Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6<br />
EKONOMI<br />
Hakk› Murat SÖBÜTAY<br />
10 Nisan 2014 Perflembe<br />
Çaya don darbesi<br />
R‹ZE- MUH‹TT‹N SANDIKÇI - Do¤u<br />
Karadeniz'de mart ay›n›n son günlerinde etkili<br />
olar kar ya¤›fl› ve dondan çay bahçelerinin de<br />
olumsuz etkilendi¤i bildirildi.<br />
Artvin, Rize Trabzon, Giresun ve Ordu illerinde<br />
yaklafl›k 850 bin dekar alanda 204 bin üretici<br />
çay tar›m› ile u¤rafl›yor. Son y›llarda yafl çay<br />
üretimi y›lda 1 milyon ile 1 milyon 200 bin ton<br />
aras›nda de¤ifliyor. Bundan da 200-220 bin ton<br />
civar›nda kuru çay elde ediliyor. Bölgede 29-30<br />
Mart tarihlerinde özellikle Rize ve Trabzon'da<br />
etkili olan kar ya¤›fl› ve don nedeniyle çay bahçeleri<br />
de etkilendi.<br />
Rize Ticaret Borsas› Baflkan› Mehmet Erdo-<br />
¤an, AA muhabirine yapt›¤› aç›klamada, son kar<br />
ya¤›fl› ve oluflan so¤ukla çay tarlalar›nda yeni filizlenen<br />
çay tepe noktalar›nda yanma meydana<br />
geldi¤ini belirtti.<br />
Kar ya¤›fl› nedeniyle yafl çay›n büyük oranda<br />
zarar gördü¤ünü ifade eden Erdo¤an, "Yafl çayda<br />
birinci sürgünde yüzde 25-30 civar›nda bir<br />
ürün kayb› bekliyoruz. Bu, kalitede de azalmay›<br />
ASO 1. OSB Baflkan› Kaya:<br />
‘Büyümeye ihtiyaç var’<br />
ANKARA - Ankara Sanayi<br />
Odas› (ASO) 1. Organize Sanayi<br />
Bölgesi (OSB) Baflkan› Ahmet<br />
Kaya, Türkiye'nin büyümesinin<br />
sanayi ve ihracat ile olaca¤›n›<br />
belirterek, "Fakat yüksek faizli bir<br />
ortamda, olmas› gereken<br />
de¤erinin alt›nda bir döviz kuru<br />
ile ihracat yapmak ve büyümek<br />
mümkün de¤ildir"<br />
de¤erlendirmesinde bulundu.<br />
Kaya, yapt›¤› yaz›l› aç›klamada,<br />
geçen y›l›n Aral›k ay›ndan<br />
sonra ortaya ç›kan siyasi ve<br />
ekonomik belirsizli¤in, kurlar›n<br />
h›zla yükselmesine ve enflasyonun<br />
artmas›na neden oldu¤unu<br />
kaydetti.<br />
Yerel seçimler öncesinde<br />
piyasalarda panik havas›<br />
olufltu¤unu ifade eden Kaya,<br />
"Merkez Bankas›'n›n ocak ay›n›n<br />
sonunda dövizin art›fl›n› durdurmak<br />
amac›yla panik havas› ile<br />
faizleri artt›rmas›, üretim maliyetlerimize<br />
olumsuz yans›m›fl, faiz<br />
art›fl›n›n sonucunda bankalar ile<br />
sanayiciler aras›nda kredi problemleri<br />
ortaya ç›km›flt›r.<br />
Türkiye'nin büyümeye ihtiyac›<br />
vard›r. Bu büyüme sanayi ve ihracat<br />
ile olacakt›r. Fakat yüksek faizli<br />
bir ortamda, olmas› gereken<br />
beraberinde getirecek. Bunun her türlü de¤erlendirmesi<br />
yap›lmal›d›r. G›da, Tar›m ve Hayvanc›l›k<br />
Bakanl›¤›n›n gerek f›nd›kta, gerekse<br />
kay›s›da yapt›¤› incelemeleri çayda da yapmas›<br />
gerekir. Biz bu konuda giriflimlerimizi yapt›k.<br />
Bu y›l Rize çay›na gerekli hassasiyetin gösterilmesini<br />
bekliyoruz" dedi.<br />
Erdo¤an, geçen y›l yafl çay rekoltesinin bir<br />
milyon 172 bin ton oldu¤unu hat›rlatarak, "Bu<br />
y›l bu rakama ulaflmam›z çok zor görünüyor.<br />
So¤ukla yafl çay yapraklar›nda yaflanan yanmaya<br />
ba¤l› olarak may›s ay›nda 50 bin tonluk bir<br />
