Kitabı yüklə - Kitabxana

MOLLA NSRDDN
http://www.kitablar.com
http://www.kitablar.org/
AI MOLLANIN, BAI MOLLANIN
Bir molla çayın knarında ylmidi, gördü ki, suyun
üzü il çay axını bir neç motal üzüb glir. Tez soyunub girdi suya, motalların ikisini
tutdu, ikisi d ona yaxınladı.
Molla lindkilrin hrsini bir ayaına keçirtdi, yaxınlaan iki motalı da tutdu. Gördü ki,
uzaqdan bir motal da glir, lindkilrdn birini diin alıb onu da tutdu. Bu zaman suda
bir motal da göründü. Ancaq molla n qdr can atdısa,
altıncı motalı tuta bilmdi.
Çaya gln bir kii l uzadıb motalı tutanda, molla fısfısla dedi:
- A kii, motala rikm a!..
Odur ki, deyiblr:
Aı mollanın, baı mollanın,
altıdan bei mollanın,
yerd qaldı bir dn,
onda da var ii mollanın.
CAVAB
Keçmi zamanlarda uaqlar mollaxanalarda oxuyanda, vvlc onlara çrkdn
(Qur'anın otuzuncu cüz,i) drs verirdilr. Çrk d hüvlfttahül-limdn balayıb,
mmyetsalun sursind qurtarırdı.
Hansı uaq ki, çrkni oxuyub baa vurdu, molla üçün mütlq xlt gtirmli idi. Xltin
dyri uaın valideyninin qüvvsindn asılı idi. Lap azı bir kll qnd, bir dst
köynktuman, bir manat da pul olmalı idi.

Kasıb bir kiinin olu da mollaxanada oxuyurdu. Uaq
mm sürsin çatanda molla üçün heç n gtirmir. Molla tez bir kaıza yazıb uaın
atasına göndrir. Kasıb kaızı açıb oxuyur:
«Söyl bir, fikrin ndir!
Olun çatıbdır mmy!»
Kii d kaızın ardında bu sözlri yazıb mollaya göndrir:
«hmdin fikri budur: Pul yoxdur versin mollaya!»
QAZI V XORUZ
Qazının hytind axsaq bir xoruz var idi. Bir gün
hytd elnrkn xoruz bir manqur («qara yarım
qpiklik») tapır. Xoruz manquru dimdiyin götürüb hytin ortasına qoyur v banlamaa
balayır:
«Quqqulu-qu, bir dn manqur tapmıam!» Qazı adamlarını göndrdi, manquru xoruzdan
aldılar.
Xoruz yen banladı: «quqqulu-qu, qazı mn möhtacmı»
Qazı adamlarına dedi: «Aparın, xoruzun manqurunu
qaytarın»
Xoruz manquru alıb yen banlamaa baladı:
«Quqqulu-qu, qazı mndn qorxarmı!»
Qazı yen öz adamlarına dedi: «Bu xoruz mni tng
gtirdi. Gedin, baını ksin, biirib plovun üstün qoyun.
Onu yeycym».
Xoruzun baını ksnd o yen brkdn banlayıb dedi:
«Quqqulu-qu, n iti bıçaqmı!»
Xoruzun baını ksndn sonra qazana salıb biirdilr.
Xoruz qazanda da banladı: «Quqqulu-qu, n isti hamamdır!»
Plovu bir böyük nimçy çkib xoruzu üstün qoydular.
Xoruz banladı: «N aca tpdir!»
Qazı xoruzu parçalayıb yemy baladı. Çeynyib
udanda xoruz banladı: «N darca küçdir!» ..Xoruz
plovqarııq qazının qarnına dünd bir d banladı:
«Quqqulu-qu, n lehm drdir!»
Qazı o qdr yedi ki, qarnı partladı. Xoruz qazının
qarnından çıxıb banladı: «Quqqulu-qu, qazının qarnı yırtıldı, mnim canım qurtuldu!»
ALLAH QZB
hrdn knar bir ibadtgahda bir abid gec-gündüz
ibadt mul idi. Qardaı hrd yaayırdı, özü d
mhur tacir idi. Bunun qızına kasıb bir olan aiq olub, ona elçi göndrmidi. Amma
qızın atası «olan kasıbdır» dey, qızını ona vermmidi. Qızın atası baa dümüdü ki,
qız da olanı istyir. Buna gör d qızını abidin yanına göndrir ki,
bir qdr misinin yanında qalsın, ondan trbiy alsın ki, blk bu sevda baından çıxsın.
Bir gün olan bu idn xbr tutur, gizlinc qız olan
yer gedir. Abid namaz qılan zaman olan qapını açıb içri girir. Qız olanı görck
qalxır, onunla qucaqlaıb öpüür.

Qızın misi namaz üst n qdr «Allahü-kbr»
deyirs d qız olandan ayrılmır. Abid namazını qılıb
qurtaranadk olan qaçıb gedir. Abid qardaı qızını
mzmmt etmy balayanda qız deyir:
- mi, mgr sn bizi görürdün
mi hirslnir:
- Bu boyda da zurna-balabanı görmmk olar
- !Qız gülüb deyir:
- Amma mn sni görmürdüm. Özün bilirsn ki, aiq
ancaq m,uqunu görr. ncim mi, gr sn hqiqi allah aiqi olsaydın namaz üstünd
bizi görmmli idin. Demli, sn yalançı aiqsn!
Qardaı qızının sözlri abid brk t'sir edir, lkülsini yııdırıb qızla brabr hr
glir v qardaına deyir:
- Mn gördüyümü görmüm, qarda! Qızı hmin
olana vermliyik. Yoxsa allah ikimiz d qzb elr.
QAZI ATLI, ZRAL PYADA
Bir gün hrin qazısı öz evinin qabaında n is
axtarırdı. Küç il keçn bir atlı qazıya salam verib sorudu:
- Qazı sa olsun, n axtarırsan
Qazı dedi:
- limdn bir manat pulum yer düüb, onu axtarıram.
Atlı cibindn bir manat pul çıxarıb qazıya verdi v dedi:
- Qazı aa, daha axtarma, keç evin.
Atlı gedndn sonra qazı öz-özün dedi: «N yaxı
oldu! Hr yoldan keçndn bir manat alsam, Mkk iim düzlr». Bu qayda il qazı hr
yol keçndn bir manat alırdı.
Artıq qazının kefi kök idi. Amma ayaq üst dayanmaqdan yorulmudu, gedib evdn bir
ktil götürdü, qapı azında qoyub yldi.
Qazı bu asan qazanca dadandı. Günd otuz-qırx manatı vardı. Yava-yava camaat
qazının klyini
baa düdü. Daha qazı yaayan küçdn heç kim keçmdi.
Qazı o biri küçlr dadandı. Axırda xalq zinhara glib allahın yanına ikayt getdi.
Allah onların ikaytini eidib zrail hökm eldi ki, gedib qazının canını alsın. zrail
siyahısını açıb gördü ki, hl qazının ömrün qalıb. rz eldi:
- Xudaya-xudavnda! Qazı bizim adamdır, bizim
hesabımızca hl on skkiz il yaamalıdır. ndi onun canını alsaq, snd hörmtdn
dürsn, mn d!
Allah fikirlib dedi:
- ndi ki, i beldir, get ona bir qulaq burması ver,
qorxut ki, daha camaatı soymasın.
zrail insan klind yer enib qazının qabaından
keçdi v salam verdi. Qazı tez lini uzadıb ona dedi:
- Bir manat ver!
zrail basının altından qanadını qazıya göstrdi:
- Mn insan deyilm, zrailm! Xlayiq sndn

ikaytçidir. Mni allah göndrib ki, canını alım. Amma mn girdim qanının arasına, sni
ölümdn qurtardım. ndi d glmim sni xbrdar edim ki, daha camaatdan pul
yımayasan, yıdıqların bsdir.
Qazı dedi:
- Ya zrail! Axı öyrnmim bel asanlıqla pul
qazanmaa, ondan l götürsm, evim yıxılar ki!
zrail dedi:
- Ay axmaq qazı, hkimliy keç. Hkimlr ki, pis
qazanmır. El sabahdan e'lan el ki, sn hkimsn, sni hansı xstnin üstün apardılar,
qorxma, get. Mn d orda olacaam. Ancaq n vaxt gördün ki, xstnin baı üstym,
demli o, bu gün-sabah ölckdir. Balaca drman yaz ver, çıxanda da adamlarına de ki,
artıq xrc-xirac elmsinlr, xst iki-üç günlükdür, ölckdir. El ki gördün, naxoun
ayaq trfindym, demli, saalacaq. Xstnin adamlarını sevindir, onlara ürk-dirk
ver. Bu qayda il mhur hkim olarsan, pulun da artar. ndi mn getdim, xudahafiz.
Qazı zrailin dediyi kimi etdi, düz on skkiz il mhur
hkim oldu.
Bir gün qazı gördü ki, qapı açıldı, zrail girdi içri.
Qazı sorudu:
- Niy glmisn
zrail dedi:
- El ey yoxdur. Baın trf keçcym!
Qazı gördü ki, i xarabdır, dedi:
- ndi ki, beldir, qoy sn deyn olsun. Ancaq möhlt
ver, dörd rük't namaz qılım, sonra canımı al!
zrail razı oldu. Qazı dedi:
- And iç ki, dörd rük't namaz qılıb qurtarmamı
mnim canımı almayacaqsan.
zrail allaha and içdi. Qazı durub dstmaz aldı,
canamazı salıb iki rük't namaz qıldı, sonra canamazı yıdı.
zrail dedi:
- El niy ki rük't d qıl!
Qazı dedi:
- Hl vaxtım yoxdur, vaxtım olanda qılaram. Xo
getdin!
O vaxtdan bri qazı heç meyit namazı da qılmır ki,
birdn zrail görüb sinsin qonar. Odur ki, deyirlr:
- Qazı atlı olub, zrail piyada...
MOLLA KTABDAN KTABA SALAR
Bir kiinin inyi itmidi, axtara-axtara deyirdi:
- lahi, el et ki, inyim n mollaya, n d seyid rast
glmsin.
Bunu eidn bir nfr sorudu:
- Qarda, bu n sözdür deyirsn! Nec y'ni mollaya
rast glmsin
nyi itn kii bel cavab verdi:

- nk kim rast gls, hmin adam allahdan qorxacaq, soraqlaıb özüm qaytaracaq.
Amma molla tayfası onu kitabdan kitaba salıb halal elyck v qaytarmayıb yeyck.
Seyid olsa, lap pis. Deyck: «cddi göndrib!»
ABBASINI ÖZÜN AL
Birisi keçlin boynuna bir sill vurmudu. Keçl qazının yanına ikayt getdi. Sill
vuran adamı tapıb gtirdilr. Qazı kitabını açıb bir qdr vrqlyndn sonra keçl
dedi:
- Boynunun ardında sillnin yeri qalmadıı üçün ondan bir abbası ala bilrsn.
Bu söz keçlin xouna glmdi. Dikldi v qazının
boynuna bir sill vurub dedi:
- Mn tlsirm, abbasını ondan özün al!
GÖRÜNMYN
Bir kii pis qonusunun lindn cana doymudu. Getdi
qazının yanına, baına glnlri danıandan sonra kömklik istyib dedi:
- Deyirlr ki, qonun pisdir, köç qurtar, amma mn
köç bilmirm. Bu sinnimd köç-külfti, oul-uaı haraya aparım!
Qazı bir kitab açdı, baxandan sonra dedi:
- Kitabda sbir göstrilir. Qonunun da ömrün az
qalıb, sbir eyl.
ikaytçi sorudu:
- Axı n qdr qalıb!
Qazı dedi:
- Qırx il.
Kii m'yus halda evin qayıdıb hvalatı arvadına
danıır v baına döyüb alamaa balayır: «Mn bu zillt qırx il nec dözcym!»
Arvad deyir:
- Kii, sbir el, allah krimdir!
Glin d glib qayınatasına tslli verir. Kiinin qızı da, olu da tslli verib deyirlr:
- Ata, allah krimdir, sbir eyl!
Gecni kii birthr yatır. Shr xbr çıxır ki, pis qonu ölüb.
Kii ayaa qalxıb qazının yanına gedir v deyir:
- Hrçnd mn xtadan qurtardım, amma axı sn
alimsn... Alimlr d yalan danıar Sn buyurmudun ki, qonun hl qırx il yaayacaq,
amma shr durub gördüm ki,
qonum ölüb. Bu nec idir
Qazı deyir:
- Düzünü bilmk istsn, bu i mn d mttl
qalmıam. Pis adam bu tezlikl ölsün, görünmmi idir...
FRMANLI PK
Bir kiinin bir oru piiyi var idi ki, sahibini lap boaza
yımıdı. Bir gün kii piiyi tutub, l-ayaını saqqızla taxta parçasına yapıdırır v onu
çaya buraxır. Dem ki, bu çayın bir qolu xlif Harunr-Ridin hytindn keçirmi.
Harun çayda çimrkn piiyi görüb tccüb eldi, mr verdi, piiyi tutub gtirdilr.
Piiyin ayaqlarının saqqızla taxtaya yapıdırılması Harunu daha da heyrtlndirdi. mr

eldi, piiyin l-ayaını taxtadan ayırıb tmizldilr. Sonra xlif:
«Piik Harunun azadkrdsidir, hr ks ona ziyyt vers, böyük tiksi qulaı boyda
edilckdir!» Frmanını yazdırıb piiyin boynundan asdırdı. Piiyi buraxdılar.
Piik gz-gz glib keçmi sahibin evini tapdı. Kii
gördü ki, piiyin boynuna n is balanıb, açıb oxudu.
Xlifnin frmanından xbrdar olcaq arvadına dedi:
- Yıı, arvad, buradan köçk. Biz piikl frmansız
bacara bilmirdik, indi frmanla ona neyly bilrik!
Kii avadanlıını bir arabaya yııb bir ba xlifnin
hüzuruna sürür v rz edir:
- Evi verdim piiy, indi göstr haraya köçüm!
FRQ QOYMUR
Bir kiini varı-yoxu bir inyi, bir d eyi vardı. Çöldn ot-lf yııb ek il daıyır,
iny yedirdir, südünü satıb külftini dolandırırdı.
Son günlr ek kiini incitmy balamıdı. Tez-tez
soncuq atır, anqırır, noxtasını qırıb qaçır, ya da öz axurunun ot-lfini yeyib qurtaran
kimi soxulurdu inyin axuruna. Kii eyin lindn lap tng glmidi. Bir axam
namazını qılandan sonra üzünü tutdu göy:
- Prvrdigara, özün görürsn ki, bu ek mni cana
gtirib. Razıyam ki, ot-lfi özüm dalımda daıyam, tki bu eyi mnim yaxamdan et,
zraili göndr onun canını alsın.
Kii shr yuxudan ayılıb gördü ki, inyi ölüb. Hirsl
çıxdı çöl, üzünü göy tutub dedi:
- Prvrdigara! Sn nec allahsan ki, ek il iny frq qoymursan! Mn xahi eldim
ki, eyi öldür, sn is inyi öldürdün. Daha sn ibadt etmycym!
MOLLANI QOV, ÖKUZ DYM
Bir kiinin baına bir molla, bir d bir öküz girir. Olu
qaçıb atasına xbr verir. Atası tez deyir:
- Oul, qaç, mollanı qov, öküz dym!
Olu tccüblnib sbbini soruanda atası deyir:
- Öküz aaclardan yarpaqları yeyib doyandan sonra
çıxıb gedck, amma molla bada olan meyvlrdn yeyib doyandan sonra ciblrini v
kissini d doldurub aparacaq.
KNDL V MOLLA
Bir kndli yüyür-yüyür knd mollasının yanına glib
deyir:
- Molla mi, naxır çöldn qayıdıb, amma mnim
eyim qayıtmayıb. Qorxuram heyvanı çöld canavar yesin.
Bir dua oxu, üfür çöl, allah eyimi bladan saxlasın.
Molla llrini qaziyülhacata qaldırıb dodaqlarını
trptdi, sonra üzünü kndliy tutub dedi:
- Qorxma, bir dua oxumuam ki, dadan keçr. Daha
eyin qurd toxunmaz. Get, evind rahat yat, sabah gedib eyini taparsan.

