tecvid tablosu - gariban tavuk

Med uzatmak demektir.İki çeşittir.
a) ASLİ MED ki buna TABİİ MED denir.
Med harfleri üç tanedir. Elif, Vav, Ya
ELİF: Kendisi sakin bir önceki harf üstün ile okunuyorsa,
VAV: Kendisi sakin bir önceki harf ötre ile okunuyorsa,
YA: Kendisi sakin bir önceki harf esreli olursa MED harfleri olurlar ve bir Elif miktarı kadar uzatılırlar. Buna Meddi Tabii denir.
b) FER’İ MED; bu Med de dört çeşittir.
a) MEDDİ MUTTASIL:
( Bitişik Med )
b) MEDDİ MUNFASIL:
( Ayrı Med )
c) MEDDİ LAZIM:
(Gerekli Med )
) ا و ى (
d) MEDDİ ARIZ:
Med harfinden sonra sebebi
Med hemze gelir de, her ikisi aynı
kelimede bulunurlarsa Meddi Muttasıl
olur. Uzatma süresi 4 Elif miktarıdır.
Med harfinden sonra hemz
e gelir de, her ikisi ayrı ayrı kelimelerde
bulunurlarsa Meddi Munfasıl olur.
Uzatma süresi iki ile dört Elif miktarı
kadardır.
Med harfinden sonra sebebi
Med Sükunu lazım (her halukarda sakin
olan harf) gelirse, Meddi Lazım olur.
Dört Elif miktarı kadar çekilmesi gerekir.
Bir kelimede Med harfinden
hemen sonra Sükunu arız (geçici
sakin) vuku bulsa, Meddi Arız olur.
Bir ile dört Elif miktarı kadar
uzatılarak okumak mümkündür.
Misaller:
اُوّلَئِكَ‏
Misaller:
اَعْطَيْناَكَ‏ اِّنَا
Meddi Lazım dört kısımdır.
1- Meddi Lazım kelime-i musakkale:
gibi وَالَ‏ اّلّضَآّلّيِنَ‏ (
Misaller:
يَوْمِ‏ اّلدّيِن
2- Meddi Lazım kelime-i muhaffafa :
-
اَّلَذِى
وَماَ‏
اَطْعَمَهُمْ‏
اَّنْزَّلْناَ‏
جَاءَ‏
جِئَ‏
سُوءَ‏
) gibi آالَنَ‏ (
3- Meddi Lazım harf-i musakkale :
gibi. ın Lam’ı اّلم :
4- Meddi Lazım harf-i muhaffafa:
نَسْتَعِين
gibi. ) in Sin’i يَس (

) يَس (
in Sin’i gibi.
MEDDİ LİN ve LİN HARFLERİ:
Lin, kelime olarak yumuşak demektir. Lin harfleri iki tanedir.
, 2 ‏(و (
). ى ( - 2 1- Vav
Ya
Kendileri sakin, bir önceki harfin üstünüyle okunurlarsa Lin harfi olurlar.
Bir kelimede Lin harflerinden biri bulunur da, hemen ardındın da Med sebebi Sükun gelirse Meddi Lin olur.
Sükun; Sükun-i lazımsa tûl, tavassut (uzun, normal) ile,
Sükun; Sükun-i arız ise tûl, tavassut ve kasr (uzun, normal ve kısa) ile okumak caizdir.
Tûl: Dört Elif miktarı, Tavassut: İki Elif miktarı, Kasr: Bir Elif miktarı kadar
uzatmak demektir.
خَوْف –
وَاّلّصَيْف
İDĞAM
Sakin bir harfi harekeli bir harfe doğrudan veya çevirip katarak okumaya İDĞAM denir. ( İki harfi şeddeli bir harf gibi okumaktır.)
SEBEPLERİ:
a) Yanyana gelen bu iki harfin mahrec ve sıfatları bir olması,
b) Yanyana gelen bu iki harfin sıfatları ayrı olsa da, mahreclerinin bir olması lazım.
c) Yanyana gelen bu iki harfin, mahrec ve sıfat bakımından birbirine yakın olması lazım.
Yoksa yanyana gelen biri sakin diğeri harekeli olan her harfte İDĞAM olmaz.
ŞARTLARI:
a) Yanyana gelen harflerden birincisi sakin ( mudğam ), ikincisi harekeli ( mudğamunfih ) olması.
b) Sakin olan harfin Med harfi olmaması.
c) Yukarıdaki İdğam sebeplerinden birinin bulunması lazımdır.
ÇEŞİTLERİ:
A- İDĞAMI MİSLEYN: B- İDĞAMI MUTECANİSEYN:
C- ÎDĞAMİ MUTAKARIBEYN:

