 

hükümlerine ilişkin bilgilerinizi uygulayınız. 

Bu olay çalışmayı tamamladığınızda cevaplarınızı bu testin sonunda yer alan cevaplarla karşılaştırınız. 


Kobi A bir yönetim binasını ve üzerine inşa edileceği arsayı edinirken aşağıda yer alan harcamaları 

yapmıştır (ve ödemiştir): 

Tarih PB Ek bilgi 

1 Ocak 20X1 200,000,000 Fiyatın yüzde 20’si arsaya ilişkindir. 

1 Ocak 20X1 20,000,000 İade edilmeyen vergiler (alış fiyatına 200,000,000PB dahil edilmeyen) 

1 Ocak 20X1 1,000,000 Edinmeyle doğrudan ilişkili kanuni harçlar 

1 Ocak 20X1 10,000 

30 Haziran 20X1 20,000 

20X1 yılı boyunca 120,000 

30 Haziran 20X1’de sona eren altı aylık döneme ilişkin önceki sahibi 

tarafından peşin ödenen yerel yönetim emlak vergisinin (iade alınamayan) 

karşılanması 

30 Haziran 20X2 tarihinde sona eren yıl için iade edilmeyen yerel 

yönetim emlak vergisi 

Yönetim ile bakım bölümü personelinin maaşı ve diğer maliyetleri 

dahil günlük servis ve bakımları. Bu maliyetler her 10 birime eşit olarak 

dağıtılmaktadır. 

KOBİ A 31 Aralık 20X1 tarihinde aşağıdaki değerlendirmeleri yapmıştır: 

•• 

•• 

•• 

•• 

Binanın yararlı ömrü: edinim tarihinden itibaren 50 yıl 

Binanın kalıntı değeri: 20,000,000PB 

İşletme, binanın gelecekteki ekonomik faydalarını edinim tarihinden itibaren 50 yılda eşit olarak 

tüketecektir. 

Bina ve arsaların satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değeri: 250,000,000PB 

KOBİ A’nın 31 Aralık 20X1 tarihinde sonra eren yıla ilişkin muhasebe kayıtlarında yer alan 

maddi duran varlıkların etkilerini kayıt altına almak için muhasebe verilerini hazırlayınız. 


40


Vaka çalışması 1’in cevabı 

1 Ocak 20X1 tarihinde 

Arsa ve binalar (maliyet) 

200,000,000PB A 

Kasa 

200,000,000PB 

Gayrimenkul ediniminin muhasebeleştirilmesi. 

Arsa ve binalar (maliyet) 

20,000,000PB A 

Kasa 

20,000,000PB 

Gayrimenkulun ediniminde ödenen devretmeye ilişkin iade edilmeyen verginin 

muhasebeleştirilmesi. 

Arsa ve binalar 

1,000,000PB A 

Kasa 

1,000,000PB 

Gayrimenkulun ediniminde ödenen iade edilmeyen kanuni maliyetlerin muhasebeleştirilmesi. 

Önceden ödenmiş giderler (varlık) 

10,000PB 

Kasa 

10,000PB 

30 Haziran 20X1’de sona eren altı aylık döneme ilişkin peşin ödenen iade edilmeyen yerel 

yönetim emlak vergisinin muhasebeleştirilmesi. 

30 Haziran 20X1 tarihinde 

Peşin ödenen giderler (varlık) 

20,000PB 

Kasa 

20,000PB 

30 Haziran 20X2 tarihinde sona eren hesap dönemi içerisinde 30 Ha ziran 20X1 tarihinde 

ödenen yerel yönetim emlak vergisinin muhasebeleştirilmesi. 

31 Aralık 20X1 tarihinde sona eren yıla ilişkin 

Kâr veya zarar (işletme giderleri) 

10,000PB 


10,000PB 

30 Haziran 20X1 tarihinde sona eren ilk altı ay için 1 Ocak 20X1 tarihinde peşin ödenen yerel 

yönetim emlak vergisinin gider olarak muhasebeleştirilmesi. 


41



10,000PB 


10,000PB 

30 Haziran 20X1 tarihinde cari raporlama döneminin son altı ayı için 1 Ocak 20X1 tarihinde 

peşin ödenen yerel yönetim emlak vergisinin muhasebeleştirilmesi.10,000PB gelecek 

raporlama döneminin ilk altı ayı ile ilgili olduğu için varlık olarak kalacaktır. 