Bunu eidn «azıgöyçk» kndlilrdn birisi üzünü
camaata tutub dedi:
- ndi ki, mollanın duası il ek salamat qalacaq, niy çodar Hacı brahim sürünü
qorumaqçun neç-neç it saxlayır Yaxısı budur ki, itlri buraxsın, mollanı aparıb
qoysun sürünün yanında. Molla da dua oxuyub sürünü salamat saxlasın!
ALLAHIN SABAHI ÇOX
Bir molla kndliy üç manat borclu idi.
Kndli n qdr çalıırdı, borcunu ala bilmirdi. O, hr gün glib pulunu istynd, molla
deyirdi:
- Bu gün pulum yoxdur, allah qoysa, sabah glib
pulunu apararsan.
Kndli d inanıb gedirdi.
Bir gün yen glib mollanı yerind görmdi. Molladan
drs alan bir agird tlbkara dedi:
- Ay kii, sn hr gün glirsn, pulunu istyirsn, o da
sn hr gün eyni sözü deyir:
«Sabah!» Yaxısı budur ki, get, bir d pul üçün buralara glm. N vaxt eitdin ki, yek
da göyrib, onda glib pulunu istrsn.
Kndli gedir. Bir azdan sonra molla glib agirddn
soruur:
- Mni soruan olmayıb ki
agird deyir:
- Molla mi, borcunu istyn kndli glmidi, mn ona
bir söz dedim, getdi, daha bir d glib sndn pul
istmyck.
Molla maraqlandı:
- Bala, sn ona n demisn ki
- Dedim ki, n vaxt qapımızın qabaındakı bu yek da göyrdi, onda glib pulunu
apararsan. N bu da göyrck, n d sn ona pul vern oxayırsan.
Molla hm sevindi, hm d qorxdu:
- Ay evini pir yıxsın, birdn allahın qüdrtil bu da
göyrdi, onda nec olsun! Kndlinin borcunu
qaytarmalıyam! Amma allahın sabahı çox, qurtarmazdır, -
dey, çubuu qapdı, agirdinin ayaqlarını flqqy salıb o ki var, çubuqladı.
ÇOBAN V MOLLA
Bir çoban öz sürüsünün yanında ylib süd doramacı yeyirdi. Tsadüfn oradan keçn
mollanı görüb dedi:
- Molla, buyur, doramac ye.
Molla tez ylib doramacdan yemy baladı. Bu
snada çoban dedi:
- Molla, dli eytan deyir ki, bu qoyunların ikisini tutub
ver mollaya, aparsın özü üçün.
Molla minntdarlıqla baını ydi:
- lbtt, hrdnbir dli eytanın sözün baxarlar. Özü d pis olmaz ki, biri o buynuzlu

qoç olsun.
Doramacı yeyib qurtardılar. Bir qdr söhbtdn sonar çoban üzünü mollaya tutub dedi:
- Dli eytan indi d ayrı söz deyir axı!
- N deyir o qadasın aldıım dli eytan
- Deyir ki, bu çomaqla mollaya bir-iki dn çk.
Molla hövlnak yerindn qalxdı:
- A kii, stfürullah el. Heç sn yada kii d dli
eytanın sözün baxar!
TBL
Peymbr me'raca gednd görür ki, bir mlaik
lind toppuz, qoltuunda tbil dayanıb. Yaxınlaıb soruur:
- Snin vzifn ndir, qarda
Mlaik deyir:
- Yer üzünd olan mollaları güdürm ki, görüm hansı
ehsan verir v ya fqir l tutur, drhal tbil vurmalıyam.
Peymbr soruur:
- H, neç df vurmusan
Mlaik deyir:
- lim qurusun, gr birini vurmuam!
YARISI SUYUNDUR
Bir kii inkçilikdn xeyli pul qazanmıdı. Hacı olmaq
üçün Mkky gedirdi. Dnizin ortasında kii gminin
göyrtsind soyunub paltarını dyidirirdi.
Sn dem, gmid bir meymunoynadan da varmı. Onun meymunu gz-gz glib
südçünün yanından keçnd onun hmyanını (pul kissi brkidiln kmrini) götürüb
gminin doruna dırmaır.
Meymun dorun baında dayanıb dii-dırnaı il
hmyanı yırtıb qızılları çıxarır v birini gmiy, birini dniz atmaa balayır. Gmid
olanlar istyirlr ki, dora dırmaıb hmyanı meymundan alsınlar. Südçü mane olub deyir:
- Dymyin, meymun lap yaxı bölür. Pulun yarısı
mnim, yarısı da suyundur, çünki ömrüm boyu süd su qatıb satmıam, ona gör d öz
czamdır, çkirm.
NGL BARDAQDADIR
Bir kasıb kii kbin ksdirmk üçün qazının yanına
gedir v özü il bir kasa ya aparır. Qazı yaa baxıb deyir:
- A kii, heç bir kasa yaa da kbin ksrlr! Mn
kbini bir bardaq yaa ksirm.
Biçar kii bir bardaq yaı haradan düzldcyini
fikirl-fikirl evin qayıtdı. Evlnmk istdiyi arvad ona dedi:
- A kii, üryini sıxma. Bir bardaq tap, boazınacan
qum il doldur, kasadakı yaı da qumun üstün töküb
azını bala, apar ver qazıya, de ki, borc-xrcl düzldib gtirdim.
Kii arvad deyn kimi elyib, bardaı qazıya apardı.

Qazı dedi:
- H, bu baqa msl, indi iin düzldi.
V tez kbini ksib kaızını kiiy verdi.
Qazı bardaı ev gtirib arvadına dedi ki, yaı ritsin.
Arvad bardaı qazana boaldanda yaın altındakı qum töküldü. Qazı aldadıldıını baa
düdü v kiiy xbr göndrdi ki, kbin kaızını gtirsin, onda bir balaca ngl var,
düzltsin. Kii qazının adamına dedi:
- Get qazıya de ki, ngl kbin kaızında yox,
bardaqdadır. Gln df özüm düzldrm.
DL BLASI
Drvi görür ki, bir kii tirm toxuyur v toxuduqca özözün deyir: «Ya rbb, mni
dilimin blasından saxla!» Drvi toxucunun sözündn heyrtlnib bir neç gün onu
güdür. Toxucu tirmni toxuyub qurtarır, bir mcmyiy qoyub padah üçün aparanda
drvi d onun ardınca gedir.
ah qapısına çatanda drvi özünü ustaya çatdırıb deyir:
- Qarda, mn d padahı görmliym. Sni and
verirm allaha, mni özünün agirdin kimi qlm ver, qoy mn d keçim içri;
mcmyini d ver, aparım.
Usta tirmni drvi verir, brabr saraya keçirlr.
Padah tirmni bynib, ev vzir-vkilin müracitl
soruur:
- Bu tirmdn özüm n tikdirsm yaxı olar
Kimi deyir don, kimi deyir quraq, kimisi – lbbad,
dölük v s.Ba vzir deyir:
- Qoy görk usta özü n fikirddir!
Tirm toxuyan deyir:
- Qibleyi-alm, sn bu tirmni saxla, qalsın, ölnd
tabutunun üstün çkrlr.
Padah qzblnib mr edir ki, ustanın boynunu
vursunlar. clladdan qabaq drvi özünü irli verib ba yir v deyir:
- Qibleyi-alm, mn bu kiinin agirdi deyilm,
yalandan adımı agird qoymuam. Bir gün onun qapısından keçirdim, gördüm ki, bu kii
tirm toxuya-toxuya öz-özün deyir: «Ya rbb, mni dilimin blasından saxla!»
Maraqlanıb onu güddüm ki, görüm onun dilinin blası n olacaq. Bu da aqibti. Ancaq
bil ki, ey padah o, bu sözü qsd-qrzl demdi, bu onun dilinin blasıdır.
Padah drviin sözündn sakitlib, toxucunu czadan azad etdi.
MAL-QARA PEYMBR
Bir kii peymbrlik iddiası il hrin knarında
özün bir bina salmıdı: çoxlu qulamı, nökr-naibi var idi.
Bu xbr padaha çatdı. Adam göndrdi ki, peymbr glsin, görk n deyir.
Peymbrlik iddiası edn kii qasid dedi:
- Mn peymbrm, padah mni görmk istyirs,
zhmt çkib özü glsin hüzuruma.
Bir gün sonra hrd xbr yayıldı ki, padah sabah

peymbrin yanına gedck.
Kii tez adamlarını yııb dedi:
- Padah görüüm glir, yüzünüz saımda, yüzünüz
d solumda dayanarsınız. El ki, mn limi sa bııma çkdim möyüldrsiniz, el ki,
limi sol bııma çkdim anqırarsınız, sonra da sakitc dayanarsınız.
Sabahı padah glir. Yaxınlaanda kii lini sa bıına çkir, hamı birdn ink kimi
möyüldyir, sonra
sol bıına çkir, hamı ek kimi anqırır. Peymbrlik edn kii irli glib padaha
deyir:
- Ey qibleyi-alm! Mn mal-qara peymbriym,
özünü yoxlamaq istyirsns, keç, sn d onların yanında dur!
Padah tez ona nzir verib geri qayıdır v riyytin
deyir:
- And olsun mnim bu taxt-tacıma, indiydk bel
aıllı, tdbirli peymbr dünyaya glmyib. Ona
inanmayana lnt!
ORU
Bir kii hr glib günorta namazını qılmaq üçün
mscid gedir. Görür ki, mscidin hücrlrind rab satılır.
Soruur:
- Bu nec olan idir!
Deyirlr:
- Biz mscidin mnftini mülahiz etmiik. gr baqa ey gtirn tacir kirayy
versydik, mscidin mdaxili az olardı, rabçıya verdik ki, kiraymiz çoxalsın.
Kii heyrt içrisind mscid girib görür ki, axund
kürkü trsin geyib, bir ayaını da yuxarı tutub namaz qılır.
Soruur:
- O el niy elyir
Deyirlr:
- Axundumuzun ynindki kürk ourluq olduu üçün
trsin geyib ki, yiysi tanımasın. Küç il glnd d bir ayaı ncis batdıı üçün
yuxarıda tutub ki, mscid murder olmasın.
Kii deyir:
- ndi ki, eldir, onu qabaa niy keçirmisiniz Qoy
qapı azında otursun!
Deyirlr:
- Arxada qoysaq, qorxuruq ki, bamaqlarımızı
ourlayar!
MN YANDIRMAZ
Molla bir kiinin evin qonaq gedir. Ev sahibi süfry
bal il ya qoyur. Molla giriir yemy. Ev sahibi görür ki, acgöz molla bel ki balayıb,
süfrd bir ey qalmayacaq.
Deyir:
- Ay molla, çöryi bala az-az batır, ciyrini yandırar!

Molla deyir:
- Qorxma, el ki sni yandırır, mni yandırmaz.
DANA BATIRIB BALTANIN SAPINA.
ki xs mübahislrini hll etmk üçün qazının yanına gedir. Bunların biri dmirçi imi.
Bir gün vvl bir yaxı balta qayırıb qazı üçün aparır v deyir:
Sabah snin yanına glcyik, chd el, mn haqlı olum.
Qazı onu xatircm edib yola salır.
O biri ikaytçi is kök bir dana gtirir v hvalatı
qazıya danıır. Qazı onu da arxayın edib yola salır.
Ertsi gün mühakim vaxtı hr iki trf öz sözünü
deyib qazının hökmünü gözlyir. Qazı drin fikr gedir. O öz sözünü demmi, birinci
iddiaçı baltanı qazının yadına salmaq mqsdil deyir:
Ay qazı, n çox fikir eylyirsn Bu id n var ki,
baltala getsin d!
Qazı baını yıralaya-yıralaya deyir:
El msl d burasındadır ki, baltalaya bilmirm, çünki dana baltanın sapını
murdarlayıb.
QOY ÇIIRSIN.
Bir çoban yaylaqdan qılaa sürü aparırdı. Yolu hr
içindn dümüdü. Günorta vaxtı idi. Molla minardn azan verirdi. Çoban yanından ötn
bir kiidn xbr aldı ki, o niy çıırır Kii deyir:
O, mscidin azançısıdır, camaatı mscid, namaz
qılmaa çaırır.
Çoban sorudu:
Bunun sürüy bir ziyanı yoxdur ki
Yox!
ndi ki, sürüy ziyanı yoxdur, qoy n qdr çıırır
çıırsın, - dey çoban sürünü haylayıb, yoluna davam edir.
MOLLADAN QAÇ.
Baharda bir dst qız hrdn knara, çmn seyr çıxmıdı. Bir d görürlr ki, qırx
lotu onlara trf glir.
Qızların baçısı deyir:
- Qızlar, grk bir hiyl ildk ki, onlar biz
satamasınlar.
Hamı soruur:
- Neylyk
Baçı deyir:
- Onlar biz çatan kimi hrmiz gedib bir lotunun
yanında dayanaq v deyk: «Sn mnim qardaımsan». Onda
biz toxunmazlar.
Lotular glib qızlara çatcaq, hr qız bir lotunun yanına
qaçıb deyir:
- Sn mnim qardaımsan.

