KUMARBAZDostoievski Kumarbaz Çeviren: Nesrin ALTINOVA 2 ...

KUMARBAZDostoievski 

Kumarbaz 

Äeviren: Nesrin ALTINOVA 

2. Basım 

BEYAZIT DEVLE T KÇTÇPHANESİ 

Tasnif No. 

Demirbaş No. 

891.733 327855 

Remzi Kitabevi 

Ankara Caddesi, 93 — istanbulMICHEL BUTOR'UN ÜNSÜZÇ 

2. Basım: Temmuz 1993 

ISBN975-14-0399-5 KTB 93.34.Y.0030.0600 

Remzi Kitabevi A.Ş. 

Selvili Mescit S.3 Cağaloğlu-Istanbul, 1993 

Tel. 522 0583 - 522 7248 

Evrim Matbaacılık Ltd. Şti. 


Dostoievski Batı'ya ilk kez 1862 yılının haziran başlarında gitti. Planladığı ilk uğrağı Paris'tir 

ama, o gânlerde Alman kaplıcalarından Baden-Baden, Hombourg ye Ems gibi, Avrupanın 

kumar başkentlerinden biri olan Wiesbadenden geäerken, trenden iner, Rus gazetelerinde 

okuduğu ve kahramanının daha sonra acı acı yakınacağı, betimlemelere aldanarak rulette 

şansını denemeye gider. ' 

Kahramanı şãyle der ya: 

åBâtân dânya gazetelerinin, ãzellikle de bizim Rus gazetelerinin, ve hemen hemen her yılın 

ilkbahar başlarında makale yazarlarımızın gânlâk yazılarında daima iki konuyu ele 

almalarındaki o kãle ruhluluğa dayanamıyorum: Ünce Rhin' in kaplıca kentlerindeki oyun 

salonlarının gãrkem ve lâksâ, ikinci olarak da, sãzâmona masaların âzerine yığılan altın 

kâmeleri. Oysa onlara bunun iäin para da ãdenmiyor: Onlar sadece äıkar gâtmeyen bir 

dostluk kanıtı veriyorlar. Bu berbat salonlar her târlâ ihtişamdan yoksundurlar ve altın 

oralarda masaların âzerine yığılmadığı gibi. ucundan kıyısından ya gãrânâr, ya gãrânmez.ç 

Bir sâre geäince, sara nãbetleri gitgide sıklaşan Dostoievski hekimin ãğâtleri âzerine yeniden 

Avrupa gezisine äıkmaya karar verir. Verem olan karısı ãlmek âzeredir, yazar da Paris' te 

dostu Pauline Souslova'nın yanına gitmek zorundadır. Yolculuk hep ertelendiğinden Pauline 

sabırsızlanır ve bir İspanyol ãğrenciye éşık olur. Fena halde ãfkelenen Dostoievski yola 

koyulur ama, VViesbaden'den geäerken, yeniden gidip rulette şansını denemekten kendini 

alamaz. 

Parise geldiğinde onu mutlu bir sârpriz bekler: İspanyol ãğrenci, Paulineden ayrılmıştır. 

Bãylece, kazanma başarısını gãsterdiği bâtân parayı äok doğaldır ki yitirdiği Wiesbaden ve 

Baden-Baden'den geäerek, birlikte İtalya'ya gidebileceklerdir. 

6 " KUMARBAZ 

işte o zaman kumar konusunda bir roman yazmayı dâşânâr. 18 Eylâl 1863'de Roma'dan 

arkadaşı Strakhov'a şunları yazar: 

åŞimdilik elimde hazır hiäbir şey yok ama, (bana gãre) oldukäa mutlu bir ãykâ planı 

tasarladım. Bâyâk bãlâmânâ kéğıt paräalarının âzerine not ettim. Hatta yazmaya bile 

başladım. Ama, ãnce burası äok sıcak: İkincisi de, Romada ancak sekiz gân kalabileceğim; 

insan Roma gibi bir kentte bir hafta geäirecekse, roman yazmayı dâşânebilir mi Bâtân bu 

gidiş gelişler beni son derece yoruyor. Konu şu: Bir tip, gurbetteki Rus. Biliyorsunuz, geäen 

yaz, bizim gazetede yabancı âlkelerde yaşayan Ruslardan sık sık sãz edildi. Romana bâtân 

bunlar da alınacak. Yurt iäi yaşamımızın bugânkâ halinin olabildiğince oraya yansıdığını 

gãrmeleri gerek. Apaäık karakterli bir adamı äiziyorum, pek äok konuda yetenekli ama, her

şeyde yarım kalmış bir adam bu. BÇtÇn inancını yitirmiş, aynı zamanda da, imansız, inanÉsız 

olmaya cesaret edemiyor. Yetkiye karşı hem isyan ediyor, hem de onun karşısında korkuyor. 

Rusyada kendisi iÉin yapacak hiÉbir şey bulunmadığını dÇşÇnerek avunuyor, bu yÇzden de 

yabancı Çlkelerde yaşayan Rusları vatanlarına geri Éağırmak isteyen herkesi acımasızca 

mahkÖm ediyor. Ama, sana hepsini burada anlatamam. 

ÜAsıl kahraman Éok canlı, onu karşımda gárÇr gibiyim. àykÇm bittiği zaman okunmaya 

değecektir. Temel nokta şu ki, bÇtÇn yaşamsal ázsuyunu, taşkınlığını, bÇtÇn cÇretini rulet 

soğurmuş. Bu bir kumarbaz ama, Pouchkine'in Cimri Şávalyesi alelade bir cimri olmadığı 

gibi, bu da sıradan bir kumarbaz değil. Kendimi Pouchkine'le karşılaştırmak istediğimi sanma 

sakın, bu karşılaştırmayı sadece olayı daha iyi aydınlatmak iÉin yaptım. Kahraman kendine 

gáre bir ozan ama, bayalığını derinlemesine hissettiği bu şiirden utanıyor. Bununla birlikte, 

bir şeyleri tehlikeye atma gereksinimi onu kendi gázÇnde yÇkseltiyor. àykÇ sadece rulet 

oynadığı ÇÉ yılı işleyecek. 

ÜàlÇler Evi, daha ánce hiÉ kimsenin gázÇyle gárÇp de anlatmadığı forsaların bir resmi gibi 

halkın dikkatini Éek-tiyse. bu áykÇ de hiÉ kuşkusuz ruletin gázle gárÇldÇkten sonra, ayrıntılı 

anlatılması olarak dikkati Éekecektir. Bu tÇr áykÇlerin bizde her zaman iyi karşılandığını 

saymazsak, şu da 

MICHEL BUTOR'UN àNSàZä 

var ki, kumar sahneleri bir yabancı Çlkenin kaplıca kentinde geÉiyor ve yabancı bir Çlkede 

yaşayan bir Rus sáz konusu ediliyor. Bu ayrıntının, evet doğrudur, ikinci derecede ama, 

gerÉek bir ánemi vardır. 

ÜKısacası, işte ilginÉ şeyler. Duygu ve akılla, fazla 'uzatmadan, bunları Éizmeyi başaracağımı 

umabilirim. 

ÜOla ki romanım Éok iyi olur. Benim álÇler Evi gerÉekten ilginÉti. 

ÜKÇrek mahkÖmluğu etÇvÇ tÇrÇnden bir Éeşit cehennemin tarifi bu. BÇtÇn bunlara Éarpıcı bir 

biÉim vermeye Éalışacağım.ã 

Dostoievski bunu ancak yıllar sonra, dış Çlkelere bir hayli gidip geldikten, Almanya'daki 

kumar masalarında bir hayli zaman geÉirdikten, karısının ve erkek kardeşinin álÇmÇnden 

sonra gerÉekleştirebildi. Alacaklıları sıkıştırınca, yayımcısı Stel-lowski'yle tÇm yapıtlarının 

yayınlanması iÉin anlaşma imzalayarak, henÇz basılmamış bir romanı l kasım 1866'dan ánce 

vermek Çzere anlaştı tersi bir durumda bu basım Çzerindeki bÇtÇn haklarım yitirecekti ve 

aldığı paraların da hepsini geri ádeyecekti. Oysa, SuÉ ve Ceza iÉin başka bir yayımcıdan 

avans aldığı iÉin, her iki kitabı da en kısa sÇrede tamamlamak zorunda kalıyordu. 

İşte o zaman 17 Haziran 1866'da Bn. Corvine-Kroukovskaia' ya şunları yazar: 

Üçok garip ve şimdiye kadar hiÉ gárÇlmemiş bir şey yapacağım. Tam dárt ayda, birini sabah, 

ábÇrÇnÇ akşam yazacağım iki ayrı roman iÉin otuz baskı provası yazacağım; ancak báylelikle 

zamanında bitirmiş olabileceğim... Eminim ki geÉmiş ve şimdiki yazarlarımızdan hiÉbiri 

benim sÇrekli iÉinde yaşadığım koşullarda yazmamıştır; bunun sadece 'dÇşÇncesi bile 

Tourgueniev'i áldÇrÇrdÇ. Ama, iÉinizde doğan, sizi coşkuyla, heyecanla dolduran dÇşÇnceyi 

baştan savma yapıp berbat etmek bilseniz ne kadar ÇzÇcÇdÇr... Onun gÇzel olduğunu 

biliyorsunuz... ve onu bile bile berbat etmek zorundasınız.ã 

Dostoievski, bu akıl almaz Éılgınca işin altından kalkabilmek iÉin, arkadaşlarının áğÇtleri 

Çzerine, bir stenograf tutmaya karar verir: Anna Grigorievna Snitkine. Kumarbaz'ın kesin 

metnini ona 4-29 Ekim 1866'da yazdırır. Yayıncı Stel- 

8 

KUMARBAZ 

lowski yolculuğa Éıktığından, yazı polis komiserine teslim edilir, o da bu veriliş tarihini 

belgelerle doğrular. 

8 kasımda Dostoievski, Anna Snitkine'e evlenme teklifinde bulunur, 15 Şubat 1867'de 

evlenirler.

Demek ki, Dostoievski ãykâsânâ en sonunda yazmaya koyulduğunda, son kozunu 

oynuyordu. Eğer bu metni yazma bahsini kazanamazsa, her şeyi yitiriyordu. Onun iäin ele 

aldığı tema yazma koşullarıyla äok iyi uyum sağlıyordu. Bãylesine bir konuyu ele almayı 

uzun yıllardan beri tasarlıyordu, bunu da salt biraz para kazanma umuduyla değil de asıl para 

yitirmeye son vermek umuduyla yapıyordu: äânkâ bu kitap bir beladan kurtulma yoluydu. 

Geräi bu åtecimselç bir dâşânâydâ. Rus halkının hoşlanacağı bir dâşânâ. Dostoievski bu 

dâşânâyâ anlatırken kendisini sârâkleyen kumar tutkusunu felce uğratmaya, etkisiz hale 

getirmeye äabalıyor. Bizim iäin bu sayfalarda yaşamadan ãnce yazarı iäin ãylesine gâälâ 

biäimde yaşayan (åonu karşımda gãrâyor gibiyimç) kişiliği, kendisininkinden ayırmak istiyor, 

onu kemiren, onu mahveden bu kopyadan, tıpatıp benzerden kurtulmak istiyordu. Elbette ki 

konuşan kendisidir ama, kahramanını sakınanla ayırt edecektir, onu belirleyecek, kendinden 

ayıracak pek belirgin durumlarla äevreleyecektir, ãyle ki, kitabın son satırlarında, ãykâyâ 

askıda bırakarak, bize: åYarın, yarın, her şey bitmiş olacak!..ç diyecektir, bu sãzcâklerin 

Piodor Dostoievski iäin geräek olacağını umut edebilir, yani o andan sonra, nihayet bir daha 

kumar oynamama akıllılığını gãsterecektir, oysa, o ana kadar kurtulmak iäin boş yere 

äabaladığı ruletin bâtân uğursuzluğu o zavallı vur abalıya Alexis Ivanovitch'in âzerine 

yıkılmıştır. Äânkâ o sãzcâkleri yazarken kendini aldattığından emin olabilirsiniz; o her 

zamankinden daha bağımlıdır, daha aldanmıştır. 

Demek ki, Dostoievski. Kumarbaz'ı yazarken kumar oynuyor, kumardan kurtulmak iä4n 

kumar oynuyor, iäindeki kumarbazı yatıştırmak iäin, susturmak iäin kumar oynuyor. O da 

bunu äok iyi biliyor. Değişmek iäin insanın kendini suälaması yeterli değildir. İäinizdeki 

åãbârâç bãylece daha gâälenmek, sizin nedenlerinizle alay etmek olanağını bulur. Onun 

hakkım teslim etmek, yakınmalarını, sitemlerini bâtân gâäleriyle aäıklamasına izin vermek 

gereklidir. Doğal olarak bu- 

MICHEL BUTOR'UN ÜNSÜZÇ 9 

nân sonucunda da suälu, suälayıcı kimliğine bârânâr ve en sonunda kaäınılmaz olarak âzerine 

yâklenecek olan mahkèmiyette, bizler hepimiz bir paräa mahkèm olacağız, yani biraz 

maskeleri dâşecek olan bâtân namuslu kişiler, ve sãz konusu edilip sarsılacak olan iäinde 

bulunduğumuz durum mahkèm olacak. Kurtulma bizi iblisten ancak bunun aäıklanmasını 

bulduğumuz oranda kurtaracaktır. Yıkımında yanılsamalarımızın kimi kırpıntılarını da 

sârâkleyerek kaybolacaktır ancak. 

Dostoievski iäin sãz konusu olan, kumarbazın deneysel gãrânâşânâ, yâksek sosyetedeki 

kişilerin, onun deyimiyle åcentilmenlersin değer vermek istemedikleri ve varlığı kendilerine 

pek yâz kızartıcı gãrândâğânden olabildiğince kâäâltmek istedikleri bu kahramanın katkısını 

gãzlerimizin ãnâne sermektir: 

åElbette ya, bâtân bu ayak takımının iäinde äırpındığı äamuru ve dekoru bilmezlikten gelmek 

son derece soylu bir davranıştır. Bununla birlikte, karşıt davranış da kimi zaman onun kadar 

kibardır: Fark etmek, yani cep dârbânânân ucuyla da olsa, bâtân bu haşarata bakmak ve hatta 

onu incelemek ama, bâtân bu kalabalığı ve bâtân bu äamuru bir äeşit eğlence gibi, 

centilmenlerin dinlenmesi iäin dâzenlenmiş bir temsil gibi gãrerek. İnsan kendisi de bu 

kalabalığa karışabilir ama, orada bir seyirci olarak bulunduğu ve onun bileşimine zerre kadar 

katılmadığı kesin inancıyla äevresine bakabilir. Zaten, aşırı ısrarla incelemek de uygun 

dâşmez: Bu da gene bir centilmene yakışmaz, äânkâ her ne olursa olsun, bu gãsteri sârekli bir 

dikkate değmez.ç 

Elbette ki sãylemeye bile gerek yok: Alexis Ivanovitch, ya da Dostoievski, tamamiyle farklı 

bir kanı belirtir: 

åOysa bana ãyle geliyordu ki, tam tersine, bâtân bunlar son derece ısrarlı bir dikkate değerdi, 

ãzellikle de sadece incelemek iäin değil de, kendisi de iätenlikle ve iyi niyetle bâtân bu ayak 

takımına katılmaya gelen bir kimse iäin.ç

Az sonra yazarımız iÉin onun kumarbaz yaşamını tanıtlayan şu olgudur: Bu. onun bir gÇn 

kumarbazın romanını yazmasını sağlayacaktır ama, bu geÉişimi ancak, kumarda insan 

yaşamının ayrıcalıklı bir eğretileme bulabilecek hale geldiği, kumarbazın kumarbaz olmayanı 

ortaya Éıkardığını fark ettiği, birini incelerken ábÇrÇnÇn gizlediğini ortaya Éıkarmaya . 

başladığı andan itibaren gerÉekleştirebildi.10 

KUMARBAZ 


11 

Centilmenler kumarbazın kendilerinden tamamiyle, dipten doruğa farklı bir kişi olduğunu ileri 

sÇrerler, o kadar apayrı, o kadar uzaktır ki bir temsil gibi onunla eğlenebilirler, hatta hiÉbir 

bulaşma tehlikesiyle karşı karşıya kalmadan onun hareketlerine ve davranışlarına 

áykÇnebilirler. İşte Dostoievski dikkati Éekecek etkin bir sahne dÇzenlemesiyle bu kákten 

ayrılığın yalanını aÉıkÉa ortaya serecektir. 

Ruletin bilyesinin ázelliği, onu bÇtÇn gázlerin hedefi haline getirecek olan şey, hareketinin 

kesinlikle ánceden kestirilemez olmasıdır. Oysa, kişi bu fikre alışamaz, gerÉekliğe karşı 

dÇşÇnmekten kendini alamaz, kaÉınılmaz olarak hiÉe inecek yántemler hazırlamaktan kendini 

alamaz. O kadar ki, o kÇÉÇcÇk nesne bÇyÇlediği gázlere durmadan bitmez tÇkenmez bir acı 

alay fırlatır. 

Kitabın başlangıcında bu alÉalmalara aÉıkÉa boyun eğenlerle, —kumarbazlarla— bu 

alÉalmanın kendilerine ulaşamayacağım iddia edenler, —centilmenler— arasındaki ayırım 

son derece belirgindir. Kumar salonuna ilk kez girdiğinde Alexis Ivanovitch'i en Éok etkileyen 

bu oldu işte., O sırada, kendi iÉin değil, generalin Çvey kızı Pauline Alexandrovna iÉin 

oynuyordu. Kuramsal olarak, o anda tanımladığı ve Éıkar gÇtmeden kumar oynayan o 

centilmenler durumundadır. Ne var ki, genÉ kızın kazanacağı paraya ne kadar ánem verdiğini 

Éok iyi bildiğinden, o da bulaşıcı kumar hastalığına yakalanır. Hizmet ettiği ve kendisini 

sinsice .yetkilendiren o aile iÉinde ona kumarbaz, dolayısıyla da kuşkulu yoldan Éıkmış bir 

insan gázÇyle bakılıyor. O aile ki aslında tıpkı onun gibi yapıyor, istencinin tamamiyle 

dışında bir olaydan, —bir bÇyÇkannenin álÇmÇnden— para bekleyen, bu bekleyişte parayı 

tehlikeye • atan, her şeyi o iskambilin Çzerine oynayan o aile tıpkı onun gibi davranıyor. 

ànce general ve onun Éevresindekiler hoş gárÇnmeyi, aklı başında insanlar gibi davranmayı 

başarırlar. Oysa, hiÉ umulmadık ama, yine de ruletin kararından Éok daha az ánceden 

kestirilemeyen bir olay gelip bÇtÇn hesapları altÇst eder: BÇyÇkanne hiÉ haber vermeden 

Éıkagelir ve yapacak başka işi yokmuş gibi, alelacele koşup kumar oynar. O andan sonra ve 

bÇtÇn orada kaldığı sÇrece onu o tutkusundan ayırmak olanaksız hale gelir, bÇtÇn aile 

bireylerinin aynı doymak bilmeyen gázlerle, masalarının Éevresindeki kumarbazlarla 

aynı korkularla izlediği davranışlarım ánceden kestirmek olanaksız hale gelir. Sehpanın 

Çzerinde dánen kÇÉÇk bilyenin bir acı alay olduğu gibi, bÇyÇkanne de bir acı alaya dánÇşÇr. 

Onun gelişiyle kumar masasının insanları generalin ailesini tamamiyle ele geÉirir. 

Kumarbazlarla kumarbaz olmayanlar arasındaki fark artık yok olmuştur. 

Gazinoda yaşlı hanıma eşlik eden Alexis, sakınımlı olması iÉin onu hêlê inandırmaya Éalışır 

ama, o hep aklına eseni yaptığından, Alexis'nin bÇtÇn áğÇtlerine karşın, bir kez daha sıfırın 

Çzerine koyar ve hiÉ umulmadığı halde kazanır. Nesnede bulunan acı alay şimdi kendini 

duyurmak iÉin bir ses sahibidir: 

ÜBÇyÇkanne utkulu ve saldırgan bir halle bana doğru dánerek: 

ÜBak, gárdÇn mÇ!ã dedi.ã 

O da şunu belirtir: 

ÜBen bir kumarbazdım: Bunu tam o anda kesinlikle hissettim.ã GárÇp işittiği şeyler 

yÇzÇnden, koşulların oluşturduğu surat yÇzÇnden, tutkusunun doğmasına engel olan bÇtÇn 

karşı Éıkmalar ağırlıklarını yitirirler.

çÇnkÇ Dostoievski, Alexis'sini hemen kumarbazlar takımına katmaktan kaÉınır. GerÉekten 

de, generalin ailesinin bÇtÇn ábÇr bireylerinin sinsi sinsi yaptığını onun herkesin iÉinde, 

aÉıkÉa, kumar salonunun şiddetli ışığı altında ve kaba topluluğu altında yaptığını, gazino 

masasında olup bitenlerin, mirasları ve işleriyle, korkunÉ aynasının karşısında gázlerini 

kapatan bu yÇksek sosyetenin dayandığı sistemin Éıplak simgesi olduğunu gástermek ona 

yetmez, Çstelik de bize falan, ya da filan kişinin, Alexis, ya da Fiodor'un rahat karanlıktan o 

mahvolma aydınlığına nasıl geÉtiğini de gástermek ister. 

Sorumluluk tamamiyle paylaşılmıştır, ÉÇnkÇ kumar ancak kendini ona kaptıran ihtiyaÉ iÉinde 

olduğu zaman, sefalet iÉinde, ya da sefaletin tehlikesi altında bulunduğu zaman ciddi ve 

korkunÉ bir hal alır, gerÉekten kumara dánÇşÇr ve işte kumarın yÇzkarası vurguladığı bu 

sefaletten gelir. Kumar, saygıyla para arasındaki ilişkiyi, —bu paranın Éoğu zaman 

Éevrelendiği akla aykırı gelen karanlık— en kuvvetli ışık altında ortaya serer. Alexis'nin 

gerÉekten kumar oynaması, mah- 

12 

KUMARBAZ 

cubiyettendir, general tarafından kovulmuş olmasındandır ve kÇÉÇk bilyenin kararlaştırdığı 

bÇyÇk paralar sayesinde saygının kumar masası Éevresinde nasıl hızla elde edildiğini gármesindendir. 

Servetle birlikte saygınlığın da yıkılmasında ve şanssız kumarbazın 

talihsizliğine karşı artık gene ruletten başka Éare bıılamamasındandır. Kendisini 

mahcubiyetten kurtaracak parayı yeteri kadar Éabucak elde etmek iÉin bir tek Éaresi vardı: Son 

meteliğine kadar şansını denemek. Kumarın kendini ona kaptırmaya başlayan bir kimse iÉin 

uğursuz hale gelmesi, birkaÉ saat iÉinde toplumsal konumu değiştirdiğini gáz kamaştırıcı bir 

gerÉeklikle saptamış olmasıdır, yitirdiğine, ya da kazandığına gáre onun gazinodan Éıkışına 

bakanlar iÉin artık gerÉekten aynı insan olmamasındandır. Saygınlığın, paranın nereden 

geldiği sorulmadan, bu derece paraya bağlı olan bir toplumda, kumar masası Éok kısa bir 

zamanda Éok para kazanılan tek yer olduğundan, onuru kırılan, aşağılanan bir kimse iÉin 

başvurulacak tek yer olduğu sáylenebilir. Centilmerılerse, onlar bu şekilde oynamadıklarından 

(onlar ancak servetleri tehlikeye dÇştÇğÇ zaman gerÉekten kumar oynamaya başlarlar) 

durumlarını yitirenleri, sefalete doğru yuvarlanmalarının iÉerdiği o utancın yaklaştığını 

hissedenleri saygılarını yeniden kazanmaları iÉin beğenme-yip kınadıkları ve asla dikkate 

almak istemedikleri bu Éıkar yola sapmaya zorlarlar. Ama, bu Éıkar yol bir tuzaktır, bir ılgım 

bataklığıdır ki bu rahatsız ediciler iÉine batıp gámÇlÇrler. 

Dostoievski iÉin ruletle kÇrek mahkÖmluğu arasındaki karşılaştırma işte bunun iÉin zorunlu 

hale gelir. Kumarbazlar, gerÉek kumarbazlar oraya asla kendi istekleriyle gelmemişlerdir, 

onları oraya bÇtÇn bunlarda bir eğlenceden başka bir şey gármeyen o centilmenler getirmiştir, 

talihleri ters dánme suÉunu işledikleri iÉin onları o işkence Éarkına zincirle bağlayan o 

centilmenler. 

Kumar oynuyorsa, bir oyuncak olduğu iÉin oynuyordur. Onunla oynarlar, onunla alay ederler 

ve orıu oynatırlar. Alexis gazinoya sadece, generalin Çvey kızı Pauline'in eğer gerÉekten 

kendisi oynarsa utanca gámÇleceğinden kendi yerine oynamakla onu gárevlendirdiği iÉin 

gider, sonra da bÇyÇkanneye eşlik ettiği iÉin ve báylece de o canlı ruletin karşısında gene- 

M1CHEL BUTOR'UN àNSàZä 

13 

ralin bÇtÇn ailesinin delegesi haline gelir. Artık kazansa bile bir tÇrlÇ paÉasını 

kurtaramayacağı o Éarka herkes onu itmişti, ÉÇnkÇ bu haksız, para, ÉÇnkÇ ona onca saygınlık 

kazandıran o para onu eski kişiliğinden tamamiyle koparır, alÉalmanın, mahcubiyetin 

başlattığı o.kopmayı bu para tamamlar. Báyle saygı gásterilen kişi kendisi değildir, sadece en 

ufak áykÇnÇn, en ufak bir ilintinin, en ufak bir gerÉek sahip Éıkma onu kendisine 

bağlamaksmn. rastlantıyla gákten, ya da cehennemden dÇşen o bÇyÇk paranın taşıyıcısıdır. 

Demek ki, kendini gÇÉlendirmek iÉin, kişiliğini sağlamlaştırmak iÉin, ÜyÇksek sosyeteninã

iÉinde yer alabilmek iÉin o paradan yararlanmayı başaramaz, ÉÇnkÇ kapısını aÉtığı o ÜyÇksek 

sosyetes>nin hiÉ mi hiÉ ánem vermediği o paranın kákeni, bÇtÇn bu ÜyÇksek sosyeteãnin 

gázden geÉirilmesi ve mahkÖm edilmesidir ona gáre. istencinin bir bakıma boynu 

vurulmuştur, kendisi kendi iÉin hareketi ánceden kestirilemeyen bilyeye dánÇşmÇştÇr. 

Generalin dairesine gider. O bálmeye yerleşeceğini herkes dÇşÇnebilirdi, kendisi de bunu 

dÇşÇnÇyor: 

ÜAma... o zaman başıma dÇnyanın en garip ve en aptal serÇveni geldi. 

ÜAcele acele generalin dairesine giderken, ansızın onların dairesinin hemen yakınında bir kapı 

aÉıldı ve birisi bana seslendi. Dul Bayan Cominges'di bu. Mile Blanche'm emri Çzerine beni 

Éağırmıştı. GenÉ kadının dairesine girdim.ã 

Bilye yandaki bálmeye yerleşti ve bunu kendisine fırlatan toplumun suratına fırlatmaktan 

başka bir şey yapamayacağı bir parayı gidip o Fransız kadınıyla har vurup harman savurdu. 

ÜYaşamım ikiye parÉalanıyordu ama, bir gÇn ánceden beri, bir kêğıt Çzerine oynamaya 

alışmıştım.ã 

çÇnkÇ kumar, Dostoievski'y e gáre yalnızca parasal ilişkilerle saygınlık ilişkilerinin bir 

yansıması değildir; Batı Avrupa'da ise bu ilişkiler yalnızca parasal ilişkilere indirgenmiştir. 

Kumar aydınlatıcı gÇcÇnÇ genel olarak insan ilişkilerine, ázel olarak da erkeklerle kadınlar 

arasındaki ilişkilere yayar ve Dostoievski'de de son aÉıklamasını aşkın eğretilemesi olarak 

bulur. Demek ki, kumar masası bahsinin yerine bir gálgesi olduğu evlilik bahsini koyarak 

paÉasını kurtarmayı umabilir. 

Aslında, Alexis her şeyden ánce Pauline kendisiyle oyna-14 

KUMARBAZ 

dığı iÉin kumar salonuna doğru gidiyor. Yaşamım Pauline Çzerine oynamıştır; ister istemez 

makul bÇtÇn tahminleri aşan bir eylemdir bu. 

ÜGeÉen gÇn bana, Schlangenberg'de benim bir tek sázÇm Çzerine kendinizi tepetaklak aşağı 

atmaya hazır olduğunuzu sáylediniz ve biz de şáyle bir bin ayak yÇkseklikte bulunuyorduk. 

Sadece sáylediklerinizi gerÉekleştirip gerÉekleştirmediğinizi gármek iÉin, bu sázÇ bir gÇn size 

sáyleyeceğim ve emin olun ki yÇrekli davranacağım.ã 

işte verilen bu sáz nedeniyle, oyun olsun diye, Alman barona hakaret etmesini istediği zaman 

ona boyun eğer, bu da onun bÇyÇk mahcubiyetine, onurunun kırılmasına neden olur. Kumar 

hapishanesinin kilidini onun Çzerine kapatan Pauline'dir. kendisi de kumar oynadığı, kÇÉÇk 

Fransızdan, İngiliz centilmenine geÉtiğinden, kendisi de onu Éirkeften kurtaracak durumda 

değildir. Alexis bu kumarda yitirdi, onu ábÇrÇne mahkÖm eden de budur işte. 

Dostoievski'nin kızı Aimee, anılarında, babasının yaşamında kumar tutkusuyla gerÉek Pauline 

arasında var olan yakın ilişkiyi vurgular: 

ÜDostoievski daha ilk Avrupa yolculuğunda ruletle tanışmıştı, hatta pek ánemli bir para da 

kazanmıştı. BaşlangıÉta kumar onu pek Éekmiyordu. Ancak, Pauline'le birlikte yaptığı ikinci 

yolculukta kumar tutkusu onu kıskıvrak yakaladı.ã 

Eğer Alexis kitabın sonunda kurtulmadıysa, kumar cehennemine gámÇldÇyse, Pauline'in 

kendisine hêlê gásterdiği kaprisli ve uzak bağlılığa karşın yapayalnız olmasındandır. 

Dostoievski, yazıyı tamamlarken, başka bir kadın Çzerine oynadı, kendisine stenograftık eden 

ve ÇÉ ay sonra evleneceği şu Anna Çzerine oynadı. Son noktayı koyduğu, el yazmalarını polis 

komiserine emanet ettiği zaman, bahtsız kopyasını ona kurduğu kafes iÉinde hapis bıraktığını 

ve kendisinin kurtulacağını umar. 


15 

mekten kendini alamaz ve báylece kumarbaz yaşamı yeniden başlar. 1871 yılına kadar sÇrer 

bu. 28 Nisanda, Wiesbaden' de, kendisine gánderdiği bÇtÇn parayı yitirdikten sonra karısına 

şunları yazar.

åAnia, Ania, namussuz aläağın biri olmadığımı, kumar tutkusunun kemirdiği bir adam 

olmadığımı iyice aklına koy; ama, bu ılgımın şimdi artık kesinlikle dağıldığını, yok olduğunu 

da aklından äıkarma... O dişten kurtulduğumu hissediyorum...ç 

Geräekten de bir daha kumar oynamayacaktır. Beladan kurtulma yolu en sonunda etkisini 

gãstermişti. 

MICHEL BUTOR 

* ** 

Bununla birlikte, evlendiğinden iki ay sonra, borä yâzânden hapisle tehdit edilince, Rusya'dan 

kaämak zorunda kaldı. Hasta, zavallı ve sârgân olduğu Dresden'den Hombourg'a git-BİRİNCİ 

BÜLÇM 

Neyse, on beş gân ayrılıktan sonra işte dãndâm. Bizimkiler Roulettenbourg'a (1) geleli âä gân 

oldu bile. Beni bâyâk bir sabırsızlıkla beklediklerini sanıyordum ama, yanılmışım. Generalin 

son derece rahat, serbest bir hali vardı; tepeden bakarak, bâyâklenerek konuştu benimle, sonra 

da kız-kardeşine gãnderdi. Üdânä para almanın bir yolunu buldukları aäıkäa belli. General 

benim varlığımdan rahatsız oluyormuş gibi geldi bana. Maria Philippova telaşlı, äok 

huzursuzdu; bana birkaä sãzcâk ya sãyledi, ya sãylemedi ama, hemen parayı aldı, saydı ve 

sãylediklerimi sonuna kadar dinledi. Me-zeıılzov'ıı, kâäâk Fransızı ve bir de İngiliz! akşam 

yemeğine bekliyorlardı. Her zamanki gibi, ellerine para geäer geämez hemen onu-bunu 

yemeğe äağırırlar: Moskova alışkanlığınca. Paulinc Alexandrovna beni gãrânce, neden o 

kadar uzun zaman ortalarda olmadığımı sordu ve yanıtımı beklemeden äekilip gitti. Elbette ki 

bunu bilerek yaptı. Bununla birlikte bir hesaplaşmamız gerek. Äânkâ yâreğime oturdu bu. 

Otelin dãrdâncâ katında bana kâäâk bir oda verdiler. GENERALİN MAİYETİNDE 

olduğumu biliyorlar burada. Dikkati äekmeyi başarmışlar, apaäık belli. Burada herkes 

generali altın babası zengin bir Rus soylusu sanıyor. Yemekten ãnce, daha başka bir sârâ iş 

arasında, bozdurmam iäin 

(1) Dostoievski ãnce başlık olarak: Roulettenbourg'â seämişti, yayımcısının ısrarı 

âzerine bunu değiştirdi. 

F. 218 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

19 

bin franklık iki banknot verdi. Onları otelin bârosunda bozdurdum. Şimdi artık, hiä değilse, 

tam bir hafta bize milyoner gãzâyle bakacaklar. Gezmeye gãtârmek iäin gidip Micha'yla 

Nadia'yı aldım ama, tam merdivendeyken, general beni äağırttı; äocukları nereye 

gãtârdâğâmâ ãğrenmesinin uygun olduğunu dâşânmâştâ. Hep sãylerim ya, bu adam 

dosdoğru 

yâzâme bakamaz; bunu o da isterdi ama, her seferinde ona 

ãylesine ısrarlı, yani kâstah bir bakışla yanıt veririm ki, soğukkanlılığını yitirir, eli ayağına 

dolaşır. 

Tumturaklı, parantezlerle dolu, sonunda iyice Arap saäına dãndârâp bir târlâ iäinden 

äıkamadığı bir konuşmayla, äocukları gazinodan oldukäa uzakta, parkta gezdirmem 

gerektiğini anlattı. En sonunda da, ãfkelendi ve sert bir sesle bana: 

åYoksa, onları belki de rulete gãtârârdânâz.ç dedi. Sonra da: åBağışlayın beni ama,ç diye 

ekledi, åhenâz pek aklınız yerinde değil de oyun sizi äekebilir, kendinizi kap-tırabilirsiniz. 

Her ne kadar, sizin akıl hocanız değilsem, bãyle bir rolâ âstlenmeye de hiä niyetli olmasam 

da, gene de beni lekelememenizi istemek hakkımdır, hani dilim varıp da sãy-leyebilsem...ç 

åAma, pekélé biliyorsunuz ki param yok benimç diye yanıt verdim sakin sakin; åkumarda 

yitirebilmek iäin insanın parası olmalı.ç 

Hafifäe kızaran general:

ÜSize hemen para veririmã diye yanıtladı; bir sÇre Éekmecelerini karıştırdı, defterine baktı: 

Bana yÇz yirmi rubleye yakın borcu olduğu ortaya Éıktı. 

ÜBu hesabı nasıl kapatacağızã diye sÇrdÇrdÇ. ÜBunları "taler"e (1) Éevirmeli. Bakın, şimdilik 

şu yÇz taleri alın, 

yuvarlak bir hesap olur báylece; gerisini daha sonra veririm.ã 

Tek sáz sáylemeden parayı aldım. 

ÜSakın benim sázlerimden alınmayın, rica ederim, o kadar alıngansınız ki... Size bu uyarıda 

bulımdumsa, bu, denebilir ki, dikkatli olmanızı sağlamak iÉindi; buna da biraz hakkım 

vardır...ã 

Akşam yemeğinden az ánce, Éocuklarla dánerken atlı, arabalı bir kafileye rastladım. 

Bizimkiler bilmem hangi áreni gezmeye gidiyorlardı. Şahane iki araba, gárkemli atlar! 

Madeınoiselle Blanche (1), Marie Philippovna ve Pauline'le birlikte arabaların birindeydi; 

kÇÉÇk Fransız, İngiliz ve bizim general atla onlara eşlik ediyorlardı. Yoldan gelip geÉenler 

onlara bakmak iÉin duruyorlardı; bÇyÇk etki yapmışlar, dikkatleri Çzerlerine Éekmişlerdi; ne 

var ki bu general iÉin kátÇ sonuÉ verecek. Ben hesapladım: Benim getirdiğim dárt bin franga, 

ádÇnÉ almayı başardıkları aÉıkÉa belli olan parayı da ekleyerek şimdi yaklaşık yedi, sekiz bin 

frankları vardı; Madenıoisellc Blanche iÉin bu Éok azdı. 

Mile Blanche annesiyle birlikte, bizim kaldığımız otele indi; bizim kÇÉÇk Fransız da orada 

kalıyor. Garsonlar ona Sayın Kont diyorlar; Mile Blanche'ın annesi kendine Sayın Kontes 

dedirtiyor. Sonunda, kimbilir, belki gerÉekten de kont ve kontestirler, belli olmaz. 

Yemekte bir araya geleceğimiz zaman Sayın Kont'un beni tanımayacağından kesinlikle 

emindim. Elbette ki, general tanışmamızı, ya da en azından beni ona tanıtmayı aklının ucuna 

bile getirmeyecekti; Sayın Kont Rusya'da yaşamıştı, orada 

(1) Eski bir gÇmÇş Alman parası. (çeviren) 

(1) Konuşmaların akışına bağlı kalarak, yabancı dilden sázcÇkleri italik olarak belirttik. 

Yazarın vurgulamak istediği kesimler bÇyÇk hamilerle belirtilmiştir. (çeviren)20 

KUMARBAZ 

dedikleri gibi, bir "oııtchitel'in (1) ãe ánemsiz bir kişi olduğunu bilir. Hem zaten, .beni Éok iyi 

tanır. Ama, şurası bir gerÉek ki, beni yemeğe beklemiyorlardı; general hiÉ kuşkusuz emir 

vermeyi unutmuştu, yoksa beni mutlaka otelin tabldotuna gánderirdi. Ben kendiliğimden 

geldim ve generalin hiÉ de hoşnut olmayan bakışıyla karşılaştım. Zavallı Marie Philip-povna 

bana hemen bir yer gásterdi; ne var ki B. Astley'le karşılaşmam beni bu kátÇ durumdan 

kurtardı, olayların zoruyla, ben de onların toplumuna katılmak zorunda kaldım. 

Bu garip adamla ilk kez Prusya'da karşılaştım; bir kompartımanda karşılıklı oturuyorduk; 

arkadaşlarımın yanına gidiyordum; sonra onu Fransız sınırında, sonra da İsviÉre'de gene 

gárdÇm: Demek ki on beş gÇnde iki kez, işte şimdi de Roulettenbourg'da onu yeniden 

bulmuştum! Ben ámrÇmde onun kadar utangaÉ bir adam gármedim; aptallığa vardıracak 

derecede utangaÉtır, bunu da Éok iyi bilir, ÉÇnkÇ hiÉ de aptal değildir. Zaten son derece sakin 

huylu ve pek sevimlidir. Prus-ya'daki ilk karşılaşmamızda onu konuşturmuştum. Bana o yaz 

Kuzey Burnu'nu gezdiğini ve Nijni-Novgorod fuarını gármeyi pek arzu ettiğini sáylemişti. 

Generalle nasıl ilişki kurduğunu bilmiyorum; Paulinc'e deliler gibi êşık olduğunu sanıyorum. 

Paııline iÉeri girince adam pancar gibi kıpkırmızı oldu. Sofrada benim yanımda oturmaktan 

pek memnun ve áyle sanıyorum ki daha şimdiden beni yakın bir dostu gibi gárÇyor. 

Yemek sırasında kÇÉÇk Fransız aşın derecede kasılıp kurumlandı. Herkese karşı horgárÇyle 

ve saygısızca davranıyor. çok iyi anımsarım, Moskova'da gáz boyamaktan pek hoşlanırdı. 

Rus maliyesi ve siyasası Çzerine bitmez tÇkenme/, konuşmalar yaptı. General bir-iki kez ona 

karşı Éıkmaya yel- 

(1) Oıılchitel: Evlerde eskiden genÉleri yetiştiren áğretmen ve eğitici. (çeviren) 

KUMARBAZ 

21

tendi ama, onun gázÇndeki saygınlığını bÇsbÇtÇn yitirmemek iÉin pek Éekinerek ve belli 

belirsiz bir biÉimde. 

çok garip bir ruh durumu iÉinde bulunuyordum. Sáylemeye gerek yok: Daha yemeğin 

ortasına varmadan kendi kendime şu alışılmış ve ezeli soruyu sormuştum bile: ÜŞu generalin 

peşinden ne diye sÇrÇklenip duruyorum, kuzum Bit hayli zaman var ki onlardan ayrılmış 

olmalıydım!ã Arada sırada Pauline Alexandrovna'ya bir gáz atıyordum; onun benimle zerre 

kadar ilgilendiği yoktu. En sonunda, sabrım taştı, tepemin tası attı, bir saygısızlık yapmaya 

karar verdim. 

ànce, pat, diye tepeden inme bir biÉimde, bana soru yáneltilmeden, avaz avaz konuşarak 

sáyleşiye katıldım. àzellikle de kÇÉÇk Fransızla dalaşmaya Éalışıyordum. Generale doğru 

dándÇm ve bir giriş yapmadan, yÇksek ve anlaşılır bir sesle (hatta áyle sanıyorum ki onun 

sázÇnÇ bile kestim), ona bu yaz Rusların hemen hemen tabldotta yemek olanağından yoksun 

bulunduklarını belirttim. General şaşkın bakışlarını bana dikti. 

ÜEğer kendinize şu kadarcık saygınız varsaã diye sÇrdÇrdÇm, ÜkaÉınılmaz biÉimde 

hakaretlere uğrarsınız, aÉık aÉık hakaretlere katlanmalısınız. Paris'te, Rhin kıyılarında ve hatta 

İsviÉre'de, lokanta masalarım Polonyalılar ve tıpatıp onların benzeri olan kÇÉÇk Fransızlar 

áylesine kapışmışlar ki, eğer Rııssanız, bir tek sázcÇk sáyleme olanağını bulamazsınız bile.ã 

Bunları Fransızca sáylemiştim. General şaşırıp kalmış bir durumda bana bakıyordu, kızması 

mı, yoksa sadece bu derece kendimden geÉmiş olmama şaşması mı gerektiğini bilemiyordu. 

ÜHiÉ kuşkusuz, birisi size bir ders vermiş olmalı!ã dedi kÇÉÇk Fransız horgáren ve ilgisiz bir 

tavırla. 

ÜParis'te ánce bir Polonyalıyla, sonra da Polonyalıyı destekleyen bir Fransız subayıyla kavga 

ettimã diye yanıt ver-22 

KUMARBAZ 

dini. ÜSonra da, bir monsignor'un kahvesine tÇkÇrmeme ramak kaldığım anlatınca 

Fransızların bir bálÇmÇ benden yana oldu.ã 

General azametli bir şaşkınlıkla: 

ÜTÇkÇrmek miã diye sordu; hafta bakışlarını odanın Éevresinde dolaştırdı. KÇÉÇk Fransız 

kuşkulu bir gázle beni sÇzdÇ. 

ÜElbette yaã diye yanıt verdim. ÜKırk sekiz saat sÇresince, bizim olay iÉin belki de Roma'ya 

bir sıÉramam gerekeceğini sandım, bu nedenle de pasaportumu vize ettirmek amacıyla 

Paris'teki Papalık bÇyÇkelÉiliğine gittim. Orada, sıska mı sıska, ellisine merdiven dayamış don 

yağı suratlı kÇÉÇk bir papaz karşıladı beni. Beni dinledikten sonra, terbiyeli ama, son derece 

soğuk ve sert bir sesle beklememi rica etti. Acelem vardı ama, elbette ki oturdum, cebimden 

"Opinıon nationale" gazetesini Éıkarıp, Rusya aleyhine zehir zemberek bir eleştiriyi okumaya 

başladım. Bu arada, birisinin yandaki odadan monsignor'un yanına gittiğini işittim; benim 

rahibin ona kandilli temennalar yaptığını gárdÇm. İsteğimi yineledim; daha da sert bir sesle, 

bana beklememi rica etti. Bir sÇre sonra iÉeri bir ziyaretÉi girdi, bu bir Avusturyalıydı; onu 

dinledikten sonra, hemen, hiÉ bekletmeden yukarı gátÇrdÇler. O zaman sinirlendim; ayağa 

kalktım, rahibe yaklaşıp, itiraz gátÇrmez bir sesle mademki monsignor gelenleri kabul 

ediyordu, benim de işimi yapıverir, dedim. Bunun Çzerine, rahip sonsuz bir şaşkınlık haliyle 

dándÇ. Beş para etmez bir Rus nasıl olur da kendini monsignor'un konuklarıyla bir tutar, işte 

adamın aklı bunu bir tÇrlÇ almıyordu. Daha kÇstah bir sesle ve bana hakaret edebilmekten 

zevk alıyormuş gibi, beni tepeden tırnağa sÇzdÇ ve: ÜMonsignor'un sizin hatırınız iÉin 

kahvesinden vazgeÉeceğini sanmıyorsunuzdur, herhaldeã diye diye haykırdı. Bunun Çzerine 

ben de bağırdım, hem de ondan daha da yÇksek sesle: ÜBilin ki sizin monsignor'unuzun 

kahvesinin iÉine tÇkÇrÇrÇm ben! Umrumda bile değil! Eğer be- 

KUMARBAZ 

23 

nim pasaport işini bir an ánce bitirmezseniz, onu kendim gidip gárÇrÇm!ã

ÜNasıl! Tam da bir kardinali huzuruna kabul ettiği anda mı!ã diye ciyak ciyak bağıran rahip 

dehşetle yanımdan uzaklaştı; hemen kapıya koştu ve beni iÉeri bırakmaktansa álmeyi 

yeğlediğini anlatmak iÉin kollarını haÉ gibi iki yana aÉtı. O zaman ben de sapkın mezhepli ve 

barbar olduğumu, bÇtÇn piskoposları, kardinalleri, monsignor'ları gecelik kavuğuma 

dinletmesini haykırdım yÇzÇne karşı. Kısacası, boyun eğmediğimi gásterdim. Rahip bana 

sonsuz kin dolu bir bakış fırlattı, pasaportumu kaptı, yukarı gátÇrdÇ. Bir dakikaya kalmadan, 

vizemi almıştım. ÜŞurada, yanımda, gármek ister misinizã 

Pasaportumu Éıkarıp papalık vizesini gásterdim. ÜBununla birlikte...ã diye başladı general. 

