AÜ SBF Yönetim Bilimleri Lisansüstü 2009-2010 Birinci Dönem Prof ...

KAMU YÖNETİMİ DİSİPLİNİ SORUNLARI (KYDS)
AÜ SBF Yönetim Bilimleri Lisansüstü
2009-2010 Birinci Dönem
Prof. Dr. Birgül A.GÜLER
0-312-595 12 85
bguler@politics.ankara.edu.tr
Dersin Konumu: Ders, kamu yönetimi -yönetim bilimleri anabilim dalı yüksek lisans
programında ilk dönem içinde üç saat kredilidir.
Dersin Konusu: Ders kamu yönetimi olgusunu değil, bu olguyu araştırmanın sorunlarını konu
almaktadır.
Bir disiplin olarak kamu yönetimi, ABD kaynaklı bir disiplindir; konusu modern toplumda
yürütmeye bağlı “idari örgüt/bürokrasi”dir. Bu çerçeve ABD’de 20. yüzyılın başında, Türkiye’de
aynı yüzyılın ortasında kurumlaşmıştır. Alanın 20. yüzyıldaki tanımı gereğince disiplin, bilimsel
bilgi üretmekten çok, dönemin siyasal amaçlarına hizmet eden teknik bilgi üretmekle
görevlendirilmiştir. Nitekim dönem ya da siyasal amaçlar değiştiğinde, kamu yönetimi disiplini
de doğduğu ABD’de “kimlik bunalımı” olarak adlandırılan bir çıkmaza girmiş, aktarıldığı
ülkelerden biri olan Türkiye’de de “konu/nesne kaybı” olarak adlandırılan bir boşluğa düşmüştür.
Bir araştırma alanı olarak kamu yönetiminin, teknik değil bilimsel bilgi alanı haline getirilmesi
gerekir. Bunun için alanın tanımı “modern toplumda kamu(nun) yönetilmesi sorunu” olarak
değiştirilmelidir. Böylece kapsama alanına, başlangıcı 15-18. yüzyıllar olarak belirlenen modern
toplumun, şimdiye dek görülmüş olan (1) kapitalist, (2) sosyalist, (3) üçüncüdünya türlerini dahil
edebiliriz. Öte yandan kamu(nun) yönetilmesi sorununu, “idari” aygıt kısıtlamasından kurtararak
“idari”, “adli”, “askeri”, “akademik” yönetim alanlarının tümü olarak kucaklayabiliriz.
Ders, kamu yönetimi disiplininin araştırma sorunlarını, bir üstteki paragrafta özetlenen tanımlıkurumsal
çerçeve temel alınarak, hemen üstteki paragrafta önerilen yeniden tanımlamanın bakış
açısı kullanılarak irdelemektedir.
Dersin Amacı: KYDS Dersi öğrencilere, öğrencinin uzmanlık kazanmak üzere girdiği disiplinin
kuram-yöntem bakımından temel özelliklerini ve başlıca sorunlarını, tarihsel bakış açısıyla bir
bütün olarak kavratmayı amaçlamaktadır.
Dersin Yöntemi: Çalışma, haftalık ders programına göre yürütülmektedir. Her öğrenci, en geç
ilk ayın sonunda bir başlığı dönem ödevi olarak hazırlamayı üstlenmekte, hazırlığını dönem
sonunda sınıfa sunmakta ve raporunu yazılı olarak teslim etmektedir. Haftalık program
ayrıntıları, sınıfın öğrenci sayısı belirlendiğinde dağıtılmaktadır.
"Kamu Yönetimi Disiplini" dersinde hazırlanan öğrenci dönem ödevleri bir araya toplanarak
kitap formunda çoğaltılmaktadır. Bu uygulama dersin ilk olarak açıldığı 2002-2003 akademik
yılından bu yana her yıl yapılmıştır. Bir önceki dönem ödevi çoğaltma kitapları, bu yılın
öğrencileri tarafından incelenebilir ve bu çalışmalardan yararlanılabilir.
1

Değerlendirme: Ara ödevlerin teslimi ve sınıfta sunumu %30, derse devam ve katılım %10;
dönem sonu ödevi sunumu ve yazılı teslimi %60 ağırlıklıdır.
Okuma Listesi: Aşağıda verilmiştir.
DERSİN GENEL PLANI
KYDS Dersi’nde konu dört ana bölümde ele alınmaktadır.
Tanışma: Dersin Genel Planı ve Çalışma Araçları
Kuram ; Yöntem ; Disiplin Nedir?
Yönetim Düşünü (İdeolojisi) Nedir?
Modern Yönetim Düşüncesi
1. Kapitalist Toplumda Yönetim Düşüncesi
a) Avrupa Yönetim Bilimi: (Prusya – Fransa)
(1) Kameralizm
(2) Hukuk
(3) Bürokrasi
b) Amerikan Kamu Yönetimi Disiplini
(1) Klasik okul: İlkeler ve süreçler –bilimsel işletim
(2) Neo-klasik okul: Davranış ve güdüler –davranışçılık
(3) Modern okul: Sistem ve işletmecilik ; durumculuk ve kültürcülük
(4) Neo-modern okul: Yönetişim (1) Yeni kamu işletmeciliği; (2) Yeni kamu
yönetimi
* Azgelişmiş Ülkelerin Kamu Yönetimine Amerikan Yaklaşımı:
“Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi” ve “Kalkınma İdaresi”
2. Sosyalist Toplumda Yönetim Düşüncesi
3. Üçüncü Dünyada Yönetim Düşüncesi
a) Batılı Yaklaşımlar
b) Yerli Yaklaşımlar
2