Lotuların baçısı yoldalarına deyir:
- Bu qızlar ki, bizi bel qarıladılar, onlara bacı gözü il
baxmalıyıq.
Lotular bir-iki saat qızlarla yeyib-içndn, deyibgülndn sonra vidalaıb gedirlr.
Qızlar geri qayıdanda yolda bir neç mollaya rast
glirlr. Qızlar lotulara dediklrini mollalara da deyirlr.
Mollalar bir-birin baxıb gülürlr. Ba molla deyir:
- ndi ki, bu qız mni özün qarda hesab edir, mn d öz bacımı kim ists, ona si ed
bilrm. Bu rtl ki, o da öz bacısının sisini mn oxusun.
Bu sözü eidn qızlar llrin keçn daı, ksyi
mollaların tpsin çırpırlar. Mollalar gücl qaçıb qurtarırlar.
Odur ki, deyiblr: «Molladan qaç, lotuya bir maç!»
NAXO MN DEYLM.
Bir qarının gözünün aı-qarası bir nvsi vardı. Uaq
brk naxolamıdı, gün-gündn geri gedirdi. Bir gün uaın halı lap xarabladı. Qarı
durub uaın baına dolandı v üzünü göy tutub dedi:
- Prvrdigara! Mnim bu ziz nvm rhm el, onu
saalt, onun yerin mnim canımı al. Mn dünyanın yaxıyamanını görmüm.
Hytd qarının bir danası var imi. Qarı allaha
yalvaranda dana da baını govdua (su qabına) soxub su içirmi. Govdu keçir dananın
baına. Heyvan baını o yana, bu yana trpd-trpd evin qapısından içri keçir.
Qarı baını qaldırıb caib-qrayib bir ey görür. El bilir ki, allah onun duasını qbul
edib, zraili göndrib ki, onun canını alsın. Qarı qorxusundan bir künc sıxılıb s-s
deyir:
- Ya zrail! Vallah, billah, naxo mn deyilm, bax, bu
uaqdır.
MScD GRRMM
Bir kii itini döyürdü. Qonusu bunu görüb sorudu:
- ti niy döyürsn Yazıqdır!
t sahibi cavab verdi:
- Mn iti ona gör döyürm ki, qaçıb girib mscid!
Qonusu dedi:
- Vurma, heyvandır, qanmayıb, qanacaı olsaydı
mscid girmzdi. Gör mn heç mscid girirmmi
DOYAN O RHMTLK KM OLAR.
ki acgöz molla ehsana getmidi. Oradan çıxandan
sonra ikinci ehsana getdilr. kinci ehsanda da o qdr yedilr ki, birinin barı çatlayıb
öldü, o birinin is gözlri halaybulay görmy baladı. Qarnının aırlıından yeriy
bilmyn mollanı arxası üst arabanın için yıxıb evin yola saldılar. Yolda mollanın
gözü göydki ulduzlara düüb sorudu:
- Arabaçı, o iıq gln yerd n var
Arabaçı mollanın acgözlüyünü bildiyindn, istehza il
dedi:

- Ölü yeridir, ehsan verirlr.
Bu sözlri eidn molla sevindiyindn llrini bir-birin
sürtüb, arabaçıya dedi:
- Tez ol, arabanı oraya sür!
Arabaçı gül-gül molladan sorudu:
- Molla mi, mgr doymamısan
Molla dedi:
- Yox, qarda, doyan o rhmtlik kimi olar!
TUT LM
Bir molla çaya düüb batırdı. Knarda olanlar mollaya
deyirdilr: «Molla, ver lini, tutub sni çıxardaq!» Molla is lini uzatmayıb suda
çabalayırdı. Dünyagörmü bir kii onlara dedi:
- camaat, molla tayfasının vermkl arası yoxdur, onlar almaa öyrniblr. Deyin ki, tut
limi, o da lini uzadıb qamarlasın!
Odur ki demilr:
- Al, molla! – Ey. Vallah!
- Ver, molla! – stfürullah!
QAZ – YAI HAMISINDAN AZ
ki ovçu dörd qu vurmudu: qaqaldaq, ördk, qaz v
qu. Bölgü üst onların mübahissi düdü. Qazının yanına gldilr ki, onların
mübahissini hll etsin. Qazı ovçuları dinlyib dedi:
Ördk – yaı bördk-bördk, o snin,
Qaqaldaq – yaı bardaq-bardaq, o d snin,
O ki, qaldı qaz – yaı hamısından az...
Qunu da onun yanına yaz – bunlar da mnim!
GÜNAH V SAVAB
Bir molla günah v savabdan danıaraq deyirdi:
- Hr ks bir savab i tutsa, mlaiklr onun üçün
qiyamt günün on savab yazar. Hr ks ki, bir günah ets, mlaiklr bir günah yazar.
Bir xs bunu eidib qonudan on toyuq ourladı,
gtirib birini mollaya verdi v dedi:
- bu toyuu ehsan olaraq sn gtirmim. Yqin ki,
allah mn bir on savab yazdıracaq.
Molla toyuu alıb dedi:
- lbtt, bu ehsanına gör qiyamt günü bir on
savab qazanacaqsan!
Hmin xs o gündn e'tibarn ourlua baladı v hr gtirdiyindn bir-ikisini mollanın
evin daıdı. Axırda i o yer çatdı ki, oru mollanın evin dadandı. Yen d
apardıqlarından bir-ikisini mollaya verirdi,
molla da hörmtdn dümmk üçün bu «ehsanları» qbul edirdi:
- Allah vzini versin!
BR ÖHÖ-ÖHÖ D STYR

Bir kiinin adı Aa idi, amma özü çox tnbl idi,
ilmkl arası yox idi. Deynd ki, niy ilmirsn, cavab verrmi ki, adı Aadır, aa
da heç ilyr Bu adla da orada-burada qarnını doydurardı. Nhayt, onun tnblliyi
hamıya m'lum oldu. Daha heç ks, htta qohum-qarda da ona yemk vermirdi. Bir gün
yemy heç n tapa bilmdiyindn, öz-özün dedi: «Mollalar deyir ki, allah ruzi verndir,
mn d gedcym allahın evin, ibadtl mul olacaam. Yqin ki, allah da mnim
ruzimi verr.»
Gldi mscid, bir küncd sütunun dalında axama kimi oturub ibadt mul oldu.
Acından üryi gedirdi, amma allah yemk gtirmirdi ki, gtirmirdi. Glnlrin çoxu
namazını qılıb gedirdi evin, Aanı heç dindirn d olmurdu...
Axam oldu, amlar yandı. Tnbl Aa gördü ki, bir
neç arvad gldi, mscidin aaı trfind oturub süfr açdı.
Onlar çöry halva yaxıb mscidd olanlara payladılar. Aa küncdki sütunun dalında
oturduu üçün onu görmdilr.
Arvadlardan birisi külç paylayana dedi:
- Yaxı bax ha! Qalan olmasın...
Aa gördü ki, arvadlar yıııb gedir, brkdn öskürdü.
Onun ösküryini eidn arvadlardan biri dedi:
- Ay qız, deysn orada da bir kii var, ona da halvaçörk ver.
Aa halva-çöryi alıb yeyndn sonra öz-özün dedi:
- Bir dilm çöry bir öh-öh d lazım imi, yoxsa
adam acından ölr.
MN MScD SALMA
Bir kii tqsiri olan olunu tutub döymk istyirdi.
Uaq canını qurtarmaq mqsdil qaçıb mscid girdi. Atası mscidin qapısında dayanıb
qıqırdı:
- Ad, köpkolu, gl çıx bayıra, asaqqal vaxtımda
mni mscid salma!
BAIN ÇOMAQ GÖRMYB
ki molla bir knddn o biri knd piyada gedirdi.
Mollanın biri dalda qalmı, o biri is daın baına çatmıdı.
rlidki gördü ki, bir çoban oturub, qabaında it ölüsü, alayır. Çoban mollanı görn
kimi alaya-alaya dedi:
- Ay molla, yaxı oldu ki, sn gldin, gl, bu itimin
namazını qıl, özün d dua et ki, behit getsin! Rhmtlik çox vfalı idi.
Molla çımxırdı:
- Aıllı danı d! t ölüsün namaz qılmazlar, tulla
getsin bir yana!
Çoban itinin haqqında bu ehtiramsızlıı görnd
lindki çomaqla mollanın baına, belin bir neç kötk ilidirdi. Molla qıqıra-qıqıra
dedi:
- Daha vurma, namaz qılaram.
«Aac acı, can irin» deyiblr. Molla qorxudan itin
ölüsünü üzü qibly uzadıb namaz qılmaa baladı. Bu vaxt arxada qalan molla glib

çıxdı. Yoldaını it namaz qılan görüb güldü:
- Ay kii, baına at tpib ndir, it d namaz qılarlar
- Bli, qılarlar! Snin d baına çomaq dysydi,
qılardın.
GEN QAZIYIB
Qoca fndi il cavan bir axund yol üstündki arxı
keçmli olurlar. Axund deyir.
- fndi, gl bel edk: mn lini çaırım, sn d
Ömri, hoppanaq arxın üstündn, görk kimin aası ona kömk edck.
Axund bir qdr dala çkilib «Ya li!» deyib arxı
adlayır.
fndi d «Ya Ömr!» deyib, arxı adlayanda düüb
suya, islanıb dönür cücy. Lakin özünü sındırmayaraq deyir:
- Heç gülm... tqsir Ömrd deyil, arxı qazıyan gen
qazmıdır.
ALLAH QOYSA
Bir kii tz balıq almıdı, ev gtirib arvadına dedi:
- Balıı tmizl, idn glncn bir yaxı balıqplov
biir, yeyk.
Arvad dedi:
- Biirmyin biirrm, ancaq de ki, allah qoysa.
Kii dedi:
- Ay arvad, evd düyü var, ya var, balıı da alıb
gtirmim, daha buna «Allah qoysa» n lazımdır Mn getdim...
Kii axamçaı idn qayıdanda gördü ki, ocaq üst
plov dmddir. cld l-üzünü yuyub süfry oturdu.
- Arvad, tez ol, acından ölürm, plovu çk!
Arvad dedi:
- A kii, bir «Allah qoysa» de d «Allah qoysa»
demsn, aı çkmycym!
Kii hirsini gücl bodu:
- Ölsn d «Allah qoysa» demycym! Özün bil,
istyirsn çk aı, istmirsn çkm! Çkmsn, özün d ac qalacaqsan!
Arvad ac olduu üçün, durub mtbxdn qazanı
gtirdi, aı çkib süfry qoydu. Bu dmd qapı döyüldü, kiini çaırdılar. Kii bayıra
çıxıb divan adamını gördü. Divan adamı kiini soru-sualsız tutub apardı.
Shri m'lum oldu ki, bu kii günahsızdır, baqasının
yerin shvn tutulub. Kii ac-susuz ev gldi. Arvadına dedi:
- Arvad, mn «Allah qoysa» demirm, ancaq dünnki
aı isti el, yeycym!
BEHTN YOLU
Bir axund minbrdn behitin yollarından
danıaraq deyirdi:

- Hzrat, bilin ki, behitin yolu chnnmin yolu kimi
deyil.
chnnmin yolu lap yaxındır, lini uzatsan çatar. O ki
qaldı behitin yoluna, onun uzunluu üç min ildir. Ona
siratlmüstqim deyirlr. Grk qıl kimi bir körpünü min il
baı yuxarı, min il d gözüyumulu keçib behit çatasan.
Mscidd oturanlardan biri ayaa qalxıb dedi:
- Axund, bir yer ki, bu cür zab-ziyytl getmliyik,
mn el behit lazım deyil! Hvsin var, özün get!
AZ QOZ
Kar bir kii bir df mscid glib lap aaı bada, qapı azında oturur. Axund minbrdn
danıarkn deyir:
- Az toz orucu batil elmz.
Kar el bilir ki, axund deyir: «Az qoz orucu batil
elmz». Sevin-sevin ev glib, arvadına deyir:
- Arvad, bu gün axund minbrdn dedi ki, az qoz orucu batil elmz. Bir çuval qozun
yanında, lbtt, bir cib qoz azdır. Gl günd bir cib qoz yeyk.
Bu qayda il r-arvad hrsi günd ciblrini qozla
doldurub yemy balayırlar.
Orucluun axırında, bayram günü kar kii yen mscid glib axundla görüür v deyir:
- Axund aa, allah snin atana rhmt elsin, n yaxı bizi baa saldın ki, az qoz orucu
batil elmz.
Biz d baxdıq gördük ki, bir çuvala gör bir cib qoz azdır. Odur ki, hr gün azı oruc bir
qoz yemiik.
Axund hirslnib deyir:
- Kül snin baına ki, tozla qozu ayıra bilmmisn. V
kül mnin baıma ki, glib sizin kimi axmaqlara axund
olmuam!
BÖLGÜ
Bir mscidin iki mollası vardı, hr gün aralarında namaz qılmaq üstünd dava dürdi.
Axırda tng glirlr, birbirinin üzünü görmmk üçün mscidin ortasından ip çkib
prd asırlar. Hr ks öz camaatı il bir trfd namaz qılır.
Bu hvalatı eidn dünyagörmü bir qoca öz damında
salat çkdirib, evin psmzar qoydurur; camaat dst-dst yıılıb basalıına glir.
Kimin öldüyünü soruanda qoca deyir:
- Allah ölüb, ona gör yas saxlayıram.
Bu xbri eidn mollalar qocanın yanına glib deyirlr:
- Allah da ölrmi, ay kii, bu n sözdür deyirsn
stqfar el!
Qoca deyir:
- Mn görmüm ki, ölnin malını bölrlr. Görünür,
allah ölüb ki, siz d onun evini öz aranızda
bölüdürmüsünüz. Bundan sonra mscid gedn olmayacaq!

ALIN OLSAYDI
Bir knd mollası dyirmana buda apardı. Xurcunun bir gözün buda, o biri gözün is
da doldurmudu. Yolda ona kasıb bir kii rast glir. Salamlaandan sonra molladan
soruur:
- Xurcunun bir gözün da niy doldurmusan
Molla deyir:
- Xurcun eyin üstündn amamaq üçün.
Kii doyunca gülüb deyir:
- Ay molla, xurcuna da doldurmaq artıqdır. Bu saat
snin iini asanladırım.
Kii daları yer töküb, budanın yarısını xurcunun o
biri gözün boaldır.
- H, gördün ndi dü yola, hm xurcunun gözlri
brabrldi, hm d eyin yükü yüngülldi.
Molla deyir:
- Qarda, mn snin bu mslhtin lazım deyil. Sn
aıllı olsaydın, kasıb olmazdın, pulun-dövltin olardı.
Molla tzdn budanın hamısını xurcunun bir gözün, daları da o biri gözün doldurub
yoluna davam edir.
GÖZÜM BALIQ BAI GÖRÜNÜR.
Molla çox balıq yeyn idi. Süfrsind n xörk olursaolsun, yanında mütlq balıq olmalı
idi. Arvadı is balıqdan çirkinmidi. rin çox yalvarırdı ki, arabir balıqsız xörk d
yesin, molla qulaq asmırdı. Axırda arvad kiisindn bixbr bazardan bir yük tz balıq
alıb ev gtirdi, mtbxd qoyub üstünü örtdü ki, ri görmsin.
Arvad gec mollanı yuxuya verib, balıqları hyt,
dama, yola v küçy spldi, ev qayıdıb yavaca mollanı oyatdı v dedi:
- A kii, hyt çıxmıdım, ayaıma bir ey dydi,
gördüm balıqdır. ıq yandırdım ki, görüm bu nec eydir, hr yanda balıq gördüm.
vvlc xyal etdim ki, mhll uaqları zarafatca atıblar. Axı snin balıq yemyin
hamıya m'lumdur. Çıxdım dama, baxdım
küçy, yen balıq gördüm. Deyirm blk bu gec göydn yaı vzin balıq yaıb...
N qdr ki, qonular xbr tutmayıb, dur, yıaq.
Molla sevinck yerindn qalxıb geyindi, arvadı il
brabr hytdn, damlardan v küçdn balıqları yıdılar.
l-ayaqlarını yuyub, ad-xürrm yatdılar. Sabah olcaq molla arvada tapırdı ki, axam
balıqplov biirsin, balıa da qnat elmsin.
Axam molla msciddn gldi. Arvad plovu çkib
mollanın qabaına qoydu. Ancaq süfrd balıq yox idi. Molla arvadından sorudu:
- Bs bunun balıı hanı
Arvad dedi:
- Mgr balıq almıdın ki, biirydim
Molla dedi:
- Ay arvad, sn n danıırsan Bs gec yaan balıqlar n oldu
Arvad rindn bu sualı eidnd baladı qıqırmaa:
«Vay, dad rim dli olub, baına hava glib!» Qohum-qonu yıılıb bu i mttl

