Template report - Invest in Turkey

TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANLIK
Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı
TÜRKİYE METAL
SEKTÖRÜ RAPORU
DECEMBER TEMMUZ 2010 2009

İÇİNDEKİLER
1. Yönetici Özeti 3
2. Sektöre Genel Bakış 4
2.1 Küresel Sektör 4
2.2 Türkiye Metal Sektörü 7
2.2.1 Genel Bakış 7
2.2.2 Başlıca Üreticiler 17
2.3 Konumlanma Haritası 18
2.4 Sektörle İlgili Beklentiler 19
2.5 SWOT Analizi 20
2.6 Yatırım Fırsatları 21
2.7 Sektördeki Kurum ve Kuruluşlar 22
Şekiller Listesi 23
Kısaltmalar 24
2

1. Yönetici Özeti
Bu rapor, her ikisi de Türkiye ve dünya için önemli sektörler olan demir ve demir dışı metaller sektörlerini
kapsamaktadır. Demirli metaller, ağırlıklı olarak küresel üretim kapasitesi yıllık yaklaşık 1,9 milyar ton olan
çelikten oluşmaktadır. Hemen hemen her ülkede yılın ilk aylarında ekonomik krizden çok olumsuz etkilenen
çelik sektörünün satış gelirleri 2009 yılında 600 milyar ABD dolarının üzerinde bir seviyede gerçekleşmiştir.
Başlıca demir dışı metaller bakır, alüminyum, nikel ve çinkodur. 2009 yılında demir dışı metallerin toplam
üretim değeri 172,5 milyar ABD doları olmuştur.
Küresel üretimin yaklaşık %45’ini gerçekleştiren Çin çelik sektörüne hâkim konumdadır. Türkiye etkileyici bir
büyüme göstererek dünyada 10., Avrupa’da ise 3. büyük üretici olmuştur. 1 2009 yılında Türkiye’nin ham çelik
üretimi 25,1 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılının Mayıs ayında 2 milyon ton seviyesinde olan çelik
üretimi %19 artış göstererek 2010 yılının Mayıs ayında 2,5 milyon tona ulaşmıştır. 1
Ağırlıklı olarak uzun çelik üreticisi olan Türkiye’de bu ürünlerin üretimi 2009 yılında toplam çelik üretiminin
%82’sini oluşturarak 21 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. Türkiye’de inşaat faaliyetlerinin büyüklüğü nedeniyle
uzun çelik ürünlere yönelik talep güçlü olmuş, bunun sonucunda yassı çelik üretiminde açık oluşmuştur. 1 Batılı
ülkelerde ise uzun çelik ve yassı çelik üretiminin toplamdaki payları genellikle %40 ve %60 seviyesindedir. 2
Mayıs 2010 itibarıyla, çelik üretiminin %68’i elektrik ark ocaklı tesislerde ve %32’si entegre tesislerde
gerçekleşmiştir. Mayıs 2009 ile kıyaslandığında, entegre tesislerdeki üretim %17, elektrik ark ocaklı
tesislerdeki üretim ise %11 artmıştır. 1 Elektrik ark ocaklı tesislerdeki ana ham madde ağırlıklı olarak ithal edilen
hurda, entegre tesislerdeki ana ham madde ise demir cevheridir. Üç adet entegre tesis bulunmaktadır:
Erdemir, İsdemir ve Kardemir. 21 elektrik ark ocaklı tesis ve iki endüksiyon ocaklı tesis ile birlikte toplam 26
üretim tesisi mevcuttur. 1
2009 yılında Türkiye’nin çelik ihracatı 16 milyon tona, ithalatı ise yaklaşık 10 milyon tona ulaşmıştır. 3 Uzun
ürünler 2009 yılında toplam ihracatın %74’ünü oluştururken, yassı ürünler toplam ithalatın %56’sını
oluşturmaktadır. 4 İlk beş uzun ürün ihracat pazarı Mısır, BAE, Irak, Libya ve Yemen’dir. Yassı ürünler genellikle
Rusya, Ukrayna, Romanya, İtalya ve Belçika’dan ithal edilmektedir.
Türkiye bakır endüstrisi, Türkiye’nin toplam metal üretiminde çok önemli bir rol oynamaktadır. 2008 yılında
Türkiye’nin bakır üretimi 6 milyon tona ulaşmıştır. Bakır üretiminin 2004’ten beri her yıl artmasına rağmen, 2
milyar ABD doları tutarındaki bakır ithalatı yüksek bir seviyede seyretmektedir. 4 İthalat büyük ölçüde
Kazakistan, Rusya ve Bulgaristan’dan yapılmaktadır.
Türkiye alüminyum tüketimi 2005-2009 yılları arasında %5 YBBO ile artarak 2009 yılında 989 bin tona
ulaşmıştır. 4 Türkiye, alüminyum sektöründe yurt içindeki arz eksikliğinden dolayı ithalata bağımlıdır. 2009 yılı
itibarıyla ithalatın %81’ini birincil alüminyum oluştururken, ihraç edilen başlıca ürünler olan alüminyum
ekstrüzyon ve yassı ürünler, çubuklar ve profiller toplam ihracatın %55’ini oluşturmuştur. 5 Alüminyum
çoğunlukla Rusya, Norveç ve Almanya’dan ithal edilirken alüminyum ürünlerinin ihraç edildiği başlıca ülkeler
Almanya, Irak ve İngiltere’dir.
1 Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği (DÇÜD)
2 İhracatı Geliştirme ve Etüd Merkezi, Demir & Çelik Raporu, 2010
3 Erdemir Raporu, Şubat 2010
4 Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği (TALSAD)
5 ITC Trade Map
3

2. Sektöre Genel Bakış
2.1 Küresel Sektör
Metal endüstrisi, demirli metaller ve demir dışı metaller olarak iki kategoriye ayrılabilir.
Demirli metaller esas olarak demir ve çeşitli çeliklerden oluşmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda dünya çelik sektörü
üretim, kapasite kullanımı ve tüketim anlamında başarılı bir performans sergilemiştir.
Küresel çelik sektörü son yıllardaki güçlü yükselişten sonra, 2008 ve 2009’da ekonomik krizden etkilenmiştir.
2008’in sonunda üretimde yıllık 80-90 milyon ton tutarında ciddi bir düşüş olmuştur. 6 2009 yılında 1,2 milyar
ton olan ham çelik üretimi bir önceki seneyle karşılaştırıldığında %8 oranında azalmıştır. 7 Buna ek olarak, çelik
fiyatları da sert bir düşüş göstermiştir.
Demir dışı metaller; alaşım, döküm, dövme, ekstrüzyon, tel, kablo, boru gibi ürünlerin yapımında kullanılan ve
tarım, enerji santrali gibi altyapı tesisleri, otomobil, tren rayı, telekomünikasyon, inşaat, mühendislik
uygulamaları ve kimyasal tesisler gibi çeşitli sektörlerde kullanılan bakır, alüminyum, çinko, nikel, kurşun ve
teneke gibi metalleri içerir.
Türkiye gibi işçilik ücretlerinin nispeten düşük, yurt içi talebinse büyümekte olduğu yükselişteki ülkeler, küresel
pazarda kilit oyuncu olma potansiyeline sahiptirler.
Şekil 1 – Küresel Demir Dışı Metaller Pazarı, 2009
Kategori Bazında Küresel Demir Dışı Metaller
Pazarı, 2009
11,5%
12,1%
4,4% 2,2%
47,2%
Bakır
Alüminyum
Nikel
Çinko
Bölge Bazında Küresel Demir Dışı
Metaller Pazarı,2009
15,4%
12,0%
41,9%
Amerika
Asya-
Pasifik
Avrupa
Kurşun
Teneke
Dünyanın
Geri Kalanı
22,6%
Kaynak: Datamonitor
30,7%
Kaynak: Datamonitor
Demir dışı metal üretimi 2005-2009 yılları arasında %1,3’lük YBBO ile büyüyerek 56,8 milyon tona ulaşmış
olup üretimin 2014 yılında 67,7 milyona yükselmesi beklenmektedir. 8 Artan fiyatlar nedeniyle, küresel satış
gelirleri de hızlı şekilde artmıştır. Küresel demir dışı metaller pazarı 2005 -2009 yılları arasında %5,1 YBBO ile
büyüyerek 2009 yılında 172,5 milyar ABD doları satış geliri elde etmiştir. 8 Sektörün 2014’e kadar %15,7
oranında bir YBBO ile büyümesi ve 2014 yılında 357,5 milyar ABD doları büyüklüğüne ulaşması
beklenmektedir.
6 Erdemir Yıllık Raporu
7 Dünya Çelik Derneği
8 Datamonitor, Global Base Metals Report (Küresel Ana Metaller Raporu), Mart 2010
4

