fiil+babları mezıd – artırılmıs fııl kalıpları - gariban tavuk
01.04.2014 • Views
Share Embed Flag

fiil+babları mezıd – artırılmıs fııl kalıpları - gariban tavuk

fiil+babları mezıd – artırılmıs fııl kalıpları - gariban tavuk

fiil+babları mezıd – artırılmıs fııl kalıpları - gariban tavuk

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
garibantavuk.files.wordpress.com

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

ْ<br />

ّ<br />

<br />

َ<br />

ٌ<br />

ّ<br />

ّ<br />

َ<br />

ِ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ٌ<br />

ْ<br />

ُ<br />

ّ<br />

َ<br />

ُ<br />

ُ<br />

َ<br />

<br />

َ<br />

َ<br />

Mezîd Fiiller (Artırılmış Fiil Kalıpları)<br />

Arap dilinde fiil kökleri en az üç harften oluşur. Kökü dört harfli olan<br />

fiiller de vardır, fakat sayıları azdır. Üç harfli kök fiillere sülasi mücerred<br />

(üçlü yalın) fiil, dört harfli olanlara ise rubai mücerred (dörtlü yalın) fiil<br />

denir. Bu üçlü veya dörtlü kök harflerine birtakım harfler eklenerek yeni<br />

fiiller türetilir. Bunlara mezid fiil babları (artırılmış, eklenmiş fiil kalıpları)<br />