qaldılar. Arvad gedib divana xbr verdi. Thqiqat üçün mollanı divana apardılar. Molla
gec gördüyünü divanda da söyldi. Hakim mollanı dli hesab edib, dlixanaya
göndrdi...
Molla bir neç gün dlixanada qalandan sonra bir tanıı yanına gldi. Buraya dümyinin
sbbini sorudu. Molla ona da baına gln qziyyni danıdı. Tanıı mollaya dedi:
- Dostum, arvadın sn klk glmidir. Göydn d
balıq yaar Bu df hakimlr sndn bu bard söz
soruanda de ki, balıq yadı ndir Zarafatım tutmudu, el bel deyirdim. Balıq da
yaarmı
Molla öyrndiyini hakim deyir, onu buraxırlar.
Arvadı yen molla üçün a biirmidi. Bu df balıı
nimçnin içind, aın altında gizltmidi. Molla bir-iki pnc yemidi ki, düyünün
altından balıın baı göründü. Molla tez lini çkib azını sildi. Arvad dedi:
- Ay kii, n tez doydun
Molla dedi:
- Arvad, doymaına doymamıam. Demirm d ki,
ada balıq var. Amma gözüm balıq baı görünür.
YUXU HVALATI
Göbk duası yazmaqda ad qazanmı bir molla hrd türkçar hkimliyi il d mhur
idi. O deyrdi ki, tüpürcyi ninki yaraları saaldır, htta divar çatlaını da bitidirir.
camaat da ona inanırdı.
Günlrin bir günü hrd brk xzri smy baladı.
Tozanaq göz çıxarırdı. Mollanın yanına glib-gedn yox idi, bazarı çox kasad olmudu.
Birdn qapı açıldı, qonusu içri girdi. Salam verib oturdu. Söhbt zamanı m'lum oldu
ki, mollanın qonusu gmid ilyir. Bir df gmi il Htrxana gedrkn gmi orada
bir neç gün qalmalı imi.
Bikarçılıqdan bazara çıxan muzduru yerlilr n üst is döyüblrmi. Alm igidlikdn
danıanda, bu da hr yetn döyülmyindn danıardı.
Molla deyir:
- Bunlar m'lum. ndi de görüm buraya n üçün
glmisn
Qonusu deyir:
- Molla mi, gec qrib bir yuxu görmüm. styirm
snin üçün danıım, ancaq qorxuram kefin dy, çünki yuxuda görmüm ki,
xudankrd, sn ölmüsn.
Molla deyir:
- Yox, xatirim dymz, danı. Yuxu n olan eydir ki,
keyf d dy Yuxunu trsin yozarlar, demli ki, ömrüm uzun olacaq.
Qonu yerini rahatlayıb danımaa balayır:
- Bli, gördüm ki, sn ölmüsn, meyidini yuyublar, sni kfn tutub tabuta qoyublar.
Bütün Qur'an oxuyanlar cmlib siz, mxluq dst-dst glib sn fatih verir.
Qrz, gecni shr qdr liyaylıqlı keçirib, birthr shri açdıq. Minacat, salat ssi
hri bürümüdü. Üçüncü salatdan sonra cnazni evdn çıxarıb mafy qoyduq.
Mafni qaldırıb mscid trf yollandıq. Demk olar ki, hr camaatının hamısı burada
idi. Mscidd meyit namazı qılındı... Füqaraya halva-külç paylandı. Oradan n'i

qaldırıb, dfn etmk üçün Bibiheybt apardıq. cnazni Hökum xatunun baına
dolandırdıq. Hzrt Bibinin hytind snin üçün qbir qazımaq istrkn bir ss gldi:
«Hzrat, l saxlayın! Bu büzürgüvarın yeri bura deyil. Onun qbri grk Xorasanda,
qardaım imam Rza türbsinin yanında qazılsın. Aparın oraya.»
Söz bu yer çatanda mollanın gözü yaardı, azı açıla qalıb dedi:
- Qonu, udqunma, danı, rhmtlik atan da bel
yuxulardan danıardı.
- ...lqrz, cnazni calal il l üst qalxızıb dniz
sahilin endirdik. «Bismillah» deyib ayaımızı dniz atdıq.
Göz yumub açan qdrd Tz hri Aqabadı keçib Mhd çatdıq. Orada biz xeyli
camaat qoulub, cnazni imam Rza rozsin aparıb dolandırdıq. Yen d qbir qazımaq
istyirdik ki, aanın evindn bir nida gldi: «Ey hli Mhd! l saxlayın! Bu cnabı
cddim imam Hüseynin qbrinin yanında bastırmalısınız. Aparın Krblayimüllaya
».
Tzdn snin cnazni qaldırıb. ran mülkünü keçib,
Krbla torpaına daxil olduq. Sni imam Hüseynin baına dolandırdıq. mam da snin
raftini yüksk tutub, n'ini Ncfül-rfd, hzrt linin qbrinin yanında dfn
etmyi mslht gördü.
cnazni gtirdik Ncfül-rf. Demki, Ncf hli
qabaqcadan bilirmi ki, sni oraya aparacaıq. Hamı hrin knarına çıxıb bizi
gözlyirdi. Bizi görn kimi sinc-tbil çalınmaa balandı. Ncfin mücthidlri irli glib
n'ini bizdn aldılar. Bu vaxt li qbrindn nida gldi ki, bu mollanın cnazsi
Mdinyi-Münvvrd, Mhmmd peymbrin qbrinin yanında dfn edilmlidir.
Qrz, oradan üz tutduq Mdiny. Sni peymbrin qbrinin baına dolandırdıq.
...Ayaq trfd snin üçün tzc qbir qazmaa
balamıdıq ki, n görsk yaxıdır Qazdıımız yerdn bir böyük da qopdu. Dem, bura
köhn qbir imi. çindn a kfn bürünmü bir meyit çıxdı. Üzünü camaata tutub dedi:
- Ey müslmanlar, mgr sizin gözünüz yoxdur Bura
zibillikdir Aparın atın onu zibil qutusuna, mümkün etsniz yandırın ki, üfunti alm
yayılmasın.
Biz d el eldik v kor-peman dala qayıtdıq.
- Molla mi, bir stkan da çay olar
Molla sbilikl çıırdı:
- Dur rdd ol buradan! Sn çay vermk haramdır!
MAMZAD V TÜLKÜ
Bir kii qonu knd gednd gördü ki, yolun
knarında od qalanıb, bir sandıq yanır. Kiinin sandıa hayıfı gldi, onu odun içindn
çıxartdı. Açıb için baxanda gördü ki, zorba bir ilan qıvrılıb qalıb. lan tez sarıldı kiinin
boynuna, dil açıb dedi:
- Sn ki mni oddan xilas eldin, bunun vzind mn
d sn yaxılıq elmk istyirm. Yaxılıım da bu olacaq ki, özün deysn, sni
harandan sancım.
Kndli çox yalvarıb-yaxardı, heç bir ey çıxmadı. Bu
dmd oradan bir tülkü keçirdi. Tülkü onların mübahissini eidib yaxına gldi:
- N olub, qardalar

Kndli dedi:
- Bu sandıq o odun içind yanırdı, hayıfım gldi,
çıxartdım ki, yanmasın. Sandıı açanda bu ilan içindn çıxdı, sarıldı mn. ndi d deyir
ki, bu yaxılıın vzind sni sancmalıyam.
Tülkü üz-gözünü turudub kndliy acıqlandı:
- Kii, snin üçün ayıb deyil ki, bu boyda yalan
danıırsan Bu boyda ilan da o sandıa yerlr
lan kndlinin doru danıdıına hadt vernd tülkü dedi:
- Sn d yalan danıırsan, axı bu uzunluunda ilan o
sandıa yerlmz!
- Bax gör nec yerlirm, - dey ilan kndlinin
boazından açılıb girdi sandıa. Tülkü kndliy iar eldi ki, sandıı örtsün. Kndli d
sandıı örtdü, götürüb atdı odun için.
Tülkü dedi:
- Bu yaxılıımın vzind sndn bir xahiim var: mn ovçuların lindn buraya
qaçmıam. Onlar tpnin o trfinddirlr. gr sni görslr, nbad onlara deysn ki,
bu trfdym, yoxsa glib mni tutarlar.
Ayrıldılar. Kndli tpni adı, ovçular onu görüb
tülkünü sorudular. O da tülkü gedn trfi göstrdi.
Ovçular atı o trf döndrdilr. Tülkünü görüb baladılar qovmaa...
O yaxında bir mamzad qbri var idi. Tülkü mamzad qbrin yalvardı:
- Ey pir sahibi, mni bu ovçuların xatasından xilas el.
Nzir elyirm ki, hr gün glib quyruumla bu yerlri
süpürrm.
Tülkü gördü ki, qbrin yanında yuvaya oxar bir deik
açıldı, tez girdi oraya. Ovçular n qdr axtardılarsa, tapa bilmdilr.
Tülkü yuvada xeyli qaldı, axırda darıxdı. Baını azacıq
bayıra çıxarıb baxdı, heç kimi görmdi. Ürklnib yavayava yuvadan çıxdı. Üzünü
tutdu mamzadnin qbrin v dedi:
- Ey pir sahibi! Çox sa ol ki, tülküy inandın, mni
yuvada saxladın. Ancaq bilmlisn ki,. Mnim süpürgm yoxdur. Quyruumla bu qdr
yeri nec süpür bilrm
Gücün varsa, o kndliy qzb el ki, yaxılıı itirdi, mni ovçulara nian verdi.
QÜDRT-LAH
Bir kii sfr gedirdi, bir bardaq qızılını mant
saxlamaq üçün qazının yanına gtirdi. Qazı evin taxçasını pul yiysin göstrib dedi:
- Öz linl manti taxçaya qoy, glib öz linl d
oradan götürrsn.
Kii bardaı taxçaya qoyub getdi. Qazı bardaı açıb,
qızılları boaltdı, bal il doldurdu.
Bir neç aydan sonra pul yiysi glib mantini istdi.
Qazı taxçanı göstrib dedi:
- Özün qoyduun yer l uzat, götür.
Kii bardaı götürüb evin apardı. Açıb içind qızıl
vzin bal gördü. Durub baılovlu qazının yanına glib, hvalatı danıdı. Qazı halını

pozmadan dedi:
- Allahın qüdrtindn uzaq deyil, sni heçdn yaradan
allah qızılı da bal ely bilr.
Kii kor-peman evin qayıtdı, özünü mzmmt
etmy baladı: «Mn deyn grk, ay axmaq, adam da qoyunu qurda tapırar!»
...Haradansa Bhlul Dannd bu hvalatı eitdi, kiini
çaırtdırıb dedi:
- Heç ah-uf elm, get evin, üç-dörd aya snin
pullarını qazıdan alarıq.
Qazının olanları Bhlulun evind ondan drs alırdılar.
Bhlul ovçuların vasitsil bir cüt ayı balası tapdırdı v onlara t'lim vermy baladı.
vvlc qazının müqvvasını düzltdi. Onu baında mmam, çiynind ba, yerd
yln qoyub, hr gün ayı balalarını müqvvanın dizi üst yedirib içirdirdi... Bellikl,
ayı balaları qazının müqvvasına öyrdilr.
Bir gün Bhlul drsdn sonra qazının olanlarını ev
buraxmadı, onları bir otaa saldı. Qazı axamüstü
olanlarının ev glmdiyini görüb Bhlula xbr göndrdi ki, uaqlar niy ev
qayıtmayıblar Bhlul da cavab verdi ki, tccüblü bir hadis ba verib: uaqlar dönüb
ayı olublar; qazı glib ayı balalarını apara bilr. Bu xbri eidn qazı tez Bhlulun
yanına getdi. Bhlul ona da vvl dediyi sözlri söyldi.
Qazı gedib Haruna ikayt eldi. Harun Bhlulu
çaırtdırıb hvalatı sorudu. Bhlul dedi:
- Xlif sa olsun, qazının uaqları kitab oxuduqları
zaman mn bayıra çıxmıdım, qayıdıb otaa girnd
gördüm ki, uaqların yerind iki ayı balası ylib. O dqiq baa düdüm ki, allahın
qüdrtil uaqlar dönüb ayı balası olublar. nanmayırsınızsa, gedim bu saat ayı balalarını,
y'ni qazının uaqlarını gtirim mclis.
Bhlul getdi, qazı Harunun mclisind oturub gözldi.
Çox çkmdn Bhlul ayı balalarını Harunun mclisin gtirdi. Bhlul iki gün idi ki, ayı
balalarını ac saxlayırdı. çri girck onları buraxdı. Ayılar trafa baxmayıb, birba qazının
üstün cumdular v hmiki adtlri üzr, burunları il onun basının v lbbadsinin
altını axtarmaa baladılar.
Bhlul dedi:
- Xlif sa olsun, hrgah bunlar qazının uaqları
deyils, bs niy mclisd oturan bu qdr adamı qoyub tkc qazının üstün cumdular
Qazı m'yus olub evin qayıtdı. Axam olcaq Bhlulun
yanına glib dedi:
- Bhlul, düzünü de, bu n klkdir mnin üçün
qurmusan Axı adam dönüb ayı ola bilmz!
Bhlul dedi:
- Sn mant vern kiinin balı qızıl olmayınca, ayı
balaları da dönüb sn oul olmayacaqlar.
Qazı tutduu idn peman olub, qızılları Bhlula verdi.
Bhlul da uaqları buraxıb, qızılları sahibin qaytardı.
KFh ORUSU