120,000PB 

Kasa 

120,000PB 

Binanın 20X1 yılındaki günlük servis ve bakım giderlerinin muhasebeleştirilmesi. 


3,136,000 (a) 

Birikmiş amortismanlar (MDV—binalar) 3,136,000 

Binanın 20X1 yılındaki amortisman giderinin muhasebeleştirilmesi. 

Aşağıdaki hesaplamalar ve açıklayıcı notlar bu olay çalışmanın cevabının bir parçasını 

oluşturmamaktadır. 

(a) 

%80 × 221,000,000PB (b) = binaların maliyeti 176,800,000PB. [maliyet 176,800,000PB 

eksi kalıntı değer 20,000,000PB] ÷ 50 yıl (binanın gelecekteki ekonomik faydalarının 

50 yıllık yararlı ömrü boyunca eşit bir şekilde tüketildiği için) = yıllık amortisman gideri 

3,136,000PB 

(b) 

∑ A = arsa ve binaların maliyeti 221,000,000PB 

. 


42



KOBİ B’nin bir adet maddi duran varlığı vardır—idari personele tahsis edilen ofislerin bulunduğu 

ve üstüne inşa edildiği arsa. Gayrimenkulun 31 Aralık 20X1 tarihindeki defter değeri, birikmiş 

amortisman tutarı olan 1.000.000PB düşüldükten sonraki tutarı 2.000.000PB’dir. KOBİ B, binayı 

doğrusal yönteme göre 50 yıl üzerinden ve sıfır kalıntı değerle amortismana tabi tutmaktadır. Binanın 

üzerine inşa edildiği arsa önemsizdir. 

KOBİ B, KOBİ C’nin tüm paylarını edinmiştir. KOBİ C’nin maddi duran varlıklarına ilişkin 30 

Haziran 20X2 tarihindeki bilgiler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. 

Tanım 

Kalan yararlı 

ömür 

Defter değeri 

(PB) 

Kalıntı değer 

(PB) 

Gerçeğe uygun değer 

(PB) 

Fabrika binası A 10 yıl 1,000,000 100,000 1,500,000 

Fabrika binası B 15 yıl 6,000,000 1,500,000 9,000,000 

Ofislerin bulunduğu bina 20 yıl 4,500,000 2,500,000 7,000,000 

Arsa A (boş) Sınırsız 300,000 4,000,000 4,000,000 

Arsa B (boş) Sınırsız 6,000 1,000,000 1,000,000 

Arsa C (boş) Sınırsız 9,000 2,000,000 2,000,000 

Toplam 11,815,000 24,500,000 

KOBİ C, 30 Eylül 20X2 tarihinde beklenmedik bir teklif karşılığında Fabrika binası B’yi 

9.100.000PB’ye elinden çıkarmıştır. 

KOBİ C, 1 Ekim 20X2 tarihinde olağan iş akışı içinde bu yerleşim birimlerini ve üzerine inşa edilen 

arsayı satma amacıyla Arsa B’yi 30 parsele bölmüş ve her parselde yerleşim birimi oluşturmaya 

başlamıştır. 

KOBİ C’ye, 12 Ekim 20X2 tarihinde Arsa C üzerine yapılacak ofis blokunun inşasına ilişkin inşaat 

ruhsatı 500.000PB maliyetle verilmiştir. KOBİ C ofis bloğunu postayla alınan sipariş işlemlerinde 

satış personelinin kullanımına tahsis etmeyi düşünmektedir. 

KOBİ C 1 Kasım 20X2 tarihinde, Arsa A üzerinde bir arazi dolgu alanı oluşturmaya başlamıştır. 

Arsa A’yı bir arazi dolgu alanına dönüştürme maliyeti 100.000PB’dir. Arazi dolgu alanının tamamen 

doldurulmadan önce 10 yıl kullanılabileceği tahmin edilmektedir. Tamamen dolduğunda, KOBİ C 

alanı terketmeyi düşünmektedir. 

KOBİ C, İşletme D (bağımsız üçüncü taraf) ile Arsa C üzerinde office blokunu inşa etmesi için bir 

sözleşme imzlamıştır. 10.000.000PB’lik sabit fiyat üzerinden yapılan sözleşmeye göre, inşaat 30 

Haziran 20X3 tarihinde başlayacak ve 30 Haziran 20X5 tarihinde tamamlanacaktır. 