Mahrec ve sıfatları bir olan iki harf yanyana
gelir de, birincisi sakin, ikincisi harekeli olursa
İDĞAMI MİSLEYN olur. Yanyana gelen bu
iki harf, ister bir kelimede isterse ayrı
kelimelerde olsun farketmez. Ancak bu iki harf
bir kelimede olsalar, tek harf olarak yazılır ve
üstüne şedde konur, eğer bu iki harf ayrı ayrı
kelimelerde gelirlerse, o zaman da ayrı ayrı
yazılırlar.
Sıfatları ayrı mahrecleri bir olan harflere
mütecanis harfler denir. Yan yana gelen
mütecanis harflerden birincisi sakin,
ikincisi harekeli olsa İDĞAMI
MÜTECANISEYN meydana gelir ve üç
şekilde yapılır.
) ب ( – م
1- BE-MİM
Birincisi BE ( ب ) olması
lazım. Kur´an da tek bir misal var.
Şu dört harf arasında meydana gelir ve
iki kısma ayrılır.
1-LAM-RA ( ر ل ) harfleri arasında olur. Ancak
RA ( ر ) harfinin ikinci harf olması gerekir. Misal: (
ِ ) Birinci harf Lam ل)‏ ) olmazsa idğam
رَبّ‏ قُلْ‏
رَبِحَتْ‏
اِذْ‏
تِجَارَتُهُمْ‏
ذَهَبَ‏
رَّكَبَكَ‏
Örnekler:
D- İDĞAMI MÊALĞUNNE:
Tenvin yada Nunu sakinden sonra Mim,
Nun, Vav, Ya harflerinden biri gelir de, ikisi
ayrı ayrı
ط د ت TE-DAL-TI, -2
harfleri arasında meydana gelen idğamdır ki bu da
iki şekilde olur.
a) TE-DAL ( د ت ) arasındaki
idğam. Her ikiside hem müdğam hem de
müdğamunfih olurlar. Misal:
دَعَوَاهللِ‏ اَثْقَلَتْ‏
اَرَدْتُم
رَبَهُمْ‏ اِنَ‏
Yanyana gelen bu iki harfin ikisi de
-NUN- veya -MİM- olsalar o zaman İDĞAMI
MİSLEYN MEALĞUNNE olur. MİM ve NUN
b) TE - TI ( ط ت ) harfleri
arasında olur. Ancak birincisi (müdğam)
yapılmaz. Misal:
) اَّلَلهُمَ‏ اغْفِرّْلَناَ‏ (
2- KAF-KEF ( ك ق ) harfleri
arasında olur. Ancak KAF ( ق ) harfinin müdğam olması
lazım. Yoksa idğam yapılmaz. Kur´an da bir tek örnek
mevcut ancak, burada idğamın tam ya da nakıs olacağı
hususunda ihtilaf vardır. Misal:
) اَّلَمْ‏ ‏ّنَخْلُقْكُمْ‏ (
E- İDĞAMİ BİLA ĞUNNE:
Tenvin yada Nuni sakinden sonra
LAM-RA ( ل ر ) harflerinden
biri gelirse İDĞAMI BİLA ĞUNNE olur. Misaller:
رَبّ‏ ٍ رَحِيمٍ‏
مِنْ‏ رَبّكَِ‏