ÜSizi asıl kurtaran, sapkın mezhepli ve barbar olduğunuzu sáylemenizdirã dedi kÇÉÇk Fransız 

hafif bir gÇlmeyle. ÜBu hiÉ de aptalca değildi.ã 

ÜCanım, elbette ki dut yemiş bÇlbÇl gibi duran, daha da olmazsa, vatanlarını yadsımaya hazır, 

dikilip kalan şu sizin Ruslar gibi yapamam ya. HiÉ değilse Paris'te, rahiple dalaşmalarımı 

kendilerine anlattığımda, benim oteldeki kimseler bana daha da fazla saygı gásterdiler. Otelin 

lokantasında bana karşı en sevimsiz davranan kişi, Éam yarması Polonyalı, arka planda 

kayboldu. Bir Fransız avcısının sadece tÇfeğini ateşleyip kurşunlan boşaltmak amacıyla 

1812'de silah Éektiği bir adamı iki yıl ánce gárdÇğÇmÇ sáylediğim zaman Fransızlar gık bile 

diyemediler. Bu adam o zamanlar on yaşında bir Éocukmuş; ailesi Moskova'dan ayrılmaya 

vakit bulamamıştı.ã 

ÜOlmaz áyle şey!ã diye patladı kÇÉÇk Fransız; Übir Fransız askeri bir Éocuğa ateş etmez.ã 

ÜAma, yine de báyle bir şey olduã diye yanıtladım, Übunu24 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

25 

bana saygıdeğer bir emekli binbaşı anlattı, yanağındaki yara izini de kendi gázÇmle gárdÇm.ã 

Fransız ağız kalabalığıyla konuşmaya başladı. General onu desteklemek istedi ama, bir árnek 

olarak, 1812'de Fransızlar tarafından tutsak edilen General Perovski'nin (1) Anılarını 

okumasını áğÇtledim ona. Sonunda, Marie Philippovna konuşmayı Éevirmek amacıyla başka 

bir konuya geÉti. General bana fena halde áfkelenmişti, ÉÇnkÇ Fransızla ben neredeyse avaz 

avaz bağırmaya başlıyorduk. Buna karşılık, kavgamız B. Astley' in pek hoşuna gitmişe 

benziyordu; sofradan kalkınca kendisiyle birlikte bir kadeh iÉki iÉme ánerisinde bulundu 

bana. 

Gece, Pauline Alexandrovna'yla istediğim gibi on beş dakika konuşabildim. Sáyleşimizi 

gezinti sırasında yaptık. Herkes parktan geÉerek gazinoya gitmişti. Pauline fıskiyenin 

karşısındaki sıraya oturdu, Nadia'nın da gidip biraz uzakta ábÇr Éocuklarla oyun oynamasına 

izin verdi. Ben de Micha'yı havuzun yanına gánderdim, báylece en sonunda yalnız kalabildik. 

BaşlangıÉta, elbette ki, işlerden sáz ettik. Kendisine topu topu yedi yÇz florin verince, Pauline 

bir iyice kızdı. Paris' te elmaslarına karşılık en azından iki bin florin ádÇnÉ alabildiğime 

kesinlikle inanmıştı. 

ÜHer ne pahasına olursa olsun, paraya ihtiyacım var* dedi. ÜNe yapıp edip, mutlaka para 

bulmalı, yoksa mahvolurum.ã 

Yokluğum sırasında nelerin olup bittiğini sordum ona. 

ÜHiÉbir şey olmadı, sadece Petersburg'dan iki haber aldık: ànce, bÇyÇkannenin ağır hasta 

olduğunu, iki gÇn sonra da, belki álmÇş olduğunu. Bunları Timothee Petrovitch'den 

(1) Dorodino savaşından sonra Fransızlara tutsak dÇşmÇştÇ, Anı-hin o sıralarda Moskova'da 

yayınlanmıştı. 

áğrendikã diye ekledi Pauline, Üyalan yanlış konuşmayan bir adamdır o. Haberin 

doğrulanmasını bekliyoruz.ã 

ÜDemek ki burada herkes bekleyiş iÉindeã dedim. 

ÜEvet, her şey ve herkes; altı aydan beri bundan başka umudumuz kalmadı.ã 

ÜSiz de mi bunu umuyorsunuzã diye sordum.

ÜOh! Ben onun akrabası filan değilim ki, generalin Çvey kızıyım ben. Ama, eminim, 

vasiyetnamesinde beni unutmaz.ã 

Üàyle sanıyorum ki elinize bÇyÇk bir miktarda para geÉecek,ã dedim destekleyici bir sesle. 

ÜEvet, beni Éok severdi ama, bu gÇvence nereden geliyor, kuzumã 

ÜBuraya bakınã diye sorusunu soruyla yanıtladım. ÜBana áyle geliyor ki, markimiz sizin 

bÇtÇn aile gizlerinizi biliyor, ne dersinizã 

ÜBu sizi ilgilendiriyor muã diye soran Pauline bana soğuk ve áfkeli bir halle baktı. 

ÜElbette ilgilendirir; eğer yanılmıyorsam, general ondan ádÇnÉ para almanın bir yolunu buldu 

bile.ã 

ÜTahminleriniz doğru.ã 

ÜEğer bÇyÇkanne áykÇsÇnÇ bilmeseydi, ona para verir miydi Sofrada farkına vardınız mı 

BÇyÇkanneden sáz ederken tam ÇÉ kez ona babouÇnka (1) dedi. Ne sevimli bir iÉtenlik, ne 

yakınlık!ã 

ÜEvet, hakkınız var. Benim de mirasa konacağımı áğrenir áğrenmez bana evlenme ánerisinde 

bulunacak. àğrenmek istediğiniz buydu, değil miã 

ÜHenÇz size evlenme ánerisinde bulunma aşamasında mı Uzun zamandan beri bu işe aday 

olduğunu sanıyordum.ã 

Pauline: 

ÜBáyle olmadığını siz de pekêlê biliyorsunuz!ã diye kar- 

(1) BÇyÇkannenin sevecen kÇÉÇltÇlmÇşÇ. 

26 

KUMARBAZ 

şılık verdi áfkeyle. Bir dakika suskunluktan sonra: ÜBu İn-gilize nerede rastladınızã diye 

sÇrdÇrdÇ. 

ÜBu soruyu bana soracağınıza kesinlikle emindim.ã B. Astley'le, yolculuk sırasında, daha 

ánceki karşılaşmalarımı ona anlattım. 

Üçok Éekingen ve duygusaldır, elbette ki size de deli gibi êşık.ã 

Pauline: ÜEvet, bana êşıkã diye yanıt verdi. 

'Üästelik Fransızdan da on kez daha zengin. Hem bakalım Fransızın gerÉekten serveti var mı 

Bu hiÉ de kuşku dışı değil.ã 

ÜKesinlikle. Bir şatosu var. General dÇn bunu bana doğruladı. Eh, áyleyse, bu size yeterli 

miã 

ÜSizin yerinizde olsam, İngilizle evlenirdim.ã 

ÜNedenã diye sordu Pauline. 

ÜFransız daha yakışıklı bir genÉ ama, soysuz kopuğun biri; oysa İngiliz dÇrÇst bir adam, 

Çstelik de on kez daha zenginã dedim kesin bir sesle. 

ÜOrası doğru ama, Fransız marki, daha da kafalıã diye karşılık verdi sakin sakin. 

ÜBuna kesinlikle emin misinizã diye sÇrdÇrdÇm aynı tonla. 

ÜKesinlikle eminim.ã 

Sorularım Pauline'in hiÉ hoşuna gitmiyordu, yanıtının tonu ve garipliğiyle beni áfkelendirmek 

istediğini anlıyordum; bunu hemen ona sáyledim. 

ÜDoğru, sizi kudurtmak hoşuma gidiyor. Sadece bÇtÇn bu soruları ve varsayımları bana 

yáneltmekte bir sakınca gármemiş olmanızla bana bir ádÇn vermeniz gerekiyor.ã 

Üİşte ben de istediğim bÇtÇn sorulan size sorma hakkını kendimde gárÇyorumã diye karşılık 

verdim sakin sakin, ÜÉÇnkÇ onlara istediğiniz fiyatı ádemeye hazırım ve ÉÇnkÇ artık kendi 

yaşamıma hiÉ mi hiÉ ánem vermiyorum.ã 

KUMARBAZ 

27 

Pauline kahkahayla gÇldÇ:

ÜGeÉen gÇn bana, Schlangenberg'de, benim bir tek sázÇm Çzerine kendinizi tepetaklak aşağı 



sáyleyeceğim ve emin olun ki yÇrekli davranacağım. İşte tam da size onca şeye izin verdiğim 

iÉin sizden nefret ediyorum, bir de bana kaÉınılmaz derecede gerekli olduğunuz iÉin daha da 

nefret ediyorum. Ama, size gene ihtiyacım var. Demek ki sizin canınızı bağışlamalıyım.ã 

Pauline ayağa kalktı. Pek áfkelenmişe benziyordu. Son zamanlarda konuşmalarımızı hep bu 

áfke ve kin, yapmacıksız kin havasıyla noktalıyordu. 

Durumu aÉıklığa kavuşturmadan gitmemesi isteğiyle ona: 

ÜMile. Blanche'm kim olduğunu sormama izin verir misinizã dedim. 

ÜBunu pekêlê biliyorsunuz. Yeni hiÉbir şey yok. Mile. Blanche hiÉ kuşkusuz generalle 

evlenecek, elbette ki bÇyÇkannenin álÇmÇ doğrulanırsa. çÇnkÇ hem Mile Blanche, hem 

annesi, hem de kardeş torunu olduğu marki, hepsi iflês ettiğimizi pekêlê biliyorlar.ã 

ÜGeneral de ona Éılgınlar gibi êşık, değil miã 

ÜŞimdi sáz konusu olan o değil. Beni dinleyin ve şunu iyice aklınızda tutun: Şu yedi yÇz 

florini alın, gidip kumar oynayın; rulette benim iÉin elinizden geldiğince kazanın; şimdi her 

ne pahasına olursa olsun bana para gerek.ã 

Bu sázlerden sonra, Pauline, Nadia'yı Éağırdı ve bÇtÇn bizim kumpanyanın bulunduğu 

gazinoya gitti. Ben soldaki ilk patikaya saptım. Dalgındım, şaşkınlıktan bir tÇrlÇ kendimi kurtaramıyordum. 

Bu gidip rulet oynama buyruğu beni adeta ser-semietmişti. Garip ama, 

dÇşÇnecek onca konu varken, kendimi bÇtÇnÇyle Pauline'e karşı olan duygularımın 

incelenme-30 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

31 

Oyun salonuna girdiğim zaman (ámrÇmde ilk kez), oynamaya karar veremeden bir sÇre 

kalakaldım. ästelik, kalabalık da beni durduruyordu. Ama, kimse olmayıp da yalnız başıma 

kalsaydım bile, áyle sanıyorum ki oyuna başlayacak yerde Éekilip giderdim. YÇreğim 

Éarpıyordu, itiraf ediyorum, soğukkanlılığımı da yitirmiştim. Uzun zamandan beri inanmış ve 

karar vermiştim ki Roulettenbourg'a geldiğim gibi oradan gitmeyecektim; yazgımda 

kaÉınılmaz olarak kákten ve kesin bir olay meydana gelecekti. Bu gereklidir ve áyle de 

olacak. Rulete bağladığım bu umut ne kadar gÇlÇnÉ olursa olsun, kumardan herhangi bir şey 

beklemeyi saÉma bulan o genellikle kabul edilen kanıyı daha da gÇlÇnÉ buluyorum. Neden 

kumar para bulmanın herhangi bir başka yolundan, sázgelimi ticaretten, daha kátÇ, daha beter 

olacakmış YÇz kişiden birinin kazandığı bir gerÉek. Ama, bÇtÇn bunlar benim umurumda mı, 

kuzum! 

Her ne olursa olsun, o akşam ánce iyice gázleyip incelemeye, ciddi hiÉbir girişimde 

bulunmamaya karar vermiştim. Eğer bir şey olursa, bu sadece rastlantıyla, ayakÇstÇ geÉerken 

olabilirdi, umduğum buydu benim. ästelik de, asıl oyunu incelemem gerekiyordu; ÉÇnkÇ 

ruletin sayısız tanımlamalarına karşın —bunları her zaman áyle bÇyÇk bir doymazlıkla 

okumuşumdur ki—, kendi gázlerimle gármeden kullanılışından hiÉbir şey anlayamazdım. 

İlk anda, her şey bana pis, tinsel olarak pis ve iğrenÉ gárÇndÇ. Kumar masalarına onlarca, 

hatta yÇzlerce saldıran o aÉgázlÇ ve kaygılı suratlardan sáz etmek istemiyorum. Doğrusu ya, 

en kısa zamanda ve olabildiğince Éok kazanma isteğinde kirli hiÉbir şey gármÇyorum. 

Kendisine kÇÉÇk paralarla kumar oynadıklarını sáyledikleri zaman: ÜBu daha da beter, ÉÇnkÇ 

bu aşağılık bir doymazlıktan gelirã yanıtını veren o karnı tok sırtı pek ahlakÉının fikrini hep 

aptalca bulmuşıtm-dur. Sanki aşağılık doymazlıkla, ÇstÇn doymazlık tek ve aynı 

şey değilmiş gibi! Bu bir orantı sorunudur. Rothschild'in gázÇnde aşağılık ve adi olan benim 

gázÇmde bÇyÇk zenginliktir, kazanÉlarla yitiklere gelince de, kişilerin, sadece rulette değil 

ama, her yerde, bir tek nedeni vardır: Kazanmak, ya da başkasından bir şey almak. KazanÉ ve

Éıkarın kendisi iğrenÉ midir Bu da başka bir sorun. Bunu burada ÉázÇmleyecek değilim. Ben 

kendim de kazanma isteğine en ÇstÇn derecede tutkun olduğumdan, bÇtÇn bu aÉgázlÇlÇk, ya 

da isterseniz aÉgázlÇlÇğÇn bÇtÇn o iğrenÉliği, alÉaklığı, daha kumar salonuna adım attığım 

anda, denebilir ki, bana daha yakın, daha aşinaydı. Başkalarının ánÇnde sıkılıp rahatsız 

olmadan, aÉıkÉa ve álÉÇsÇzce davranmaktan daha gÇzel bir şey yoktur. Kendi kendini 

aldatmak neye yarar ki İşte bu uğraşıların en yararsızı, en yersizidir. BÇtÇn bu ayak takımı 

arasında ilk bakışta en hoşa gitmeyen şey ağırbaşlılık, ciddiyet, hatta kumar masalarını 

Éevrelemekte bÇtÇn bu insanların gásterdikleri saygıydı. İşte bu yÇzdendir ki burada kátÇ 

tÇrden kumarla, rabıtalı bir adam iÉin sakıncası bulunmayan kumar arasında pek belirli bir 

ayrım vardır. İki tÇr kumar vardır: Centilmenlerin kumarıyla halk tabakasının kumarı, ayak 

takımına yaraşan aÉgázlÇ kumar. Burada sınır Éizgisi pek belirlidir, temelde o kadar da iğrenÉ 

ve utanÉ vericidir ki! Sázgelimi, bir centilmen beş, ya da on altın sÇrebilir, pek ender olarak 

daha fazlasını oynar; eğer Éok zenginse bin franga kadar Éıkabilir ama, bu sadece kumar 

iÉindir, eğlenmek iÉin, kazanÉ, ya da yitik sÇrecini izlemek iÉindir; asıl kazanma olgusuyla 

zerre kadar ilgilenmez. Eğer kazanırsa, sázgelimi, kahkahayla gÇlmeye, Éevresinde 

bulunanlardan birine dÇşÇncelerini sáylemeye, ya da hatta sÇrÇlen parayı iki katına Éıkararak 

bir kez daha oynamaya başlayabilir ama, sadece merak ettiği iÉin, şansları gázlemek iÉin, 

hesaplar yapmak iÉindir, adi bir kazanma isteğiyle değil. Kısacası, rulette, ya da otuz ve 

kırk'ia, bÇtÇn kumar masalarını sadece kendi keyfi iÉin dÇzenlenmiş bir eğlence 

32 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

33 

gibi gárÇr. Bankonun dayandığı istekleri ve tuzakları aklına bile getirmiyordur. Hatta bÇtÇn 

ábÇr kumarbazların, bir tek florin iÉin tirtir titreyen bÇtÇn o cebi delik insanların kendisi gibi 

zengin olduklarını ve sadece oyalanmak ve vakit geÉirmek iÉin oynadıklarını dÇşÇnmek onun 

iÉin Éok şık olurdu. GerÉeğin bu kesin bilisizliği, insanlar konusunda bu yalın gárÇşler, 

kuşkusuz ki en soylu gárÇşler ve dÇşÇnceler olurdu. 

Kızlarını, on beş, on altı yaşlarında dal gibi narin, masum Éocukları, áne doğru iten, elerine 

birkaÉ altın sıkıştırıp* onlara kumarın gidişini áğreten anneler gárÇyordum. KÇÉÇk hanım 

kazanıyor, ya da yitiriyordu ve sevinÉten etekleri zil Éalarak, dudaklarında hep 

gÇlÇmsemeyle Éekiliyordu. Bizim general sağlam gerÉeklere dayanan bir gÇvenle kumar 

masasına yaklaştı; kendisine bir sandalye uzatmak iÉin bir uşak atıldı ama, aldırış etmedi; 

ağır ağır para kesesini Éıkardı, iÉinden ağır ağır ÇÉ yÇz frank tutarında altın alıp karanın 

Çzerine koydu ve kazandı. Kazancını toplamadı, masada bıraktı. Yeniden kara Éıktı; bu kez de 

gene sÇrdÇğÇ parayı bıraktı ve ÇÉÇncÇ seferinde kırmızı Éıkınca, bir Éırpıda bin iki yÇz frank 

yitirdi. Kendine son derece hakim, gÇlÇmseyerek Éekildi. Kesinlikle eminim ki yÇreği allak 

bullaktı ve sÇrÇlen para iki, ya da ÇÉ katına Éıkmış olsaydı buna dayanamaz, heyecanım belli 

ederdi. Zaten, benim yanımdaki bir Fransız dingin bir yÇzle, kılı bile kıpırdamadan 

yaklaşık otuz bin frangı ánce kazandı, sonra da yitirdi. GerÉek bir centilmen bÇtÇn servetini 

yitirse bile, kesinlikle heyecanlanmamalıdır. Para centilmenin o kadar altında kalmalıdır ki 

bununla ilgilenmeyi hemen hemen dÇşÇnmez bile. Elbette ya, bÇtÇn bu ayak takımının iÉinde 

Éırpındığı Éamuru ve dekoru bilmezlikten gelmek son derece soylu bir davranıştır. Bununla 

birlikte, karşıt davranış da kimi zaman onun kadar kibardır: Fark etmek, yani cep 

dÇrbÇnÇnÇn ucuyla da olsa, bÇtÇn bu haşarata bakmak ve hatta onu incelemek ama, bÇtÇn bu 

kalabalığı ve bÇtÇn bu 

Éamuru bir Éeşit eğlence gibi, centilmenlerin dinlenmesi iÉin dÇzenlenmiş bir temsil gibi 

gárerek. İnsan kendisi de bu kalabalığa karışabilir ama, orada bir seyirci olarak bulunduğu ve 

onun bileşimine zerre kadar katılmadığı kesin inancıyla Éevresine bakabilir. Zaten, aşırı ısrarla 

incelemek de uygun dÇşmez: Bu da gene bir centilmene yakışmaz, ÉÇnkÇ her ne olursa olsun,

u gásteri sÇrekli bir dikkate değmez. Genellikle de, bir centilmen iÉin fazla sÇrekli bir 

dikkate değer pek az gásteri vardır. Oysa, bana áyle geliyordu ki, tanı tersine, bÇtÇn bunlar 

son derece ısrarlı bir dikkate değerdi, ázellikle de sadece incelemek iÉin değil de kendisi de 

iÉtenlikle ve iyi niyetle bÇtÇn bu ayak takımına katılmaya gelen bir kişi iÉin. Benim en gizli 

tinsel inanÉlarıma gelince, sázÇnÇ ettiğim inanÉlar iÉinde elbette ki onların yeri yok. Kabul; 

bunu vicdanımı rahatlatmak iÉin sáylÇyorum. Ama, şunu belirteceğim: Şu son zamanlarda, 

dÇşÇncelerimle eylemlerimi herhangi bir tinsel álÉÇte uydurmakta şiddetli bir isteksizlik 

duyuyordum. Başka bir yáne sÇrÇkleniyorum... 

Ayak takımı gerÉekten de pek ahlaksız biÉimde oynuyor. Hatta kumar masasının Éevresinde 

en adi gizli kÇÉÇk hırsızlıkların sık sık meydana geldiğini dÇşÇnmekten bile geri kalmıyorum. 

Masanın uÉlarında oturan krupiyeler sÇrÇlen paraları gázetiyorlar ve hesaplar yapıyorlar, ezici 

bir Éalışma iÉindeler. İşte .bunlar da eşsiz ahlaksızlardandır! çoğunluğu Fran-sızdır bunların. 

Hani bu gázlemleri yapıyorsam, ruletin bir tanımlamasını vermek iÉin değil; gelecekte nasıl 

davranacağımı bilmek iÉin ortama uymaya Éalışıyorum. Sázgelimi, bir elin masanın Çzerinden 

ansızın uzanıp sizin kazandıklarınızı kendine mal ettiğini gármekten daha olağan bir şeyin 

bulunamayacağım fark ettim. Ardından 'bir kavga Éıkıyor, Éoğu zaman da Éığlıklar kopuyor 

ve... siz siz olun sakın tanık filan gástererek paranın size ait olduğunu kanıtlamaya 

kalkışmayın, sonra karışmam haa! 

F. 334 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

35 

BaşlangıÉta bÇtÇn bu komedi benim iÉin anlaşılmaz, iÉinden Éıkılmaz bir şeydi; sadece iyi 

kátÇ anladım ki, sayıların Çzerine, tek ve Éiftlerin Çzerine, bir de renklerin Çzerine para 

konuyordu. O akşam Pauline Alexandrovna'nm parasından aldığım yÇz florini sÇrmeye karar 

verdim. Kumara kendimden başkaları iÉin yaklaştığım dÇşÇncesi beni şaşkına Éeviriyordu. Bu 

son derece can sıkıcı bir duyguydu, bundan bir an ánce kurtulmak istiyordum. Her an, Pauline 

iÉin başlamakla kendi şansımı baltaladığım izlenimine kapılıyordum. Hemencecik boş inanÉ 

salgınına yakalanmadan kumar masasına yaklaşmak gerÉekten de olanaksız mıydı, kuzum 

İlk olarak, beş frederik, yani elli florin Éıkarıp Éift sayının Çzerine koydum. Sehpa dándÇ ve 

on ÇÉ Éıktı... yitirmiştim. Acılı bir duygunun penÉesinde kıvranarak, sadece bu işi bir an ánce 

bitirip de Éekilip gitmek amacıyla kırmızının Çzerine gene beş frederik koydum. Kırmızı Éıktı. 

On frederik koydum... Gene kırmızı Éıktı. BÇtÇn parayı bıraktım... Gene kırmızı kazandı. Kırk 

frederik aldım, bunlardan yirmi tanesini ne Éıkacağını bilmeden, ortadaki on iki numaranın 

Çzerine koydum. Bana ÇÉ katını ádediler. Benim on frederik ansızın seksen oluvermişti. Ama, 

o zaman áylesine dayanılmaz garip bir duyguya kapıldım ki, hemen oradan ayrılmaya karar 

verdim. Kendim iÉin oynaşanı báyle oynamazdım gibi geliyordu bana. Bununla birlikte 

seksen frederikimi gene Éift sayının Çzerine koydum. Bu kez dárt Éıktı: Bana gene seksen 

frederik verdiler, ben de yÇz altmış frederiki cebime koyarak Pauline Alexandrovna'yı 

aramaya gittim. 

Hepsi parkta geziniyorlardı, Pauline'i ancak akşam yemeğinde gárebildim. Bu kez Fransız 

orada yoktu, general de rahat rahat keyfine bakabildi; bu arada, beni kumar masasında gármek 

istemediğini bana bir kez daha belirtmeyi gerekli gárdÇ. Ona gáre, eğer bÇyÇk para yitirirsem 

saygınlığı ağır şekilde lekelenirdi. 

Üçok kazansaydınız, ben gene lekelenirdimã diye ekledi bÇyÇk bir ciddiyet havası takınarak. 

ÜElbette ki, işlerinize karışmaya hakkım yok ama, kabul edin ki...ã Her zaman yaptığı gibi, 

tÇmceyi havada bıraktı. 

Ona sert bir şekilde Éok az param olduğunu, bu nedenle de, kumar oynamaya başlasam bile, 

áyle gásterişli biÉimde yitiremeyeceğimi sáyledim. Odama, Éıkarken, kazandığı parayı

Pauline'e verme fırsatını buldum ve bir daha onun iÉin kumar oynamayacağımı kendisine 

bildirdim. 

Kaygılı bir sesle: ÜNeden, a canımã diye sordu. 

Ona şaşkınlıkla bakarak: ÜçÇnkÇ kendim iÉin oynamak istiyorumã diye karşılık verdim, 

Ühem de bu beni rahatsız ediyor.ã 

ÜDemek ki ruletin sizin tek kurtuluş Éareniz olduğuna inanmakta ayak diriyorsunuz, áyle 

miã diye sordu alaycı bir halle. 

Ben de ona bÇyÇk bir ciddiyetle, bunun gerÉek olduğunu sáyledim; benim kesinlikle, şaşmaz 

bir biÉimde kazanma inancıma gelince, bunun gÇlÇnÉ gárÇneceğini kabul ediyordum, Üama, 

beni rahat bıraksınlar, kuzum!ã 

Pauline Alexandrovna o gÇnÇn kazancını benimle bálÇşmek iÉin direndi ve bu koşullar 

altında kumar oynamayı sÇrdÇrmemi ánererek bana seksen frederik uzattı. Kesinlikle 

reddettim ve ona aÉıkÉa anlattım ki, başkaları iÉin oynayamadığım istemediğimden değil de 

yitireceğimden emin olduğum iÉindi. 

ÜOysa, ben de ne kadar aptal olursam olayım, artık ruletten başka hiÉbir umudum yokã dedi 

dÇşÇnceli bir halle. Üİşte bu yÇzden mutlaka kumarı sÇrdÇrmelisiniz, benimle ortaklaşa 

oynarsınız, bunu elbette ki yapacaksınız.ã 

Bu sázler Çzerine, itirazlarımı dinlemeden, yanımdan ayrıldı.36 

KUMARBAZ äçäNCä BàLäM 

Bununla birlikte, dÇn, kumardan bana tek sáz bile etmedi. Genellikle de benimle 

konuşmaktan kaÉındı. Bana karşı tutumunu değiştirmedi. Karşılaştığımız zaman hor gáren ve 

kinci, bilmem nasıl bir şeyle karışık hep o aynı mutlak patavatsız, beni adam yerine 

koymayan davranış. Kısacası, bana karşı duyduğu tiksintiyi gizlemeye bile uğraşmıyor, bunu 

Éok iyi gárÇyorum. Buna karşın, bana ihtiyacı olduğunu ve bilmediğim bir amaÉla beni elinin 

altında bulundurduğunu da gizlemiyor. Aramızda garip ilişkiler kuruldu, herkese karşı 

gásterdiği kendini beğenmişlik ve hor gárme gáz ánÇne alınırsa, bu ilişkilerin Éoğuna hiÉbir 

anlam veremiyorum. Sázgelimi, kendisini Éılgınlar gibi sevdiğimi Éok iyi biliyor; hatta 

kendisine yakıcı tutkumdan sáz etmeme bile izin veriyor; ona sevgimden serbestÉe ve hiÉbir 

engelsiz sáz etmeme izin vermekle de beni adam yerine koymadığını, hor gárdÇğÇnÇ pek 

gÇzel belli ediyordu. ÜSenin duygularına o kadar ánem vermiyorum ki, bÇtÇn sáylediklerin, 

bÇtÇn hissettiklerin umurumda bile değil der gibiydi. Eskiden de bana . işlerinden sáz ederdi 

ama, hiÉbir zaman bÇtÇnÇyle aÉık yÇrekli değildi. Dahası, bana olan hor gárÇsÇne şu tÇrden 

incelikler de katardı: Sázgelimi, yaşamındaki filan olaydan, ya da kendisine ciddi korkular 

veren bir durumdan haberim olduğunu bilirdi; eğer amacına ulaşmak iÉin beni tutsak, ya da 

ulak olarak kullanma gereksinimini duyarsa bu olayların bir bálÇmÇnÇ kendisi anlatırdı bana. 

Ama, bana sadece ulak gibi kullanılan bir adamın bilmesi gereken kadarını aÉıklıyordu, 

olayların bÇtÇn bağlantısını henÇz bilmiyorsam, onun sıkıntıları ve kaygılarıyla ÇzÇlÇp 

tasalandığımı gárse de dostÉa bir aÉık sázlÇlÇkle beni tamamiyle rahatlatma tenezzÇlÇnde 

bulunmazdı hiÉbir zaman. Oysa, bana sık sık nazik ve hatta tehlikeli gárev- 

KUMARBAZ 

ler yÇklediğine gáre, bana kalırsa, benimle aÉık sázlÇ olmalıydı. Ama, benim duygularım, 

onun korku ve telaşlarına yÇrekten katılmanı, onun tasa ve başarısızlıklarının bana belki de 

onunkinin ÇÉ katını Éektirdiği kaygılar onun umurunda mıydı! 

Onun rulet oynama tasarısını áğreneli ÇÉ hafta olmuştu. Hatta kendi yerine oynamam 

gerektiğini bana bildirmişti, ÉÇnkÇ bunu onun yapması uygun dÇşmezdi. Sesinin tonundan 

sadece kumar oynama isteği değil de ciddi kimi kaygıları bulunduğunu fark etmiştim. Aslında 

para onu hiÉ ilgilendirmez. Bunun iÉinde tahmin edebileceğim ama, henÇz bilmediğim bir 

amaÉ, ayrıntılar var. Kuşkusuz ki, beni iÉinde tuttuğu kÇÉÇk dÇşme ve tutsaklık durumları ona 

dolaysız ve Éekinmeden soru yáneltme olanağını verebilirdi (sık sık da verir). Mademki ben 

onun iÉin bir tutsağım, mademki onun gázÇnde bir hiÉim, ne kabalığım, ne de merakım onu

incitebilir. Ama, gerÉekte, ona soru sormama izin vermekle birlikte, sorularıma karşılık 

vermiyor. Kimi zaman da bunlara hiÉ dikkat bile etmiyor! İşte bizim ilişkilerimiz bu 

durumda! 

DÇn, dárt gÇn ánce Petersbourg'a Éekilen ve karşılıksız kalan bir telgraftan Éok sáz edildi. 

Generalin heyecanlı ve dÇşÇnceli olduğu aÉıkÉa gárÇlÇyor. Bu hiÉ kuşkusuz bÇyÇkanne 

konusuyla ilgili. Fransız da heyecanlı. Sázgelimi, dÇn, yemekten sonra, uzun bir sÇre bÇyÇk 

bir ciddiyetle konuştular. Fransız bize karşı akıl almaz derecede gururlu, azametli ve 

umursamaz havalar takınıyor. Hani atasázÇnÇn dediği gibi: ÜDağdan gelen, bağdakini kovar.ã 

Hatta Pauline'e karşı bile patavatsızlığı kabalığa kadar varıyor. Bu arada, gazinonun 

parkındaki aile gezintilerine, dolaylardaki at ve kır gezintilerine seve seve katılıyordu. 

Generalle Fransızı birbirine bağlayan olayların bir bálÇmÇnÇ bir hayli zamandır biliyorum: 

Rusya'da, birlikte bir fabrika kurmaya niyetlenmişlerdi; bu tasan yÇzÇstÇ bırakıldı mı, yoksa 

ondan hêlê sáz ediliyor38 

KUMARBAZ 

mu, bilmiyorum. Bundan başka, onların aile gizlerinden bir bálÇmÇnÇ yakaladım: Fransız 

gerÉekten de, geÉen yıl gárevinden istifa ettiği zaman Éar'a borÉlu olduğu miktarı 

tamamlaması iÉin generale otuz bin ruble ádÇnÉ vererek onu sıkıntıdan kurtarmış. Ve işte 

general onun ellerinde; ama, şimdi bÇtÇn bu oyunda baş rol Mile Blanche'da, bunu ileri 

sÇrerken yanılmadığımdan kesinlikle eminim. 

Bu Mile Blanche kim Burada, bizde, onun annesiyle yolculuk eden ve hesapsız bir servete 

sahip olan soylu bir Fransız hanımı olduğu sáyleniyor. Bizim markinin uzak bir akrabası 

olduğu da biliniyor; kardeş torunları gibi bir şey hani. Anlattıklarına gáre, benim Paris 

yolculuğumdan ánce Fran-sızla Mile Blanche'ın ilişkileri daha tárensel ve daha incey-miş; 

oysa şimdi, dostlukları ve akrabalıkları daha dolaysız biÉimde ve daha yakın ve teklifsiz gibi 

gárÇnÇyor. Belki de işlerimiz onlara o kadar kátÇ durumda gárÇnÇyordur ki, artık bundan 

báyle yapmacıklı olmayı ve bizlere saygılı davranmayı gereksiz buluyorlardır, kimbilir. 

ànceki gÇn, B. Astley' in Mile Blanche'la annesine bakış biÉimini fark ettim. O ikisini 

tanıyormuş gibi geldi bana. Hatta bizim Fransızın da B. Astley'e daha ánce rastlamış 

olduğunu anlar gibi oldum. B. Astley áylesine Éekingen, utangaÉ ve sessizdir ki, insan ondan 

bir şey koparmayı hiÉ mi hiÉ umamaz: Yine Übaş kırılır fes iÉinde, kol kırılır yen iÉindeã 

deyimince işler sÇrÇp gidecekti. Bu arada, Fransız ona şáyle bir isteksizce selam veriyor, 

hemen hemen yÇzÇne bile bakmıyordu. Demek oluyor ki ondan bir korku'su yoktu. Gene bu 

anlaşılabilir; ama, neden Mile Blanche da onu bilmezlikten geliyor ästelik de marki dÇn 

kendini ele verdi: Konuşma sırasında, ansızın, şimdi anımsayamadığım bir konuda, B. 

Astley'in son derece zengin olduğunu, bunu Éok iyi bildiğini sáyleyiverdi. Mile Blanche işte o 

zaman B. Astley'e bakmalıydı! SázÇn kısası, general kaygılı. 

Teyzesinin álÇmÇnÇ bildiren bir telgrafın şimdi onun iÉin ne ánem taşıyacağı iyice 

anlaşılıyor! 

Pauline'in benimle bir konuşmadan bilerek kaÉındığına kesinlikle emin olmakla birlikte, 

soğuk ve ilgisiz bir hava takındım: Ansızın gelip beni bulmaya karar vereceğini 

dÇşÇnÇyordum. Báylece, dÇn ve bugÇn bÇtÇn dikkatimi Mile Blanche'a yánelttim. Zavallı 

general, gerÉekten de mahvoldu demektir! İnsanın elli beş yaşında báylesine şiddetle êşık 

olması, hiÉ kuşkusuz bÇyÇk bir felakettir. Bir de buna dul oluşunu, Éocuklarını, iflas 

durumunu, borÉlarını, en sonunda da tutulduğu kadını ekleyin. Mile Blanche son derece 

gÇzel. Ama,, insana korku veren o yÇzlerden birine sahip dersem, bilmem ne dediğimi 

anlatabilir miyim HiÉ değilse ben, bu tÇr kadınlardan hep korkmuşumdur. Yaklaşık yirmi beş 

yaşlarında. Uzun boylu, şahane omuzları var, gárkemli bir boynu ve gáğÇsleri, esmer bir teni, 

abanoz gibi kapkara ve gÇr (hemen hemen iki başa yetecek kadar gÇr) saÉları vardı. Kapkara 

gázleri, —gázlerinin beyazı sarımtıraktı—, kÇstah bir bakışı, pırıl pırıl dişleri, hep boyalı 

dudakları var; misk kokuyor. çarpıcı ve zengin biÉimde ama, bÇyÇk bir zarafet ve zevkle

giyiniyor. Elleri ve ayakları harikulade. Sesi boğuk bir kontralto. Kimi zaman bÇtÇn dişlerini 

gástererek kahkahayla gÇler ama, Éoğunlukla kÇstah bir halle —hiÉ değilse Pauline'le Marie 

Philippovna'nın yanında— suskun durur. (Ortalıkta garip bir sáylenti dolaşıyor: Maria 

Philippovna Rusya'ya dánÇyormuş.) Bana áyle geliyor ki, Mile Blanche hiÉbir eğitim 

gármemiş, hatta belki aptal da ama, buna karşılık kuşkulu, gÇvensiz ve hilekêrdı. Yaşamının 

oldukÉa serÇvenli geÉtiğini sanıyorum. Yani kısacası, belki de marki akrabası filan değildi, 

annesi de gerÉekten annesi değildi. Ama, gÇya kendilerine rastladığımız Berlin'de, onun ve 

annesinin rabıtalı birkaÉ ahbapları varmış. Markiye gelince, şimdiye kadar onun 

markiliğinden kuşkulanmış olmama karşın, bizde, sázgelimi Moskova'da olduğu40 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

41 

kadar Almanya'da da yÇksek sosyeteden olduğu kuşkusuz gibi gárÇnÇyor. Fransa'da durumun 

ne merkezde olduğunu bilmiyorum. Bir şatosu olduğu sáyleniyor. àyle sanıyorum ki şu on 

beş gÇn iÉinde káprÇlerin altından Éok sular akacak ama, gene de Mile Blanche'la generalin 

kesin sázleri sáyleyip sáylemediklerini hêlê tam olarak bilemiyorum. Sonunda, şimdi her şey 

durumumuza, yani generalin onların ánÇnde parıldatabileceği paranın miktarına bağlı. Eğer, 

sázgelimi, bÇyÇkannenin hêlê hayatta olduğunu áğrenirlerse, hiÉ kuşkum yok Mile Blanche 

hemen ortadan yok olur. Bu kadar dedikoducu olduğuma ben bile hem şaşıyorum, hem de 

bunu pek gÇlÇnÉ buluyorum, doğrusu ya. Ah, bilseniz bÇtÇn bunlardan ne kadar iğreniyorum! 

BÇtÇn bu insanlardan ve bÇtÇn bunlardan ne bÇyÇk bir sevinÉle ayrılırdım, bir bilseniz! Ama, 

Patıline' den ayrılabilir miyim, Éevresini ispiyonlamadan durabilir miyim İspiyonlamak 

aşağılık, iğrenÉ bir şey hiÉ kuşkusuz ama, umurumda bile değil! 

DÇn ve bugÇn, B. Astley de bana bir garip gárÇndÇ. Evet, kesinlikle inanıyorum ki Pauline'e 

êşık! ëşık, Éekingen ve hastalık derecesinde utangaÉ bir adamın tam da bir sázcÇk, ya da bir 

bakışla kendini ele vermektense yÇz ayak yerin altında olmayı yeğleyeceği bir anda bu 

adamın bakışının kimi zaman ifade ettiği şey pek acayip ve gÇlÇnÉtÇr. Gezintide sık sık B. 

Astley'le karşılaşıyoruz. Muhakkak ki bize katılma isteğiyle yanıp tutuşarak, şapkasını 

Éıkarıyor ve yolunu sÇrdÇrÇyor. Ve eğer birlikte gezinmek ricasında bulunulursa, hemen 

áneriyi reddediyor. Gazinoda, konserde, ya da fıskiyenin ánÇnde dinlenilen yerlerde, hep 

bizim sıranın yakınlarında duruyor. Nerede olursak olalım, parkta, ormanda, Schlangenberg'in 

Çzerinde, en yakın patikada, ya da bir Éalılığın ardında B. Astley'in karaltısının 

kaÉınılmaz biÉimde belirdiğini gármek iÉin insanın gázlerini Éevresinde gezdirmesi yeterliydi. 

Bana áyle geliyor ki, benimle ázel olarak konuşmak iÉin fırsat 

arıyor bu adam. Bu sabah karşılaştık ve bir iki sáz konuştuk. Kimi zaman, kesik 

tÇmcelerle konuşuyor. Daha bana gÇnaydın bile demeden, hemen: 

ÜAh, Mile Blanche!..ã diye haykırdı. ÜMile Blanche gibi Éok kadın gárdÇm!ã 

Bana anlamlı bir bakış yánelterek sustu. Bu sázlerle ne demek istiyordu, bilemiyorum, ÉÇnkÇ 

benim: ÜNe demek istiyorsunuzã diye sormam Çzerine Éok bilmiş bir gÇlÇmsemeyle başını 

sallayarak şunları ekledi: 

Üİşte báyle. Mile Pauline ÉiÉekleri Éok mu severã 

ÜHiÉ bilmiyorumã diye karşılık verdim. 

ÜNasıl! Bunu bilmiyor musunuzã diye haykırdı şaşkınlıktan neredeyse kÇÉÇk dilini yutarak. 

ÜHayır, hiÉbir .fikrim yok, hiÉ dikkat etmedimã diye yineledim, gÇlerek. 

ÜHımmm! Bu aklıma bir fikir getirdi.ã 

Bunun Çzerine, bana bir baş işareti yapıp yolunu sÇrdÇrdÇ. Zaten pek hoşnut bir hali vardı. 

İkimiz de berbat bir Fransızca konuşuyoruz. 

DàRDäNCä BàLäM 

O gÇn pek gÇlÇnÉ, rezil ve saÉmaydı. Akşamın saat on biri. KÇÉÇk odamda oturmuş, anılarımı 

dÇzene sokmaya Éalışıyorum. Her şey bu sabah başladı: Pauline Alexandrovna adına

oynamak Çzere rulete gitmem gerekti. Onun yÇz altmış frederikini aldım ama, iki koşulla: 

Birincisi, yarı yarıya, ortaklaşa oynamayı kabul etmiyordum, báylece de eğer kazanırsam 

kendim iÉin hiÉbir şey almayacaktım; ikincisi de, akşama, 

42 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

43 

Pauline neden kazanmaya bu kadar ihtiyacı olduğunu ve tam ne kadar para gerektiğini bana 

anlatacaktı. Bunun sadece para iÉin olduğunu dÇşÇnemezdim. İvedi bir ihtiyacı olduğu aÉıkÉa 

belliydi ama, hangi amaÉla olduğunu bilmiyordum. AÉıklama yapacağına sáz verdi, ben de 

gittim. 

Kumar salonlarında herkes birbirini Éiğniyordu. Hepsi de ne kadar kÇstah ve aÉgázlÇ! 

Kalabalığı yardım ve krupiyenin yanma yerleştim. Sonra da, her seferinde sadece iki ÇÉ altın 

sÇrerek, Éekine Éekine başladım. Bu sırada inceliyordum ve gázlemlerde bulunuyordum. Bana 

áyle geliyor ki, bÇtÇn bu hesapların pek bir anlamı yok, pek Éok kumarbazın onlara verdiği 

ánemden de yoksundurlar. Orada oturmuşlar, ellerinde sayılarla kaplı kêğıtlar, notlar 

alıyorlar, hesaplıyorlar, şansları kestirmeye Éalışıyorlar, son bir işlem daha yapıp en sonunda 

paralarını sÇrÇyorlar... ve yitiriyorlardı tıpkı hiÉbir hesap yapmadan oynayan fani kullar gibi. 

Buna karşılık, doğruya benzeyen bir sonuÉ elde ettim: GerÉekten de, beklenmedik şansların 

ard arda gelişinde bir sistem değilse de bir Éeşit dÇzen var; bu elbette ki'Éok garip. Sázgelimi, 

ortadaki on iki sayıdan sonra son on iki sayının Éıktığı oluyordu; diyelim ki, iki kez bu son on 

iki sayı Éıkıyor ve ilk on ikiye geÉiyor. İlk on ikinin Çzerine dÇştÇkten sonra, yeniden ortadaki 

on ikiye dánÇyor; ÇÉ, dárt kez Çst Çste ortadaki sayılar Éıkıyor, sonra yeniden son on iki 

Éıkıyor; iki turdan sonra, yeniden ilk sayılara dánÇlÇyor, bunlar sadece bir kez Éıkıyorlar, 

ortadakiler ise ÇÉ kez Çst Çste Éıkıyor. Bu báylece bir buÉuk, iki saat kadar sÇrÇyor. Bir, ÇÉ ve 

iki; bir, ÇÉ ve iki. çok garip bir şey. Falan áğle sonrasında, ya da filan sabah, siyah hemen 

hemen dÇzensiz bir biÉimde ve her an kırmızıyla nábetleşe geliyor; her renk Çst Çste sadece 

iki, ya da ÇÉ kez Éıkar. Ertesi gÇn, ya da akşam, sázgelimi, Çst Çste yirmiye kadar sadece 

kırmızı Éıkar ve bu báylece bir sÇre, kimi zaman bÇtÇn gÇn boyu sÇrer gider. Bu gázlemlerin 

ánemli bir 

bálÇmÇnÇ, áğleye kadar bÇtÇn zamanını hiÉ para sÇrmeden kumar masalarının yanında 

geÉiren B. Astley'e borÉluyum. 

Bana gelince, hepsini son meteliğe kadar ve pek kısa bir zamanda yitirdim. ànce Éift sayıya 

yirmi frederik koydum ve kazandım; bunları yeniden koydum ve gene kazandım, bu báylece 

iki ÇÉ kez sÇrdÇ. àyle sanıyorum ki elimdeki paramın miktarı bir beş dakikanın iÉinde dárt 

yÇz frederike yÇkseldi. İşte o anda gitmem gerekirdi ama, iÉimde garip bir duygu uyandı: 

Yazgıya meydan okumak, ona bir Éimdik atmak, dilimi Éıkarmak, nanik yapmak isteği 

kabardı. İzin verilen en yÇksek parayı sÇrdÇm: Dárt bin florin ve yitirdim. Sonra da iyice 

coşarak, elimde kalanın hepsini Éıkardım, bir ánceki gibi yerleştirdim ve yeniden yitirdim. 