000 ton
USD milyar
Şekil 2 – Küresel Demir Dışı Metaller Pazarı Tahmini
Küresel Demir Dışı Metaller Pazarı Tahmini
400
350
300
250
200
150
100
50
27,8%
YBBO: %15,7
14,7%
10,1%
13,3% 13,3%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
-
2009 2010 2011 2012 2013 2014
0%
Kaynak: Datamonitor
Toplam
Büyüme
Sektördeki önemli oyuncular aşağıda belirtilmiştir.
Çelik
Şekil 3 – Küresel Metal Sektöründeki Başlıca Üreticiler, 2009
Küresel Metal Sektöründeki Başlıca Üreticiler, 2009
Satışlar
Şirket
Merkez
Varlıklar
(USD Milyon)
Çin’deki güçlü büyüme sayesinde, 2010 yılındaki küresel çelik üretimi, rekor seviyede çelik üretiminin
kaydedildiği 2008 yılına yakın seviyelerde seyretmektedir.
Şekil 4 – Dünya Ham Çelik Üretimi
Çalışan
Sayısı
ArcelorMittal Lüksemburg 65.110 127.697 282.000
ThyssenKrupp AG Almanya 54.836 60.466 172.576
Mitsubishi Corporation Japonya 48.864 116.559 59.198
Nippon Steel Corporation Japonya 37.526 53.536 51.544
JFE Holdings, Inc. Japonya 30.604 41.934 54.229
Kay nak: Datamonitor
Dünya Ham Çelik Üretimi
130.000
120.000
110.000
100.000
90.000
80.000
70.000
Oca. Şub. Mar. Nis May. Haz. Tem. Ağus. Eyl. Eki. Kas. Ara.
2007 2008 2009 2010
Kaynak:Dünya Çelik Derneği
5

Milyon ton
Bin Ton
Dünya Çelik Derneği’ne göre, dünya ham çelik kapasitesinin 2010 yılı itibarıyla 1,9 milyar tona ulaşması
beklenmektedir. 9
Çin 2009 yılı itibarıyla sahip olduğu yaklaşık %45’lik payla, küresel çelik endüstrisindeki en önemli ülkedir.
Türkiye ise %2’lik payla Mayıs 2010 itibarıyla küresel ham çelik üretiminde onuncu sırada yer almıştır. 10
Şekil 5 – Ülke Bazında İlk 15 Ham Çelik Üreticisi ve İlk 10 Çelik Üreticisi Firma
Ülke Bazında İlk 15 Ham Çelik Üreticisi, Mayıs 2010
60
50
40
30
20
10
-
İlk 10 Çelik Üreticisi, Üretim
(milyon metrik ton) - 2009
90
80
70
60
78
50
40
30
20 31 31
10
27 26
-
21 21 20 17 15
Kaynak:Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği
2010 2009
Kaynak: Dünya Çelik Derneği
Alüminyum
2009 yılında küresel alüminyum üretimi 23 milyon tona ulaşmıştır. Kuzey Amerika, 2009 yılında sahip olduğu
%20’lik payla dünya birincil alüminyum üretiminde başlıca üretici olmuştur.
Şekil 6 – Dünya Birincil Alüminyum Üretimi ve Üreticileri
Birincil Alüminyum Üretimi
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
-
1.715
1.681
Afrika
5.783
4.759
Kuzey
Amerika
Kaynak: International Aluminium Institute
* Türkiye Asya'ya dahil edilmiştir.
2.660
2.508
Güney
Amerika
3.923
4.400
4.618 4.658
3.722
4.117
Asya* Batı Avrupa Doğu/Orta
Avrupa
2008 2009
2.297
2.211
Okyanusya
Küresel Alüminyum Üreticileri, 2007 Gelirleri
(USD Milyar)
9,7
6,7
4,8 3,4 2,9
4,8
30,7
Alcoa, Inc.
Rio Tinto Alcan, Inc.
Norsk Hydro ASA
Aluminum Corp. of China
Mitsubishi Aluminum Co. Ltd.
RUSAL United Co.
Hindalco Industries
10
Viohalco S.A.
20,1
Aluminum Pechiney
16,5
Sumitomo Light Metal
Industries
Kaynak: IBIS World & Datamonitor & Freedonia
Alüminyum endüstrisi, çelik endüstrisine oranla daha yoğunlaşmış bir endüstridir. 2007 yılında, ilk üç sıradaki
alüminyum şirketi toplam küresel üretimin %40,5’ini elinde tutarken, bu oran çelik endüstrisindeki ilk beş şirket
için %22’dir. 11
9 Dünya Çelik Derneği
10 Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği
11 Deloitte, Metal Sanayi Raporu, 2009
6

Bakır
Dünya bakır tüketimi, Çin ve ABD’nin liderliği ile 2008 yılı itibarıyla 18 milyon tona ulaşmıştır. 12 2008 yılındaki
bakır üretimi tüketime yakın bir seviyede 18,2 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bakır madenciliğinde ise 2008
yılı itibarıyla 5,3 milyon tonluk bakır madeni üretimi ile Şili üretim bazında birinci ülke olurken, bu ülkeyi 1,3
milyon tonluk üretim ile ABD izlemiştir. Küresel toplam üretim ise yine 2008 yılı için 15,3 milyon ton olmuştur. 12
Şekil 7 – Dünya Rafine Bakır Üretimi ve Tüketimi
Rafine Bakır Üretimi, 2008
(000 ton)
Rafine Bakır Tüketimi, 2008
(000 ton)
3.791
Çin
Şili
5.198
Çin
ABD
7.612
Japonya
ABD
7.135
Almanya
Japonya
3.058
Rusya
Güney Kore
Türkiye
2.020
Türkiye
862
1.282
88
Kaynak: ICSG
1.540
Diğer
360
Kaynak: ICSG
780
1.184
1.398
Diğer
2.2 Türkiye Metal Sektörü
2.2.1 Genel Bakış
1937’de kurulan ve ülkenin ilk tam entegre çelik fabrikası olan Kardemir Türkiye çelik sektöründeki ilk
yatırımdır. Daha sonra 1965 ve 1970 yıllarında yine entegre tesisler olan Erdemir ve İsdemir üretime
başlamıştır. Erdemir 1980’li yıllarda İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın (İMKB) açılması ile halka arz
edilmiş, daha sonradan da özelleştirilmiştir. Entegre fabrikaların kapasiteleri kuruldukları yıllardan itibaren
düzenli bir şekilde artmış ve bu artışa ek olarak özel sektöre ait çok sayıda elektrik ark ocaklı tesis kurulmuştur.
Böylelikle Türkiye Avrupa Birliği için önemli bir tedarikçi olmuştur.
Çelik
2000 ve 2008 yılları arasında üretimde %87 gibi etkileyici bir artış yakalanmış, ham çelik üretimi 2008 yılı
itibarıyla 26,7 milyon tona ulaşmıştır. 13
Ham çelik üretimi bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında %19’luk bir artışla Mayıs 2010’da 2,5
milyon tona çıkmıştır. 14
12 Uluslararası Bakır Araştırma Grubu (ICSG)
13 Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği (DÇÜD)
14 Dünya Çelik Derneği
7