KOBİ B’nin arsası ve binası A Bankasından elde edilecek 3.000.000PB’lik kredi için 31 Aralık 20X2 

tarihinde teminat olarak gösterilmiştir. Kredi KOBİ B’ye yıllık %3’lük sabit faiz oranı ile 30 Aralık 

20X2 tarihinde verilmiştir. Kredinin tamamı 31 Aralık 20X8 tarihinde geri ödenecektir. 


43


KOBİ B grubu tüm maddi duran varlıkların yararlı ömürlerini, kalıntı değerlerini ve amortisman 

yöntemlerini 31 Aralık 20X2 tarihinde tespit etmiştir. Ayrıca, değer düşüklüğü gösterge araştırmasında 

hiçbir maddi duran varlığın değer düşüklüğüne uğradığına dair bir gösterge bulunmamıştır. 

Üstünde binaların bulunduğu arsa önemsizdir. 

Maddi duran varlıkların, KOBİ B grubunun 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren döneme 

ilişkin konsolide finansal tablolarında, nasıl gösterileceğine ve açıklanacağına ilişkin bir özet 

tasarlayınız. 


44


Vaka çalışması 2’nin cevabı 

KOBİ B grubunun 31 Aralık 20X2 tarihindeki konsolide finansal durum tablosuna ilişkin özeti: 

Açıklama Dipnot 20X2 yılı 20X1 yılı 

Maddi duran varlıklar 14 16,789,167PB 2,000,000PB 

KOBİ B grubunun 31 Aralık 20X2 tarihindeki konsolide finansal durum tablosu özeti: 

Dipnot 1 Muhasebe politikaları 

Maddi Duran Varlıklar 

Maddi duran varlık kalemleri maliyetlerinden birikmiş amortisman ile değer düşüklüğü zararı 

indirildikten sonraki tutarları üzerinden ölçülmektedir. 

Amortisman, doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak, varlıkların tahmin edilen yararlı ömürleri 

boyunca maliyet değerlerinden kalıntı değerleri düşülmüş tutarlar sistematik olarak dağıtılarak 

giderleştirilmektedir. Arazi dolgusunda kullanılan alanlar dışındaki arsa sınırsız yararlı ömre sahiptir 

ve bu yüzden amortismana tabi tutulmaz. Binaların yararlı ömürleri inşa tarihinden itibaren 50 yıldır. 

Arazi dolgusunda kullanılan alanın yararlı ömrü çukur açma tarihinden itibaren 10 yıldır. 

Dipnot 3 Vergi öncesi kâr 

Aşağıda yer alan kalemler vergi öncesi kârın belirlenmesinde gider (gelir) olarak 

muhasebeleştirilmişlerdir: 

20X2 

20X1 

PB 

PB 

Maddi duran varlığın elden çıkarılmasından kazanılan kâr (225,000) 

(a) 

- 

Amortisman 435,833 

(o) + (i) 

60,000 

Dipnot 14 Maddi duran varlıklar 

Açıklama 

Arazi dolgu 

alanı 

Boş arsa 

Arsa ve 

binalar 

Toplam 

(PB) (PB) (PB) (PB) 

Maliyet 3,000,000 3,000,000 

Birikmiş amortisman (1,000,000) (1,000,000) 

31 Aralık 20X1 tarihindeki Defter değeri 2,000,000 2,000,000 

Eklemeler 100,000 500,000 (c) 600,000 

İşletme birleşmesinde edinilen 7,000,000 (d) 17,500,000 (e) 24,500,000 

Stoğa aktarılan (1,000,000) 

(f) 

(1,000,000) 

Kullanımdaki değişiklik nedeniyle yeniden 

dağıtılanlar 

4,000,000 (4,000,000) 


45


Elden çıkarmalar (8,875,000) 

(g) 

(8,875,000) 

Amortisman (68,333) 

(o) 

(367,500) 

(i) 

(435,833) 

31 Aralık 20X2 tarihindeki 

defter değeri 

4,031,667 2,500,000 10,257,500 16,789,167 

(l) (m) 

Maliyet 4,100,000 2,500,000 11,500,000 18,100,000 

(o) (n) 

Birikmiş amortisman (68,333) (1,242,500) (1,310,833) 

Grup, sahibi olduğu borş bir arsa üzerinde ofislerin bulunduğu bir blok inşasına ilişkin bir sözleşmeyi 

İşletme D ile 31 Aralık 20X2 tarihinde yapmıştır. 10,000,000PB’lik sabit fiyatlı sözleşmeye göre 

inşaat 30 Haziran 20X3 tarihine kadar başlamış ve 30 Haziran 20X5 tarihine kadar da tamamlanmış 

olacaktır. 31 Aralık 20X1 tarihinde sözleşmeye bağlanmış herhangi bir taahhüt bulunmamaktadır. 