Bunun Çzerine, adeta sersemlemiş bir halde masadan ayrıldım. Başıma geleni 

anlayamıyordum bile, talihsizliğimi ancak yemekten ánce Pauline Alexandrovna'ya bildirdim. 

O zamana kadar parkta dolanıp durdum. 

Yemekte, gene ÇÉ gÇn ánceki gibi coşmuştum. Fransız-la Mile Blanche gene bizimle yemek 

yiyorlardı. O sabah Mile Blanche da gazinodaydı ve benim gásterilerimi seyretmişti. Bu kez, 

daha saygılı bir biÉimde konuştu benimle. Fransız daha bir kestirmeden giderek yitirdiğimin 

kendi param olup olmadığını sordu. Galiba Pauline'den kuşkulanıyor. Kısacası, işin iÉinde iş 

vardı. Hemen bir yalan uydurdum ve bunun kendi param olduğunu sáyledim. 

General son derece şaşırmıştı: Bu kadar parayı nereden bulmuştum On frederikle 

başladığımı, altı yedi kez Çst Çste iki katına Éıkararak beş, altı bin florine kadar yÇkseldiğimi 

ve hepsini iki elde yitirdiğimi anlattım.

Elbette ki bâtân bunlar akla yakındı. Bu aäıklamayı yaparken Pauline'e bakıyordum ama, 

yâzânden hiäbir şey oku-yamadım. Bununla birlikte, hiä sãzâmâ kesmedi, ben de konuşmamı 

sârdârdâm. Bundan, yalan sãylemem ve onun adına 

44 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

45 

oynadığımı gizlemem gerektiği sonucunu äıkardım. Her ne olursa olsun, diyordum iäimden, 

bu sabah sãz verdiği aäıklamayı mutlaka yapmalı. 

Üyle sanıyorum ki, general biraz bana äıkışacaktı ama, sesini äıkarmadı. Ama, ben gene de 

yâzânden onun heyecanlı ve kaygılı olduğunu anladım. Belki de şu iäinde bulunduğu sıkıntılı 

durumda oldukäa hatırı sayılır bir altın yığınının, kaşla gãz arasında, benim gibi bãylesine 

ihtiyatsız bir sersemin elinden akıp gittiğini işitmek onu âzâyordu. 

Galiba dân akşam Fransızla oldukäa şiddetli bir ağız dalaşı yaptılar. Uzun zaman hararetli 

hararetli konuştular; kapıyı da kilitlemişlerdi. Fransız äıktığında pek ãfkeliydi; bu sabah 

erkenden gelip generali buldu... hiä kuşkusuz dânkâ konuşmayı sârdârmek iäin. 

Kumarda yitirdiğimi ãğrenince, Fransız alaycı bir sesle, birazcık da kãtâ yâreklilikle, daha 

makul davranmam gerektiğini belirtti. Ardından da bilmem neden, Rusların genellikle 

kumarbaz olmakla birlikte, onun gãrâşâne gãre, kumar oynama yeteneğinden bile yoksun, 

olduklarını ekledi. 

åBana kalırsa, rulet ãzellikle Ruslar iäin icat edildiç diye karşılık verdim. Fransızdan hor 

gãren kâäâk bir kahkaha yâkselince, geräeğin muhakkak ki benden yana olduğunu belirttim, 

äânkâ Rusların kumarbaz olduklarını sãylerken onları ãvmekten daha da äok yeriyordum; 

demek ki sãzâme inanılabilirdi. 

åDâşâncenizi neye dayandırıyorsunuzç diye sordu Fransız. 

åŞuna dayandırıyorum ki, tarih boyunca anamal edinme ãzgârlâğâ uygar Batılı insanın erdem 

ve saygınlık kutsal kitabına girmiştir; hatta belki de bunun en ãnemli bãlâmânâ oluşturur. 

Oysa Rus sadece anamal edinme yeteneğinden yoksun olmakla kalmaz, aynı zamanda da 

eline geäeni dâşâncesizce gelişigâzel äaräur eder. Her ne olursa olsun, biz Rusların 

da paraya ihtiyacı vardırç diye ekledim. åBãylece de, äalışmadan, iki saat iäinde ansızın 

bâyâk servetler kazamla-bilen rulet gibi yãntemlere susamışızdır. Bu bizi hayran eder, 

kendimizi zora sokmadan, gelişigâzel oynadığımız iäin de, yitiriyoruz!ç 

åKısmen doğruç diye kabul etti Fransız kendini beğenmiş bir tavırla. 

åHayır, yanlış, âlkeniz hakkında bãyle konuştuğunuz iäin utanmalısınızç diye äıkıştı general 

ãfkeli ve kasıntılı bir ciddiyetle. 

Ben de ona: åİzin verirsenizç diye karşılık verdim, åkuşların yakışıksız davranışları mı, yoksa 

dârâst bir äalışmayla dâğâm âstâne dâğâm atıp para biriktirmekten ibaret olan Alman 

sisteminin mi daha iğrenä olduğu henâz sãylenemez.ç 

åNe yakışıksız bir dâşânce!ç diye haykırdı general. 

åNe kadar da tam Ruslara yaraşır dâşânce! diye haykırdı Fransız da. 

Gâlâyordum; onları iğnelemek iäin yanıp tutuşuyordum. 

åAlman tanrısına tapmaktansa, bâtân ãmrâmce bir Kırgız äadırında gãäebe yaşamı sârmeyi 

yeğlerim!ç diye bağırdım. 

åNe tanrısıymış oç diye bağıran general bu kez ciddi alarak ãfkelenmeye başlıyordu. 

åAlmanların servet biriktirme biäimi. Buraya geleli pek oldu ama, yapmak ve doğrulamak 

zamanını bulduğum gãzlemler benim Tatar kanımı isyan ettiriyor. Vallahi, bãyle er-iemleri 

istemem ben! Dân, äevrede on verst kadar dolaştım. Tıpkı o resimli kâäâk Alman ahlak 

kitapları gibi: Burada, her evin korkunä derecede erdemli ve olağanâstâ biäimde namuslu 

Vater'ı var. O kadar namuslu ki, insan yaklaşmaya korkuyor. İnsanın yaklaşmaya korktuğu

namuslu kişilere dayanamam ben. Her Vater'm bir ailesi var, akşam olunca da hepsi yÇksek 

sesle eğitici kitaplar okuyorlar. Minik evin Çze- 

46 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

47 

rinde karaağaÉlar ve kestane ağaÉlan hışırdıyor. GÇneşin ba* tısı, damın ÇstÇnde bir 

leylek... BÇtÇn bunlar son derece şiirsel ve dokunaklı... àfkelenmeyin general, izin verin 

de acıklı biÉimde konuşayım. àlmÇş babamın, akşamları kÇÉÇk bahÉemizin ıhlamur ağaÉları 

altında annemle bana buna benzer kitaplar okuduğunu anımsıyorum. Demek ki bu konuda 

ne dediğimi bilecek durumdayım. Burada, her aile tamamiyle Va-ier'in kulu kálesi. Hepsi 

ákÇzler gibi Éalışıyorlar, Yahudiler gibi de para biriktiriyorlar. Diyelim ki baba bir miktar 

para biriktirdi de, mesleğini, ya da toprağım bÇyÇk oğluna devretmek istiyor: çeyiz parası 

vermeyeceği iÉin kızı evlenemez. KÇÉÇk oğlanı uşak, ya da asker olarak satarlar, parayı 

da baba malına katarlar. Bu gerÉek, burada yapılageliyor; sorup áğrendim. BÇtÇn bunların 

bir tek kaynağı var: DÇrÇstlÇk, aşırı dereceye vardırılan bir dÇrÇstlÇk, áyle ki, satılan 

kÇÉÇk oğlan, kendisini dÇrÇstlÇk uğruna sattıklarına kesinlikle inanıyor. İşte ideal bu, 

kurban bile kendisini sunağa gátÇrdÇkleri iÉin seviniyor! Peki, sonra Eh, ne olsun, bÇyÇk 

oğlanın da yaşamı pek áyle gÇllÇk gÇlistanlık değil: Orada bir Amalchen'i, 

gánlÇnÇn bir arkadaşı var ama, onunla evlenemez ki, ÉÇnkÇ henÇz yeteri kadar florin 

biriktiremediler. Onlar da, erdemle, iÉtenlikle beklerler ve gÇlÇmseyerek sunağa giderler. 

Amalchen'in yanakları Éukurlaşır, kız kurur kalır. En sonunda, yirmi yıldan sonra, 

varlıkları artar, florinler namuslu ve erdemli biÉimde birikmiştir... Vater kırkına merdiven 

dayamış bÇyÇk oğlunu kutsar, otuz beş yaşını sÇren Amalchen'in de gáğsÇ 

pársÇmÇştÇr, burnu kıpkırmızıdır... Yaşlı adam bu fırsatla ağlar, ahlak dersi verir ve álÇr. Bu 

kez de bÇyÇk oğlan erdemli Vater'o, dánÇşÇr ve áykÇ yeniden başlar. Elli ya da yetmiş 

yıl sonra, ilk Vater'm torunu gerÉekten de ánemli bir anamal gerÉekleştirir, onu oğluna, o da 

kendi oğluna bırakır, beş altı kuşak sonra da Rothschild baronu, ya da Hoppe ve àrt., ya da 

şeytan bilir kim ortaya Éıkar. 

Bu gerÉekten de gárkemli bir gásteri değil mi İki, ÇÉ yÇzyıllık Éaba,' sabır, emek, zekê, 

dÇrÇstlÇk, enerji, metanet, ileri gárÇşlÇk, damın ÇstÇnde leylek! Daha fazla ne istersiniz 

Bundan daha yÇce bir şey olamaz: Bu bakış aÉısından, bÇtÇn dÇnyayı yargılamaya ve 

suÉluları, yani az buÉuk onlardan farklı olanları cezalandırmaya başlarlar. İşte báyle: Ben Rus 

yántemince sefahata dalmayı, ya da rulette servet kazanmayı yeğlerim! Beş kuşak sonra 

Hoppe ve àrt. olmaya hiÉ de niyetim yok! Kendim iÉin paraya ihtiyacım var, kendimi hiÉbir 

anamala bağlı hissetmiyorum. Bir sÇrÇ saÉmalıklar sáylediğimi biliyorum ama, bana ne. 

Benim inanÉlarım bu.ã 

ÜSáylediklerinizde bÇyÇk bir gerÉek payı var mı bilmem amaã dedi general dÇşÇnceli bir 

halle, Ükesinlikle1 bildiğim bir şey var, o da başınızı biraz boş bıraktılar mıydı, dayanılmaz 

derecede kurumlanıyorsunuz...ã 

Her zamanki alışkanlığıyla, gene tÇmcesini tamamlamadı. Bizim general alelade konuşmanın 

sınırlarını birazcık aşan bir konuya yaklaştığı zaman tÇmcelerini hiÉ tamamlamaz. Fransız 

gázlerini faitaşı gibi aÉarak, gevşek bir duruşla dinliyordu. Pauline azametli bir ilgisizlik 

havası takınmıştı. Bu kez sofrada konuşulanlardan hiÉbir şey işitmemiş gibi gárÇnÇyordu. 

BEŞİNCİ BàLäM 

Pauline her zamankinden daha dalgındı ama, sofradan kalkar kalkmaz, gezintiye kendisiyle 

birlikte gelmemi sáyledi. çocukları aldık, parkta fıskiye yánÇne gittik. 

Ben ázellikle pek heyecanlı olduğumdan, damdan dÇşer- 

48 

KUMARBAZ

KUMARBAZ 

49 

cesine, aptalca ve pek kaba bir biäimde neden bizim Deş Grieux Markisi kâäâk 

Fransızın artık onunla dışarı äıkmadığını ve gânler boyunca bir tek sãz sãylemediğini sordum. 

Pauline de bana garip bir sesle: åKaba adamın biri de ondan!ç diye karşılık verdi. Onun Deş 

Grieux'den bu biäimde sãz ettiğini şimdiye kadar hiä işitmemiştim, bu ãfkeyi anlama 

korkusuyla, sustum. 

åBugân generalle hiä anlaşamıyor, fark ettiniz miç Pauline kuru bir sesle, ãfkeyle: 

åNeyin sãz konusu olduğunu ãğrenmek istiyorsunuzç diye karşılık verdi. åBiliyorsunuz ki, 

bâtân varlığının ipoteğine karşılık generale borä para verdi; eğer bâyâkanne ãlmezse, Fransız 

hemen bâtân rehinlerin sahibi olacak.ç 

åHer şeyin ipotek edildiği doğru mu, kuzum Sãylemişlerdi ama, bu kadar kesin olduğunu 

bilmiyordum.ç åElbette ya!ç 

åÜyleyse, elveda Mile Blanche!ç dedim. åGeneral eşi olamayacak! Biliyor musunuz, 

general o kadar éşık ki, eğer Mile Blanche onu bırakırsa canına kıyar gibi geliyor bana. 

Onun yaşında bãylesine äılgınca tutulmak tehlikelidir.ç Pauline Alexandrovna da dalgın bir 

halle: åBen de başına bir şeyler geleceğini sanıyorumç dedi. åNe harikulade, değil miç 

diye haykırdım. åOnunla para iäin evlenmeye razı olduğu bundan daha äarpıcı bir biäimde 

gãsterilemezdi. Kurallara bile uyulmadı, tãrenlerden bâsbâtân vazgeäildi. Harikulade! 

Bâyâkanne konusuna gelince, åÜldâ mâ Geräekten ãldâ mâç diye sormak iäin telgraf 

âstâne telgraf äekilmesi kadar gâlânä ve aşağılık bir şey olabilir mi Evet, bu konuda siz 

ne dâşânâyorsunuz, Pauline Alexandrovnaç 

åBâtân bunlar saäma şeylerç dedi sãzâmâ keserek nefretle. åBen asıl sizin pek neşeli 

olmanıza şaşıyorum. Sizi 

bu kadar sevindiren nedir kuzum Belki de benim paramı yitirmiş olmanızç 

åYitirmem iäin neden paranızı bana verdiniz Başkalarının adına kumar oynamayacağımı 

sãyledim size, ãzellikle de sizin adınıza. Her ne olursa olsun bâtân buyruklarınıza uyuyorum; 

ama, sonuä benim elimde değil. Yararlı hiäbir şey olamayacağını ben size haber vermiştim. 

Buraya bakın, bu kadar para yitirmek sizi sarstı mı Kazanmış olsaydım, ne işinize 

yarayacaktı buç 

åNeden bâtân bu sorularç - 

åİyi ama, bana anlatacağınızı sãz vermiştiniz ya... Bakın dinleyin: Kendi adıma oynamaya 

başladığım zaman (on iki frederikim var) kazanacağıma kesinlikle inanıyorum. Bãylece, size 

istediğiniz kadar para veririm.ç 

Kâäâmseyerek dudak bâktâ. 

åCanım,ç diye sârdârdâm, åsize bãyle bir ãneride bulunduğum iäin bana hemen kızmayın. 

Sizin gãzânâzde bir hiä olduğum bilinci iäime ãylesine kãk salmıştır ki, benden para bile 

kabul edebilirsiniz. Size bir armağan versem gâceııemez-siniz. Çstelik de sizin paranızı 

yitirdim.ç 

Äabucak bana bir gãz attı, alaycı bir sesle ve ãfkeyle konuştuğumu fark edince, konuşmanın 

konusunu bir kez daha değiştirdi. 

åBenim işlerimde sizi ilgilendirecek hiäbir şey yok. Eğer ãğrenmek istiyorsanız, sãyleyeyim: 

Borcum var. Borä para aldım, bunu ãdemek istiyordum. Burada kumarda kazanacağını fikrine 

kapıldım, äılgınca ve pek garip bir dâşânceydi bu. Neden bãyle dâşândâm Hiä bilmiyorum 

ama, buna inanıyordum. Kimbilir, belki de hiäbir seäeneğim bulunmadığından ve bunun son 

şansım olduğundan bu umuda yapıştım.ç 

åYa da her ne pahasına olursa olsun, mutlaka kazanmanız GEREKİYORDU. Tıpkı denize 

dâşenin yılana sarıldığı 

F. 4 

50

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

51 

gibi. Kabul edin ki, eğer boğulmak âzere bulunmasaydı, ağaä kãkâ diye yılana sarılmazdı.ç 

Pauline şaşırdı: 

åNasılç diye sordu. åSiz de aynı umudu beslemiyor musunuz On beş gân ãnce bana burada 

rulette kazanacağınıza kesinlikle inandığınızı uzun uzun anlattınız ve size deli gãzâyle 

bakmamamı rica ettiniz benden. O zaman şaka mı yapıyordunuz yani Oysa, äok iyi 

anımsıyorum, o kadar ciddi konuşuyordunuz ki, bunun şaka olduğuna dânyada kimse 

inanmazdı.ç 

åDoğruç diye karşılık verdim dalgın dalgın. åGene bugân de kazanacağıma kesinlikle 

inanıyorum. Hatta size şunu itiraf edeyim ki, şimdi kendi kendime şu soruyu yãneltme 

zorunda bıraktınız beni: Neden bugânkâ o aptalca, rezil yitiğim, ruhuma kuşku dâşârmedi 

Kendi hesabıma oynarsam mutlaka kazanacağıma kesinlikle inanıyorum.ç 

åNeden bundan o kadar eminsinizç 

åÜğrenmek istiyorsanız sãyleyeyim: Ben de bilmiyorum. Sadece kesinlikle kazanmanı 

GEREKTİĞİNİ, benim iäin de tek kurtuluş yolunun bu olduğunu biliyorum. Belki de bunun 

iäin kesin olarak kazanmam gerektiği duygusuna kapılıyorum.ç 

åŞu halde siz de her ne pahasına olursa olsun kazanmalısınız, bu kadar kãrâ kãrâne bir 

inancınız olduğuna gãre!ç 

åBahse girerim ki benim bãylesine ciddi bir zorunluluk duyabileceğimden şâphe 

ediyorsunuz.ç 

Pauline sakin ve ilgisiz bir sesle: 

åBâtân bunlar umurumda bile değilç yanıtını verdi. åMademki sordunuz, evet, herhangi bir 

şeyin sizi aşırı derecede kaygılandırabileceğinden kuşku duyuyorum. Çzâlebilirsiniz ama, pek 

ãyle ciddi şekilde değil. Siz dâzensiz ve kararsız bir adamsınız. Paraya neden ihtiyacınız var 

Geäen gân bana gãsterdiğiniz bâtân nedenlerde ben ãnemli hiäbir şey gãremedim.ç 

åDurun bakayımç diye sãzânâ kestim, åsãylediniz de aklıma geldi, bir borcu ãdemek zorunda 

olduğunuzu sãylemiştiniz bana. Äok ãnemli bir borä olmalı bu, bana ãyle geliyor! Fransıza, 

değil miç 

åNe demek oluyor bu Bakıyorum da bugân pek kâstahsınız! İätiniz mi yoksaç 

åBilirsiniz ki ben her şeyi sãylerim, hatta kimi zaman da dolambaäsız, pat diye sorular 

sorarım. Bir kez daha yineliyorum, sizin tutsağınızın! ben; bir tutsak sizi şaşırtamaz, bir tutsak 

incitemez, onurunuzu kıramaz.ç 

åNedir bâtân bu saämalıklar, kuzum! Sizin şu "tutsaklık" kuramınıza dayanamıyorum ben.ç 

åDikkat ederseniz, sizin tutsağınız olmayı istediğim iäin tutsaklığımdan sãz ediyor değilim, 

sadece istencimin tama-miyle dışında bir olgu olarak sãz ediyorum ondan.ç 

åŞimdi bana aäıkäa sãyleyin: Neden paraya ihtiyacınız varç 

åPeki, ya siz, neden bunu ãğrenmek istiyorsunuzç 

åCanınız isterseç diye karşılık verdi azamet dolu bir baş hareketiyle. 

åTutsaklık kuramına dayanamıyorsunuz ama, insanı tutsağınız olmaya zorluyorsunuz: 

"Tartışmadan yanıt verin!" Pekélé, ãyle olsun. Neden paraya ihtiyacım olduğunu 

soruyorsunuz bana. Ne soru! Para... Her şey demektir!ç 

åAnlıyorum ama, bunu isterken insan bãyle bir äılgınlığa dâşmemeli! Äânkâ siz işi kendinden 

geämeye kadar, yazgıcılığa kadar vardırıyorsunuz. Burada bir iş var, kesin bir amaä var. Kem 

kâm etmeden, aäık aäık konuşun, ãyle istiyorum.ç 

Sanırsınız ki ãfkelenmeye başlıyordu. Hiddetli bir sesle bana sorular sormayı sârdârmesi beni 

pek sevindiriyordu. 

åElbette ki bir amacım var,ç dedim, åama, bunun ne olduğunu size anlatamam. Sadece şu var 

ki, parayla ben bâs-52

KUMARBAZ 

bâtân başka bir adam olacağım, hatta sizin gãzânâzde bile, bãylece de tutsak olmaktan 

kurtulacağım.ç 

åPeki, nasıl Bunu nasıl başaracaksınızç 

åNasıl mı başaracağım Beni bir tutsaktan başka târlâ gãrebileceğiniz bir duruma 

ulaşabileceğimi bile anlayamıyorsunuz! İşte benim asıl hiä istemediğim de bu, bu şaşkınlıkları 

ve bu anlayışsızları istemiyorum artık.ç 

åBu tutsaklığın size bâyâk zevk verdiğini sãylâyordunuz. Ben de bunun bãyle olduğunu 

sanıyordum.ç 

Garip bir zevkle: 

åSanıyordunuzç diye haykırdım. åNe saflık bu bãyle!, Pekélé, evet, sizin uğrunuza 

katlandığım tutsaklık benim iäin bir zevktir. Aläalmanın ve kâäâk dâşmenin en son 

derecesinde insan bâyâk bir tat bulur!ç diye saämalamayı sârdârdâm. åKimbilir, topuz uälu 

kırbaä da sırtınıza inip etinizi paräaladığı zaman da belki bu zevki duyuyordur insan... Ama, 

ben belki de başka zevkler duymak istiyorum. Demin, sofrada, general sizin ãnânâzde belki 

de hiäbir zaman alamayacağım yıllık yedi yâz ruble iäin beni azarladı. Deş Grieux Markisini 

sizin ãnânâzde burnundan yakalamak iäin şiddetli bir istek duyuyorum, kim bilirç 

åToy delikanlı zırvaları! Bizim durumumuzda insan onurlu davranabilir. Savaşım yâceltir, 

aläaltmaz.ç 

åÜz deyişlerle konuşuyorsunuz! Siz sadece benim saygınlık gãstermesini bilmediğimi 

sanıyorsunuz. Saygın bir kişi olmakla birlikte saygınlıkla davranmasını bilmediğimi 

sanıyorsunuz. Bãyle olabileceğini anlıyor musunuz Ama, bâtân Ruslar bãyledir, nedenini 

biliyor musunuz Äânkâ Ruslar, kendilerine uyan bir biäimi äabucak bulabilmek iäin pek bol 

ve pek değişik yeteneklere sahiptirler. Burada, ãnemli olan biäimdir. Biz Ruslar äoğunlukla 

ãyle bol yeteneklere sahibiz ki, kendimize uygun bir biäim bulabilmemiz iäin deha gerektir. 

Äoğu zaman da dehadan yoksunuzdur, äânkâ bu genellikle pek 

KUMARBAZ 

53 

ender rastlanan bir şeydir. Fransızlarda, belki de daha başka kimi Avrupalılarda biäim o kadar 

iyi belirlenmiştir ki, insan dânyanın en aläak adamı olduğu halde son derece saygın halleri 

olabilir. İşte bu nedenle biäim onlar iäin son derece ãnemlidir. Bir Fransız bir hakarete, derin 

ve geräek bir hakarete katlanır da, kabul edilen gãrgâ ve terbiye kurallarına ve geleneksel 

biäime uymadığı iäin burnunun âzerine kâäâk bir fiskeye katlanamaz. Fransız erkeklerinin 

kızlarımızın yanında o kadar başarı sağlamalarının nedeni, gâzel bir biäimleri olmasıdır. Bana 

gelince, ben zaten bunda hiäbir biäim gãrmâyorum, sadece bir horoz, galya horozu 

gãrâyorum. Aslında ben bunu anlayamam, kadın değilim ki. Kim bilir, belki horozların da iyi 

yanı vardır. Aman canım, ben de tutmuş bir yığın saämalar sãylâyorum, beni 

durdurmuyorsunuz. Beni daha sık durdurun, sizinle konuşurken, iäimde ukde olan ne varsa 

hepsini, hepsini sãylemek istiyorum. Biäimi filan yitiriyorum. Sadece biäimin olmadığını 

değil, her târlâ değerden de yoksun okluğumu kabul ediyorum. Bunu size aäıkäa 

bildiriyorum. Hatta hiäbir değer umurumda bile değil. Şimdi, bende her şey äakılıp kaldı, 

kımıldamaz halde. Bunun nedenini biliyorsunuz. Kafamda artık bir tek dâşânce var. Uzun 

zamandan beri dânyada, Rusya'da da, burada da, neler olup bittiğinden haberim yok. 

Sãzgelimi, bakın, Dresden'den geätim ama, bu kentin neye benzediğini unuttum gitti bile. 

Kafamı neyin kurcaladığını biliyorsunuz. Sizin gãzânâzde bir hiä olduğumdan ve hiäbir 

umudum da olmadığından, aäık aäık konuşuyorum: Her yanda sizi gãrâyorum, geri kalanı 

umurumda bile değil. Sizi neden ve nasıl sevdiğimi bilmiyorum. Biliyor musunuz, belki de 

hiä gâzel değilsiniz Dâşânân bir kere, sadece yâzânâzân bile gâzel olup olmadığını 

bilmiyorum. Yâreğiniz kuşkusuz kãtâdâr, ruhunuz bâyâk bir olasılıkla soyluluktan 

yoksundur.ç

ÜBelki de benim soyluluğuma inanmadığınız iÉin beni parayla satın almayı 

tasarlıyorsunuzã54 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

55 

ÜSizi satın almayı ne zaman tasarladım kiã diye haykırdım. 

ÜŞaşırdınız ve ipin ucunu kaÉırdınız. Beni değilse bile sevgimi, saygımı satın almayı 

umuyorsunuz.ã 

ÜHayır, tam olarak bu değil. Ne demek istediğimi anlatmanın Éok zor olduğunu sáylemiştim 

size. Beni eziyorsunuz. Gevezeliğime kızmayın. Bana neden kızmamak gerektiğini 

anlıyorsunuz: Deliyim ben, sadece. Aslına bakarsanız umurumda bile değil ya, canınız 

istiyorsa kızın. Yukarda, o kÇÉÇk odamda parmaklarımı ısırmaya hazır olmam iÉin elbisenizin 

fısırtısını anımsamam, ya da dÇşÇnmem yetiyor bana. Bana neden kızıyorsunuz Tutsağınız 

olduğumu sáylediğim iÉin mi Yararlanın, tutsaklığımdan yararlanın! Bir gÇn sizi 

áldÇreceğimi biliyor musunuz KıskanÉlıktan değil, artık sizi sevmeyeceğim iÉin de değil; 

hayır, sadece sizi Éıtır Éıtır yemek istediğim gÇnler var da onun iÉin sizi áldÇreceğim. 

GÇlÇyorsunuz...ã 

ÜHayır, hiÉ de gÇlmÇyorumã dedi áfkeli bir sesle. ÜSize susmanızı emrediyorum.ã 

àfkeden boğularak sustu. Tanrı tanığımdır ki gÇzel mi değil mi, bilmem ama, karşımda báyle 

durduğu zaman ona bakmaktan Éok hoşlanıyorum, işte bu yÇzden de onun áfkesini 

kışkırtmaktan zevk alıyorum. Kimbilir, belki o da bunun farkına varmıştı da bile bile kızmıştı. 

Bunu ona sáyledim. 

ÜNe alÉaklık bu báyle!ã diye haykırdı nefretle. 

ÜHiÉ ánemi yok,ã diye sÇrdÇrdÇm. ÜBir de şunu bilin ki, birlikte gezinmemiz tehlikeli: Sık 

sık sizi dávmek, yÇzÇnÇzÇ gázÇnÇzÇ parÉalamak, gırtlağınızı sıkmak iÉin karşı konulmaz bir 

istek duyuyorum. Bunun oraya kadar varmayacağını sanıyorsunuz, değil mi Beni 

kudurtuyorsunuz. Kuşkusuz bir rezalet Éıkarmaktan Éekinirim, değil mi Sizin hiddetiniz mi 

Ama, sizin áfkeniz zerre kadar umurumda değil! 

Sizi umutsuz bir aşkla seviyorum, bundan sonra da sizi bin kez daha fazla seveceğimi 

biliyorum. Eğer bir gÇn sizi áldÇrÇrsem kendimi de áldÇrmem gerekir; pekêlê ama, bu 

dayanılmaz acıyı siz olmadan hissetmek amacıyla kendimi olabildiğince geÉ áldÇrÇrÇm! Size 

inanılmaz bir şey sáyleyeyim mi Sizi her gÇn daha fazla seviyorum, oysa bu hemen hemen 

olanaksız bir şey. Bundan sonra da yazgıcı olmaz mıyım ben! Anımsıyor musunuz: ànceki 

gÇn, Schlangenberg'in Çzerinde, beni kışkırttığınız zaman size alÉak sesle: "Bana bir tek 

sázcÇk sáyleyin, kendimi uÉuruma atayım" dedim. O sázj 

cÇğÇ sáyleseydiniz, atlardım. Buna inanıyorsunuz, değil miã ÜNe saÉma sapan gevezelik!ã 

diye haykırdı. ÜSaÉma olup olmaması umurumda bile değil!ã diye haykırdım ben de. 

ÜBildiğim bir tek şey var, siz burada olduğunuz zaman konuşmak, konuşmak, konuşmak 

ihtiyacını duyuyorum... ve konuşuyorum. Karşınızda bÇtÇn ázsaygımı yitiriyorum, 

butta da metelik bile vermiyorum!ã 

Pauline soğuk ve ázellikle kırıcı bir sesle: ÜNeden sizi Schlangenberg'in tepesinden 

atlamaya zor-layacakmışımã dedi. ÜTamanıiyle yararsız bu.ã 

ÜMÇkemmel!ã diye haykırdım. ÜŞu harikulade "yararsız" sázcÇğÇnÇ sırf beni mahvetmek iÉin 

kullandınız. İÉyÇzÇnÇzÇ anladım şimdi. Yararsız dediniz, değil mi Ama, zevk her zaman 

yararlıdır ve sınırsız, mutlak bir etki, bir sinek Çze-rinde bile olsa, bir Éeşit zevktir. İnsan, 

yaradılıştan zorbadır: Acı Éektirmeyi sever. Bunu siz her şeyden fazla seviyorsunuz.ã Beni 

ázel bir dikkatle incelediğini Éok iyi anımsıyorum. YÇzÇm o anda hiÉ kuşkusuz duyduğum 

bÇtÇn o akıl almaz, ipe sapa gelmez hisleri yansıtıyordu. Şimdi Éok iyi anımsıyo-irum, 

konuşmamız hemen hemen şu anlattığım sázcÇklerle geÉ-ti. Gázlerim kan Éanağı gibiydi. 

Dudaklarımdan kápÇkler salgılıyordu. Schlangenberg konusuna gelince, şu anda bile na-56

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

57 

muşum âzerine yemin ederim ki, eğer o anda kendimi aşağı atmamı emretseydi, hemen 

atardım! Hatta hakaretle, suratıma tâkârerek, şaka olsun diye de sãyleseydi, gene atlardım! 

åYo, neden, kuzum Size inanıyorumç dedi. Ama, bunu ancak onun yapabileceği ãyle bir 

tonla, ãyle bir hor gãrme ve kãtâlâkle, ãyle bir kâstahlıkla sãyledi ki, Tanrı bilir onu o anda 

ãldârebilirdim. Bãyle bir tehlikeyle burun burunaydı. Ve bunu ona sãylerken hiä de yalan 

sãylememiştim. 

Ansızın bana: 

åKorkak değil misiniz sizç diye sordu. 

åBilmem, belki de ãyleyimdir, bilmiyorum... Uzun zaman var ki bu soruyu kendime 

yãneltmedim.ç 

åSize: "Şu adamı ãldârân!" desem... Üldârâr mâydânâz onuç 

åKimiç 

åKimi istersem.ç 

åFransızı mıç 

åBana soru sormayın da yanıt verin. Kimi gãsterirsem. Demin sãylediklerinizin ciddi olup 

olmadığını ãğrenmek istiyorum.ç 

Yanıtımı ãyle bir ciddiyet ve sabırsızlıkla bekliyordu ki bana garip gãrândâ bu. 

åSonunda burada neler olup bittiğini sãyleyecek misiniz bana, kuzum!ç diye haykırdım. 

åYoksa benden korkuyor musunuz İäinde äırpındığınız bâtân sıkıntıları gãrâyorum. İflas 

etmiş, äılgın, şu iblisin... Blanche'm tutkusuyla mahvolmuş bir adamın âvey kızısınız; sonra 

sizin âzerinizdeki o gizemli etkisiyle Fransız da var; en sonunda da, şu anda bana bu soruyu 

soruyorsunuz. Hiä değilse bileyim, yoksa şimdi he- ' men äıldıracağım ve beklenmedik 

herhangi bir davranışta bulunacağım. Belki de aäıksãzlâlâğânâzle beni onurlandırmaktan 

utanıyorsunuzdur Aman canım, benim karşımda utana-fmazsınız.ç 

åBen hiä de size bundan sãz etmiyorum. Size bir soru sorduın ve yanıtını bekliyorum.ç 

åElbetteç diye haykırdım, åbana gãstereceğiniz kimse-lyi ãldârârâm ama, acaba siz bunu 

yapabilir misiniz... bãyle bir şeyi bana emredebilir misinizç 

åSizi bãyle bir şeyden sakınacağımı sanmazsınız, inşal-Slah Size bir emir vereceğim ve ben 

bir kenarda kalacağım. Buna katlanabilir misiniz Yok canım, ama, sonra da sizi bir cinayet 

işlemeye gãnderme câretinde bulunduğum iäin gelip beni ãldârârdânâz.ç 

Bu sãzler âzerine beynime bir balyoz yemiş gibi oldum. Elbette ki o zaman bile sorusunu yarı 

şaka, yarı kışkırtma Solarak kabul etmiştim, oysa Pauline äok ciddi konuşmuştu. Bu şekilde 

konuşmuş olmasına, âzerimde bãyle bir hak id-idiasında bulunmuş olmasına, bãyle bir gâce 

sahip olduğunu sanıp bana aäıkäa: åGit kendini mahvet, ben kenarda kala-Icağımç demiş 

olmasına şaşıyordum. Bu sãzcâklerde ãyle bir •hayasızlık, ãyle aäıksãzlâlâk vardı ki, benim 

gãrâşâme gãre, Pauline ãläâyâ aşıyordu. Peki, ondan sonra bana karşı na-isıl davranacaktı 

acaba Tutsaklığın ve aläalmanın bâtân sı-Inırlarını aşıyordu bu. Bu gãrâş tarzı beni onun 

dâzeyine kadar yâkseltiyordu. Konuşmamızın bâtân saämalığına ve ina-Inılmazlığına karşın, 

yâreğim eziliyordu. 

Pauline ansızın bir kahkaha kopardı. Oynayan äocukların karsısında, arabaların yolcularını 

gazinoya giden yolun ağzına bırakmak iäin durdukları yerin tam karşısında, bir sıpada 

oturuyorduk. Pauline: 

åŞu şişman baronesi gãrâyor musunuzç diye haykırdı. åWurmerhelm Baronesi. Buraya 

geleli henâz âä gân oldu. •Kocasına bakın: Bastonunu elinde tutan şu sıska, sarsak yâ-58 

KUMARBAZ 

râyâşlâ Prusyalı. Ünceki gân bize nasıl bakmıştı, anımsıyor musunuz Hemen baronese 

yetişin, şapkanızı äıkarıp, ona Fransızca bir şeyler sãyleyin.ç

åNedenç 

åSchlangenberg'in tepesinden kendinizi aşağı atacağınıza yemin ettiniz bana; size emredecek 

olsam, adam ãldârmeye hazır okluğunuza da yemin ediyorsunuz. Bâtân bu cinayetler ve 

trajediler yerine, canım sadece bir paräa eğlenmek istiyor. Karşılık vermeden sãz dinleyin. 

Baronun sizi bastonla dãvdâğânâ gãrmek istiyorum.ç 

åBeni kışkırtıyorsunuz; yapmayacağımı mı sanıyorsunuzç 

åEvet, sizi kışkırtıyorum. Hadi, gidin, istiyorum.ç 

åPekélé, işte gidiyorum ama, pek garip bir heves bu, doğrusu ya. çİnşallah bu olay generalin 

başına, dolayısıyla da sizin başınıza dert aämaz. Tanrı adına, ben kendim iäin 

kaygılanmıyorum, sizi... ve generali dâşânâyorum. Ne garip bir fikir gidip de bir kadına 

hakaret etmek!ç 

Pauline kâäâmseyerek bana: 

åPekélé, gãrdâğâme gãre, sadece gevezenin birisiniz sizç dedi. åDemin gãzleriniz kan äanağı 

gibiydi... zaten, kimbilir, bu belki de yemekte äok iämiş olmanızdan geliyordu. Bunun saäma 

ve adi bir şey olduğunu, generalin de pek kızacağını biliyorum. Ben sadece eğlenmek 

istiyorum. Hepsi bu. Bir kadına hakaret etmenize gerek kalmaz. Daha ãnce size bir temiz sopa 

äekerler.ç 

Ayağa kalktım ve tek sãz sãylemeden gãrevimi yapmaya gittim. Kuşkusuz saäma bir şeydi 

bu, kaäınmasını becere-memiştim ama, baronese yaklaştığım sırada, bir haşarılık yapma 

isteğiyle sârâklendiğimi hissettim. Zaten, sarhoş olduğum kadar da coşmuştum. 

KUMARBAZ ALTINCI BÜLÇM 

59 

Aradan iki gân geäti bile. Şu aptalca gân yok mu! Ne äığlık, ne gârâltâ, ne şamata, ne uluorta 

konuşmalar! Ve bâtân bu hayhuyun, bâtân bu karışıklığın, bâtân bu aptallığın ve adiliğin 

nedeni benim! Gerisi, hiä değilse benim gãrâşâme gãre, zaman zaman gâlânä geliyor. Neyin 

olup bittiğini kavrayamıyorum: Acaba aşırı bir coşkunluk dãneminde miyim, yoksa sadece 

aklımı mı kaäırdım da beni kapatacakları ana kadar densizlikler mi yapıyorum Kimi zaman 

geräekten aklımı kaäırır gibi oluyorum. Kimi zaman da, äocukluktan, okuldan henâz 

äıkmışım da, kabaca okul yaramazlıkları yapı-yormuşum gibi geliyor bana. 

Bâtân suä Pauline'de, hep onun suäu. Belki de o orada olmasa äocukäa haşarılıklar yapmayı 

aklıma bile getirmezdim. Kimbilir, belki de bâtân bunları umutsuzluktan yaptım (bãyle 

dâşânmenin aptalca bir şey olduğunu biliyorum yé) ve anlıyorum, hayır, geräekten de 

Pauline'in ne gibi iyi bir yanı olduğunu anlamıyorum. Gâzel, daha doğrusu, ben ãyle 

sanıyorum. Äılgına dãndârdâğâ de yalnız ben değilim. Uzun boylu, gâzel endamlı. Ama, äok 

zayıf. Bana ãyle geliyor ki insan onu dâğâmleyebilir, ya da ikiye katlayabilir. Ayağının izi dar 

ve uzun... kıvrandırıcı. Kıvrandırıcı, bu tam deyimi. Saälarının kızıl pırıltıları var. Gãzlerine 

gelince, geräek kedi gãzleri bunlar, onlara ãyle bir azamet ve kâstahlık katmasını biliyor ki! 

Aşağı yukarı dãrt ay ãnce, bunların hizmetine yeni girdiğim sıralarda, salonda Deş Grieux ile 

uzun bir konuşma yapmıştı; her ikisi de iyice heyecanlıydılar. Ve Pauline adama ãyle bir 

bakış bakıyordu ki... daha sonra yatmaya yukarı äıktığımda, adama bir tokat attığını, -az ãnce 

onu tokatladığını ve karşısına dikilip suratına baktığım dâşândâm... Ve işte o akşam ona éşık 

oldum.60 

KUMARBAZ 

Biz gene de konumuza dãnelim. 

Bâyâk yola ulaşan patikaya saptım, bâyâk yolun ortasında durup baronla baronesi bekledim. 

Aramızda beş adımlık bir mesafe kalınca, şapkamı äıkarıp onları selamladım. 

Äok iyi anımsıyorum, baronesin sırtında aäık kurşuni ipekliden, şaşılacak kadar bol, 

kırmalarla, bir sepet-eteklikle ve bir de kuyrukla sâslenmiş, elbise vardı. Kısa boylu, äok 

şişmandı, dolgun ve iäeri äekik, hemen hemen yanaklarıyla birleşmiş bir äenesi vardı. 

Kıpkırmızı bir yâzâ, kãtâ bakışlı, kâstah minicik gãzleri vardı. Yârâyâşâ aläakgãnâllâlâk

doluydu. Barona gelince, kupkuru, upuzun boyluydu. Yampiri suratı sayısız minicik 

kırışıklarla oyulmuşttı: Almanya'daki alışkanlığa uyarak, gázlÇk de takıyordu; kırk beş 

yaşındaydı. Ba-cakları neredeyse gáğsÇnden başlıyordu. Soyluluk simgesi. Bir tavus kuşu 

kadar kendini beğenmiştir. Biraz da ağırdır. İfadesinde koyunsu bir şey ona gáre derinlik 

yerine geÉerdi. 

BÇtÇn bunları kaşla gáz arasında, birkaÉ saniye iÉinde fark ettim. 

Selamını ve elimdeki şapkam ánce dikkatleri pek Éekmedi bile. Baron hafifÉe kaşlarım 

Éatmakla yetindi. Barones, azametli bir yÇrÇyÇşle Çzerime doğru geldi. 

Ben, her hecenin Çzerine basarak, tane tane, yÇksek ve iyice anlaşılır bir sesle. 

ÜSayın Barones, kulunuz olmak onuruna eriştimã dedim. 

Sonra, şapkamı başıma geÉirdim, sevimli bir gÇlÇmsemeyle yÇzÇne bakarak, yanından 

geÉtim. 

Pauline şapkamı Éıkarmamı buyurmuştu ama, bel kırarak temennalarla şımarıklıklar benim 

buluşumdu. Beni iten neydi, Tanrı bilir. YÇce bir dağın tepesinden dÇşermişim gibi geliyordu 

bana. 

Baron áfkeli bir şaşkınlıkla bana doğru dánerek: 

ÜHaaa!ã diye bağırdı, daha doğrusu ciyakladı. 

KUMARBAZ 

61 

Ben dándÇm, hep gÇlÇmsemeyle ona bakarak, saygılı bir bekleyişle durdum. Ne yapacağını 

şaşırdığı aÉıkÉa belliydi, ncc plus ultra (1) kaşlarını Éatmıştı. YÇzÇ gitgide kararıyordu. 

Barones de fena halde áfkeli bir şaşkınlık durumuyla benden yana dándÇ. Gelip geÉenler bizi 

incelemeye başlamışlardı. Hatta kimisi durdu bile. 

Baron bu kez .iki kat daha cırlak, iki kat daha áfkeli bir sesle: 

ÜHaaaã diye yeniden ciyakladı. 

Ben de sázcÇklerimi sÇrÇkleyerek ve hep doğruca onun gázlerinin iÉine bakarak: 

ÜJa wolılã (2) dedim. 

ÜSind Sie rasendã (3), diye bağırdı bastonunu sallayarak. Galiba tir tir titremeye başlıyordu. 

Belki de onu heyecanlandıran benim giysilerimdi. Pek uygun bir biÉimde, hatta yÇksek 

sosyeteden birisi gibi, pek zarif giyinmiştim. 

Ansızın bÇtÇn gÇcÇmle: 

ÜJa wo-o-ohl!ã diye bağırdım, Berlinlilerin yaptığı gibi Üoãyu uzatarak. Berlinliler konuşma 

sırasında her an bu Üja wohl!ãu kullanırlar, hem de şu veya bu dÇşÇnceyi, ya da duygu 

ayrımını belirtmek istedikleri zaman Üoã harfini az-Éok uzatırlaı. 

Baronla barones birdenbire arkalarını dándÇler ve hemen hemen koşarak uzaklaştılar. Pek 

korkmuşlardı. Orada biriken halk arasında kimileri konuşmaya başladılar, daha başkaları 

şaşkın şaşkın bana bakıyordu. Zaten aslına bakarsanız, pek iyi anımsamıyorum. 

(1) Latince: ÜDaha átesi olamazã, yani, son derece. (çeviren) 

(2) Vurgulanınca, evet canım, elbette anlamına gelen evet. (3)' ÜDeli misiniz, sizã64 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

65 

olamıyorum. GerÉekten de, defalarca Deş Grieux Markisine sert bir sáz sáylemek iÉin şiddetli 

bir istek kapladı iÉimi ve... Aman canım, sÇrdÇrmek yararsız: Belki de bundan alınır. 

Kısacası, bÇtÇn bunlar bir hastalık belirtileri. Kendisinden ázÇr dilediğim zaman Wurmerhelm 

Baronesi bunları dikkate alır mı bilmem ama, báyle bir niyetim var. Bu durumu gáz ánÇn-de 

bulundurmayacak gibi geliyor bana, ÉÇnkÇ bildiğim kadarıyla şu son gÇnlerde adliye 

Éevresinde bu durumu sámÇrmeye, kátÇye kullanmaya başladılar bile: Avukatlar, ağır ceza 

davalarında, mÇvekkillerinin cinayeti işledikleri anda bilinÉlerini yitirdiklerini ve bunun bir 

hastalık okluğunu ileri sÇrerek onları aklamaya Éalışıyorlar. "Vurdu ama, artık hiÉbir şey

anımsamıyor" diyorlar. Ve dÇşÇnÇn general, tıp da onlarla ağız birliği ediyor... ve báyle bir 

hastalığın bal gibi bulunduğunu, adına geÉici cinnet dediklerini ve buna yakalanan kimsenin o 

anda hiÉbir şeyi anımsamadığını, ya da yarım yamalak anımsadığını destekliyorlar. Ne var ki, 

baronla barones eski kuşaktan insanlar; Çstelik bunlar Prusyalı toprak ağalan ve kÇÉÇk kasaba 

soylularıdır. Adli tıptaki bu gelişmeden kuşkusuz ki haberleri yoktur, bu yÇzden benim 

aÉıklamalarımı kabul etmeyeceklerdir. Siz ne dersiniz, generalã General ansızın, zor 

zaptettiği bir áfkeyle: ÜYeter, efendi, yeter!ã dedi. ÜSizin yaramaz Éocuk haylazlıklarınızdan 

kesin olarak kendimi korumaya Éalışacağım. Baronla baronesten ázÇr dilemenize gerek yok. 