000 ton
Şekil 8 – Türkiye Ham Çelik Üretimi
Türkiye Ham Çelik Üretimi
2.700
2.500
2.300
2.100
1.900
1.700
1.500
Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Oca Kas Ara
Kaynak: Dünya Çelik Derneği
2007 2008 2009 2010
Ağırlıklı olarak uzun çelik üreticisi olan Türkiye’de bu ürünlerin üretimi 2009 yılında toplam çelik üretiminin
%82’sini oluşturarak 21 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. Türkiye’de inşaat faaliyetlerinin büyüklüğü nedeniyle
uzun çelik ürünlerine yönelik talep güçlü olmuş, bunun sonucunda yassı çelik üretiminde açık oluşmuştur. 15
Türkiye çelik üretim ve kullanımı aşağıdaki grafiklerde gösterilmiştir. Vasıflı çelik ürünler uzun ve yassı çelik
ürünlerin içinde gösterilmiştir. 2009 yılı itibarıyla 18 milyon ton olan çelik tüketimine karşılık olarak 25,1 milyon
ton çelik üretilmiştir.
Şekil 9 – Yurt İçi Çelik Üretimi ve Tüketimi
Türkiye Çelik Üretimi (bin ton)
Türkiye Çelik Tüketimi (bin ton)
30.000
25.000
20.000
15.000
19.593
3.768
23.359
4.122
26.067 26.684
4.257 4.543
25.119
4.406
30.000
25.000
20.000
15.000
25.000
20.000
15.000
18.440
9.363
21.222
10.686
23.771
11.661
21.454
11.182
18.027
8.334
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
15.825
19.237
21.810 22.141
20.713
10.000
5.000
10.000
5.000
9.077
10.536
12.110
10.272 9.693
10.000
5.000
-
2005 2006 2007 2008 2009
Yassı Uzun Toplam
-
-
2005 2006 2007 2008 2009
Yassı Uzun Toplam
-
Kaynak: Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği
Kaynak: Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği
Mayıs 2010 itibarıyla çelik üretiminin %68’lik kısmı elektrik ark ocaklı tesislerde yapılırken geriye kalan %32’lik
kısmı entegre tesislerde gerçekleştirilmiştir. Mayıs 2009 ile kıyaslandığında entegre tesislerdeki çelik
üretiminde %17’lik bir artış gözlenirken, elektrik ark ocaklı tesislerde %11’lik bir artış görülmüştür. 15
Entegre tesisler için gereken başlıca ham madde demir cevheriyken elektrik ark ocaklı tesislerde ham madde
olarak hurda metal kullanılmaktadır. 15
Aşağıdaki tabloda 2009 yılına ait üretim entegre tesis, endüksiyon ocaklı tesis ve elektrik ark ocaklı tesis
sınıflamasıyla özetlenmiştir. 15
15 Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği (DÇÜD)
8

000 ton
Şekil 10 – Ham Çelik Üreticileri
Ham Çelik Üreticileri
Ham Çelik Üreticileri
Üretim Kapasite Üretim Kapasite
ton 2009 2009 ton 2009 2009
Entegre Tesisler 8 Ekinciler 735.288 1.000.000
1 Erdemir 3.715.393 3.500.000 9 Habaş 2.438.070 4.800.000
2 İsdemir 2.749.626 3.500.000 10 İçdaş 3.030.100 5.267.600
3 Kardemir 1.097.356 1.500.000 11 İzmir Demir Çelik 1.097.661 1.320.000
Endüksiyon Ocaklı Tesisler 12 Kaptan Demir Çelik 921.104 1.350.000
1 İlhan Metalurji 93.075 200.000 13 Kroman 1.044.501 1.250.000
2 Bilecik Demir Çelik (*) na na 14 Mega Demir (*) na na
Elektrik Ark Ocaklı Tesisler 15 MKEK 2.277 60.000
1 Asil Çelik 45.117 485.000 16 Nursan Çelik 1.012.665 1.200.000
2 Çebitaş 111.050 750.000 17 Sider 700.920 720.000
3 Çemtaş 93.922 172.000 18 Sivas Demir Çelik 409.857 450.000
4 Çolakoğlu 2.143.794 3.171.300 19 Tosyalı Demir Çelik (*) na na
5 Cer Çelik 285.419 850.000 20 Yazıcı Demir Çelik 1.011.054 1.000.000
6 Diler 1.304.530 1.500.000 21 Yeşilyurt 547.417 720.000
7 Ege Çelik 473.212 2.000.000 Kay nak: Türkiy e Demir & Çelik Üreticileri Derneği
İşaretli olan üç tesisin toplam kapasitesi : 1,700,000 ton & üretim : 240,000 ton
n/a : mev cut değil
Aşağıdaki tablolarda Türkiye çelik sektörünün son yıllara ait ithalat ve ihracat rakamları özetlenmiştir. Çelik
ihracatı 2009 yılında 16 milyon tona ulaşmışken, ithalat 10 milyon ton civarındadır. 16 2009 yılı itibarıyla uzun
çelik ürünler toplam ihracatın %74’ünü oluştururken yassı çelik toplam ithalatın %56’lık kısmını
oluşturmaktadır. 17 2009 yılında uzun çeliğin en çok ihraç edildiği beş pazar sırasıyla Mısır, Birleşik Arap
Emirlikleri, Irak, Libya ve Yemen iken yassı çelik ağırlıklı olarak Rusya, Ukrayna, Romanya, İtalya ve
Belçika’dan ithal edilmektedir.
Şekil 11 – Kategori ve Ülke Bazında Çelik İhracatı
Türkiye Çelik İhracatı
18.000
16.806
15.885
16.000
1.368
13.794
1.648
14.000
12.669
2.407
1.244
2.213
12.000
1.394 1.625
9.493
10.000
1.630
1.131
8.000
1.902
6.000
12.937
10.890
11.806
9.645
4.000
6.460
2.000
-
2005 2006 2007 2008 2009
Uzun Kütük Yassı Slab Toplam
Kaynak: Erdemir Raporu, Şubat 2010
18.000
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
-
Ülke Bazında Uzun Çelik İhracatı,2009
46%
5% 6%
20%
9%
14%
Mısır
Birleşik Arap
Emirlikleri
Irak
Libya
Yemen
Diğer
Kaynak: İhracat Geliştirme Merkezi, Demir & Çelik Raporu
16 Erdemir Raporu, Şubat 2010
17 İhracatı Geliştirme ve Etüd Merkezi, Demir & Çelik Raporu, 2010
9