ayrı ayrı
kelimelerde bulunurlarsa,
İDĞAMI MEAL ĞUNNE olur. Misaller:
b) TE - TI ( ط ت ) harfleri
arasında olur. Ancak birincisi (müdğam)
TE ( ت ) olsa idğam yapılır. Misal
يَلْهَثْ‏ ذَالِكَ‏
) ظ ( ZI ) dan sonra ذ ( ZAL b)
gelirse idğam yapılır. Bunun dışında ve SE ile ZI
Misaller: ) arasında idğam olmaz. ظ ث (
‏ّلَرَاَيْتَهُ‏ جَبَلٍ‏
) اِذْ‏ هَمَتْ‏ طَائِفَتاَنِ‏ (
Birincisi TI ( ط ) olsa idğam tam
yapılmaz. Sadece TI ( ط ) nın kalkalesi kalkar. TI
) normal sesiyle ت ( TE ) harfinden sonra ط (
okunur. Misal:
) لَئِنْ‏ بَسَطْتَ‏ (
) ظ ذ ث ( SE-ZAL-ZI 3-
harfleri arasındaki idğamdır. Bu da ancak iki
şekilde olur.
‏ّلَكَ‏ خَيْرٌ‏
مِنْ‏
ظُلُمَاتٍ‏
‏ّلَدُّنْكَ‏
الَ‏
وَمَا وَّنَفْسٍ‏ وَتَبَ‏ ‏ّلَهَبٍ‏
) ذ ( zal ) den sonra ث ( SE a)
gelirse idğam olur. ZAL önce gelirse idğam olmaz.
Misal:
) اِذْ‏ ظَلَمُوا (
F- İDĞAMI ŞEMSİYE:
Ta´rif eliflamından sonra şu
dört harften biri gelirse eliflamın LAM’ı okunmaz. ELIF te
başta olursa okunur, başta olmazsa okunmaz. Harfler
şunlardır:
ن ل ظ ط ض ص ش س ز ر ذ د ث (
) ت
Örnekler için aşağıda
Hurufuş-Şemsiyye bölümüne bakınız.
‏(ى و ن م (
خَيْرًا
مَنْ‏
مِنْ‏
بِحِجَارَةٍ‏
سُلْطَاّنًا
يَرَهُ‏
يَقُولُ‏
مَسَدٍ‏
وَاّلنَهَارِ‏
مِنْ‏
‏ّنَّصِير

) اِذْ‏ ظَلَمُوا (
OKUNMAYAN ELİF-LAM VE HURUFÎ ŞEMSİYE
Aşaĝıdaki şu 14 harften evvel yazılan Elif-lamın Lamı her zaman okunmaz, Elifi ise başta bulunduĝunda okunur, başta olmadıĝı zaman ise
okunmaz.
Tenvin yada Nuni sakinden sonra şu altı harften (
İZHAR
) ه غ ع خ ح ا
biri gelirse, Tenvin ve Nuni sakin tabii şekliyle okunur
ki buna İZHAR denir. Misaller:
عَنْهُ‏ اَبَابِيلَ‏ طَيْرًا خَوْفٍ‏ مِنْ‏ اَّنْعَمْتَ‏
وَاّنْحَرْ‏ حَلِيمًا غَفُورًا

İZHARI KAMERİYE NEDİR?
Tarif Elif-lamından sonra şu ondört harften biri gelirse, Elif-lamın lamı her zaman, elif te başta olursa okunur.
Buna İZHARI KAMERİYE denir. Harfler şunlardır:
(
ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ى OKUNAN ELİF-LAM VE HURUFÎ KAMERİYE
ا
) Misaller aşağıda: Aşaĝıdaki şu 14 harften evvel yazılan Elif-lamın Lamı her zaman, Elifi ise başta bulunduĝunda okunur, başta olmadıĝı zaman ise okunmaz.
İZHARI MİM: Sakin MİM’den sonra BE-MİM ( ب م ) dışında herhangi bir harf gelirse İZHARI MİM olur.

