Elektroforez ve Klinik Laboratuvar

ELEKTROFOREZ UYGULAMALARI
VE
KLĐNĐK LABORATUVAR
Vildan Fidancı
2010
Fidancı

Elektroforez, yüklü partiküllerin
bir elektrik akımının etkisiyle
birbirinden ayrılması işlemidir.
Elektroforezin çalışma ilkesi;
molekül ağırlığı ve molekülde
bulunan elektrik enerjisinin
jel içinden bir yükten diğerine
giderken katettiği mesafe
farklılıklarını ele almaktır.
Fidancı

Elektroforezde katedilen mesafe, net yük ile doğru ; molekül büyüklüğü
ve elektroforetik ortamın viskozitesi ile ters orantılıdır.
Fidancı

Elektroforez için dört şeye ihtiyaç vardır:
-iyonların hareket edebileceği uygun bir ortam (destek ortamı)
-uygun pH’da bir tampon çözelti
-elektriksel alanı oluşturmak için doğru akım sağlayacak güç kaynağı
-birbirinden ayrılan bantları kantitatif olarak değerlendirebilen
dansitometre.
Fidancı

Elektroforetik destek ortam, elektrot bölmeleri arasına yerleştirilir.Destek
ortam, tamponla doğrudan veya fitiller aracılığı ile ilişkilendirilir.Her iki
tampon tankında elektrot yer alır ve bu elektrotlar güç kaynağına
bağlanmak sureti ile devre tamamlanır.
Elektroforetik desteğe uygulanan numune, akım uygulandığında göç
edecektir. Elektroforez tamamlandıktan sonra, destek ortam boya ile
muamele edilerek ayrılmış fraksiyonların identifikasyonu sağlanır.
Boyanmış destek ortam dansitometride okunur.
Fidancı

Dansitometri absorbans ölçümüdür ve destek ortamdaki boyanın absorbansını
ölçer. Dansitometrenin temel bileşenlerini; ışık kaynağı, monokromatör,
tüm plağın taranması için hareketli bir taşıyıcı, optik sistem ve
fotodetektör oluşturur.
Fotodetektörle saptanan sinyaller, numunenin konsantrasyonuyla orantılı
olan, destek ortamdaki boyanın absorbansıyla ilişkilidir. Destek
ortam sabit bir hızla ışık demetinden geçirilir ve farklı noktalardan alınan
çoklu dansite okumalarının sunduğu bir grafik oluşur.
Fidancı

ELEKTROFOREZ YÖNTEMLERĐ
• Poliakrilamid Jel Elektroforezi
• Agaroz Jel Elektroforezi
• Değişken Alanlı (Pulsed Field ) Jel Elektroforezi
• Đzoelektrik Odaklanma
• Đki Boyutlu Elektroforez
• Kılcal (Kapiller) Elektroforez
• Đmmünoelektroforez
• Đmmünfiksasyon Elektroforezi
Fidancı

Poliakrilamid Jel Elektroforezi
En yaygın kullanım alanı olan elektroforez tipidir. PAGE; serum proteinlerinin, proteinlerin
genetik varyasyonlarının ve izoezimlerin analizinde en iyi sonuç veren elektroforez tipidir.
Poliakrilamid jellerle yapılan elektroforez, örnekteki bileşenlerin daha iyi ayrışmasına yol
açar. Çünkü ayırım hem moleküler elekleme, hemde elektroforetik harekete dayanır.
Jelin ayrıştırma gücü ve molekül boyutu aralığı akrilamid ve bis akrilamid konsantrasyonuna
bağlıdır.Đki maddenin polimerizasyonu ile jelde porlar oluşur. Düşük konsantrasyonda daha
büyük porlar oluşur ve yüksek molekül ağırlıklı moleküllerin analizi yapılabilir.Yüksek konsantrasyonlarda
ise küçük porlar oluşur ve düşük molekül ağırlıklı moleküllerin analizi yapılır
PAGE, tüp veya düzlemsel(slab) jellerde gerçekleştirilir. Düzlemsel(slab) jeller, aynı anda
çok sayıda örneğin destek ortamında analiz edilebilmesine imkan verdiği için tüp jellere göre
daha geniş çapta kullanılırlar.
Fidancı