000 ton
Şekil 12 – Ülke ve Kategori Bazında Çelik İthalatı
Türkiye Çelik İthalatı
14.000
13.241 12.924
12.000
11.744 907 845
10.000
9.344
1.317
9.891
214
975
8.000
8.647 8.006
6.000
7.957
5.532
6.653
4.000
2.000
2.497 3.005 3.377
818
1.527
-
898 943 1.190 1.068 768
2005 2006 2007 2008 2009
Uzun Kütük Yassı Slab Toplam
Kaynak: Erdemir Raporu Şubat 2010
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
-
Yassı Ürün İthalatı, Ülke Bazında, 2009
20%
Rusya
41%
Ukrayna
Romanya
15%
İtalya
Belçika
11%
Diğer
6%
7%
Kaynak: İhracat Geliştirme Merkezi, Demir & Çelik Raporu
2009 yılında küresel ekonomik krize bağlı olarak düşen talep hem küresel hem de yerel anlamda ithalat ve
ihracat hacmini etkilemiştir. Türkiye’nin çelik ihracatında %5’lik bir azalma meydana gelirken, ithalat %23
oranında azalmıştır. Öte yandan BMI’nın tahminlerine göre çelik ithalatının 2010 ve 2014 yılları arasında
%14’lük YBBO ile büyüyerek 17,6 milyon tona ulaşacağı öngörülmektedir. Aynı dönem içerisinde çelik
ihracatının da %16’lık YBBO ile büyüyerek 31,8 milyon tona ulaşması beklenmektedir. 18
Alüminyum
Türkiye alüminyum sektörünün geçmişi 1950’li yıllara dayansa da, sektörün gerçek anlamda faaliyete geçişi
tek birincil alüminyum üreticisi olan Eti Alüminyum A.Ş.’nin 1974 yılında kurulması ile gerçekleşmiştir.
Fabrikanın mevcut durumda yıllık 65 bin ton üretim kapasitesi bulunmakta olup, bulunduğu bölgedeki boksit
yataklarından çıkarılan boksitleri işlemden geçirerek alüminyum üretmektedir. 19
Alüminyum ürünlere yönelik talebin büyük çoğunluğu inşaat, ambalaj ve ulaştırma sektörlerinden gelmektedir.
İnşaat sektörü alüminyum ekstrüzyon ürünleri talebinin %54’lük kısmını oluştururken, ambalaj sektörü yassı
alüminyum talebinin %52’lik kısmını, ulaştırma sektörü ise döküm alüminyum talebinin %75’lik kısmını
oluşturmaktadır. 20
İstanbul Sanayi Odası tarafından hazırlanan listede 2009 yılında ilk 500 şirket arasında yer alan Asaş
Alüminyum ve Saray Döküm ekstrüzyon alüminyum ürünlerin başlıca üreticileridir. Assan Alüminyum ile Teknik
Alüminyum ise yassı alüminyum üreticilerinin başında gelmektedirler. Assan’ın üretim kapasitesi alüminyum
rulo levhalar için 125 bin ton iken, alüminyum folyolar için 50 bin tondur. 21 Teknik Alüminyum’un üretim
kapasitesi ise yıllık 125 bin tondur. 22
18 BMI, Türkiye Metal Raporu, Aralık 2009
19 Eti Alüminyum web sitesi, www.etialuminyum.com
20 Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri, Alüminyum Raporu, Mayıs 2008
21 Assan Alüminyum web sitesi, www.assan.com.tr
22 Teknik Alüminyum web sitesi, www.teknikaluminyum.com.tr
10

Bin ton
Bin Ton
2009 yılında Türkiye’de toplamda yaklaşık olarak 676 bin ton alüminyum ürün üretilmiştir. Bu ürünlerin büyük
bir kısmını yassı alüminyum, alüminyum ekstrüzyon ve hurda işlenmesi ile elde edilen ikincil alüminyum
oluşturmaktadır. 23
Şekil 13 – Alüminyum Üretimi
Türkiye'de Alüminyum Üretimi
300
699
800
656
676
700
250
595
562
600
200
500
150
400
100
300
200
50
100
-
-
2005 2006 2007 2008 2009
Birincil Alüminyum
İkincil Alüminyum
Ekstrüzyon
Yassı Ürünler (levha, rulo)
Folyo
İletken
Diğer
Toplam Üretim
Kaynak: Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği
Kategori Bazında Alüminyum Üretimi
7,5%
7,4%
20.0%
8,1%
5,2%
17,8%
34,0%
Kaynak: Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği
Birincil Alüminyum
İkincil Alüminyum
Ekstrüzyon
Yassı Ürünler (levha,
rulo)
Diğer
Folyo
İletken
Diğer
2005 ve 2009 yılları arasında %5’lik yıllık bileşik büyüme oranı ile toplam alüminyum tüketimi 2009 yılında 989
bin tona ulaşmıştır. Bu miktarın 570 bin tonu birincil alüminyumdan oluşmuştur. Bununla birlikte, 2009 yılında
birincil alüminyum üretimi 35 bin ton gibi düşük bir seviyeye gerilemiştir. 24
Türkiye Alüminyum Tüketimi
Şekil 14 – Türkiye Alüminyum Tüketimi
1,200
1,000
800
809
886
1.011
1.070
989
600
400
200
-
2005 2006 2007 2008 2009
Birincil Alüminyum İkincil Alüminyum Ekstrüzyon
Yassı Ürünler (levha, rulo)
Toplam Tüketim
Kaynak: Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği
Yurt içi üretimdeki yetersizlikten dolayı Türkiye alüminyumda ithalata bağımlı bir ülkedir. Sektörün krizden
etkilendiği 2009 yılına kadar hem ithalat hem de ihracat yükseliş eğilimi göstermiştir. İthal edilen ürünlerin
%81,4’lük kısmını birincil alüminyum oluştururken, ihraç edilen ürünler ağırlıklı olarak ekstrüzyon ürünleri ve
yassı ürünlerden oluşmaktadır. 24
23 Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği (TALSAD)
24 Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği (TALSAD)
11

Şekil 15 – Ürün Bazında Alüminyum İthalatı
Alüminyum İthalatı
000 ton 2005 2006 2007 2008 2009
Birincil Alüminyum 393,5 459,7 572,1 598,4 567,8
İkincil Alüminyum 17,0 12,1 21,2 16,9 14,2
Ekstrüzyon 4,5 6,2 8,3 8,3 5,3
Yassı Ürünler (levha, rulo) 57,6 68,3 81,3 82,4 60,8
Folyo 21,8 23,8 27,0 25,2 19,3
İletken 8,8 6,7 9,3 17,5 15,5
Diğer 13,1 13,9 16,5 20,2 14,8
Toplam 516,2 590,7 735,8 768,8 697,7
Kay nak: Türkiy e Alüminy um Sanay icileri Derneği
Şekil 16 – Ürün Bazında Alüminyum İhracatı
Alüminyum İhracatı
000 ton 2005 2006 2007 2008 2009
Birincil Alüminyum 27,2 28,9 60,6 60,9 33,2
İkincil Alüminyum 12,6 14,3 12,5 16,2 11,7
Ekstrüzyon 88,0 108,6 124,7 129,9 121,2
Yassı Ürünler (levha, rulo) 66,1 71,4 88,6 89,2 90,7
Folyo 21,7 24,3 25,2 29,5 37,2
İletken 11,8 4,3 10,2 9,3 20,2
Diğer 42,0 48,0 58,9 63,4 70,6
Toplam 269,2 299,8 380,6 398,3 384,8
Kay nak: Türkiy e Alüminy um Sanay icileri Derneği
Şekil 17 – Ülke Bazında Alüminyum İthalatı ve İhracatı
Türkiye Alüminyum İhracatı, 2009
Türkiye Alüminyum İthalatı
2009
17%
61%
9%
5%
4%
4%
Almanya
Irak
İngiltere
Bulgaristan
Fransa
Diğer
47%
5%
6%
27%
7%
9%
Rusya
Norveç
Almanya
Tacikistan
Ukrayna
Diğer
Kaynak: Trade Map
Kaynak: Trade Map
2009 yılı itibarıyla alüminyum ihracatı ve ithalatındaki ilk beş ülke yukarıdaki grafiklerde gösterilmiştir.
Alüminyum ithalatı ağırlıklı olarak Rusya, Norveç ve Almanya’dan yapılırken, ihracat ağırlıklı olarak Almanya,
Irak ve İngiltere’ye yapılmaktadır.
Bakır
Türkiye bakır endüstrisi, toplam metal üretiminin önemli bir kısmını gerçekleştirmektedir. 2008 yılında
Türkiye’nin toplam bakır üretimi 6 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Her ne kadar bakır üretimi 2004’ten
itibaren her yıl artış gösterse de, yetersiz rezervlerden dolayı ithalat seviyesi her zaman yüksek kalmıştır. Bakır
ağırlıklı olarak Kazakistan, Rusya ve Bulgaristan’dan ithal edilmektedir. Bu veriler Türkiye’nin bakır talebini
karşılama konusunda hâlen ithalata bağımlı olduğunu göstermektedir. Ülkenin çelik ihracatı ile
karşılaştırıldığında bakır ihracatının düşük bir seviyede olduğu görülmektedir.
12

