KAZANANLAR SAHNEDE - İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı ...
KAZANANLAR SAHNEDE - İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı ...
KAZANANLAR SAHNEDE - İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Orantısız güç kullanımı<br />
Merkez Bankası’nın son artışta<br />
“orantısız güç” kullanmasının<br />
ardında da bu ‘ağırdan alma’<br />
yatıyordu. Zorunlu karşılıklar<br />
arttırılmaya başlamadan önce<br />
bankacılık sistemi teknik olarak<br />
“sıfır pozisyonunda” idi. Yani<br />
kendi arasında, kendi yağıyla<br />
kavrulabiliyordu. Günlük döviz<br />
alımları dışında MB; istisnalar<br />
dışında piyasaya ek likidite<br />
<strong>ve</strong>rmiyordu. Karşılık artışlarıyla<br />
birlikte sistemin likidite açıkları<br />
her artırımla daha da yükseldi<br />
<strong>ve</strong> 15 Nisan itibariyle 50<br />
milyarlık rekor seviyeye çıktı.<br />
Bankalar yatırdıkları karşılıklar<br />
için Geçtiğimiz yılın son çeyreğinden<br />
bu yana faiz al(a)mıyorlar.<br />
Fonlama için MB’dan aldıkları<br />
her kuruş için de “politika faiz<br />
oranı” kadar faiz ödüyorlar. Bu<br />
da alınan mevduatların maliyetlerini<br />
arttırıyor.<br />
Her ne kadar ekonomi yönetimi<br />
aksini iddia etse de, bankaların<br />
ödedikleri bu maliyet doğrudan<br />
bankaların kârlarını azaltan<br />
bir unsur. Bir başka deyişle,<br />
bankacılık sektöründen kamuya<br />
kaynak aktarılması anlamına<br />
da geliyor bu artışlar. Bankacılık<br />
sistemi kayıplarının bir kısmını<br />
sineye çekse de kalan maliyetin<br />
bir kısmını mevduat sahibine<br />
düşük faiz <strong>ve</strong>rerek; bir kısmını<br />
da kredi müşterisine yüksek faiz<br />
talep ederek yansıtıyor. Her iki<br />
halde de sıradan vatandaşın ya<br />
da şirketlerin “harcanabilir gelirleri”<br />
azalıyor! Gelir azalmasının<br />
nihai talebi azaltacağını varsayıyor<br />
ekonomi yönetimi. Şimdiye<br />
kadar tam olarak hedeflerine<br />
ulaşmış sayılmazlar. Bu yüzdendir<br />
ki Mart toplantısında “orantısız<br />
güç” kullanıldı. Nisan toplantısında<br />
da benzer bir politikanın<br />
sürmesi normal hale geldi.<br />
Her ne kadar siyasi istikrarın devam edeceği varsayımıyla “sürprizi az bir seçim” beklense de<br />
12 Haziran’da yapılacak seçimler nihayetinde bir risk barındırıyor.<br />
Torba Yasa piyasada<br />
likiditeyi azaltacak<br />
Zorunlu karşılıkların daralttığı<br />
harcanabilir geliri “teorik olarak<br />
arttıran” bir değişiklik daha<br />
oldu. O da vatandaşların/şirketlerin<br />
devlete olan borçlarının<br />
cezai faizlerini düşürerek<br />
vadeye yayılmasını sağlayan<br />
‘Torba Yasa’. Torba yasa ile<br />
‘borç hanesinde’ ciddi bir azalma<br />
oluyor. Her ne kadar bu<br />
durum, istisnai bir kaç durum<br />
hariç, nakdi bir yansıma yaratmasa<br />
da kişilerin ya da şirketlerin<br />
bilançolarının pasif tarafını<br />
azaltan bir değişim ortaya<br />
koyuyor. İsterlerse bu pasiflerine<br />
karşın aktiflerinde tuttukları<br />
bazı kalemleri harcayabilirler ya<br />
da (yine teorik olarak) pasiflerinde<br />
yeni bir boşluk oluştuğundan<br />
bunun için yeni borçlanmaya<br />
giderek harcamaya devam<br />
edebilirler.<br />
Peki gerçekte bu mümkün mü?<br />
Belki psikolojik olarak bu etki<br />
görülebilir. Ancak pratikte pek<br />
mümkün değil. Varsayım kişi ya<br />
da kurumların imkânları olsaydı<br />
zaten bu yükümlülüklerini yerine<br />
getirirlerdi; en azından teorik<br />
olarak... (Nasılsa af çıkar ya<br />
da çıkacak diyenlerin ödemeler<br />
konusunda cimri davranmaları<br />
konumuz dışında.) Teorik kısmı<br />
bir yana bırakıp pratik hayata<br />
bakıldığında Torba Yasa pratikte<br />
piyasadaki akışkanlığı azaltacak<br />
bir unsur. Nasıl mı? 2<br />
Mayıs itibariyle devletle “barışacak”<br />
olanlar 18 aylık vadeye<br />
yaydıkları ödemelerinin ilk taksitlerini<br />
Mayıs sonunda ödeyecekler.<br />
İki ayda bir <strong>ve</strong>rgi, yine<br />
iki ayda bir de SSK borçlarının<br />
taksitleri gelecek. İlk aylarda<br />
hemen herkes borçlarını ödeyebilmek<br />
için ellerindeki imkanları<br />
zorlayacaklar. Dövizler bozdurulacak,<br />
yastık altındaki birikimler<br />
çıkarılacak, herkes taahhütlerine<br />
sağdık kalmaya çalışacaklar.<br />
Toplam tahsilatın 10 milyar<br />
TL’ye ulaşması bekleniyor.<br />
Az bir rakam değil. Özellikle<br />
de KOBİ’ler düşünüldüğünde...<br />
Günlük işlerini döndürebilmekte<br />
zorlananlar ilk aşamada daha<br />
da zorlanacaklar.<br />
Teorik bakış açısında gelir arttırıcı<br />
gibi görünen yasa aslında<br />
likidite daraltıcı bir etki yapacak.<br />
Bir yandan eldeki likidtenin<br />
azalması, diğer yandan “ödünç<br />
likiditenin” yani kredilerin maliyetlerinin<br />
yükselmesi<br />
piyasaları zorlayacak!<br />
“Dur şu seçim bir bitsin,<br />
bakarız”<br />
Seçimi de unutmamak gerek!<br />
Her ne kadar siyasi istikrarın<br />
devam edeceği varsayımıyla<br />
“sürprizi az bir seçim” beklense<br />
de 12 Haziran’da yapılacak<br />
seçimler nihayetinde bir risk<br />
barındırıyor. Sonuç ne olur kestirmek<br />
zor, sırf bu zorluk bile<br />
yatırım <strong>ve</strong> ticaret kararlarını etkileyecektir.<br />
‘Dur şu seçim bir bitsin,<br />
bakarız’ söylemleri bu ay<br />
içinde sıkça duyulur olacak.<br />
Sonuçları kadar varlığı bile seçimi<br />
piyasaları duralatan bir etkiye<br />
sahip. Önümüzdeki iki ay<br />
piyasalar açısından daha çok<br />
bekleyişle geçecek.<br />
Haziran, Temmuz hükümet kurulmaları,<br />
ardından meclisin tatile<br />
girmesi derken Eylül’e kadar<br />
neredeyse bir bekleme süreci<br />
olabilir. Hükümetin kanun hükmünde<br />
kararname çıkarma yetkisi<br />
bunun yaşanmasını engellemek<br />
için olsa gerek...<br />
www.itkib.org.tr nisan 11<br />
63
Change language