Poliakrilamid jel elektroforezi:
ND PAGE ( non denature edici PAGE )
Proteinlerin doğal (intakt) yapılarını bozucu ajanlar
kullanmadan yapılan PAGE yöntemidir.
SDS PAGE ( denatüre edici PAGE )
SDS-PAGE ile proteinler, net yük ve şekillerine göre değil,
sadece molekül büyüklüklerine göre, birbirinden ayrılırlar.
SDS’in ( Sodyum dodesil sülfat) bağlanmasıyla , doğal
yapısını kaybeden proteinler, aynı şekil ve yük/kütle oranına
sahip olurlar. Böylece elektriksel alan içinde proteinlerin
hareketi sadece molekül ağırlıklarına bağlıdır. Daha küçük
olanlar, daha hızlı sürüklenir.
SDS PAGE proteinlerin saflığının kontrolü, molekül
ağırlıklarının saptanması ve konsantrasyon çeşitliliğinin
belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.
Fidancı

Poliakrilamid jel birbirinden belli uzaklıkta
(0,5-2,0 mm)tutulan iki cam tabaka arasında
ve genelde 8-10 cm ya da 10-10 cm boyutunda
hazırlanır.DNA çalışmalarında daha
çok 20-40 cm boyutunda hazırlanır.
Polimerizasyon sırasında jelin üst kısmına
yerleştirilen plastik bir tarak jelde küçük
kuyucukların oluşumunu sağlar.
Polimerizasyondan sonra tarak
çıkarılır. Kuyucuklar, tuzları ve polimerize
olmamış akrilamidi yok etmek üzere,
tamponla yıkanır.Jel kaseti iki tampon
arasına yerleştirilir;kuyucuklara örnekler
konulur ve akım geçirilir.
Elektroforez bitiminde görüntüleme için jel
uygun boya ile boyanır.
Fidancı

Agaroz Jel Elektroforezi
Moleküllerin büyüklüklerine göre ayrılabilme özellikleri, jel elektroforezinin pek
çok amaç için kullanımına olanak sağlamıştır.
Serum proteinleri, hemoglobin varyantları, LDH izoenzimleri, lipoprotein
fraksiyonları ve diğer maddelerin analizi için başarıyla uygulanmaktadır.
Agaroz jel elektroforez tekniği, moleküler genetik alanında da önemli bir
deneysel sistem oluşturmaktadır.
Fidancı

Destek ortam olarak kullanılan agaroz, kırmızı
bir alg türü olan Agar agar’dan izole edilen
doğrusal bir polisakkarittir.
Agaroz sıcak suda çözünür, soğutulduğu
zaman, karşılıklı hidrojen bağlarının
oluşumu ile jel yapısı oluşur. Bu oluşum geri
dönüşümlüdür.
Ticari olarak satılan agaroz tamamen saf
olmayıp, diğer polisakkaritler, tuzlar ve
proteinlerle birlikte bulunabilir.
Bu kirliliklerin oranı, hem DNA'nın jeldeki
hareketini etkiler, hemde elektroforezin yanlış
sonuçlanmasına neden olur.
Fidancı

DNA'NIN AGAROZ JEL ELEKTROFOREZĐ
Agaroz Jelin Hazırlanması:
Tanklarını doldurmak ve jel hazırlamak için TBE tamponu
kullanılmaktadır.
Tampon içindeki agaroz eriyene kadar su banyosunda ya da
mikrodalga fırında tutulur. Agaroz taneciklerinin mümkün
olan en kısa sürede erimesi sağlanmalıdır.
Çözelti 60 O C'ye kadar soğutulur.
DNA'nın uygulanacağı kuyucukları oluşturmak için cam
plakanın yüzeyinden yaklaşık olarak 0.5-1 mm yukarıya
tarak yerleştirilmelidir.
Ilık agaroz çözeltisi kalıbın içine dökülür. Jelin kalınlığı 3-5
mm arasında olmalıdır
Jel oda sıcaklığında yaklaşık 30-45 dakikada donar. Jel
donduktan sonra tarak dikkatle çıkarılır ve
Jel, elektroforez tankına yerleştirilir.
Fidancı