denir. Sülasi mücerred (üç harfli yalın) fiillerden türetilmiş dokuz<br />

bab vardır:<br />

1. TEF’ÎL BABI<br />

Yapılışı: Fiilin ortanca harfine şedde eklenir ve bütün harflerin harekesi<br />

üstün yapılır. Böylece tef’îl babının mazi (geçmiş zaman) fiil kalıbı<br />

oluşturulmuş olur. Tef’îl babının mazi, muzari (şimdiki zaman) ve masdar<br />

kalıbı şöyledir:<br />

ٌ <br />

َِْ<br />

ُ ِ َ َ َ<br />

َ<br />

َ َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK FİİL<br />

ٌ <br />

َِْ لُ‏ ّ َ َ لَ‏ لَ‏ ََ<br />

İndirmek İndiriyor İndirdi İndi<br />

Tef’îl babının bütün kalıpları:<br />

ِ َ ٌ َ<br />

ُ ٌ ِ َ ُ ٌ ِْ َ<br />

Emr-i hazır<br />

İsm-i<br />

mef’ûl<br />

İsm-i fâil<br />

Masdar<br />

ُ ِ َ َ َ<br />

َ َ<br />

Fiil-i<br />

muzari<br />

Tef’îl babında örnek fiiller:<br />

ْ َِّ <br />

ٌ ُ<br />

ِّ<br />

ُ<br />

َِ<br />

Fiil-i mazi<br />

Kök fiil<br />

ِّ<br />

َ َِ<br />

Öğret Öğretilen Öğretici Öğretmek Öğretiyor Öğretti Bildi

ْ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ّ<br />

ِ<br />

َ<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

َ<br />

<br />

َ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ِ<br />

َ<br />

َ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ْ<br />

ْ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ِ<br />

َ<br />

َ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

ََ لَ‏ َ لَ‏ َّ لُ‏ َِّ ُ ٌ ِْ َ لٌ‏ َ ُ لٌ‏ ِّ َ لْ‏<br />

İndir İndirilen İndiren İndirmek İndiriyor İndirdi İndi<br />

َ بْ‏<br />

َ بٌ‏<br />

ُ<br />

َ ب<br />

ُ<br />

ِْ َ<br />

Yaklaştır Yaklaştırı<br />

lan<br />

Yaklaştır<br />

an<br />

Yaklaştır<br />

mak<br />

ْ َّ<br />

<br />

ٌ ُ<br />

ّ<br />

ُ<br />

َِ<br />

َ ب<br />

بَ‏<br />

َ َ ُ<br />

Yaklaştırı<br />

yor<br />

Yaklaştır<br />

dı<br />

ب<br />

Yaklaştı<br />

ّ<br />

َ َِ<br />

Öğret Öğretilen Öğretici Öğretmek Öğretiyor Öğretti Bildi<br />

ْ َّ<br />

ٌ َ ُ<br />

َّ<br />

ُ<br />

ِْ َ<br />

Parçala<br />

َ حٌ‏ َ حْ‏<br />

ُ حٌ‏ َ<br />

ُ ٌ ِْ َ<br />

Sevindir<br />

َ فٌ‏ َ فْ‏<br />

ُ فٌ‏ َ<br />

ُ ِْ َ<br />

Çok tavaf<br />

et<br />

Çok tavaf<br />

edilen<br />

Çok tavaf<br />

eden<br />

Çok tavaf<br />

etmek<br />

َّ<br />

ٌ َ ُ ٌ َّ<br />

ُ ٌ َِْ<br />

Sıkıca<br />

kapat<br />

Sıkıca<br />

kapatılan<br />

Sıkıca<br />

kapatan<br />

Sıkıca<br />

kapatmak<br />

ْ َ ٌ َ ُ ٌ َ ُ ٌ ِ ْ َ<br />

Ekmek<br />

yap<br />

Ekmek<br />

yapılan<br />

تْ‏<br />

ُ<br />

Telef ol<br />

Ekmek<br />

yapan<br />

ِِ ُ<br />

Ekmek<br />

yapmak<br />

َّ<br />

َ ََ<br />

Parçaladı<br />

Kesti<br />

حَ‏ َ حُ‏<br />

َ َِ<br />

Parçalanan<br />

Parçalayan<br />

Parçalamak<br />

Parçalıyor<br />

Sevindirilen<br />

Sevindiren<br />

Sevindirmek<br />

Sevindiriyor<br />

Sevindirdi<br />

َ فُ‏<br />

َ<br />

Çok tavaf<br />

ediyor<br />

حَ‏<br />

Sevindi<br />

א‏َ‏ ‏َف فَ‏<br />

تٌ‏<br />

İçinde telef<br />

olunan<br />

(yer)<br />

ٌ ِ َ تٌ‏<br />

Telef olan<br />

Telef olmak<br />

Çok tavaf<br />

etti<br />

Tavaf etti<br />

َّ<br />

َ<br />

ََ َ<br />

Sıkıca<br />

kapatıyor<br />

Sıkıca<br />

kapattı<br />

Kapattı<br />

אَْ‎‏ُ‏ ُ َ َ َ ُ ْ<br />

Ekmek<br />

yapıyor<br />

Ekmek<br />

yaptı<br />

تُ‏<br />

َ<br />

Telef oluyor<br />

Ekmek<br />

(isim)<br />

א‏َ‏ ‏َت تَ‏<br />

Telef oldu<br />

Öldü

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

<br />

َ<br />

ُ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ٍ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

<br />

َ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ْ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ِ<br />