000 ton
Şekil 18 – Türkiye’nin Bakır Üretimi
Türkiye Bakır Üretimi
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
-
6.166
83%
4.294
4.806
2.920
2.953
45%
28%
1.616
12%
(45)%
2003 2004 2005 2006 2007 2008
1.00
0.80
0.60
0.40
0.20
0.00
-0.20
-0.40
-0.60
Bakır Üretimi
Büyüme Oranı
Kaynak: Maden İşleri Genel Müdürlüğü
Bakırın çıkarılmasında ve işlenmesinde hem kamu kuruluşları hem de özel sektörden şirketler rol almaktadır.
Bu işletmeler arasında Eti Bakır A.Ş., Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. ve Çayeli Bakır İşletmeleri A.Ş.
bulunmaktadır. Bakır ağırlıklı olarak inşaat sektöründe, elektronik endüstrisinde, beyaz eşya üretiminde ve
biyomedikal sektöründe kullanılmaktadır. Katot bakır, filmaşin, bakır teller, bakır çubuklar ve bakır profiller
bakırdan üretilen başlıca ürünlerdir.
Türkiye’de %98,5 – 99 oranında bakır içeren blister bakırı üreten iki işletme vardır; Karadeniz Bakır İşletmeleri
ve Eti Bakır İşletmeleri A.Ş. Ancak, 2008’deki krizle birlikte bakır talebi ve bakır fiyatlarının ciddi oranlarda
düşmesi sebebiyle, 2009 yılında blister bakır üretimi durmuştur. Ayrıca katot bakır üretiminde de önemli
düşüşler yaşanmıştır. 25
Şekil 19 – Türkiye Bakır Üretimi
Türkiye Bakır Üretimi
000 ton 2007 2008 2009
Blister 36 40 -
Katot 99 88 33
Kay nak: Eti Bakır
Şekil 20 – Türkiye’nin Katot İthalatı
Katot İthalatı
000 ton 2007 2008 2009
Katot 268 272 291
Kay nak: Eti Bakır
2009 yılı ithalatındaki %24’lük payıyla Kazakistan Türkiye’nin başlıca bakır tedarikçisidir. Kazakistan’ı Rusya,
Bulgaristan ve Özbekistan izlemektedir. Bakır ihracatındaki başlıca ülkelerse İtalya, Bulgaristan, ABD, Çin ve
İsrail’dir. 26
25 Eti Bakır
26 Trade Map
13

ABD Doları milyon
Türkiye Bakır İthalatı ve İhracatı
4.000
Şekil 21 – Türkiye Bakır İthalatı ve İhracatı
3.000
3.152
3.276
2.000
1.000
-
2.468
1.985
1.458
1.157
814 880
510
597
2005 2006 2007 2008 2009
Kaynak: Trade Map
İthalat
İhracat
Şekil 22 – Ülke Bazında İthalat ve İhracat
Türkiye Bakır İhracatı, 2009
Türkiye Bakır İthalatı, 2009
16%
İtalya
27%
24%
Kazakistan
52%
7%
9%
8%
8%
Bulgaristan
ABD
Çin
İsrail
Diğer
8%
12%
12%
17%
Rusya
Bulgaristan
Özbekistan
Şili
Diğer
Kaynak : Trade Map
Kaynak:Trade Map
Metal Dövme ve Döküm
Metal dövme ve döküm endüstrisinin performansı otomotiv endüstrisinin talepleriyle doğru orantılıdır. Otomotiv
endüstrisi dışındaki talep inşaat, petro-kimya, makine ve beyaz eşya sektörlerinden gelmektedir. Türkiye metal
döküm endüstrisinde 2009 yılı itibarıyla 952 işletme faaliyet göstermekte ve 25.000 çalışan bulunmaktadır. 27
Metal dövme işlemi metalin preslendiği, dövüldüğü ve yüksek basınç altında sıkıştırıldığı bir üretim sürecidir.
Yüksek teknik bilgiye gereksinim duyulan bu işlemin sağladığı katma değer döküm işlemine oranla daha
fazladır. Bu sektördeki başlıca oyuncular şu şekildedir;
27 Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD)
14

milyon ton
Şekil 23 – Türkiye Dövme Sektöründeki Başlıca Firmalar
Türkiye Dövme Sektöründeki Başlıca Firmalar
Şirket
Kapasite
(ton/yıl)
Parsan 24.000
Kance El Aletleri 20.000
Çimsataş 20.000
Omtaş 15.000
Kaynak: Deloitte
Döküm endüstrisindeki ana üretim süreci metalin döküm kalıplarına dökülüp, kesin ve kalıcı bir şekil
kazanmasıyla gerçekleşmektedir. 2007 yılında 100 milyon tona ulaşan küresel döküm endüstrisinin üretimi,
küresel krizle birlikte inşaat ve otomotiv sektörlerinin daralmasına bağlı olarak 2008 yılında 93 milyon tona
düşmüştür. 28
Türkiye döküm üretiminde dünyada 14’üncü sırada iken Avrupa genelinde 5’inci sırada yer almaktadır ve
toplam küresel üretimin %1,4’ünü gerçekleştirmektedir. 2007 yılında Türkiye’nin 1,3 milyon tona ulaşan üretimi,
2009 yılında 1 milyon tona düşmüştür.
Şekil 24 – Metal Döküm Üretimi – Avrupa’da İlk 5
Döküm Üretimi - Avrupa İlk 5
6
5,48
5,84 5,78
5
4
3
2
1
2,65 2,75 2,65
2,41 2,47 2,39
1,33 1,43 1,40
1,21 1,32 1,27
0
2006 2007 2008
Almanya İtalya Fransa İspanya Türkiye
Kaynak: Avrupa Döküm Derneği
Küresel ekonomik kriz ile birlikte 2009 yılında 150’ye yakın döküm işletmesi ve atölye üretimi durdurmuş ve
2009’un sonunda faal durumda 952 işletme kalmıştır. Döküm işlemlerinde üretilen başlıca ürün olan demir
2009 yılında toplam üretimin %79’luk kısmını oluşturmuştur.
Şekil 25 – Türkiye Metal Döküm Üretimi
Türkiye Metal Döküm Üretimi
000 ton 2006 2007 2008 2009
Demir 961 1.024 970 810
Çelik dökümü 132 144 140 98
Demir Dışı 117 149 155 122
Toplam Üretim 1.210 1.317 1.265 1.030
Çalışan sayısı (000) 34 35 29 25
İşletme sayısı 1.306 1.226 1.150 952
Kay nak: Türkiy e Döküm Sanay icileri Derneği
28 Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD)
15