Sizinle her tÇrlÇ ilişki, sadece ázÇr dilemenizle sınırlansa bile, onlara pek yÇz kızartıcı 

gelecektir. Benim maiyetimde olduğunuzu áğrendiği zaman baron gazinoda benimle konuştu 

ve size itiraf ederim ki, beni dÇelloya Éağırmasına neredeyse ramak kaldı. Beni ne zor bir 

duruma soktuğunuzu, nelere zorladığınızı anlıyor musunuz, efendi Barondan ázÇr dilemek 

ve hemen bugÇn maiyetimden ayrılacağınıza sáz vermek zorunda kaldım... 

ÜàzÇr dilerim, ázÇr dilerim, general ama, sizin devimlinizle maiyetinizden ayrılmamı o mu 

istediã 

ÜHayır ama, ben bu onarımı ona sunmak zorunda his-Isettim kendimi ve elbette ki baron 

buna pek sevindi. Artık ayrılıyoruz, aziz Bayım. Dárt frederik ve ÇÉ florin alacağınız 

[kalıyor. İşle paranız, ve işle hesabınız: Doğru olup olmadığına [bakabilirsiniz. Elveda; 

bundan báyle artık iki yabancıyız. Ba-ia hep sıkıntı ve dert getirdiniz. Şimdi garsonu 

Éağırıp yarından itibaren sizin otel harcamalarınızdan sorumlu olmadığımı sáyleyeceğim. 

GÇle gÇle, Bayım.ã 

Parayı, kurşunkalemle hesabımın yazıldığı kêğıdı aldım, generali selamladım ve Éok ciddi 

bir sesle ona: 

ÜGeneral, bu báyle sonuÉlanılmazã dedim. ÜBaronun kı-rıcı eleştirileriyle karşılaşmış 

olmanıza Éok ÇzÇldÇm, beni bağışlayın ama, bu sizin suÉunuz. Neden benim yerime barona 

yanıt vermeyi Çstlendiniz ÜSizin maiyetinizde olmamã deyimi ne anlama geliyor Ben 

Éocuklarınızın áğretmeniyim, hepsi bu kadar. Ne sizin oğlunuzum, ne siz benim vasimsiniz, 

benim davranışlarımdan da siz sorumlu değilsiniz. TÇzel bir kişiliğim var benim. Yirmi beş 

yaşındayım, Çniversite áğrencisiyim, soylu bir kişiyim, sizin tamamiyle yabancınızın Sadece 

size olan sonsuz saygım benim yerime. karşılık verme hakkını kendinize mal ettiğiniz iÉin sizi 

dÇelloya zorlamaktan beni alıkoyuyor.ã 

General áyle şaşırdı ki, kolları iki yanına dÇştÇ; sonra birdenbire Fransıza doğru dándÇ ve ona 

kısaca kendisini hemen hemen dÇelloya davet ettiğini anlattı. Fransız gÇrÇltÇlÇ bir kahkaha 

kopardı. 

ÜAma, baron bu kadarla kurtulduğunu sanmasınã diye konuşmamı bÇyÇk bir soğukkanlılıkla 

sÇrdÇrdÇm. B. Deş Gricııx'nÇn kahkahaları beni hiÉ de heyecanlandırıp şaşırtmamıştı. 

ÜMademki bugÇn baronun yakınmalarını dinlemeye razı olup, onun tarafını tutarak bir 

bakıma bu işe burnunuzu 

F. 5 

66 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

67 

soktunuz, size şunu bildirmekle onur duyarım, general: Yarından tezi yok, benimle işi olduğu 

halde, sanki davranışlarımın hesabını veremezmişim, ya da buna layık değilmişim gibi, beni 

bilmezlikten gelip de onu bir ÇÉÇncÇ kişiye başvurmaya iten nedenlerin kesin bir aÉıklamasını 

kendi adıma, barondan isteyeceğim.ã 

DÇşÇndÇğÇm gibi oldu. Bu yeni saÉmalıkları işitince general korkuya kapıldı. 

ÜNasıl, bu lanet işi sÇrdÇrmeye niyetli değilsiniz ya, inşallah!ã diye haykırdı. ÜKendinizi Éok 

gÇÉ durumlara sokuyorsunuz. Ah! Tanrım! Sakın yapmayın, Bayım, sakın báyle bir şey

yapmayın, yoksa, şerefim Çzerine sáylÇyorum ki... Burada da yetkililer var ve ben... ben... 

kısacası... Benim mev-kÇmi... baronunkini de elbette... gáz ánÇne alarak... Kısacası, sizi 

tutuklarlar ve bir rezalet Éıkarmanıza engel olmak iÉin sizi polis marifetiyle Çlkeden kovarlar! 

Bunu iyice aklınızda tutun, sakın demediydi, demeyin!ã 

àfkeden boğulur gibi olmasına karşın, son derecede korkuyordu. 

İnsanı Éıldırtan bir soğukkanlılık ve sÇkunetle: 

ÜGeneralã diye karşılık verdim, Übir insanı rezalet meydana gelmeden rezalet yÇzÇnden 

tutuklayamazlar. Ben henÇz baronla kozumu paylaşmadım, bu konuya ne şekilde ve hangi 

temellere dayanarak yaklaşmak niyetinde olduğumu da henÇz hiÉ bilmiyorsunuz. Ben sadece, 

benim iÉin aşağılayıcı olan, cÇzi irademe baskı yapacak nitelikte bulunan bir kimsenin 

vesayeti altında bulunduğum varsayımını ortadan kaldırmak istiyorum. Siz boş yere telaşlanıp 

kaygılanıyorsunuz.ã 

ÜTanrı adına, Alexis Ivanovitch, Tanrı adına, bu saÉma sapan tasarıdan vazgeÉin!ã diye 

kekelemeye başlayan general, birdenbire o azametli havalarını bırakıp yalvaran bir tavır 

takındı, halta ellerimi bile tuttu. ÜCanım, bunun ne gibi sonuÉlar doğuracağını bir 

dÇşÇnsenize, kuzum! Başımıza yeniden 

bir sÇrÇ dert aÉılacak! Siz de kabul edersiniz ki, ben ázellikle şimdi, pek bambaşka bir 

biÉimde davranmalıyım!.. Ya, ázellikle şimdi! BÇtÇn durumu bilmiyorsunuz! Buradan gider 

gitmez sizi yeniden yanıma almaya hazırım. Ama, bugÇn, sadece êdet yerini bulsun diye, 

yani, kısacası... Beni buna sÇrÇkleyen nedenleri anlıyorsunuz, elbette!ã diye haykırdı umutsuz 

bir ÇzÇntÇyle. ÜAlexis Ivanovitch, Alexis Ivanovitch! LÇtfen!ã 

Yanından ayrılırken, ona bir kez daha kaygılanmamasını ısrarla rica ettim, her şeyin yolunda 

gideceğine sáz verdim ve alelacele odadan Éıktım. 

Yabancı Çlkelerde Ruslar kimi zaman aşırı derecede korkak olurlar; kendileri hakkında neler 

sáyleneceğinden, kendilerine ne gázle bakılacağından dehşetli korkarlar, muaşeret 

kurallarında kusur etmekten ádleri patlar! Kısacası, sanırsınız ki sımsıkı bir korse iÉindedirler, 

ázellikle ánemli kişi olma savında olanlar. Otellerde, gezintilerde, toplantılarda, yolculukta, 

ányargıya dayalı ve kesin olarak yerleşmiş bir biÉimi kárÇ kárÇne benimsemeye ánemle ázen 

gásterirler... Ama kimi durumların, kendisini Üázel bir biÉimde davranmayaã zorladığını 

general ağzından kaÉırmıştı. İşte bu yÇzden ansızın ,kor-kuya kapılmış ve bana olan tavrını 

değiştirmişti. Bunu iyi bir işaret olarak kabul ettim. Yetkililere başvuracak kadar aptaldı, Éok 

sakınımlı davranmam gerekiyordu. 

Aslına bakarsanız, generali kızdırmaya hiÉ de niyetim yoktu; şimdi asıl Pauline'i 

áfkelendirmek hoşuma gidecekti benim. Bana áyle acımasızca davranmış, áyle saÉma, 

iÉinden Éıkılmaz bir yola itmişti ki, durmam iÉin bana yalvar yakar olmasını, ayaklarıma 

kapanmasını istiyordum. çocukÉa davranışlarım sonunda onu da lekeleyebilirdi. ästelik de, 

yeni duygular, yeni istekler uyanıyordu iÉimde: Sázgelimi, onun ánÇnde seve seve kendimi 

kÇÉÇltÇyorsam da, hiÉ de başkalarının karşısında korkak davrandığım anlamına gelmezdi bu 

ve el- 

68 

KUMARBAZ 

belle ki beni ÜkırbaÉlatmakã baronun haddine dÇşmemişti. BÇtÇn bu insanlarla alay etmek ve 

bu işin iÉinden de yÇzÇmÇn akıyla Éıkmak istiyordum. Gáreceklerdi gÇnlerini onlar. 

Korkulacak hiÉbir şey yok! Pauline rezaletten korkup beni gc-ri Éağıracaktır. Beni geri 

Éağırmasa bile, hiÉ de korkak olmadığımı pekêlê gárecekti..! 

Şaşırtıcı bir haber: Marie Philippovna'nın bugÇn yalnız başına akşam treniyle Carlsbad'a 

kuzininin yanına gittiğini merdivende rastladığım Éocukların dadısından áğrendim. Ne demek 

oluyor bu báyle Dadı uzun zamandan beri gitmeye niyetlendiğini sáyledi; peki, nasıl 

oluyordu da hiÉ kimse bunu bilmiyordu Zaten kimbilir, bunu bilmeyen bir bendim belki de. 

Dadıdan ÇstÇ kapalı biÉimde áğrendiğime gáre, Marie Philip-povna ánceki gÇn generalle

şiddetli bir ağız dalaşı yapmıştı. Anladım. HiÉ kuşkusuz... Mile Blanche. Evet, kesin bir şey 

olacağa benziyor, bir şeyler hazırlanıyor. 

YEDİNCİ BàLäM 

Bu sabah garsonu Éağırıp, benim hesabımı ayrı tutmalarını sáyledim. Odam korkup bÇsbÇtÇn 

otelden ayrılmamı gerektirecek kadar pahalı değildi. On altı frederikim vardı ve orada da... 

orada, belki, bir servet! Garip bir şey, henÇz kazanmadım ama, sanki zengin birisiymişim gibi 

davranıyorum, hissediyorum, dÇşÇnÇyorum, kendimi başka tÇrlÇ gáremiyorum. 

Vaktin Éok erken olmasına karşın, hemen B. Astley'e, bizimkinin pek yakınında bulunan 

İngiltere Oteli'ná gitmeyi tasarlarken odama ansızın Deş Grieux giriverdi. O ana kadar 

KUMARBAZ 

69 

báyle bir şeyi hiÉ yapmamıştı, Çstelik de şu son gÇnlerde bu efendiyle ilişkilerim son derece 

mesafeli ve son derece gergindi. Adam sadece beni aÉıktan aÉığa kÇÉÇmseyip hor gármekle 

kalmıyor, bunu dobra dobra herkese gástermeye de Éalışıyordu; benim de... onu sevmemek 

iÉin nedenlerim var-dı. Kısacası, ondan álesiye nefret ediyordum. Odama gelişi jeni Éok 

şaşırttı. Hemen garip bir şeyler olduğunu tahmin ettim. 

Pek sevimli davrandı, odam iÉin beni kutladı. Şapkamın elimde olduğunu gárÇnce, bu kadar 

erken saatte gezintiye git-Imeme şaştı. Bazı işler iÉin B. Astley'i gármeye gideceğimi 

sáyleyince, bir sÇre dÇşÇndÇ, yÇzÇnÇ tasalı bir ifade bÇrÇdÇ. Deş Grieux bÇtÇn Fransızlar 

gibiydi, yani gerektiği ve bunun kendisine yararlı olduğu zaman nazik, tatlı dilli ve neseliydi, 

sevimli ve neşeli olma zorunluluğu ortadan kalkınca da dayanılmaz derecede can sıkıcı. 

Fransız pek ender olarak ilk bakışta sevimlidir; onun her zaman buyruk Çzerine, hesaplayarak 

sevimli olduğu sáylenebilir. Eğer her zamankinin tersine, maymun iştahlı, acayip gárÇnmek 

zorunluluğunu duyarsa, geÉici hevesin en akıl almazı, en yapmacığı onda ánceden kabul 

edilmiş ve uzun zamandan beri alelade şeyler dÇzeyine getirilmiş biÉimlere bÇrÇnÇr. Fransız 

doğal halinde, pozitivizmin (olguculuk) eri tutucusuna, en bayağısına, en onursuzuna bağlıdır. 

Kısacası, dÇnyanın en can sıkıcı yaratığıdır. Bana kalırsa, acemiler, Hanya'yı Konya'yı 

bilmeyenler, ázellikle de Rus kızları Fransızların bÇyÇsÇne kapılabilir. Aklı başında her adam 

salon nezaketinin, rahat davranışların ve neşenin kesinlikle saptanan biÉimlerinin bir dizi 

halindeki yinelenişini hemen fark eder ve nefret eder. 

Deş Grieux nazik olmakla birlikte rahat bir halle: Üİş iÉin sizi gármeye geldimã diye başladı. 

ÜElci, ya da arabulucu niteliğiyle, general tarafından geldiğimi sizden gizleyecek değilim. 

RusÉayı pek iyi bilmediğim iÉin, dÇn hemen70 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

71 

hemen hiÉbir şey anlamadım ama, general bÇtÇn ayrıntılarıyla her şeyi anlattı, itiraf ederini 

ki...ã 

ÜDinleyin, Bay Deş Grieuxã diye sázÇnÇ kestim, Üyani bu olayda da da mı arabulucu rolÇnÇ 

siz Çzerinize alıyorsunuz , Elbette ki ben olup olacağı bir "outchitel"\m, hiÉbir zaman da ne 

bu ailenin,, ne de ázellikle yakın ahbaplarının teklifsiz bir dostu oldum, bu nedenle 

bilmediğim pek Éok durum vardır ama, bir şeyi bana aÉıklar mısınız, lÇtfen: Acaba şimdi siz 

tamamiyle aileden sayılabilir misiniz çÇnkÇ en sonunda, her şeye artık áyle yakın bir ilgi 

duyuyorsunuz ki, her yana arabulucu olarak giriyorsunuz ki...ã 

Sorum hiÉ hoşuna gitmedi. Fazlasıyla saydamdı, beriki de her ne olursa olsun, kendini ele 

vermek istemiyordu. 

Soğuk bir sesle: 

ÜGenerale kısmen işler nedeniyle, kısmen de bazı ázel durumlar nedeniyle yakından 

bağlıyımã dedi sertÉe. ÜGeneral beni dÇnkÇ tasarılarınızdan vazgeÉmenizi rica etmem iÉin 

gán derdi. Kuşkusuz ki bÇtÇn tasarladıklarınız Éok ince dÇşÇnceli ama, general hiÉbir sonuca

ulaşamayacağınızı size bildirmemi rica etti; Çstelik de... baron sizi kabul etmeyecek, bir de' 

her ne olursa olsun, daha sonra sizden gelecek sıkıntılardan korunma olanaklarına sahip. Siz 

de kabul edin bunu. Ayak diremek neye yarar ki, sáyler misiniz General durum elverdiği 

zaman sizi hemen yanına alacağına, o zamana kadar da aylığınızı, ádeneğinizi size vereceğine 

sáz veriyor. OldukÉa kêrlı, ne dersinizã 

Son derece sakin bir sesle ona biraz yanıldığını, belki de baronun beni kovdurmayacağını, tam 

tersine dinleyeceğini bildirdim ona. Tam olarak nasıl davranacağımı áğrenmeye geldiğini 

itiraf etmesini rica ettim. 

ÜAman canım, mademki general bu olayla bu kadar ilgileniyor, neler yapmaya kalkışacağınızı 

áğrenmek elbette ki hoşuna gider. Bu Éok doğaldır!ã 

Anlatmaya bağladım; bir koltuğa yığılmış, başı hafifÉe benden yana eğilmiş, gázlerinde 

gizlemeye gerek gármediği bir alayla beni dinliyordu. Kısacası, bana pek bir kendini 

beğenmişlikle davranıyordu. Elimden geldiğince bu olaya bÇyÇk bir ánem verirmiş gibi 

yapmaya Éalışıyordum.' Baron, sanki ben generalin uşağıymışım gibi, beni onu şikêyet 

etmesi, ánce beni işimden etmişti, ikincisi de, bana davranışlarının sorumluluğunu yÇklenme 

yeteneğinden yoksun, kendisiyle konuşmaya bile gerek olmayan bir kimse muamelesi 

yapmıştı. Demek ki haklı olarak kendimi hakarete • uğramış kabul ediyordum; bununla 

birlikte, aramızdaki yaş farkına, toplum iÉindeki mevkiine vb., vb... saygı duyduğumdan, 

yeniden bir dÇşÇncesizliğe kalkışmayacaktım, başka bir deyimle, baronu aÉıkÉa dÇelloya 

zorlamayacaktım (bunları sáylerken gÇlmekten kendimi zorla alıkoyuyordum). Ama, her ne 

olursa olsun, kendisinden (ázellikle de baronesten) pekêlê ázÇr dileyebileceğimi sáyledim, 

ÉÇnkÇ gerÉekten de, şu son zamanlarda kendimi rahatsız ve bitkin, bir bakıma ne yapacağı 

belli olmayan bir kimse gibi hissediyordum vb., vb. Bu arada, asıl baron benim iÉin o kadar 

kÇÉÇk dÇşÇrÇcÇ olan bu girişimde bulunup, generalin beni işten Éıkarması iÉin ısrar etmekle 

beni áyle bir duruma sokmuştu ki, artık ne ondan, ne de baronesten ázÇr dileyebilirdim. 

çÇnkÇ, hem kendisi, hem barones, hem de herkes korkudan ve yeniden işe alınmak, isteğiyle 

gelip ázÇr dilediğimi dÇşÇnÇrlerdi. BÇtÇn bunların sonucu olarak, şimdi artık barondan, ánce 

kendisinin, en ılımlı sázcÇklerle, sázgelimi, bana asla hakaret etmek istemediğini sáyleyerek 

benden ázÇr dilemesini istemek zorunda kalmıştım. Baron benim isteğimi yerine getirince, 

ben de ellerim serbest, iÉtenlikle ve bÇtÇn yÇreğimle ondan ázÇr dilerim. Kısacası, dedim son 

olarak, Übenim bÇtÇn istediğim, baronun ellerimi Éázmesi.ã 

ÜTuh, yazıklar olsun! Ne alınganlık, ne incelik! Peki, ne diye ázÇr dileyeceksiniz 

Hadi bakalım. Bayım... Bayım...72 

KUMARBAZ 

Siz bÇtÇn bunları generali zor duruma dÇşÇrmek iÉin dÇzenlediniz... kimbilir, belki de kişisel 

amaÉlarınız bile vardır... Azizim huy... ázÇr dilerim, adınızı unuttum, Hay Alexis, değil miã 

Üİyi ama, izin verirseniz, azizim Marki, bu neden sizi ilgilendiriyorã 

ÜAma, general...ã 

ÜGeneralin ne ÇstÇne vazife, efendim DÇn bana belirli bir tutum takınmak zorunda olduğunu 

sáyledi... pek kaygılı bir hali vardı... ama, hiÉbir şey anlamadım ben.ã 

Deş Grieux kızgınlığın gitgide kendini belli ettiği yal-varıcı bir sesle karşılık verdi: 

Üİşte tam da burada áze! bir durum bulunuyor. Mademoi-selle de Cominges'i tanıyorsunuz, 

değil miã 

ÜMile Blanche mı demek istiyorsunuzã 

ÜPekêlê, evet, Mile Blanche de Comingcs... ve saygıdeğer annesi... Siz de kabul edersiniz ki 

general... Kısacası, general êşık ve hatta... hatla dÇğÇn belki de burada olacak. DÇşÇnÇn bir 

kez, bu fırsatla, rezaletler, dedikodular...ã 

ÜBu evlilikle ilgili hiÉbir rezalet, hiÉbir dedikodu gáremiyorum ben.ã 

ÜAma, baronun áyle áfkesi burnunda ki. Prusyalı tabii, biliyorsunuz, kısacası bir Alınan 

kavgası Éıkarır.ã

ÜArtık işten Éıktığıma gáre, sizinle değil, benimle kavga edecek demektir. (Elimden 

geldiğince aptal gárÇnmeye Éalışıyordum.) Ama, izin verirseniz, şu halde kesin karar verildi, 

Mile Blanche, generalle evleniyor, áyle mi Peki, ne bekliyorlar, kuzum Yani demek 

istiyorum ki, neden bunu gizli tutuyorlar, hiÉ değilse bizlerden, evin insanlarındanã 

ÜOlmaz, bunu size... Zaten, henÇz tamaıniyle... Bununla birlikte... biliyorsunuz ki Rusya'dan 

haber bekliyorlar; generalin işlerini dÇzene koyması gerek...ã 

ÜAa, yaa! Baboulinka!ã 

Des Grieux kin dolu bir bakış fırlattı bana. 

KUMARBAZ 

73 

ÜKısacasıã diye sázÇmÇ kesti, Üsizin zekênıza, sezginize, yaradılıştan inceliğinize kesinlikle 

gÇveniyorum... Sizi bir akraba gibi bağrına basan, sevip sayan bu aileye bunu mutlaka 

yaparsınız...ã 

ÜàzÇr dilerim, beni kovdular! Şimdi bunun êdet yerini bulsun diye yapıldığını ileri 

sÇrÇyorsunuz ama, kabul edin ki bu tıpkı: "Elbette canım, kulaklarını Éekmek istemiyorum 

ama, izin ver de êdet yerini bulsun diye onları Éekeyim..." demek gibi bir şey. Hepsi aynı 

kapıya Éıkmaz mıã 

ÜEğer durum báyleyse, hiÉbir rica sizi etkileyemiyorsaã diye sÇrdÇrdÇ kÇstah bir sesle, Üşunu 

size kesinlikle sáyleyebilirim ki, gerekli ánlemler alınacaktır.' Burada da yetkililer var, 

bugÇnden tezi yok sizi kovarlar... Aman canım! Sizin gibi bir zibidi bir de kalkmış da baron 

gibi ánemli bir kişiyi dÇelloya davet ediyor! Sanıyor musunuz ki sizi rahat bırakırlar! Şuna 

iyice emin olun ki, burada hiÉ kimse sizden korkmuyor! Size bu ricada bulunuşum kendi 

dÇşÇncem, ÉÇnkÇ generali kaygılandırdınız. Baronun sizi dÇpedÇz bir uşağıyla 

kovdurmayacağını nasıl bilebilirsinizã 

Son derece sakin bir sesle: 

Üİyi ama, gidip onu kendim gárecek değilim kiã diye karşılık verdim. ÜYanılıyorsunuz, Bay 

Deş Grieux, bÇtÇn bunlar sizin sandığınızdan Éok daha uygun bir biÉimde olacak. Bakın, 

şimdi hemen B. Astley'e gidip aracım, kısacası, sağdıcım olmasını rica edeceğim. Bu adam 

beni sever; eminim ki reddetmez. Gidip baronu bulur, baron da onu kabul eder. Ben bir 

ontclıitel olabilirim, maiyette bir kimse, savunmasız bir yaratık gárÇnÇşÇnde olabilirim ama, 

B. Astley bir lordun, gerÉek bir lordun, Lord Peabroke'un yeğeni, bunu herkes biliyor, o lord 

da burada. Emin olun ki baron, B. Aslley'e kibar davranacaktır, onu dinleyecektir. Eğer 

dinlemeyecek olursa, B. Astley buma kişisel bir hakaret olarak kabul edecektir, İngilizlerin ne 

kadar dik kafalı olduklarını bilirsiniz; arkadaş-74 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

75 

farından birini barona gánderir, pek Éok yakın arkadaşı da var. Şimdi gárÇyorsunuz ya, sonuÉ 

belki de sizin dÇşÇndÇğÇnÇzden başka tÇrlÇ olacaktır.ã 

Fransız lam olarak dehşete kapıldı; gerÉekten de, bÇtÇn bunlar gerÉeğe pek yakındı, ben de 

sahiden bir rezalet Éıkaracağa benziyordum. 

Tamamiylc yalvaran bir sesle: 

Üçok rica ederimã diye sÇrdÇrdÇ, Übırakın bÇtÇn bunları! Sanki bir rezalet Éıkarmak hoşunuza 

gidecekmiş gibi davranıyorsunuz! Size gereken bir dÇello değil, bir rezalet! Size sáyledim, 

bÇtÇn bunlar pek eğlenceli, hatta nÇkteli de olabilir, belki de bu amaca ulaşırsınız ama... sázÇn 

kısasıã diye konuşmasını sonuÉlandırdı şapkamı alıp ayağa kalktığımı gárÇnce, Üsize birisinin 

su pusulasını vermek iÉin geldim... Okuyun... Yanıtı beklememi rica ettiler de.ã 

Bu sázler Çzerine, cebinden katlanmış, mÇhÇrlÇ kÇÉÇk bir pusulayı Éıkarıp uzattı. 

Pauline'in eli buna şunları yazmıştı:

ÜSáylediklerine bakılırsa, şu áykÇyÇ uygulamayı ta-sarlıyonnuşsunuz. Kızdınız ve arsız Éocuk 

gibi davranmaya başlıyorsunuz. Ama, ázel durumlar var, bunları belki bir gÇn size anlatırım; 

Éok rica ederim, vazgeÉin, aklınızı başınıza toplayın. Ne saÉma bÇtÇn bunlar! Siz bana 

gereklisiniz, bana itaat edeceğinize de sáz verdiniz. Schlangenberg'i anımsayın. Sizden uysal 

olmanızı istiyorum, bu gerekiyor da, bunu size emrediyorum. 

Sizin P.ã 

ÜH. DÇn olanlar iÉin bana kızdınızsa, bağışlayın beni.ã 

Bu satırları okurken her şeyin dándÇğÇnÇ gárdÇm. Dudaklarım soldu, tir tir titremeye 

başladım. Lanet olasıca Fransız saygılı davranır gárÇnerek gÇya heyecanımı gármemek 

iÉin gázlerini Éeviriyordu. Suratıma karşı kahkahalarla gÇlmesini yeğlerdim. 

ÜPekêlêã dedim, ÜKÇÉÇk hanıma gánlÇnÇn rahat etmesini sáyleyin. Bununla birlikte, izin 

verirseniz size şunu sorayımã diye sÇrdÇrdÇm ansızın, Übu pusulayı bana vermek iÉin neden o 

kadar beklediniz Bir sÇrÇ saÉmalıklar sáyleyecek yerde, işe buradan başlamanız gerekirdi 

gibime geliyor... eğer gerÉekten de buraya bunun iÉin geldiyseniz...ã 

ÜOo! İstiyorum ki... SázÇn kısası, bÇtÇn bu olup bitenler o kadar garip ki pek doğal olan 

sabırsızlığımı bağışlarsınız. Tasarılarınızı kendi ağzınızdan bir an ánce duymak istiyordum. 

Zaten bu pusulada yazılanları bilmiyorum ve ne zaman olsa size verebileceğimi 

dÇşÇnÇyordum.ã 

ÜAnlıyorum, size sadece bunu başka Éare kalmadığı zaman bana vermeniz, olayı konuşarak 

yoluna koyarsanız bundan hiÉ sáz etmemeniz emredildi. àyle değil mi Bana aÉıkÉa yanıt 

verin, B. Deş Grieux.ã 

ÜBelkiã dedi garip bir halle bana bakıp ve Éok bÇyÇk bir sakınım iÉinde gárÇnerek. 

Şapkamı aldım: bana bir baş işareti yaptı, Éıktı. Dudaklarında alaycı bir gÇlÇmseme gárÇr gibi 

oldum. Başka tÇrlÇsÇ olabilir miydi 

ÜDaha gárÇlecek hesabımız var, seni kÇÉÇk acemi Éapkın, boy álÉÇşeceğim seninleã diye 

mırıldandım merdivenleri inerken. Hêlê dÇşÇncelerimi toparlayamıyordum, adeta tepeme 

balyoz yemiş gibiydim. Serin hava iyi geldi. 

İki dakika sonra, biraz kafamı toparlamaya başlayınca, iki dÇşÇnce aÉıkÉa belirdi; birincisi 

şuydu: DÇn bir Éocuğun laf olsun diye sáylediği akıl almaz birkaÉ tehdit, ÉocukÉa bir eğlence 

evrensel bir korku ve telaş yaratmıştı! İkincisi: Bu Fransızın Pauline Çzerinde ne gibi bir etkisi 

vardı Adamın bir tek sázÇ... Ve Pauline gerekli olan her şeyi yapıyor, bir pusula yazıyor, 

bana rica etmeye kadar varıyor. Kuşkusuz,76 

KUMARBAZ 

onları tanıdığım andan beri ilişkileri benim iÉin hep bir muamma olmuştu ama, gene de şu son 

gÇnlerde Pauline'de adama karşı gerÉek bir tiksinme ve hatta hor gárme fark etmiştim. 

Fransıza gelince, Pauline'in yÇzÇne bile bakmıyordu ve ona karşı sadece kaba davranıyordu. 

Bu da pekêlê hiÉ gázÇmden kaÉmamıştı. Ondan nefret ettiğini Pauline kendi ağzıyla bana 

itiraf etmişti; son derece anlamlı itiraflar kaÉırmıştı ağzından... Demek ki, adam onu 

avuÉlarının iÉinde tutuyor, Pauline onun sultası altında... 

SEKİZİNCİ BOLUM 

Burada dedikleri gibi, "gezinti"de, kestane ağaÉlarının yolunda benim İngilize rastladım. 

Beni gárÇr gármez: 

ÜOh! Oh!ã diye başladı. ÜBen size gidiyorum, siz de bana geliyorsunuz! Demek 

arkadaşlarınızdan ayrıldınız, áyle miã 

Üànce sáyler misiniz, kuzum, olup bitenleri nereden áğrendinizã diye sordum hayretle. 

ÜHerkes biliyor demek kiã 

ÜYoo! Hayır, herkes değil, bu kadarına değmez, hiÉ kimse bundan sáz etmiyor.ã 

ÜPeki, siz nereden biliyorsunuzã 

ÜBiliyorum, ya da daha doğrusu áğrenme fırsatını- buldum. Şimdi nereye gideceksiniz Size 

karşı bir sevgim var, işte bunun iÉin size geliyordum.ã

ÜSiz mert bir insansınız, B. Astleyã dedim. Doğrusu pek şaşırmıştım, nasıl haber almıştı 

acaba ÜBen henÇz kahvemi iÉmediğime gáre, siz de kuşkusuz yalan yanlış kahvaltı etti- 

KUMARBAZ 

77 

ğinizden, gazinoya gidelim; birer sigara iÉeriz, her şeyi size anlatırım... sizin de bana 

anlatacak bir şeyleriniz olur herhalde.ã 

Kahve yÇz adım átedeydi. Ismarladığımız şeyleri getirdiler, rahatÉa yerleştik, ben bir sigara 

yaktım. B. Astley sigara iÉmiyordu, gázlerini bana dikmiş, sáyleyeceklerimi dinlemeye 

hazırlanıyordu. 

ÜHiÉbir yere gitmiyorum, burada kalıyorumã diye başladım. 

B. Astley onaylayıcı bir sesle: 

ÜBurada kalacağınızdan emindimã dedi. 

M. Astley'e giderken ona, Pauline'e olan sevgimden sáz etmeye hiÉ de niyetim yoktu. Hatta 

bu konudan kaÉınmak bile istiyordum. Şu son gÇnlerde ona bundan tek sázcÇk bile 

sáylememiştim. ästelik de Éok utangaÉtı zaten. Pauline'in onu Éok etkilediğini hemen fark 

etmiştim ama, adını hiÉ ağzına almıyordu. Garip şey, daha oturur oturmaz, donuk ve ısrarlı 

bakışlarını Çzerime dikince, Tanrı bilir neden, ona her şeyi, yani bÇtÇn ayrıntılarıyla sevgimi 

anlatmak isteğini duydum. Tam yarım saat konuştum, bu bana Éok iyi geldi: Bu konuyu ilk 

kez birisine aÉıyordum! B. Astley'in ázellikle can alıcı bálÇmlerde heyecanlandığını fark 

edince, anlatımın ateşini bilerek artırdım. Pişman olduğum bir şey vardı: Belki de Fran-sızdan 

fazlasıyla sáz etmiştim... 

B. Astley, kımıldamadan, tek sázcÇk sáylemeden, bir tek ses bile Éıkarmadan, gázlerini bana 

dikmiş, karşımda oturup beni dinliyordu. Ama, Fransıza anıştırmada bulununca, beni 

birdenbire durdurdu ve sert bir sesle ikinci derecedeki ayrıntıdan sáz etmeye hakkım olup 

olmadığını sordu. B. Astley'in her zaman Éok garip bir soru sorma biÉimi vardır. 

ÜHaklısınız, korkarım ki hayırã diye karşılık verdim. 

ÜBu markiyle Bayan Pauline konusunda, basit varsayımlar dışında, kesin hiÉbir şey 

sáyleyemez misinizã 

78 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

79 

ÜHayır, kesin hiÉbir şey sáyleyemem elbette kiã diye karşılık verdim. 

ÜEğer áyleyse, sadece bundan bana sáz etmekle değil, bunu dÇşÇnmekle bile hata ettiniz.ã 

ÜPekêlê, pekêlê! Kabul ediyorum,ã diye sázÇnÇ kestim iÉimden şaşırarak. ÜAma, şimdi sáz 

konusu olan bu değil.ã Bunun Çzerine ona, dÇnkÇ olayı bÇtÇn ayrıntılarıyla anlattım, 

Paulinc'in Éılgınlıklarını, baronla olan serÇvenimi, kovulmamı, generalin olağanÇstÇ 

korkaklığını, en sonunda da Deş Grieux' nÇn ziyaretini en ince ayrıntılarına varıncaya kadar, 

bir bir anlattım, sonunda da. pusulayı ona gásterdim. 

ÜBundan ne sonuÉ Éıkarıyorsunuzã diye sordum. Üİşte ben tam da sizin dÇşÇncenizi sormak 

iÉin geldim. Bana gelince, o kÇÉÇk acemi Fransız Éapkınını seve seve áldÇrÇrdÇm, belki de 

bunu yaparım.ã 

ÜBen de aynı şeyi yapardımã dedi B. Astley. ÜBayan Pauline'e gelince... Bilirsiniz, insan 

zorunluluk karşısında, nefret ettiği kimselerle de ilişki 'kurar. Burada ikinci derecede 

ayrıntılara bağlı, sizin bilmediğiniz uygunluklar bulunabilir. Bana áyle geliyor ki, gánlÇnÇzÇ 

rahat tutabilirsiniz... elbette, kısmen. DÇnkÇ davranışına gelince, Éok garip doğrusu, sadece 

sizi baronun bastonu altına gándererek sizden kurtulmayı istemesi değil ama, —baronun da 

baston' elinin altında bulunduğuna gáre neden ondan yararlanmadığını bir tÇrlÇ 

anlayamıyorum ya, neyse—, bu biÉim bir Éılgınlık onun "kadar fevkalêde bir genÉ kız iÉin hiÉ

de yakışık alır bir şey değil. Tabii ki sizin, muzip isteğini harfi harfine uygulayacağınızı 

aklına getiremezdi...ã 

Dikkatle B. Astley'e bakarak birdenbire haykırdım: 

ÜBuraya bakın, bana áyle geliyor ki siz bÇtÇn bunlardan sáz edildiğini daha ánce işittiniz, 

hem de kimden biliyor musunuz Tam da Bayan Pauline'in ağzından!ã 

B. Astley şaşkın şaşkın yÇzÇme baktı. 

ÜGázleriniz parlıyor, onlarda kuşku ve gÇvensizlik okuyorum:ã dedi hemen sakinliğine 

kavuşarak. ÜKuşkularınızı gástermeye hiÉ hakkınız yok. Size bu hakkı tanıyamam, sorunuzu 

yanıtlamayı da kesinlikle reddediyorum.ã 

ÜPekêlê, geÉelim! Zaten, hiÉ yararı yok!ã diye haykırdım. Garip şekilde heyecanlanmış!un, 

neden bu dÇşÇncenin kafama takıldığını da bir tÇrlÇ bilemiyordum. Sonra Pauline, B. Astley'i 

ne zaman, nerede ve nasıl sırdaş olarak seÉebilirdi ki Zaten şu son gÇnlerde B. Astley'i biraz 

gázden yitirmiştim; Pauline ise benim iÉin hep bir muamma olmuştu. O kadar ki, sázgelimi, 

B. Astley'e bÇtÇn aşk áykÇmÇ anlatmaya kararlıyken, şimdi anlatmaya tam başlayacağını 

sırada, onunla olan ilişkilerim konusunda olumlu hemen hemen hiÉbir şey 

sáyleyemeyeceğime şaşıyordum. Tam tersine, her şey dÇşsel, garip, kararsızdı ve hiÉbir şeye 

benzemiyordu. 

ÜPekêlê, pekêlê; işin ucunu kaÉırdım, henÇz dÇşÇnecek durumda bulunmadığım daha pek Éok 

şey de varã diye karşılık verdim adeta soluk soluğa. ÜSiz zaten iyi bir insansınız. Şimdi başka 

bir konuya geÉelim: Sizden bir áğÇt değil, dÇşÇncenizi isteyeceğim.ã 

Bir sÇre sustum, sonra konuşmamı sÇrdÇrdÇm: 

ÜSizin gárÇşÇnÇze gáre, general neden o kadar korktu Benim gÇlÇnÉ Éocukluğumu neden bir 

facia haline getirdiler O kadar ki, Deş Grieux bile araya girmesinin zorunlu olduğunu sanmış 

(hem de en ciddi durumlarda araya girdi); beni gármeye geldi —evet ya!—, bana rica etti, 

yalvardı, o, Deş Grieux! Bir de, iyi dikkat edin, saat dokuzdan az ánce geldi ve Bayan 

Pauline'in pusulası elindeydi bile. Bu pusula ne zaman yazılmıştı İnsan bunu aklına 

getirebilir. Belki de Bayan Paııline'i ázellikle uyandırmışlardır Benden ázÇr dilediğine gáre, 

Bayan Pauline'in onun tutsağı olduğu sonucuna vardığımdan başka, onun kişisel olarak bu 

işin iÉinde ne aradığını dÇşÇnÇyorum. Neden bununla bu kadar ilgileniyor Neden 

80 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

81 

ánlerine Éıkan ilk barondan báylesine korktular Generalin Mile Blanche de Cominges'le 

evlenmesinden ne Éıkar ki Bu durum nedeniyle ázel biÉimde davranılması gerektiğini 

sáylÇyorlar ama, bu siz de kabul edersiniz ki, fazlasıyla ázel. Ne dersiniz Bu konuda da 

benden Éok bildiğinizi gázlerinizden okuyorum.ã 

B. Astley gÇlÇmsedi ve başını salladı: 

ÜEvet, gerÉekten de áyle sanıyorum ki bu konuda da sizden daha fazla şey biliyorumã dedi. 

ÜBÇtÇn olay sadece Mile Blanche'ı ilgilendiriyor ve •bunun mutlak gerÉek olduğuna 

kesinlikle inanıyorum.ã 

Sabırsızlıkla: 

ÜMile Blanche'ın burada ne işi var şimdiã diye haykırdım. Ansızın Bayan Pauline konusunda 

bir şeyler bulacağımı ummuştum. 

Üàyle sanıyorum ki, Mile Blanche'ın şu sırada baron ve baronesle her ne olursa olsun 

karşılaşmaktan kaÉınmakta ázel bir Éıkarı var; báyle olunca, sevimsiz, daha da beteri, utanÉ 

verici bir karşılaşmadan haydi haydi kaÉınır.ã 

ÜHadi canım, amma da yaptınız!ã 

ÜMile Blanche iki yıl ánce, mevsim sırasında, gene burada, Roulettenbourg'daydı. Ben de 

burada bulunuyordum. O zaman adı Mile de Cominges değildi, annesi, dul Bayan Co-minges

de o dánemde ortada gárÇnmÇyordu. HiÉ değilse sáz konusu edilmiyordu. Des .Grieux de 

buralarda yoktu. Onların akraba değil, ancak pek kısa bir zamandan beri tanıştıkları inancını 

besliyorum. Deş Grieux'nÇn markiliği daha pek yeni, bunu bir vesileyle áğrendim. Hatta Deş 

Grieux adım pek uzun zamandan beri taşımadığı da dÇşÇnÇlebilir. Ona bir başka ad altında 

rastlamış olan birisini tanıyorum burada.ã 

ÜBununla birlikte, gerÉekten de. sağlam temellere dayanan bir ahbap Éevresi var.ã 

ÜOo, bu hiÉbir anlam taşımaz ki. Mile Blanche'ın bile 

ahbapları olabilir. Ama, iki yıl ánce. Mile Blanche gene bu aynı baronesin şikêyetleri Çzerine 

polis tarafından kenti terk etmeye davet edildi, o da bunu hemen yerine getirdi.ã 

ÜNasıl yaniã 

Üànce burada bir İtalyanla, tarihsel adlı bir prensle, Bar-berini prensi, ya da ona benzer biriyle 

gárÇndÇ, gerÉek pırlantalar ve yÇzÇkler iÉinde bir adamdı. Akılları durduracak gÇzellikte bir 

arabayla dolaşırlardı. Mile Blanche oluz. ve kırk oynardı. ànce kazandı, sonra şansı dándÇ, 

anımsayabildiğim kadarıyla. HiÉ unutmam bir gece, inanılmaz miktarda yitirdi. Ama, daha da 

beteri şu oldu, gÇnÇn birinde prensi ortadan yok oluverdi, atlar, araba, hepsi yok oldu, sanki 

yer yarıldı yere battılar. Otele muazzam borcu vardı. Mile Zelma —Bar-berini'den ansızın 

Mile Zelma'ya dánÇşÇvermişti— umutsuzluğun doruğundaydı. HıÉkıra hıÉkıra ağlıyor, bÇtÇn 

otelde Éığlıklar koparıyor, áfkesinin iÉinde giysilerini yırtıyordu. O sıralarda otelde bir 

Polonyalı kont vardı —yolculukta bÇtÇn Polonyalılar konttur—, giysilerini yırtan, o gÇzel ve 

mis kokulu elleriyle kedi gibi suratını tırmalayan Mile Zelma, onu bir hayli etkiledi. Bir sÇre 

konuştular, akşam yemeğinde Mile Zelma avunmuştu bile. Gece, kontun kolunda gazinoda 

gárÇndÇ. Mile Zelma, her zamanki gibi, kahkahalarla gÇlÇyordu, hareketlerinde de biraz daha 

fazla kendini koyuverme gásteriyordu. Onu hemen, kumar masasına doğru kendine yol 

aÉarken, bir yer edinmek iÉin omzuyla bir kumarbazı iten o rulet masası mÇdavimi hanımlar 

takımına yerleştirdiler. Buradaki hanımlara ázgÇ bir ustalıktır bu. Kuşkusuz, siz de fark 

etmişsinizdir.ã 

ı 

ÜAa! Evet ya.ã 

ÜBu kadar zahmete değmez. Rabıtalı halkın áfkesine kar-Şm, bunlara, hiÉ değilse her gÇn bin 

franklık banknotlar bozduran kadınlara katlanıyorlar. Ama, bin franklık banknotları 

bozdurmaz oluverince, uzaklaşmalarını rica ederler kendilerin- 

F. 6 

82 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

83 

den. Mile Zelma binlikleri bozdurmayı sÇrdÇrdÇ ama, kumarda şansı daha da kapandı. Dikkat 

ederseniz bu tÇr hanımların Éoğunlukla kumarda Éok şansları vardır; olağanÇstÇ derecede 

kendilerine egemendirler. Zaten, benim ,áykÇm de bitti. GÇnÇn birinde, kont da prens gibi, 

ortadan yok oldu. Mile Zclma akşam kumara yalnız geldi. Bu kez hiÉ kimse Éıkıp da ona 

kolunu uzatmatnıştı. İki gÇn iÉinde bÇtÇn elin-dekini, avcundakini yitirmişti. Son altını da 

sÇrÇp yitirince, Éevresine bakındı, yanındaki Wurmerhelm baronu gázÇne Éarptı, adam son 

derece áfkeli bir halle, dikkatle ona bakıyordu. Ne var ki, Mile Zelma áfkeyi fark etmedi, 

hiÉbir kuşkuya yer bırakmayan bir gÇlÇmsemeyle barona dánerek, kendisi iÉin kırmızının 

Çzerine on altın koymasını rica etti. İşte bundan sonra, baronesin bir şikayetiyle, bir daha 

gazinoda gárÇnmemeye davet ettiler onu. Bu kadar aşağılık ve son derece uygunsuz bÇtÇn bu 

ayrıntıları bilmem sizi şaşırtıyorsa, şunu bilin ki bunları akrabanı B. Fieder'den áğrendim. B. 

Fieder hemen o aksam Mile Zelma'yı kendi arabasıyla Spa'ya gátÇrÇr. Şimdi iyice 

anlamışsınızdır: Mile Blanche kuşkusuz gelecekte bir daha buna benzer davetlerle 

karşılaşmamak iÉin generalin eşi olmak istiyor. Artık kumar oynamıyor ama, bÇtÇn belirtilere 

gáre, şimdi buradaki kumarbazlara faizle ádÇnÉ verdiği bir anamalı var da ondan. Bu Éok

daha sakınımlı. Halta zavallı generalin de onun borÉluları arasında olmasından 

kuşkulanıyorum. Belki Deş Grieux'nÇn de ona borcu vardır. Ya da onunla ortak olabilirler. 

Kabul edersiniz ki, hiÉ değilse evlenineeye kadar baronla baronesin dikkatlerini Çzerine 

Éekmeyi hiÉ islemiyor. SázÇn kısası, iÉinde bulunduğu durumda bir rezalet ona en bÇyÇk 

kálÇlÇğÇ yapar. Siz onların yanındasınız, Mile Blanclıe, generalin, ya da Bayan Pauline' in 

kolunda her gÇn orlalıkta gárÇndÇkÉe, sizin davranışlarınız bir rezalete yol aÉabilir. Şimdi 

durumu anladınız mıã 

ÜHayır, anlamadım!ã diye haykırırken masaya áyle bir şiddetle vurmuşum ki, garson 

korkarak koşup geldi. 

