pNSKzX

SİNEMA
"Charlie Chaplin, geçtiğimiz
yüzyılın en büyük sanatçısı"
aydınlanmacı-devrimci-ilerici
gelenekten gelen bir aile... Bütün
bunlar birbiriyle örtüştü. Bizim
kuşak anne babalarımız çok büyük
insanlar, çok şey borçluyuz onlara.
Bir gün onların filmleri yapılmalı,
onlar anlatılmalı. Hep İstanbul’dan
bakıldı. ‘Köyden geldim şehre’
insanlar olarak algılandı onlar hep.
Bu değil ya, onları oldukları yanıyla
anlat.
Anadolulu ‘cumhuriyet ailesi’
gerçeği anlatılmadı diyorsunuz
sinemada, hep arabesk
penceresinden bakıldı?
Bravo! Çok güzel söyledin.
Trabzon’da neler öğrendiğimi
sana söyledim az önce. Bugün
İstanbul’un Kadıköy’ünde bile
çocuklar için böyle bir kulüp,
dernek yok.
“SİNEMA OYUNCAKTAN DOĞDU!”
Birikim ve bilginizle
aydınlatacağınızı düşünüyorum.
Sinemanın doğduğu günlere
gidelim mi biraz?
1830’lu yıllarda İngiltere’de
bir oyuncak ortaya çıktı. Optik
“BÜTÜN SANAT DALLARI ARASINDA, GEÇTİĞİMİZ
YÜZYILIN EN ÖNEMLİ SANATÇISI CHARLIE CHAPLIN.
HAYRANIYIM DEMİYORUM, HAYRANLIKTAN ÖTE BİR
ŞEY BU. ONUN ADIM ATTIĞI HER YERDE GEZDİM
BEN. DÜNYAYA BİR DAHA GELSEM CHARLIE
CHAPLIN OLURUM.”
bir oyuncaktır bu, ‘Zootrope’.
Bir silindir, üstü açık. Silindirin
çeperinde (etrafında) kesikler
var, düzenli bir şekilde. Silindirin
ortasına, örneğin bir insanın
koşuşunu gösteren karelerden
oluşan bir resim bandı konuyor.
Sonra silindir çevriliyor ve o
kesiklerden-yarıklardan baktığında,
içerideki resim hareket ediyormuş
gibi görünüyor! 1850’li yıllarda,
Victoria Dönemi’ne doğru başka
bir oyuncak ortaya çıkıyor,
‘Büyülü Fener’/’Laterna Magica’.
Küçük bir soba düşün, içinde ateş
yanıyor, dışında bir mercek var.
Resimli renkli camlar, mercekle
ateş arasına konuyor. Ne oluyor?
Görüntü duvara yansıyor! İşte
‘Sinematograf’ / ‘Cinematographe’
bu iki oyuncağın birleşmesidir.
Sinema, oyuncaktan doğmuştur.
Ve bu müzede, İstanbul Oyuncak
Müzesi’nde bu iki oyuncak da
var…
Hem Zootrope, hem de Laterna
Magica?
Tabii! Birazdan göstereyim sana.
Bir oyun olarak doğdu aslında
sinema. Lumière Kardeşlerin
yaptığı, şimdiki gibi bir sinema
değil ki. Gidip garda treni çekip
koyuyorlar o kadar.
Osmanlı’da neler oluyor o ara?
Biz kendi aydınlanma tarihimizi
hiç bilmiyoruz Sevim. ‘Mahya’
deyince aklına ne gelir meselâ?
1721 yılından sonra Ramazan ikiye
bölünüyor mahyalarda. İlk 15 gün
yazı, ikinci 15 gün resim yapılıyor
kandillerle ateşlerle o mahyalarda.
Ve 1870’li yılların başında
Abdüllatif Efendi adlı mahyacı,
Süleymaniye Camii’nin üç şerefeli
28 www.mybilet.com