ّ<br />

َ<br />

َ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

َ<br />

ُ<br />

ُ<br />

<br />

<br />

َ<br />

ُ<br />

َّ لٌ‏ َ ُ لٌ‏ ّ َ لْ‏<br />

ُ ٌ ِْ َ لُ‏ ّ َ َ لَ‏ لَ‏ ََ<br />

İndir İndirilen İndiren İndirmek İndiriyor İndirdi İndi<br />

ّ َ ُ ِْ َ عٌ‏ َ ُ عٌ‏ ّ َ عْ‏<br />

Korkuyu<br />

gider<br />

Korkusu<br />

giderilen<br />

Korkuyu<br />

gideren<br />

Korkuyu<br />

gidermek<br />

ضٌ‏ ضْ‏<br />

ُ ضٌ‏ <br />

ُ ِ َ<br />

Tedavi et<br />

Tedavi<br />

edilen<br />

Tedavi<br />

eden<br />

Tedavi<br />

etmek<br />

بّ‏<br />

א <br />

ُ<br />

ب<br />

ُ ٌ <br />

َِ ْ َ<br />

َ َِ عَ‏ ّ َ عُ‏<br />

Korkuyu<br />

gideriyor<br />

Korkuyu<br />

giderdi<br />

عَ‏<br />

korktu<br />

َ َِ ضَ‏ ضُ‏<br />

Tedavi<br />

ediyor<br />

Tedavi<br />

etti<br />

ضَ‏<br />

ر<br />

Yetiştir<br />

Yetiştiren<br />

ْ َّ<br />

ٌ ُ ٌ ّ<br />

ُ ٌ َِ ْ َ<br />

Kutla<br />

Kutlanan Kutlayan<br />

Kutlama,<br />

tebrik<br />

<br />

رَ‏ <br />

Yetiştirilen<br />

Yetiştirmek<br />

Yetiştiriyor<br />

Yetiştirdi<br />

Hasta<br />

oldu<br />

َ<br />

رَ‎<br />

Yetişti<br />

ُ ّ<br />

َ َ ََِ<br />

Kutluyor<br />

Kutladı<br />

Lezzetli<br />

oldu<br />

TEF’ÎL BABININ FİİLE KAZANDIRDIĞI ANLAMLAR:<br />

1) Tef’îl kalıbı, ta’diye (geçişlilik) bildirir. Bu da iki türlü olur:<br />

a. Lazım (geçişsiz, nesne alamayan) bir fiil tef’îl babına girdiği zaman<br />

müteaddi (geçişli, nesne alabilen) hale gelir. Yani fiil mef’ûl (nesne) alamaz<br />

halde iken, mef’ûl alabilir hale gelir. Örnekler:<br />

ِ ِ ْ<br />

َ אْ َِ دאً‏ ُ َْ<br />

ُ ٰ ب ا‏ّ‏ <br />

َ<br />

Allah Mahmud’u mescide yaklaştırdı.<br />

ِ ِ ْ َ<br />

ب<br />

אْ َِ ُ‎دٌ‏<br />

َحَ‏<br />

َْ<br />

Mahmud mescide yaklaştı.<br />

אْ‏ُ‏ ِא َّ<br />

א حَ‏ ِא َِ<br />

א<br />

Öğretmen öğrenciyi sevindirdi.<br />

Öğrenci sevindi.<br />

َ

َ<br />

ُ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

ُ<br />

ْ<br />

א<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

b. Eğer fiil zaten geçişli ise, tef’îl babına girdiği zaman geçişliliği artar.<br />

Yani daha önce bir mef’ûl (nesne) alabilen fiil, artık iki mef’ûl (nesne)<br />

alabilir duruma gelir. Örnek:<br />

َ ِِْ א رْ‏ س<br />

א‏ّ‏ ِ َ ُ<br />

َّ س אْ‏ُ‏ رْ‏ א ُ ِِْ َِ<br />

Öğretmen öğrenciye dersi öğretti.<br />

א‏ّ‏<br />

Öğrenci dersi bildi.<br />

2) Tef’îl babının fiile kattığı anlamlardan biri de teksir’dir. Teksir; çoğaltma,<br />

yoğunlaştırma demektir. Fiilin çokça ve şiddetli bir şekilde yapıldığını<br />

anlatır. Örnekler:<br />

َْ אْ‏َ‏ َُ אْ‏َ‏ َ<br />

َْ אْ‏َ‏ َُ אْ‏َ‏ ََ<br />

Çocuk ipi parçaladı.<br />

Çocuk ipi kopardı.<br />

ِא َ َ ْ א ََْ אبَ‏<br />

َْ َ אبَ‏<br />

א א ِא ََ َ ْ<br />

א<br />

Çocuk kapıları sıkıca kapattı.<br />

ُ ُ <br />

فَ‏ א <br />

َ<br />

Çocuk kapıları kapattı.<br />

א‏َ‏ ‏َف א‏ْכََْ‎‏َ‏ א‏ْכََْ‎‏َ‏<br />

Adam Kâbe’yi çokça tavaf etti.<br />

ُِِ تَ‏ ْ א <br />

َ<br />

Develer telef oldu.<br />

ُ ُ <br />

א<br />

Adam Kâbe’yi tavaf etti.<br />

‏َت ْ א ُِِ<br />

Develer öldü.<br />

3. Tef’îl babının işlevlerinden biri de, bazı isimleri fiile dönüştürerek<br />

isimden fiil türetmektir. Örnek:<br />

אخُ‏<br />

א َ <br />

َ<br />

ٌ َِ<br />

אَْ‎‏ُ‏ ُ<br />

Aşçı ekmek yaptı. Ekmek lezzetlidir.<br />

4) Tef’îl babı, bazı fiillerde aynı zamanda fiilin belli bir süreç içinde<br />

aşama aşama, tedricen yapıldığını ifade eder. Örnek:<br />

אُْ‏ْ‏ نُ‏ ِ אْ‏ِ‏ َ אزِ‏<br />

‏َن ا‏ّ‏ אُْ‏ْ‏ ً َِْ ُ ٰ لَ‏ َ لَ‏ ََ

َ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ِ<br />

ّ<br />

ِ<br />

َ<br />

َ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

َ<br />

<br />

َ<br />

Allah Kur’an’ı parça parça indirdi. Kur’an Hicaz’da nazil oldu (indi).<br />

5) Tef’îl babının fiile kattığı anlamlardan biri de izale’dir. İzale; fiilin<br />

