3 Agustos Kitap Eki

More documents

Recommendations

Info

10 3 AUSTOS 2012 CUMA Aydınlık KİTAP BİR BÖLÜMÜ SÖYLENMİŞ VE ANSIZIN KESİLMİŞ BİR ŞARKI GİBİ ŞİİRLER Kayıp Şair: Safa Fersal CAFER YILDIRIM cfryildirim@hotmail.com Harflerin alt alta sralanndan tutun da kelimelerle ekiller oluturma, dizeleri krarak ya da merdiven biçiminde sralamaya dek farkl farkl biçimler kullanmaktan, bu biçimler yoluyla yeni bir iir kurma arayndan hiç vazgeçmeyen bir air Safa. Safa Fersal doksanlı yılların başında ürün vermeye başlayan şairlerdendir. ‘90,‘91 ve ‘92 yıllarında ardı ardına basılmış üç kitabı bulunuyor. Ayrıca yine ‘93 yılında basılmış Sunay Akın’la birlikte hazırladıkları “Şiir Cumhuriyeti” adlı bir mensur eseri var. “Seni Bir Güle Armağan Ettim” adlı ilk kitabı 12 Eylül öncesi dönemim devrimci duyarlıklarını yansıtıyor. “Partizanın Günlüğü” ve “Sevgili Düş Saatleri”nde şairin yeni tematik açılım çabalarına rastlanmakla birlikte “antifaşist direnç, devrimci inanç, eşitlik ülküsü, özgürlük özlemi, ölüm ve yaşamla ilgili sorgulama, aşk ve ayrılık” bir izlek olarak varlığını sürdürüyor. Bütün bu izlekler devrimci mücadele içinde bulunan insanın eylem ve yaşam alanında şekilleniyor. Safa Fersal hapishane kökenli olan kendi kuşağına dâhil diğer şairlerden en fazla Soysal <strong>Eki</strong>nci ile söylem benzerliği gösterse de şiirsel arayış bakımından en özgür davranışları sergileyen şair olarak tümünden farklı bir yerde duruyor. BR UZUN YOL YÜRÜYÜÇÜSÜ Şiir kişisinin, karşısındaki kişiye seslenişi biçiminde kurgulanmış olan söyleminde arada bıraktığı anlam boşlukları okuyucuya geniş bir yorum olanağı sunuyor. Okuyucu şiiri başka zaman ve mekânlarda yeniden okuduğunda yeni anlamlar yükleme olanağına fazlasıyla sahip bulunuyor. Bu durum onun şiirinin başat özelliklerinden biri olarak öne çıkıyor. Anlamı değişik biçimler içinde yoğurma çabası da onda süreklilik kazanmış ayırıcı bir özellik olarak görünüyor. Harflerin alt alta sıralanışından tutun da kelimelerle şekiller oluşturma, dizeleri kırarak ya da merdiven biçiminde sıralamaya dek farklı farklı biçimler kullanmaktan, bu biçimler yoluyla yeni bir şiir kurma arayışından hiç vazgeçmeyen bir şair Safa. Biçimde olduğu gibi söyleyiş alanında da gündelik yaşamda hiç kullanılmayan ya da pek az kullanılan kelimeleri şiirine taşımakta çekince göstermiyor. Onlara hayatiyet kazandırmaya çalışıyor. İşte birkaç örnek: Gong, anafor, plea, arpeji, tüveyc, dekadan, barbizon… Ayrıca bu noktada şairin anlatımındaki alışılmamış bağdaştırmaların yoğunluğuna da işaret etmek gerekiyor: Anlık edim, çıkarcı imge, ulu enerji, barbar kahır, tropik düşünce, çiçek sesi, kar yongası, tüzel sevi, emeğin tözü… Safa Fersal’ın günlük hayatın dışındaki kelimeleri kullanmaya yönelik eğilimi, şiirinde alışılmamış bağdaştırmalara sık sık rastlanmasının nedenini de açıklayıcı durumdadır. Kendine özgü bağdaştırmalarıyla