Bir áfke coşkunluğuyla: 

ÜBana bakın, B. Astleyã diye sázlerimi sÇrdÇrdÇm, ÜbÇtÇn bu áykÇyÇ daha ánceden 

biliyordunuz ve Mile Blanche' m kim olduğundan pekêlê haberiniz vardı da, nasıl oldu da 

beni, generali, ázellikle de, evet ázellikle de Mile Blanche' in kolunda her gÇn burada, 

gazinoda halk iÉinde gárÇnen Bayan Paulinc'i neden uyarmadınız Olacak şey mi buã 

ÜSizi uyaramazdım, ÉÇnkÇ elinizden hiÉbir şey gelmezdi, bir şey yapamazdınız kiã diye 

karşılık verdi B. Astley sakin sakin. ÜHem zaten sizi neye karşı uyaracaktım ki General, Mile 

Blanche konusunda belki de benden daha fazlasını biliyordur ama, bu onunla ve Bayan 

Pauline'le gezinmesine engel olmuyor. General şanssız bir adam. DÇn Mile Blanche'ı B. Deş 

Grieux ve şu kÇÉÇk Rus prensiyle birlikte şahane bir at sırtında dártnala giderken gárdÇm, 

general de bir al atla onları izliyordu. Sabahleyin bacaklarının ağrısından ya-kınmıştı, bununla 

birlikle al ÇstÇnde pekêlê duruyordu. İşte tanı o anda, onun kesinlikle mahvolmuş bir adam 

olduğu fikri birdenbire akıma geliverdi; hem zaten bÇtÇn bunlar beni ilgilendirmez, Bayan 

Pauline'i lamına şerefine ereli de pek az bir zaman oldu.ã Bir sÇre sonra B. Aslley ansızın: 

ÜSize iÉten bir dostluk duymama karşın, daha ánce de sáylediğim gibi, bana kimi soruları 

yáneltme hakkını size tanıyamazdım ki...ã 

ÜBurada keselimã dedim ayağa kalkarak; Üşimdi artık Bayan Pauline'in de Mile Blanche 

konusunda iyice fikir sahibi olduğunu ama, Fransızından ayrılamadığı iÉin onunla dolaşmayı 

kabul ettiğini aÉıkÉa gárÇyorum. Emin olun ki başka hiÉbir gÇÉ onu Mile Blanche'la 

gezinmeye ve barona dokun-nıaınam iÉin o pusulada bana yalvarmaya zorlayamazdı. 

Karşısında her şeyin boyun eğdiği o etki işte tam da burada ara- 

84 

KUMARBAZ 

ya giriyor! Bununla birlikte, beni baronun Çzerine o saldırt-tı! Hey Tanrım, hiÉbir şey 

anlaşılır gibi değil!ã 

'ÜSiz bir kere bu Bayan de Cominges'in generalin nişanlısı olduğunu, ikincisi, generalin Çvey 

kızı olan Bayan Pauline' in generalin Éocukları olan, o dÇşÇncesizin lamamiyle yÇzÇstÇ 

bıraktığı ve hiÉ kuşkusuz beş parasız da kalan biri kız, biri erkek iki kÇÉÇk kardeşi olduğunu 

unutuyorsunuz.ã 

ÜEvet, evet, Éok doğru, o Éocuklardan ayrılmak onları bÇsbÇtÇn yÇzÇstÇ bırak anlamına gelir; 

kalmak, onların Éıkarını savunmak, belki de servetlerinden birkaÉ kırıntıyı kurtarmak 

demektir. Evet, evet, bÇtÇn bunlar gerÉek ama, gene de, gene de! Ah! Şimdi hepsinin 

bÇyÇkanneyle neden bu kadar ilgilendiklerini Éok iyi anlıyorum!ã 

ÜKiminleã diye sordu B. Astley. 

ÜBir tÇrlÇ álmeye karar veremeyen şu Moskova'deki ihtiyar bÇyÇcÇyle; álÇmÇnÇ -bildiren 

telgrafı bekliyorlar dárt gázle.ã 

ÜElbette ki, bÇtÇn ilgi onun Çzerinde yoğunlaşmış, Éok iyi anlıyorum. Her şey mirasa bağlı. 

Vasiyetname aÉılınca, general evlenir; Bayan Pauline'in de elini kolunu bağlayan kal-rríaz, 

tam ázgÇrlÇğe kavuşur, Deş Grieux de...ã 

ÜNasıl, Deş Grieux mÇã 

ÜDeş Grieux'nÇn alacakları ádenmiş olur; onun bÇtÇn beklediği bu.ã

ÜBÇtÇn beklediğinin bu olduğunu mu sanıyorsunuzã 

ÜDaha fazlasını bilmiyorumã diye karşılık veren B. Astley inatÉı bir suskunluğun iÉine 

kapandı. 

ÜAma, ben biliyorum, ben biliyorum!ã diye haykırdım fena halde áfkelenerek. ÜO da mirası 

bekliyor, ÉÇnkÇ Pauline de Éeyiz parası alacak bundan, onu elde eder etmez de hemen Deş 

Gricux'nÇn boynuna atılacak. BÇtÇn kadınlar bir árnektir! En gururluları en aşağılık tutsak 

haline dánÇşÇrler! Pauline ancak tutkuyla sevebilir, isle hepsi bu! Benim dÇşÇn- 

KUMARBAZ 

85 

cem bu!.. Ona bir bakın hele, ázellikle yalnız başına, dÇşÇnceli oturduğu zaman: Yaşamın ve 

tutkunun bÇtÇn iğrenÉliklerine, bÇtÇn zulÇmlerine ánceden hazırlanmış, mahkÖm edilmiş, 

adanmışa benzer!.. O... O... Ama, kim Éağırıyor beniã diye haykırdım ansızın. ÜKim 

bağırıyor RusÉa "Alexis Ivanovitch!" diye bağırıldığını işittim. Bir kadın sesiydi. Bakın, 

dinleyin, dinleyin!ã 

O sırada otelimize yaklaşıyorduk. Hemen hemen hiÉ farkında olmadan kahveden ayrılalı bir 

hayli zaman olmuştu. 

ÜBir kadının bağırdığını işittim ama, kimi Éağırdığını bilmiyorum, RusÉa konuşuyordu. Şimdi 

bunun nereden geldiğini anlıyorumã diyen B. Astley elini uzattı. ÜSeslenen bÇtÇn şu uşakların 

az ánce taraÉaya taşıdıkları kocaman bir koltukta oturan şu kadındı. Ardından da bavullar 

taşıyorlar, demek ki tren az ánce gelmiş.ã 

Üİyi ama, neden beni Éağırıyor Yeniden bağırmaya başladı: Bakın,' bize işaret ediyor.ã 

ÜGárÇyorumã dedi B. Astley. 

ÜAlexis Ivanovitch! Alexis Ivanovitch! Ah, Tanrım, ne sersem şey!ã Tiz bir sesle sáylenen bu 

haykırmalar otelin ta-raÉasından bize kadar geliyordu. 

Merdivene kadar hemen hemen koşarak gittik. Sahanlığa Éıktım... Şaşkınlıktan kollarım iki 

yanıma dÇştÇ, ayaklarım yere mıhlandı. 

DOKUZUNCU BàLäM 

Geniş merdivenin Çst sahanlığında, koltuğunu taşıdıkları yerde, Éevresinde uşaklar, 

hizmetÉiler, otelin sayılamayacak kadar kalabalık, yaltaklanıp duran, dalkavuk uşak takımı, 

adam-86 

KUMARBAZ 

lan ve sayısız bavulu ve sandıklarıyla báylesine gÇrÇltÇlÇ bir biÉimde otele inen bu seÉkin 

konuğu bizzat karşılamaya gelen metrdotel... TÇm bunların arasında BäYäKANNE 

kurulmuş oturuyordu! Evet ta kendisiydi, korkunÉ, zengin Antonine Vassilievna Tarassevitch, 

yetmiş beş yaşında, mal mÇlk sahibi ve Moskova'nın soylu hanımefendisi, baboulinka, bÇtÇn 

o telgrafların gidiş gelişlerinin konusu, áldÇ álecek derken, hêlê canlı,'Üsapasağlam, 

birdenbire, haber vermeden kalkıp kendisi gelmiş, aramızda ortaya Éıkıvermişti. Beş yıldan 

beri hep olduğu gibi, ayaklarını kullanamadığından, koltukla dolaştırılıyordu ama, gene her 

zamanki alışkanlığıyla, hêlê diri, Éevik, saldırgan, kendinden memnun, dimdik oturuyor, 

yÇksek sesle konuşuyor, buyurgan bir sesle bağırıyor, herkesi haşlıyordu. Kısacası, tıpkı 

generalin Éocuklarının áğretmeni olarak yanlarına girdiğimde iki kez kendisini gárme 

onuruna eriştiğim zamanki gibiydi. Onun karşısında şaşkınlıktan taş kesilip kalmam pek 

doğaldı. Koltukla kendisini Éıkarırlarken o pek keskin gázleriyle yÇz adım áteden beni fark 

etmiş, tanımış, her zaman olduğu gibi, kesinlikle aklına Éakılan adım ve soya-dımla 

Éağırmıştı. 

ÜàldÇ álecek diye bekledikleri, mezarda gármeyi umdukları ve mirasına konmayı 

tasarladıkları báyle bir kadın mıydıã diye aklımdan geÉirdim. ÜAman kuzum, o bizim 

hepimizi, otelin adamları da dahil, hepimizi gámer! Tanrım, şimdi ábÇrleri ne olacak, şimdi 

general ne yapacak Evin altını ÇstÇne getirecektir!ã

ÜEe, azizim, nedir o, gázlerini faltaşı gibi aÉıp da orada neden dikilip duruyorsunã diye bana 

haykırmayı sÇrdÇrÇyordu bÇyÇkanne. ÜSelam vermesini, hoş geldiniz demesini bilmiyor 

musun, hêa Belki de báyle davranmayacak kadar gururlusun Yoksa beni. tanımadın mı 

GárÇyor musun, Po-tapytch,ã dedi beyaz saÉlı, fraklı ve beyaz kravatlı, tepesinin dazlaklığı 

pespembe kÇÉÇcÇk bir ihtiyara, yolculukta hep ya- 

KUMARBAZ 

87 

nında bulundurduğu sofracıbaşısına dánerek, ÜgárÇyor musun, bizi tanımıyor! Beni Éoktan 

gámmÇşlerdi bile! "àldÇ mÇ, daha álmedi mi" diye telgraf telgraf ÇstÇne gánderiyorlardı. 

çÇnkÇ ben her şeyi biliyorum! Bak, gárÇyorsun ya, henÇz damarlarımda kan var!ã 

Biraz aklımı başıma toplayınca, neşeli bir sesle: 

ÜLÇtfen, Antonine Vassilievna, neden sizin kátÇlÇğÇnÇzÇ isteyeyim benã diye karşılık 

verdim. ÜBen... sadece şaşırmıştım... Şaşırmamak elde mi.. O kadar beklenmedik bir anda...ã 

ÜBunda seni şaşırtan ne var ki Trene bindim ve yola Éıktım. Trenler pek rahat, hiÉ sarsıntı 

filan yapmıyorlar. Gezinmeye mi gitmiştinã 

ÜEvet, gazinoda şáyle bir dolaştım.ã 

ÜBurası Éok gÇzelã dedi bÇyÇkanne Éevresine bakına-rak. ÜHava sıcak, ağaÉlar da gáz 

kamaştırıcı. İşte ben bunu severim! Bizimkiler dairelerinde mi Ya generalã 

ÜOh! General dairesinde, •, bu saatte hepsi buradadırlar.ã 

ÜYa! Demek burada da saatlerini ayarlıyorlar, pozlar takınıyorlar. Demek herkese árnek 

oluyorlar. Rus senyárlerinin bir de arabaları varmış, bana sáylediklerine bakılırsa! Servetlerini 

ÉarÉur edip savurduktan sonra, yabancı, Çlkelere sıvıştılar. Prascovia da onlarla birlikte miã 

ÜEvet, Pauline Alexandrovna da burada.ã 

ÜYa kÇÉÇk Fransız Aman canım, hepsini kendim gárÇrÇm. Alexis Ivanovitch, beni generalin 

dairesine gátÇr. Ya sen, burada rahat mısınã 

ÜŞáyle báyle, Antonine Vassilievna.ã 

ÜPotapytch, sen de şu hantal garsona sáyle de bana birinci katta, rahat, gÇzel bir daire 

versinler, eşyalarımı da hemen oraya gátÇrsÇnler. İyi ama, beni taşımak iÉin neden hepsi 

birden saldırıyorlar Ne var hu kadar telaş edecek, ku-88 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

89 

zum Bu ne dalkavukluk, bu nasıl yaltaklanma! Yanındaki kimã diye sordu bana doğru 

dánerek. 

ÜB. Astleyã diye yanıtladım. 

ÜHangi B. Astleyã 

ÜBir yolcu, benim yakın bir dostum; generali de tanıyor.ã 

ÜBir İngiliz. İşte onun iÉin ağzını aÉıp tek sázcÇk sáylemeden, 'gázlerini dikmiş bana bakıyor. 

Zaten İngilizleri severim. Eh, hadi bakalım, beni yukarı gátÇrÇn, hemen generalin dairesine 

gidelim. Nereye yerleştilerã 

BÇyÇkanneyi yerden kaldırdılar. Ben áne atılıp otelin merdivenlerini Éıkmaya başlamıştım. 

Bizim kafile bÇyÇk heyecan yaratıyordu. Karşılaştığımız herkes durup gázlerini fal-taşı gibi 

aÉarak bize bakıyordu. Bizim otelimiz kentin en gÇzel, en pahalı, en soylu oteli olarak kabul 

edilir. Merdivende, koridorlarda insan her zaman gÇzel hanımlara, azametli İngilizlere rasttar. 

Bunların pek Éoğu hemen aşağı koşup metrdotelden bir şeyler áğrenmeye Éalıştılar, aslında o 

da pek etkilenmiş, pek heyecanlanmıştı. Kendisine bÇtÇn soru soranlara elbette ki gelenin 

seÉkin bir yabancı olduğunu, bir Rus, bir kontes, soylu bir hanımefendi olduğunu, bir hafta 

ànce N. grandÇşesinin kaldığı daireye yerleşeceğini sáylÇyordu. àzellikle de koltuğuna 

kurulan bÇyÇkannenin buyurgan ve egemen halleri dikkati Éekiyordu. Birisiyle 

karşılaştığımızın her seferinde kılı kırk yaran bakışıyla hemen álÉÇp biÉiyor ve bana herkesle

ilgili yÇksek sesle sorular yáneltiyordu. BÇyÇkannenin Éok sağlam bir bÇnyesi vardı, artık 

koltuğundan hiÉ kalkmamasına karşın, Éok uzun boylu olduğu bir bakışta anlaşılıyordu. 

HiÉbir zaman koltuğun arkalığına yaslanmadan, direk gibi dimdik dururdu. Kalın ve belirgin 

Éizgili, ak saÉlı geniş başını hep dik tutardı. Size azametli, hatta kışkırtıcı bir biÉimde bakardı; 

bakışının ve hareketlerinin tamamiyle doğal olduğu gárÇlÇrdÇ. Yetmiş beş yaşına karşın, yÇzÇ 

taptazeydi, 

hemen hemen bÇtÇn dişleri de sapasağlam yerindeydi. Sırtında siyah ipekliden bir giysi, 

başında beyaz başlık vardı. 

Benim yanım sıra yukarı Éıkan B. Astley bana: 

ÜBeni son derece ilgilendirdi,ã diye mırıldandı. 

ÜTelgraflardan haberi varã diye geÉiriyordum aklımdan. 

ÜDeş Grieux'yÇ tanıyor ama, Mile Blanche'ı henÇz bilmiyor gibi gárÇnÇyor.ã DÇşÇndÇklerimi 

hemen B. Astley'e de bildirdim. 

Utanarak itiraf edeyim ki, ilk şaşkınlık durumum geÉtikten sonra, hemen şimdi generale 

indireceğimiz darbeden sonsuz bir sevinÉ duydum. Bu bende uyarıcı bir ilaÉ etkisi yapıyordu, 

bÇyÇk bir neşeyle ánden yÇrÇyordum. 

Bizimkiler ÇÉÇncÇ kata yerleşmişlerdi; haber vermeden, hatta kapıyı bile vurmadan, kapının 

iki kanadını da ardına kadar aÉtım, bÇyÇkanne de pek gárkemli bir giriş yaptı. Sanki ázellikle 

yapılmış gibi, hepsi generalin Éalışma odasında toplanmışlardı. Saat on .ikiydi ve gárÇnÇşe 

gáre, kimi arabayla, kimi atla, birlikte bir gezinti tasarlıyorlardı; konuklar da vardı. General, 

Pauline, Éocuklar ve dadılarından başka odada, Deş Grieux, gene binici giysileri iÉinde Mile 

Blanche, annesi dul Bn. Cominges, kÇÉÇk prens, daha ánce bir kez gene onların dairesinde 

gárdÇğÇm bir Alman bilgini bulunuyordu. 

BÇyÇkannenin koltuğunu odanın ortasına doğru, generalin ÇÉ adım, yakınına kadar getirdiler. 

Ulu Tanrım, o ifadeyi ámrÇm oldukÉa unutamam! Biz iÉeri girdiğimizde general bir şeyler 

anlatıyordu, Deş Grieux eksiklerini tamamlıyordu. Şunu belirtmek gerekir ki, Mile Blanche'la 

Deş Gricux zavallı generalin gázÇnÇn ánÇnde, iki ÇÉ gÇnden beri kÇÉÇk prensin Éevresinde 

pervane gibi dánÇyorlardı. Báylece topluluk belki yapma ama, neşeli, iÉten ve teklifsiz bir 

havayı benimsemişti. BÇyÇkanneyi gárÇnce, general sázcÇğÇnÇ tamam-layamadan, ağzı bir 

karış aÉık kalakaldı.. Bakışlarıyla insanı 

90 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

91 

áldÇren bir masal ejderinin gárÇnÇşÇyle bÇyÇlenmişcesine, gázleri yuvalarından fırlamış, ona 

bakıyordu. BÇyÇkanne de hiÉbir şey sáylemeden ona bakıyordu, hiÉ kımıldamıyordu ama, 

áyle bir utkulu, meydan okuyucu ve alaycı bakışı vardı ki! Genel sessizlik iÉinde báylece bir 

on saniye kadar bakıştılar. Deş Grieux ánce şaşırdı ama, hemen sonra yÇzÇnde sonsuz bir 

kaygı belirdi. Mile Blanche kaşlarını kaldırmıştı, ağzı aralık, aptal aptal bÇyÇkanneye 

bakıyordu. Prensle bilgin, bu tabloyu bÇyÇk bir ilgiyle seyrediyorlardı. Pauline'in bakışlarında 

sonsuz bir şaşkınlıkla ne yapacağını bilmezlik okunuyordu, sonra ansızın kêğıt gibi bembeyaz 

oldu; kısa bir sÇre sonra da yÇzÇne kan hÇcum etti, yanakları kıpkırmızı oldu. Evet, bu herkes 

iÉin bÇyÇk bir felaketti! Ben sadece gázlerimi bÇyÇkanneden orada bulunanlara ve onlardan 

bÇyÇkanneye gátÇrÇp getiriyordum. B. Astley, her zamanki gibi, vakur ve sakin, geride 

duruyordu. 

ÜEh, işte báyle, geliverdim! Telgramın yerini ben aldım!ã diye en sonunda patlayıveren 

bÇyÇkanne, sessizliği bozdu. ÜBeni beklemiyordunuz, değil miã 

ÜAntonine Vassilievna... Benim iyi teyzeciğim... hangi rÇzgêr sizi...ã diye bir şeyler kekeledi, 

zavallı general. Eğer bÇyÇkanne birkaÉ saniye daha konuşmasaydı, belki de bir yerine inme 

inecekti.

ÜNe demek, hangi rÇzgêr Trene bindiğim gibi yola Éıktım! Demiryolları ne işe yarıyor, 

kuzum Siz hepiniz ayaklarım ánde, dárt kolluyla Éıkıp, mirasımı size bırakacağımı 

dÇşÇnÇyordunuz, değil mi çÇnkÇ, telgraf ÇstÇne telgraf gánderdiğinizi Éok iyi biliyorum. Bu 

sana pek pahalıya patlamıştır. Buradan oraya, ucuz olmamalı. Ama, bÇtÇn cesaretimi topladım 

ve işte karşınızdayım. Bu, Fransız değil mi B. Deş Grieux'ydu galibaã 

Ü.Evet, Hanımefendiã diye yanıtladı Deş Grieux, Üinanın 

ı kadar sevindim ki... Sağlığınız— Bu bir mucize... Sizi burada gármek... Pek sevimli bir 

sÇrpriz...ã 

ÜSevimli olmasına, sevimli de; seni iyi tanıyorum, zirzop soytarı ve sana şu kadar bile (ve ona 

kÇÉÇk parmağının ucunu gásterdi) inanmıyorum.ã Sonra da Mile Blanche'ı gástererek: ÜBu 

kim, buã diye sázlerini sÇrdÇrdÇ. Binici giysili, elinde kamÉı, gásterişli haliyle, cafcaflı 

Fransız onun iikkatini Éekmişti besbelli. ÜBu hanım buralardan mıã 

ÜMile de Cominges, bu da annesi Bn. de Cominges; bu otele indilerã diye aÉıkladım. 

ÜEvli mi buã diye sordu yaşlı hanını patavatsızca. 

ÜHayır, evli değilã diye karşılık verdim elimden geldiğince saygılı davranmaya Éalışarak ve 

bilerek sesimi alÉaltarak. 

ÜNeşeli mi bariã 

Soruyu kavrayamadım. 

Üİnsanın onunla canı sıkılır mı sıkılmaz mı RusÉa biliyor mu Moskova'da Deş Grieux 

birkaÉ sázcÇk geveliyordu.ã 

Ona, Mile de Cominges'in Rusya'ya hiÉ gitmediğini anlattım. 

BÇyÇkanne bir giriş yapmadan sertÉe Mile Blanche'a pat diye: 

ÜGÇnaydın!ã dedi. 

ÜGÇnaydın, efendimã diyen Mile Blanche da tumturaklı ve ázentili, hesaplı bir reveransla 

yerlere kadar eğildi, derin bir nezaket perdesi altından yÇzÇnÇn bÇtÇn ifadesiyle, báyle bir 

sorudan ve bu biÉim davranıştan duyduğu şaşkınlığı belli etti. 

ÜAh! Gázlerini indiriyor, cilveler yapıyor: İnsanın ne gibi bir kuşla karşı karşıya bulunduğu 

hemen belli oluyor: Sapma kadar oyuncu, ya da ona benzer bir şey bu. Bu otele 

92 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

93 

indim, aşağı katta kalıyorumã dedi ansızın generale doğru dánerek; Ükomşu olacağız. Buna 

sevindin mi, sevinmedin miã 

ÜAh! Teyzeciğim, iÉten... memnunluk duygulanma inanın,ã diye yanıt verdi general. Kendini 

biraz toparlamıştı bile. Ve fırsat dÇştÇğÇnde, duruma uygun dÇşen ciddi deyimleri bulmasını 

Éok iyi bildiğinden, hemen parlak sázlere başladı: ÜRahatsızlığınızı haber alınca o kadar 

telaşlandık, o kadar merak ettik ki... àyle umutsuz telgraflar alıyorduk ki, bir de ansızın...ã 

ÜYalan sáylÇyorsun, yalan sáylÇyorsunã diye hemen onun sázÇnÇ kesti bÇyÇkanne. 

General de sesini yÇkseltip işitmemezlikten gelerek onun sázÇnÇ kesti: ÜAma, nasıl oldu da 

báyle bir yolculuğa karar verebilirsiniz Siz de kabul edersiniz ki, sizin yaşınızda ve sizin 

sağlık durumunuzda... hiÉ değilse, bÇtÇn bunlar o kadar beklenmedik şeyler ki, ne 

diyeceğimizi bilemiyoruz, şaşkınlığımız pek akla yakın. Ama, bilseniz ne kadar memnunum... 

Hepimiz (burada, duygulu bir sevinÉ ifadesiyle gÇlÇmsemeye başladı) burada kaldığınız 

sÇrece size en gÇzel. gÇnleri geÉirtmek iÉin elimizden gelen Éabayı gástereceğiz...ã 

ÜHadi, hadi,'bu kadarı yeter, yararsız gevezelikler bÇtÇn bunlar. Sen her zamanki gibi saÉma 

sapan şeyler sáylÇyorsun. Zamanı nasıl geÉireceğimi ben kendim pekêlê bilirim. Zaten size 

kızgın değilim, kinci değilim ben. Bu yolculuğa girişmeye nasıl karar verdiğimi soruyorsun 

bana En yalın biÉimde. Ne oluyor da herkes şaşıyor buna GÇnaydın, Pras-covia (1), ne 

yapıyorsun buradaã

(1) çoğu zaman Fransız ya da İngiliz eğitimi gáren Éocuklara kendi adlarına yaklaşan, 

Fransız, ya da ingiliz adları takarlar. Burada Prascovia da Pauline'e dánÇşÇyor. 

ÜGÇnaydın, BÇyÇkanne,ã dedi Pauline yaklaşarak. ÜSiz yola Éıkalı Éok oldu muã 

Üİşte, bÇtÇn o ahlar, oh!har yerine hiÉ değilse, akıllıca bir soru. Pekêlê, işte báyle, pek uzun 

zamandan beri yataktaydım, tedavi gárÇyordum. Bunun Çzerine, bÇtÇn hekimleri kovdum, 

Saint-Nicolas'nın papazını getirttim. Daha ánce de saman tozuyla bir kadıncağızı aynı 

hastalıktan iyileştirmişti. Beni de rahatlattı. İki gÇn sonra, her yanımdan dereler gibi ter 

dáktÇm ve ayağa kalktım. Bunun Çzerine, benim Almanlar yeniden gene kafa kafaya 

tartıştılar, gázlÇklerini taktılar ve şu kararı bildirdiler: "Şimdi gidip yabancı Çlkelerdeki bir 

kaplıcada kÇr yaparsanız, tıkanma tamamiyle geÉer" dediler. "Neden olmasın" diye 

dÇşÇndÇm. Dour-Za-jiguine'ler avaz avaz kıyameti kopardılar: "Oraya kadar gitmek 

deliliktir!" dediler. Hadi canım! Yirmi dárt saat iÉinde Éıkınlarımı hazırlattım, geÉen hafta da 

yanıma bir oda hiz-metÉisiyle. Potapytch'i, bir de Berlin'e geri gánderdiğim (ÉÇnkÇ ona 

ihtiyacım olmadığını, yalnız başıma da pekêlê yolculuk edebileceğimi gárdÇm) Fedor'u 

aldım... àzel bir kompartıman kiraladım. Her istasyonda, yirmi kápek karşılığında sizi 

istediğiniz yere gátÇren hamallar var. GÇzel bir daireniz varã diye sázlerini tamamladı 

Éevresine bakarak. ÜParayı nereden buluyorsun, azizim Yanılmıyorsam, her şeyi ipotek ettin. 

Sadece şu kÇÉÇk Fransıza bir yığın borcun var! Darılma ama, her şeyi biliyorum, her şeyi!ã 

Şaşkınlığın, mahcubiyetin doruğuna ulaşan general: 

ÜTeyzeciğimã diye başladı, Üşaşırdım doğrusu... àyle sanıyorum ki, hiÉ kimsenin kontrolÇ 

olmaksızın... Zaten harcamalarım gelirimi aşmıyor ve biz burada...ã 

ÜGelirini geÉmiyormuş, doğrusu pek de yÇzsÇzsÇn ya! àyleyse, Éocuklarının son meteliğine 

kadar hepsini ellerinden aldın, sen, onların vasisi olan sen!ã94 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

95 

ÜBundan sonra, báyle sázlerden sonra...ã diye sÇrdÇrdÇ general áfkeyle. ÜBilmem...ã 

ÜNeyi bilmiyorsun àyle sanıyorum ki rulet masasından kalkmıyorsun! İyice batağa 

saplandın!ã 

General utancından yerin dibine áylesine geÉti ki, heyecandan az kalsın boğulacaktı. 

ÜRulet masasından mı Benim gibi ánemli bir kimse!.. Kendinize gelin, teyzeciğim, henÇz 

iyileşmemişsiniz...ã 

ÜBÇtÇn bunların hepsi yalan! Bahse girerim ki seni oradan Éekip alamıyorlardır! Sayıklayıp 

duruyorsun sen.! BugÇnden tezi yok, gidip şu rulet denen şeyin ne mene bir şey olduğunu 

gáreceğim. Prascovia, anlat bana bakayım, burada gárÇlecek neler var Aleixis Ivanovitch 

beni oraya gátÇrÇr. Sen de Potapytch, gárÇp gezilecek yerlerin listesini Éıkar.ã Pauline'e 

dánerek: ÜBurada gárÇlecek neler varã diye yineledi. 

Üçevrede, bir şatonun yıkıntıları var, bir de Schlangen-berg var.ã 

ÜNedir bu Schlangenberg Orman mıã 

ÜHayır, bir dağ; orada bir de zirve var...ã 

ÜHangi zirve..ã 

ÜDağın en yÇksek yeri. Orasını bir Éitle Éevirdiler. Eşsiz bir manzarası var.ã 

ÜKoltuğumu oraya Éıkarmak mı gerekecek Yapılabilir mi buã 

ÜOo! Merak etmeyin, efendim, hamal bulunabilirã diye yanıt verdim. 

Bir aralık dadı Fedossia gelip bÇyÇkanneyi selamladı. Ona generalin Éocuklarını getirmişti. 

ÜYoo! Kucaklaşıp ápÇşmek yok. çocukları ápmesini hiÉ sevmem. Hepsi de sÇmÇklÇdÇr. 

Burada rahat mısın, Fedossiaã 

ÜBurada Éok iyiyiz, iyi yÇrekli Antonine Vassilievnaã 

karşılığını verdi Fedossia. ÜYa siz, benim sevgili Hanımcığım, siz nasılsınız Sizi o kadar Éok 

merak ettik ki!ã

ÜBiliyorum; sen hiÉ değilse, saf bir cansın. BÇtÇn bu insanlar sizin konuklarınız mıã diye 

sordu yeniden Pauline'e dánerek. ÜŞu gázlÇklÇ sıska kimã 

Pauline alÉak sesle: 

ÜO prens Nilski, bÇyÇkanneã dedi. 

ÜYa, Rus demek ki Ben de onun konuştuklarımızı anlamadığını sanıyordum! Belki de 

işitmemiştir! B. Astley'i daha ánce gárdÇm. İşte gene buradaã dedi bÇyÇkanne -, onu gárÇr 

gármez. ÜGÇnaydın!ã diye sesleniverdi B. Astley'e ansızın. 

B. Astley tek sáz sáylemeden eğildi. 

ÜHadi bakalım, bana ne gibi gÇzel şeyler sáyleyeceksiniz Bir şeyler sáyleyin. Pauline bunu 

ona Éeviriyor.ã 

Pauline konuşmayı Éevirdi. 

Astley de ciddi bir sesle ama,' son derece iÉtenlikle: 

ÜSizi bÇyÇk bir zevkle seyrettiğimi, sağlığınızın yerinde olmasına pek sevindiğimi 

sáyleyeyimã diye karşılık verdi. 

Bu sázleri bÇyÇkanneye Éevirdiler, pek hoşuna gittiği aÉıkÉa belliydi. 

ÜŞu İngilizler nasıl da her şeye bir yanıt bulurlar!ã dedi. ÜNeden bilmem, İngilizleri hep 

sevmişimdir; Fransızlarla aralarında dağlar kadar fark vardır!ã Gene B. Astley'e: ÜBeni 

gármeye gelin, emiã dedi. ÜSizi fazla sıkmamaya gayret ederim. Bunu ona Éeviriver ve 

birinci katta kaldığımı sáyle. Birinci katta, anlıyor musunuz Aşağıda,ã diye yineledi B. 

Astley'e parmağıyla dáşemeyi gástererek. 

B. Astley bu Éağrıdan pek memnun oldu. 

Yaşlı kadın, Pauline'i tepeden tırnağa dikkatli ve hoşnut bir bakışla sardı. 

ÜSeni Éok sevebilirim, Prascoviaã dedi birdenbire. ÜSen 

96 

KUMARBAZ 

iyi bir kızsın, hepsinin en iyisisin ama, áyle bir huyun var ki!.. Hoş, ben de áyleyimdir ya... 

Dán bakayım biraz; başındakiler takma saÉ değil yaã 

ÜHayır, bÇyÇkanne, kendi saÉlarım.ã 

ÜAllahtan, yoksa bu aptalca modadan nefret ediyorum. çok gÇzel bir kızsın. Eğer genÉ bir 

erkek olsam, sana êşık olurdum. Neden evlenmiyorsun Aman, artık gitmeliyim. Trende 

geÉen o uzun gÇnlerden sonra gezinmek istiyorum... Ee, ne haber, hêlê kızgın mısınã dedi 

generale. 

Üçok rica ederim, teyzeciğim, bırakın bunları!ã dedi general de gánlÇ rahatlayarak. ÜTabii 

anlıyorum, sizin yaşınızda...ã 

ÜBu kocakarı bunamışã diye fısıldadı Deş Grieux. 

ÜBurada her şeyi gármek istiyorum. Alcxis Ivanovitch'i bana bırakırsın, değil miã diye 

generale sordu bÇyÇkanne. 

ÜOo! Lafı mı olur, istediğiniz kadar ama, ben de... Paulinc de, hatta Bay Deş Grieux de... size 

eşlik etmekten bÇyÇk bir zevk duyarız.ã 

ÜAman, Hanımefendi, bu bÇyÇk bir zevktir...ã diye atıldı Deş Grieux gáz boyayıcı bir 

gÇlÇmsemeyle. 

ÜHımmm, bir zevkmiş! Beni gÇldÇrÇyorsun, azizim.ã Sonra da generale dánerek-ansızın: 

ÜZaten sana para filan vermeyeceğimã diye ekledi. ÜBeni daireme gátÇrsÇnler, ánce oraya bir 

gáz atayım, sonra her yere gideriz. GátÇrÇn beni.ã 

BÇyÇkanneyi yeniden kaldırdılar, hepimiz kafile halinde, koltuğunun ardında, merdivenden 

aşağı indik. General başına inen bir balyozla sersemlemiş gibi yÇrÇyordu. Deş Grieux 

dÇşÇnÇyordu. Mile Blanche ánce kalmak istedi, sonra da bizi izlemeyi yeğledi. Onun hemen 

ardından prens geliyordu; generalin dairesinde sadece Almanla dul Bayan Cominges kaldı. 

KUMARBAZ ONUNCU BàLäM 

97

Kaplıcalarda, bÇyÇk bir olasılıkla • da bÇtÇn Avrupa'da, yáneticilerle metrdoteller bir 

mÇşteriye bir daire verirken, onun zevk ve isteklerinden Éok, kendilerinin onun hakkında 

edindikleri kanıya gáre davranırlar. Ve kabul etmek gerekir ki, bu konuda pek seyrek olarak 

yanılırlar. Ama, bÇyÇkanneye, Tanrı bilir neden, áyle debdebeli, şatafatlı bir daire verirler ki 

bu kez sının iyice aşarlar: Gárkemli eşyalarla dáşenmiş banyolu dárt oda, uşaklar iÉin 

mÇştemilêt, oda hizmetÉisi iÉin ayrı oda, vb., vb... GerÉekten de bu odalarda bir hafta ánce bir 

grandÇşes kalmıştı ve telaşla bunu, oraların değerini daha da artırmak amacıyla hemen yeni 

gelenlere bildirmekten geri kalmadılar. BÇyÇkanneyi bÇtÇn odalara taşıdılar, daha doğrusu 

gátÇrdÇler, o da her yeri dikkatli ve sert bir gázle inceledi. Orta yaşlı, dazlak kafalı bir adam 

olan metrdotel daire gezilirken hep kibarca ona eşlik etti. 

Bunların hepsi bÇyÇkanneyi kim sanıyorlardı bilmem; besbelli Éok soylu ve kibar, ázellikle de 

pek zengin birisi sanıyorlardı. Otel defterine hemen: Bayan General, Tarassevitcheva prensesi 

yazdılar, oysa bÇyÇkanne ámrÇnde prenses olmamıştı. Uşaklar, ázel vagon, yararsız bir yığın 

paket, bavullar, hatta sandıklar yaşlı hanımla birlikte gelmişti, kuşkusuz bunlar onun 

saygınlığına basamak oluşturmuştu. BÇyÇkannenin koltuğu, kestirip atan tonu, sesi, 

tamamiyle patavatsız bir halle sorulan ve en kÇÉÇk bir karşılığa katlanamayan garip soruları, 

kısacası, bÇyÇkannenin dimdik, sert, buyurgan kişiliği ona genel sevgi ve saygıyı sağlamayı 

tamamladı. Dairesini denetimden geÉirirken, yaşlı hanım ansızın koltuğunu durdurtuyor. 

herhangi bir eşyayı gásteriyor ve metrdotele beklenmedik so- ' rulan yáneltiyordu, o da saygılı 

saygılı gÇlÇmsÇyordu ama, titremeye başlıyordu bile. Adama soruları Fransızca soruyordu 

F. 7 

98 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

99 

ki bu dili iyi konuşamadığından Éoğu zaman sáylediklerini Éevirmek zorunda kalıyordum. 

Metrdotelin yanıtlan Éoğunlukla hoşuna gitmiyor ve ona yetersiz gárÇnÇyordu. Zaten her tÇrlÇ 

anlamdan yoksun, áyle rasgele aklına esen sorular yáneltiyordu. Sázgelimi, ansızın bir 

tablonun karşısında duruyordu: Mitolojik konulu, ÇnlÇ aslının oldukÉa zayıf bir kopyası. 

ÜBu resim kiminã 

Metrdotel, bunun muhtemelen bir kontesin resmi olduğunu sáylÇyordu. 

ÜNasıl, bilmiyor musun Burada yaşıyorsun da bilmiyorsun! Neden bu tablo burada Neden 

kontesin gázleri şaşıã 

BÇtÇn bu sorulara metrdotel tatmin edici karşılıklar veremeyince bir hayli utandı. 

ÜNe sersem' şey bu!ã dedi bÇyÇkanne RusÉa. 

Kendisini daha uzağa gátÇrdÇler. Aynı şey kÇÉÇk bir Saksonya heykelcikle yeniden meydana 

geldi: Yaşlı hanım bunu uzun uzun seyrettikten sonra, neden bilinmez, alıp gátÇrmelerini 

buyurdu. En sonunda, metrdoteli soru yağmuruna tuttu: Yatak odasındaki halı kaÉ paraya mal 

olmuştu, bunları nerede dokuyorlardı Metrdotel hepsini sorup áğreneceğine sáz verdi. 

BÇyÇkanne: ÜNe eşek şeyler!ã diye homurdandı ve bÇtÇn dikkatini karyolanın Çzerine 

yoğunlaştırdı. 

Üİşte şahane bir cibinlik tavanlığı! AÉın şunu.ã 

Yatağı aÉtılar. 

ÜDaha, daha, hepsini aÉın. Yastıkları kaldırın, kılıfları, kuştÇyÇ yatak ártÇsÇnÇ kaldırın.ã 

Hepsinin altını ÇstÇne getirdiler. BÇyÇkanne dikkatle inceledi. 

ÜBereket versin ki tahtakurusu yok. BÇtÇn Éarşaflan, Éamaşırları gátÇrÇn. Kendi Éarşaflarımı, 

yastıklarımı koyarlar. Zaten bÇtÇn bunlar aşırı derece lÇks; benim yaşamda, báyle bir 

daireye ne gerek var. İnsan yalnız başına sıkılır. Alexis Iva-novitch, sık sık beni gármeye gel 

emi, Éocukların dersini bitirir bitirmez gelirsin.ã

ÜDÇnden beri generalin hizmetinde değilim artıkã diye yanıt verdim. ÜOtelde kendi hesabıma 

kalıyorum.ã 

ÜO da neden áyleã 

Üànceki gÇn Berlin'den seÉkin bir Alman, bir baron geldi eşiyle. DÇn, gezintide ona, Berlin 

şivesini gázetmeden Almanca bir sáz sáyledim.ã 

ÜEe, ne varmış bundaã 

ÜO, bunu bir terbiyesizlik, saygısızlık olarak kabul etmiş ve gidip generale yakınmış. O da 

hemen beni kovdu.ã 

ÜNe yani, şu barona hakaret mi ettin àyle bir şey yapsan bile, bunda bir kátÇlÇk yok ki, 

dÇnya yıkılmaz ya!ã 

ÜYoo, hayır! Tersine, asıl o bana bastonunu kaldırdı.ã 

ÜSen de, sÇmÇklÇ, Éocuklarının áğretmenine bu şekilde davranılmasma izin verdinã dedi 

ansızın generale dánerek sert bir sesle, ÜÇstelik de onu kovdun! GárdÇğÇm kadarıyla, 

hiÉbiriniz bir işe yaramazsınız.ã 

ÜHiÉ merak etmeyin, teyzeciğim,ã diye karşılık verdi general kendini beğenmiş bir teklifsizlik 

tonuyla, Ükendi işlerimi kendim yÇrÇtmesini bilirim. ästelik de, Alexis Ivanovitch olayı size 

tam olarak anlatmadı.ã 

ÜSen buna nasıl katlanabildinã diye bana sordu. 

Ben de dÇnyanın en alÉakgánÇllÇ ve en sakin haliyle: 

ÜBaronu dÇelloya davet etmek istiyordumã diye karşılık verdim, Üama, general buna engel 

oldu.ã 

ÜNedenã diye sÇrdÇrdÇ bÇyÇkanne. Sonra da metrdotele: ÜSen, azizim, hadi git, seni 

Éağırdıkları zaman gelirsin"ã dedi. ÜBu Nuremberg'li patates surata dayanamıyorum!ã 

Beriki, elbette ki bÇyÇkannenin iltifatım anlamadan, selam verip Éıktı. 

General kÇÉÇk bir gÇlÇşle: 

100 

KUMARBAZ 

Üİzin verirseniz, teyzeciğim,ã dedi, ÜdÇellolar yapılabilir miã 

ÜNeden yapılmasın Erkekler hep horozlar gibidir; dávÇşÇrlerdi, hepsi bu. Hepiniz 

korkaksınız, aÉıkÉa gárÇlÇyor, mal meydanda, Çlkenizin onurunu korumaktan acizsiniz. Hadi 

bakalım, gátÇrÇn beni! Potapytch, sáyle de her zaman emrimde iki hamal bulundursunlar. 

Adamları tut, koşulları sapta. İki tane yeter. Beni sadece merdivenlerden indirip Éıkarmaları 

gerekecek; dÇz yolda, sokakta, beni iterler, bunu onlara anlat. Adamlara bir de avans ver, daha 

terbiyeli davra-nırlar. Sen hep benim yanımda kalacaksın, sen de Alexis Iva-novitch, 

gezintide bana şu baronu gáster: Şu "von Baron" ne menem şeymiş hele bir gáreyim. Hadi 

bakalım, nerede kuzum şu ruletã 

Ruletlerin gazino salonlarında bulunduğunu anlattım. Ardından da sorular yağmaya başladı: 

Üçok rulet var mı Kumar oynayan Éok kimse var mı BÇtÇn gÇn kumar oynanıyor mu Nasıl 

şey buã Ben de en iyisinin gidip hepsini kendi gázleriyle gármesi olacağını, onları 

anlatmanın Éok zor olduğunu sáyledim. 

ÜPekêlê, áyleyse beni hemen oraya gátÇrsÇnler! Alexis Ivanovitch, sen áne geÉip yol gáster!ã 

General bÇyÇk bir ilgiyle Çzerine titreyerek: 

ÜAman teyzeciğim, nasıl olur, biraz dinlenmeden miã diye sordu. 

Biraz heyecanlıya benziyordu; zaten, hepsi sıkıntılı gárÇnÇyordu, sÇrekli birbirlerine 

bakıyorlardı. Besbelli bÇyÇkanneyle birlikte gazinoya gitmekten Éekiniyorlar ve belki de 

utanıyorlardı: HiÉ kuşkusuz yaşlı hanım, hem de bu kez herkesin iÉinde gene acayiplikler 

yapmaya kalkışacaktı. Bununla birlikte, ona eşlik etmek amacıyla atıldılar. 

ÜNeden dinlenecekmişim, kuzum HiÉ yorgun değilim ki; tam beş gÇndÇr kımıldamadan 

durdum. Sonra da gidip kay- 

KUMARBAZ

101 

nakları, kaplıcaları gãreceğiz. Daha sonra da... şu... adı ne demiştin sen Pascovia Şu 

zirve'yı, hah, tamam değil miç 

åEvet, bâyâkanne.ç 

åHadi zirve olsun. Burada daha başka ne varç 

åPek äok şey var, bâyâkanne,ç dedi Paulinc sıkıntıyla. 

åİyi, iyi, senin pek bir şey bildiğin yok! Marthe, sen de benimle gel,ç dedi oda hizmetäisine. 

General ansızın kaygılanarak: 

åOnu neden gãtârmek istiyorsunuz, teyzeciğimç dedi. åOlanaksız bir şey bu; hatta 

Polapytch'in bile gazinonun iäine girmesine izin vereceklerini sanmıyorum.ç 

åSaäma! Yani bu bir hizmetäi olduğu iäin dışarda mı bırakacaklar! Oysa o da canlı bir 

yaratık; tam bir haftadır yollarda sârtâyoruz, onun da canı elbette bir şeyler gãrmek isler. 

Benimle olmazsa, kiminle gidebilir ki Yalnız başına sokakta bir adım atmaya bile cesaret 

edemez o.ç 

åAma, bâyâkanne..ç 

åBelki de benimle gelmekten utanıyorsundur Üyleyse kal burada, senden bir şey isteyen yok 

ki. Bir general, aman sevsinler! Ben de general karışıyım. Hem zaten bâtân bu kafileyi 

peşimde taşımaya hiä de gerek yok! Her şeyi Alexis Iva-novitch'le gãrârâm...ç 

Ama, Deş Grieux herkesin sefere katılmasında ayak di-• i'edi, onunla birlikte gitmenin 

zevkini ãyle bir ballandıra ballandıra ãvdâ ki, herkes yârâyâşe geäti. Deş Grieux, generale: 

åBunamıs zavallıç diye yineledi. åYalnız gitse, kimbilir ne saämalıklar yapar...ç Ben daha 

fazlasını işitemedim ama, hiä kuşkusuz kafasında bir dâşânce vardı, hatta belki de yeniden 

umuda bile kapılmıştır. 