ifade ettiği anlamı gidermek, yok etmek demektir. Örnek:<br />

ََ אْ‏َ‏ ُ א‏ُ‏ َعَ‏ <br />

ِ ََ ْ א َِ َُ אْ‏َ‏ َِ<br />

Adam çocuğun korkusunu giderdi.<br />

عَ‏<br />

Çocuk arslandan korktu.<br />

ََ אْ‏َ‏ ضَ‏ אِ‏ُ‏ َ<br />

َِ<br />

אْ‏َ‏ َُ<br />

Doktor çocuğu tedavi etti.<br />

ضَ‏<br />

Çocuk hasta oldu.<br />

NOT 1: Tef’îl babına dönüştürülen fiilin yukarıda sayılan geçişlilik, çoğaltma,<br />

tedricilik, izale gibi anlamlardan hangisini aldığı, cümledeki konumuna<br />

göre belirlenir. Örnek:<br />

א ِِ ْ تَ‏ <br />

َ<br />

Develeri öldürdü.<br />

ُِِ تَ‏ ْ א <br />

<br />

Develer telef oldu.<br />

NOT 2: Tef’îl babında gelen bir fiilin son harfinin yâ ‏(ى)‏ şeklinde yazılmış<br />

elif ‏(א)‏ olması veya hemze () olması halinde, masdarları ٌَ َِْ kalıbında<br />

gelir. Örnek:<br />

ٌ <br />

َِ ْ َ<br />

<br />

رَ‏ َ رَ‏ <br />

Yetiştirmek Yetiştiriyor Yetiştirdi Yetişti<br />

ٌ َِ ْ َ<br />

ُ ّ<br />

َ َ ََِ<br />

Kutlama, tebrik kutluyor kutladı Lezzetli oldu<br />

NOT 3: Tef’îl babına dönüştürülen bazı fiiller, tamamen farklı bir anlam<br />

kazanırlar. Bu yüzden her kelimenin anlamını sözlükten ayrı ayrı öğrenmek<br />

gerekir. Örnek:<br />

ٌ ِ َْ<br />

ُ َ<br />

<br />

َ َِ َ

ْ<br />

ُ<br />

ٌ<br />

ُ<br />

ٌ<br />

ُ<br />

َ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

َ<br />

َ<br />

Öpmek Öpüyor Öptü Kabul etti<br />

NOT 4: Üç harfli kök fiillerin tamamı yukarıdaki kalıplara girmez. Buna<br />

karşılık, bazı fiiller birden fazla kalıba girebilir.<br />

2. MUFÂALE BABI<br />

Yapılışı: Fiilin ilk harfine elif eklenir ve bütün harflerin harekesi üstün<br />

yapılır. Böylece mufâale babının mazi (geçmiş zaman) fiil kalıbı oluşturulmuş<br />

