bloom taksonomisi - Yaşar Üniversitesi

ÖĞRENME ÇIKTILARININ
YAZIMINDA BLOOM
TAKSONOMİSİ’NİN ROLÜ
ve
KULLANIMI ÖNERİLEN FİİLLER
15 Eylül 2010
Yaşar Üniversitesi, İZMİR
1
1

BLOOM TAKSONOMİSİ
• Öğrenme çıktılarının oluşturulmasında Bloom
Taksonomisi (1956) önemli bir katkı yaratmıştır.
Bu taksonomi, öğrencilere kazandırılması
istenen kompleks süreçlerin hiyerarşisini içinde
barındırmakta ve öğrenme çıktıları için bir
çerçeve sağlamaktadır. Taksonomi, hazır bir
yapı ve fiiller listesi olarak birçok öğretim
elemanı tarafından öğrenme çıktılarının
hazırlanması sürecinde kullanılmaktadır.
2

3 FARKLI ÖĞREMELER
ZİNCİRİ
Bloom Taksonomisinde, öğrenme
sürecinin 3 farklı öğrenmeler zincirine
bağlıdır:
1. Zihinsel Öğrenme Süreci
2. Duyuşsal Öğrenme Süreci
3. Psiko-Motor Öğrenme Süreci
3

1. ZİHİNSEL ÖĞRENMELER ZİNCİRİ:
Bloom, zihinsel öğrenme sürecini 6 kademeli bir hiyerarşik
yapı olarak kurgulamıştır. Öğrenme çıktıları yazılırken bu
sıralamaya kolaylık sağlayacaktır.
6. Değerlendirme
5. Sentez
4. Analiz
3. Uygulama
2. Kavrama)
1. Bilgi
4

SIRALAMANIN ÖNEMİ
• Bloom’un taksonomisinde bilgiden
değerlendirmeye giden süreç «üst düzey
düşünme» olarak adlandırılırken, sürecin
değerlendirmeden bilgiye doğru ilerlemesi ezber
olarak nitelendirilmiştir. Öğrenciye üst düzey bir
öğrenme sürecinin sğalanması açısından da
sözü geçen sıralamanın takibi önemlidir.
5

ÖNERİLEN FİLLER
• Bloom her öğrenme süreci için (zihinsel,
duyuşsal ve psikmotor) süreci ifade edebilmek
için belli fiillerin kullanılmasını önermektedir. Bu
filler, öğrenme çıktılarının yazımında da önemli
anahtarlardır.
6

• Bloom bilişsel süreci bu şeklide
sınıflandırırken, süreci ifade edebilmek için
belli fiillerin kullanılmasını önermektedir. Bu
filler, öğrenme çıktılarının yazımında da
önemli anahtarlardır.
7

1. BİLGİ- Bu süreçte öğrenici tam
olarak anlamlandırmadan bilgileri
hatırlamakta, geri çağırmaktadır.
ÖNERİLEN FİİLER
Tanımlamak (define)
Tekrarlamak (repeat)
Kaydetmek (record)
Listelemek (list)
Hatırlamak (recall)
Adlandırmak (name)
Anlatmak (tell)
8

2. KAVRAMA- Bu süreçte, öğrenici bilgiyi
açıklayabilmekte ve
yorumlayabilmektedir.
ÖNERİLEN FİİLLER
• Tercüme etmek (translate)
• Bir başka şekilde/Kendi
cümleleriyle ifade etmek (restate)
• Betimlemek/Tasvir
etmek (describe)
• Tanımak (recognize)
• Açıklamak (explain)
• İfade
etmek (express)
• Saptamak/belirlemek
(identify)
• Yerini belirlemek (locate)
• Rapor etmek (report)
• Özetlemek (Summarize)
9

3. UYGULAMA- Öğrenici, edinilen bilgiyi
yeni durumlara uyarlayabilmekte ve
kullanabilmektedir.
ÖNERİLEN FİİLER
• Yorumlamak (interpret)
• Uygulamak (apply)
• Kullanmak (employ/use)
• Göstermek (demonstrate)
• Dramatize etmek (dramatize)
10