ürün kayb› bekliyoruz. ‹kinci ve üçüncü sürgünde<br />
yaflanacak iklim flartlar› kayb›n artmas›na veya<br />
biraz azalmas›na neden olabilir ama ilk etapta<br />
üreticinin çok ciddi kayb› var. Üreticinin yan›<br />
s›ra sanayici de bundan büyük yara alacakt›r.<br />
Bunun önüne geçilmesi için yetkililer bir an önce<br />
tedbir almal›d›r" diye konufltu.<br />
Rekolte kayb›n›n ürünün fiyat›n›, üreticinin<br />
gelir düzeyini etkileyece¤ini kaydeden Erdo¤an,<br />
"Do¤u Karadeniz'de birçok aile çay›n getirisini<br />
de¤erinin alt›nda bir döviz kuru<br />
ile ihracat yapmak ve büyümek<br />
mümkün de¤ildir" ifadesini kulland›.<br />
Döviz kurunun uluslararas›<br />
rekabette handikaplar oluflturmamas›<br />
için gerçekçi seviyede tutulmas›<br />
gerekti¤ine iflaret eden<br />
Kaya, kurun gerçek seviyede<br />
olmas›n›n cari ifllem a盤›<br />
üzerinde de olumlu etki<br />
yapaca¤›n› belirtti.<br />
Bu anlamda Merkez<br />
Bankas›n›n "derhal" faizleri<br />
düflürme karar› almas› gerekti¤ini<br />
savunan Kaya, bu sayede<br />
sanayicinin kredi<br />
kullanabilece¤ini ve ihracat<br />
anlam›nda gerçekçi bir kur<br />
seviyesi ile rekabetçili¤ini devam<br />
ettirebilece¤ini bildirdi.<br />
Kaya, aç›klamas›nda, "Türk<br />
sanayicisini ve ihracatç›s›n›n<br />
uluslararas› ticarette sa¤l›kl› rekabet<br />
edebilmesi için politika<br />
yap›c›lar›n, piyasada oluflan döviz<br />
kuru fiyatlar›n› ve kredi faizlerini<br />
yak›ndan takip etmeleri, faiz<br />
oranlar›n›n uluslararas›<br />
piyasalar›n üzerinde olmamas›na<br />
ve TL'nin afl›r› de¤erlenmesine<br />
izin vermemeleri gerekmektedir"<br />
görüflüne yer verdi. (AA)<br />
Do¤u<br />
Karadeniz'de<br />
Mart ay›n›n son<br />
günlerinde<br />
etkile olan kar<br />
ve so¤uk hava<br />
nedeniyle 204<br />
binin üzerinde<br />
üreticiyi<br />
ilgilendiren yafl<br />
çayda rekolte<br />
kayb›n›n 50 bin<br />
ton civar›nda<br />
olaca¤› tahmin<br />
ediliyor.<br />
bekliyor. Borçlar›n› buna göre planl›yor. Yafl<br />
çay tarlalar›nda çal›flarak geçimlerini sa¤layan,<br />
'yar›l›kç›' diye adland›r›lan aileler var. Bu nedenle<br />
üreticilerin ma¤duriyetlerinin önlenmesi<br />
için çözüm üretilmeli" ifadelerini kulland›.<br />
"Ma¤duriyetinin giderilmesini bekliyoruz"<br />
Çay Üreticileri Dayan›flma Derne¤i (ÇAYÜ-<br />
DAD) Baflkan› Mustafa Mavi de kar ve so¤uk<br />
havan›n çay bitkisini etkiledi¤ini vurgulayarak,<br />
flunlar› kaydetti:<br />
"Kar ya¤›fl› özellikle tepe üstleri ve rüzgar<br />
alan bölümlerde daha fazla zarara neden oldu.<br />
Üreticinin may›s ay› ürününü etkileyecek, kalitesini<br />
düflürecek. Yanma dolay›s›yla yafl çay<br />
parça parça gelecektir. Çok fazla olmasa da üreticinin<br />
ma¤duriyeti vard›r. Devletimizin bunu<br />
dikkate almas›n› bekliyoruz. Üreticinin k›smen<br />
ma¤duriyetinin giderilmesini bekliyoruz."<br />
Mavi, sahil kesimlerinde hava flartlar› dikkate<br />
al›nd›¤›nda üretimin nisan ay›n›n sonunda<br />
bafllayabilece¤ini sözlerine ekledi. (AA)<br />
LPG sektörü büyüklü¤ü<br />
7,5 M‹LYAR DOLAR<br />