olur. Mufâale babının mazi, muzari (şimdiki zaman) ve masdar<br />

kalıbı şöyledir:<br />

ٌ ََ א‏َ‏ <br />

ُ א‏َ‏ ُ<br />

ُ ِ َ א‏َ‏ َ َ َ<br />

َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

ٌ َ<br />

כאَ‏ ِ כאَ‏ َ<br />

َ כאَ‏ ََ<br />

כََ‎<br />

Yazışmak Yazışıyor Yazıştı Yazdı<br />

NOT: Mufâale babı iki kişi veya grup arasında karşılıklı iş, oluş ve ha-<br />

כَאَ reketi anlattığı zaman tekil olarak kullanılmaz. Yani<br />

َ<br />

(yazıştı) denmez,<br />

כَאَ (ikisi yazıştı) veya כَאَُא (yazıştılar) denir. Ancak biz bu aşamada<br />

‏َא<br />

karışıklığa yer vermemek için, örnek fiilleri tekil olarak kullandık.<br />

MUFÂALE BABININ BÜTÜN KALIPLARI:<br />

ِ ٌ َ ُ ٌ ِ ُ ِ<br />

Emr-i<br />

hazır<br />

א‏َ‏ א‏َ‏ א‏َ‏ ‏ٌل אَ‏<br />

İsm-i<br />

mef’ûl<br />

İsm-i<br />

fâil<br />

Masdar<br />

3<br />

ِאَ‏ ٌ ََ ُ ‏ٌل<br />

Masdar<br />

2<br />

Masdar<br />

1<br />

א‏َ‏ ُ ِ َ א‏َ‏ َ َ<br />

Muzari<br />

fiil<br />

א‏َ‏<br />

Mazi fiil<br />

Kök<br />

harfi<br />

ْ ِ<br />

ٌ َ ُ<br />

ِ ُ<br />

כאَ‏ כאَ‏ כאَ‏ כِ‏<br />

Örnekler:<br />

כِ‎אَ‏ אَ‏ ب<br />

ٌ َ بٌ‏<br />

כאَ‏ ِ כאَ‏ ُ<br />

َ כאَ‏ ََ<br />

כََ‎

ْ<br />

ْ<br />

א‏َ‏ ْ<br />

َ<br />

َ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

ٌ<br />

َ<br />

َ<br />

א‏َ‏<br />

א‏َ‏ א‏َ‏<br />

ُ<br />

ُ<br />

א‏َ‏ ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

ُ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

َ<br />

Yazış!<br />

א‏َ‏<br />

Yazışan<br />

ِ ٌ َ ُ ٌ ِ ُ ‏ٌل ِ ‏ٌل ِ ٌ ََ ُ<br />

Savaş!<br />

א‏َ‏ א‏َ‏ אَ‏ אَ‏ א‏َ‏<br />

Savaşan<br />

ْ ِ ٌ َ ُ ٌ ِ ُ ‏ٌد ِ ِ<br />

Cihat et<br />

ِ<br />

Hesaba<br />

çek<br />

Yazıştı<br />

Yazdı<br />

ُ ِ َ א‏َ‏ َ ََ<br />

Yazışılan<br />

Yazışmak<br />

Yazışmak<br />

Yazışmak<br />

Yazışıyor<br />

Savaşılan<br />

Savaşmak<br />

Savaşmak<br />

Savaşmak<br />

Savaşıyor<br />

א‏َ‏<br />

א‏َ‏ א‏َ‏ א‏َ‏ אَ‏ אَ‏<br />

Cihat<br />

edilen<br />

Cihat<br />

eden<br />

Cihat<br />

etmek<br />

ََ ُ ‏ٌد<br />

Cihat<br />

etmek<br />

ةٌ‏ א‏َ‏<br />

Cihat<br />

etmek<br />

Savaştı öldürdü<br />

ُ ِ َ َ א‏َ‏ َ َ<br />

Cihat<br />

ediyor<br />

א‏َ‏<br />

א‏َ‏<br />

ب<br />

א‏َ‏<br />

<br />

َ<br />

<br />

ُ<br />

Hesaba<br />

çekilen<br />

ِ<br />

א‏َ‏<br />

ب<br />

<br />

ُ<br />

Hesaba<br />

çeken<br />

א‏َ‏ ِ ِ ب<br />

אَ‏ אَب<br />

Hesaba<br />

çekmek<br />

زِ‏ ْ ِ ٌ ُ ٌ ِ ُ<br />

Hesaba<br />