UYGULAMA İÇİN ÖNERİLEN
FİİLLER (Devam)
• Örneklemek (illustrate)
• Çalıştırmak (operate)
• Çalışma takvimini hazırlamak (schedule)
• Taslak hazırlamak (sketch)
• Uyarlamak (adapt)
• Yönetmek (manage)
11

4. ANALİZ- Öğrenicinin bir olay/olgu/durumu
ayrıntısıyla inceleyebildiği ve
çözümleyebildiği süreçtir.
ÖNERİLEN FİİLLER
• Ayırt etmek (distinguish)
• Çözümlemek (analyse)
• Hesaplamak (calculate)
• Deney yapmak (experiment)
• Test etmek/sınamak (test)
• Karşılaştırmak (compare)
• Eleştirmek (criticize)
• Denetlemek (inspect)
• Tartışmak (debate)
• Sorgulamak (question)
• İlişkilendirmek (relate).
12

5. SENTEZ- Öğrenicinin özgün ürünler
ortaya koyabildiği ve üretebildiği süreçtir.
ÖNERİLEM YÜKLEMLER
• Özgün ürünler ortaya koymak, üretmek
• Birleştirmek/Oluşturmak/ Derlemek
(compose)
• Planlamak (plan)
• Önermek (propose)
• Tasarlamak/Tasarımlamak (design)
• Formüle etmek (formulate)
• Düzenlemek (arrange)
13

SENTEZ İÇİN ÖNERİLEN
FİİLER (Devam)
• Monte etmek/Biraraya getirmek
(assemble)
• Yapılandırmak/İnşa etmek (construct)
• Yaratmak (create)
• Kurmak (set up)
• Organize etmek /Örgütlemek (organize)
• Geliştirmek (Develop)
• Simule etmek (simulate)
14

6. DEĞERLENDİRME- Öğrenicinin
bilimsel bilgiye dayalı eleştirel
değerlendirme yapabildiği süreçtir.
ÖNERİLEN FİİLER
Yargılamak/Hüküm vermek (judge)
Değer biçmek (appraise)
Değerlendirmek (evaluate/ assess)
Düzeltmek (revise)
Tahminde bulunmak (estimate)
15

2. DUYUSAL ÖĞRENMELER
ZİNCİRİ (TUTUMLAR ve DEĞERLER
ALANI)
5. Nitelendirme
4. Organizasyon
3. Değer Biçme
2. Yanıt Verme
1. Kabullenme/ Alış
İnançların entegrasyonu,
fikirler ve davranışlar
Karşılaştırma, ilişkilerdirme,
değerlerin sentezlenmesi
Bir değere bağlanma
Öğrenme sürecine aktif katılım
Bilgiyi almaya isteklilik
16

DUYUSAL ALAN İÇİN
ÖNERİLEN FİİLLER
Takdir etmek, yardım etmek, teşebbüs
etmek, kombine etmek, tamamlamak,
savunmak, kanıtlamak, tartışmak,
sürtüşmek, takip etmek, tutmak, adapte
etmek, organize etmek, katılmak,
paylaşmak, yargılamak, sorgulamak,
ilişkilendirmek, desteklemek, sentezlemek,
sahiplenmek, övmek, değer vermek…
17

3. PSİKO-MOTOR ÖĞRENMELER ZİNCİRİ
ve ÖNERİLEN FİLLER

KAYNAKLAR
• BLOOM, Benjamin S. Taxonomy of
Educational Objectives (1956). Published
by Allyn and Bacon, Boston, MA.
Copyright (c) 1984 by Pearson Education.
• ANDERSON, L W, & KRATHWOHL D R
(eds.) (2001). A Taxonomy for Learning,
Teaching, and Assessing: A Revision of
Bloom's Taxonomy of Educational
Objectives. New York: Longman
19

TEEKKÜRLER
Ela GÖKALP ARAS
AB Uzmanı, Avrupa Birliği Araştırma ve
Uygulama Merkezi
Yaşar Üniversitesi
Üniversite Cad. No: 35-37
35100 Bornova İzmir/TÜRKİYE
Tel: +90 232 411 50 38
Faks: +90 232 411 50 22
ela.aras@yasar.edu.tr
21