anlatımında sürprizler yaratması onun söylemini farklı ve ilginç kılmaktadır. Hem biçim hem anlatım alanında sürekli bir arayış ve yenilik çabası içinde olması, onun şiirini aynı dönemdeki diğer şairlerin şiirinden farklılaştırmakla birlikte bu farklılığın bir olgunluk aşamasına ulaştığını, karakteristik halini aldığını söyleyemeyiz. Safa Fersal aşağı yukarı 2002 yılından bu yana şiir yayımlamıyor, yayımlanmış olanlar da bir elin parmaklarını geçmiyor. Daha önce yayımlanmış şiirleri ise savruk yaşamına koşut biçimde değişik dergi sayfalarında kalmış, kitap bütünlüğü içinde bir araya getirilmemiştir. Onun şiiri bir bölümü söylenmiş ve ansızın kesilmiş bir şarkı çağrışımı yapmaktadır. Söylediklerinden daha çok söyleyeceklerinin olduğunu, oluşturduğu imgelerden yepyeni orijinallikler yaratabileceğini, dünya ve hayat tasavvurundan “bir uzun yol yürüyüşçüsü” olabileceğini çıkartabiliyoruz: “hayır gül kalsın gülmek bir ilktir geleceğe süt aksın yaksın dölü. üret proleter aşkları verimli yüreğinin yamacında gerilirken sancıyla bilinç damarların yarınların savaşçı çocuklarına gebe kal sabırla diren ve inatla besle bilgeliği ki çığlık çığlığa doğsun isyanın kitlelerin yüreğine” Safa Fersal oldukça şehirli bir dil kullanmasına karşın kırların kokusunu daima hissettiriyor. Dağların ıssızlığında, yamaçlarda, geçitlerde, çamların, polenlerin, yağmurların ve çiçeklerin diyarında dolaşan gerilla figürü ise onun şiirine romantik bir hava katıyor. Kırların yalnızlığı ve uzaklığında isyanını kuşanmış olan gerilla, halk savaşı özleminin de en güçlü dayanağı olarak bir umut metaforuna dönüşüyor: “yağmurla geleceğim yalıtılmış sözcüklerle -gün aydın diyeceğim sana -gün aydın, güllediğim gökkuşağı haylaz çakan şimşek aydınlatacak siyah saçlarını gövdendeki al yini yeterli olacaksın böylece karanlığa parlamak için şiiri tanıtlamak için …(taşlıkta ayrıkotları, güvercin kümesi) ve ev ev ve saniyesi yıldızların bir türev yasasız, yörünge dışı. örneğin son demindeyiz yetersiz kalmanın -utkulu- budanmamış ve saatler işliyor” Safa Fersal 1960 Elazığ doğumlu. Necati Bey Eğitim Enstitüsü Türkçe bölümünü bitirdi. Bir süre Türkçe öğretmenliği yaptı, daha sonra farklı işlerde çalıştı. Sık sık işsiz kaldı. Bir ara İsveç’e gitti, bir yıl kadar orada yaşadı ve döndü. Daha önce söylediğim gibi savruk bir yaşamı oldu Safa Fersal’ın. On yılı aşkındır şiir yazmıyor, yazıyorsa bile yayımlamıyor. Üç kitabından sonra yayımladığı şiirler ise şimdi adını kendisinin bile unuttuğu dergilerin tozlu sayfaları arasında kaldı. Bu haliyle onun şiiri özgün ama henüz tamamlanmamış, yeterince olgunlaştırılmamış bir görünüm arz ediyor. “Öteki-siz” dergisinde 2002’de yayımlanmış “Durmadan” adlı şiiri şu dizelerle son buluyor: “kimseye ölüyüm diyemiyorum durmadan bir safa yaratıyorlar bedenimden” Biz de şairimize diyoruz ki: Ölü olmadığını biliyoruz, şiirin seni bekliyor “ve saatler işliyor”.