çekmek<br />

<br />

َ<br />

ٌ<br />

َ<br />

<br />

ُ<br />

Hesaba<br />

çekmek<br />

Cihat<br />

etti<br />

Gayret<br />

etti<br />

ِ <br />

َ َ א‏َ‏ َ َ َ<br />

Hesaba<br />

çekiyor<br />

א‏َ‏<br />

زِ‎אَ‏ אَ‏ ‏ٌد<br />

زאَ‏ א‏َ‏ א‏َ‏<br />

Fiyat<br />

artır<br />

Fiyatı<br />

artırılan<br />

Fiyat artıran<br />

Fiyat artırmak<br />

َ ُ ‏ٌد<br />

Fiyat artırmak<br />

ةٌ‏ א‏َ‏<br />

Fiyat artırmak<br />

بْ‏<br />

ُ بٌ‏<br />

ِ ُ ب<br />

ب<br />

ِ ٌ ُ بٌ‏<br />

Hesaba<br />

çekti<br />

Hesap etti<br />

زَאدَ‏ زאَ‏ ُ ِ َ <br />

Fiyat artırıyor<br />

א‏َ‏<br />

‏ِر א‏َ‏ ر א‏َ‏ ‏ِر א‏َ‏ אَ‏ אَ‏ ر‏َ‏ א‏َ‏<br />

ِ ٌ َ ُ ٌ ِ ُ ‏ٌق ِ ‏ٌق ِ ٌ ََ ُ<br />

Dövüşüyor<br />

Münafık<br />

ol<br />

kullanılmaz<br />

<br />

Fiyat artırdı<br />

Arttı<br />

א‏َ‏ ‏ِر ب<br />

َ بَ‏ א‏َ‏ رَبَ‏<br />

אَ‏ אَ‏<br />

Münafık<br />

Münafık<br />

olmak<br />

Münafık<br />

olmak<br />

Münafık<br />

olmak<br />

Dövüş Dövüşülen<br />

Dövüşen<br />

Dövüşmek<br />

Dövüşmek<br />

Dövüşmek<br />

Dövüştü<br />

َ<br />

Dövdü<br />

ِ َ א‏َ‏ ََ َ<br />

Münafık<br />

oluyor<br />

Münafık<br />

oldu<br />

azaldı<br />

MUFÂALE BABININ FİİLE KATTIĞI ANLAMLAR:<br />

1) Mufâale babı, müşareket (işteşlik) bildirir. Bir işin iki kişi veya iki<br />

grup arasında yapıldığını anlatır. Örnekler:<br />

َ ‏:כَאَ َََכyazdı<br />

yazıştı<br />

ََ : öldürdü ‏:‏‏َאَ‏َ‏ savaştı<br />

2) Mufâale babı, ta’diye (geçişlilik) bildirir. Örnekler:<br />

ََُ: uzak oldu ‏:‏‏َאَ‏َ‏ uzaklaştırdı<br />

2) Mufâale babı, süreklilik ve gayret bildirir. Örnekler:

َ<br />

ُ<br />

ُ<br />

َ<br />

َ<br />

yenmeye çalıştı ‏َאَ<br />

َ<br />

yendi َََ<br />

devamlı olarak istedi ‏َאَ<br />

َ<br />

istedi ََ<br />

2) Mufâale babı, teksir (çokluk) bildirir. Örnekler:<br />

Not: Her sülâsî fiil bu bablardan birisine girmek zorunda olmadığı gibi<br />

her fiilin üç harflisi de kullanılır diye bir kâide yoktur. Örnekler:<br />

kat kat yaptı َ אَ َ<br />

-<br />

אِ‏ُ‏ َُ<br />

<br />

<br />

َ אَ‏َ‏<br />

ُ ُِ<br />

<br />

-<br />

َ َ אبَ‏<br />

אل:‏<br />

3. İF’ÂL BABI<br />

ِ ‏ٌل ْא<br />

ُ ِ ْ<br />

َْ َ َ َ<br />

َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

‏ٌل א‏َ‏ ِْ لُ‏ ِْ<br />

Örnek:<br />

ََ لَ‏ َ َْ لَ‏<br />

İndirmek İndiriyor indirdi İndi<br />

4. TEFE’’UL BABI<br />

ٌ ََ ُ َ<br />

ََ ََ<br />

َ<br />

َ َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

Örnek:

א<br />

َ<br />

َ<br />

ُ<br />

א<br />

ْ<br />

َ<br />

َ<br />

א<br />

ٌ َ<br />

ََ<br />

َ<br />

ِ<br />

َ<br />

َ َ َ<br />

Öğrenmek Öğreniyor Öğrendi Bildi<br />

5. TEFÂUL BABI<br />

א‏َ‏ ٌُ َ َُ ََ َ א‏َ‏ א‏َ‏ َ َ َ<br />

َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

Örnek:<br />

ٌ ُ َ ُ َ ََ ََ َ ََ َ<br />

َ َ<br />

6. İNFİÂL BABI<br />

Mâzisinin yapılışı: Sülâsî mücerredin başına kesreli hemze-i vasıl ve sakin ‘nûn’<br />

yapılır. getirmekle ‏(אِنْ‏ (<br />

Mâzi<br />

Muzâri<br />

İsm-i fâil<br />

İsm-i meful<br />

Emr-i hazır<br />

אََِْ‎‏َ‏<br />

ُ ََِْ<br />

ٌ َُِْ<br />

----<br />

אَِْ‎‏ِ‏ <br />

Meçhul çekimi yoktur

א<br />

َ<br />

َ<br />

Masdar<br />

אِِْ‎‏َאلٌ‏<br />

Not: Bu babdan getirilen fiillerin;<br />

a) geçişli (müteaddî) olması,<br />

(b ن،‏ و،‏ ر،‏ ل)‏ ‏(م،‏ harflerinden birisiyle başlamaması,<br />

c) Görünürde tesiri bulunması ( َِ ، َ َ <br />

، gibi zihinle ilgili olmaması gerekir.<br />

‏(ذَכَ‎‏َ‏<br />

Özellikleri:<br />

1) Mâzisi elif ile başlayan mezid fiillerin muzâri-ma’lumunda sondan bir evvelki<br />

harf kesrelidir.<br />

2) Mâzisi elif ile başlayan mezid fiillerin masdarlarında baştan üçüncü harf kesrelidir,<br />

sondan bir evvelki harfin sonunda elif vardır.<br />

3) Lâzım fiillerin meçhulleri ve ism-i mefulleri yoktur.<br />

אل:‏ – אِِْ‎‏َאلٌ‏ - אِْ‎‏ِ‏ َ لٌ‏<br />

אِِْ‎‏َאلٌ‏<br />

Kazandırdığı Anlam<br />

Mutavaat (dönüşlülük): Geçişli bir fiilin tesirinin mefulde meydana gelmesidir.<br />

Bu durumda geçişli fiil artık geçişsiz (lâzım) olur. Geçişli fiilin mefulu bu fiilin<br />

öznesi yerine geçer.<br />

َ כَ‎‏َ‏ : kırdı َ ‏:אِ‎‏ْכَ‎‏َ‏ kırıldı ( ‏:כُ‎‏ِ‏ meçhul)<br />

َ<br />

açıldı ‏:אِْ‎‏َ‏ َ حَ‏ َ َ: açtı حَ‏<br />

אِ‎‏ْ‏ ِْ ُ َِ ْ َ ‏ٌل<br />

ِא َََ َ َ<br />

َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

Örnek:<br />

‏ٌح<br />

ِِْ ِ َْ َ حُ‏ حَ‏ אِ‎‏ْ‏ َ حَ‏ َ َ<br />

َ<br />

Açılmak Açılıyor Açıldı Açtı

7. İFTİÂL BABI<br />

babı: ‏(اِفْتِعَالٌ‏ ( 5-<br />

Mâzisinin Yapılışı: Sülâsî mücerredin başına kesreli hemze-i vasıl ile faul fiili ile<br />