Türk Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini
1. Doğuşu ve Gelişmesi
a) Avrupa Yönetim Bilimi: “Usul-i İdare” Yaklaşımı (1875-1910)
b) Taylorculuk: “Rasyonalizasyon” ya da “Teşkilatlandırma” Yaklaşımı (1920-1945)
c) Amerikan Kamu Yönetimi Disiplini: “Amme İdaresi” Yaklaşımı (1950--)
2. Alanyazının İncelenmesi
a) Ders kitaplarında alanın tanımlanışı [Çalışma malzemesi aşağıda listelenmiştir]
b) Makale incelemelerinde alanyazının özellikleri [Çalışma malzemesi aşağıda
listelenmiştir]
3. Sorun Alanları
a) Özgünlük – Aktarmacılık Sorunu
b) Evrensellik – Tarihsellik Sorunu
c) Konuyu Tanımlama ve Araştırma Nesnesini Belirleme Sorunu
d) Yöntembilimsel Boşluk Sorunu
GENEL DEĞERLENDİRME
KYD’nin Özellikleri ve Sorunları
EK: Alanın başlıca dergileri, Türkçe ve İngilizce olanlar, bu metnin sonunda eklidir.
3

OKUMA LİSTESİ
GÜLER, B. A., Yönetim Düşünü Ne Genişlikte Bir Çalışma Alanıdır?
http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/yondusunu.pdf
GÜLER, B. A., Yönetim Düşününde Üçüncü Boyutu Araştırmak
http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/sosyalistyonetim.pdf
GÜRKAN, Ceyhun, “Kameralizm: Modern Yönetim ve Maliye Düşüncesinin Doğuşu ve
Gelişimi”, Toplum ve Bilim, Sayı: 110, 2007.
ÇİNER, Can Umut, “Fransız Yönetim Düşüncesinin Gelişimi: Polis Biliminden Örgüt Bilimine”,
AİD, 42/1 (2009), s. 1-22.
KARASU, Koray, “Kamu Yönetimi Disiplininin Kökenine İlişkin Bir Not”, KAYFOR II,
Hacettepe Üniv İİBF Kamu Yönetimi Bölümü, Eylül 2004, Ankara, s. 225-242; Aynı yazı Kamu
Yönetimi Dünyası Dergisi, Y.5 S. 20, 2004.
http://yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/disiplinkarasu.pdf
LANGROD, Georges, “Yönetim Hukuku ve Yönetim Bilimi: Karşıtlık ve Uyuşum”, AİD, 3/2
(1970), s. 159-172.
BALTA, Tahsin Bekir, “İdare Hukuku ve İdare Bilimi”, SBF Dergisi, 22/4, Aralık 1967, s. 62-65
http://kamyon.politics.ankara.edu.tr/dergi/belgeler/sbf/09.pdf
AKBULUT, Örsan, Bürokrasi Kuramları Üzerine Bir Okuma, Ankara, 11.10.2003,
http://yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/Burokrasi.pdf
GÜLER, Birgül, “Nesnesini Arayan Disiplin: Kamu Yönetimi”, AID, 27/4, (Aralik 1994), s.3-19.
EMRE, Cahit. “Yönetim Bilimi”, Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim -Sosyal Bilimler,
TÜBA 1998, s.35.54; Aynı makale ve daha geniş değerlendirmeler şu kitaptadır: EMRE, Cahit,
Yönetim Bilimi Yazıları, İmaj Yayıncılık, Ankara 2003, s.3-106.
AKBULUT, Örsan, “Türkiye’de Kamu Yönetimi İncelemesini Tanımlayıcı Bir Kavram Önerisi”,
AİD, 39/4, (Aralık 2006), s. 159-193.
ÇİNER, Can Umut, “Güncel Fransız Yönetim Yazını”, Memleket Siyaset Yönetim, 3/8, (Eylül
2008), s.149-165.
FREDERICSON, H. George, The Public Administration Theory Primer, Westview Press, 2003.
(Bu kitabın özet ve değerlendirmesi için “Disiplin-06”da, Ebru ASAR’ın makalesinden, s. 53-92,
yararlanılabilir.)
4