Aydınlık KİTAP 3 AUSTOS 2012 CUMA 11 ÖZNE ARANIYOR! Reddedilemeyecek Gerçek: Devlet var! “Demokrasi ancak, onu kavrayp hayata geçirmeye yetkin bir özne ortaya çktnda gerçekleecektir.’’ CENK ÖZDAĞ Bilgimizin şüphe götürdüğü durumlarda bilgimizi sınayacak durumların peşine takılırız. Bilgimizi sınamak için kimi deneyler düzenler ve kontrollü deneyler aracılığıyla yanılgılarımızı bertaraf etmeye, doğru bildiklerimizi yanlışlamaya çalışırız. Yanlışlama girişimlerimize rağmen ayakta kalan bilgilerimize sıkı sıkıya sarılırız. Devletin ve egemenlerin varoluşuna ilişkin şüphelere karşı ilk yapılacak şey, devletin otoritesini sınamak, sınırlarını zorlamak olacaktır. Devletin en güvenilir kayıtlarına yöneldiğimizde hapishane (güvenlik) ve vergi (borç) kayıtlarına ulaşırız. O halde parmaklıkları sınayalım. Parmaklıklar kimleri kimlerden ayırmaktadır. Yahut da vergi kaçırmak yerine vergi ödemeyelim, o halde, devletin yanıtı ne olurdu dersiniz? Bu soruları soran önemli bir figür Henry David Thoreau idi. Amerikalı bir anarşizan eylemci olan Thoreau’nun ruhu bugün Antonio Negri ve Michael Hardt’ın bedeninde, yazdıklarında yaşıyor. İkilinin, Abdullah Yılmaz tarafından Türkçe’ye kazandırılan, son eseri Duyuru bu yıl Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlandı. Manifestodan Duyuruya: Anlatılan senin hikayendir! Bu kez anlatan da sensin! Negri ve Hardt, devletin kırmızı çizgilerinde şekillenen yeni öznellikleri ele alıyorlar. Eserin adı, daha şimdiden, ağırlığına ilişkin önemli ipuçları sağlasa gerek. Duyuru sözcüğünü eserin çevirmeni Abdullah Yılmaz, Declaration sözcüğüne karşılık kullanmış. Bir bakıma manifestoyu çağrıştırıyor. <strong>Kitap</strong>ta Komünist Parti Manifestosu’na benzeyen yönler mevcut. Eser, 2011 yılında tüm dünya’da yaygınlaşan toplumsal hareketleri ele alıp, bunları daha da geliştirme ve bu toplumsal hareketleri daha da ileriye taşıyacak özneleşme olanaklarına odaklanıyor. Yazarların duyurdukları, tüm dünya halklarının, ezilenlerinin gösterileri ve özlemleridir. Bu özlem ve gösterilere ilişkin görüşlerini bir an önce tartışmaya açmak adına hızla kaleme alan yazarlar tartışmalarına önemli saptamalarla başlıyorlar. Marx, Kapital’de “Anlatılan senin hikayendir!” (De te fabula narratur.) demişti. Şimdi, Negri ve Hardt, Duyuru’da hikayesini dinliyor kitlelerin, kendilerini tutamadan çözüm önerilerini ekleseler de. Bu yazıda yazarların düşüncelerine ilişkin açıklamalar ve eleştiriler yazarların görüşleriyle birlikte kol kola ilerleyecektir. HAKKAT GÖRMENN FORMÜLÜ Yukarıda saydığımız vergi ve hapishane ikilisinin ikincisi hakikatin kalın demir parmaklıklarla ayırması bakımından belki de hakikati görmenin en yalın formülünü oluşturuyor: “Hapishanede olanlar birçok bakımdan daha az şeyden korkar; karşılarına çıkan hapishane sistemi, gardiyanlar ve diğer mahpuslar ne kadar tehlikeli ve sert olursa olsun, sınırlı ve bilinen bir şeydir.” Negri ve Hardt de hakikati görmenin formülünü ortaya koyarak başlıyorlar tartışmalarına: “Bu mücadeleler içinde yer almayan birçok insan söz konusu olaylar arasındaki bağlantıları görmekte zorlanacaktır.” Bu formülden hareketle 2011 yılında tanıklık ettiğimiz eylemlerin genel özelliklerini sıralayalım: Lidersizlik ve örgütsüzlük: “Günümüzün toplumsal hareketleri düzeni tersine çeviriyor, manifestoları ve peygamberleri gereksiz kılıyor… Medyanın kavrayamadığı ya da kabul etmediği şey şuydu: Tahrir Meydanı’nda lider yoktu.” Toplumun çeşitli kesimlerini kucaklayan sorunlar ve talepler: Konut yokluğu, yoksulluk, diplomalı işsizlik, artan ırkçılık, polisin göstericilere karşı uyguladığı şiddet, sağlık ve eğitim haklarının piyasa mekanizmaları ile çiğnenmesi ve sosyal hizmetlerin niteliksizleşmesi. Yerleşiklik: Eskiden Dünya Ticaret Örgütü, IMF, Dünya Bankası ya da G 8 Zirvelerinde tanık olduğumuz gezici eylemci kitlesinin sert eylemlerinin yerine, yerleşik, disiplinli ve somut gerçekleştirilebilir talepleri olan eylemliliklere tanıklık ediyoruz. Hatta, işin ilginç tarafı, bu kez gezici eylemleri yürütenler protesto edilenler olmaktadır. “Dünya liderleri’’ çeşitli “önlemler’’ almak için bütün kriz noktalarına ya adamlarını yolluyorlar ya da bölgesel toplantılara katılıyorlar. Yerele özgülüğün bir sonucu olarak protestolar farklı şekillere kavuşuyor: “İsrail’e özgü çadır protestosu (Bunlara işgalci demeyelim!) Filistinlilerin hakları ve yerleşim yeri meseleleri konusunda sessiz kalmak adına taleplerini hassas bir dengede tutuyor; Yunanlar tarihsel boyutta bir borç ve kemer sıkma önlemleriyle karşı karşıya; Britanyalı isyancıların öfkesi uzun bir geçmişe dayanan ırksal hiyerarşiye yönelik ve onlar çadır bile kurmadılar’’. ÜRETLEN ÖZNELLK Negri ve Hardt’ın ifadeleriyle, yukarıdaki yeniliklerin ışığında, amaçlarına yer verelim: “Biz bu bildiride 2011 yılında patlak veren mücadeleler çevriminin arzularını ve başarılarını anlatmayı amaçlıyoruz ancak bunu yaparken hareketleri doğrudan analiz etmek niyetinde değiliz; biz bu hareketlerin içinde yükseldiği genel toplumsal ve politik koşulları irdelemeye girişiyoruz. Bizim saldırı noktamız, mevcut toplumsal ve politik krizler bağlamında üretilen hakim öznellik biçimleridir. Biz, hepsi de yoksullaştırılmış ve toplumsal eylem güçleri maskelenmiş ya da gizemli bir havaya büründürülmüş başlıca dört öznel figürle ilgiliyiz: Borçlandırılan, medyalaştırılan, güvenlikleştirilen ve temsil edilen.’’ Yukarıda sayılan dört öznel figürün de hikayesi, esasında, aynı sürece dayanıyor. Dolayısıyla birbirlerinden ayrılamayan bu dört figür toplumsal hareketlerde kolaylıkla buluşabilmiştir. Negri ve Hardt bu dörtlü yapıyı sınıflandırırken şu şekilde kavramsallaştırıyor: “Neoliberalizmin zaferi ve krizi ekonomik ve politik hayatın koşullarını değiştirdi ama aynı zamanda da, yeni öznellik figürleri oluşturarak, toplumsal, antropolojik bir dönüşümü başlattı. Finansın ve bankaların egemenliği borçlandırılanları yarattı. Bilişim ve iletişim şebekeleri üzerindeki kontrol medyalaştırılanları yarattı. Güvenlik rejimi ve genelleştirilen istisnalar devleti korkunun pençesine düşmüş ve korunmak için yalvaran bir figürü, güvenlikleştirilenleri yarattı. Ve demokrasinin yozlaşması garip, depolitize edilmiş bir figürü, temsil edilenleri ortaya çıkardı.’’ KORKUTAN GÜVENLK Güvenlikleştirilmekte gönüllü olmak için öncelikle korkutulmak ve sürekli olarak korkutulmak gerekmektedir. Sistem hem kendisinden hem de kişinin çevresinden korkmasını sağlıyor. Böylelikle çevre ile sistem arasında bir özdeşlik kurmak da kolaylaşıyor. Sistem artık kişinin içinde yaşadığı bir ortama, hem de zorunlu bir yaşamsal ortama dönüşüyor. Kişi bununla da kalmayarak sistemin uygulayıcısı olacak şekilde görevlendiriliyor: “Güvenlikleştirilen toplumda iki tür dramatis personae vardır: Mahpuslar ve gardiyanlar. Ve sizden iki rolü birden aynı