KOBİ B’nin gayrimenkulu A Bankası’ndan alınacak 3,000,000PB’lik kredi için 31 Aralık 20X2 

tarihinde teminat olarak gösterilmiştir. Kredinin yıllık sabit faiz oranı %3 ve geri ödemesi 31 Aralık 

20X8 tarihine kadar tamamen geri ödenmiş olacaktır. Grubun gayrimenkulu üzerinde 31 Aralık 20X1 

tarihinde herhangi bir ipotek bulunmamaktadır. 

Aşağıdaki hesaplamalar ve açıklayıcı notlar bu olay çalışmanın cevabının bir parçasını 

oluşturmamaktadır: 

(a) 

Fabrika binası B’nin satışından elde edilen tutar 9,100,000PB eksi defter değeri 8,875,000 (g) = 

Fabrika Binası B’nin elden çıkarılmasından elde edilen kazanç 225,000,000PB. 

(b) 

(c) 

(d) 

(e) 

(f) 

(g) 

(h) 

(i) 

Maliyet 3,000,000PB ÷ 50 yıl = yıllık amortisman gideri. 

Arsa C’nin inşaat ruhsatı maliyeti 500,000PB (bakınız: 16.7 ve 17.10(b) paragrafları). 

Arsa A 4,000,000PB + Arsa B 1,000,000PB + Arsa C 2,000,000PB = 7,000,000PB (yani grup için 

arsaların maliyeti edinim tarihindeki gerçeğe uygun değerleridir). (bakınız: paragraf 19.14) 

Fabrika binası A 1,500,000PB + Fabrika binası B 9,000,000PB + Ofislerin bulunduğu bina A 

7,000,000PB (yani grup için binaların maliyeti edinim tarihindeki gerçeğe uygun değerleridir). 

IFRS for SMEs’in 19.14 paragrafına yapılan atıf = binalar 17,500,000PB. 

Şu anda olağan iş akışında satılmak için elde tutulan Arsa B’nin (yani stoğun) defter değeri 

1,000,000PB’dir. IFRS for SMEs’in 13.1(a) paragrafına yapılan atıf. 

Maliyet 9,000,000PB eksi birikmiş amortisman 125,000PB (h) = Fabrika binası B’nin elden çıkarma 

tarihindeki defter değeri 8,875,000PB. 

(Maliyet 9,000,000PB eksi kalıntı değer 1,500,000PB) ÷ 15 yıl × 3/12 ay = Fabrika binası B’nin 

elde çıkarma tarihindeki birikmiş amortismanı 125,000PB (30 Hazirandan 30 Eylül 20X2 tarihine 

kadar). 

KOBİ B’nin gayrimenkulu 60,000PB (b) + Fabrika binası A 70,000PB (i) + Fabrika binası B 

125,000PB (h) + Ofislerin bulunduğu bina A 112,500PB (k) = 367,500PB. 


46


(j) 

Amortismana tabi tutar (maliyet 1,500,000PB eksi kalıntı değer 100,000PB) ÷ yararlı ömür 10 yıl 

x 6/12 ay = 70,000PB. 

(k) 

Amortismana tabi tutar (maliyet 7,000,000PB eksi kalıntı değer 2,500,000PB) ÷ yararlı ömür 20 

yıl x 6/12 ay = 112,500PB. 

(l) 

(m) 

(n) 

(o) 

Arsa C 2,500,000PB. 

KOBİ B’nin gayrimenkulu 3,000,000PB + Fabrika binası A 1,500,000 + Ofislerin bulunduğu bina A 

7,000,000 = binalar 11,500,000PB. 

KOBİ B’nin gayrimenkulu 1,060,000PB + Fabrika binası A 70,000 (j) + Ofislerin bulunduğu bina A 

112,500 = 1,242,500PB. 

Amortisman tabi tutar (maliyet 4,100,000PB eksi sıfır kalıntı değer (terkedildiği için)) ÷ yararlı 

ömür 10 yıl x 2/12 ay = 68,333PB. 


47

ModÃ¼l 17 â Maddi Duran VarlÄ±klar - International Accounting ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

ModÃ¼l 17 â Maddi Duran VarlÄ±klar - International Accounting ...