aynü’l-fiili arasına fethalı ‘tâ’ ( ‏(تَ‏ getirmekle yapılır.<br />

َِ) gibi fiillerin bu babdan mutavaatı yapılabilir.<br />

َ<br />

Kazandırdığı Anlamlar:<br />

1) Mutavaat: (dönüşlülük)<br />

2) İsimden fiil yapmak:<br />

3) Mübalağa ve gayret:<br />

4) Müşareket:<br />

Mâzi<br />

Muzâri<br />

çabaladı<br />

İsm-i fâil<br />

İsm-i meful<br />

Emr-i hazır<br />

Masdar<br />

yayıldı<br />

אِ‎‏ْ‏ َََ<br />

Ma’lum<br />

<br />

אَِْ‎‏َ‏ َ<br />

Köylü ekmek edindi<br />

çalıştı ََ َ<br />

Meçhul<br />

אُُْ‎‏ِ‏ َ<br />

toplandı<br />

אِ‎‏ْ‏ َ َ َ<br />

Not: Bu babın dönüşlülüğü<br />

( ‏(אِِْ‎‏َאلٌ‏ babı gibi<br />

devamlı değildir.<br />

Görünürde tesiri bulunmayan<br />

( ، <br />

ذَכَ‎‏َ‏ َ ،<br />

topladı<br />

yaydı <br />

َ ََ<br />

ekmek<br />

َ َ َ<br />

<br />

ٌْ ُ<br />

אل:‏<br />

אل:‏<br />

אل:‏<br />

אِ‎‏ْ‏ َََ אَْ‏َ‏ وِ‏ ي<br />

Tacir çok kazandı<br />

َ אdövüştüََِْ‎<br />

א א‏ِ‏<br />

َ אِכَْ‎ ُ َ<br />

öldürdü ََ َ אل:‏<br />

אََِْ‎‏َ‏<br />

ُ ََِْ<br />

ٌ َُِْ<br />

אَِْ‎‏ِ‏ ْ<br />

אِِْ‎‏َאلٌ‏<br />

ََُُْ<br />

ٌََ ُْ

א<br />

َ<br />

ُ<br />

ََ َ َ אِْ‎‏َ‏ ‏َאلٌ‏ ِْ ِ ُ ِ َ ْ َ<br />

َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

Örnek:<br />

‏ٌع<br />

ِ ِْ َِ ْ َ<br />

َ َ<br />

ْ<br />

َ<br />

َ َ َ אِ‏<br />

Toplanmak Toplanıyor Toplandı Topladı<br />

8. İF’İLÂL BABI<br />

babı: ‏(اِفْعِالَ‏ لٌ‏ ( 6-<br />

Mâzisinin Yapılışı: Sülâsî mücerredin başına kesreli hemze-i vasıl getirilir ve<br />

lâmu’l-fiil şeddelenir.<br />

Mâzi<br />

Muzâri<br />

İsm-i fâil<br />

İsm-i meful<br />

Emr-i hazır<br />

Masdar<br />

Ma’lum<br />

אَِْ‎<br />

ََْ<br />

َُْ<br />

אَِْ‎<br />

אِْ‎‏ِ‏ َ لٌ‏<br />

Meçhul<br />

Lâzım fiil olduğu için meçhulü yoktur<br />

Kazandırdığı Anlamlar:

َ<br />

ُ<br />

<br />

د<br />

َ<br />

1) Bir sıfata bürünmek:<br />

َ ‏:אِ‎‏ْ‏ kızardı دُ‏ َ َ: ْ<br />

אِ‎ siyah<br />

َ ْ<br />

: siyahlaştı<br />

2) Mübalağa:<br />

‏:אَ‎ َ אدُ‏<br />

karalık دَאدٌ‏ ِ ِ ْ<br />

ْ אَ‎ : çok kararmak<br />

3) Bu vezin daha çok ََُْ vezninden gelen sıfat-ı müşebbeheleri fiil yapmada<br />

kullanılır. (renk ve sakatlık)<br />

: sarı - <br />

َ ‏:אِ‎‏ْ‏ sarardı<br />

- Muzaf fiiller ( َ ، َ) bu baba getirilmez.<br />

<br />

- Sonu illetli ‏(א،و،ى)‏ fiiller de bu baba getirilmez.<br />

َ ِِْ ْ َ لٌ‏<br />

َ<br />

אِْ‎ <br />

َ<br />

َ َ<br />

َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

Örnek:<br />

אِ‏ אَ‏ ِ ِْ ْ ْ رٌ‏<br />

َ َ َ<br />

ُ ْ َ<br />

Kızarmak Kızarıyor Kızardı Kırmızı<br />

אَ‏<br />

9. İSTİF’ÂL BABI<br />

ِِ ‏ٌل<br />

אِ‎‏َ‏ ُ ِْ ََ<br />

ْ ْ ْ<br />

ْא ََْ َ َ<br />

َ<br />

MASDAR MUZARİ FİİL MAZİ FİİL KÖK HARFİ<br />

Örnek:<br />

ِِْ رٌ‏<br />

ِْ ََ<br />

َْ אِ‎‏َ‏ َ<br />

َ<br />

ْ ْ ْ َ<br />

א‏َ‏<br />

Bağışlanma<br />

dilemek<br />

Bağışlanma<br />

diliyor<br />

Bağışlanma<br />

diledi<br />

Bağışladı

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!