milnyon ABD Doları
Döküm endüstrisindeki en önemli oyuncular aşağıdaki gibidir:
Şekil 26 – Türkiye Döküm Endüstrisindeki Başlıca Firmalar
Türkiye Döküm Endüstrisindeki Başlıca Firmalar
Üretimden
Şirket
Satışlar
(TL milyon)
CMS Jant 242
Componenta Dokumculuk Ticaret ve Sanayi A.S. 229
Samsun Makine 138
DEMISAS Dokum Emaye Mamulleri San. A.S. 113
Hayes Lemmerz İnci 112
Cevher Dokum San. A.S. 108
Kay nak: ISO 500 listesi
2008 yılında döküm ve dövme sektörünün ithalat ve ihracatı 2007 yılına oranla %11’lik bir büyüme ile 4,7
milyar ABD dolarına ulaşmıştır. İhraç edilen ürünler arasında en büyük pay otomotiv endüstrisine yönelik
ürünlere aittir. 2008 yılındaki toplam ihracatın %63’ünü bu ürünler oluşturmaktadır. İkinci sırada ise %24’lük
pay ile makine endüstrisine yönelik ürünler vardır. 29
Almanya %31’lik payla Türkiye’nin dövme ve döküm ürünlerinin en çok ihraç edildiği ülkedir ve Almanya’yı
sırasıyla İtalya ve Fransa takip etmektedir. 29
Şekil 27 – Türkiye Metal Döküm ve Dövme Ürünleri İhracatı
Türkiye Metal Döküm ve Dövme Ürünleri İhracatı
5.000
4.713
4.000
4.238
3.000
3.072 2.779
2.962
2.049
2.000
969
1.142
1.000
620
403 490 609
0
2006 2007 2008
Otomotiv Makine Diğer Toplam
Kaynak: İhracat Geliştirme Merkezi
29 İhracatı Geliştirme ve Etüd Merkezi
16

milyon ABD Doları
İthalat 2008 yılında 4,6 milyar ABD doları seviyesindedir. Otomotiv sektörü 2008 yılındaki ithalatın %68’lik
kısmını oluşturmaktadır.
Şekil 28 – Türkiye Demir Döküm ve Dövme Ürünleri İthalatı
Türkiye Metal Döküm ve Dövme Ürünleri İthalatı
5.000
4.000
3.000
2.623
3.680
4.410
3.031 3.143
4.634
2.000
1.000
2.2.2 Başlıca Üreticiler
0
Türkiye metal sanayisindeki ilk 20 firma aşağıda gösterilmiştir.
787
Kaynak: İhracat Geliştirme Merkezi
1.008 1.084
270 371 407
2006 2007 2008
Otomotiv Makine Diğer Toplam
Türkiye Metal Endüstirisindeki Başlıca Üreticiler
Şekil 29 –Türkiye Metal Sanayisindeki Başlıca Üreticiler
ISO 500
Sıralaması Şirket
2009
Sektör
Üretimden
Satışlar, TL
milyon (2009)
Çalışan
Sayısı
Kuruluş Yılı
7 Ereğli Demir Çelik Demir&Çelik 3.576 13.033 1960
10 Habas Sinai ve Tibbi Gazlar Istihsal Endustrisi A.S. Ham Çelik 2.520 1.425 1964
11 İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.S. Demir&Çelik 2.450 3.200 1880
12 İskenderun Demir ve Çelik A.S. Demir&Çelik 2.362 na 1975
20 Çolakoğlu Metalurji A.S. Çelik 1.547 985 1945
23 Kroman Çelik Sanayii A.S. Çelik 1.352 937 1985
28 Borçelik Çelik Sanayii Ticaret A.S. Çelik 1.138 850 1990
29 Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.S. Bakır 1.029 na 1972
35 Diler Demir Çelik Endüstri ve Tic. A.S. Demir&Çelik 903 500 1978
38 Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.S. Bakır 870 475 1981
41 Kaptan Demir Çelik Endüstrisi ve Ticaret A.S. Demir&Çelik 824 750 1983
46 Kardemir Karabük Demir Çelik Çelik 774 3.118 1939
50 Izmir Demir Çelik Demir&Çelik 721 1.051 1975
59 Yazıcı Demir Çelik Sanayi ve Turizm Ticaret A.S. Demir&Çelik 678 1.500 1949
63 Assan Aluminyum Sanayi ve Tic. A.S. Alüminyum 627 900 1987
70 Nursan Çelik Sanayi ve Haddecilik A.S. Çelik 611 392 1983
75 Nursan Metalürji Endüstrisi A.S. Çelik 578 635 2005
77 Ekinciler Demir ve Çelik San. A.S. Çelik 559 1.100 1983
128 Ege Çelik Endüstrisi San. Ve Tic. A.S Çelik 377 843 2001
133 Yeşilyurt Demir Çelik End. Ve Liman İşl. Demir&Çelik 366 320 2001
Kay nak: ISO 500 listesi, Capital IQ, DÇÜD
17

2.3 Konumlanma Haritası
Assan Alüminyum
Üretim Kapasitesi
125 .000 ton/yıl (levha)
50.000 ton/yıl (folyo)
Kaptan
Üretim Kapasitesi
1.400 .000 ton/yıl
Icdas
Üretim Kapasitesi
5.267.000 ton/yıl
Colakoglu
Üretim Kapasitesi
3.000.000 ton/yıl
Kroman
Üretim Kapasitesi
1.100.000 ton/yıl
Erdemir
Üretim Kapasitesi
7.000.000 ton/yıl
Kardemir
Üretim Kapasitesi
1.500.000 ton/yıl
Yazıcı
Üretim Kapasitesi
859.000 ton/yıl
Yeşilyurt
Üretim Kapasitesi
1.300.000 ton/yıl
Borcelik
Üretim Kapasitesi
1.400.000 ton/yıl
Diler
Üretim Kapasitesi
1.300.000 ton/yıl
Pr
İzmir Demir Çelik
Üretim Kapasitesi
1.320.000 ton/yıl
Habaş
Üretim Kapasitesi
3.000.000 ton/yıl
Ege Çelik
Üretim Kapasitesi
2.000.000 ton/yıl
Sarkuysan
Üretim Kapasitesi
200.000 ton/yıl
Erbakir
Üretim Kapasitesi
300.000 ton/yıl
Isdemir
Üretim Kapasitesi
2.200.000 ton/yıl
Ekinciler
Üretim Kapasitesi
1.000.000 ton/yıl
Bakır
Demir & Çelik
Alüminyum
Nursan Metalürji
Üretim Kapasitesi
500.000 ton/yıl
Nursan Çelik
Üretim Kapasitesi
500.000 ton/yıl
18