Bir kiinin snti hm mollalıq, hm d ölü yumaq idi.
Bundan lav hrdnbir qbiristana da gedrdi, ona-buna pulla yasin oxuyardı. El ki,
gördü bir tz ölü gtiriblr, halva-çöryi alıb yeyndn sonra gedib bir trfd gününü
keçirrdi, qa qaralandan sonra is tz ölünün qbrini açıb, kfnini çıxardar, aparıb
evind saxlar, lazım olanda baha qiymt satardı.
...Onun xst bir qonusu vardı, özü d mollanın
fırıldaını bilirdi. Bir gün mollanı çaırtdırıb yanına
yldirir. Ev adamlarını o biri otaa keçirib mollaya deyir:
Snin mllrini d yaxı bilirm.
Sonra xst qonu yastıının altından iki dn tz
kfn çıxardıb mollanın qabaına qoyur.
- Bax, ikisi d birdir, hansını bynirsn götür, apar,
ancaq qonuluqda sndn bir xahiim var: mn ölndn sonra gedib qbrimi açma,
kfnimi çıxartma.
Molla kfnin birini götürüb gedir. Bir neç gündn
sonra xst ölür. Mollanı çaırırlar, glib ölünü yuyur.
Aparıb dfn edirlr. Axam olur. Molla öz-özün deyir:
«Yaxı, bu qonum öldü, dfn d eldik, onsuz da bu kii torpaq altında çürüyck, tz
kfn n üçün xarab olsun»
Durub gedir, qonunun qbrini açır, ölünü soyundurur,
kfnini götürür v fikirlir: «Mn bir nfr gör sliqmi poza bilmrm!»
BU DA ONUN DRS
Bir çodar öz qoyunlarını yaylaa aparırkn axamüstü
bir yer çatıb kndin mollasına qonaq olur. Mollanın
güzranının pis keçdiyini görüb ona rhmi glir, deyir:
- Molla mi, mnim sn yazıım glir, istyirm ki,
sn yaxılıq elyim.
Molla deyir:
- Mn d vzind dua elrm, allah günahlarından
keçr. Çodar deyir:
- Mnim qoyunlarım çoxdur. Onların yüzünü mant
olaraq sn tapırıb gedcym. Bir ilin rzind qoyunlardan n xeyir gls, süd, yun,
bala, hamısı snin. l baında glib qoyunlarımı aparacaam.
Molla çox ad olub yüz qoyunu thvil alır. Çodar gedir.
Molla balayır, n balayır! Qoyunların ksilnini ksir, satılanı satır. l baına bir qoyun
qalır. Bir gün çodarın yaylaa glmsini mollaya xbr verirlr. Molla axırıncı qoyunu da
ksir. tini qovurub bardaa doldurur, drisini d bir künc atır.
Çodar glir. Qoyunları hytd görmynd fikirlir ki, yqin molla sürünü çöld
saxlayır. Görüüb ylndn sonra molla arvadını sslyir:
- Arvad, dur get qonudan bir kasa qatıq al, de ki,
mollanın qonaı glib.
Çodar tccüb edir soruur:
- Molla, qoyunları harada saxlayırsan
Molla, divardan asılmı hesab çotkasını götürüb
çodarın qabaına qoyur:

- Mn deyim, sn sal... Sn mn yüz qoyun vermidin,düzdür
- Bli, düzdür...
- Otuzunu verdim qssaba, çıx, iyirmisini gtirm
hesaba, çıx. Otuzu qayadan uçdu, çıx. On doqquzu qarnıma düdü, çıx. Yerd qaldı birisi
– bu da onun drisi!
TKLMSN, DÖYMZSN
Axund, seyid v drvi yol il keçirkn hasarlı bir baa rast glirlr. Birthr hasarı aıb
baa girirlr. Meyvlrdn drib yeyrkn baban glib çıxır. Hörmtl onlara deyir:
«Burada niy ylibsiniz! Evimiz buyurun!»
Onlar razılıq edib ev glmirlr. Onda baban drvi
deyir:
- Dur gedk, lamahala, sn bir palaz verim, gtir,
salın altınıza.
- Gedk.
Baban dolama yollarla drvii baın o baına aparıb
soruur:
- Aa drvi, harada yazılıb ki, xalqın hasarlı baına
icazsiz girsn v sahibindn xbrsiz meyvlrini drib yeysn
Bunu deyib drvii yıxır yer, öz quraı il onu bir
aaca balayıb o ki var döyür. Sonra axundla seyidin yanına qayıdıb soruur:
- Bs drvi hanı Mn ki, sizin üçün onunla xalçapalaz, balı göndrdim!
Axund deyir:
- Yqin ki, yolu azıb.
Baban bu df seyid deyir:
- Onda dur gedk, drvii axtaraq.
Baban seyidi d baın o biri trfin aparır, yaxıca
döyndn sonra bir aaca balayıb, axundun yanına qayıdır.
Axunda yaxınlaıb deyir:
- Axund aa, de körüm, kimdn izn aldın, bu baa
girdin Snin tbli etdiyin rit buna n vaxt icaz verib
Bu ki, açıq-açıına ourluqdur! – Bunu deyib düür axundun üstün, o ki var, döyur.
Sonra hr üçünü buraxıb deyir:
- Gedin, bir d bel qltlri elmyin!
Odur ki, deyiblr: «Tklmsn, döymzsn!»
ÜÇ AXMAQ
Üç molla küçd ylib söhbt edirdi. Bir tacir onların
yanından keçnd salam verdi. Mollaların hrsi tacirin salamına bir cür leykssalam
dedi, sonra da bir-biri il mübahisy baladılar: «Niy sn tacirin
salamına cavab verdin, axı o, mn salam verdi!», «Yox, o, salamı mn verdi...»
Hqiqti akara çıxarmaq üçün üçü d tacirin ardınca
qaçıb dedi:
- A kii, dorusunu de, sn salamı kim verdin
Tacir gülümsyib dedi:
- Hansınız axmaqsınızsa, mn salamı ona vermim.

Sübut edin.
Mollalardan biri özünü irli verib dedi:
- Mn mscidd uaqlara drs verirm. agirdlrim
öyrtmim ki, n vaxt sbir gtirsm, qlm-kaızı yer qoyub desinlr: «Molla, xeyir
olsun!» Bir gün evdn xbr gldi ki, arvadım quyudan su çknd satılı quyuya düüb,
çıxarmaq lazımdır. Böyük agirdlrdn bir neçsini götürüb ev gldim. pi belim
baladım, onlar mni
quyuya salladılar. Quyuda ipi belimdn açıb satıla baladım.
agirdlrim satılı çkib çıxartdılar. Sonra ipi öz belim
baladım, onlar yava-yava mni dartmaa baladılar.
Quyunun azına bir az qalmı nec oldusa, sbir gtirdim.
agirlr ipi buraxıb, hmiki adtlri üzr llrini bir-birin vurub dedilr: «Molla, xeyir
olsun!» Quyunun dibin getdim.
Çox ziyytdn sonra mni çıxartdılar. Bellikl, özüm qolqabıramı sındırıb, aylarla
yoran-dökd yatdım. Hl d yaxı olmamıam. Bu axmaqlıq deyil, bs ndir
kinci molla dedi:
- Mn d drs vern mollayam, özüm d qayanaq
yemyi çox sevirm. Bir gün ev qayıdanda gördüm ki, arvad tndir üst ylib çörk
yapır. Üryim yaman qayanaq istyirdi... Arvaddan çox qorxduuma gör ssimi
çıxartmadım, yavaca otaa girib lmdn be dn yumurta götürüb papaımın için
yıdım, bardaqdan da iki qaıq ya götürüb kaıza büküb, qoltuq cibim qoydum. Fikrim
bu idi ki, gedib yaxındakı dükanda qayanaq biirim. Yavayava otaqdan çıxmaq
istynd yıxıldım. Arvad mni görüb çaırdı: «Ay kii, gl mn kömk el, xmiri
yastıla, çörklr küt gedir». Qalxıb arvada kömy gldim. Dem, tndirin istisindn
qoltuq cibimdki ya rimy balayıbmı. Bunu görn arvad dedi: «Ay kii, bu ndir»
«Yadır» dedim «qayanaq biirmy aparırdım». «Yaı da, ay axmaq, cib qoyarlar»
dey, arvad ikilli
baıma bir qapaz endirdi. Papaq keçdi gözümün üstün, yumurtaların aı-sarısı saqqalım
uzunu axmaa baladı. Bu da mnim axmaqlıımdır!
Üçüncü molla dedi:
- Mn d drs vern mollayam, özüm d çox zazil v
tlbkar olduumdan, uaqlara rahatlıq vermirdim. cüm, cüm axamı bilmzdim,
agirdlr çoxlu tapırıqlar verrdim, haqq-nahaq onları döyrdim. Odur ki, agirdlrin
mndn zhlsi gedrdi... Bir gün uaqlar sözü bir yer qoyub mndn canlarını
qurtarmaq qrarına glirlr. Shr tezdn hr içri girn agird soruurdu:
- Molla, azar olmasın
Mn onlara acıqlanıb sorudum:
- Mgr mnd n var
Dedilr:
- Molla mi, rngin sapsarıdır, gözlrin düüb çuxura,
ordların batıb, daha n bilim... Fikirldim ki, blk
dorudan da mnd bir ey var... canıma üütm düdü, yava-yava baımı mscidin
divarına söykdim ki, özüm toxtaqlıq verim, mümkün olmadı... Titrm canımı almıdı.
Axırda nalac agirdlr dedim:
- Uaqlar, bu gün drsdn azadsınız, gedin eviniz,
mn d gedim evd yatım, görk sabah n olar

Böyük agirdlrdn bir neçsi irli glib dedi:
- Molla, biz razı olmarıq ki, sn ayaqla gedsn, axı
brk xstsn. Grk sni dalımızda aparaq!
Qrz, uaqlar mni arxalarına alıb ev gtirdilr.
Arvad mnim üçün yer salıb, biirdiyi bozbaın küftlrini
çıxartdı, suyuna düyü töküb orba hazırlamaa baladı.
Küftlri d baımın üstündki dolaba qoydu. Küftnin iyi yoran-dökd mni el çaldı
ki, biixtiyar dolabı açıb küftnin birini götürdüm... Bir dilm vurmudum ki, arvadın
ayaq sslrini eitdim. Qorxudan küftnin hamısını azıma soxdum. Azımı yumub
dayandım. Arvad içri girib mni bu halda görnd el bildi ki, siftim iib,
qorxusundan çıırmaa baladı: «Vay, evim yıxıldı! Kii iib motala dönüb!»
Qonudakı dllyi çaırmaa qaçdılar. Mn d fikirldim ki, azımdakı küftni yesm,
dllk görck ki, ordum batıb, arvadı danlayacaq. Deyck ki, i n tez yatdı
Yaxısı budur ki, dayanıb gözlyim, görüm baıma n glir...
Dllk gldi. Barmaı il ordumu yoxladı, «azıvı aç» dedi.
Qorxumdan açmadım. Dllk üzünü arvada tutub dedi: «Bu yaman drddir grk
çrtilsin» Arvad razı oldu, ordumu çrtib küftni çıxartdılar. Budur bu da ülgücün yeri!
Tacir dedi:
- Mn eitmidim ki, molla tayfası aıldan km olar,
ancaq sizin kimilrini n eitmidim, n d görmüdüm. O ki qaldı salama, mn sizi aıllı
adam bilib salam vermidim, dem, siz zırrama, mlli-balı gicmisiniz.
DRV V TMBL
Bir kii çox tnbl idi, lindn heç bir ey glmirdi.
Arvadı ilrdi, o yeyrdi. Nhayt, arvad czana glib deyir:
- A kii n vaxtacan evd oturacaqsan Y'ni odun da
qıra bilmzsn
Arvad baltanı, ipi kiiy verir, onu itly-itly evdn bayıra çıxarır.
- Özün bil, odun gtirmsn, sni ev buraxmayacaam.
Kii nalac qalıb mey gedir. Balayır çör-çöp
axtarmaa. Bu zaman bir drvi oxuya-oxuya glir. Drviin ssi mey düür, çox
qorxulu ks-sda verir. Tnbl kii qorxub aaca dırmaır. Dem, tnbl çıxan aacın
dibindn su axırmı. Drvi düz glib hmin aacın dibind ylir.
Kkülündn bir qdr mum çıxardıb lil yumaldır,
mumdan bir adam heykli düzldib ona deyir:
- Tutaq ki, sn Admsn! Sn ki, behitd idin, niy
allahın sözündn çıxdın, budanı yeyib behitdn
qovuldun, bizi d zlalt saldın
Bu sözlri deyndn sonra tbrzini il Admin
baından vurub iki parça elyir. Bir qdr sonra hmin
mumdan baqa surtlr yaradıb, onları da bu qayda il öldürür. Sonra, drvi bir caibqrayib
heykl düzldir.
...Drviin bu ilrin tnbl aacdan tccübl baxırdı.
Bir d görür ki, drvi üzünü tz heykl tutub deyir:
- Bel hesab edk ki, sn Allahsan! Ey Allah, gr sn dorudan da allahsansa, bs araya
fsad salan

peymbrlrin ipini niy dartmadın
Drvi bu sözlri deyndn sonra tbrzinini qaldırdı
ki, allahı da öldürsün, kii biixtiyar qıqırdı:
- Aa drvi, amandır, allahı öldürm, dünya
künfykun olub daılar!
Drvi el bildi ki, bu sözlr qeybdn glir, qorxudan
barı çatlayıb öldü.
Tnbl aacdan xeyli baxandan sonra gördü ki, drvi
daha trpnmir, yavaca aacdan düüb drvi yaxın gldi.
Yqin elynd ki, drvi ölüb, onun belindn qızıl kmrini v dolu hmyanını (pul
kissini) götürüb geri qayıtdı...
Arvad divar üstündn baxıb gördü ki, ri odunsuz
glir, sslndi:
- Kii, odun gtirmyncn qapını açmayacaam, sni ev buraxmayacaam!
Kii qapının dalından arvada dedi:
- Ey nazlı yarım, aç qapını! Mn sn odun yox, çoxlu
pul gtirmim.
Arvad qapını açdı, kii içri girdi. Qızılları arvadın
qabaına tökdü. Arvad pulları görüb gözlri brl qaldı:
- A kii, bu qdr pul sn haradan
Kii baına gln hvalatı danıandan sonra dedi:
- Bu pul ölümüz d bsdir, dirimiz d... Daha oduna
getmycym!
ON K NM
Mollanın bir qıza gözü düür. Qız ona tay olmadıı
üçün mollanı dolamaq mqsdil deyir:
- Mnim rim grk saz çalmaı bacarsın.. bir halda ki, molla saz çalmaı haram
buyurub, bizimki tutmayacaq.
Molla deyir:
- Ay mnim canım-ciyrim, tki sn razı olasan, mn
buna yol taparam. Lap saz da çalaram, qaval da!
Dorudan da molla bir çalıçının vasitsil on iki
nmni tamam öyrnir v glib qız üçün çalır. Qız görür ki, molla dediyini elyir, ii bir
az da çtin salır:
- Ay molla – deyir,- bu kifayt deyil, hrgah sn
dorudan da mni istyirsns, grk mnim xatirim
mscidd minbr üstünd xlayiq arasında saz çalasan.
Molla deyir:
- Heç eybi yoxdur, hiyleyi-r n var Ba üst,
mscidd d çalaram.
Molla basının altına bir saz qoyub mscid glir,
minbr çıxır. Bir qdr o yandan, bu yandan danıandan sonra glir mtlb üstün,
çalının haram olmasını söylyir:
«camaat! Dünyada neç cür çalı havası var ki, bunlara on iki nm deyirlr. Bunları
çalmaq haramdır. Bir hava da var ki, onu çalmaq cayizdir. Bunları siz sözl baa sala

ilmrm.
Lazımdır ki, yani olaraq göstrim.
Molla basının altından sazı çıxardır. camaat
tccüblnir. Mscid hara, minbr üst mollanın saz çalmaı hara Molla deyir:
- camaat, heç tccüb elmyin, mn diqqtl qulaq
asın. Çalmaa balayır v hr nmni çalıb qurtarandan sonra deyir: «Bu havanı çalmaq
cayiz deyil, haramdır!» Bu qayda il on iki nmni çalıb qurtarır. Axırda deyir:
- Bu çaldıqlarımın hamısı haramdır. Ancaq bir hava da
var ki, ona on üçüncü nm deyirlr, onu çalmaq halaldır, o da budur! O, sazı minbrin
knarına vurub sındırır v deyir:
«Bel etmk lazımdır, harada saz gördünüz vurub sındırın!»
Molla msciddn çıxıb glir qızın yanına. Qız deyir:
- Molla, dorudur çaldın... Amma bir adamın iki, qövlü
il fe'li bir olmaya, mn ona yaxın dümrm. Rdd ol! Mn
snin kimi ikiüzlüy getmrm!
NSAN V EYTAN
Yaz günü bir kii harasa gedirdi. Birdn göy guruldayıb ildırım çaxdı, ıdırı yaı
yamaa baladı. Kii o yan-bu yana n qdr baxdısa, daldalanmaa bir yer tapmadı.
Axırda lacı ksildi, soyunub paltarını bir daın altına qoydu, özü d üstün yldi. Bir
azdan göydki buludlar daıldı, yaı dayandı, gün çıxdı. Kii paltarlarını geyinib yoluna
davam etdi. eytan bir insan cildind kiiy yanadı.
Görüdülr. Kii sorudu:
- Kimsn, ay qarda, haradan glib, haraya gedirsn
eytan dedi:
- Mn blism, özüm d istyirm ki, hrdki
adamları toruma salım!
Kii dedi:
- Axı bu doru söz oxamır! Mollalar eytanı biz
baqa kild nian veriblr. Guya eytan çox eybcrdir, bir gözü kordur, yek burnu
var, ndamı tüklüdür, uzun da quyruu var...
eytan gülüb dedi:
- Qlm dümn linddir, n cür istyiblr, o cür d
tsvir ediblr. Çox ey var ki, mn bilmirm. Budur, düzüdünyanı su tutub, mn bu
kökd, amma sn qupqurusan.
Mn grk bir yüz il ba sındıram ki, bilim, yaı altında sn nec olub ki, islanmamısan
SNN Fe'lin DÜMÜM
Bir kii sfr gednd qazıya yüz manat mant
tapırmıdı. Sfrdn qayıdıb qazıdan pulunu istdi. Qazı kiinin pulunu vermdi. Kii d
lacsız qalıb evin getdi.
Bu hvalatdan xbr tutan bir qonu arvad kiinin
yanına glib dedi:
- Fikir elm, pulunu qazıdan el bu gün alaram.
Arvad qonulardan bir qdr aır-yüngül birovuz alıb,
bir mcmyiy yıdı, üstünü örtdü. Kiini çaırıb dedi:

- Bax, mn bu qızılları aparıram qazının yanına, mant tapıracaam, mn içri girndn
bir az sonra sn d dalımca gl, mnim yanımda qazıdan pulunu ist, onda qazı snin
pulunu verr.
Arvad ev qulluqçusuna is bel tapırdı:
- Mn qazının yanına gedndn bir az sonra dalımca
glib deyrsn: - Xanım, gözün aydın olsun,, aam gldi.
Arvad qızılları qazının evin apardı, üstünü açıb
göstrdi v dedi:
- cnab qazı, mnim rim sfrddir, bu gün-sabah
glmlidir. Eitmim evimiz oru glck, ona gör bu qızılları gtirdim ki, saxlayasan.
Qazı qızılları görck gözlri dörd açıldı v manti
qbul etmy razı oldu. Arvad qızılları bir-bir thvil vermy baladı. Bu zaman hmin
kii içri girib qazıya salam verndn sonra:
- mantim üçün glmim, - dey, pullarını istdi.
Qazı fikirldi ki, hrgah bununla höct balasa, arvad bir mcmyi qızılı ona tapırmaz,
odur ki, dinmz-söylmz kiinin yüz manatını verdi. Kii pulu
alıb cibin qoyanda qulluqçu içri girib sevin-sevin dedi:
- Xanım, gözün aydın olsun, aam gldi!
Xanım bu xbri eidnd qızılları qabaına çkib
oynamaa baladı. Bu zaman qulluqçu da oynadı, kii d bunlara qarıdı. Qazı da nalac
onlara qouldu.
Xanım üzünü mant tapıran kiiy tutub dedi:
- Sn niy oynayırsan
Kii dedi:
- Pullarımı qazıdan almıam, ona gör oynayıram.
Xanım qulluqçudan sorudu:
- Sn niy oynayırsan
Qulluqçu dedi:
- Aam glib, ona gör...
Xanım dedi:
- Mn d rim gldiyi üçün oynayıram... Ay qazı, bs
sn niy oynayırsan
Qazı dedi:
- Mn d snin fe'lin dümüm, ona gör oynayıram.
A TP, YA GLLTM
Mollaya dedilr: «Filan yerd ehsan verirlr, sni d
çaırıblar!» Molla sorudu: «A tpdir, ya gilltm»
Dedilr: «Onda özünüz gedin! A tp olanda mn xbr verrsiniz!»
MNDN AXMAI BU OTURANDIR
Bir balıqçı kndin knarında, çöld köhn balıq torunu
srib, yırtıq-yamaını düzldirdi. Kndin mollası hr gednd yolu balıqçının
yanından düdü. Onu görüb sorudu:
- A kii, burada n qayırırsan
Balıqçı hirslnib cavab verdi:

- balıq tuturam!
Molla tccübl:
- Çöld d balıq tutarlar
Balıqçı dedi:
- Molla mi, sn ki, hmi allahın qüdrtindn
danıırsan. Mnc allahın qüdrtindn uzaq deyil, dryada balıq vern allah, ists,
quruda da verr. Odur ki, mn burada balıq tutmaq istyirm.
Molla dedi:
- ndi ki, eldir, mn hr balıq almaa gedirdim,
daha getmrm, oturaram gözlrm, sn balıı tutarsan, mn d sndn alaram!
Molla ylib balıqçını gözlyir... Gün keçir, axam
olur, balıqçını öz yırtıq-yamaq iini davam etdirir. Baqa bir xs d yol il keçirmi, özü
d balıqçının dostlarından imi. O balıqçı il salamlaıb soruur:
- Allah qüvvt versin, bu vaxt burada n qayırırsan
Balıqçı deyir:
- Balıq tuturam!
Yolçu deyir:
- Ay dost, mn sni bir aıllı adam bilirdim, n axmaq
adammısan! Quruda da balıq tutarlar Balıq dryada olar!
Balıqçı cavab verir:
- Ay dost, mndn axmaı bu molladır, shrdn
ylib gözlyir ki, mn shrada n vaxt balıq tutacaam, o da mndn balıq alıb
aparacaq!
ALLAHÜ-KBR, ALLAHU-KBR
Balıqçı Dadaın nökri Abbas dayı namaz qılmazdı.
Aası ona n qdr mzmmt edrdi, o öz sözünün
üstünd durub deyrdi «Qılmıram, çünki bilmirm!»
Dada nökrin namaz qılmaı öyrtmk istdi. Abbas dayını çaırıb ona dedi:
- Ayaq üst dayan, üzünü d qibly çevir. llrini qoy qulaqlarının dibin v de:
«Allahü-kbr». Abbas dayı el edib dedi:
- «Allahu-kbr»
Dada dedi:
- Olmadı. Mn deyirm. – Allahü-kbr! Sn is
deyirsn: Allahu-kbr! Bir d de: - Allahü-kbr!
Abbas dayı yen d öz bildiyini dedi:
- Allahu-kbr!
Dada acıqlandı:
- Zhrimar allahü-kbr!
Nökr el bildi ki, Dadaın dediklri namazın bir
hisssidir, o da tkrar etdi:
- Zhrimar allahu-kbr!
Dada üz-gözünü turudub:
- Rdd ol buradan! – dey çıırdı.
Abbas dayı namaz qılmaı öyrn bilmdi.

XIRDA OLANDA cÜT-cÜT BASDIRARLAR
Bir molla çox xsis idi. Evd çay içmk üçün qndi lap
xırda-xırda dorayarmı.
Günlrin bir günü mollanın bir qonaı glir. Qonaın
qabaına çay süzüb qoyurlar. Qonaq görür ki, qnd
hddindn artıq xırda doranılıb. Ona gör d qnd
parçalarını azına iki-iki, üç-üç qoyub çayı içmy balayır.
Qonaın bu hrkti mollaya pis tsir edir, soruur:
- Ay qonaq, sizin yerd ölünü tk-tk basdırırlar, yoxsa
cüt-cüt
Qonaq mtlbi baa düüb deyir:
- Böyük olanda tk-tk, kiçik olanda cüt-cüt, blk d
üç-üç basdırırlar.
YOXSA UNUNUZ QURTARIB
Bir drs vern molla çox orgöz idi. Öz agirdinin
anasına vurulmudu. agirdin tapırdı: «Get, anana de ki, molla dedi: «m-o»
Uaq glib mollanın tapırıını anasına çatdırdı. Anası cavab verdi ki: «m-o». Ertsi
gün uaq anasının dediyini mollaya dedi. Molla axamçaı onlara getdi. Arvad mollanı
qbul edib, otaqların birind yldirdi.
Bu anda qapı döyülür, arvadın ri glir. Arvad cld molla olan otaa keçir, mollanın
baına bir çarab salır, qabaına da l dyirmanı qoyur. Kisd arıdılmı buda var imi.
Arvad budanı mollanın qabaına qoyub deyir: «Kii glib, sn hllik mul ol, görk
baımıza n glir!»
ri içri girn kimi arvad onun qarısına yüyürüb deyir:
- A kii, bu otaa keçm. Qonumuzun arvadı glib, l
dyirmanında özlri üçün un çkir.
Molla shrcn l dyirmanında un çkir, bir kis
budanı un elyir. Shr tezdn birthr aradan çıxıb qaçır.
Bir neç gündn sonra, arvad mollaya satamaq
mqsdil, uaa tapırır ki, mollaya desin: «m-o». Uaq da mollaya deyir. Molla
uaqdan soruur: «Yoxsa ununuz qurtarıb»
YAMANLIA YAXILIQ
Köhn Bakıda olan bir hvalat
Mhmmdhaım Bakının yaxınlıındakı kndlrdn
birind yaayırdı.
Bndli is hrd alver edirdi. amaxı yolunda
baqqal dükanı vardı.
... Payızın axır günlrindn birind baqqal Bndli
görür ki, küç il üzüaaı bir kndli ulaqla saman gtirir.
Saman gtirn kndli fatmayılı Mhmmdhaım imi.
Bndli onu sslyir. Saman satan kii el bilir ki, Bndli saman almaq istyir, tez
yaxına glir. Yükü yer qoyur, xaralın azını açıb samanı göstrir. Xsis Bndli kiinin
tklif etdiyi qiymtl güya razılamır v acıqla deyir: «Yııdır zibilini, apar, chnnm
ol!» Mhmmdhaım özünü itirmdn sakit-sakit Bndliy deyir: «A kii, sn saman

alan adama oxamırsan, bu çıır-baırla deysn, chnnm sn özün gedcksn!»
Harın Bndli kndliy bir sill vurur. Mhmmdhaım heç n söylmdn saman
xarallarını ulaa çatıb yola düzlir. Samanı aparıb Quba meydanında satır v geri qayıdır.
Saman hvalatından bir neç ay keçir. Yayın isti
günlrindn biri idi. Bndli ulaa minib, Nrdarandan
Novxanıya gedirdi. Yolu balar içindn keçirdi...
Fatmayının dniz sahilind Mhmmdhaımın üzüm
baı var idi. Yay glnd knddn köçüb bada yaayardı.
ndi d o, bada idi. Avqust ayının istisi adamın baını
deirdi. Qora biirn istilr dümüdü. Bndli ulaq üst susuzluqdan yanırdı. Birdn
gördü ki, yolun knarındakı baın içind, meynlrin dibind bir kii qurdalanır, baını
da yaylıqla balayıb. Bndli qıqırır: «A kii, susuzluqdan yanıram, mn bir içim su
ver». Kii baını qaldıranda gln adamı tanıyır, bilir ki, qpik üst dava salan baqqaldır.
Ayaa qalxıb deyir: «Bura istidir, ulaı sür aacın kölgsin, mn gedim su gtirim».
Bndli ba yiysini tanımır. Ulaı aacın altına sürür.
El bu vaxt Mhmmdhaım bir lind balaca xalça, o biri lind çay evdn çıxır,
Bndliy yaxınlaıb deyir: «Hava brk istidir, su içmk zrrdir. Ulaqdan dü, yl, bir
qdr dincl, çay iç, sonra gedrsn!»
Bndli ulaqdan düür. Mhmmdhaımın uaqları
yüyür-yüyür glib ulaın qabaına arpa-saman töküb gedirlr.
Bndli hl çayı içib qurtarmamı süfr salınır, ortaya tndir çöryi, bozba gtirilir.
Bndli deyir: «Ay kii, bu n xcaltdir mn verirsn Mn sndn su istdim, çay
verdin.
Çox sa ol! Hl üstlik süfr açmısan, aralıa bozba da qoymusan. Mn bu hörmtin
altından nec çıxacaam!»
Mhmmdhaım deyir: «Ay qonaq, qayınanan sni çox istyir, ruzi üst çıxmısan!
Atalar deyib: «Gördün yemk, daha n demk»
Süfrd hr ey var idi: üzüm, doranmı qovun,
turiyyat, göyrti... Bozba yeyilndn sonar Mhmmdhaım Bndliy deyir: «Qonaq,
yedin, içdin, halal xoun olsun. Hava brk istidir. styirsn, uaqlar yoran-dök
gtirsinlr, bir qdr istiraht el, axam srin dünd gedrsn».
Bndli cavab verir: «Çox sa ol, ruzin bol olsun,
süfrn açıq olsun, evin qonaqsız olmasın. Ancaq yolum uzaqdır, Novxanıya getmliym,
axama da qayıtmalıyam. caz versn gedrm!»
Mhmmdhaımın uaqları bir anda ulaı çullayır,
qonaı qaldırıb ulaa mindirirlr. Sonra Mhmmdhaım ulaın noxtasından tutub yola
sarı aparır. Ulaın baını Novxanıya tutub deyir: «Qonaq, yaxı yol! Ancaq, öz aramızdır,
sn n samanın, n d adamın yaxısını tanıyırsan!»
Bndli hl d mtlbi baa dümyib deyir: «Vallahbillah, bayaqdan ha fikirlirm,
yadıma dümür, sni harada is görmüm!»
Mhmmdhaım deyir: «ndi ki tanımadın, onda qoy
mn özümü sn tanıtdırım. Bir neç ay bundan vvl
hrd, amaxı yolunda, dükanının qabaında sill
vurduun saman satan kndli mnm! Yaxı tanı! Sillni adama el vurmazlar, bax, bel
vurarlar. ndi is get!»
Bndlinin üstün sanki bir qazan soyuq su tökdülr.