Örneklerin Yüklenmesi ve Yürütülmesi
DNA örnekleri, istenen bir jel yükleme tamponuyla
(Bromfenol mavisi ya da sükroz), toplam hacim 5-20 ml
olacak şekilde karıştırılır. Bu karışım yaklaşık 1 mm
derinliğindeki tampon içinde gömülü halde bulunan jelin
kuyucuklarına yavaşça yüklenir.
Jel yükleme tamponları üç amaç için kullanılırlar;
1-Örneğin yoğunluğunu arttırarak DNA'nın kuyucuğa
düzgün olarak damlamasını sağlarlar.
2-Örneği renklendirip, yükleme işlemini basitleştirirler.
3-Elektriksel alanda anoda hızla hareket ederler.
Jelin sağ ve solundaki ilk kuyucuklara bilinen büyüklükteki
marker DNA'lar yüklenir.
Tankın kapağı kapatılır ve elektrik bağlantıları yapılır.
DNA, anoda doğru hareket eder. Birkaç dakika içinde
bromfenol mavisi kuyucuktan jele geçer. Jeldeki
yürütme işlemi bromfenol mavisi uygun uzaklığa
ilerleyene kadar sürdürülür.
Elektrik akımı kesilir, tel bağlantıları ve kapak çıkarılır
Fidancı

Ethidium Bromide requires an ultraviolet light source to visualize
Agaroz Jeldeki DNA'nın Boyanması
Agaroz jel içindeki DNA'yı, görünür hale
getirmenin en uygun yolu, floresan özellikteki
Etidium bromür boyasını kullanmaktır. Bu
boya DNA‘ya bağlanır ve UV ışığı altında
floresan verir. Böylece jeldeki DNA bandı
görünür hale gelir.
Etidium bromür kuvvetli bir mutajen ve
oldukça toksiktir.
Boyama işleminden sonra jel yüzeyi çok koyu
boyanmışsa, bantları net görebilmek için jel
suya daldırılır ve fazla boyadan arındırılır.
Fotograf Çekilmesi
Jellerin fotoğrafını çekmek için jeli alttan ya da
üstten aydınlatan ultraviyole ışık kaynağı
kullanılabilir.
Fidancı

Visualizing the DNA (ethidium bromide)
wells
DNA ladder
1 2 3 4 5 6 7 8
DNA ladder
PCR Product
Primer dimers
5,000 bp
2,000
1,650
1,000
850
650
500
400
300
200
100
+ - - + - + + -
Samples # 1, 4, 6 & 7 were
Fidancı
positive for DNA

Değişken Alanlı (Pulsed Field ) Jel Elektroforezi
1970’lerin başında, büyük DNA parçaları elektroforez ile yürütülmeye çalışıldı, o güne kadar
bilinen metotlar başarılı olmadı. Standart elektroforezde >20 kb DNA, aynı yöndeki sabit
akımla yürütülerek, ayrıştırılamadı. Büyük DNA’lar için düşük yoğunluklu agaroz jelleri ve
düşük voltaj gradienti denendi. Bu şartlarda bile ayrıştırma olmadı.1984 Dr. Schwartzn,
peryodik aralıklarla yön değiştiren elektrik alanını, jelde denedi. Sonuçta yüzlerce kb
ağırlığında mantar kromozom parçaları ayrıştırıldı.
PFGE’nin en belirgin farklı, uygulanan elektrik alanının sabit olmaması, ayırma sırasında
yönün ve şiddetin tekrarlanan biçimde değiştirilmesidir. Bu teknikte, belli aralıklarla, akım
yönü değiştirilir. Büyük DNA parçaları, elektrik akımının farklı açılardan tesiriyle (>90°),
harekete geçip, molekül ağırlıklarına göre ayrışırlar.Horizontal elektroforez kullanılarak, çok
üyük DNA parçaları (10,000 kb’a kadar) jelde yürütülür
Fidancı