anda oynamanız istenir.” Gardiyanlar, zaten her zaman biraz da mahpustular. Onları mahpuslardan ayıran parmaklıklar ve üniformalar dışında sahte bir “serbest zaman”a ve gerçek bir vardiyaya sahip olmalarıdır. Bu açıdan bakıldığında bu yanılsama hemen her yurttaş için geçerlidir. Bunun en somut göstergesi evlerin hapishaneye çevrilmesidir. Öyle ki evler hapishane olmuş ve dışarısının “tehlikesi”nden yurttaşları korumaktadır: “Güvenlik toplumunda yaşayanların korkusu, egemen medyanın korkutma taktikleriyle sinsice ve acımasızca üretilmektedir. Akşam haberlerini izlemeniz bile dışarıya çıkmaktan korkmanız için yeterlidir; süpermarket reyonları arasından kaçırılan çocuklardan terörist bombalama planlarına, komşu semtteki psikopat katillere kadar her şey vardır.” AMERKAN KARABASANI Dolayısıyla gardiyanla mahpus arasında göreli bir ilişki vardır. Bir kişi aynı zamanda hem mahpus hem de gardiyandır. Ama gardiyan kendi kendisini hapsetmez, altta kalacak birilerine ihtiyaç vardır. Bu basit bir “altta kalanın canı çıksın” oyunu değildir. Olay bunun da ötesinde başgardiyanın bir türlü görülemediği, yargıcın hiç kalem kırmadığı, mahkemenin hiç toplanmadığı, celp kağıdının hiç gelmediği bir muhakeme sisteminin sürekli işletildiği bir egemenlik deneyidir. Birey bu nedenle kırılmıştır, çoklaşmıştır: “Güvenlikleştirilen birey homojen bir figür değildir. Aslında, sonsuz derecede farklı hapislik biçimi güvenlikleştirilen öznelliğin işleyişi açısından çok önemlidir. Çok düşük bir oranda olsa da, her zaman sizden daha kötü durumda, daha büyük bir gözetim ya da denetim altında, olan birileri vardır’’. Eskiden Amerikan Rüyası vardı: Çalışan kazanacağına inanırdı, daha fazlası için çalıştırılırdı insanlar. Şimdi ise yine bir Amerikan Rüyası var. Bu kez rüya, kabusa hatta bir karabasana dönüşmektedir. ABD’de “Son yirmi otuz yıldaki olağanüstü hapishane inşaatı projelerine rağmen, hücreler hala aşırı dolu.’’ Amerikan Kabusu da Rüya gibi insanları çalıştırmaya ve itaate zorluyor. Bu kez kitleler “istisnaların’’ berbat sonlarından kendilerini ayırarak aşağı düşmemeye çalışıyor. Artık kitleler boğulmamak için suda çırpınıyorlar. SSTEMN KARABASANI: GÜVENLECEK HALK VAR! Sistem halka her şeyden çok güveniyor. Söz konusu hapishane inşaatları ve tutuklamalar, medyalaştırma ve borçlandırma beraber düşünülünce sistemin halka duyduğu “sarsılmaz güven’’ açıkça görülebilir. “Neoliberal ekonominin gereği olarak işçiler açısından giderek artan belirsizlik, esneklik ve hareketlilik ilksel birikimin yeni bir aşamasına işaret ediyor; bu aşamada artık nüfus katmanları yaratılmıştır. Kendi hallerine bırakılacak olursa, işsiz ve düzenli işi olmayan yoksullar düzen güçleri açısından tehlikeli sınıflar oluşturabilir.’’ Hapishane, bu yönüyle düşünüldüğünde, “artık nüfusun deposudur bir bakıma ama aynı zamanda da ‘özgür’ nüfus için korkutucu bir derstir de.’’ Bu sonuncu saptamaya katılmamak elde değil. Ama yine de sormak gerek hapishaneler söz konusu işlevden bağımsız düşünülebilir mi? Bu işlev, sınıflı toplumun tarihi kadar eski olsa gerek. (Duyuru, Antonio Negri/ Michael Hardt, Ayrıntı Yayınları, Çev: Abdullah Yılmaz, 128 s.)
Page 1: Aydınlık . KITA PAydınlık BU SA
Page 4 and 5: 4 3 AUSTOS 2012 CUMA Aydınlık Kİ
Page 12 and 13: 12 3 AUSTOS 2012 CUMA Aydınlık K
Page 24: 22 3 AUSTOS 2012 CUMA Aydınlık K

3 Agustos Kitap Eki

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?