Mhmmdhaım kiinin yaxılıı onu silldn d brk tutmudu. O, özünü el itirmidi
ki, heç bilmdi eyi haraya sürür. Bir d ayılıb gördü ki, Piraıdadır. Daha Novxanıya
getmli olmadı, öz kndlrin qayıtdı.
Odur ki, deyiblr: «Yamanlıa yaxılıq r kiinin iidir,
mrd kiinin iidir!»
AIINKI HAYDANDIR, MOLLANInKI VAYDAN
Molla aıa rast glib soruur:
- Ay aıq, haraya bel gedirsn, xeyirdirmi
Aıq cavab verir:
- Molla, lbtt xeyirdir. Xeyirdir ki, mn gedirm d!
r olsaydı, sn gedrdin! Nahaq demyiblr ki, mollanınkı vaydandır, aıınkı haydan!
SNNK SND, MNMK MND
Lnkranlı Hsn Krbalayı Aanın «Anna» gmisind qulluq edirdi. Novruz qabaı idi,
gmi Htrxana doru üzürdü. Gec yarıya yaxın idi.
Hsn gminin göyrtsind tk dayanıb, növb
çkirdi. Hava sakit, dniz rkt idi. Hsn gminin yan trfindn bir ss eitdi, yilib
ss gln trf baxmaq istynd li qaçdı, dniz yıxıldı.
Hsnin ynind qalın qı paltarı, ayaında uzunboaz çkm var idi, ancaq o yaxı
üzgüçü idi. Gminin ardınca üzmy baladı. Üz-üz qıqırırdı,
ancaq heç ks onun ssini eitmirdi, çünki hamı yatmıdı.
Hsnin hr yerdn li üzüldü, çapalaya-çapalaya
üzünü göy tutub qıqırdı: «Ya hzrt Abbas, fryadıma yeti. Mn sndn nicat
istyirm! Mni bu ölüm dryasından xilas el, ömrüm boyu qazandıımın yarısını snin
yolunda ehsan edrm!»
Hsn üz-üz paltarlarını bir-bir soyundu, çkmsini çıxartdı. ynind ancaq tumanı
qaldı. Onu da ona gör çıxartmamıdı ki, tumanın lifsin tikilmi bir qdr pulu var idi.
Hsn ulduz hesabı il sahil trf üzmy baladı. Bir qdr üzdü, hiss etdi ki, tuman da
ona aırlıq edir, canın diin tutub, tumanı da çıxartdı, pulla qarııq atdı. O, inamla sahil
doru üzür, tez-tez göy baxıb, ulduz hesabı il yoluna davam edirdi.
Bu qayda il Hsn shr kimi üzdü. Shr açıldı,
uzaqdan Bilgh yaxınlıındakı Qlgah burnu göründü.
Hsn arabir yorunluunu alıb, üzmkd davam edirdi.
Txminn günortaya yaxın sahil yaxınladı, qabaına bir püt çıxdı. Pütnin üstünd
su az idi, özünü atdı putnin üstün ki, bir qdr dinclsin, soyuq tez onun canına ildi.
Hsn gördü ki, dayansa donacaq, özünü pütdn suya atdı, üz-üz gücl özünü sahil
çatdırdı. Huunu itirib ölü kimi yıxıldı.
…Hsnin xobxtliyindn, dnizin knarı il iki nfr
bilghli balıqçı gedirmi. Onlar dniz sahilindki lüt insanı ölü znn edib ona
yaxınlaırlar. Qaldırmaq istynd körürlr ki, nfs alır, tez öz paltarlarını Albe rta
çıxarıb ona geyindirirlr. Arabaya qoyub onu knd evlrin aparırlar, ona isti-ilıq verirlr.
Hsn özün glir, gözlrini açıb özünü kürsüd görnd tccüb edir.
Hsn baına gln hvalatı bilghlilr danıır.
Bilghlilr ona deyirlr ki, gmi sahibi Krbalayı Aa öz baındadır, baını iltmy
glmidir. Yaxı olar ki, el shr-shr gedib hvalatı Krbalayı Aaya danısın, o da
Hsn kömklik edr. Bu zaman söhbt qulaq asan baqa bir bilghli gülüb deyir: «Siz

Krbalayı Aanı tanımırsınız.
Ondan qıda buz almaq olmaz. O, Hsn kömklik etmz, çünki çox xsisdir.»
Shri günü Hsn gedib hvalatı Krbalayı Aaya
danıdı. Krbalayı Aa cibindn bir manat çıxarıb Hsn uzadır v deyir: «Al, bu bir
manatı, yol pulu el, haqq-hesabı kontor bilr».
Hsn bir manatı almır, kontora da getmir, baqa
qullua keçir. Ayda aldıı maaın yarısını da Hzrt Abbas yolunda mollaya verirmi.
Bir neç ay keçir. Hsnin bir uaı olur. Ailsinin xrci artır. Hsn üzünü göy tutub
deyir: «Ya hzrt Abbas, külftim artır, maaım is artmayıb, gl nzirimi üçdn bir
eylyk». Bir uaq da olur, Hsn nziri dörddn bir eylyir.
Axırda tng glib deyir: «Ya Hzrt Abbas, mnc yetr, daha bsdir, daha ver
bilmirm. Sninki snd, mnimki mnd!»
EVLNMK STYRM
Bir kii qazının hüzuruna glib rz eldi: «Ya qazı, mn xeyli zamandır ki, arvadımı
itirmim, dul qalmıam. Özüm bir qulaq yoldaı istyirm, yni arvad almaq istyirm.
Glmim ki, bu bard mn kömklik edsn!» Qazı onu bir knarda yldirib,
«gözl!» deyir.
Bir qdr keçir. Qazının hüzuruna bir arvad daxil olur
deyir: «ki ildir ki, rim vfat elyib, dul qalmıam. r
getmk istyirm». Qazı onu da yldirir.
Bir azdan daha iki arvad glir. Onlar da r getmk
istdiklrini söylyirlr.
Qazı arvadlardan soruur:
- Dünya malından nyiniz var
Birinci arvad deyir:
- Bir dvm var, hr i yarayır.
kinci arvad deyir:
- Bir inyim var, yaxı süd verir.
Üçüncü arvad deyir:
- Mnim d böyük bir xurma baım var, öhdsindn
gl bilmirm, ona gör d r getmk istyirm ki, mn kömk olsun!
Qazı üzünü kiiy tutub soruur:
- Bu arvadların hansını almaq istyirsn
Kii bir qdr fikirlndn sonra utana-utana cavab
verir:
- Qazı sa olsun, sn buyurmusan ki, rit dörd
kbinli arvad almaa icaz verir. O cht mn istyirm ki, dvy minim, inyi
yedyimd baa aparım (y'ni hr üçünü almaq istyir).
MOLLA ÖZÜ EDR, ÖZGY ÖYÜD VERR
Bir kii hddindn artıq çaxır içirdi. Lap küpün dibin
girirdi... Mst olub yıxılıb qalmıdı.
Dedilr:
- Ay kii, çaxırı içirsn iç, amma qaydasında iç! Axı
atalar deyir: «Dad dadı il, duz da dadı il!»

Kii dedi:
- Mn hmi qayda il içirm, amma bu df molla
kimi içmim, ona gör d bu hala dümüm!
QARA V KE
Bir qara ermni kilssinin üstünd özün yuva
qurmudu, hr gün xaçın üstünd ylib batırarmı.
Kilsnin qulluqçuları qaranı heç vchl tuta bilmirdilr.
Axırda ba kei müracit etdilr, çar istdilr.
Ba kei dedi: «Bir qaba çaxır doldurun, xaçın üstün balayın. Nticsini d mn
deyin.»
Bu df qara xaçın üstün qonanda, qabdakı çaxırı
görüb ondan bir qdr içir v keflnib yer yıxılır.
Qulluqçular qaranı tutub ba keiin yanına gtirirlr.
Ba kei qaranın qanadlarını v ayaqlarını balayıb
onu yer atır. Sonra üzünü qaraya tutub deyir: «Ay qara, ermnisns, xaçı niy
batırırsan, müslmansansa, çaxır niy içirsn»
MOLLA MRZ MMMD
Qonumuz Ramazan kii çrihrd tanınmı
adamlardan biri idi. Yaxı güzranı var idi. Aa Zeynal adlı yegan bir olu vardı.
Ramazan kii olu üçün dniz knarında dörd qapılı qab-qacaq v samovar maazası
açmıdı. Aa Zeynal da atası kimi liaçıq, safürki bir adam idi.
Atası Aa Zeynalı evlndirmk istyirdi. Odur ki,
çrihrin mhur mollası, mrsiyxan Mirz Aanı çaırıb qonusu Mmmd cfrin
qızı üçün elçiliy göndrir. Axam vaxtı imi. Yolda molla Mirz Aaya qalmalı
Hacımmmdhaım olu Hacı Baba rast glir. Soruur: «Molla Mirz Aa, xeyir olsun,
bu am vaxtı haraya trif aparırsınız»
Molla Mirz Aa deyir: «Xeyirdir, inallah! Ramazan
kiinin olu Aa Zeynal üçün qız elçiliyin gedirm. O,
istyir ki, Mmmd cfrin qızını oluna alsın!»
Hacı Baba llrini bir-birin vurub deyir: «Molla Mirz
Aa, o qızı mn almaq istyirdim. Hayıf ki, Aa Zeynal mndn qabaa düdü. Eybi
yoxdur, vvlc onun elçiliyini edrsn, sonra da mnim xahiimi yerin yetirrsn,
görk qız atası kim razı olacaq.»
Molla Mirz Aa gedir. Mmmd cfrin qapısını döyür.
Qapını açırlar, içri girib oturur. Mmmd cfr soruur:
«Molla, xeyir olsun, n msl üçün glmisn» Molla Mirz Aa deyir: «Xeyirdir,
inallah. Mni Krbalayı Ramazan snin qapına göndrib. Allah buyuranla qızını onun
oluna vermnizi xahi edir. Yolda mn glnd Hacımmmdhaım olu Hacı Baba da
mni gördü, xahi etdi ki, onun üçün d elçilik edim».
Qız atası Mmmd cfr fikr gedir, istyir ki, yanındakı hmsöhbti Muradalı il
mslht elsin. Bu vaxt molla Mirz Aa sözün davam edrk deyir: «Krbalayı, üzüm
ayaının altında, axı mn d subayam, mn d qızını almaq istyirm!»
Müxtsr gülümdn sonra Mmmd cfr
hmsöhbtindn soruur: «Nec bilirsn, qızı Bunların

hansına verim» Hmsöhbt deyir: «Mnim boynuma böyük tklif qoydun! Ancaq heç
biriniz mndn incimyiniz, sözümü deyim... Aa Zeynal bir yaxı adamdır, tmiz, özün
gör d güzranı var. Orucunda, namazında möhkmdir. Fqirfüqraya
l tutandır. liaçıq adamdır. styirsn ki, qızının
hm dünyası olsun, hm axirti, qızını Aa Zeynala ver, xobxt olsunlar... O ki, qaldı
qalalı Hacımmmdhaım olu Hacı Babaya, o böyük dövlt sahibidir. Evi-eiyi var,
mülkdardır, gmisi d ranla alver edir. Ancaq ey-irt il vaxt keçirndir. Onun axirti
olmayacaq. Dünyası var.
styirsns dünyası qızının olsun, axirti olmasın, qızını ver Hacı Babaya! Molla Mirz
Aaya gldikd –
mrsiyxandır, o qdr mam Hüseyn haqqında yalanlar söylyib ki, n bu dünyada, n
d axirtd yeri var... Qız atası, indi d söz snindir. Mn öz fikrimi dedim!»
Qızın atası Mmmd cfr deyir:
- Msl aydındır, mn qızımı Aa Zeynala verirm!
MNM EYM VVLDN QUYRUQSUZ D
Bir kii tacirin yanına glib bir il müddtin yüz qızıl
borc istdi. Tacir dedi: «Verrm, ancaq vaxtında
qaytarmasan, tindn yüz misqal kscym!» Kii razı oldu.
Yüz qızılı alıb getdi. Yolda orular kiinin qabaını ksib, pulları ondan aldılar. Kii
m'yus qayıdıb, hvalatı tacir danıdı. Tacir pulunun bir ildn sonra da özün
qaytarılmayacaını hiss edib, kiinin tindn
yüz misqal ksmk istdi. Kii razı olmadı. Onda tacir qazıya ikayt etmli oldu.
Onlar hr gednd yolda bir xörkdara rast gldilr.
Xörkdarın eyi palçıa batmıdı, o, tacirl kiini kömy çaırdı. Tacir getmdi, kii
is gedib eyin quyruundan yapııb dartanda eyin quyruu qopub kiinin lind
qaldı.
Xörkdar kiinin yaxasından yapııb zrrini iddia eldi.
Kii boyun qaçırdı. Bel olduqda xörkdar da onlara qoulub, ikayt üçün qazının
yanına yola düdü. Bir qdr yol getdikdn sonra gördülr ki, bir at qaçır, sahibi yüyürüb
onu tuta bilmir. Tacirdn borc alan kii yerdn bir da götürüb ata trf atdı. Da atın
gözün
dydi, atın bir gözü çıxdı. At yiysi d vvlki ikaytçilr qoulub qazının yanına
getmli oldu.
Bir qdr yol gedndn sonra bir kndd kecldilr.
Gec hamı yatandan sonra tacirdn borc alan kii dama çıxıb qaçmaq istynd qonu
hyt yıxılıb hamil qadının üstün düdü. Arvad qorxudan uaq saldı. ri oyanıb kiini
yaxaladı. vvlki ikaytçilr oyanıb, ev yiysin dedilr:
«Darıxma, shr gedrik qazının yanına, msl hll olunar».
Shr hamısı hr getdi. Qazının qapısına çatanda
qabaqca tacirdn borc alan kii içri girdi. Qazının baqa bir adamla qumar oynadıını
görüb, tez qayıtdı v brkdn dedi: «Bir az dayanın, qazı muldur, namaz qılır».
Qazı qumarbazı o biri otaa keçirib, ikaytçilri qbul
etdi, onlara qulaq asdı. Qazı gördü ki, hamı onun eybini örtn kiidn danıır v
ikaytlnir. Qazı kiiy trfdar çıxaraq tacir dedi: «Snin sözün dorudur, borclu da
dediklrini tsdiq elyir. Amma sn borculunun tindn yüz misqalı el ksmlisn ki, n

ir noxud artıq olsun, n bir noxud skik!» Tacir dedi: «Mn bunu bacara bilmrm Qazı
taciri yüz qızıl crim eldi.
Sonra qazı atının gözü çıxana dedi: «Sn d doru
deyirsn, atın qiymti yüz tümndir. Atı tn yarı
aqqalayaram, kor trfi kiiy verib ondan lli tümn
alarsan. Salamat trfini d snin üçün qalar». At sahibi razı olmadı. Qazı onu da yüz
qızıl crim eldi.
Növb uaq salan arvadın rin çatanda qazı dedi: «Sn grk arvadını versn bu kiiy,
aparsın saxlasın. Altı aydan sonra boynunda altı aylıq uaq
olanda sn qaytarar». Kii acıqlı halda dedi: «Qazı, bel d fitva verrlr Bu ki,
mümkün olan i deyil!» Qazı onu da yüz qızıl crim eldi.
Axırda qazı xörkdardan sorudu: «Kii, bs snin
ikaytin ndir» Qazının hökmlrini eidn xörkdar dedi: «Qazı, qurbanın olum! Heç
bir ikaytim yoxdur. Mn el bunlara tamaa etmy glmim. Mnim eyim el
vvldn quyruqsuz idi!»
TK SBR
Kndin mollası Qafar kii hr getmy hazırlaırdı
ki, arvadı tk sbir gtirdi. Arvad kiiy dedi:
- A kii, yaxısı budur getm. Sn yaxı bilirsn ki, tk
sbir biz dümür. Bu sfrdn xeyir görmzsn.
Molla dedi:
- Arvad, nhy gtirm, stqfr el! Onsuz da mn
getmliym.
Molla geyinib yola çıxdı. Az getmidi, çox getmidi,
qarısına qızmı bir dv çıxdı. Molla qorxub qaçmaa baladı. Dv d onun ardınca
qaçırdı. Artıq az qalmıdı ki, dv mollaya çatsın, birdn qarıda bir qaya göründü.
Qayanın altı oyuq idi. Molla özünü qayanın altına saldı. Dv qayaya çatıb dizlrini yer
dayadı v baını qayanın altına soxdu. Molla özünü qayanın dibin çkdi ki, dvnin azı
ona çatmasın, birdn n görs yaxıdır: yek bir ilan qıvrılıb, dilini bayıra çıxarıb, baını
da o yan-bu yana trpdir, el bil
ki yalvarır. Molla diqqtl baxıb ilanın baında yek bir qrb gördü. O, lindki aacla
qrbi salıb öldürdü. Bu anda ilan sürünrk, qayanın altından çıxıb dvni sancdı. Dv
öldü.
Molla qayanın altından çıxıb knd qayıtmaq istynd ilan insan kimi dil açıb dedi:
«Dayan!» lan qayanın altına girdi v azında bir qızıl qayıtdı. Qızılı mollaya uzadıb
dedi: «Etdiyin bu yaxılıın vzind hr gün gl, bir qızıl apar!»
Molla bir neç müddt hr gün glir ilanın yuvasının
azında dayanır v deyirdi: «Glmim!» lan da çıxıb ona bir qızıl verirdi.
Mollanın olu atasının hr gün ilandan bir qızıl
almasından xbr tutmudu. O, atasından bixbr bu qrara gldi ki, yqin ilanın
yuvasında xzin var, gedib ilanın yuvasını daıtsın, özünü d öldürsün, qızılları yııb
götürsün. O, qaya olan yer gldi. lanı axtarıb tapdı. Onu bell vurub öldürmk istdi.
lanın ancaq quyruu ksildi.
lan özünü olanın üstün atdı v onu çaldı. Olan öldü.
Molla qızıl üçün glnd olunun ölüsünü gördü.