AMERİKAN KAMU YÖNETİMİ ÜZERİNE
AYRINTILI OKUMA LİSTESİ
GENEL OKUMA:
H. George Frederickson, The Public Administration Theory Primer, Westview Press, 2003.
I. KLASİK -BİLİMSEL İŞLETİM OKULU: [İlkeler ve süreçler ya da Taylorculuk]
1. Woodrow Wilson, "İdarenin İncelenmesi", Woodrow Wilson Seçme Parçalar (Çev. Nermin
Abadan), Istanbul, Türk Siyasi Ilimler Dernegi, 1961, s. 53-79. [Yazının orjinali: "The Study of
Administration" Political Science Quarterly (June 1887): 197-222.]
http://kamyon.politics.ankara.edu.tr/klasik/belgeler/03.pdf
2. Frank J. Goodnow, Politics and Administration, 1900
3. F. Taylor, Bilimsel Yönetim.
4. Leonard White, Amme İdaresine Giriş, (orj. introduction to the study of public administration,
1926), Çev. Reyhan Toruner-Arif Payaslıoğlu, SBF Yayını 1957.
5. Henri Fayol, Sınai ve Umumi İşletmelerde İdare, İnhisarlar Umum Müdürlüğü Yayını, Ankara
1939. http://kamyon.politics.ankara.edu.tr/klasik/belgeler/05.pdf
6. Gulick – Urwick, İdare İlmi Üzerine İncelemeler, TODAİE Yayını 1957. (Derleme, yazıların
orijinal tarihleri 1923-1937. Orj. basım 1937)
II. NEOKLASİK –DAVRANIŞÇILIK [insan ilişkileri] YAKLAŞIMI 1
Bu yaklaşımın temelini işletme alanında yapılan çalışmalar oluşturur. Gerekli bilgi “işletme yönetimi” kitaplarından
edinilebilir:
Laboratuvar çalışmaları -Kurt Lewin Önderlik Araştırması ; Elton Mayo Hawthorne Araştırmaları; Yankee
City Araştırması ; Harwood Araştırmaları ; Tavistock Enstitüsü Araştırması. [Örgüt kuramı alanında başlıca
kişi ve açıklamalar: George V. Homans’ın İnsan Grubu Yaklaşımı Chris Argyris’in Olgunlaşma Kuramı;
Likert’in Yönetim Sistemleri Yaklaşımı; Lewin’in Güç Alanı Analizi ; Lewin’in Önderlik Araştırması
Genel Okuma:
LEARNED, Edmond P, Audrey T. Sproat, Örgüt Kuramları ve Politikası, (Çev. Gencay Şaylan),
TODAİE Yayını Ankara 1972.
HERBERT SIMON:
1 Döneme ve Yaklaşıma Genel Eleştiri: 1. Herbert Marcuse, Tek Boyutlu İnsan; Görünmeyen Diktatör, 1968; 2.
Ralph Miliband, Kapitalist Devlet, 1968; 3. Baran - Sweezy, Tekelci Sermaye, 1966.
5

SIMON, Herbert A. “Idaredeki Atasözleri” (Çev: Mümtaz Soysal), AÜSBF Dergisi, C.11, S.4,
(1956), s.85-109. http://kamyon.politics.ankara.edu.tr/dergi/belgeler/sbf/62.pdf
MARCH ve Simon, Örgütler, (Çev. Ö. Bozkurt, O. Onaran), TODAİE Ankara 1975.
(Bu kaynak, klasik yaklaşım ile davranışçı yaklaşımın değerlendirmesini içermekte, kendi
yaklaşımını “kararverme” ve “sorun çözme” olarak ayrı iki bölümde ele almaktadır.)
SIMON, Herbert, vd. Kamu Yönetimi, orj. 1950, (Çev. Cemal Mıhçıoğlu), SBF Yayını, 1975.
SIMON, Herbert, Administrative Behavior, Macmillan, 1957.
DWIGHT WALDO:
WALDO, Dwight, The Administrative State: A Study of the Political Theory of American Public
Administration, Ronald Pres Company, 1948.
ATALAY, Mehmet, Kamu Yönetimi Disiplininde Dwight Waldo Düşüncesi, AÜ SBE Doktora
Tezi, Haziran 2008.
ATALAY, Mehmet, “Dwight Waldo ve The Administrative State”, Kamu Yönetimi Dünyası, S.
27 (Ekim 2006).
WALDO, Dwight, “Demokratik Kamu Yönetiminin Gelişimi” (Çev. Lütfi Yalçın), Kamu
Yönetimi Dünyası, S. 27 (Ekim 2006). [Orj. “Development of a Theory of Democratic
Administration”, American Political Science Review 46, (March 1952), s. 81-103.
DİĞER: Klasik yaklaşımı eleştirerek neoklasik yaklaşımı benimsemiş diğer çalışmalar:
Fritz Morstein MARX, Elements of Public Administration, Prentice Hall, 1946 (derleme)
Paul APPLEBY, Policy and Administration, Univ. Of Alabama Press 1967 (ilk baskı 1949).
M. Peter BLAU, The Dynamics of Bureaucracy: a study of Interpersonal relations in two
government agency, University of Chicago Press, 1955.
III. MODERN YAKLAŞIM: Sistem – Koşulsallık - Kültürcülük
1960 ve 1970’li yıllara damgasını vuran “sistem yaklaşımı”, “koşulsallık ya da durumculuk” ve
“kültürcü yaklaşım”lar, asıl olarak örgüt kuramı alanında etkili olmuştur. Bu yaklaşımlar bir
anlamda ara/geçiş açıklamalarıdır; bir sonraki dönemi hazırlamış ve kendi başına varlıkları büyük
ölçüde sönmüştür.
6