Đzoelektrik Odaklanma
Klasik elektroforezden farklı olarak izoelektrik odaklama, proteinlerin bir
pH gradientinde izoelektrik noktalarına göre ayrılması prensibine dayanır.
Bu yöntemde; pH gradienti, düşük molekül ağırlıklı amfoterik maddelerin (amfolitler) yardımıyla
oluşturulur. Elektroforezde kullanılan tampon sistemi yerine, anotta kuvvetli bir
asit, katotta da kuvvetli bir baz kullanılır. Aradaki jel ortamına da gerektiği kadar amfolit
solusyonu katılır.Sisteme akım verilir ve amfolitler izoelektrik noktalarına göre jelde düzenlenirler
. En asidik olan anoda, en bazik olanda katoda doğru ilerler.
Bunun sonucu jel içinde anottan katoda doğru azalan bir pH gradienti oluşur Daha sonra
örnek proteinler jele uygulanır ve yüklerine göre anoda ve katoda doğru hareket ederler.
Proteinler, jel üzerinde net yüklerinin sıfır olduğu pH değerine ( pI ) kadar göç ederler ve bu
noktada hareketsiz kalarak dururlar. En son aşamada, protein bantlarının gözlenmesi için
boyama yapılır. Fakat boyamanın iyi olması için önce jelden amfolitlerin uzaklaştırılması
gerekir. Çünkü amfolitler, jelin tamamen boyanmasına neden olur.
Fidancı

Đki Boyutlu Elektroforez
2 boyutlu elektroforez sonuçları, saptanması olası yüzlerce protein piklerinden, önemli
tanısal bilginin elde edilmesini olası kılar. Molekülleri, farklı özelliklerine göre birbirinden
ayırmayı sağlayan elektroforez yöntemidir.
Bu yöntemde; 1. boyutta yüke bağlı IEF kullanılır. Agaroz, poliakrilamid jel gibi büyük
porlu bir ortamda gerçekleştirilir ve pH gradyenti elde etmek için amfolitler eklenir. 2.
boyutta MA’a bağlı SDS-PAGE kullanılır. 2. boyut için lineer veya gradyent şekilli bir
poliakrilamid sıklıkla kullanılır. O’Farrell’in 2 boyutlu elektroforez metodu; 1. boyut için
130 X 2.5 mm’lik tüplerde PAGE-IEF kullanır ve 3-10 birimlik pH’taki amfolitleri içerir.
Elektroforez işleminden sonra jel tüpten çıkarılarak sodyum dodesil sülfat (SDS) içeren
ince bir poliakrilamid gradyent jel plağıyla temas haline getirilir. O’Farrell metodunda 1.
boyut için β-merkaptoetanol, 2. boyut için ise SDS kullanılır. Diğer yazarlar her iki boyut
için de SDS kullanmaktadır. Đşlemin sonunda moleküller birçok farklı metottan birisiyle
saptanır .
Saptama metotları; Amido Black 10B’den 3 kez daha sensitif
olan Coomassie boyaları, Coomassie boyasından 100 kez
daha sensitif olan gümüş boyama, radyografi (izotopik olarak
işaretli polipeptidlerin emisyonunun fotoğraf filmlerinde
gösterimi) ve florografik analizi (Sintilatör varlığında trityum
işaretli olipeptidlerin röntgen filminde gösterilmesi) içerir.
Radyografik ve florografik analiz, Coomassie boyasından
100-1000 kez daha sensitiftir.
Fidancı

“Proteomik”için esas metoddur.
Bu yöntemde boyamadan sonra jel üzerinde çok sayıda proteinin varlığını gösteren noktalar
belirir. Bu noktaların yorumlanabilmesi veya diğer noktalarla karşılaştırılabilmesi için
bilgisayar desteğine ihtiyaç duyulur.
Fidancı