Alaya-alaya onu götürüb, apardı, dfn etdi. Arvadı dedi:
- A kii, sn demdim ki, tk sbir biz dümür!
Olanın dfnindn üç gün keçdi. Molla yen ilanın
yuvasının azına glib çaırdı. lan yuvadan çıxıb mollaya dedi: «Mndn quyruq yarası,
sndn oul yarası – bunlar yaddan çıxmaz. Daha bir d buralara glm, yoxsa sni d
çalaram!»
AT DEMDM, EK DEMMDM!
Krblayı Mirzaanın molla tayfasını görmy gözü yox idi. Günlrin bir günü Krbalayı
Mirzaa qonusu Qara Qdir tapırır ki, ona yaxı bir at alsın.
Qara Qdir çox zarafatcıl bir adam idi, özü d yaxı
bilirdi ki, Krbalayının mollalardan zhlsi gedir. Buna gör d qsdn tanı bir molla il
Krbalayı Mirzaanın yanına glir. Krbalayı Mirzaa mollanı görüb, Qara Qdir deyir:
«A kii, yek adamsan! Mn sn at demidim, ek
demmidim!»
AYND DÜR NBY NOVRUZ
Bir xaxam (yhudilrin ruhanisi demkdir) özünü
yalandan müslman qlm verib, ahın sarayında qulluq edirdi. Çox çkmdi ki, ahın
yaxın adamı oldu, ba vzir vzifsin keçdi. ah vzirsiz bayram keçirmzdi.
Bir df novruz bayramı nb günün dümüdü.
Vzirdn baqa hamı: xan v yanları mclisd hazır idi. ah qulluqçuları göndrir ki,
vziri çaırsınlar. Qulluqçular glib onun sözünü vzir yetirirlr.
Yhudilr kimi vzir d nb günü ibadt elyirdi.
Vzir qulluqçuya iki qızıl verib deyir: «Get padaha de ki, vzir xstdir, gl bilmir!»
Novruz bayramını ah vzirsiz keçirir.
O biri il d bayram günü vzir ahın mclisin gecikir.
ah qulluqçunu vzirin dalınca göndrir. Qulluqçu glib vzir deyir: «ah sni çaırır,
yen iki qızıl ver, gedim deyim naxodur, gl bilmir».
Vzir deyir: «Gl gedk, hmi Novruz bayramı
nby dümz ki!»
Odur ki, deyiblr: «Aynd dür nby Novruz!»
NSY, GRMZ KSY
Krbalayı Dadaın çrihrd dörd qapıdan ibart
llaf dükanı var idi. A un, kpkli un alveri edrdi. Bir gün onun qonusu molla Mütaq
glib xahi eldi ki, ona iki kis nisy un versin.
Krbalayı Dada çoxbilmi adam idi. Yaxı bilirdi ki,
molla tayfasının vermkl arası yoxdur. Nisy un buraxsa, sonra pulunu molladan ala
bilmyck. Ona gör d hiyl iltmy baladı: «Molla Mütaq, axı sn Qur'anı
badanbaa zbr bilirsn! Hr cüm axamı ölülrin ruhuna yasin sursini xtm
elyirsn. Sn öyrtmk istmirm, ancaq yadına salıram ki, yasin sursind bel bir ay
var: xalqa nisy mal buraxmayın, ciblrinizi ksrlr... ndi, molla Mütaq, sn özün de,
allahın hökmündn çıxa bilrmmi
lbtt, yox! Ona gör d mni baıla, nisy un buraxa bilmycym. Atalar demilr:
«Nisy, girmz kisy!»

Molla mütaq lal-dinmz, li tyindn uzun evin
qayıdır.
SEYD HMD
Seyid hmd mhll mscidinin azançısı idi. Bir gün
minary çıxıb azan vern zaman qonu hytd bir tz glin gördü. Uzaqdan-uzaa
glin bnd oldu. Minardn aaı enib, ona nec dil tapmaq bard fikirldi. hvalatı
mscidin mollasına danıdı. Molla is fırıldaqçının biri idi.
Seyid hmdin «qulaını ksmk» mqsdil ona dedi: «Heç fikir elm, o glini snin
üçün düzltmk
mnim boynuma. Xobxtlikdn ri d burada yoxdur, sfrddir. Sn bir ipk köynk al,
aparım verim ona v ondan snin üçün razılıq alım».
Azançı Seyid hmd gedib bir ipk köynk alıb mollaya verdi ki, glin üçün aparsın.
Amma molla göynyi glin üçün yox, öz evin apardı. Sonra glib köynyi glin nec
verdiyini azançıya danıdı v iin bu günlrd duzlcyini söyldi.
kinci gün azançı minary çıxıb hvsl azan vermy baladı. Arabir glin olan hyt
boylanırdı, amma glin heç ona trf baxmırdı. Azançı m'yus halda minardn enib,
gldi mollanın yanına: «Heç glin mn trf baxmadı. Bu nec idir»
Molla dedi: «Yqin glin sn trf baxmaa utanıb.
Mn bu gün onun yanına gedrm, tzdn tapıraram, sn trf baxar. Gl, sn onun
üçün bir xara tuman da göndr».
Seyid hmd xara tuman alıb mollaya verdi ki, glin
üçün aparsın.
Molla yen d vvlki kimi xaranı evin apardı.
Azançı üçüncü gün minary çıxıb azan vermy
baladı, fikri is el glind idi. Amma glin yen öz ii il mul olub azançıya trf
baxmadı.
Azançı bu df d ovqatı tlx, acıqlı minardn endi,
birba mollanın yanına glib dedi: «Lap tccüblü idir! Glin heç mn trf baxmır».
Molla bu df d Seyid hmddn glin xırda xrclik
etmk üçün üç manat alıb, qoydu cibin.
Seyid hmd minard azan vernd gördü ki, glin
hytd ink saır, amma yen ona trf baxmır. Seyid hmd darıxdı v azan ver-ver
glin bir nec söz eitdirmk istdi. Dedi: «Ay glin! Sn ipk köynk göndrmim!
Allahü-kbr!»
Glin azançının söz atdıını duyub, ona satamaq
mqsdil, inyi saa-saa oxudu:
Almıamsa, ldn olum,
Görmüms, gözdn olum!
Püü-püü, nnm, nnm,
Sni saan mnm, mnm!
Azançı: Xara tuman göndrmim!
Hyy-ll-flah!
Glin: Almıamsa ldn olum,
Görmüms, gözdn olum!
Püü-püü, nnm, nnm,

Sni saan mnm, mnm!
Azançı: Göy üçlük d göndrmim!
Hyy-ll-flah!
Glin: Almıamsa ldn olum,
Görmüms, gözdn olum!
Püü-püü, nnm, nnm,
Sni saan mnm, mnm!
Azançı: Sni mn görmk istrm,
Üz-üz durmaq istrm!
Qlqa-mtis-slah!
Glin:
rim gedib ziyart,
Sabah blk heç glmy!
Sn glmsn, mn alaram,
Püü-püü, nnm, nnm,
Sni saan mnm, mnm!
Azançı: Hytinizd it balanıb,
Mn d itdn çox qorxuram!
Lailahillllah!
Glin: Qorxma, iti mn balaram,
Qabaına t doraram.
Sn glmsn, mn alaram!
Püü-püü, nnm, nnm,
Sni saan mnm, mnm!
Azançı: Mnim niqtim lap ksilib,
Acından da lap ölürm,
Lailahillllah!
Glin: Yük altında a qoymuam,
Üstün lava qoymuam,
Yan bacanı bo qoymuam,
Sn glmsn, mn alaram,
Püü-püü, nnm, nnm,
Sni saan mnm, mnm!
Azançı Seyid hmd kefi kök minardn endi v glinin görüün getmy hazırladı.
Glin hvalatı rin söyldi. Seyid hmd n cür cza vermyi fikirldilr. Bacanın
qabaında olan ocaı yandırıb, üstün gülab spib, gldi glinin evin. Gec brk
qaranlıq idi. Seyid hmd çox çtinlikl özünü bacaya yetirdi. Baın bacaya soxub içri
keçmk istynd, pusquda durmu ev sahibi azançını içri itldi. Azançının llri sacın
üstün
düüb yandı v o, evin için yıxıldı. Glinin ri içri girdi. N yemisn, turulu a! Seyid
hmdi o ki var döyüb, ölümcül halda evindn qovdu.
AHSNMN QIZI PRXANIMIN HVALATI
ahsnmin gözünün aı-qarası bir qızı var idi. Adı
Prixanım idi. ahsnm bir df uzaq sfr getmli oldu.
Qızını hrin qazısına tapırıb getdi. Bir neç gün keçmidi ki, orgöz qazı bir könüldn

min könül Prixanıma vuruldu.
Prixanım qazının hrktini baa düüb qorxdu,
baına çar axtarmaa baladı. Gec xlvtc aaa düüb, çayın qıraında balanmı
qayıa mindi. Shr kimi qayıqla yol getdi. Bir menin içindn keçnd qayır bir aac
kökün iliib dayandı.
Prixanım heyvanların qorxusundan bir aaca çıxdı v
fikirlmy baladı.
Hmin gün qonu padahın olu mey glib ov
edirmi. ahzad at belind bir ceyrana rast glir. O,
menin qalın yerind ceyranı itirir v onu axtarmaa
balayır. Birdn Prixanımı aacda görür. Gözlrin inanmır.
Soruur: «Sn kimsn, haralısan, aaca niy çıxmısan»
Prixanım baına glnlri danıır. ahzad bir
könüldn min könül qıza vurulur. Onu atın trkin mindirib evin gtirir. Ata-anasına
bildirir ki, mn öz ovumu elmim, bu qızla evlncym.
Qırx gün, qırx gec toy olur, Prixanımı tapırırlar
ahzady.
Bu hvalatdan dörd il keçir. Onların iki uaı da olur.
Prixanım deyir: «Dörd ildir ata-anamı görmmim,
istyirm icaznizl onların yanına gedm».
Tdarük görürlr. Prixanımı ba vzir qoub yola
salırlar.
Ba vzirin Prixanımı görn gözü yox idi, öz qızını
ahzady vermk fikrind idi. Odur ki, yolda Prixanıma xyant etmk fikrin düür.
Prixanım vzirin fikrini baa düür. Gec yarıdan
keçmi uaqlarını götürüb mey qaçır. Vzir shr
Ayılanda Prixanımı görmür. Mey adam saldırır, lakin onu tapa bilmirlr. Axtarılar
ntic vermir. Vzir geri qayıdıb hvalatı padaha xbr verir. Padah olu il brabr
vziri götürüb ahsnm olan vilayt gedir.
Bu zaman Prixanım öz uaqları il menin knarına
çıxır. Bir qarıya rast glib, onun alaçıında dinclirlr.
Bir gün Prixanım qarının çoban oluna pul verib
hr göndrir, bir saz aldırır, iki d qoyun qarnı. Qarını baına keçirib özünü keçl qıza
oxadır. Paltarını çıxarıb
qarıya verir, özü is qarının paltarını geyir ki, onu
tanımasınlar. Uaqları qarıya tapırıb, qarının olu il hr gedir.
El hmin gün ahzad, atası v vzir Prixanımın atası evin glib çıxmıdılar.
ahsnm mclis qurub qızına yas saxlayırdı: Mclisd ahzad, atası v vzir yuxarı
bada ylmidilr. hrin qazısı da orada idi. camaat irin söhbt edirdi. El bu dmd
qarının olu il Prixanım özlrini içri salırlar.
Mclisd çox danııq gedirdi ki, görsn qızın baına n gldi. Qarının olu ayaa qalxıb
dedi: «ah sa olsun, mnim bu keçl bacım Prixanımın haqqında bir hvalat bilir, icaz
verin danısın». caz verirlr. Çoban deyir: «ah, qurbanın olum, xahi edirm ki, keçl
bacım Prixanımın hvalatını danııb qurtarana
qdr mclisd olanların heç biri bayıra çıxmasın, qapılar balansın».
Keçl qız lind saz irli yeriyib danımaa baladı:

«Mn bu mclisd sazsız danıacaam. Bu hrin padahı ahsnm neç il bundan
vvl uzaq sfr getmli olur. Gözünün aı-qarası tkc qızı Prixanımı hrin qazısına
tapırır. Qazı namrdlikl qıza xyant etmk istyir. Qız hvalatı baa düür, gec yarısı
hyt düüb, canını qurtarmaq üçün qayıa minib çayla üzüaaı üzür. Shr yaxın
qayıq aac kökün iliir. Qız heyvanların qorxusundan qayıqdan düüb aaca çıxır.
Aacda fikirlib çar axtaranda
cavan bir ovçu glib ona kömklik göstrir v evin aparır.
Sonra onunla evlnir. Qız orada dörd il yaayandan sonra, iki uaı il öz vilaytin
glmk istyir. Hmin
mmlktin padahı glini Prixanımı öz vzirin qoub yola salır.
Namrd vzir yolda qıza xyant etmk istyir. Qız gec ikn qaçır, canını vzirin lind
qurtarır. Prixanım medn çıxıb xeyli yol gedir, bir qarıya rast glir. Qarının oluna
qoulub bu mclis glir».
Prixanım bu sözlri deyib baından qoyun drisini
çıxarır, qaçıb atasını qucaqlayır. Qazını, vziri tutub
czalandırırlar.