Sistem Yaklaşımı: General System Theory adlı çalışmasıyla bir biyolog – felsefeci olan Ludwig
von Berthalanfy (1901-1972) sistem kuramının kurucusu olarak Kabul ediliyor. Sistem yaklaşımı,
özellikle örgüt bilimi alanında, 1970'li yıllarda bilişim teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte
"sibernetik", 1980'li yıllarda "kaos teorisi" ve "karmaşıklık teorisi" temelinde neo-modern kollara
uzanmıştır. Bkz. Aşağıda postmodern / eleştirel yaklaşım altbaşlığında Overman; Latif
kaynakları.]
BARNARD, Chester, Functions of the Executive, Harvard Business School, 1938.
Koşulsallık : Örgüt kuramı alanında geliştirilen bu yaklaşıma Fiedler’in Liderlik Kuramı örnek
verilebilir: “Liderlik için tek en iyi yol yoktur. Bazı durumlarda en iyi tarz, başka durumlarda
kötü bir yol olabilir. Uygun yol, liderin yetenekleriyle içinde bulunulan durumun koşulları
arasındaki uyumun ürünüdür.”
DONALDSON, Lex, The Contingency Theory of Organization, SAGE Pub., 2001
AYDIN, Vahdet, Örgüt Gerçeği ve Personel Sorunları, SBF Yayını, Ankara 1976.
IV. NEOMODERN YAKLAŞIM: Yönetişimcilik
Neomodern yaklaşım, (1) Yeni Kamu İşletimi (New Public Management) Anlayışı, (2) Yeni
Kamu Yönetimi (New Public Administration) Anlayışı olarak iki koldan ilerlemiştir.
(postmodern, postyapısalcı, eleştirel kuramcı)
YENİ KAMU İŞLETİMİ
Yeni Kamu İşletimi (New Public Management -NPM”) yaklaşımı 1980’den başlayarak Thatcher
uygulamalarında somutlaşır. 1990’larda postmodern yaklaşımlar içinde bir alt kol olarak
değerlendirilebilir. [İng. “managerialism” / “public management” / new public management”]
Kendi içinde de iki koldan ilerlediği görülür:
a) Mekanik-işletimci tekniklerin kamuya aktarılması (sıfır tabanlı bütçe, performans ölçmemuhasebe,
stratejik planlama, vb....)
b) Kültürcü-işletimci tekniklerin kamuya aktarılması (örgüt-yönetim geliştirme, örgütsel
kültür, toplam kalite yönetimi, mükemmellik yaklaşımları, vb.... )
GÜZELSARI, Selime, “Kamu Yönetimi Disiplininde Yeni Kamu İşletmeciliği ve Yönetişim
Yaklaşımları”, K. Öktem ve U. Ömürgönülşen, Kamu Yönetimi –Gelişimi ve Güncel Sorunları
içinde, İmaj Yayınevi, Ankara 2004, s. 85 - 138.
http://yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/selime.doc
ÜSTÜNER, Yılmaz, “Kamu Yönetimi Kuramı ve Kamu İsletmeciliği Okulu”, AID, C.33, Eylül
2000, s. 15-31.
7