Kılcal (Kapiller) Elektroforez
Fiziki temelleri diğer elektroforezlerle aynı
olmasına karşın, teknik ve gerektirdiği ekipman
çok farklıdır.
Duyarlılığı, test maliyetinin düşüklüğü, otomasyona
uygunluğu, test çeşitliliği gibi avantajlarıyla
kapiller elektroforez, küçük çaplı (25-75 µm),
100 cm. uzunluğunda ‘fused’ silika kapiller
boru kullanılarak gerçekleştirilen bir yöntemdir.
Tipik bir sistem, ince silika kapiller bir boru, iki
elektrolit tampon haznesi, bir yüksek voltaj güç
kaynağı ve bir veri değerlendirme birimiyle ilişkili detektörden oluşmaktadır.
Dar çaplı tüplerde çalışmanın avantajı, diğer elektroforetik yöntemlerde oluşan ısının
ortadan kaldırılmış olmasıdır. Normal jeller için kullanılan max voltaj 15-40 V/cm iken,
kapiler elektroforezde 800 V/cm gibi yüksek bir akım uygulanabilir. Böylece DNA’yı jelde
yürütme süresi saatlerden dakikalara düşer ve oldukça önemli bir zaman kazancı sağlanır.
Fidancı

Separasyon işlemi, kapiller boru gerçekleşir ve
kapiller aynı zamanda enjeksiyon ve dedeksiyonun
da meydana geldigi yerdir.
Kapiller, fused ilica kuvartztan yapılmış olup UV
ışınlarına geçirgendir.
Kırılgan olan bu kapillerin, kırılmasını önlemek
için üzeri polimid tabaka ile kaplanmıştır.
Poliimid tabakanın, detektör önüne gelen kısmı
ya soyularak yada yakılarak bir pencere açılır.
Bu pencere, spektrofotometre küveti görevi
görür.
Elektroforezle ayrılan moleküller bu pencereden
geçerken ışığı absorbe ederler.
Absorbe edilen ışık detektör tarafından saptanır.
Bilgisayar sistemi aracılığı ile absorbsiyon pikleri
ekrana verilir .
Kapiler Elektroforez ile uyuşturucu maddeler, ilaç etken maddeleri, patlayıcı maddeler,
mürekkepler, inorganik anyon ve katyonlar vb. maddeler, adli amaçlarla mükemmel bir
şekilde ayrıntılı olarak incelenebilmektedir.
Örneğin, mürekkeplerin boyar madde bileşenleri bu teknik ile tek tek ayrılarak, tükenmez
kalem mürekkepleri mukayese edilebilir ve her bir boya tanımlanabilir.
Fidancı

Đmmünelektroforez
Đmmünelektroforez ile hem protein konsantrasyon
değişiklikleri, hem de yapı anormallikleri gösterilebilir.
Đmmunelektroforez için agaroz jel kullanılır.
Đmmünelektroforez analizinde uygulanan ardışık
iki işlem vardır.
1- Karışımdaki proteinlerin agaroz jel elektroforeziyle
ayrılması
2- Ayrılan proteine karşı antiserum ekleyerek antijenantikor
presipitatlarının gösterilmesi.
Vücut sıvılarına önce elektroforez uygulanır, sonra
göç yönüne paralel olarak antiserum eklenir. Jele
diffüze olması sağlanır. Simültane diffüzyon sonrası
antijen-antikor presipitasyon bantları oluşur.
Presipitasyon bantlarının yapısı ve pozisyonu her bir
protein için karakteristiktir. Kontrol serumları ile
karşılaştırılır.
Fidancı

Immunofiksasyon Elektroforezi (IFE)
ĐFE tıbbi araştırmalarda, genetik çalışmalarda ve klinik laboratuvar uygulamalarında
tercih edilen bir yöntemdir. Klinik laboratuvar çalışmalarında, hayat bulduğu alan daha
çok monoklonal immunglobulinlerin varlığının araştırılmasına yöneliktir.
Đmmünfiksasyon elektroforezi iki kademeli bir prosedürdür.
1.Kademe:Agaroz Jelde proteinlerin ayrıştırılması
( Protein Elektroforezi),
2.Kademe: Đmmünopresipitasyon işlemidir.
Örnek olarak; serum, idrar, BOS, yada diğer vücut sıvıları
kullanılabilir.
Fidancı