ANKARA - Enerji ve<br />
Tabii Kaynaklar Bakan› Taner<br />
Y›ld›z, s›v›laflt›r›lm›fl<br />
petrol gaz› (LPG) sektörünün<br />
7,5 milyar dolarl›k büyüklü¤e<br />
sahip oldu¤unu ve<br />
sektörün 2,5 milyar dolarl›k<br />
bir vergi verdi¤ini belirtti.<br />
Y›ld›z, Türkiye Odalar<br />
ve Borsalar Birli¤i (TOBB)<br />
S›v›laflt›r›lm›fl Petrol Gaz›<br />
(LPG) Meclisi Baflkan› Ya-<br />
¤›z Eyübo¤lu ve meclis üyelerini kabul etti.<br />
Toplant›da karfl›l›kl› olarak sektörün sorunlar›n› ele al›p, ilerleme ve<br />
geliflme yönündeki konular› de¤erlendireceklerini dile getiren Y›ld›z,<br />
Türkiye'de 3,8 milyon tonluk bir LPG pazar› oldu¤unu, bunun 2,7 milyon<br />
tonluk k›sm›n› otogaz tüketiminin oluflturdu¤unu söyledi.<br />
Sektörün do¤rudan 150 bin, dolayl› olarak 450 bin kifliyi istihdam etti¤ini<br />
dile getiren Y›ld›z, Türkiye'de yaklafl›k 11 bin tüp bayisi bulundu-<br />
¤unu, bunlar›n do¤al gaz da¤›t›m›n›n bulunmad›¤›n›, 7,5 milyon konuta<br />
hizmet verildi¤ini anlatt›. Y›ld›z, bunun da 1,1 milyon tonluk bir portföye<br />
karfl›l›k geldi¤ini ifade etti.<br />
Sektörün 7,5 milyar dolarl›k büyüklü¤e sahip oldu¤una dikkati çeken<br />
Y›ld›z, sektörün 2,5 milyar dolarl›k bir vergi verdi¤ini kaydetti. Bakan<br />
Y›ld›z, Türkiye'de 75 lisansl› da¤›t›m flirketinin faaliyet gösterdi¤ini, 10<br />
binin üzerinde istasyonun, 4 milyon LPG'li araca hizmet verdi¤ini söyledi.<br />
Ya¤›z Eyübo¤lu ise Bakan Y›ld›z'›n sektörün sorunlar›n› yak›ndan<br />
takip etti¤ini belirtti.<br />
LPG'nin kullan›m alanlar›n›n geniflletilmesi ve Türkiye'nin enerji politikalar›nda<br />
daha fazla yer almas› için birtak›m hedefleri ve önerileri oldu¤unu<br />
dile getiren Eyübo¤lu, dünyada LPG pazar›n›n 269 milyon ton<br />
büyüklü¤ünde oldu¤unu ve yüzde 47'sinin evsel tüketimden olufltu¤unu,<br />
otogaz›n da giderek artt›¤›n› anlatt›.<br />
Çevresel duyarl›l›klar dolay›s›yla LPG'nin en fazla tercih edilen<br />
enerji alternatifleri aras›nda yer ald›¤›na de¤inen Eyübo¤lu, LPG pazar›-<br />
n›n bütünüyle Türkiye'nin enerjideki arz güvenli¤ini sa¤lamas› aç›s›ndan<br />
önemli bir yak›t oldu¤unu vurgulad›.<br />
Eyübo¤lu, yap›lacak mevzuat de¤iflikli¤iyle alternatif kullan›m alanlar›n›n<br />
tan›mlanmas›yla LPG'nin öneminin enerji politikalar› içerisinde<br />
daha da artaca¤›n› ümit ettiklerini söyledi.<br />
CEYHAN'DAK‹ IRAK PETROLÜ<br />
Bakan Y›ld›z, Irak'tan Türkiye'ye nakledilen petrole iliflkin sorular<br />
üzerine, Ceyhan'da Kuzey Irak'tan gelen 1 milyon 350 bin varil civar›nda<br />
petrol bulundu¤unu, bu miktarda bir de¤ifliklik olmad›¤›n› söyledi.<br />
Irak taraf›ndaki teknik ar›zalar ve patlamalar yüzünden sevk›yatta<br />
sorunlar yafland›¤›n› dile getiren Y›ld›z, daha sonra bir de¤ifliklik olmazsa<br />
Irak Petrol Bakan› Abdulkerim Luaibi'nin bir toplant› için Türkiye'ye<br />
gelece¤ini ifade etti. Bakan Y›ld›z, çarflamba günü kendisiyle yapacaklar›<br />
toplant›da bu konular› enine boyuna de¤erlendireceklerini<br />
kaydetti. (AA)<br />
‹kinci ‹slam ‹ktisad›<br />
Atölyesi sona erdi<br />