BALCI, Asım vd., Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Seçkin, Ankara 2003.
[Kitap, neomodern yaklaşımın “İşletmecilik - Yeni Kamu İşletmeciliği – Yönetişim” çizgisini
izlemektedir. Bu çizginin kabulleri ile kuramsal çerçevesini benimsemekte, ancak kendi konumunu
tanımlamamaktadır. Böyle olunca, bu spesifik alt-yaklaşım “çağdaş” ve tek yaklaşım olarak
sunulmaktadır. Oysa “çağdaş” yaklaşımlar arasında, neomodernizmin bir başka kaynağı olarak
“kamu tercihi teorisi” ve “yeni kurumculuk” akımı; bu gruba yakın görüşler üreten postyapısalcı
yaklaşım; “eleştirel teori” gibi açıklamalar ve bunların tümüne karşı savlar üreten yaklaşımlar
vardır.]
PETERS, Thomas J. ve Robert H. Waterman, Yönetme Yükseltme Sanatı: Mükemmeli Arayış,
(çev. Selami Sargut), Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul 1987. (Orj. Peters, Thomas J./Waterman,
Robert H. In Search Of Excellence - Lessons from America´s Best-Run Companies, New York
1982).
Yeni kamu işletmeciliği, kavram ve kurallarını dikkat çekecek ölçüde dinsel ve askeri
düşünceden taşımaktadır. Bu konuya ilişkin bir değerlendirme için bkz:
http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/dinsel.pdf
YENİ KAMU YÖNETİMİ
Bunlar post-modernlik, söylem analizciliği ve eleştirel teori gibi yaklaşımların ürünü olan, yeni
kamu hizmeti gibi versiyonları geliştirilmiş yaklaşımlardır. 2 Yeni kamu işletmeciliğiyle aynı
temeli paylaşırlar; farklılıkları, “manajeryalist”, işletmeci bakış açısı yerine felsefi-siyasal bakış
açısını benimsemeleridir.
FOX, C – H. Miller, Postmodern Public Administration: Towards Discourse, Sage, 1995
FARMER, David John, The Language of Public Administration, Univ. Of Alabama Press, 1995;
FARMER, David J. "Kill the King: Foucault and Public Administration Theory." Administrative
Theory and Praxis 17 (October 1995), 78-83.
ZENGİN, Ozan, “Kamu Yönetiminde Eleştirel Teori Yaklaşımı: Box ve Denhardt Üzerine Bir
İnceleme”, AİD, 41/3, (Eylül 2008), s.1-39.
[[Eleştirel teorici Denhardt adlı yazar, Amerikan kamu yönetimi yaklaşımları için bir
sınıflandırma önermiştir. Öneriye bakabilirsiniz:
http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pdf/kysiniflan.pdf ]]
2 GENEL OLARAK POSTMODERNİZME KARŞI ÇIKAN BAZI KAYNAKLAR: EAGLETON Terry,
Postmodernizmin Yanılsamaları, Ayrıntı Yayınları, Temmuz 1999
ELLIS, John M., Postmodernizme Hayır, Doruk Yayınları, Ocak 1997.
CALLINICOS Alex, Postmodernizme Hayır, Ayraç Yayınevi, Eylül 2001.
WOOD M. (der) Marksizm ve Postmodern Gündem, Ütopya Yayınları, Şubat 2001.
HARVEY, D. Postmodernliğin Durumu, Metis Yayınları, istanbul Kasım 1997.
SOKAL, Alan ve Jan Bricmont, Son Moda Saçmalar: Postmodern Aydınların Bilimi Kötüye Kullanmaları. İletişim
Yayınları, 2002.
8

ERGUN, Turgay. “Postmodernizm ve Kamu Yönetimi”, AID, C.30, S.4, Aralık 1997, s.3-15.
ŞENER, Hasan Engin, “Kamu Yönetiminde Katılım ve Çoğulculuk”, AİD 38/4 (Aralık 2005), s.
1-22.
OVERMAN, E. Sam, “The New Sciences of Administration: Chaos and Quantum Theory”
Public Administration Review, September/October 1996, Vol:56, No:5. s:487-499.
LATIF, Hasan, Fraktalist Yönetim: Yönetimde Kaos Görüşleri, Bizim Avrupa Yayınları, 1.
Baskı, İstanbul Ekim 2005.
• AZGELİŞMİŞ ÜLKE YÖNETİMLERİ ÜZERİNE ABD YAKLAŞIMI
KARŞILAŞTIRMALI YÖNETİM ve KALKINMA İDARESİ altdalları, asıl olarak, 1945
sonrasında azgelişmiş kapitalist ülkelerin kamu yönetimi sorunlarına odaklanmıştır. Bu alan,
“comparative administration” ve daha da çok “development administration” terimleri
çerçevesinde ifade edilmiştir. Bu açıklamalar “modernleşme kuramları” kapsamında yer alır.
HEPER, Metin, Modernleşme ve Bürokrasi: Karşılaştırmalı Kamu Yönetimine Giriş, Sosyal
Bilimler Derneği Yayını, Ankara, 1973
WALDO, Dwight, “A Symposium: Comparative and Development Administration: Retrospect
and Prospect”, Public Administration Review, November/December 1976. s: 615-653. 3 .2
JONES, Garth, N. “Frontiers in Search for the Lost Horizon: The State of Development
Administration in the 1960’s”, Public Administration Review, 36/1, 1976, s. 99-110.
LOVEMAN, Brian. “Development Administration and Antidevelopment”, Public Administration
Review, November/December 1976, s. 616-620.
3 Bu kaynak (Public Administration Review, November/December 1976), alanın alt dalları olan “karşılaştırmalı
yönetim” ve “kalkınma idaresi” üzerine durum değerlendirmesi yapmaktadır. İçinde şu makaleler üzerinde
durulabilir: WALDO, D. Introductory Comments (s:615); SIGELMAN, Lee. In Search of Comparative
Administration. (s:621); BENDOR, Jonathan. A Theoretical Problem in Comparative Administration. (s:626);
VIDELA, Jorge. Understanding Organizations and Environments. (s:631) ; SPRINGER, J. Fred. Empirical Theory
And Development Administration. (s:636); JUN, Jong S. Renewing The Study of Comparative Administration
(s:641); RIGGS, Fred W. Notes on Comparative and Development Administration. (s:648)
9