Misal:
وَال عَلَيْهِمْ‏ َ
İHFA
Tenvin yada Nuni sakinden sonra şu onbeş harften biri bulunursa İHFA olur.
Yani tenvin veya Nuni sakin gizlenerek okunur. Harfler şunlardır:
سِحّيِلٍ‏ مِنْ‏
) سك ق ف ظ ط ض ص ش ز ذ د ج ث ت (
صَالَتِهِمْ‏ عَنْ‏
ذَاتَ‏ ‏ّنَارًا
جُوعٍ‏ مِنْ‏
DUDAK İHFASİ NEDİR:
Sakin MİM ( م ) den sonra BE ( ب ) harfi gelirse MİM ( م ) kısmen gizlenerek okunur ki buna DUDAK İHFASI denir.
Misal:
بِحِجَارَةٍ‏ تَرْمِيهِمْ‏
İKLAB
Tenvin yada Nuni sakinden sonra BE ( ب ) harfi gelirse İKLAB olur. Yani Tenvin veya Nuni sakin MİM‘e ( م ) çevrilerek okunur.
Misal:
) ق ط د ج ب ( Kaf Kalkale harfleri beş tanedir. Be, Cim, Dal, Tı,
harflerinden herhangi biri, kelimenin ortasında veya sonunda sakin olarak bulunursa KALKALE meydana gelir. O zaman bu harflerin sükunları
mahreclerine çarpılarak okunur ki buna KALKALE denir.
Misal:
مَسَدٍ‏ مِنْ‏ حَبْلٌ‏
بَّصِيرٌ‏ سَمِيعٌ‏
يَجْعَلْ‏
فَتَقْعُدَ‏
بَعْدِ‏ مِنْ‏
اّلْبَسْطِ‏ ‏ّكَلَ‏
KALKALE

ALLAH اَهللُ)‏ ) LAFZI NASIL OKUNUR?
1- Allah lafzından bir önceki harfin harekesi üstün ise, ya da ötre ise Allah ( ‏(اَهللُ‏ lafzının LAM‘ı kalın okunur. Misal:
اِنَ‏ اهللَ‏ اَّلَلهُمَ‏ اغْفِرْ‏ ‏ّلَنَا
رَسُولُ‏ اهللِ‏
2- Allah ( اَهللُ‏ ) lafzından bir önceki harfin harekesi esre ise Allah ( اَهللُ‏ ) lafzının Lam‘ı ince okunur. Misal:
‏ِهللِ‏ مَا فِى اّلسَمَوَاتِ‏ مَنْ‏ يَهْدِ‏ اهللُ‏
اَمَنَ‏ بِاهللِ‏
RA ( ر ) HARFİNİN HÜKMÜ NEDİR?
RA ( ر ) harfi, duruma göre bazen kalın bazen de ince okunur.
RA ( ر ) dört yerde ince okunur.
1- RA harfinin harekesi esre olursa,
2- RA sakin bir önceki harf esre olursa,
3- RA ve RA’dan önceki harf sakin
RA ( ر ) harfi beş yerde kalın okunur.
1- RA harfinin harekesi üstün veya ötre olursa,
2- RA sakin bir önceki harfin harekesi üstün veya ötre olursa,
3- RA ve RA’dan önceki harf sakin ama bir önceki
harfin harekesi üstün veya ötre olursa,

4- RA sakin bir önceki harf de LİN
harflerinden YA ‏(ى)‏ olursa, RA ‏(ر)‏ harfi ince okunur .
3- RA ve RA’dan önceki harf sakin ama bir önceki
harfin harekesi üstün veya ötre olursa,
سَيْرٌ‏
ذُّكّرِْتُمْ‏
وَاِلَيْكَ‏ الْمَصِيرُ‏
وَاضْرِبْ‏
4- RA sakin bir önceki harfin harekesi ARIZİ ESRE
(geçici esre) olursa,
5- RA sakin olup kendisinden önceki harf esreli de olsa,
RA’dan sonraki harf ise şu yedi harften
( ) (
)biri olursa, RA bütün bu hallerde kalın okunur.