2.4 Sektörle İlgili Beklentiler
Metal endüstrisinin performansı kendisinin dışındaki bir çok önemli endüstrinin talebine bağlı olduğu için, metal
endüstrisi ile ülkenin ekonomik performansı doğru orantılıdır. Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından
hazırlanan Türkiye raporuna göre Türkiye ekonomisinin önümüzdeki 5 yıl boyunca yıllık %5 büyüme
kaydetmesi beklenmektedir. Ülke ekonomik krizin olumsuz etkilerini silmeye başladıkça, önümüzdeki yıllarda
sanayileşmenin hızlanması, inşa edilen konut sayısında, otomobil ve diğer ürünlerin üretiminde artışlar olması
beklenmektedir. Bunun sonucunda metal sanayisinin de bu büyümeden faydalanacağı, hem talep hem de
üretimde artış kaydedileceği öngörülmektedir.
BMI tarafından yapılan öngörüye göre 2010 ve 2014 yılları arasında Türkiye çelik sektöründeki talep %7’lik
yıllık bileşik büyüme oranı ile hem ham çelikte hem de çelik ürünlerde büyüme gösterecektir. Çelik üretiminde
de aynı dönem içerisinde %7,5’lik yıllık bileşik büyüme oranı ile büyüme beklenmektedir. 30
Üretim ve tüketimdeki artışların yanında ihracat ve ithalatta da, yıllık bileşik büyüme oranı sırasıyla %23 ve
%20 olmak üzere, artış beklenmektedir. Türkiye’nin ithal ettiğinden daha fazla metal ve metal ürünleri (özellikle
çelik) ihraç etmesi ve 2014 yılı itibarıyla ihracatın 31 milyon ton çelik olması beklenmektedir. 31
Şekil 30 – Türkiye Çelik Sektörü, 2010-2014t
Türkiye Çelik Sektörü 2010-2014
2010t 2011t 2012t 2013t 2014t
Tüketim
Görünür Ham Çelik Tüketimi (000 ton) 32.330 34.581 36.920 39.619 42.620
Görünür Çelik Ürün Tüketimi (000 ton) 25.530 27.429 29.402 31.679 34.210
Üretim
Üretim ('000 ton) 29.447 31.640 34.116 36.635 39.130
Üretim (USD milyon) 22.575 24.693 26.626 28.591 30.539
İhracat
İhracat ('000 ton) 17.624 21.228 24.720 28.256 31.804
İhracat (USDmilyon) 13.202 16.998 20.737 24.422 28.296
İthalat
Ithalat ('000 ton) 10.453 12.837 14.489 16.146 17.666
Ithalat (USDmilyon) 8.864 11.636 13.759 15.797 17.792
*t: Tahmin
Kay nak: BMI
30 BMI
31 Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği
19

2.5 SWOT Analizi
Strengths (Güçlü Noktalar)
Türkiye Almanya ve İtalya’nın ardından
Avrupa’nın 3’üncü büyük çelik üreticisidir.
Sanayinin iş imkanı yüksektir. Halihazırda
114.500 çalışanı ve geniş, eğitimli bir iş gücü
havuzu bulunmaktadır.
Weaknesses (Zayıf Noktalar)
Yassı ve uzun ürünler arasında üretim bazında
dengesizlik bulunmaktadır. Yassı ve vasıflı
çelik üretiminde eksiklik varken uzun çelikte
üretim fazlası bulunmaktadır.
Üretim tesislerinde oluşan dengesiz yapılanma;
elektrik ark ocaklı tesisler toplam üretimin
%68’lik kısmını oluşturmakta, bunun sonucu
olarak hurda ihtiyacı ve ithalatı artmaktadır.
Opportunities (Fırsatlar)
Konut, otomobil ve beyaz eşya gibi diğer
ürünler için olan talebin artması sonucunda
demir-çelik talebinin artması.
UYYP ile birlikte yassı çelik üretimi ve
modernizasyon konusunda sanayinin devlet
tarafından desteklenmesi. Buna ek olarak, son
yıllarda yassı çelik alanında yapılan yatırımlar
sonucunda bu ürünlerin üretiminin artış
göstererek tedarikteki açığı kapatmaya
başlaması.
.
T
hreats (Tehditler)
Yüksek enerji giderlerinin üretim maliyetlerini
artırması.
Değişken ve artış eğilimli ham madde giderleri
(hurda metal, demir cevheri ve kömür).
Çin’deki büyümenin ham madde fiyatlarını
yukarıya çekmesi beklenmektedir.
Bağımsız Devletler Topluluğu’ndan ithal edilen
düşük kaliteli ve düşük fiyatlı yarı işlenmiş
ürünlerin yarattığı rekabet.
20

2.6 Yatırım Fırsatları
2005 yılından itibaren gerçekleşen başlıca satın alma ve birleşme işlemleri:
Şekil 31 – Satın Alma ve Birleşme Hareketleri, Türkiye, 2005-09
# Devralan Ülke Hedef Hedef Sektör Tarih Pay%
Anlaşma
Değeri
(milyon
ABD doları)
1 Zeman International Avusturya Alfa Çelik Demir & Çelik 1/7/2009 %80 na
2 Aldridge Minerals Inc Kanada Valhalla Resources Limited Petrol Araştırması 12/19/2008 %100 9
3 ArcelorMittal Lüksemburg
ArcelorMittal Istanbul
Stainless Service Turkey Sac İşleme 7/14/2008 %35 na
(formerly Uginox)
4 SK Netw orks Kore Daiyang Metal Sanayi Demir & Çelik 3/31/2008 %30 38
5 Ada Metal Turkiye Demrad Döküm Demir & Çelik 3/10/2008 %100 24
6 AMCOL Minerals Europe Ltd İngiltere
Bensan Aktiflestirilmis
Bentonit Sanayi ve Ticaret Beyaz Bentonit Üretimi 6/1/2007 %100 12
A.S.
7 ArcelorMittal Lüksemburg Rozak Demir Profil Demir & Çelik 9/10/2007 %51 na
8 Magnitogorsk Iron and Steel Works (MMK) Rusya Atakaş Metalurji Demir & Çelik 8/15/2007 %50 102
9 Metallink Metal Turkiye Ferro Döküm Demir & Çelik 6/11/2007 %56,7 82
10 Oyak Turkiye Erdemir Demir & Çelik 11/2/2005 %49,29 2.960
Kay nak: Mergermarket & ISI
21

2.7 Sektördeki Kurum ve Kuruluşlar
Şekil 32 – Metal Sektörü Kurumları
Kurumlar Kod Tanımı ve Görevi İletişim
İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri
Genel Sekreterliği
IMMIB
Amacı içnde barındırdığı kurumların temsil ettikleri ürüne göre ihracatı
arttırmaktır. Bünyesinde 6 tane kurum vardır:
1) İstanbul Maden İhracatçıları Birliği
2) Istanbul Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği
3) İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği
4) İstanbul Değerli Maden ve Mücevherat İhracatçıları Birliği
5) İstanbul Demir Çelik İhracatçıları Birliği
6) İstanbul Elektrik-Elektronik Makine ve Bilişim İhracatçıları Birliği
Dis Ticaret Kompleksi A Blok Cobancesme
Mevkii Sanayi Cad. 34197 Yenibosna
Bahcelievler Istanbul Turkiye
Tel: (0212) 454 00 00
Fax: (0216) 454 00 01
Web sitesi: w w w .immib.org.tr
Türkiye İhracatçılar Meclisi
TIM
Kurumun hedefi kollektif bir şekilde ihracat yapan tüm kuruluşlara
yardımcı olmaktır
Dis Ticaret Kompleksi B Blok Cobancesme
Mevkii Sanayi Cad. 34197 Yenibosna
Bahcelievler Istanbul Turkiye
Tel: (0212) 454 04 71/454 04 90
Fax: (0216) 454 04 13/454 04 83
Web sitesi: w w w .tim.org.tr
Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği
TALSAD
Organizasyonun 80 üyesi vardır
Üyelerine yerli ve yabancı fuarlarda yardımcı olur, seminerler
düzenler
Assan Alüminyum Tesisleri, E5 yolu üzeri 32.
km, 81700 Tuzla Istanbul Turkiye
Tel: (0216) 446 79 61
Fax: (0216) 446 79 62
Web sitesi: w w w .talsad.org.tr
Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği
DCUD
20 Üyesi vardır,
Temel amacı Türk Demir ve Çelik sanayisini gelişmiş ülkerlerdeki
seviyeye çıkarmaktır. Türkiye ve küresel bazlı istatistiksel çalışmalar
yapıp sonuçları paylaşır. Üyelerinin sorunlarını bünyesinde
tartışmaya açar ve çözüm önerilerinde bulunur.
Cinnah Cad. Alaçam Sok. No:1/24 Cankaya
Ankara Turkiye
Tel: (0312) 466 37 34
Fax: (0312) 467 22 07
Web sitesi: w w w .dcud.org.tr
İstanbul Bakır ve Pirinç Sanayicileri Derneği
Amacı bakır ve pirinç üreticilerinin ortak çıkarlarını korumak ve
firmalar arasında birlik hissiyatını arttırmaya çalışmaktır. Sektörün
gelişimi için üyelerinin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışır.
Istanbul Bakir ve Pirinc Sanayicileri Dernegi
Sitesi Hurriyet Cad. No:2 34900 Beylikduzu
Buyukcekmece Istanbul Turkiye
Tel: (0212) 875 10 05 (3 lines)
Web sitesi: w w w .bakirpirincdernegi.org.tr
22