TÜRK KAMU YÖNETİMİ DİSİPLİNİ ÜZERİNE
AYRINTILI OKUMA LİSTESİ
AYKAÇ, Burhan, Şenol DURGUN, Hüseyin YAYMAN, Türkiye’de Kamu Yönetimi, Yargı
Yayınevi, Ankara 2003. (Bu kitap, çeşitli dergilerde yayımlanmış makaleleri derlemektedir.
Dersin temel kaynağı olarak kullanılmaktadır.)
KESKİN, Nuray E., “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin ‘Köken’ Sorunu”, AİD, (Haziran
2006). http://www.politics.ankara.edu.tr/dosyalar/tm/SBF_WP_89.pdf
KESKİN, Nuray E., "Türkiye'de Yönetim Biliminin Gelişimi: 1870-1910", AİD, 41/4 (Aralık
2008)
MIHÇIOĞLU, Cemal, Türkiye’de Çağdaş Kamu Yönetimi Öğretiminin Başlangıç Yılları, Ankara
Üniversitesi Yayınları, 1988, Ankara.
GÜLER, Birgül A. "1950'li Yıllarda Kamu Yönetimi Disiplini: Disiplinin Kuruluşu Nasıl
Gerçekleştirilmişti?", Memleket: SiyasetYönetim, 7, 2008.
ABADAN, Nermin, “Henri Bourdeau de Fontenay 1900-1968”, Amme İdaresi Dergisi, 2/2
(Haziran 1969), s. 13-15.
ONAR, Sıddık Sami, “İdare İlmi ve İdare Hukuku Bakımından Türkiyenin ve Hukuki
Bünyesinin Geçirdiği İstihaleler ve Bugünkü Durum”, Aykaç, Türkiye’de Kamu Yönetimi, s. 3-
34.
BALTA, Tahsin Bekir, “İdare İlmi Sahasındaki İncelemeler”, Aykaç, Türkiye’de Kamu Yönetimi,
s.35-45.
DIMOCK, M, “Amme İdaresinde Yeni Gelişmeler”, SBF Dergisi, 1954 C.IX, S.1, s. 59-85.
http://kamyon.politics.ankara.edu.tr/dergi/belgeler/sbf/16.pdf
ABADAN, Nermin, “Amme İdaresinde Son Gelişmeler”, SBF Dergisi, C.XI, S. 3, Zeki Mesut
Alsan’a Armağandan ayrı bası, 1956.
LITCHFIELD, Edward H. “Genel Bir Yönetim Teorisi Üzerine Notlar”, AİD, 2/1 (1969), s. 80-
103.
CALDWELL, Lynton K, “Kamu Yönetimi Teorisinde Metodoloji” (Çev. Ülkü Dicle), AİD, 3/1
(1970), s. 177-180.
SFEZ, Lucien, “Yeni Bir Yönetim Bilimi Anlayışı”, AİD, 8/3 (1975), s. 123-146.
BAYAR, Yavuz, “Örgüt ve Yönetim Bilimi Öğretimi ve Kültürbilim”, AİD, 11/1 (1978), s. 3-11.
ŞAYLAN, Gencay, “Yönetim Biliminin Evrenselliği İle İlgili Bazı Düşünceler”, AİD, 11/2,
(1978), s. 3-15.
10

BERKMAN, A.Ümit - Metin Heper, “Türkiye'de Kamu Yönetimi Araştırma ve Eğitiminde
Kavramsal Kuram ve Yönetim Sorunları”, AİD, 12/2, (1979), s. 3-18.
Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu, Bildiriler, C:I ve II, TODAİE
Ankara, 1994.
SAYLAN, Gencay, “Bağımsız Bir Disiplin Olarak Kamu Yönetimi: Yeni Paradigma Arayışları”,
AİD, 29/3, (Eylül 1996), s.3-16.
SARGUT, A. Selami, “Kamu Örgütleri Kuramını Arıyor: Kuramsal Bir Yaklaşım”, 21. Yüzyılda
Kamu Yönetimi Sempozyumu, Ankara: TODAIE, 1997.
SAYLAN, Gencay. “Kamu Yönetimi Disiplininde Bunalım ve Yeni Açılımlar Üzerine
Düsünceler, AİD, 33/ 2 (Haziran 2000), s.1-22.
GÜLER, Birgül Ayman, “Değişme ve Disiplin” Kamu Yönetimi Forumu II, bildiri. Hacette
Üniversitesi 7-8 Ekim 2004 Ankara
http://politics.ankara.edu.tr/~bguler/hcttp.pdf
AKSOY, Şinasi, “Kamu Yönetimi Nereye Gidiyor? Bir Durum Saptaması” Kamu Yönetimi
Forumu II, bildiri. Hacette Üniversitesi 7-8 Ekim 2004
Ankara
AKBULUT, Örsan Ö., Siyaset ve Yönetim İlişkisi –Kuramsal ve Eleştirel Bir Yaklaşım, TODAİE
Yayın no: 327, Ankara, Ağustos 2005.
TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA
Disiplinin Tanımlanması Üzerine İnceleme
(belirtilen sayfa aralıklarında)
OKANDAN, Recai Galip, Umumi Amme Hukuku, Istanbul Üniversitesi Yayinlari,
İstanbul, 1946, s. Önsöz-20.
DIMOCK, Marshall, Amme İdaresinin Prensipleri, (Çev. Nermin Abadan), SBF Yayını 1954
(Türkiye’de okutulan ilk ders kitabı)
ABADAN, Nermin, Bürokrasi, SBF Yayını 1954.
GOURNAY, Bernard, Yönetim Bilimine Giris -Çağdaş Toplumlarda Kamu Yönetimi, (Çev. İhsan
Kuntbay), TODAİE Yayını, Ankara 1971, s. 1-8; 345-349.
FIŞEK, Kurthan. Yönetim, Ankara, 1975, s. 13-25, s.135-209.
ERGUN, Turgay, Aykut POLATOĞLU, Kamu Yönetimine Giriş, 4.b, Ankara: TODAIE, 1992,
s.125-145.
11