Đmmünofiksasyon, monoklonal immünglobulinlerin tanımlanması, ayrıca tiplendirilmesi
için de kullanılabildiğinden, birçok laboratuvarda alışılagelen Đmmünelektroforezi(ĐEP)nin
yerini almıştır. ĐFE’in, ĐEP ye göre yaygın kullanılıyor olmasının nedeni işlem aşamasında
sağladığı pek çok üstünlükle ilgilidir.
-Test sonuçları hızlı bir zaman sürecinde gerçekleşir. Bu süre IFE için ½-2 saat iken, ĐEP
için bir gecelik inkübasyondur.
- ĐFE oldukça duyarlı bir sistemdir. Monoklonal proteinlerin ayırımını yapar ve tanımlar.
ĐFE 50-150 mg/dl gibi düşük düzeyde olan monoklonal proteinleri kolayca karakterize
ederken, ĐEP ancak miktar olarak 1 gr/dl (1000 mg/dl) üzerinde olan proteinleri
karakterize edebilir.
-ĐFE sonuçlarının değerlendirilmesi, presipitasyon paterninin incelenmesine bağlı
olduğundan, ĐEP nin sonuçlarını değerlendirmekten daha kolaydır.
Fidancı

ELEKTOFOREZ KULLANIM ALANLARI
• Saflaştırma
• Saflık kontrolu
• Molekül ağırlığı saptama
• Kalıtsal veya kalıtsal olmayan hastalık saptama
• Enzim izoezimlerinin saptanması (tanısal amaçlı, populasyon
çalışması için,adli tıpta)
• Đmmünolojik ve moleküler biyoloji
Fidancı

Elektroforez, patolojik durumların tanımlanmasında ve takibinde sıklıkla kullanılır.
Serumda, dokuda, hemoglobinde ve idrarda, patolojik durumlar sonucunda ortaya çıkan
normal olmayan proteinlerin varlığını, normal proteinlerin yokluğunu veya tedavi sırasında
hastalığın seyrini izlemek amacıyla kullanılır.
Son yıllarda proteomiks teknolojisinin, en önemli yöntemlerinden biri haline gelmiştir. Bu
yöntem ile protein miktarlarındaki çok küçük değişikliklerin dahi analizi yapılabilmektedir.
Böylece, patolojik durumlarda ortaya çıkan yeni proteinler kolaylıkla tanımlanabilmektedir.
Otomatize edilmiş olması nedeniyle, başta kimya, biyokimya,farmakoloji, toksikoloji, adli
tıp bilimlerini kapsayan çeşitli bilimsel alanlarda pratik ve yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.
Yasadışı ilaç kullanımı analizi için de kullanılmaktadır. KE’nin, laboratuarlar arası yeterlilik
testlerinde yasadışı eroin ve kokain testlerinde son derece güvenilir olduğu kanıtlanmıstır.
Saç analizi de adli tıp toksikolojisinde önemli bir uygulamadır ve özellikle yasadısı ilaçlara
(uyusturuculara) önceden kronik baglılıgı aydınlatmaktadır.
Kapiler analiz; el yapımı patlayıcıların değerlendirilmesi açısından da, patlamadan arta
kalan anyon ve katyonların incelenmesini kolaylaştırarak, kullanılan patlayıcı karışımı
tipini ve kaynağını saptamaya yardım etmektedir.
Fidancı

Serum Protein Elektroforezi
Protein elektroforezi, serum proteinlerinin
elektriksel ortamda taşıdıkları farklı yüklere
göre migrasyonlarıdır.
Normal pattern
– Albumin 47-71% (3.63-4.91 g/dL)
– Alpha-1 globumin 2.7-5.8% (0.11-0.35 g/dL)
– Alpha-2 globulin 5.1-12.0% (0.65-1.17 g/dL)
– Beta- globulin 4.5-15.7% (0.74-1.26 g/dL)
– Gamma globulin11.3-24.0% (0.58-1.74 g/dL)
Fidancı