Gazinoya kadar yaklaşık beş yâz metre vardı. Kestane ağaälı yoldan äevresinde bir tur 

attığımız alana kadar gitlik, doğruca gazinoya girdik. Generalin gãnlâ biraz rahatlamıştı,102 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

103 

äânkâ bizim kafile, oldukäa acayip olmakla, hiä de saygınlıktan yoksun değildi. Hasta, zayıf, 

bacaklarını kullanamayan bir kimsenin kaplıcalara gelmesinde şaşılacak hiäbir şey yoktu. 

Ama, aäıkäa gãrâlâyordu ki, general gazinodan korkuyordu; sakat, âstelik de yaşlı bir kadın 

neden rulete gidiyordu Pauline'le Mile Blanche tekerlekli koltuğun iki yanında yârâyorlardı. 

Mile Blanche gâlâyor, äekingen bir neşe gãsteriyor, hatta arada sırada, bâyâkanneyle şakacı 

bir iki sãzcâk konuşuyordu, o kadar ki, yaşlı kadın sonunda ona ãvâcâ sãzler sãyledi. Übâr 

yandaki Pauline, yaşlı kadının bitip tâkenmek bilmeyen sayısız sorularına yanıt vermek 

zorundaydı. Sãzgelimi: åDemin yanımızdan geäen kimdi Arabadaki şu kadın kim Kent 

bâyâk mâ Bahäe geniş mi Bunlar ne ağaälan Şu dağların adı ne Buralarda kartal var mı 

Ne garip äatı bu bãyle!ç Yanımda yârâyen B. Astley bugânden äok şey umduğunu fısıldadı 

bana. 

Potapytch'le Marthc arkada, hemen koltuktan sonra yârâyorlardı. Potapytch fraklı ve beyaz 

kravatlıydı ama, başında kasket vardı, kırk yaşlarında al yanaklı, kır saälı bir kız olan 

Marthe'ın da başında başlık, sırtında alacalı basmadan entari, ayaklarında gıcırdayan oğlak 

derisi pabuälar vardı. Bâyâkanne onlara bir şeyler sãylemek iäin sık sık arkasına dãnâyordu. 

Deş Grieux ile general biraz geride kalmışlar, hararetli hararetli konuşuyorlardı. General 

bitkindi; Deş Grieux kararlı bir halle konuşuyordu. Belki de arkadaşını cesaretlendirmeye 

äalışıyordu; ona ãğâtler verdiği aäıkäa belli oluyordu. Ama', bâyâkanne o uğursuz tâmceyi 

sãylemişti bir kere: åSana para vermeyeceğim.ç Bu haber belki de Deş Grieux'ye inanılmaz 

gibi gãrânâyordu ama, general, teyzesini iyi tanırdı. Bu • arada Deş Grieux ile Mile

Blanche'ın birbirlerine gáz kırpıp durduklarını fark ettim. Yolun ta ucunda prensle Alman 

gázÇme ilişti: Bizi áne geÉirmişlerdi, kendileri başka bir yáne gittiler. 

Gazinoya gárkemli bir giriş yaptık. İsviÉreli kapıcıyla uşaklar da oteldeki uşak takımıyla aynı 

candan yakınlığı gásterdiler. Bununla birlikte bize merakla bakıyorlardı. BÇyÇkanne ánce 

kendisine salonları gezdirmelerini buyurdu. Kimi zaman iltifat ediyordu, kimi zaman ilgisiz 

kalıyordu ama, her şeyi sorup áğreniyordu. En sonunda, kumar salonuna ulaştık. Kapalı 

kapının ánÇnde nábet tutan uşak, sanki şaşırıp kalmış gibi, hemen iki kanadı birden ardına 

kadar aÉtı. 

BÇyÇkannenin rulet salonunda belirişi kalabalığın Çzerinde derin bir etki yarattı. Rulet 

masalarında ve otuz ve kırk masasının bulunduğu salonun ábÇr ucunda, birÉok sıra halinde, 

yÇz elli, iki yÇz kadar kumarbaz yığılıydı. Masaya kadar sokulmayı başaranlar, her zaman 

olduğu gibi, durumlarını zerre kadar bozmuyorlardı ve ancak bÇtÇn paralarını yitirdikten 

sonra yerlerinden kımıldayıp ayrılıyorlardı. çÇnkÇ orada sadece seyirci olarak kalmaya ve bir 

oyuncunun yerini bedavadan işgal etmeye izin verilmiyordu. Masanın Éevresinde sandalyeler 

bulunmasına karşın, oturan pek azdı, ázellikle de kalabalık yoğunlaştığı zaman, ÉÇnkÇ ayakta 

durunca insan daha az yer kaplar, sonra da para sÇrmek iÉin báylesi daha rahattır. İkinci, 

ÇÉÇncÇ sıralarda bulunanlar sıralarını bekleyerek, ilk sıradakilerin arkasına yığılırlar. Ama, 

kimi zaman kumarbazların arasından ellerini kaydırıp paralarını ortaya sÇrerler. äÉÇncÇ 

sırada mizaları yeşil Éuhaya ulaştırmak iÉin de aynı biÉimde paralanırlar. Bu yÇzden her on, 

ya da hatta beş dakikada bir masanın bir ucundan bir itiraz yÇkselirdi. Gazinonun gÇvenliği 

zaten oldukÉa iyi dÇzenlenmişti. Elbette ki itişip kakışmayı, hay huyu ánleyemezler ama, 

kalabalık ÇşÇştÇğÇ zaman memnun olurlar, ÉÇnkÇ bundan onlar kazanÉlı Éıkar; ama, masanın 

Éevresinde oturan sekiz kru-piye, mizaları bÇyÇk bir dikkatle gázlerler; ádeyen onlardır ve bir 

anlaşmazlık Éıktığı zaman bunu ÉázÇmleyen de onlardır. Aşırı durumlarda, polis Éağırılır, 

olay da o anda ka-104 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

105 

panır. GÇvenlik gárevlileri sivil olarak salonda, halk arasındadır, áyle ki onları hiÉ kimse 

tanıyamaz. Bunlar ázellikle kÇÉÇk hırsızlarla, hÇnerlerinin uygulanması ázellikle pek kolay 

olan rulette Éok rastlanan profesyonel hırsızları gázetlerler. GerÉekten de, her yerde, cepleri 

karıştırmak, ya da kilitleri kırmak gerekir, başarı sağlanamadığı zaman da, bu insanın başına 

dert aÉar. Oysa burada sadece rulete yaklaşmak, kumara başlamak yeterlidir. Sonra da ansızın, 

saklanıp gizlenmeden, herkesin gázleri ánÇnde bir başkasının kazancına el koyup bunu cebe 

indirmek işten bile değildir; bir tartışma Éıktığı zaman hırsız yÇksek ve anlaşılır bir sesle bu 

paranın kendine ait olduğunu haykırır. Eğer darbe ustaca indirildiy-se, tanıklar da kararsızlıkla 

duraksıyorsa, hırsız, Éoğu zaman parayı alıkoymayı başarır. BÇtÇn bunlar elbette ki para pek 

ánemli miktarda değilse yÇrÇr, yoksa bÇyÇk bir parayı krupiyeler, ya da bir başka kumarbaz 

fark etmiş olabilir. Eğer .miktar pek yÇksek değilse, paranın gerÉek sahibi kimi zaman 

kavgayı sÇrdÇrmekten kendiliğinden vazgeÉer ve bir rezalet korkusuyla Éekilir. Ama, eğer 

hırsızın kimliği ortaya Éıkarılırsa, hiÉ gázÇnÇn yaşına bakmadan hemen kovarlar. 

BÇyÇkanne bÇtÇn bunları uzaktan, doymak bilmeyen bir aÉgázlÇlÇkle seyretti. Bir hırsız 

kovulduğu zaman pek seviniyordu. Otuz ve kırk onun pek merakını Éekmedi; rulet hoşuna 

gitmişti, ázellikle de bilye dándÇğÇ zaman. En sonunda oyunu daha yakından gármek istedi. 

Bilmem nasıl oldu ama, garsonlarla yaltaklanan birkaÉ kişi (Éoğu zaman, kumarda 

kazananlara ve bÇtÇn yabancılara hizmetlerini sunan kumarda iflas etmiş Polonyalılar) 

masanın ortasına doğru, birinci krupiyenin yanında Éabucak ona bir yer aÉtılar ve kalabalığa 

karşın koltuğunu oraya sÇrdÇler. Oynamayıp da sadece bakan (ázellikle aileleriyle gelmiş 

İngilizler) kalabalık bir ziyaretÉi topluluğu kumarbazların arkasından bÇyÇkanneyi seyretmek 

amacıyla masaya doğru ÇşÇştÇler. Krupiyeler umuda kapıldı-

lar: Bu kadar garip bir kumarbaz kadın elbette ki olağanÇstÇ bir şeyler vaat ediyordu. Yetmiş 

beş yaşında, sakat bir kadın kumar oynamak istiyordu... Bu áyle her gÇn rastlanan bir olay 

değildi. Ben de ne yapıp edip masanın yanına sÇzÇldÇm ve bÇyÇkannenin yanına yerleştim. 

Potapytch'le Marthe bir kenarda, kalabalığın iÉinde kaldılar. General, Pauline, Deş Grieux, 

Mile Blanche da seyircilere katıldılar. 

BÇyÇkanne, ánce Éevresindeki oyuncuları seyretti. AlÉak sesle bana Éabucak sorular 

yáneltiyordu: ÜŞu adam kim Bu kadın kimã Masanın ucunda bulunan, bÇyÇk kumar 

oynayan, binlerce frank sÇren gencecik bir adam ázellikle ilgisini Éekti. GenÉ adam 

yanımızdakilerin fısıldaştıklarına gáre yaklaşık kırk bin frank kazanmıştı, bunlar altın ve 

banknot yığınları halinde ánÇnde duruyordu. YÇzÇ sapsarıydı; gázleri parlıyor, elleri 

titriyordu; paralan avuÉ avuÉ alarak hiÉ hesaplamadan ortaya koyuyordu, bununla birlikle de 

durmadan kazanıyordu, ánÇndeki altın yığını kabardıkÉa kabarıyordu. Garsonlar Éevresinde 

pervane gibi dánÇyorlar, ona bir koltuk getiriyorlar, daha geniş bir yeri olması ve halkın 

kendisini sıkıştırmaması iÉin yanındakileri uzaklaştırıyorlardı. BÇtÇn bunlar elbette ki yÇklÇ 

bir bahşiş umuduyla yapılıyordu. Kazanan kimi kumarbazlar arada sırada parayı avuÉlarıyla 

ceplerinden Éıkararak hiÉ hesaplamadan onlara verirler. GenÉ adamın yanına bir Polonyalı 

yerleşmişti bile, yerinde duramıyordu, saygılı bir halle her an kulağına bir şeyler sáylÇyordu, 

hiÉ kuşkusuz ona áğÇt veriyor ve oyununu yánetiyordu: BÇtÇn bunlar elbette ki bir bahşiş 

koparmak iÉindi. Ama, kumarbaz ona hemen hemen hiÉ aldırış etmiyordu, gelişigÇzel, rasgele 

para koyuyor ve durmadan ánÇndeki altın yığınını kabartıyordu. Besbelli aklını kaÉırrnıştı. 

BÇyÇkanne bir sÇre onu inceledi. 

Ansızın telaşlanarak dirseğimi dÇrttÇ ve: 

ÜSáyle ona da bıraksın artıkã dedi. Üçabucak parasını106 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

107 

toplasın ve sıvışsın. Yitirecek, bir saniye iÉinde hepsini yitirecekã diye kaygılandı adeta 

heyecandan boğularak. ÜPotapytch nerede Ona Potapytch'i gándersinler! Canım, sáylesene 

şuna,ã diyordu habire báğrÇmÇ dirsekleyerek. ÜPotapytch nerede, kuzum çıkın! çıkın!ã 

diye genÉ adama bağırmaya başladı. Kendisine doğru eğildim ve buyurgan bir sesle, yavaşÉa, 

burada báyle bağırmanın uygun olmadığını, hatta yÇksek sesle değil de, sadece alÉak sesle 

konuşmaya izin verildiğini sáyledim; ÉÇnkÇ hesaplarını engelliyordu, báyle sÇrerse bizi 

Éıkaracaklarını da ekledim. 

Üçok yazık! Bu adam mahvoldu! HiÉ kuşkusuz báyle olmasını istiyor... İÉim altÇst oldu, ona 

bakamıyorum. Ne sersem şey!ã 

Ve bÇyÇkanne hemen başka bir yana dándÇ. 

Orada, solda, kumarbazlar arasında, yanında bir Éeşit cÇce bulunan genÉ bir hanım 

gárÇnÇyordu. Bu cÇce kimdi, bilmiyorum: Kadının bir akrabası mıydı, yoksa ilgi uyandırmak 

iÉin mi getirmişti Bu genÉ kadını daha ánce de fark etmiştim; her gÇn, áğleden sonra saat 

birde gazinoya geliyor, tam ikide gidiyordu. Her gÇn bir saat sÇresince oynuyordu. Onu 

tanıyor ve kendisine hemen bir koltuk getiriyorlardı. Kadın cebinden birkaÉ altınla binlik 

birkaÉ banknot Éıkardı, acele etmeden, heyecanlanmadan, soğukkanlılıkla ortaya para 

sÇrmeye başladı, bir yandan da bir kêğıdın Çzerine numaralan yazıyor, şansların belirli bir 

anda toplanmasını sağlayan sistemi keşfetmeye Éalışıyordu. BÇyÇk paraları tehlikeye 

atıyordu. Her gÇn en fazla bin, iki bin, ÇÉ bin frank kazanıyordu, daha fazla değil, bunları 

kazanır kazanmaz da hemen oyundan kalkıyordu. BÇyÇkanne uzun bir sÇre onu inceledi. 

ÜBak sáyleyeyim, bu kadın yitirmeyecek! Bu kadın yitirmeyecek! Kim, biliyor musunã 

ÜBir Fransız, besbelli o biÉimlerden biriã diye fısıldadım kulağına. 

ÜYa! Kuş, uÉuşundan bellidir! Keskin penÉeleri olduğu gárÇlÇyor. Her turun ne anlama 

geldiğini ve nasıl para sÇrÇleceğini anlat bakayım şimdi bana.ã

Ortaya konan paranın sayısız bileşimlerinin anlamını elimden geldiğince bÇyÇkanneye 

anlattım: Kırınızı ve kara, tek ve Éift, eksik ve pas, en sonunda numaralar sisteminin kimi 

ayrıntılarını aÉıkladım. Yaşlı hanım beni dikkatle dinliyor, aklında tutuyor, yeni sorular 

yáneltiyor ve áğreniyordu. Ona her para sÇrme sisteminden oracıkta bir árnek gásterilebilirdi, 

báylelikle de ders daha kolay akılda kalıyordu. BÇyÇkanne pek sevindi. 

ÜPeki, sıfır ne anlama geliyor Şuradaki, hani kıvırcık saÉlı krupiye sıfır diye bağırdı. Ve 

masanın Çzerindekilerin hepsini neden topladı O yığınla parayı kendine aldı! Ne demek 

oluyor buã 

ÜBÇyÇkanne, sıfır bankonun kêrı. Eğer bilye sıfırın Çzerine dÇşerse, masanın Çzerindekilerin 

hepsi, ayrım gázetmeden, bankoya aittir. GerÉeği sáylemek gerekirse, ádeşmek iÉin bir tur 

daha yapılır ama, banko hiÉbir şey ádemez.ã 

ÜAa, olur şey değil, doğrusu! Ve ben bir şey almıyorum!ã 

ÜHayır; eğer daha ánce sıfırın Çzerine para koydunuz da Éıktıysa, size koyduğunuzun otuz beş 

katını veriyorlar.ã 

ÜNasıl, otuz beş katını mı! Peki, sık sık Éıkar mı bu àyleyse neden bu sersemler sıfıra para 

koymuyorlarã 

ÜçÇnkÇ otuz altı karşı şans var da ondan, bÇyÇkanne.ã 

ÜNe saÉma şeyler! PÖtapytch! Potapytch! Dur bakayım, yanımda para var... İşte, işte!ã 

Cebinden şişkin bir kese Éıkardı, iÉinden bir frederik aldı. ÜAl, bunu hemen sıfırın ÇstÇne 

koy.ã 

ÜBÇyÇkanne, sıfır az ánce Éıktıã dedim, Üonun iÉin uzun zaman Éıkmaz artık. Aşın tehlikeye 

atılıyorsunuz: Biraz bek- • leyin.ã 

ÜHayır, saÉmalıyorsun, koy şunu!ã108 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

109 

ÜàzÇr dilerim ama, bin kez de koysanız, belki akşama kadar Éıkmaz; Éok gárÇlmÇştÇr bu.ã 

ÜSaÉma, saÉma bÇtÇn bunlar, kurttan korkan ormana gitmez. Ne Vitirdin mi Gene koy!ã 

İkinci frederiki de yitirdik; bir ÇÉÇncÇsÇnÇ koyduk. BÇyÇkanne yerinde duramıyordu; dánen 

tablanın bálmeleri arasında zıplayan bilyeyi parlak gázleriyle yiyecek gibi bakıyordu. äÉÇncÇ 

frederiki de yitirdik. BÇyÇkanne kendinden geÉmişti; bir tÇrlÇ rahat duramıyordu, hatta 

krupiye beklenen .Ü-fır yerine otuz altı'yı bildirince yumruğuyla masaya vurdu. 

ÜEh, hadi bakalım!ã diye kızdı bÇyÇkanne, Üşu lanet olasıca sıfır yakında Éıkacak mı, 

Éıkmayacak mı Eğer sıfır Éıkıncaya kadar buradan Kalkarsam áleyim daha iyi. BÇtÇn 

kabahat şu kıvırcık saÉlı krupiye dÇzenbazında, onunla, hiÉ Éıkmıyor bu sıfır! Alexis 

İvanovitch iki altın birden koy! O kadar az para koyuyorsun ki, sıfır Éıksa hiÉbir şey 

kazanamayacağız.ã 

ÜBÇyÇkanne!ã 

ÜKoy dedim, koy! Senin paran değil ya.ã 

İki frederik koydum. Bilye tablanın Çzerinde uzun zaman yuvarlandı ve en sonunda 

bálmelerin ÇstÇnden zıplamaya başladı. BÇyÇkanne kendinden geÉerek kolumu sıkıyordu ve 

ansızın tok! 

ÜSıfır!ã diye bildirdi krupiye. 

ÜGárdÇn mÇ, bak gárdÇn mÇ!ã dedi bÇyÇkanne hızla bana doğru dánerek. ÜBen sana 

sáylemiştim, ben sana sáylemiştim! İki altın koymayı bana Tanrı esinlendirdi! Şimdi ne kadar 

alacağım Neden parayı ádemiyorlar Potapytch, Marthe, nerede bunlar, kuzum Ya bÇtÇn 

bizimkiler, nereye gittiler Potapytch, Potapytch!ã 

ÜDaha sonra, bÇyÇkanne, birazdanã diye fısıldadım. ÜPo-lapytch kapıda, onu buraya 

geÉirmezler. Bakın, bÇyÇkanne, paranızı ádÇyorlar, alın!ã

BÇyÇkanneye, koyu mavi kêğıdın iÉine sarılı, damgalı, elli frederiklik ağır bir deste attılar, bir 

de kêğıda sarılmamış yirmi frederik saydılar. Ben de bir kÇrekle hepsini bÇyÇkannenin ánÇne 

Éektim. 

ÜOyun başlıyor, baylar! Oyun başlıyor, baylar!ã diye bağıran krupiye para koymaya davet 

ederek bilyeyi atmaya hazırlandı. 

ÜTanrım, geÉ kaldık! Hemen başlayacaklar! Koy, koy!ã diye Éırpındı bÇyÇkanne, ÜÉabuk, 

zaman yitirmeã dedi, kendinden geÉip báğrÇme şiddetli dirsekler vurarak. 

Üİyi ama, nereye, bÇyÇkanneã 

ÜSıfırın ÇstÇne! Sıfırın ÇstÇne! Gene sıfırın ÇstÇne! Olabildiğince Éok koy! Topu* topu kaÉ 

paramız var Yetmiş frederik mi Cimrilik etmenin yaran yok, bir Éırpıda yirmi tane koy!ã 

ÜMakul olun, bÇyÇkanne! Kimi zaman tam iki yÇz tur geÉer de gene Éıkmaz! Yalvarırım size, 

varınızı, yoğunuzu burada bırakacaksınız!ã 

ÜSaÉma, saÉma, Éabuk koy paraları! İşte, ÉekiÉ indi! Ne yaptığımı biliyorum benã diyen 

bÇyÇkanne sinirden tirtir titriyordu. 

ÜKurallar/ sıfır Çzerine on iki frederikten fazlasının konmasını yasaklıyor. İşte ben de onları 

koydum.ã 

ÜO da ne demek áyle Doğru mu buã Sol yanında oturan ve bilyeyi atmaya hazırlanan 

krupiyeyi dirseğiyle iterek: ÜMÇsÇ! MÇsÇ!ã dedi. ÜSıfır kaÉ tane On iki On ikiã 

Ben atılıp hemen aceleyle soruyu Fransızca anlattım. Krupiye de: 

ÜEvet, Hanımefendiã diye yanıtladı terbiyeli terbiyeli. Son-'ra da bilgi vermek amacıyla: 

ÜKişisel hiÉbir miza da dárt bin florini aşmamalıdır; kural báyleã diye ekledi. 

ÜPekêlê, yapacak bir şey yok, áyleyse, on. iki koyalım.ã 

110 

KUMARBAZ 

ÜOyun başladı!ã diye bağırdı krupiye. Tabla dándÇ ve on ÇÉ Éıktı. Yitirmiştik! 

ÜHadi gene! Gene! Koy gene!ã diye haykırıyordu bÇyÇkanne. Bu kez ona hiÉ karşı Éıkmadım 

ve omuzlarımı sil-kerek gene on iki frederik koydum. Sehpa uzun zaman dándÇ. BÇyÇkanne 

gázleriyle izlerken tirtir titriyordu. Hayretle ona bakarak:. ÜAcaba sıfırın Éıkacağına gerÉekten 

inanıyor muã diye geÉiriyordum aklımdan. YÇzÇnde kazanacağının mutlak inancı, az sonra: 

Sıfır! diye bağırıldığını işiteceğinin kesin umudu parlıyordu. Bilye bir bálmeye zıpladı. 

ÜSıfır!ã diye bağırdı krupiye. 

BÇyÇkanne utkulu ve saldırgan bir halle bana doğru dánerek: 

ÜBak, gárdÇn mÇ!ã dedi. 

Ben bir kumarbazdım: Bunu tam o anda kesinlikle hissettim. Kollarım, bacaklarım titriyordu, 

şakaklarım zonkluyor-du. Elbette ki, on oyunda sıfır'ın ÇÉ kez Éıkması Éok enderdi ama, 

bunda ázellikle şaşılacak hiÉbir şey yoktu. Ben de ánceki gÇn sıfır'm Çst Çste ÇÉ kez Éıktığını 

gármÇştÇm ve bu fırsatla, Éıkan numaralan ázenle bir kêğıda yazmış olan kumarbazlardan biri 

daha bir gÇn ánce, bu aynı sıfır'ın yirmi dárt saatte sadece bir kez Éıktığını yÇksek sesle 

belirtmişti. 

BÇyÇkanneye parasını en bÇyÇk kazancı gerÉekleştiren kimseye gásterilmesi gereken ázel 

saygı ve ázenle verdiler. Kuruşu kuruşuna tam dárt yÇz yirmi frederik, yani dárt bin florin ve 

yirmi frederik. Yirmi frederiki altın olarak, dárt bin florini de banknot olarak ádediler. 

Ama, bu kez bÇyÇkanne artık Potapytch'i Éağırmadı; kafasında Éok başka şeyler vardı! Artık 

Éırpınmıyordu, eli ayağı titremiyordu. Ama, deyim yerindeyse, iÉten iÉe titriyordu. BÇtÇn 

dikkati bir tek noktada toplanmıştı, sanki bir tek hedefi amaÉlıyormuş gibi: 

ÜAlexis Ivanovitch, bir seferde sadece dárt bin florin ko- 

KUMARBAZ 

111 

nabileceğini sáylemişti, değil mi Hadi bakayım, al da şu dárt bini kırmızının Çzerine koy!ã 

diye karar verdi.

Onu kararından dándÇrmeye Éalışmak yararsızdı. Sehpa dánmeye başladı. 

Ü.Kırınızı!ã diye bağırdı krupiye. 

Yeniden dárt bin florin daha kazanmıştı, báylece hepsi sekiz bin florin olmuştu. 

ÜDárt binini burada bana bırak, geri kalanını gene kırmızının Çzerine koy!ã diye buyurdu 

bÇyÇkanne. 

Bir kez daha dárt bin florini tehlikeye attım. 

Ü.Kırının!ã diye yeniden bildirdi krupiye. 

ÜToplam on iki! Hepsini ver bana. Altınları kesemin iÉine dák, banknotları topla. Bu kadarı 

yeter! Hadi gidelim! Koltuğumu itin.ã 

ON BİRİNCİ BàLäM 

Koltuğu salonun ábÇr ucundaki kapıya doğru sÇrdÇler. BÇyÇkanne sevinÉten uÉuyordu. BÇtÇn 

bizimkiler, onu kutlamak iÉin hemen Éevresine ÇşÇştÇler. BÇyÇkannenin davranışı ne kadar 

garip olursa olsun, başarısı pek Éok şeyi ártÇyordu, general de báylesine garip bir kadının 

akrabalığıyla kendini halk iÉinde lekelemekten artık korkmuyordu. AlÉakgánÇllÇ bir 

gÇlÇmsemeyle ve teklifsiz bir neşeyle bÇyÇkanneyi kutladı, tıpkı bir Éocuğu eğlendirirken 

yapıldığı gibi. Zaten o da, bÇtÇn ábÇr seyirciler gibi, aÉıktan aÉığa heyecanlanmıştı. Olay 

yorumlanıyordu, herkes bÇyÇkanneyi birbirine gásteriyordu. Pek çok kimse, onu daha 

yakından gárebilmek iÉin yanından geÉiyordu. B. Astley bir kenarda arkadaşlarından iki 

İngilizle on-116 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

117 

de hoşa gitmeye uğraşmasını bilen kibirli Pauline'in tam tersine, şuhluğunun bÇtÇn 

Éekiciliklerini kullanacaktı. Ama, şimdi, bÇyÇkanne rulette báyle başarıları gerÉekleştirdiği şu 

sırada, kişiliği (inatÉı, otoriter ve buııamış bir ihtiyar kadın) karşılarında báyle bir belirlilikte 

ortaya Éıktığı şu anda belki de her şey yitirilmişti. çÇnkÇ her şeyle bÇtÇn bağlarını koparmış 

bir kolej áğrencisi gibi mutluydu ve kumarda kaÉınılmaz olarak yolunacaktı. Tanrım! diye 

dÇşÇnÇyordum (Tanrı beni bağışlasın, kátÇ bir sevinÉle!) Tanrım! Demin bÇyÇkannenin 

tehlikeye attığı her frederik altını generalin yÇreğini deliyordu, Deş Grieux'yÇ kudurtuyor, 

dolu kaşığın burnunun ucundan geÉtiğini gáren Mile de Cominges'i Éılgına dándÇrÇyordu! Bir 

başka olgu: Kazanmış olmanın sevinciyle bÇyÇkanne herkese para dağıtırken, gelip geÉen 

herkesi dilenci sanıp eline bir şeyler sıkıştırırken bile generale: ÜAma, sana zırnık, bile 

vermeyeceğim!ã demekten kendini alamamıştı'. Demek oluyor ki, bu fikirde kesin kararlıydı, 

bunda direniyor, bunu kendi kendine sáz vermişti; bu tehlikeliydi, tehlikeli!.. 

BÇyÇkanneden ayrılıp şatafatlı merdivenden en Çst kattaki kÇÉÇk odama Éıkarken bÇtÇn bu 

dÇşÇnceler kafamda kaynaşıyordu. BÇtÇn bunlar beni son derece ilgilendiriyordu; gázÇmÇn 

ánÇndeki aktárleri birbirine bağlayan en sağlam ipleri ánceden talimin edebilmeme karşın, bu 

oyunun gizli nedenlerini ve gizlerini bilmiyordum. Pauline hiÉbir zaman bana tam bir gÇven 

gástermemişti. Kimi zaman, gerÉekten de, adeta elinde olmadan, bana yÇreğini aÉmıştı ama, 

Éoğu zaman ve halta hemen hemen, her zaman, bu iÉ dákmelerden sonra, ya bÇtÇn 

sáyledikleriyle alay ediyordu, ya da her şeyi karıştırıyor ve her şeyi bile bile yanlış bir ışık 

altına tutuyordu! Oh! Pe'k Éok şeyi benden saklıyordu! Her ne olursa olsun, bÇtÇn hu gizemli 

ve gergin durumun son perdesinin yaklaştığını seziyordum. Bir darbe daha ve her şey bitecek, 

maskeler dÇşecekti. Benim yazgıma gelince, o da bÇtÇn bunlarla ilgiliydi 

biliyorum ama, onu hemen hemen hiÉ dert edinmiyordum. 

Garip bir ruh hali benimki de: Cebimde olsun álsÇn sadece yirmi frederik; işsiz gÇÉsÇz, geÉim 

olanaklarından yoksun, umutsuz, tasarısız, vb. Çlkemden pek uzaklardaydım... Ama, hiÉ 

umursamıyordum! Pauline'i dÇşÇnmesem, kendimi sadece pek yakındaki sonucun gÇlÇnÉ 

ilginÉliğine bırakır, kahkahalarla gÇlerdim. Ama, Pauline beni heyecanlandırıyor; onun 

yazgısı kararlaştırılacak bunu Éok iyi hissediyorum, bununla birlikte itiraf edeyim ki, beni

dÇşÇndÇren hiÉ de bu değil. Onun bÇtÇn gizlerini áğrenmek isterdim; bana gelip de: ÜSeni 

sevdiğimi pekêlê biliyorsunã demesini isterdim, yoksa, bu delilik gerÉekleşcmeyecekse... o 

zaman neyi istemeli Neyi istediğimi biliyor muyum ben çılgın gibiyim; bÇtÇn istediğim, 

;onsuza dek, bÇtÇn ámrÇmce onun yanında kalmak, onun ay-jlasında, pırıltısında kalmak. 

Başka hiÉbir şey biliniyorum! On-jdan uzaklaşabilir miyim 

äÉÇncÇ katta, onların koridorunda aniden bir şey hissettim. DándÇm ve yirmi adım átede, 

koridora Éıkan Pauline'i gárdÇm. Beni bekliyor, beni gázctliyormuşa benziyordu, bana hemen 

yaklaşmamı işaret etti. 

ÜPauline Alexandrovna...ã 

ÜDaha yavaş!ã diye tembih etli. 

ÜDÇşÇnÇn kiã dedim alÉak sesle, Übir saniye ánce sanki báğrÇme bir darbe inmiş gibi geldi 

bana: DándÇm, sizdiniz! Sanki sizden bir akım yayılmış gibi!ã 

Pauline kaygılı ve dÇşÇnceli bir halle: 

ÜŞu mektubu alınã dedi, kuşkusuz ne dediğimi iyi işit-emişti, Ühemen elden onu B. Astley'in 

kendisine verin. Eli-izi Éabuk tutun, rica ederim. Yanıt beklenmeyecek. O...ã 

Sázlerini tamamlamadı. Ben hayretle: 

ÜB. Astley'e miã .diye yineledim. Ama, Pauline gázden kaybolmuştu bile.112 

KUMARBAZ 

dan sáz ediyordu. Gásterişli iki hanım azametli bir hayretle ona bakıyordu, acayip bir şeymiş 

gibi. Deş Grieux kutlama ve gÇlÇcÇkler saÉıyordu. ÜNe zafer!ã dedi. 

ÜAman, Hanımefehdiciğim, harikulade bir şey bu!ã diye ekledi Mile Blanche bÇyÇleyici bir 


, ÜEvet ya, bir iki demeden, kaşla gáz arasında on iki bin florin kazandım! On iki bin ne 

demek, bir de altın paralar var! Hepsi birden yaklaşık on ÇÉ bin florin ediyor. Rubleye 

Éevirirsek, ne eder Altı bin filan mıã 

Ben de ona yedi binden fazla ettiğini, hatta gÇncel kurla belki de sekiz bin bile ettiğini 

bildirdim. 

ÜSekiz bin mi, şaka mı ediyorsun! Nedir o' áyle, hepiniz cini kápek heykelcikleri gibi kakılıp 

duruyorsunuz! Potapytch, Marthe, gárdÇnÇz mÇã 

ÜAh, benim iyi yÇrekli hanımcığım, nasıl yaptınız bunu báyle Sekiz bin ruble!ã diye 

haykırdı Marthe yaltaklanarak. ÜAlın, bakayım, her birinize beşer altın, alın hadi!ã Polapytch'le 

Marthe ellerini ápmek iÉin atıldılar.' 

ÜHamalların her birine birer frederik verilsin. Her birine bir frederik ver, Alexis Ivanovitch. 

Ne oluyor bu garsona da báyle kandilli temennalar yapıyor yere kapanırcasına, ya áteki Beni 

kutlamak iÉin mi bunlar Onlara da birer frederik ve-river.ã 

ÜSayın prenses... zavallı yoksul bir sÇrgÇn... sÇrekli felaket... Rus prensleri áyle cámerttir 

ki...ã diye yalvar yakar dileniyordu koltuğun hemen yanı başında yıpranmış, havı dákÇlmÇş 

redingotlu, alacalı yelekli, bıyıklı, aşağılık bir gÇlÇmsemeyle kasketini kalkık tutan birisi. 

ÜVer şuna da bir frederik. Hayır, ona iki tane ver; tamam, artık yeter, yoksa bunun sonunu 

dÇnyada alamayız. Kaldırın beni, gátÇrÇn beni! Prascoviaã dedi Pauline Alexan-drovna'ya, 

Üyarın sana bir elbise alacağım, Mile... neydi onun 

KUMARBAZ 

113 

adı canım, Mile Blanche, değil mi Ona da elbise alacak bir şeyler vereceğim. Bunu ona 

Éevir, Prascovia!ã 

ÜTeşekkÇr ederim, Hanımefendi,ã dedi Mile Blanche derin bir reverans yapıp Deş Grieux'den 

ve generalden yana alaycı bir gÇlÇmsemeyle. General biraz sıkılmıştı, yola ulaştığımız zaman 

bÇyÇk bir rahatlama duydu.

ÜYa Fedossia, Fedossia! Kulaklarına inanamayacak!ã dedi bÇyÇkanne ansızın Éocukların 

dadısını anımsayarak. ÜOna bir elbise alacak bir şeyler vermeli. Hey, Alexis Ivanovitch, 

Alexis Ivanovitch, şu dilenciye bir şey ver.ã 

Bize bakarak, yırtık pırtık giyinmiş, sırtı kamburlaşmış biri geÉiyordu yoldan. 

ÜBelki bir dilenci değil, haşarının biridir, bÇyÇkanne.ã 

ÜVer! Ver! Bir florin ver ona!ã 

Adama yaklaşıp parayı uzattım. Şaşkın şaşkın suratıma baktı ama, hiÉ sesini Éıkarmadan 

parayı aldı. Şarap kokuyordu. 

ÜYa sen Alexis Ivanovitch, henÇz şansını denemedin miã 

ÜHenÇz denemedim, bÇyÇkanne.ã 

ÜGázlerin parlıyordu, gárdÇm.ã 

ÜHiÉ kuşkusuz deneyeceğim, bÇyÇkanne ama, daha sonra.ã 

ÜVe hiÉ korkmadan sıfırın Çzerine koy. Bak gáreceksin! Ne kadar paran varã 

ÜYirmi frederik, bÇyÇkanne.ã 

ÜPek fazla değil. Eğer istersen, sana elli frederik borÉ veririm. Hadi al bakayım şu desteyi... 

Sana gelince, azizim, sakın dÇşlere kapılma, sana zırnık bile vermeyeceğim!ã dedi sert bir 

sesle generale. 

Beriki allak bullak olmuş gárÇndÇ ama, sustu. Deş Grieux kaşlarını Éattı. 

ÜTÇh, Allah kahretsin, korkunÉ bir ihtiyar bu!ã diye fısıldadı generale dişlerinin arasından. 

ÜBir dilenci, bit dilenci, bir dilenci daha!ã diye haykırdı 

F. 8114 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

115 

bÇyÇkanne. ÜAlexis Ivanovitch, şu adama da bir florin ver.ã 

Bu kez ak saÉlı, bir bacağı tahtadan, sırtında lacivert. bir Éeşit uzun pelerin, elinde kocaman 

bir sopayla yaşlı bir adam bize doğru geliyordu. Yaşlı bir askere benziyordu. Ona bir florini 

uzatınca geriye doğru Éekildi, korkutucu bir halle yÇzÇme baktı: 

ÜWas ist's, der Teııfel!ã (1) diye bağırdı buna bir dizi de kÇfÇrÇ ekleyerek. 

ÜNe sersem şey!ã diye haykıran bÇyÇkanne eliyle ona hor gáren bir işaret yaptı. ÜBeni daha 

uzağa gátÇrÇn! AÉlıktan álÇyorum! Hemen yemek yiyeceğim, sonra biraz dinlenip gene oraya 

dáneceğim.ã 

ÜGene mi oynamak istiyorsunuz, bÇyÇkanneã diye haykırdım. 

ÜNe sanıyordun ya Siz burada dur,up ÉÇrÇyorsunuz diye, benim de sizi seyretmem mi 

gerekiyor yaniã 

Deş Grieux yaklaşarak: 

ÜAma, Hanımefendi!ã dedi, Üşanslar dánebilir, bir tek kátÇ şans, her şeyi yitirirsiniz, ázellikle 

de sizin oyununuzla... KorkunÉtu!ã 

Ü.Mutlaka yitirirsinizã dedi yayvan yayvan Mile Blanche. 

ÜSizin ne ÇstÇnÇze vazife, kuzum Yitireceğim sizin paranız değil, benim param! İyi ama, B. 

Astley neredeã diye sordu bana. 

ÜGazinoda kaldı, bÇyÇkanne.ã 

ÜYazık, gerÉekte Éok iyi bir Éocuk o.ã 

Otele dándÇğÇmÇzde, bÇyÇkanne merdivende metrdotele rastlayınca, yanma Éağırdı, 

kazancıyla ávÇndÇ; sonra Fedossia' yi Éağırttı, ona ÇÉ frederik verip kendisine yemek 

getirmesini buyurdu. Fedossia'yla Marthe bÇtÇn yemek boyunca sevinÉ Éığlıkları kopardılar. 

(1) Almanca: ÜHay şeytan! Nedir bu báyleã 

ÜHep gázÇm sizdeydi, sevgili hanımcığımã diyordu Marthe, Üve Potapytch'e: "Bizim hanım 

ne yapmak istiyor, kuzum" diyordum. Masanın Çzerinde ne kadar da Éok para vardı! Ey 

cennetin melekleri! Ben ámrÇmde o kadar Éok parayı bir arada gármemiştim! .Ve ÉepeÉevre

eyefendiler, sadece beyefendiler! "Bâtân bu beyefendiler nereden geliyor ki, Potapytch" 

diyordum. "Ulu Tanrım, ona yardım eder inşallah!" diye dâşânâyordum. Hep sizin iäin dua 

ediyordum, hanımcığım; yâreğim duruyordu adeta, tıpkı kuru bir yaprak gibi titriyordum. 

"Tanrım, ona yardım et!" diyordum hep, eh işte, Tanrı da sizi korudu! Hélé elim ayağım tirtir 

titriyor, sevgili hanımcığım, hélé tirtir titriyorum!ç 

åAlexis Ivanovitch, yemekten sonra, hazırlan. Saat dãrde doğru gene oraya gideceğiz. O 

zamana kadar, hoşäakal ve şu doktor haytalarından birini bana gãndermeyi unutma sakın; 

kaplıcalara da gitmem gerek. Unutabilirdin.ç 

Bâyâkannenin yanından sersemlemiş gibi ayrıldım. Bâtân bizimkilerin ne olacağını ve 

işlerinin hangi şekle gireceğini gãzâmân ãnâne getirmeye äalışıyordum. Aäıkäa gãrâyordum 

ki, daha ilk etkiden bile kurtulamamışlardı (ãzellikle de general). Her saat beklenen ve 

ãlâmânâ (dolayısıyla vasiyetnamesinin aäılışını) bildiren telgraf yerine bâyâkannenin 

äıkagelmesi, kurdukları bâtân tasarı ve kararları ãyle bir sıfıra indirmişti ki, yaşlı hanımın 

daha sonraki ruletteki başarılarını geräek bir şaşkınlıkla izliyorlardı. Bununla birlikte, bu 

ikinci olgu belki de birincisinden daha da ãnemliydi, äânkâ bâyâkanne her ne kadar generale 

zırnık bile vermeyeceğini iki kez bildirdiyse de, kimbilir, belli olmaz ki, henâz bâtân umudu 

yitirmemeliydiler. Generalin bâtân işlerine karışan Deş Grieux, muhakkak ki vazgeämiyordu. 

Eminim ki bu işlerle pek ilgili olan Mile Blanche da (nasıl olmasın, hem general eíi olacaktı, 

hem de gâzel bir miras elde edecekti!) umudunu yitirmeyecekti ve bâyâkanneyi etkilemek 

iäin, ne boyun eğmesini, ner 

118 

KUMARBAZ 

Şu işe bakın hele siz, demek ki mektuplaşıyorlar! Elbette ki, ben hemen B. Astley'i aramaya 

koştum. Ünce oteline gittim, orada yoktu, sonra gazinoya koşup bâtân salonları dolaştım, 

yoktu. En sonunda kızgın, hemen hemen âzgân otele dãnerken, bir rastlantı sonucu, kadınlı 

erkekli İngiliz atlılarının arasında onu gãrdâm. Ona işaret ettim; durdu, ben de mektubu 

verdim. Birbirimize bir gãz atmaya bile vakit bulamadık. Ama, ãyle sanıyorum ki B. Astley 

bile bile atını hızlandırdı. 

Kıskanälık mı kıvrandırıyordu beni Tamamiyle bitkin haldeydim. Mektuplaşmalarının 

konusunu ãğrenmek bile istemiyordum. Demek bãyle, onun gâvendiği adam oydu! Dostu, 

ãyleydi, bu aäıkäa belliydi (acaba ne zamandan beri) ama, acaba işin iäinde aşk var mıydı 

bakalım åElbette ki hayırç diyordu mantığım. Ama, bãyle bir durum karşısında sadece 

mantık pek ağır basmaz. Ne olursa olsun, bu işi aydınlatmam gerekiyordu. Durum tatsız 

biäimde karmaşıklaşıyordu. 

Otele adımımı atar atmaz beni karşılamaya gelen kapıcıyla metrdotel, beni istediklerini, beni 

aradıklarını, âä kez gelip nerede olduğumu sorduklarını, en kısa zamanda generalin dairesine 

gitmemi rica ettiklerini bildirdiler. Suratımdan dâşen bin paräaydı. Generali äalışma odasında 

Deş Grieux ve Mile Blanche'la birlikte buldum. Mile Blanche yalnızdı, annesi yoktu. Dedim 

ya, bu anne yararlı roller oynuyordu ve sadece gãsteriş iäin, mostra olarak kullanılıyordu; 

geräek bir iş sãz konusu olduğu zaman Mile Blanche yalnız äalışıyordu. Hatta o kadının 

sãzâm ona kızının işlerinden haberdar olduğundan bile kuşkuluyum. 

åÇäâ başbaşa vermiş ateşli ateşli tartışıyorlardı, hatta äalışma odasının kapısı kilitlenmişti, bu 

da hiä yapılmayan bir şeydi. Yaklaşınca, "bağırışmalar, Deş Grieux'nân kâstah ve alaycı 

sesini, Mile Blanche'ın ãfkeli ve kaba äığlıklarını, gãrânâşe gãre kendini aklamaya äalışan 

generalin ağlamaklı sesi- 

KUMARBAZ 

119 

ni işittim. Ben iäeri girince, kendilerini toparladılar, davranışlarını dâzelttiler. Deş Grieux 

saäım dâzeltti, gâlâmseyen bir yâz takındı: Nefret ettiğim o kibar ve resmi Fransız 

gâlâmsemesi. Bitkin, perişan bir halde olan general doğruldu ama. hemen hemen bilinäsiz bir

iÉimde. Sadece Mile Blanche áfkeli ifadesini,hemen hemen değiştirmedi ve sabırsız 

bakışlarını bana dikerek sustu. Şunu belirtmek isterim ki, şimdiye kadar bana karşı inanılmaz 

bir aldırmazlıkla davranırdı, selamlanma karşılık bile vermezdi, kısacası beni bilmezlikten 

gelirdi. 

General sevecen bir Éıkışma tonuyla: 

ÜAlexis Ivanovitchã diye başladı, Üizin verirseniz şunu belirteyim ki garip, son derece garip... 

kısacası, sizin bana ve aileme karşı davranışınız... tek sázcÇkle, son derece garip.ã 

ÜEh! Bu da değilã diye onun sázÇnÇ hor gáren bir áfkeyle kesen Deş Grieux (dedim ya, her 

yere burnunu sokuyor!) konuşmasını şáyle sÇrdÇrdÇ: 'ÜAziz Beyim, sevgili generalimiz bu 

tonla konuşmakla yanılıyor, demek istiyor ki... yani sizi uyarmak, ya da daha doğrusu, 

kendisini mahvetmemenizi sizden ısrarla rica ediyor, evet, kendisini mahvetmemenizi! Bu 

deyimi kesinlikle kullanıyorum...ã 

Üİyi ama, nasıl, nasıl yaniã diye onun sázÇnÇ kestim. 

Üİzin verin, şu yaşlı hanımın, şu zavallı korkunÉ ihtiyarın kılavuzluğunu Çstlendinizã diye ne 

diyeceğini bilemeden kekeleyip duruyordu Deş Grieux, Üama, ihtiyar yitirecek, son 

meteliğine kadar yitirecek! Nasıl oynadığını kendi gázlerinizle gárdÇnÇz, tanık oldunuz!- 

Eğer yitirmeye başlarsa, inattan, áfkeden kumar masasından dÇnyada kalkmaz, her şeyini 

oynar, her şeyini oynar! Bu durumda da, dÇnyada aÉık kapanmaz, o zaman da... o zaman 

da...ã 

ÜO zaman daã diye destekledi general, Üo zaman da bÇtÇn aileyi mahvedersiniz! Ailem ve 

ben onun varisleriyiz, bizden daha yakın akrabası yok. Bakın, size aÉıkÉa sáylÇyorum:120 

KUMARBAZ 

İşlerim bozuk, son derece bozuk. Bunları kısmen biliyorsunuz... Eğer bÇyÇk bir para yitirirse, 

ya da hatta bÇtÇn servetini yitirirse (Tanrı korusun!ã, Éocuklarımın geleceği ne olur! (general, 

Deş Grieux'ye bir gáz attı), benim halim ne olur! (kÇÉÇmseyerek başım Éeviren Mile 

Blanche'a baktı). Alexis Ivanovitch, kurtarın bizi!ã 

Üİyi ama, general, nasıl, bunu nasıl yapabileceğimi sáyleyin bana... Onun yanında benim ne 

saygınlığım var kiã 

ÜReddedin, reddedin, ayrılın ondan!ã 

ÜO zaman başkası bulunur!ã diye haykırdım. 