ÖRNEK, Acar, Kamu Yönetimi, Istanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, 1988, s. 19-33.
TORTOP, Nuri, Yönetim Biliminin Temel İlkeleri, TODAİE Yayını, Ankara 1990, s. 1-50.
ERYILMAZ, Bilal, Kamu Yönetimi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 1994/2000.
POLATOĞLU, Aykut, Kamu Yönetimi –Genel İlkeler ve Türkiye Uygulaması, METU Press,
Ankara 2001, s. 1-72.
ÖZTEKIN, Ali, Yönetim Bilimi, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2002, s.15-38.
GÜLER, Birgül Ayman, Türkiye’nin Yönetimi -Yapı, İmge, Ocak 2009, s. 20-90.
TÜRKÇE MAKALELERDE
Alanyazın İncelemesi:
Berkman, A. Ümit, Kamil Kozan, “Amme İdaresi Dergisi'nde Yayınlanan Makaleler Üzerine Bir
İnceleme”, Amme İdaresi Dergisi, 12/1 (1979), 9-26.
Berkman, A. Ümit, “Amme İdaresi Dergisi'nde Yayınlanan Makaleler ve Türk Yönetim Bilimi”,
Amme İdaresi Dergisi, 20/4 (1987), 19-42.
Pasadeos Yorgo ve Behlül Üsdiken, “Türkiye'de Yayınlanan Yönetimle İlgili Makalelerdeki
Atıflar Üzerine Bir İnceleme” Amme İdaresi Dergisi, 25/2, (1992), s. 107-134.
Üsdiken, Behlül ve Zeynep Erden, “Örnek Alma, Mecbur Tutulma ve Geçmişe Bağımlılık:
Türkiye’de Yönetim Yazınında Değişim”, Amme İdaresi Dergisi, 34/4 (2001), s. 1-31.
Üsdiken, Behlül ve S. Arzu Wasti, “Türkiye’de Akademik Bir İnceleme Alanı Olarak Personel
veya “İnsan Kaynakları” Yönetimi 1972-1999”, Amme İdaresi Dergisi, 35/3, (Eylül 2002), s. 1-
37.
Derste Hazırlanan Öğrenci Ödevleri:
1. Kamu Yönetimi Çalışmaları, DİSİPLİN-01, 2002-2003 Akademik Yılı, Çoğaltma.
2. Kamu Yönetimi Çalışmaları, DİSİPLİN-02, 2003-2004 Akademik Yılı, Çoğaltma.
3. Kamu Yönetimi Çalışmaları, DİSİPLİN-03, 2004-2005 Akademik Yılı, Çoğaltma.
4. Kamu Yönetimi Çalışmaları, DİSİPLİN-04, 2005-2006 Akademik Yılı, Çoğaltma.
5. Kamu Yönetimi Çalışmaları, DİSİPLİN-06, 2007-2008 Akademik Yılı, Çoğaltma.
6. Kamu Yönetimi Çalışmaları, DİSİPLİN-07, 2008-2009 Akademik Yılı, Çoğaltma.
12