‹STANBUL - ‹kinci ‹slam ‹ktisad› Atölyesi'nde haz›rlanan<br />
ortak bildiride, "‹slami de¤er ve kurallara göre<br />
kurulan bir iktisadi düzen içinde kaynak paylafl›m›, gelir<br />
da¤›l›m›, sosyal adalet ve kiflili¤in korunmas› için daha<br />
fazla f›rsat bulunmaktad›r. Toplumun genel refah›n› art›rmak<br />
ve dünya bar›fl›n› tesis etmek için ‹slam iktisad›n›n<br />
temel prensiplerinden daha fazla faydalan›lmal›d›r" denildi.<br />
‹kinci ‹slam ‹ktisad› Atölyesi, ‹stanbul fiehir Üniversitesi'nin<br />
ev sahipli¤inde gerçeklefltirildi. ‹LKE ‹lim Kültür<br />
E¤itim Derne¤i, ‹lmi Etüdler Derne¤i (‹LEM) ve Türkiye<br />
‹ktisadi Giriflim ve ‹fl Ahlak› Derne¤i (‹G‹AD) taraf›ndan<br />
düzenlenen çal›fltayda ‹slam ‹ktisad›n›n temel meseleleri<br />
tart›fl›ld›. Çal›fltayda daha adil,paylafl›mc› bir dünya için<br />
piyasan›n teorik ve uygulamal› olarak ‹slam iktisad›n›n<br />
perspektifinden incelenmesi gerekti¤i vurgulanarak, ‹slam<br />
‹ktisad› ile piyasa konusu tüm yönleriyle ele al›nd›.<br />
Dünyan›n de¤iflik yerlerinden gelen uzmanlar, iki gün<br />
süresince atölyede yap›lan tart›flmalara katk› sa¤lad›. Çal›fltay›<br />
düzenleyen dernekler taraf›ndan haz›rlanan ortak<br />
bildiride, içinde yaflan›lan ça¤a hakim olan kapitalist ekonominin<br />
‹slam dünyas›nda ortaya ç›kard›¤› kurum ve kurulufllar›n<br />
sürekli bir biçimde Müslümanlar'›n gündemini<br />
meflgul etti¤i dile getirilerek, flu ifadelere yer verildi:<br />
"Buna alternatif sistem aray›fllar› söz konusu oldu¤unda<br />
do¤al olarak ‹slam iktisad› do¤mufltur. Bunun temelinde<br />
dini hassasiyetlerin oldu¤unu söylemek mümkündür.<br />
Buna ilave olarak gerek Bat›'da gerekse ‹slam dünyas›nda<br />
‹slam iktisad›na ciddi bir akademik ilginin oldu¤u da görülmektedir.<br />
Bu iki etken son y›llarda yaflanan ekonomik<br />
krizlerin de yol açt›¤› piyasa gereklilikleri ile birleflince<br />
‹slam iktisad› önemli bir konu haline gelmifltir. ‹slam iktisad›,<br />
günümüzde hakim iktisadi sistemle mukayese edildi¤inde<br />
kendine ait ay›r›c› vas›flara sahip bir sistemdir.<br />
Bu sistemin temel referans çerçevesini dinin ana kaynaklar›<br />
ve Müslüman toplumlar›n ‹slam'›n ilk döneminden<br />
itibaren ortaya koyduklar› tecrübe belirlemektedir. Özellikle<br />
‹slam'›n ilk dönemlerinde Müslümanlar'›n baflka kültür<br />
ve medeniyetlerin sahip oldu¤u bilgi ve tecrübe karfl›-<br />
s›nda ortaya koyduklar› tav›r günümüze de ›fl›k tutacak<br />
niteliktedir. Ekonomik ihtiyaçlar ve piyasa flartlar› sürekli<br />
de¤iflti¤i için ‹slam'a göre flekillenen bir piyasa nihai bir<br />
nokta de¤il, devam edecek olan bir süreçtir. Dolay›s›yla<br />
‹slami de¤erlere dayal› gelifltirilen tek bir piyasa modelinden<br />
ziyade farkl› modellerden bahsedilebilir."<br />
Ortak bildiride, ‹slam iktisad›nda serbestli¤in esas oldu¤unun<br />
göz önünde bulundurulmas› gerekti¤i vurgulanarak,<br />
flunlar kaydedildi: "Ancak serbestlik alan›, Kur'an<br />
ve sünnet gibi dinin temel kaynaklar› ile bunlardan elde<br />