ÜHay Allahın cezası, o değil, o değil!ã diye yeniden konuşmayı kesti Deş Grieux. ÜHayır, 

ondan ayrılmayın ama, hiÉ değilse, onu teşvik edin, áğÇt verin ona, onu dándÇrÇn... Kısacası, 

fazla yitirmesine izin vermeyin, herhangi bir şekilde oyalayın onu.ã 

'Üİyi ama, bunu nasıl yapabilirim Bu işi siz Çzerinize alsanız ya, Bay Deş Grieuxã diye 

ekledim en saf halimle. 

, Burada, Mile Blanche'ın Deş Grieux'ye hızlı, yakıcı, soruşturan bir bakışını yakaladım. 

Adamın yÇzÇ bir saniye iÉin gizleyemediği garip, iÉtenlikli bir ifadeye bÇrÇndÇ. 

ÜŞimdi artık beni kabul etmez ki, bÇtÇn felaket işte burada!ã diye haykırdı Deş Grieux eliyle 

bir gÇÉsÇzlÇk hareketi yaparak. ÜEğer... Daha sonra...ã 

Deş Grieux, Jvllle Blanche'a anlamlı bir bakış fırlattı. 

ÜAh, azizim Bay Alexis, ne olur bir iyilik edinã dedi Mile Blanche kendiliğinden, bÇyÇleyici 

bir gÇlÇmsemeyle bana doğru gelerek. İki elimi tuttu, avuÉlarının iÉinde sıktı. Hay Allah! Bu 

şeytansı surat bir an iÉinde değişmesini biliyordu. O anda Éocuksu, hatta- muzip bir 

gÇlÇmsemeyle áyle yalva-rıcı, áyle zarif bir hal aldı ki! TÇmcenin sonunda, gizlice, bana 

Éapkınca bir gáz kırptı: Hemen o anda beni fethetmek mi istiyordu, nedir HiÉ de kátÇ 

davranmıyordu ama, yántem fazlasıyla kabaydı! 

KUMARBAZ 

121 

General onun arkasından fırladı (fırladı, tam deyimi):

ÜAlexis Ivanovitch, az ánce áyle konuştuğum iÉin beni bağışlayın, tam olarak áyle demek 

istemiyordum... Rica ederim, yalvarırım, ánÇnÇzde Rus yántemince bel kırar, eğilirim; sadece 

siz, sadece siz bizi kurtarabilirsiniz! Bayan de Cominges ve ben, size yalvarıyoruz; 

anlıyorsunuz, anlıyorsunuz, değil miã diye yalvarıyordu gázÇyle bana Mile Blanche'ı 

gástererek. GerÉekten acınacak haldeydi. 

Tam o sırada, kapıdan hafif ve saygılı ÇÉ vuruş işitildi. Kanat aÉıldı, kat garsonuydu; onun . 

arkasında, birkaÉ adım geride, Potapytch duruyordu. Onları bÇyÇkanne gándermişti. Onlara 

beni aramalarını ve hemen kendisine getirmelerini bu-' yurmuştu. 

ÜKızıyorã diye belirtti Potapytch. 

ÜAma, saat daha ÇÉ buÉuk!ã 

ÜUyuyamadı, sağa sola dánÇp durdu, sonra birdenbire kalktı, benden koltuğunu istedi, bizi de 

sizi aramaya gánderdi. Merdivenin başına vardı bile.ã 

ÜNe cadı!ã diye haykırdı Deş Grieux. 

GerÉekten de, bÇyÇkanneyi benim yokluğuma áfkelenmiş Alarak, sahanlıkta buldum. Saat 

dárde kadar dayanamamıştı. 

ÜHadi bakalım, gátÇrÇn beni!ã diye bağırdı Üyeniden fulete gidiyoruz.ã 

ON İKİNCİ BàLäM 

BÇyÇkanne sinirli, áfkeliydi; kafasına ruletin saplandığı belliydi. Artık hiÉbir şeye ánem 

vermiyor, genellikle Éok dalgın gárÇnÇyordu. Sázgelimi, yol boyunca, sabahleyin yaptığı gibi 

sorular sormuyordu. ànÇmÇzden hızla geÉen şahane bir 

122 

KUMARBAZ 

arabayı gárÇnce, eliyle şáyle bir harekette bulundu ve bana sahibini sordu ama, yanıtımı 

işitmedi bile. Dalgınlığı sÇrekli olarak kesik, sabırsız el hareketleriyle, sert Éıkışlarla 

bálÇnÇyordu. Gazinoya yaklaşırken, ona uzaktan Wurmerhelm baron ve baronesini 

gásterdiğim zaman, onlara dalgın ve tama-miyle ilgisiz gázlerle baktı ve: ÜYa!ã diyerek 

hemen biraz geriden gelen Potapytch'Ie Marthe'a dánÇp, onlara: 

ÜEe, ne diye eteğime yapışıyorsunuz báyle Her seferinde sizi de gátÇrecek değilim ya! 

çabuk geri dánÇn!ã àbÇrleri selam verip aceleyle geriye Éark ettikleri zaman da bana dánÇp: 

ÜSen bana yetersinã diye ekledi. 

Gazinoda bÇyÇkanneyi bekliyorlardı bile. Ona hemen krupiyenin yanındaki aynı yeri 

ayırdılar. Her zaman pek rabıtalı olan, bankonun kazanmasıyla yitirmesini umursamayan basit 

gárevliler gibi gárÇnen krupiyeler hiÉ de bankonun yaz-gısıyla ilgisiz değillermiş gibi geliyor 

bana. Kuşkusuz kumarbazları Éekmek ve vergi dairesinin Éıkarlarını gázetmek iÉin yánerge 

almışlardır, bu da onlara prim ve ikramiye sağlıyordun HiÉ değilse, bÇyÇkanneye bir kurban 

gázÇkle bakıyorlardı bile. 

Ardından, bizimkilerin tahmin ettikleri oldu. Bakın nasıl: 

BÇyÇkanne hemen sıfıra gáz dikti ve oraya on iki fre-derik birden koymamı buyurdu. Bir kez, 

iki kez, ÇÉ kez koyduk... Sıfır Éıkmıyordu. ÜDevam et! Devam et!ã diye yineliyordu 

bÇyÇkanne, sabırsızlıkla beni dirseğiyle iterek. Sáz dinledim. 

En sonunda, áfkeden dişlerini gıcırdatarak bana: 

ÜKaÉ kez oynadıkã diye sordu. 

ÜOn iki kez, bÇyÇkanne. YÇz kırk dárt frederik yitirdik. Size yineliyorum, belki de akşama 

kadar...ã 

ÜKes sesini!ã diye-sázÇmÇ kesti. Ü.Sıfır'a koy, kırmızının Çzerine hemen bin florin koy. Al, 

işte bin banknot.ã 

KUMARBAZ 

123 

Kırmızı Éıktı ama, sıfır gene bu kez de Éıkmadı; bin florin aldım.

ÜGárdÇn mÇ, bak gárdÇn mÇ!ã dedi bÇyÇkanne alÉak sesle, Ühemen hemen hepsini geri aldık. 

Gene sıfır'm Çzerine koy; on tur daha, sonra gideriz.ã 

Ama, beşinci turda yaşlı hanım usandı. 

ÜGánder cehennemin dibine şu lanet olasıca sıfır'ı. Al, kırmızıya dárt bin florin koy!ã diye 

buyurdu. 

ÜBÇyÇkanne! Bu kadarı Éoktur,' ya bir de kırmızı Éıkmazsaã diye yalvardım; ama umurunda 

bile değildi, az kalsın beni dávecekti. Zaten indirdiği dirsekler şiddetli yumruklar gibiydi. 

Yapılacak hiÉbir şey yoktu. Sabahleyin kazanılan dárt bin florini kırmızının Çzerine koydum. 

Sehpa dánmeye başladı. BÇyÇkanne sakindi, kazanacağından emin, gururlu bir halle 

dikiliyordu. 

ÜSıfır!ã diye bağırmaz mı krupiye. 

BÇyÇkanne ánce anlamadı ama, krupiyenin masanın ÇstÇnde bulunanların hepsiyle birlikte 

kendi dárt bin florinini de kÇrekle Éektiğini gárÇp de, o kadar uzun zaman Éıkmayan ve 

Çzerine iki yÇz florine yakın para koyduğumuz sıfır' in inadına yapar gibi, tam da ona hakaret 

edip bıraktığı anda Éıktığını áğrenince, bir Éığlık kopardı, gÇrÇltÇyle ellerini birbirine 

vurmaya başladı. çevresindekiler gÇlÇştÇler. 

ÜHey Ulu Tanrım! Durdu durdu da, namussuz, şimdi Éıktı!ã diye ciyak ciyak bağırıyordu 

bÇyÇkanne. ÜAh! AlÉak sefil! Senin kabahatin! BÇtÇn bunlar, senin kabahatin!ã diyerek 

áfkeyle Çzerime atılıp beni yumrukladı. ÜBeni ondan sen, sen caydırdın.ã 

ÜBÇyÇkanne, ben sizi mantıklı olmaya davet etmek istiyordum, her şansa da ben kefil olamam 

ya.ã 

ÜŞansı gásteririm ben sanaã diye homurdandı tehdit edici bir sesle. ÜDefol!ã124 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

ÜElveda, bÇyÇkanne!ã dedim ve gidecekmiş gibi, arkamı dándÇm. 

ÜAlexis Ivanovitch, Alexis Ivanovitch, dur, gitme! Nereye gidiyorsun Hadi, hadi! İşte şimdi 

de kızıyor! Sersem! Dur, dur, yanımda biraz daha dur, hemen kızma canım, asıl aptal benim! 

Sáyle bakalım bana, şimdi ne yapmamız gerekiyorã 

ÜSize artık áğÇt vermek istemiyorum, bÇyÇkanne, sonra bana kızarsınız. Kendiniz bildiğiniz 

gibi oynayın, siz sáyleyin, ben parayı koyarım.ã 

ÜPekêlê, pekêlê: Gene kırmızının Çzerine dárt bin florin koy! Al, işte cÇzdanım.ã Cebimden 

cÇzdanını Éıkardı, bana uzattı. Üçabuk ol, orada yirmi bin ruble var.ã 

ÜBÇyÇkanne,ã diye mırıldandım, Übu kadar bÇyÇk paralar...ã 

ÜEğer zararımı Éıkarmazsam, beni assınlar. Koy dedim!ã Koyduk ve yitirdik. 

ÜGene, gene! Bir Éırpıda sekiz bin koy!ã 

ÜOlanaksız, bÇyÇkanne, en yÇksek miza dárt bin!ã 

Üàyleyse dárt bin koy!ã 

Bu kez kazandık. BÇyÇkanne cesaretlendi. 

ÜBak, gárdÇn mÇ, gárdÇn mÇ!ã dedi gene beni dirse-ğiyle iterek. ÜGene dárt bin koy!ã 

Koyduk... ve yitirdik; yeniden koyduk... ve yeniden yitirdik. 

ÜBÇyÇkanne, on iki bin florin gittiã diye haber verdim ona. 

ÜGittiklerini pekêlê gárÇyorumã diye karşılık verdi bana deyim yerindeyse adeta duygusuz, 

katı bir Éeşit áfkeyle. ÜPekêlê gárÇyorum, azizim, gárÇyorumã diye mırıldandı gázlerini 

kırpmadan ve sanki bir şeyler dÇşÇnÇrmÇş gibi. ÜHey! àlsem Éekilmem, umurumda bile 

değil! Gene dárt bin florin koy!ã 

ÜHiÉ paramız kalmadı, bÇyÇkanne; cÇzdanınızda sadece 

125 

yÇzde beş faizli Rus tahvilleriyle birkaÉ da poliÉe var ama, para yok.ã 

ÜPeki, ya para kesemdeã 

ÜBiraz bozuk para var, bÇyÇkanne.ã

åSarraf yok mu burada Bizim bâtân tahvillerimizi bozabileceklerini sãylemişlerdi banaç 

diye sordu bâyâkanne kararlı bir tonla. 

åOo, elbette, istediğiniz kadar bozarlar! Ama, bu işte siz zararlı äıkarsınız... Bir Yahudi bile 

bundan ârperirdi!ç 

åSaäma şeyler bunlar! Paramı geri almak istiyorum ben. Gãtâr beni. Äağır bakayım bana şu 

namussuzları!ç 

Koltuğu yârâttâm, hamallar yanımıza geldi ve gazinodan ayrıldık. 

åDaha äabuk, daha äabuk, daha äabuk!ç diye emrediyordu bâyâkanne. åSen yolu gãster bana, 

Alexis Ivanovitch, en yakın olanına gidelim... Äok uzak mıç 

åİki adım ãtede, bâyâkanne.ç 

Ama, dãnemeäte, alandan ayrılıp da ağaälı yola saparken, bizim bâtân kumpanyayla 

karşılaştık: General, Deş Grieux, Mile Blanche ve annesi. Pauline Alexandrovna onlarla 

birlikte değildi, B. Astley de yoktu. 

åHadi, hadi! Durmayalım!ç diye haykırdı bâyâkanne. åNe istiyorsunuz Sizinle uğraşacak 

vaktim yok!ç 

Ben arkadan yârâyordum. Deş Grieux yanıma geldi. 

åBu sabah kazandıklarının hepsini yitirdi, on iki bin florinden fazla. Yâzde beş faizli 

tahvillerini bozdurmaya gidiyo-azç dedim äabucak aläak sesle. 

Deş Grieux ayağını yere vurdu, koşup haberi generale bildirdi. Biz hep bâyâkannenin 

koltuğunu itiyorduk. 

åTutun onu! Tutun onu!ç diye ãfkeyle fısıldadı general. 

åKendiniz denesenize!ç diye yanıt verdim ben de. 

åTeyzeciğimç dedi general yaklaşarak, åbenim iyi teyze-ciğim... şimdi... şimdi... (titreyen sesi 

kısılıverdi) at kiralayıp126 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

127 

kırlarda bir gezinti yapacağız... harikulade bir gãrânâm... Zirve... Biz de sizi almaya 

geliyorduk!ç 

åCehennem ol başımdan sen zirve'nle!ç dedi bâyâkanne sabırsız bir el hareketiyle onu iterek. 

General bu kez iyice umutsuz, yeniden sârdârdâ: 

åOrada bir kãy var... Äay iäeriz...ç 

åYemyeşil äayırların âzerinde taze sât iäeriz.ç diye ekledi Deş Grieux de korkunä derecede 

dâşmanca bir tonla. 

Taze sât, yemyeşil äayırlar, bir Paris kentsoylusu iäin bundan daha gâzel bir kır yaşamı 

olamazdı; onun, bilindiğ.] gibi, bâtân doğa ve geräek anlayışı ve gãrâşâ işle buydu. 

åUmurumda bile değil senin sâtân. Onu sen kendin iä bol bol, benim midemi ağrıtır. Ne diye 

ısrar ediyorsunuz, kuzum Zamanım olmadığını sãylâyorum size!ç 

åİşte geldik, bâyâkanne!ç diye haykırdım. åBurası.ç 

Sarraf dâkkénının bulunduğu eve kadar bâyâkanneyi ittik. Tahvili bozdurmak iäin ben gittim: 

Bâyâkanne kapının yanında kalıp beni bekledi. Deş Gricux, general, Mile Blanche ne 

yapacaklarını bilemeden, geride duruyorlardı. Bâyâkanne ãfkeli bir gãzle onlara bakınca, 

dãnâp gazinonun yolunu tuttular. 

Tahvilleri ãylesine zararına bozmaya kalkıştılar ki, danışmak iäin bâyâkannenin yanma 

dãndâm. 

åAh, haydutlar!ç diye bağırdı ellerini birbirine vurarak. åOlsun varsın, ne yapalım, kabul et! 

dedi buyurgan bir sesle. åDur, dur, sarrafı äağır bana!ç 

åDaha doğrusu kétiplerden birini, bâyâkanne!ç 

åHadi, kétip olsun, bana gãre hepsi bir. Ah, haydutlar!ç

Gárevli, kendisini Éağıranın halsiz, sakat yaşlı bir kontes olduğunu áğrenince dışarı Éıkmaya 

razı oldu. BÇyÇkanne áfkeyle, kendisinin bir dolandırıcı olduğunu sáyleyerek, sıkı bir 

pazarlığa girdi, uzun uzun konuştu; istediklerini RusÉa, İngilizce ve Almanca karışımıyla 

anlattı, ben de tercÇmanlık 

gárevini yÇklenmiştim. Sert yÇzlÇ gárevli her ikimize bakıyor, hiÉ sesini Éıkarmadan başım 

sallıyordu. Hatta terbiyesizliğe varan ısrarlı bir merakla bÇyÇkanneyi sÇzÇyordu; en sonunda 

gÇlÇmsemeye başladı. 

ÜPekêlê, pekêlê, defol karşımdan!ã diye bağırdı bÇyÇkanne. ÜParam seni boğsun, inşallah! 

Bunda bozdur, AIexis Ivanovitch, vaktimiz yok, yoksa başka sarrafa gitmemiz gerekecek...ã 

ÜàbÇr sarrafların daha da az vereceklerini sáylÇyor.ã 

Tahvilleri kaÉa bozdurduğumuzu şimdi anımsamıyorum ama, felaket bir şeydi. Altın ve 

banknot olarak on iki bin florin verdiler, makbuzu da aldım, .hepsini getirip bÇyÇkanneye 

verdim. 

ÜPekêlê, pekêlê! Saymaya gerek yok!ã dedi kollarını sallayarak. Üçabuk, Éabuk!ã 

ÜO lanet olasıca sıfırın Çzerine de, kırmızının Çzerine de bir daha dÇnyada para koymamã 

diye mırıldanıyordu gazinoya yaklaşırken. 

Bu kez olabildiğince kÇÉÇk paralar koymaya onu ikna etmek iÉin bÇtÇn gÇcÇmle Éırpındım, 

eğer şans dánerse, ne zaman olsa bÇyÇk para kazanabileceğine inandırmaya Éalışıyordum onu. 

Ne var ki, Éok sabırsızdı ve ánce sáylediklerime hak vermekle birlikte, oyun sırasında onu 

tutamadım. On, yirmi frederik kazanmaya başlar başlamaz, bana dirsek vurmaya başladı. 

ÜGárdÇn mÇ, bak gárdÇn mÇ!ã diyordu, Ükazandık işte. On yerine dárt bin florin koymuş 

olsaydık, dárt bin kazanacaktık, oysa şimdi! Hep senin kabahatin!ã 

Onun oynamasını gárdÇkÉe iÉimi kaplayan áfkeye karşın en sonunda susup ona hiÉbir áğÇtte 

bulunmamaya karar verdim. 

Ansızın Deş Grieux Éıkageldi. Her ÇÉÇ de o yakınlarda bulunuyorlardı. Mile Blanche, 

annesiyle birlikte biraz geride 

128 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

129 

duruyor, kÇÉÇk prense cilveler yapıyordu. Generalin gázden dÇştÇğÇ aÉıkÉa gárÇlÇyordu, 

hemen hemen onu sÇrgÇn etmişlerdi. General Éevresinde pervane gibi dánmesine karşın, Mile 

Blanclıe ona bakmak bile istemiyordu. Zavallı general! Sara-rıyor, kızarıyor, Çrperiyor, 

bÇyÇkannenin oyununu bile artık gázleyemiyordu. En sonunda Mile Blanclıe'la kÇÉÇk prens 

dışarı Éıktılar; general de peşlerinden koştu. 

Deş Grieux tatlı bir sesle bÇyÇkannenin kulağına: 

ÜHanımefendi, Hanımefendi...ã diye fısıldadı. ÜHammefcn-diciğim, bu miza olmaz... hayır, 

hayır, olanaksız...ã diyordu berbat bir RusÉayla, Ühayır.ã 

Üàyleyse, nasıl olacak Ne yapmak gerektiğini sáyle bana!ã dedi bÇyÇkanne. 

Deş Grieııx ağız dolusu, coşkuyla Fransızca konuşmaya başladı; áğÇtler veriyor, Éırpınıyor, 

şansın gelmesini beklemek gerektiğini sáylÇyordu, hesaplar yapıyordu... BÇyÇkanne hiÉbir 

şey anlamıyordu. Beriki her an bana doğru dánÇyordu sázleri Éevirmem iÉin; bÇyÇkanneye 

gástermek iÉin parmağını masaya doğru uzatıyordu; en sonunda kalemi alıp kêğıdın Çzerine 

sayılar yazdı. BÇyÇkannenin sabrı tÇkendi. 

ÜHadi bakalım, defol, defol! Zırvalayıp duruyorsun sen. "Hanımefendi, Hanımefendi!" 

dediklerinden sen bile bir şey anlamıyorsun. Git hadi!ã 

Deş Grieux yeniden gásterip anlatmaya başlayarak: 

ÜAma, Hanımefendiã diye kekeledi. Fena halde gÇcen-mişti. 

ÜPekêlê, pekêlê, bir kez de onun dediği, gibi koy bakalımã diye buyurdu bÇyÇkanne. ÜBelki 

de başarılı olur.ã

Deş Grieux sadece onun bÇyÇk oynamasına engel olmak istiyordu: Seri halinde ve ayrı sayılar 

Çzerine oynamasını áneriyordu. Onun áğÇtleri Çzerine ilk on ikinin iÉinde bir dizi tek sayı 

Çzerine birer frederik koydum, beş frederik de on ikiden on sekize, on sekizden yirmi dárde 

kadar bir sayılar topluluğuna 

koydum: Toplam olarak on altı frederiki tehlikeye atmıştık. Sehpa dánmeye 

başladı. 

ÜSıfır!ã diye bağırdı krupiye. Hepsini yitirmiştik: 

ÜNe sersem şey!ã diye bağıran bÇyÇkanne, Deş Grieux' ye doğru dándÇ. ÜPis kÇÉÇk Fransız 

seni! Şu eciş bÇcÇş şey kalkmış da bir de bize áğÇt veriyor! Defol, defol! HiÉbir şeyden 

anladığı yok, bir de kalkmış burnunu sokuyor her yere!ã 

Fena halde kırılan Deş Grieux omuzlarını silkti, bÇyÇkanneye kÇÉÇmseyen bir bakış fırlattı ve 

Éekilip gitti. Onunla gárÇşmekten utanıyordu, ne var ki kendini tutamamıştı. 

Bir saat sonra, umutsuz Éabalara karşın, her şeyi yitirmiştik. 

ÜDánelim!ã diye haykırdı bÇyÇkanne. 

AğaÉlı yola kadar tek sázcÇk sáylemedi. AğaÉlı yola sapınca, tam otele yaklaşırken, Éığlıklar 

koparmaya başladı. 

ÜKaz kafalı! Sersem! Koca aptal, sen de, koca aptal!ã 

Dairesine girer girmez, bağırdı: 

Üçay getirin! Ondan sonra da hemen hazırlanalım! Gidiyoruz!ã 

ÜNereye gitmek istiyorsunuz, hanımcığımã diye korkarak sordu Marthe. 

ÜSenin ÇstÇne vazife mi Sen kendi işlerine bak! Po-tapytch, bÇtÇn eşyaları hazırla. 

Moskova'ya dánÇyoruz! On beş bin gÇmÇş ruble yitirdim!ã 

ÜOn beş bin mi, hanımcığım! Ulu Tanrım!ã diye haykıran Potapytch, besbelli hanımına, 

yaranacağını sanarak, sızlanan bir halle ellerini birbirine vurmaya başladı. 

ÜHadi, hadi, sersem sen de! İşte şimdi de zırlamaya başladı! Sus bakayım! Hazırlık yap! 

Hesabımı en kısa zamanda çıkarıp getirsinler bana!ã 

Ben de onun áfkesini yatıştırmak amacıyla: 

Üİlk tren saat dokuz buÉukta kalkıyor, bÇyÇkanneã de-I dim. 

F. 9 

136 

KUMARBAZ 

çabucak Moskova'mıza dánelim! Bizim oralarda nemiz eksik, ne yok ki bizde BahÉe, ÉiÉek 

dersen, burada bile gárÇlmeyenler var, hava, ázsuyu yÇrÇyen elma ağaÉlan, aÉıklık, nemiz 

eksik... Hayır... İlle de el memleketlerine gidilecek! Ah! Ah! Ah!ã 

• 

ON äçäNCä BàLäM 

DÇzensiz ama, şiddetli duyguların etkisiyle başlamış olduğum notlara, hemen hemen bir aydır 

hiÉ el sÇrmedim. Yaklaştığını ánceden sezdiğim felaket geldi ama, benim dÇşÇndÇğÇmÇn yÇz 

kez daha şiddetli ve daha ani bir biÉimde. BÇtÇn bunlar, hiÉ değilse beni ilgilendiren 

konularda, garip, utanÉ verici ve hatta feci oldu. Başıma hemen hemen mucizevi birÉok 

serÇven geldi; daha doğrusu, bir başka gárÇş aÉısından ye ázellikle de o zaman iÉinde 

sÇrÇklendiğim kasırga dÇşÇnÇlecek olursa bunların olağanÇstÇ olmasına karşın, ben onları 

áyle gárÇyorum. Ama, benim iÉin mucize, o olayların ortasında benim davranış biÉinıimdi. 

Kendimi hêlê anlamıyorum! Ve bÇtÇn bunlar, hatta aşkım bile, bir dÇş gibi geÉti; oysa tutkum 

gÇÉlÇ ve iÉtenlikliydi ama... O şimdi ne oldu GerÉekten de, arada sırada aklıma ansızın bir 

dÇşÇnce geliyor: ÜAcaba o zaman deli miydim ben BÇtÇn o zamanı acaba bir akıl 

hastanesinde mi geÉirdim Belki de hêlê oradayım, belki de bÇtÇn bunlar sadece bir 

gárÇnÇştÇ, belki hêlê da áyledir...ã

Notlarımı bir araya getirip yeniden okudum, kimbilir, belki de onları bir akıl hastanesinde 

yazmadığıma kendimi inandırmak iÉin. Şimdi, dÇnyada yapayalnızım. Sonbahar yaklaşıyor, 

yapraklar sararıyor. Bu ağlamış suratlı kÇÉÇk kentte- 

KUMARBAZ 

137 

yim, ah! Bilseniz kÇÉÇk Alman kentleri ne kadar yÇrek karartıcı olabilirler! Ben de geleceği 

dÇşÇnecek yerde, henÇz belli belirsiz silinen duyguların, izlenimlerin, pek yeni anıların etkisi 

altında, Éevrintisinde bir sÇre beni sÇrÇkleyip sonra da atan daha pek yakın bÇtÇn o fırtınanın 

etkisi altında yaşıyorum. Zaman zaman gene o kasırgaya kapıldığımı, fırtınanın patlayacağını, 

geÉerken beni kanadına alacağını ve 'dengeyi, álÉÇ bilincini yitirip, ben de dánmeye, 

dánmeye, dánmeye, başlayacağımı sanıyorum... 

Zaten eğer bu ay bÇtÇn olup bitenleri olabildiğince doğru ve kesin bir ázetini yapabilirsem, 

belki dururum ve dánmeyi bırakırım. Yeniden kalemi elime almak istiyorum; kimi zaman 

akşamları yapacak hiÉbir şeyim olmuyor. Garip bir şey, oyalanmak iÉin buranın pek cılız olan 

kitaplığından hiÉ sevmediğim Paul de Kock'un Alrnancaya Éevrilmiş kitaplarını alıyorum; 

ama, bunları okuyorum ve kendim de buna şaşıyorum: Sanki ciddi bir okumayla, ya da bir. 

işle dağılacak bir sihiri bozmaktan korkuyor gibiydim. Sanki bu tutarsız dÇş ve bende 

bıraktığı bÇtÇn izlenimler benim iÉin pek de-ğerliymiş de, duman olup dağılacakları 

korkusuyla her tÇrlÇ yeni temastan Éekiniyordu m! BÇtÇn bunlar bu kadar mı iÉime işlemişti, 

kuzum Evet, elbette ya; bunları belki kırk yıl sonra da anımsayacağım... 

İşte báylece, yeniden kalemi elime aldım. Zaten, şimdi artık bÇtÇn bu olup bitenler kısaca 

anlatılabilir: Duygularım artık hiÉ de aynı değil... 

Her şeyden ánce bÇyÇkannenin áykÇsÇnÇ bitirelim. Ertesi gÇn, her şeyi yitirmişti. Bunun 

báyle olması gerekiyordu: Onun'gibi, o yola sapan bir kimse sanki karlı bir dağın tepesinden 

kızakla kayıyormuş gibi, gitgide daha hızla aşağı iner. Akşamın sekizine kadar, bÇtÇn gÇn 

boyu oynadı; ben orada yoktum, bÇtÇn bildiklerim de ortalarda dolaşan sáylentilerden 

derlenmedir.130 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

131 

ÜPeki, şimdi saat kaÉã 

ÜYedi buÉuk.ã 

ÜNe fena! Aman, ne yapayım! Alexis Ivanovitch, tek "meteliğim kalmadı. Al, işte iki tahvil 

daha, oraya koşup bunları bana bozduruver. Yoksa, dánmek iÉin yol param bile kalmayacak.ã 

çıktım. Yarım saat sonra geri dándÇğÇmde, dostlarımızı bÇyÇkannenin dairesinde buldum. 

BÇyÇkannenin Moskova'ya kesin dánÇş haberi onları kumardaki kayıplarından Éok daha fazla 

etkilemişe benziyordu. Bu gidişin servetini kurtardığım kabul etsek bile, general ne olacaktı 

Deş Grieux'ye olan borÉlan kim ádeyecekti Mile Blanche, bÇyÇkannenin álÇmÇnÇ 

beklemeyecek ve hiÉ kuşkusuz kÇÉÇk prensle, ya da bir başkasıyla kaÉacaktı. Orada áyle 

durmuş, bÇyÇkanneyi avutmaya ve ikna etmeye Éalışıyorlardı. Pauline hêlê ortalarda yoktu. 

BÇyÇkanne hepsine kaba kaba sávÇp sayıyordu. 

ÜYıkılın karşımdan, iblisler! Siz ne karışıyorsunuz, kuzum Bu teke sakallı ne diye gelip bana 

sÇrtÇnÇyorã diye bağırdı Deş Grieux'ye. ÜYa sen, ÉalÉene geveze, sen ne istiyorsunã diye 

haykırdı Mile Blanche'a. ÜNe diye tepinip duruyorsunã 

ÜVay canına!ã diye mırıldandı gázlerinde áfke şimşekleri Éakan Mile Blanche;' ama, ansızın 

bir kahkaha kopararak odadan Éıktı. 

Kapının eşiğinden generale: 

ÜYÇz yıl yaşar bu!ã diye bağırdı.

ÜYa! Demek ki sen benim álÇmÇme gÇveniyorsun, haã diye ciyak ciyak bağırdı bÇyÇkanne 

generale dánerek. ÜDefol! . Alexis Ivanovitch, şunların hepsini kapı dışarı at! Sizin ne 

ÇstÇnÇze vazife Yitirdiğim kendi param, sizinki değil!ã 

General omuzlarını silkti, belini kırdı ve Éıktı. Deş Grieux onun peşinden gitti. 

BÇyÇkanne, Marthe'a: 

ÜPrascovia'yı Éağır!ã diye buyurdu. Beş dakika sonra, Marthe, Pauline'le birlikte dándÇ. 

BÇtÇn bu sÇre iÉinde Pauline Éocuklarla birlikte odasında kalmıştı (kuşkusuz, bile bile bÇtÇn 

gÇn dışarı Éıkmamaya karar vermişti). äzgÇn ve tasalı gárÇnÇyordu. 

BÇyÇkanne: 

ÜPrascoviaã diye sáze başladı, Üdemin dolaylı olarak áğrendiklerim doğru mu Senin sersem 

Çvey baban şu fırıldakla, şu Fransız kadınıyla, bir aktris, ya da daha beteri olan şu kadınla 

evleniyormuş Sáyle, doğru mu.buã 

ÜKesin hiÉbir şey bilmiyorum, bÇyÇkanneã diye yanıt verdi Pauline, Üama, gizlemekte artık 

hiÉbir yarar gármeyen Mile Blanche'ın sázlerinden, áyle anlıyorum ki...ã 

BÇyÇkanne enerjik bir sesle onun sázÇnÇ kesti: 

ÜYeter! Her şeyi anlıyorum! Bu adamın báyle bir sonuca ulaşacağını hep dÇşÇnmÇştÇm ve 

onu dÇnyanın en boş, en havai insanı olarak gármÇşÇmdÇr. General rÇtbesiyle ávÇnÇyor, onu 

da albay olarak emekliye ayrılırken yÇkselttiler, bir de kalkmış bÇyÇk bÇyÇk havalar 

takınıyor. Ama, ben her şeyi biliyorum, gÇzelim, Moskova'ya telgraf telgraf ÇstÇne 

gánderdiğinizi biliyorum. "İhtiyar bÇyÇkanne yakında ábÇr yana atlayacak mı" İşte onların 

anlamı buydu. Mirasımı bekliyordunuz; o para olmazsa, bu yaratık (neydi adı onun: de 

Cominges'di galiba) onu o takma dişleriyle kapısına uşak bile' almazdı. Faizle borÉ verdiği 

bir yığın parası olduğunu sáylÇyorlar, kendisine bir anamal edinmiş. Ben seni suÉlamıyorum, 

Prascpvia, telgrafları sen yollamadın ki, zaten geÉmişe dánmek istemiyorum. KátÇ huylu 

olduğunu bilirim... Akrep gibisindir! Soktuğun zaman şişer! Ama, sana acıyorum, ÉÇnkÇ 

álmÇş annen Catherine'i Éok severdim. Bak dinle beni, eğer istersen, bÇtÇn bunlardan ayrıl, 

benimle gel. Gidecek hiÉbir yerin yok, şimdi de onların yanında kalman 'hiÉ yakışık almaz. 

Dur, bekle!ã diye haykırdı bÇyÇkanne bir karşılık ver- 

132 

KUMARBAZ 

meye hazırlanan Pauline'e. ÜDaha bilirmedim. Senden hiÉbir şey istemiyorum. Moskova'daki 

evimi biliyorsun, bir saray gibi. Eğer istersen bÇtÇn bir katı • sana veririm, huyumdan 

hoşlanmıyorsan, haftalarca gelip beni gármeyebilirsin. Kabul ediyor musun, etmiyor musunã 

Üànce izin verirseniz size bir şey sormak istiyorum: GerÉekten de hemen gitmek istiyor 

musunuzã 

ÜYavrucuğum, şaka edermiş gibi bir halim var nıı benini Gideceğimi sáyledim ve 

gidiyorum. äÉ kere lanet olasıca ruletinizde bugÇn tam on beş bin ruble yitirdim! Beş yıl 

ánce, Moskova'daki malikênemin yakınlarındaki ahşap kiliseyi yeniden taştan yaptırmak iÉin 

adakta bulunmuştum, burada kumarda her şeyimi yitirdim. İşte şimdi, gÇzelim, kilisemi inşa 

etmeye gidiyorum.ã 

ÜYa kaplıcalar, bÇyÇkanne Kaplıcalar iÉin gelmiştiniz ya!ã 

ÜRahat bırak beni o kaplıcalarla! àfkelendirme beni, Prascovia; bilerek mi yapıyorsun Daha 

bakalım, geliyor musun, gelmiyor musunã 

ÜBÇyÇkanne, bana ánerdiğiniz barınak iÉin size Éok, Éok minnettarımã diye sáze başlayan 

Pauline pek heyecanlıydı. ÜDurumumu kısmen tahmin ettiniz. Size o kadar minnettarım ki, 

inanın bana, belki de pek yakında gelip sizi bulacağım; ama, şimdilik ciddi... nedenlerim var... 

hemen karar veremem. Siz hiÉ değilse on beş gÇn kalabilseydiniz...ã 

ÜDemek ki, istemiyorsunã 

ÜYapamam. ästelik de, kardeşlerimden ayrılamam, yalnız kalabilecekleri iÉin de... Eğer beni 

Éocuklarla birlikte kabul etseydiniz, bÇyÇkanne, elbette size gelirdim ve inanın, buna layık

olmasını bilirdim!ã diye ekledi coşkun bir iÉtenlikle. ÜAma, Éocuklar olmazsa, yapamam, 

bÇyÇkanne.ã 

ÜPekêlê, pekêlê, pırlama! (Pauline zırlamayı aklına bile getirmiyordu, zaten o bir damla 

gázyaşı dákmezdi ki.) Civ- 

KUMARBAZ 

133 

civlere de bir yer buluruz: KÇmes nasıl olsa yeteri kadar bÇyÇk. ästelik de, okula 

başlamalarının zamanı geldi. Demek, şimdi gitmiyorsun, áyle mi Dikkatli ol, Prascovia! 

Senin iyiliğini istiyorum, şimdi neden gitmediğini de biliyorum! Her şeyi biliyorum, 

Prascovia! O berbat kÇÉÇk Fransızdan sana hiÉbir iyilik gelmez.ã 

Pauline kıpkırmızı oldu. Ben Çrperdim. (Hepsi biliyorlardı! Bilmeyen bir bendim!) 

ÜHadi, hadi, surat asma. Bu konuda fazla aÉılmayacağını. Ama, dikkat et de başına bir felaket 

gelmesin... Dediğimi anlıyor musun Akıllı bir kızsın; buna Éok ÇzÇlÇrÇm. Hadi bakalım, bu 

kadarı yeter. Sizi bir daha gázÇm gármesin. Elveda!ã 

ÜSizi geÉiririm, bÇyÇkanne ãdedi Pauline. 

ÜYararı yok, beni rahatsız edersin, hem de hepinizden pek bıktım, burama geldi artık.ã 

Pauline, bÇyÇkannenin elini áptÇ ama, beriki elini Éekti, genÉ kızın yanağını áptÇ. 

Pauline, ánÇmden geÉerken hızla bana bir gáz attı ve hemen bakışlarını Éevirdi. 

ÜSana da elveda diyorum, Alexis Ivanovitch! Trenin kalkmasına sadece bir saat kaldı. Senin 

de benden usandığını sanırım. Al şu elli frederiki, al.ã 

ÜSize Éok teşekkÇr ederim, bÇyÇkanne ama, cesaret edemem...ã 

ÜPekêlê, pekêlê!ã diye bağırdı bÇyÇkanne, sesi' áyle sert ve korkutucuydu ki reddetmeye 

cesaret edemedim, parayı aldım. 

ÜEğer Moskova'da işsiz kalırsan, gel beni bul. Sana tavsiye mektupları veririm. Hadi, git 

artık!ã 

Odama Éıkıp, yatağıma uzandım. Kollarımı başımın arkasında kavuşturup, sırtÇstÇ yaklaşık 

yarım saat kadar yatmış olmalıyım. Felaket patlak vermişti, dÇşÇnmeye değerdi. Ertesi gÇn 

Paulinc'le ciddi şekilde konuşmaya karar verdim.134 

KUMARBAZ 

Hey, kÇÉÇk Fransız! Demek doğruydu ha Ama, neler geÉmiş olabilirdi Pauline ve Deş 

Grieux! Ulu Tanrım, ne yakınlaşma, ne koşutluk! 

BÇtÇn bunlar tam anlamıyla inanılmaz şeylerdi. Kendim den geÉerek, ansızın ayağa kalkarak, 

hemen koşup B. Astley'i aramaya ve her ne pahasına olursa olsun onu konuşturmaya karar 

verdim. Bu konuda da, hiÉ kuşkusuz, benden daha fazlasını biliyordu. B. Astley mi İşte bir 

muamma daha! 

Ama, ansızın kapım vuruldu. Gidip baktım: Potapytch'ti. 

ÜAlexis Ivanovitch, iyi yÇrekli beyciğim, Hanımefendi sizi istiyor.ã 

ÜNe oldu Gidiyor mu Tren saatine daha yirmi dakika var.ã 

Üçok heyecanlı, beyciğim, yerinde duramıyor: "çabuk! çabuk!" diyor. Sizi istiyor. Tanrı 

aşkına, sakın gecikmeyin!ã 

Hemen aşağı indim. BÇyÇkanneyi koridora Éıkarmışlardı bile. Para cÇzdanı elindeydi. 

ÜAlexis Ivanovitch, sen ánden yÇrÇ, oraya gidiyoruz!ã 

ÜNereye, bÇyÇkanneã 

Üàlsem bile, paramı geri alacağım! Hadi bakalım, yÇrÇ, soru sormak yok! Gece yarısına 

kadar kumar oynanıyor, değil miã 

Taş kesilmiş gibi donakaldım, dÇşÇndÇm, hemen bir karara vardım. 

ÜSiz nasıl isterseniz, Antonine Vassilievna ama, ben gitmem.ã 

ÜO da neden áyle Gene ne oldu Ne oluyor hepinize birden báyleã

ÜSiz nasıl isterseniz áyle yapın. Sonra ilerde ben kendi kendimi suÉlarım, istemiyorum! Ne 

tanık olmak istiyorum, ne de ortak: Beni mazur gárÇn, Antonine Vassilievna. İşte elli 

frederikiniz de,j elveda!ã Ve bÇyÇkannenin koltuğunun hemen 

KUMARBAZ 

135 

yanında bulunan sehpanın Çzerine altın destesini bırakarak selam verip gittim. 

ÜNe sersemlik!ã diye arkamdan bağırdı bÇyÇkanne. ÜCanın isterse, sen gelmezsen gelme, ben 

pekêlê kendi başıma yolu bulurum. Potapytch, yanımdan ayrılma. Hadi bakalım, gátÇr beni!ã 

B. Astley'i bulamadım ve otele dándÇm. GeÉ vakit, sabahın birine doğru, bÇyÇkannenin 

gÇnÇnÇn nasıl sona erdiğini Potapytch'den áğrendim. Onun adına bozdurduklarımın hepsini, 

yani yirmi bin ruble daha yitirmişti. İki frederik verdiği o Polonyalı onun peşine takılıp hep 

oyununu yánetmişti. BÇyÇkanne ánce Potapytch'e başvurmuştu ama, onu hemen geri 

gándermişti; işte o zaman Polonyalı ortaya Éıkmıştı. Sanki bilerekmiş gibi, RusÉa anlıyordu, 

iyi kátÇ ÇÉ dili birbirine karıştırarak başım gázÇnÇ yara yara konuşuyordu, báylece de 

sonunda anlaşabiliyorlardı. Beriki, Ühanımın ayaklarının dibinde sÇrÇndÇğÇ haldeã 

bÇyÇkanne hiÉ acımadan ona hep sert davranmıştı. 

ÜSizinle onun arasında dağlar kadar fark vardı, Alexis Ivanovitchã diyordu Potapytch. ÜSize 

bir beyefendi gibi davranıyordu, oysa ábÇrÇ, —şurada Tanrı'nın gazabına uğraya-yım ki, 

kendi gázlerimle gárdÇm!— hanımın gázÇnÇn iÉine baka baka parasını Éalıyordu. Hatta bir 

iki kez hanım onu suÉÇstÇ yakaladı ve her tÇrlÇ adı yÇzÇne sáyleyerek ona hakaret etti; hatta 

adamın saÉlarını bile Éekti. Doğruyu sáylÇyorum, yalanım varsa Tanrı Éarpsın, bu.da herkesi 

gÇldÇrdÇ. Ah, beyciğim, hanım hepsini yitirdi: Ne kadar parası varsa, bÇtÇn •sizin 

bozdurduklarınızı da yitirdi. Sevgili hanımcığımı buraya getirdik. Sadece bir bardak su istedi, 

istavroz Éıkardı ve gidip yattı. Besbelli iyice yorulmuş, tÇkenmişti, ÉÇnkÇ başını yastığa koyar 

koymaz uyudu. Tanrı ona meleksi dÇşler gándersin! Ah! El memleketleri!ã diye sÇrdÇrdÇ 

Potapytch, Übundan yararlı hiÉbir şey. Éıkmayacağını ona pekêlê sáylemiştim ben!138 

KUMARBAZ 

Potapytch bÇtÇn gÇn gazinoda onun yanında nábet tutar. BÇyÇkanneyi yáneten 

Polonyalılar defalarca yer değiştirirler. ànce, saÉını Éektiği o bir gÇn ánceki Polonyalıyı 

yanından kovar, bir başkasını alır ama, bu ikincisi ilkinden daha da baskın Éıkar. 

Bunu savdıktan sonra gene ilkini alır, zaten o da oralardan ayrılmamış, bÇtÇn gázden 

dÇştÇğÇ sÇrece, her an omuzunun Çzerinden başını uzatarak, koltuğunun arkasında 

dolanıp durur. En sonunda, bÇyÇkanne gerÉek bir umutsuzluğa kapılır. İkinci Polonyalı da 

dÇnyada yerinden kıpırdamak (istemez: Báylece, biri yaşlı hanımın sağına, ábÇrÇ de 

soluna yerleşir. Ortaya konan paralar ve oyunun gidişi konusunda durmadan kavga edip 

birbirlerine kÇfÇr ederler, birbirlerine ağıza alınmaz iltifatlarda bulunurlar, sonra barışırlar 

ve parayı gelişigÇzel atarlar. Kavga ettikleri zaman, her biri kendi keyfince para 

koyuyordu, sázgelimi, biri kırmızının Çzerine, ábÇrÇ karanın Çzerine koyuyordu. En 

sonunda, bÇyÇkannenin áyle aklını başından alırlar ki, neredeyse gázlerinden yaşlar 

boşanarak yaşlı bir krupiyeden kendini korumasını ve Polonyalıları kovmasını ister. 

Berikilerin bağırışmalanna ve itirazlarına karşın, bunu hemen yerine getirirler. Her ikisi, de, 

bÇyÇkannenin kendilerine borÉlu olduğunu, kendilerini aldattığını, onlara Éok ahlaksızca 

davrandığını iddia ederek avaz avaz bağırırlar. Zavallı. Potapytch bÇtÇn bunları 

ağlayarak hemen o akşam anlatmıştı bana ve berikilerin ceplerini doldurduklarını, 

utanmadan para aşırıp bunları ceplerine tıktıklarını gázleriyle gárdÇğÇnÇ sáyleyerek 

itiraz ediyordu. İÉlerinden biri, sázgelimi, bÇyÇkanneden zahmetine karşılık beş frcderik 

istiyordu ve • bunları bÇyÇkannenin mizasının yanına koyuyordu. Eğer bÇyÇkanne kazanjr- 

!sa, adam kendisinin kazandığım ve onun yitirdiğini sáylÇyordu avaz avaz bağırarak. 