Serum protein elektroforez fraksiyonları ve
bu fraksiyonları oluşturan başlıca proteinler;
1. pre-albumin
2. Albumin
3. alpha 1-Antitrrypsin
4. alpha 1-Acid-Glycoprotein
5. Haptoglobin
Fidancı
6. alpha2 macroglobulin
7. Hemopexin
8. Transferrin
9. Complement
10. Ig

Albumin
Referans aralık 3.5-5.5 g/dL
Hiperalbuminemi dehidrasyon
Hipoalbuminemi
– Azalmış alım, sentez
– Artmış kayıp:
böbrek; nefrotik sendrom,
yara, yanık
GI sistem; protein-kayıplı
enteropati
– Artmış katabolizma
Protein-kayıplı enteropati
Azalmış albumin
Azalmış gamma globulin
Artmış a2-makroglobulin
Fidancı

α1-globulin (α1-Antitripsin, α1-Asit-Glikoprotein)
Artmış alfa1- globulin, artmış alfa
1- antitripsine bağlı:
Đnflamatuar / akut faz reaktanı
Azalmış alfa1 globulin, alfa1-
antitrypsin eksikliğine bağlı: Alfa-1-
antitripsin eksikliği konjenital ya da
edinilmiş olabilir.
Konjenital alfa-1-anti-tripsin eksikliği
amfizem, pankreatik yetmezlik yada
siroz ile ilişkilidir.
Alfa-1-antitripsin eksikliği
Fidancı

α2-globulin (Haptoglobin, alpha2- makroglobulin)
Artmış alfa 2-globulin, alfa 2 makroglobuline
bağlı: nefrotik sendrom, membranöz
glomerulonefrit, hiperlipidemi
Azalmış alfa 2-globulin haptoglobine bağlı:
hemolitik anemi
Akut inflamatuar paternde
Azalmış albumin, gama globulin
akut faz reaktanlarının artmasıyla
ilişkili olarak, artmış alfa-1, alfa-2-
globulin.
Subakut infeksiyonlarda,
maligniteler ve akut kollejen doku
hastalıkları C3 düzeyinde artışa
bağlı beta artmış.
Fidancı
Nefrotik Sendrom
Azalmış albumin
Artmış α 2
-makroglobulin
Azalmış gamma globulin

β-globulin (Transferrin, Komplement,IgA)
Artmış beta globulin, artmış
transferrine bağlı: demir eksikliği
anemisi; gebeliğin 3. trimesteri
Artmış beta-gamma köprüsü:
(IgA ve IgG düzeyindeki artışa bağlı)
Sirotik paternde,beta ve gama
globulin arasındaki ayrım kaybolmuş.
Hepatic cirrhosis
Azalmış albumin (sentez)
Artmış gamma globulin
Beta-gamma köprüsü
46 Yaşında erkek, kronik alkol alımına bağlı
son evre karaciğer hastası. Hasta bu örnek
alındıktan 5 ay sonra ölmüş.
Fidancı

Poliklonal Gammapati
Gamma-globulin
(IgG, IgM, IgE)
Monoclonal Gamapati
Poliklonal gammapati genellikle sekonder olarak
görülür.
Bu hastada (39 yaşında, sarkoizdoz’lu erkek)
Globulin fraksiyonunda, "sarcoid stepping"
olarak adlandırılan ardışık artış görülüyor.
Hastanın IFE de M protein, IgG kappa. Tanı multiple
myeloma konmuş.
Fidancı

Biklonal Gamapati
Kilo kaybı ve yorgunluk şikayeti olan
62 yaşında erkek.
Multiple myeloma tanısı konmuş. Bu
hastalıkta, biklonal gamopati nadirdir,
hastaların yaklaşık %1.7’ sinde görülür.
IFE de 2 M protein, IgG-k ve IgAlamda
mevcut.
Fidancı