Şekiller Listesi
Şekil 1 – Küresel Demir Dışı Metaller Pazarı, 2009 4
Şekil 2 – Küresel Demir Dışı Metaller Pazarı Tahmini 5
Şekil 3 – Küresel Metal Sektöründeki Başlıca Üreticiler, 2009 5
Şekil 4 – Dünya Ham Çelik Üretimi 5
Şekil 5 – Ülke Bazında İlk 15 Ham Çelik Üreticisi ve İlk 10 Çelik Üreticisi Firma 6
Şekil 6 – Dünya Birincil Alüminyum Üretimi ve Üreticileri 6
Şekil 7 – Dünya Rafine Bakır Üretimi ve Tüketimi 7
Şekil 8 – Türkiye Ham Çelik Üretimi 8
Şekil 9 – Yurt İçi Demir - Çelik Üretimi ve Tüketimi 8
Şekil 10 – Ham Çelik Üreticileri 9
Şekil 11 – Kategori ve Ülke Bazında Çelik İhracatı 9
Şekil 12 – Ülke ve Kategori Bazında Çelik İthalatı 10
Şekil 13 – Alüminyum Üretimi 11
Şekil 14 – Türkiye Alüminyum Tüketimi 11
Şekil 15 – Ürün Bazında Alüminyum İthalatı 12
Şekil 16 – Ürün Bazında Alüminyum İhracatı 12
Şekil 17 – Ülke Bazında Alüminyum İthalatı ve İhracatı 12
Şekil 18 – Türkiye’nin Bakır Üretimi 13
Şekil 19 – Türkiye Bakır Üretimi 13
Şekil 20 – Türkiye’nin Katot İthalatı 13
Şekil 21 – Türkiye Bakır İthalatı ve İhracatı 14
Şekil 22 – Ülke Bazında İthalat ve İhracat 14
Şekil 23 – Türkiye Dövme Sektöründeki Başlıca Firmalar 15
Şekil 24 – Metal Döküm Üretimi – Avrupa’da İlk 5 15
Şekil 25 – Türkiye Metal Döküm Üretimi 15
Şekil 26 – Türkiye Döküm Endüstrisindeki Başlıca Firmalar 16
Şekil 27 – Türkiye Metal Döküm ve Dövme Ürünleri İhracatı 16
Şekil 28 – Türkiye Demir Döküm ve Dövme Ürünleri İthalatı 17
Şekil 29 –Türkiye Metal Sanayisindeki Başlıca Üreticiler 17
Şekil 30 – Türkiye Çelik Sektörü, 2010-2014t 19
Şekil 31 – Satın Alma ve Birleşme Hareketleri, Türkiye, 2005-09 21
Şekil 32 – Metal Sektörü Kurumları 22
23

Kısaltmalar
BMI
YBBO
Business Monitor International
Yıllık Bileşik Büyüme Oranı
EIU
ISPAT
Economist Intelligence Unit
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı
TPA Ton / yıllık
DCUD Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği
ICSG Uluslararası Bakır Araştırma Grubu
BAE Birleşik Arap Emirlikleri
USGS United States Geological Survey (Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırma)
GSYIH Gayri Safi Yurt İçi Hasıla
24

Yasal Uyarı
Bu Belge yatırımcılara Türkiye’deki büyüme öncelikli sektörlere dair bir sektör özeti sağlamak amacıyla, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık
Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı (“TYDTA”) tarafından, DRT Kurumsal Finans Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.’nin (“Deloitte”) destekleri ile
derlenen seriden biridir.
Belge bu sektörle ilgili bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Belge her şeyi kapsama ya da olası bir yatırımcının bu sektöre yatırım yapma
ya da yapmama konusunda karar vermesi için ihtiyaç duyacağı tüm bilgileri içerme iddiasında değildir. Belge’nin ya da sektöre dair
yapılacak diğer incelemelerle bağlantılı olarak herhangi bir olası yatırımcıya ya da danışmanlarına verilecek herhangi bir yazılı ya da sözlü
bilginin doğruluğu ya da tamlığı ile ilgili olarak, açık ya da zımni, herhangi bir beyanda bulunulmayacak ya da garanti verilmeyecektir ve bu
konuyla ilgili olarak, TYDTA ya da Deloitte ya da herhangi bir alıcı ya da ilgili görevli, çalışan ya da temsilci tarafından herhangi bir
sorumluluk kabul edilmeyecektir. TYDTA, Deloitte ve ilgili yan kuruluşları ve ortak şirketleri ile ilgili görevliler, çalışanlar ve aracılar Belge’ye
ya da bu gibi bilgilere ve bu Belge ve bilgilerde ortaya çıkabilecek hatalara ya da ihmallere dayanabilecek tüm sorumlulukları açıkça
reddeder. Belge’de yer alan bilgiler, Belge’nin hazırlandığı dönemde halka açık bilgi kaynaklarına dayanarak hazırlanmıştır. Özellikle
gelecekle ilgili projeksiyonlar, hedefler ve tahminlerin (varsa) elde edilebilmesi ya da kabul edilebilirliği konusunda herhangi bir beyanda
bulunulmamakta ve garanti verilmemektedir. TYDTA ve Deloitte Belge’de yer alan bilgileri doğrulamamıştır. Belge’yi alan kişiler, Belge’nin
içindeki bilgileri yasal, kurumsal, vergisel ya da farklı bir öneri olarak yorumlamamalıdır. Herhangi bir alıcı ya da olası yatırımcı yatırım
kararı verirken bu Belge’ye dayanmamalıdır. Kendi durum tespit çalışmalarını yapmaları ve bağımsız danışmanlık hizmeti almaları
önerilmektedir. Belge, burada anlatılan hisse senetleri ya da şirketler ya da varlıkların satılması ya da satın alınmasına ya da söz konusu
sektöre yatırım yapılmasına yönelik bir teklif ya da davet olmayıp, TYDTA ya da Deloitte ya da ilgili yan kuruluşları ya da ortak şirketleri
tarafından yapılan bir taahhüt ya da öneri niteliğinde de değildir. Belge’nin dağıtımı ya da mülkiyet altına alınması ile ilgili olarak, TYDTA
ya da Deloitte herhangi bir yargı alanında hukuksal sorumluluk kabul etmemektedir ve herhangi bir kayıt gereksinimi ya da diğer yasal
sınırlamaların alıcı tarafından ihlal edilmesinden TYDTA ya da Deloitte sorumlu olmayacaktır. Belge’nin aslı ya da üzerinde değişiklikler
yapılmış versiyonu, hiçbir durumda yayınlanamaz, çoğaltılamaz ya da bir ücret ya da üyelik karşılığında üçüncü taraflara satılamaz.
Belge’nin fikri mülkiyet hakları TYDTA’a aittir.
25