edilen prensiplere ayk›r› olmamal›, özellikle hile, aldatma,<br />
belirsizlik, faiz, kumar gibi olumsuzluklar›n piyasada<br />
hakim olmamas› esas al›nmal›d›r. Bu çerçevede piyasan›n<br />
‹slami kural ve kaidelere göre düzenlenmesinin önünde<br />
herhangi bir engel bulunmamakta, teorik ve tarihsel uygulamalar<br />
bu konuda ciddi bir zemin sa¤lamaktad›r. Bunun<br />
yan›nda, son zamanlarda iktisadi alanda düzenleme<br />
fikrinin öne ç›kmas› bu konuda mevcut iktisadi düzen<br />
içinde de ciddi bir aray›fl›n oldu¤unu gösteriyor."<br />
Piyasan›n de¤erler ve kamu yarar› çerçevesinde düzenlenebilmesi<br />
için gerekli çal›flmalar›n yap›lmas› gerekti¤ine<br />
vurgu yap›lan bildiride, flöyle denildi:<br />
"‹slami de¤erlere göre flekillenen bir piyasan›n mevcudiyeti<br />
ile kalk›nma aras›nda da yak›n bir iliflki bulunmaktad›r.<br />
Zira ‹slam iktisad› geleneksel iktisatta genellikle<br />
çat›flan bir flekilde kavramsallaflt›r›lan kamu yarar›n› ve<br />
bireysel fayday› bir arada ele alabilmek için gerekli zemini<br />
sa¤lamaktad›r. ‹slami de¤er ve kurallara göre kurulan<br />
bir iktisadi düzen içinde kaynak paylafl›m›, gelir da¤›l›m›,<br />
sosyal adalet ve kiflili¤in korunmas› için daha fazla f›rsat<br />
bulunmaktad›r. Toplumun genel refah›n› art›rmak ve dünya<br />
bar›fl›n› tesis etmek için ‹slam iktisad›n›n temel prensiplerinden<br />
daha fazla faydalan›lmal›d›r.<br />
‹slam iktisad›n›n pratik uygulamalar›nda müstakil bir<br />
sistem olarak kendi kurum ve kavramlar›n› üretebilecek<br />
bir potansiyele sahip oldu¤u unutulmamal›d›r. Bu çerçevede<br />
özellikle ‹slami finans alan›nda geleneksel iktisadi<br />
sisteme eklemlenme aray›fllar›n›n sonland›r›lmas› gerekmektedir.<br />
‹slam iktisad›n›n teorik ve tarihsel birikiminden<br />
faydalanarak özgün ve farkl› uygulama ve sistemlerin<br />
üretilmesine yönelik çal›flmalar yap›lmal›d›r. Günümüzde<br />
serbest piyasa ekonomisi olarak ifade edilen sistemde sermayeye<br />
serbestlik verilirken eme¤e ayn› serbestlik verilmemektedir.<br />
Bu da faydalar›n ve zararlar›n eflit bir biçimde<br />
paylafl›lamamas›na neden olmaktad›r. Genellikle faydalar<br />
bireysel bir biçimde elde edilirken sistemin oluflturdu¤u<br />
zararlar toplumsal bir flekilde paylafl›lmaktad›r. Dolay›s›yla<br />
bu sorunu aflmak üzere daha kat›l›mc› ve paylafl›mc›<br />
bir sistem olan ‹slam iktisad›n›n mevcut sisteme<br />
kapsaml› bir alternatif sundu¤u göz önünde bulundurulmal›d›r."<br />
‹slam'›n hak, adalet, denge, ahlak gibi de¤erlerinin sürekli<br />
gündeme getirilmekle birlikte bunlar›n nas›l uygulanaca¤›n›n<br />
önemli bir sorun olarak mevcudiyetini korudu-<br />
¤u belirtilen bildiride, "‹slami kural ve de¤erlerin ekonomik<br />
sistemde nas›l uygulanaca¤› teorik ve tarihsel tecrübe<br />
göz önünde bulundurularak daha somut hale getirilmeli<br />
ve bununla ilgili araflt›rmalar desteklenmelidir. Üniversiteler,<br />
araflt›rma merkezleri, kamu kurumlar› ve sivil toplum<br />
kurulufllar›n›n konuya daha yak›n ilgi göstermesi gerekiyor"<br />
ifadesi kullan›ld›. (AA)
Change language