Đdrar Elektroforezi
Elektroforez için en az 10 ml idrara ihtiyaç vardır.
Bu minimum miktardan, optimal konsantrasyon elde etmek için,
idrar örneği konsantre edilir.
Đdrar protein elektroforezi proteinürinin değerlendirilmesinde kullanılır.
Multiple myeloma şüphesi olan hastalarda, Bence Jones proteinlerinin tesbit
edilmesi için tercih edilen bir metotdur.
Đdrar elektroforezi, daima serumla birlikte yapılır, böylece sonuçlar direkt olarak
karşılaştırılabilir.
Normal Range
Urine Total Protein ( < 140 mg/24hr )
Urine Albumin ( < 30 mg/24hr
Fidancı

24-Hour Urine Protein Electrophoresis Interpretation Chart
Normal
mild
PatternDescription
Selective glomerular proteinuria
severe
Nonselective glomerular
proteinuria1
Tubular proteinuria
Mixed glomerular and tubular
proteinuria
Albuminuria
>150
Overflow proteinuria from acute
phase
response
Overflow proteinuria with
monoclonal
spike
1Lookslike serum protein electrophoretogram.
+ = mildly elevated
++ = moderately elevated
+++ = markedly elevated
+/- = may or may not bepresent
Total
Prote
in
(mg/d)
3000

Hemoglobin Elektroforezi (pH 8.5)
Rutin analizlerde sellüloz asetat
membranı,agaroz jel kullanılarak pH 8.5 de
uygulanan Hb elektroforezi, oldukça kolay,
duyarlı ve hızlı bir yöntemdir.
Alkali pH' da, hemoglobin molekülü negatif
yüklüdür ve elektriksel ortamda anoda(+)
doğru göç eder. Hb'ler molekül başına
düşen yük nedeniyle, Hb A’ya göre Hb S
2x, Hb C 4x daha fazla yük taşır.
Böylece anoda doğru Hb S ve Hb C, Hb
A'dan çok daha yavaş hareket eder.
Buna ters olarak ; Hb A'dan daha hızlı
anoda doğru hareket eden Hb H, I ve J.
Fidancı

Hb A (α2β2). Normal erişkin hemoglobini (%94-98)
Hb F (α2γ2). Fetüs ve yenidoğanın majör
hemoglobini. 2 yıl bittikten sonra,
normal çocuklarda % 2’nin altına inmelidir.
Hb A2 (α2δ2). Normal erişkin hemoglobinin
%1.5-3.5
Hb elektroforezi, hemoglobin varyantların
tanımlanması ve kantifikasyonu için
tercih edilen bir metottur.
Hemoglobin sentezindeki yapısal anormallikler = Anormal Hb
Hb yapısında bulunan, globin zincirlerinin yapısındaki aminoasit değişikliği ile anormal
Hb’ler veya Hb varyantları oluşur. Hb polipeptid zincirlerinin azalmış sentezine veya
yapısal olarak anormal Hb varyantlarına bağlı gelişir.
Anormal hemoglobinlerden en sık rastlanılanları: Hb S, Hb C, Hb D, Hb E
Fidancı

• Pattern of hemoglobin electrophoresis from several different individuals. Lanes 1 and 5 are hemoglobin standards.
Lane 2 is a normal adult. Lane 3 is a normal neonate. Lane 4 is a homozygous HbS individual. Lanes 6 and 8 are
heterozygous sickle individuals. Lane 7 is a SC disease individual.
Fidancı

- C A 2 S F A Barts H
+
Hb varyantları
- A 2 S A +
Sickle Cell Anemi - taşıyıcı
- A 2 S F A +
Sickle Cell Anemi
- A 2 A +
Normal
- A 2 A +
Anemi
- A Barts +
α-Talassemi
- A 2 F A +
β-Talassemi
Fidancı

HPLC: Normal Adult
Hemoglobin
HPLC:
Sickle cell trait
HPLC:
Sickle cell anemia
(Hgb SS
A
0
A1C
Fidancı

Hgb SC disease
Fidancı