EK 1:
ALANIN DERGİLERİ
Kamu yönetimi alanında çıkarılan dergiler genellikle ya üniversite/enstitü ya mesleki dernek ve
birlikler tarafından yayınlanmaktadır.
Başlıca Türkçe Dergiler
• Mülkiye: Mülkiyeliler Birliği Derneği’nce yılda dört sayı çıkarılan dergi. 1909 yılında
yayımlanmaya başlanmış, yayımı kesintilere uğramış olmakla birlikte günümüzde yayımı devam
eden bir dergi.
• Türk İdare Dergisi: İçişleri Bakanlığı’nca 1929’dan bu yana yılda dört sayı çıkarılan dergi. (Bu
dergi üzerine bir inceleme: DİSİPLİN -06 çoğaltmasında Ali SOMEL makalesi)
• Siyasi İlimler Mecmuası. 1931-1955 tarihleri arasında çıkan dergi. (Bu dergi üzerine bir
inceleme: DİSİPLİN-07 çoğaltmasında Tansel GÜVEN makalesinden yararlanılabilir)
• İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 1935 yılından bu yana yayımlanmaktadır.
• Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) Dergisi. 1943 yılından bu yana çıkarılan
üç aylık dergi.
• İller ve Belediyeler Dergisi: Türkiye Belediyeler Birliği’nce 1947’den beri çıkarılan dergi.
• Amme İdaresi Dergisi: TODAİE tarafından 1967 yılından bu yana yılda dört sayı çıkarılan
akademik dergi. (Bu dergi üzerine incelemeler, yukarıda “Türkçe Makaleler Üzerine
İncelemeler” başlığı altında verilmiştir.)
• Kamu Yönetimi Dünyası: Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği’nce 2000-2007 yılları arasında üç
ayda bir çıkarılmış haber ve bilimsel politika-yönetim dergisi.
• Yönetim Araştırmaları Dergisi: Başkent Üniversitesi’nce 2001 yılından bu yana yılda iki kez
çıkarılan dergi.
• Memleket: SiyasetYönetim Dergisi: 2005 yılından bu yana YAYED tarafından çıkarılan dört
aylık kuramsal dergi.
Başlıca İngilizce Dergiler:
• Public Administration [PA]: 1922 yılında kurulmuş, Avrupa ve Amerikan kamu yönetimi
odaklı, İngiltere merkezli dergi.
• Public Administration Review [PAR]: Amerikan Kamu Yönetimi Derneği'nin (ASPA) 1940’tan
bu yana yayımladığı mesleki yayın organı. Uygulayıcılarla bilim dünyası arasında iletişimi
sağlamayı amaçlayan dergi. Makalelerin %80'i problem odaklı, %20'si kuramsal konular.
13

Yönetim kuramı makaleleri %12 iken kamu işletmeciliği, personel, maliye kouları makalelerin
%35'ini; kamu politikası konusu yaklaşık %20'sini oluşturuyor.
• Administrative Science Quarterly [ASQ]: 1956 yılından bu yana, Amerikan Cornell
Universitesi’nce çıkarılan ve “örgütsel davranış, örgüt teorisi” alanlarında uzmanlaşmış örgüt
bilimi alanına ait dergi.
• Administration and Society [A&S]: 1970 yılından bu yana, kurumsal bağı olmayan, Sage
yayınları tarafından çıkarılan iki ayda bir çıkarılan, yorumsamacı yazı ağırlıklı dergi. Makalelerin
%54'ü problem odaklı, %46'sı kuramsal; Makalelerin %30'u yönetim kuramıyla ilgili, %16'sı
kamu işletmeciliği, %13'ü kamu politikası üzerinde duruyor.
• Administrative Theory and Praxis: 1978’den bu yana; fenomenolojik yaklaşım, eleştirel teori,
feminist teori, söylem teorisi ve postmodern teori ekseninde yazılar yayımlayan, genel olarak
postmodern yaklaşımdaki akademisyenlerin ortak platformu olarak, Nebraska
Üniversitesi’nce/desteğiyle çıkarılan, PAT-Net kısa adlı bir internet ağıyla ilişkili dergi. [Ed.
Richard C. Box: Yazı kurulunda Hummel, Harmon, Adams, Farmer gib, postmodern kamu
yönetimci yazarlar yer alır.]
• Journal of Public Administration Research and Theory: 1990 yılında Amerika’da kurulmuş
Kamu İşletmeciliği Araştırma Derneği yayın organı. Yeni kamu işletmeciliği çizgisinde
postmodern yaklaşımı benimsemiş akademisyenlerin forumu. [Ed. H. George Frederickson]
PAR – Public Administration Review Adlı Dergide Konu Dağılımı, 1994
Siyasal
Kongre-Ulusal Meclis
Federal Yönetim
Cinsiyet/Kadın
İdareler arası ilişkiler
Yerel yönetimler
Azınlıklar
Patronaj
Kamu tercihi
Eyalet yönetimi
Anayasa
Disipliner
Karşılaştırmalı inceleme
Tarih
Siyaset-İdare
Kamu yönetimi
Derginin kendisi
Araştırma
Kuram
İşletimsel (yönetsel)
Hesapverebilirlik
Yönetim reformu
Yönetsel sorumluluk
Bütçe-maliye
Bürokrasi
Merkeziyetçilik
Yurttaş katılımı
Topluluk ilişkileri
İhale-sözleşme yönetimi
Yönetim geliştirme
Farklılaşma
Ekonomik kalkınma
Acil durum yönetimi
Etik
(Politika) Değerlendirme
Hibe yönetimi
(Politika) Uygulama
Bilgi sistemleri
Örgütlerarası işbirliği
Çalışma ilişkileri
14

Kamu Politikası
İşdünyası ve yönetim
Eğitim
Çevre
HIV-aids
Bilgi politikası
Politika analizi
Kamu politikası
Bölgeselleşme
Vergilendirme
Hukuk
Liderlik
Uzlaşma
Kar amaçsızlık
Örgüt incelemeleri
Performans denetimi
Personel yönetimi
Planlama
Özelleştirme
Kamu işletmeleri
Stratejik planlama
Yapısal reform
Kaynak: J. David Edwards, Managerial Influences in Public Administration, Department of
Political Science University of Tennessee at Chattanooga.
15