Polonyalıları kovarlarken, Potapytch araya girip ceplerinia altınlarla dolu olduğunu bildirir. 

BÇyÇkanne ánlem alması iÉin hemen krupiyeye rica eder ve

KUMARBAZ 

139 

Polonyalıların keskin äığlıklarına karşın, polis gelir, adamların cepleri bâyâkanne yararına 

boşaltılır. Parası olduğu sârece yaşlı hanım gerek krupiyelerden, gerek gazino yãnetiminden 

bâyâk saygı gãrâr. Yavaş yavaş ânâ bâtân kente yayılır. Bâtân âlkelerden kaplıcaya gelenler, 

en basitinden en ânlâsâne kadar şimdiye kadar åmilyonlarç yitiren åbunamış yaşlı bir Rus 

kontesiniç gãrmek iäin akın akın koşup gelirler. 

Ama, bâyâkanne, Polonyalılardan kurtulmakla pek, pek az kazanälı äıkar. Bir âäâncâsâ atılıp 

hemen onların yerine ona hizmetlerini sunar: Bu âäâncâ Polonyalı äok gâzel Rusäa 

konuşuyordu, bir uşağa benzemesine karşın, centilmenler gibi giyinmişti; kocaman bir bıyığı 

ve pek äok ãzsaygısı vardı. O da hanımefendinin åayaklarının izini ãpâyorduç ve 

åayaklarının dibinde sârânâyorduç ama, äevrede bulunan herkese kâstahäa davranıyor, 

herkese bir zorba gibi buyruklar veriyordu. Kısacası, adam ortalarda uşak gibi değil de 

bâyâkannenin efendisi gibi salınıyordu. Her an, her oyundan sonra, bâyâkanneye doğru . 

dãnâyor, en korkunä yeminleri ederek namuslu bir insan olduğunu, onun bir tek meteliğini 

bile almayacağına ant iäiyordu. Bu gâvenceleri ãyle sık sık yinelemeye başlar ki, bâyâkanne 

geräekten korkmaya başlar. Ne var ki, başlangıäta bu efendi oyununu dâzeltir ve kazanır gibi 

gãrândâğânden, bâyâkanne onu başından atmaya bir târlâ karar veremez. Bir saat sonra, 

gazinodan kovulan iki Polonyalı, bâyâkannenin koltuğunun arkasında belirip ona yeniden 

hizmetlerini sunarlar, hatta ufak tefek işlerini de gãreceklerini bildirirler. Potapytch o namuslu 

efendinin berikilerle kaş gãz işareti yaptığını, hatta elden ele onlara bir' şey geäirdiğini de 

yemin billah ederek bana sãyledi. Bâyâkanne yemek yemediğinden, koltuğundan da hemen 

hemen hiä kalkmadığından, Polonyalılardan biri geräekten yararlı olabilirdi: Gazinonun 

bâfesine koşup ona bir kése et suyu, sonra da140 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

141 

cay getirir. Zaten oraya da ikisi birden koşarlar. Ama, akşama doğru, bâyâkannenin son 

banknotunu yitirdiğini herkesin gãrebildiği bir sırada, koltuğunun arkasında daha ãnce hiä 

kimsenin gãrmediği tam altı kadar Polonyalı vardı. Bâyâkanne son paralarını da yitirdiğinde, 

berikiler onun sãylediklerini dinlemedikleri gibi, artık ona kulak da asmıyorlardı bile, omuzunun 

âzerinden masaya doğru eğiliyorlar, paralan topluyorlar, buyruklar veriyorlar, para 

sârâyorlar, kavgaya tutuşuyorlar, namuslu efendiye teklifsizce, laubali bir şekilde 

sesleniyorlardı. Ona gelince, o .bâyâkannenin varlığını unutmuştu bile. Ve bâyâkanne her 

şeyini iyice batırdıktan sonra, akşamın saat sekizine doğru otele' dãndâğânde, âä dãrt 

Polonyalı bir târlâ onun yanından ayrılamıyorlardı; bâyâkannenin kendilerini aldattığını, 

kendilerine borcu olduğunu avaz avaz bağırarak kanıtlamaya äalışarak, koltuğunun yanında 

koşuyorlardı. Otele işte bu şekilde dãnerler, orada onları tekme tokat, zor bela kovarlar. 

Potapytch'in hesabına gãre, bâyâkanne o gân, bir gân ãnce yitirdiğinden başka, seksen altı bin 

ruble yitirmişti. Yanındaki yâzde beş faizli bâtân devlet tahvillerini birbiri ardından 

bozdurmuştu. Onun yedi sekiz saat sâreyle, masanın başından ayrılmadan koltuğunda 

oturmasına şaşıyordum ama, Potapytclı bana onun iki âä kez geräekten bâyâk kazanälar elde 

etmeye başladığını anlattı. Yeniden umuda kapılarak, äekilip gitmeye cesaret edememişti. 

Zaten, kumarbazlar bir adamın yirmi dãrt saat boyunca, elinde iskambiller, gãzlerini sağa sola 

bile oynatmadan aynı yerde oturabileceklerini äok iyi bilirler. 

Bununla birlikte, o gân, bizim otelde de kesin sonuca gãtâren olaylar meydana geliyordu. 

Sabahleyin, saat on birden ãnce, bâyâkanne daha dairesindeyken, bizimkiler, yani general, 

Deş Grieux, son bir girişimde bulunmaya karar verirler. Bâyâkannenin gitmek şãyle dursun, 

tam tersine, yeni-

den gazinoya dáneceğini áğrenince, onunla kesin olarak ve iÉtenlikle gárÇşmek Çzere topluca 

(Pauline'in dışında) gelirler. Kendisi iÉin bundan Éıkacak korkunÉ sonuÉları dÇşÇnerek tir tir 

titreyen ve adeta baygınlıklar geÉiren general dozu artırır bile: Yarım saat rica ve 

yalvarmalardan sonra, hatta Mile Blanche'a olan tutkusunu bile itiraf ettikten sonra (tamamiyle 

aklını yitirmişti), general ansızın tehdit edici bir tonla, ayağını yere vurarak bağırıp 

Éağırmaya bile başlar; avaz avaz bağırarak bÇtÇn ailenin şerefini lekelediğini, bÇtÇn kentte bir 

rezalet konusu olduğunu ve en sonunda... en sonunda da: ÜSiz Rus sázcÇğÇnÇ kirletiyorsunuz, 

Hanımefendi!ã diye bağırır. ÜBunun iÉin gÇvenlik árgÇtÇ vardır!ã En sonunda da bÇyÇkanne 

(sázcÇğÇn tam anlamıyla) onu bastonla dáverek kapı dışarı eder. 

Generalle Deş Gricııx áğleye kadar bir iki kez daha gárÇşÇrler. àzellikle de gerÉekten polise 

başvurup vuramayacak-lannı dÇşÇnÇyorlardı. Bunamış, zavallı ama, saygıdeğer yaşlı bir 

hanımın kumarda bÇtÇn parasını yitereciğini vb., sáyleyerek, şáyle ya da báyle bir gázetim, 

ya da bir yasaklama elde edemezler miydi acaba Ama, Deş Grieux omuzlarını silker ve 

generalle aÉıkÉa alay eder, o da ne sáyleyeceğini, ne yapacağını bilemeden Éalışma odasında 

bir aşağı bir yukarı gidip gelir. En sonunda, Deş Grieux eliyle hor gáren bir hareket yapar, bir 

daha da onu gármez. Akşam, Mile Blanche'ia kesin ve gizemli bir konuşma yaptıktan sonra 

otelden bÇsbÇtÇn ayrıldığını áğrenirler. Mile Blanche'a gelince, o daha sabahtan kesin 

ánlemler almıştı: Generali kesin olarak başından savmıştı, onu karşısında gármeye bile 

dayanamıyordu. General peşinden gazinoya koşup da onu kÇÉÇk prensin kolunda gárÇnce, ne 

kendisi, ne de dul Bayan Cominges onu tanırlar. KÇÉÇk prens bile ona selam vermez... BÇtÇn 

gÇn Mile Blanche, duygularını en sonunda kesinlikle aÉığa vurması iÉin kÇÉÇk prensin 

nabzını yoklar, manevralar Éevirir.142 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

143 

Ama, ne yazık ki, Mile Blanche hesaplarında korkunÉ şekilde yanılıyordu. Bu kÇÉÇk 

felaket ancak akşam Çzeri patlak verdi; ansızın kÇÉÇk prensin beş parasız bir dilenci gibi 

yoksul olduğunun ve rulet oynamak iÉin emre muharrer bir senet karşılığında borÉ para 

almayı dÇşÇndÇğÇnÇn farkına varırlar. Mile Blanche áfkeyle onu kovar ve odasına kapanır. 

Aynı gÇn sabahı, B. Astley'e gittim, ya da daha doğrusu B. Astley'i aradım ama, ne 

yazık ki bulamadım. Ne odasında, ne gazinoda, ne de parktaydı. Bu kez otelde yemek 

yememişti. Saat beşte, onu birdenbire istasyondan İngiltere Oteli'ne giderken gárdÇm. 

Acelesi vardı, yÇzÇnden ka-- fasını kurcalayan dÇşÇnce, ya da herhangi bir sıkıntı belirtisi 

okumak olanaksız olmasına karşın, kaygılıya benziyordu. O her zamanki haykırışıyla: 

ÜAh!ã diyerek bana iÉtenlikle elini uzattı ama, durmadı ve hızlı adımlarla yoluna devam etti. 

Hemen peşinden yetiştim, ne Éare kí bana áyle bir karşılık verdi ki, ona herhangi bir şey 

sormaya vakit bulamadım. ästelik de konuşmayı Pauline'e getirmekte korkunÉ derecede bir 

gÇÉlÇk Éekiyordum. B. Astley onu da merak etmedi. Ben ona, bÇyÇkannenin başına 

gelenleri anlattım: Beni dikkat ve ciddiyetle dinledi, sonra omuzlarını silkti. Ben, ona: 

ÜHepsini yitirecek!ã dedim. 

ÜEvet, ya!ã diye karşılık verdi. ÜBen giderken o kumara başlamıştı bile, yitireceğinden 

emindim. Vakit bulursam, bir ara gazinoya uğrayıp, onu gárÇrÇm, ÉÇnkÇ Éok ilginÉ bir şey...ã 

Soruyu henÇz kendisine yáneltmediğime kendim de şaşarak: 

ÜSiz nereye gittiniz, kuzumã diye haykırdım. 

ÜFrankfurt'a.ã 

Üİş iÉin miã 

ÜEvet.ã 

Ona daha fazla ne sorabilirdim ki Zaten, ben hep onun yanından yÇrÇyordum ama, o ansızın 

yol ÇstÇnde bulunan Quatre-Saisons Oteli'ne doğru kıvrıldı, başıyla beni selamlayıp gázden 

kayboldu. Dánerken yavaş yavaş bir kesinliğe ulaştım: Onunla iki saat boyunca konuşmuş

olsaydım bile; hiÉbir şey áğrenemezdim, ÉÇnkÇ... ona soracak hiÉbir şeyim yoktu! Evet, tam 

da báyleydi işte! HiÉbir şekilde ona sorumu yánel-temezdim. 

Pauline'bÇtÇn gÇn Éocuklar ve dadılarıyla parkta gezin di, ya da iÉerde kaldı. Bir hayli 

zamandan beri generalden kaÉıyordu, pek ánemli şeyler dışında da onunla hemen hemen artık 

hiÉ konuşmuyordu. Bir sÇreden beri bunun farkmday-dım. 

Ama, generalin bugÇn ne durumda, bulunduğunu bildiğimden, genÉ kızdan kaÉınamadığını, 

başka bir deyişle, aralarında mutlaka ánemli ailevi tartışmalar geÉtiğini dÇşÇnmÇştÇm. 

Bununla birlikte, B. Astley'le yaptığım konuşmadan sonra otele dándÇğÇm zaman, Pauline'le 

Éocuklara rastladım. GenÉ kızın yÇzÇnde derin bir sakinlik ve huzur okunuyordu, sanki aile 

fırtınaları sadece onu esirgemiş gibi. Selamıma bir baş hareketiyle karşılık verdi. àfkeyle 

odama Éıktım. 

Elbette ki, onunla konuşmaktan kaÉındım, Wurmerhelm olayından beri onunla bir kez bile 

karşılaşmamıştım: Bunu bir onur.konusu yapıyordum. Ama, zaman geÉtikÉe, iÉimdeki áfke 

daha Éok kabarıyordu. Beni hiÉ sevmese bile, duygularımı ayaklar altına alamazdı, itiraflarımı 

báyle bir hor gármeyle karşılayamazdı. Kendisini gerÉekten • sevdiğimi biliyordu; onunla 

áyle konuşmama katlanmıştı, buna izin vermişti! Bunun, aramızda pek garip bir biÉimde 

başladığı bir gerÉektir. Bir sÇre ánce (bir hayli oldu bile, tam iki ay!) onun benimle dost 

olmak, bana iÉini dákmek isteğini ve hatta bu yánde girişimlerde bulunduğunu fark etmiştim. 

Ne var ki, bu başarılı olmadı; onun yerine, acayip ilişkiler sÇrdÇrdÇk; 

144 

KUMARBAZ 

145 

işte bu yÇzden onunla o şekilde konuşmaya başladım. İyi ama, mademki sevgimden 

hoşlanmıyordu, neden kendisine ondan sáz etmeme dÇpedÇz engel olmuyordu 

Oysa, bu konuda hiÉbir şey yapmıyordu; h'atta kimi zaman beni konuşmam iÉin kışkırtıyordu 

bile... elbette benimle alay etmek iÉindi bu. Bundan kesinlikle eminim, ÉÇnkÇ bunu Éok iyi 

hissettim: Beni dinledikten ve acı Éektiresiye kadar beni Éileden Éıkardıktan sonra, apaÉık 

herhangi bir hor gárme, ya da ilgisizlik belirtisiylc. ansızın keyfimi kaÉırmaktan pek 

hoşlanıyordu. Bununla birlikte onsuz yaşayamayacağımı da Éok iyi biliyor. Báylece, baron 

olayı geceli ÇÉ gÇn oldu, ayrılığımıza artık dayanamıyorum. Demin gazinonun yakınlarında 

ona rastladığım zaman, yÇreğim áyle şiddetle Éarpmaya başladı ki, yÇzÇm sapsarı kesildi. 

Aslına bakarsanız, o da bensiz yaşayamaz! Ben, onun iÉin zorunluyum... Beni sadece soytarı 

olarak dÇşÇnebilmesi olası mıdır 

Onun bir gizi var... AÉıkÉa belli oluyor bu! BÇyÇkanneyle aralarında geÉen konuşma yÇreğimi 

parÉaladı. çÇnkÇ ona benimle aÉıkyÇrekli ve aÉıksázlii olmasını bin kez rica ettim, onun 

uğruna gerÉekten canımı vermeye hazır olduğumu Éok iyi biliyor. Ama, beni hep hor gárerek 

uzaklaştırdı, ya da kendisine sunduğum yaşamımın feda edilmesi yerine beni, geÉen gÇn 

baronla olduğu gibi, ipe sapa gelmez, deli saÉması eylemlere zorladı. İsyan ettirici değil midir 

bu O zibidi Fran-sızın onun iÉin her şey olmasını akıl alır mıydı Ya B. Astley Doğrusu işte 

burada olay iÉinden Éıkılmaz hale geliyordu ve bununla birlikte... Tanrım, ne işkenceler 

Éekiyordum! 

Odama dánÇnce, bir áfke nábetine kapılarak, hemen kalemi yakaladım ve şu satırları 

karaladım: 

ÜPauline Alexandrovna, sonun pek yaklaştığını aÉıkÉa gárÇyorum; bunun ucu elbette ki size 

de dokunacaktır. Size son kez yineliyorum: Yaşamıma gereksinim duyuyor 

musunuz Herhangi bir şeye yararım, beni kullanın: Şimdilik adamdayım, hiÉ değilse, 

Éoğu zaman oradayım; hiÉbir yere gittiğim yok. Gerekirse, bana bir iki satır yazın, ya da beni 

Éağırtın.ã 

Pusulayı nıÇhÇrlcdim ve elden vermek emriyle kat hiz-nıetÉisiyle gánderdim. Yanıt 

beklemiyordum ama, ÇÉ dakika sonra garson dándÇ ve bana ÜteşekkÇr ettikleriniã bildirdi.

Saat yediye doğru beni generalin yanına Éağırdılar. 

çalışma odasındaydı ve sanki dışarı Éıkmaya hazırlanıyormuş gibi giyinmişti. Şapkasıyla 

bastonu divanın Çzerindeydi. İÉeri girince, onu odanın ortasında bacakları ayrılmış, başı anÇne 

eğik, kendi kendine konuşur halde gárÇr gibi oldum. 3eni fark edince adeta bir Éığlık 

kopararak Çzerime atıldı: ilimde olmadan geriye doğru bir adım altım ve odadan Éıkmak 

istedim ama, general iki elimi yakaladı ve beni divana loğru Éekti. Kendisi oraya oturdu, beni 

de tam karşısındaki coltuğa oturttu ve ellerimi bırakmadan, gázlerinde yaşlar parlarken, 

dudakları titreyerek, yalvaran bir sesle bana şunları sáyledi: ' 

ÜAlexis Ivanovitch, kurtarın beni, kurtarın beni, acıyın jana!ã 

Uzun bir sÇre hiÉbir şey anlayamadım; general hiÉ durmadan konuşuyor, her dakika da: 

ÜBana acıyın!ã diye yine-.liyordu. En sonunda benden áğÇt gibi bir şeyler beklediğini, ya da 

daha doğrusu herkes tarafından terk edilince, kaygı ve umutsuzluğun penÉesinde kıvranırken 

beni anımsadığını ve sadece konuşmak, konuşmak, konuşmak iÉin beni Éağırttığını tahmin 

ettim. 

Artık aklı başında değildi, ya da en azından iyice soğukkanlılığım yitirmişti. Ellerini 

kavuşturuyordu, neredeyse ayaklarıma kapanacaktı (ne iÉin hem de bilir misiniz) hemen 

F. 10 

146 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

147 

Mile Blanche'a gidip, ona yalvarmam, kendisine geri dánÇp evlenmeye ikna etmem iÉin. 

ÜàzÇr dilerim, general ama,ã diye haykırdım, ÜMile Blanche beni bugÇne kadar belki fark 

etmedi bile Ben ne yapabilirim kiã 

İtiraz etmek yararsızdı, kendisine sáylenenleri anlamıyor-du bile. Tutarsız sázler sáyleyerek 

bÇyÇkanne konusunda da konuşmaya başladı; polise başvurma fikrinden bir tÇrlÇ 

vazgeÉmiyordu. 

ÜBizde, bizdeã diye başladı ansızın .áfkeyle kápÇrerek, Ükısacası... bizde, yetkililerin 

bulunduğu iyi dÇzenlenmiş bir Devlette, bu tÇr ihtiyar kadınları da vesayet altına alırlardı! 

Evet, azizim, evetã diye sÇrdÇrdÇ ansızın ayağa kalkıp odayı arşınlayarak. BilgiÉ bir sesle 

konuşuyordu: ÜSiz daha bunu bilmiyordunuz, azizimã diyordu bir káşedeki hayali bir 

muhataba seslenerek, Üáyleyse áğrenin ki... evet... bizde, bu tÇr yaşlı kadınları bÇkerler, 

bÇkerler... ta ki dize getirinceye kadar... evet, Bayım... Ah! Nedir başıma gelen felaket!ã 

Kendini yeniden divana attı ve bir saniye sonra, hemen hemen hıÉkırıklarla ağlayarak, soluk 

soluğa. Mile Blanche'ın kendisiyle evlenmek istemediğini anlattı: çÇnkÇ telgrafın yerine 

bÇyÇkanne Éıkagelmişti -ve şimdi artık mirasa konamayacağı da aÉıkÉa ortaya Éıkmıştı. 

HenÇz bunlardan hiÉ haberim olmadığını sanıyordu. Ona Deş Grieux'den sáz etmek istedim 

ama, bir el hareketiyle beni durdurdu. 

ÜO gitti! BÇtÇn mal varlığım, ona rehinli, bir solucan gibi ÉırÉıplak kaldım! Sizin getirdiğiniz 

şu para var ya... Hani şu para... Zaten ne kadar olduğunu bilmiyorum, galiba yedi yÇz frank, 

işte elimde avucumda kalan hepsi o kadar, şimdi de, bilmiyorum, bilmiyorum!..ã 

ÜOtelin hesabını nasıl ádeyeceksinizã diye haykırdım dehşetle, Üya... sonraã 

General dÇşÇnceli bir halle bana baktı ama, besbelli sázlerimden hiÉbir şey anlamamıştı, 

sáylediklerimi iyi duyamamıştı bile. Konuşmaya Pauline Alexandrovna'yla Éocuklara 

getirmeye Éalıştım, bana acele acele: ÜEvet, evet!ã diye karşjlık verdi ama, gene Mile 

Blanche'la gitmeye hazırlanan, prensten sáz etmeye başladı hemen ve o zaman... ve o zaman... 

ÜBenim halim ne olacak, Alexis Ivanovitchã dedi ansızın bana doğru dánerek; ÜTanrı adına, 

benim halim ne olacak Sáylesenize, nankárlÇk değil mi bu, nankárlÇk değil mi, ne 

dersinizã

En sonunda da kanlı gázyaşlarıyla ağlamaya koyuldu. 

Báyle bir adama yapılacak hiÉbir şey yoktu. Onu yalnız bırakmak da bir o kadar tehlikeliydi: 

Başına bir şey gelebilirdi. İyi kátÇ onu başımdan savdım ama, ne halde olduğuna bakmak iÉin 

arada sırada uğramasını da dadıya tembih ettim; ayrıca, Éok akıllı bir delikanlı olan kat 

garsonuyla da konuştum, o da gáz kulak olacağına sáz verdi bana. 

Generalin yanından henÇz ayrılmıştım ki Potapytch gelip, bÇyÇkannenin dairesine gitmemi 

rica etti. Saat sekizdi ,ve bÇyÇkanne son meteliğine kadar yitirdiği gazinodan henÇz 

dánmÇştÇ. Aşağı indim: Yaşlı hanını yorgun, bitkin, gárÇnÇşe gáre hasta, koltuğunda 

oturuyordu. Marthe ona neredeyse zorla iÉirdiği bir bir fincan Éay getirdi. BÇyÇkannenin sesi 

de, tonu da aÉıkÉa değişmişti. 

ÜGÇnaydın, sevgili Alcxis Ivanovitch,ã dedi ağır ağır ve ciddi bir halle başını eğerek. ÜSizi bir 

kez daha rahatsız ettiğim iÉin bağışlayın ama, yaşlı bir kadını hoş gárÇrsÇnÇz. Dostum, her 

şeyi orada bıraktım, yaklaşık yÇz bin ruble. DÇn benimle gelmemekte haklıymışsın. Şimdi 

artık hiÉbir şeyim yok, meteliksiz kaldım. Bir saniye bile -gecikmek istemiyorum, saat dokuz 

buÉukta gidiyorum. Senin İngilizi, Astley'di galiba, Éağırttım; bir hafta iÉin ondan ÇÉ bin frank 

ádÇnÉ almak istiyorum. Aklına bir şeyler esip de beni reddetmemesini sáyle148 

KUMARBAZ 

ona. Ben hêlê oldukÉa zengin bir kadınım, azizim, ÇÉ káyÇm, iki evim var, daha param da var, 

hepsini getirmemiştim. BÇtÇn bunları kaygılanmaması iÉin sáylÇyorum... Aa! İşte geldi! Mert 

bir insan olduğu belli.ã 

B. Astley, bÇyÇkannenin ilk Éağrısına hemen koşup gelmişti. HiÉ duraksamadan, lÇzumsuz 

konuşmalara kalkışmadan, bÇyÇkannenin imzaladığı bir kêğıt karşılığında hemen onun 

avucuna ÇÉ bin frangı şıp diye sayıverdi. Bu iş bittikten sonra, selam verip Éıktı. 

ÜŞimdi artık beni yalnız bırak, Alexis Ivanovitch, bir saatten biraz fazla zamanım var: Biraz 

uzanacağım, kemiklerim sızlıyor. Sakın bana kızma, ihtiyar bdr aptalım ben. Şimdi artık 

genÉleri hafiflikle suÉlamayacağım. Hatta şu sizin zavallı generali kınamaya Éekineceğim. 

Ama, hiÉ kusura bakmasın, ona beş para bile vermeyeceğim, ÉÇnkÇ gárÇşÇme gáre, son 

derece kaz kafalı bir adam, hoş bende, sersem tavuk, ondan daha akıllı değilim ya, neyse. 

Aslına bakarsan, Tanrı kendini beğenmişliği er geÉ cezalandırıyor. Eh, hadi bakalım, elveda. 

Marthe, kaldır beni!ã 

Oysa bÇyÇkanneyi uğurlamaya niyetleniyordum. Bundan başka da, bekleyiş iÉindeydim; her 

an bir şey olacakmış gibi geliyordu bana. Odamda duramadım. Koridora Éıktım, gidip bir sÇre 

ağaÉlı yolda gezindim. Pauline'e yazdığım mektup aÉık ve kesindi, varolan felaket de kesindi. 

Otelde Deş Grieux' nÇn gidişinden sáz edildiğini işittim. Kısacası, Pauline beni dost olarak 

geri itse bile, belki de uşak olarak kabul ederdi. çÇnkÇ ona gerekliyim, işlerini gármek 'iÉin 

bile olsa! Evet, bana ihtiyacı var, bu besbelli! 

Trenin hareket saatinde istasyona koştum ve bÇyÇkanneyi kompartımana yerleştirdim. Hepsi 

ázel kompartımana yerleştiler. 

Üçıkar gÇtmeyen yakınlığın iÉin sana teşekkÇr ederim, dos- 

KUMARBAZ 

149 

tÇm,ã dedi veda ederken. ÜDÇn ona sáylediklerimi Prascovia' ya yinele. Onu bekleyeceğim.ã 

Odama dándÇm. Generalin dairesinin ánÇnden geÉerken, dadıyla 'karşılaştım, ona efendisini 

sordum. 

ÜFena değil, Bcyciğimã diye karşılık verdi ÇzgÇn bir 'halle. 

Bununla birlikte iÉeri girdim ama, Éalışma odasının kapısında, şaşırarak durdum. Mile 

Blanche'la general kahkahalarla gÇlÇyorlardı. Dul bayan çominges de oradaydı, divanda 

oturuyordu. GárÇnÇşe gáre, sevinÉten Éılgına dánen general bir sÇrÇ saÉına sapan şeyler 

sáylÇyordu, yÇzÇnÇ bin bir kırışıkla buruşturan ve gázlerini kapatan sinirli ve .uzun 

kahkahalarla gÇlÇyordu.

Olanları daha sonra bizzat Mile Blanclıe'ın ağzından áğrendim: Prensi kovduktan sonra 

generalin umutsuz ÇzÇntÇsÇnÇ ' áğrenince, onu avutmak istemiş ve gelip ona kÇÉÇk bir 

ziyarette bulunmuştu. Ama, zavallı general o anda yazgısının kesinleştiğinden ve Mile 

Blanche'ın ertesi sabah ilk trenle Paris'e gitmek Çzere eşyalarını toplamaya bile başladığından 

habersizdi. 

çalışma odasının eşiğinde bir dakika durduktan sonra, iÉeri girmekten vazgeÉtim ve 

gárÇnmeden Éekilip gittim. Odama Éıktım. Kapıyı aÉınca, alacakaranlıkta, pencerenin 

yanında, bir káşede iskemlede oturan bir karaltı gázÇme Éarptı. Ben iÉeri girince karaltı ayağa 

kalktı. çabucak yaklaşıp baktım ve... .soluğum kesildi: Pauline'di bu! 

ON DàRDäNCä BàLäM 

Ağzımdan bir Éığlık kaÉtı. Pauline, bana: ÜNe o, neniz varã diye sordu garip bir sesle. YÇzÇ 

sapsarıydı ve ÇzÇntÇlÇ gárÇnÇyordu.150 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

ÜNeyim mi var Siz! Burada, benim odamda!ã 

ÜBen gelirsem, toptan gelirim. Bu benim huyumdur. Bunu hemen gáreceksiniz; bir mum 

yakın,ã dedi. İtaat ettim. Pauline ayağa kalktı, masaya yaklaştı, ánÇme aÉılmış, bir mektup 

koydu. 

ÜOkuyun!ã diye de buyurdu. 

ÜDeş Grieux'nÇn yazısı bu!ã diye haykırdım mektubu. alırken. Ellerim titriyordu, 

satırlar gázlerimin ánÇnde dans ediyordu. Mektuptaki sázleri tam olarak unuttum ama, 

sázcÇk sázcÇk değilse de,- en azından dÇşÇnce olarak şáyleydi: 

ÜKÇÉÇk hamınã diye yazmıştı Deş Grieux, Üpek ÇzÇcÇ olaylar beni hemen gitmek zorunda 

bıraktı. Kuşkusuz siz de fark etmişsinizdir ki, her şey iyice aydınlanmadan sizinle kesin bir 

aÉıklamadan bilerek kaÉındım. Akrabanız olan o yaşlı hanımın gelişi, akıl almaz davranışı 

duraksamalarıma son verdi. Benim kendi işlerimin dÇzensizliği elbette ki, bir sÇreden beri 

kendimi kaptırdığım tatlı umutlar beslemekten beni engelliyor. Olanlara ÇzÇlÇyorum ama, 

davranışımda bir centilmene ve dÇrÇst bir adama yakışmayan hiÉbir şey bulmayacağınızı 

umarım. Hemen hemen bÇtÇn paramı Çvey babanızın borÉlarım ádemek iÉin yitirdiğimden, 

elimde kalanları kullanmak zorunda kaldım. Bana rehin edilen malların satışına hiÉ 

gecikmeden girişmelerini Petersboıırg'daki dostlarıma bildirdim bile. Bununla birlikte, sizin 

dÇşÇncesiz, uÉarı Çvey babanızın bÇtÇn servetinizi har vurup harman savurduğunu 

bildiğimden, ona elli bin frank bağışlamaya karar verdim ve bu miktar tutarındaki senetlerin 

bir bálÇmÇnÇ ona geri veriyorum; báylece şimdi malınızın hukuk yoluyla geri verilmesini 

isteyerek yitirdiklerinizi yeniden elde edebilirsiniz. İşlerinizin bugÇnkÇ durumuyla 

girişimimin size yararlı olacağını umarım. Bu davranışla da şerefi bir adamın gárevlerini 

yerine getirdiğimi 

umarım. Emin olun ki anınız ebediyen kalbimde kazılı kalacak.ã 

ÜPekêlê, her şey aÉıkã dedim Pauline'e doğru dánerek. ÜGerÉekten de başka bir şey mi 

bekliyordunuzã diye sÇrdÇrdÇm áfkeyle. 

Pauline de gárÇnÇşte sakin bir halle: 

ÜHiÉbir ìey beklemiyordumã diye karşılık verdi ama, sesinde belli belirsiz bir titreme vardı. 

ÜUzun zamandan beri ne dÇşÇneceğimi biliyordum: DÇşÇncelerini okuyordum onun. O 

aradığımı... ısrar edeceğimi... sanıyordu...ã Durdu ve tÇmcesinin ortasında dudaklarını ısırarak 

sustu. ÜOna karşı bilerek hor gármemi ve nefretimi artırdımã diye sÇrdÇrdÇ; Üne yapacağını 

bekliyordum. Telgraf gelseydi, o sersemin (Çvey babamın) ona borÉlu olduğu parayı kafasına 

fırlatıp onu kovacaktım! Bir hayli, oh! Bir hayli zamandan beri ona tahammÇl edemiyordum. 

Ah! Eskiden bambaşka bir adamdı, bambaşka! Şimdiyse, şimdi!.. O elli bin frangı, Çstelik de 

yÇzÇne tÇkÇrerek, ne bÇyÇk bir sevinÉle şimdi kafasına fırlatırdım!ã

ÜAma, o kêğıt, geri verdiği o elli bin franklık senet generalin elinde değil mi Onu alıp Deş 

Grieux'ye geri gánderin.ã 

ÜOo! Bu aynı şey değil ki! Aynı şey değil!ã 

ÜEvet, doğru! Şimdi general ne işe yarar kiã diye bağırdım ansızın. 

Pauline dalgın ve sabırsız bir halle yÇzÇme baktı. 

ÜNeden bÇyÇkanneã dedi áfkeyle. ÜOnun evine gidemem... HiÉ kimseden de ázÇr dilemek 

istemiyorumã diye ekledi hiddetli bir sesle. 

ÜNe yapabilirizã diye haykırdım. ÜAma, Deş Grieux'yÇ nasıl, nasıl sevebildiniz! AlÉağın 

biri, alÉağın! Onu dÇelloda áldÇrmemi ister misiniz Nerede şimdiã 

152 

KUMARBAZ 

ÜFrankfurt'ta, orada ÇÉ gÇn kalacak.ã 

ÜSiz bir tek sáz sáyleyin, yarın ilk trenle giderim!ã dedim aptal bir coşkuyla. 

GÇlmeye başladı. 

ÜEvet ve belki de size: "ànce bana elli bin frangı geri verin" der.-Sonra da ne diye dÇello 

etsin Ne aptallık!ã . 

Üİyi ama, şu elli bin frangı nereden bulmalı, neredenã diye yineleyip duruyordum dişlerimi 

gıcırdatarak, sanki o parayı ansızın yerden toplamak olasıymış gibi. ÜBana bakın, ya B. 

Astleyã diye ona sordum: Tam .o sırada aklıma garip bir fikir gelmişti. 

Pauline'in gázleri parlamaya başladı. 

ÜDemek ki şu İngiliz iÉin senden ayrılmamı istiyorsun, áyle miã dedi acı bir gÇlÇmsemeyle, 

iÉe işleyen bakışlarını bana dikerek. İlk kez bana 'sen' diyordu. 

HiÉ kuşkusuz o anda heyecandan başı dándÇ: Birdenbire divana oturdu. BÇtÇn gÇcÇ 

tÇkenmişe benziyordu. 

Sanki bir şimşek Éakmış gibi gázlerim kamaştı; gázlerime ve kulaklarıma inanamadan, orada 

áylece dikilip duruyordum! Demek beni seviyordu! B. Astley'e değil, bana gelmişti! O, bir 

genÉ kız, bir başına otelde, benim odama gelmişti. Báylece herkesin gázÇnde kendini 

lekeliyordu, ben de orada áyle karşısında hiÉbir şey anlamadan kazık gibi dikilmiş 

duruyordum! 

Beynimde Éılgın, bir fikir parladı. 

ÜPauline! Bana sadece bir saat izin ver! Sadece bir saat burada bekle ve... hemen dáneceğim! 

Bu... bu zorunlu! Bak gáreceksin! Dur burada, dur bekle!ã 

Ve koşarak odadan Éıktım, soruşturan bakışlarına yanıt bile vermedim. Arkamdan bir şeyler 

bağırdı ama, ben geri dánmedim. 

Evet, kimi zaman en Éılgın, gárÇnÇşte en olanaksız dÇşÇnce kafamıza áyle kuvvetle saplanır 

ki, en sonunda onun ger- 

KUMARBAZ 

153 

Éekleşebileceğine inanırız... Dahası: Eğer bu dÇşÇnce şiddetli, tutkulu bir istekle bağlantılıysa, 

en sonunda onu kaÉınılmaz, zorunlu, ánceden saptanmış, alnımıza yazılmış bir şey gibi, var 

olmaması, oluşamaması olanaksız bir şey gibi kabul ederiz! Belki burada daha fazla bir şey 

vardır: Bir ánseziler bileşimi, istencin olağanÇstÇ bir Éabası, imgeleme yetisiyle bir kendi 

kendini zehirleme, ya da daha başka bir şey vardır, kim-bilir... Ne olduğunu bilmem ama, o 

akşam (p akşamı ámrÇm oldukÉa unutamam) başıma mucizevi bir serÇven geldi. Her ne kadar 

aritmetikle mÇkemmelen aÉıklanabilirse de, benim gázÇmde gene de mucizedir o serÇven. 

Peki, bu kesin gÇven o kadar uzun zamandan beri neden bu -kadar derin, bu kadar sağlam 

biÉimde, o kadar kák saldı bende çÇnkÇ, size bir kez daha sáylÇyorum, olası bir ihtimal gibi 

(dolayısıyla da belirsiz) değil de, başıma gelmemezlik edemez bir şey gibi dÇşÇnÇyordum 

bunu!

Saat onu Éeyrek geÉiyordu; gazinoya sarsılmaz bir umutla, aynı zamanda da o ana kadar hiÉ 

hissetmediğim bir heyecanla girdim; Sabahkinden iki kat daha az olmakla birlikte oyun 

salonlarında hêlê kalabalık vardı. 

Saat on birde masaların Éevresinde sadece gerÉek kumarbazlar kalır, kendileri iÉin kaplıcada 

ruletten başka bir şey bulunmayan kaşarlanmış kumarbazlar kalır. Onlar buraya salt rulet iÉin 

gelmişlerdir, Éevrelerinde olup bitenleri fark etmezler bile ve bÇtÇn mevsim boyunca 

kumardan başka hiÉbir şeyle ilgilenmezler; sabahtan akşama kadar kumar oynarlar, eğer 

olanak bulabilseler, bÇtÇn gece şafak sákÇnceye kadar da oynarlardı. Bunlar, gece yarısı olup 

da gazino kapandığı zaman hep istemeye istemeye, ayaklan geri geri giderek dağılırlar. Ve 

krupiyelerin en kıdemlisi kapanıştan ánce, yani gece yarısından az ánce: ÜSon ÇÉ oyun, 

Beyler!ã diye bildirdiğinde kimi zaman bunlar ceplerindekinin hepsini bu son ÇÉ oyunda 

ortaya sÇrmeye hazırdırlar, gerÉekten de154 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

155 

en bÇyÇk paralar bu saatte yitirilir. Doğruca bÇyÇkannenin oturmuş olduğu masaya yáneldim. 

Pek fazla kalabalık yoktu, onun iÉin az sonra masanın yanında, kendime ayakta bir yer 

bulabildim. Tam ánÇmde, yeşil Éuhanın Çzerinde: Pas sázcÇğÇ Éizilmişti. 

Pas.se, on dokuzdan otuz altıya kadar bir sayılar dizisidir. Birden on sekize olan ilk dizinin 

adı Manque'tır; ama, umurumda mı benim Ben hesap kitap yapmıyordum, Éıkan son 

numarayı bile işitmemiştim; en sakınmışız kumarbazın yapacağı gibi, başlarken bunu sorup 

áğrenmedim bile. Yirmi frederikimi Éıkarıp pas'm Çzerine attım. Krupiye: ÜYirmi iki!ã diye 

bağırdı. 

Kazanmıştım. Yeniden hepsini sÇrdÇm: Hem ilk mizamı, hem de kazancımı. 

ÜOtuz bir!ã diye haykırdı krupiye. 

Yine kazanmıştım! Báylece toplam seksen frederik ediyordu! Hepsini ortadaki on iki sayının 

Çzerine koydum (ÇÉ kat kazanÉ ama, iki karşıt şans); sehpa dánmeye başladı ve yirmi dárt 

Éıktı. Bana elli frederiklik ÇÉ desteyle on da altın verdiler; şimdi toptan iki yÇz frederikim 

olmuştu. 

Adeta 'ateşli bir kendimden geÉmeyle, bÇtÇn bu parayı kırmızının Çzerine ittim... ve ansızın, 

aklım başıma geldi! BÇtÇn gece boyunca korkunun beni dondurduğu bu tek seferde Éilerim, 

ayaklarım tir tir titriyordu. Bir bilinÉ şimşeği iÉinde, o anda yitirmenin benim iÉin ne anlam 

taşıyacağını dehşetle hissettim! Sáz konusu olan bÇtÇn yaşamımdı! , 

Krupiye: ÜKırmızı!ã diye bağırdı. Geniş bir soluk aldım: BÇtÇn vÇcudumda kızgın karıncalar 

dolaşıyordu. Bana banknotla ádeme yaptılar; bu kez dárt bin florin ve yirmi frederik olmuştu 

(hêlê hesaplayabiliyordum). 

Ondan sonra, ortadaki on iki sayının Çzerine iki bin florin koyup yitirdiğimi anımsıyorum; 

altınımla seksen frederikimi oynadım ve yitirdim. İÉimi áfke kapladı: Kalan iki bin 

florini aldım ve ilk on iki sayının Çzerine koydum... àyle,' rastlantıyla, kararlamadan, 

hesaplamadan! Zaten bir bekleme anı, belki de, Bn. Blanchard'ın (1), Paris'te balonundan 

yere fırlatıldığı zaman duyduğuna benzer bir heyecan oldu. ÜDárt!ã diye bağırdı krupiye. 

Bir ánceki mizayla birlikte, peniden altı bin florinim oldu. Muzaffer havaları takınmaya 

başlamıştım bile ve artık hiÉbir şeyden korkum kalmamıştı. Karanın Çzerine dárt bin florin 

attım. On kadar oyuncu aceleyle benim gibi karanın Çzerine para koydular. Krupiyeler 

bakıştılar ve aralarında konuştular. çepeÉevre herkes konuşuyor ve bekliyordu. 

Kara Éıktı. O andan sonra, artık ne, ne kadar kazandığımı, ne de sÇrdÇğÇm paraların miktarını 

anımsıyorum. Sadece, adeta 'dÇşte gibi, yaklaşık on altı bin florin kazandığımı anımsıyorum. 

Ansızın, şanssız ÇÉ oyun bana on iki bin yi-irtti; bunun Çzerine, son dárt bini passe'ın Çzerine 

koydum ma, o anda hiÉbir şey hissetmedim; hiÉbir'şey dÇşÇnmeden, bilinÉsizce bekliyordum. 

Yeniden kazandım, dárt oyun Çst Çs-:e kazandım. Sadece florinleri binlerle topladığımı

anımsıyo-um; bir de pek bağlandığım o ortadaki sayıların daha sık Éıktığını anımsıyorum. 

DÇzenli olarak, hep ÇÉ dárt kez Çst Çste Éıkıyorlardı, sonra iki tur iÉin ortadan siliniyorlardı, 

sonra gene ÇÉ dárt kez peşpeşe, geliyorlardı. Bu şaşılacak dÇzenliliğe zaman zaman rastlanır, 

kalem elde, hesap kitap yapan profesyonel kumarbazların kafalarını karıştıran da işte budur. 

Burada yazgının nasıl korkunÉ cilveleri ortaya Éıkmaz ki 

Gazinoya geldiğimden beri galiba yarım saatten fazla olmuştu. Ansızın, krupiye bana otuz bin 

florin kazandığımı, bankonun bir seansta sadece bu kadarını karşıladığını ve báy- 

(1) ParaşÇtÇn mucidi havacının karısı olan Bn. Blancharcl, 1819'da havai fişeği attığı balon 

patlayınca Paris'te áldÇ.156 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

157 

lece ruleti yarın sabaha kadar kapatacaklarını sáyledi. BÇtÇn altınımı aldım, ceplerime tıktım, 

banknotlarımı aldım ve hemen bir başka rulet bulunan bir başka salona gittim; kalabalık 

peşimden koşuştu. Orada, bana hemen bir yer aÉtılar, ben de yeniden hesaplamadan, 

kararlamasına, gelişigÇzel para sÇrmeye başladım. Beni neyin kurtardığını bir tÇrlÇ 

anlayamıyorum! 

Zaten arada sırada hesaplama fikri aklıma geliyordu. Kimi sayılara, kimi şanslara 

bağlanıyordum ama,' az sonra onları bırakıyordum ve gene hemen hemen bilinÉsiz biÉimde 

oynamaya başlıyordum. Kuşkusuz Éok dalgındım; krupiyelerin birÉok defa oyunumu 

dÇzelttiklerini Éok iyi anımsıyorum. Akıl almaz hatalar yapıyordum. Şakaklarım nemlenmişti, 

ellerim titriyordu. Polonyalılar hemen koşup bana hizmetlerini sundular ama, benim kimseyi 

dinlediğim yoktu. Şans beni bırakmıyordu! Ansızın, Éevremde haykırışmalar ve kahkahalar 

yÇkseldi. ÜBravo, bravo!ã diye bağırışiyorlardı; hatta birkaÉ kişi alkışladı bile. Ben yeniden 

otuz bin florini cebe indirmiştim ve bankoyu -yarın sabaha kadar kapatıyorlardı. 

Sağ yanımdan biri: ÜGidin, gidin!ã diye fısıldadı bana. Frankfurt'lu bir Yahudiydi bu; 

yanımdan hiÉ ayrılmamıştı ve galiba bir iki kez de bana yardım etmişti. 

ÜTanrı aşkına, gidin!ã diye fısıldadı bu kez de başka bir ses sol kulağıma. çabucak bir gáz 

attım. MÇtevazi ama, rabıtalı biÉimde giyinmiş, otuz yaşlarında kadar bir hanımdı bu; yorgun 

yÇzÇ, hastalıklı solukluğu gene de vaktiyle son derece gÇzel olduğunu belli ediyordu. O sırada 

ben banknotları buruşturarak ceplerime dolduruyordum ve masanın Çzerinde kalan altınları 

topluyordum. Elli frederiklik son desteyi aldım ve hiÉ kimseye belli etmeden, soluk yÇzlÇ 

hanımın avu-cuna sıkıştırdım. Bunu yapmayı şiddetle istemiştim, onun ince uzun 

parmaklarının, bÇyÇk bir minnetle elimi sıktığını anımsıyorum. 

BÇtÇn bunlar ancak bir saniyenin iÉinde olup bitmişti. 

Hepsini topladıktan sonra, hemen-otuz ve kırk'a gittim. 

Otuz ve kırk'a soylu kişiler sık gider. Bu artık rulet değil, bir iskambil oyunudur. Orada, 

banko yÇz bin taleri karşılar. En bÇyÇk miza burada da dárt bin florindir. Oyunun nasıl bir şey 

olduğunu hiÉ bilmiyordum, gene burada da bulunan kırmızı ve karanın dışında hemen hemen 

hiÉbir mizayı bilmiyordum. Onun iÉin, ben de onlara bağlandım. BÇtÇn gazino Éevreme 

toplanmıştı. BÇtÇn o gece sÇresince Pauline'i bir tek kez olsun dÇşÇndÇğÇmÇ hiÉ 

anımsamıyorum. ànÇme yığılan banknotları yakalamaktan, kendime Éekmekten korkunÉ ve 

karşıkonulmaz bir zevk hissediyordum. 

GerÉekten de yazgının beni ittiği sáylenebilir. Sanki bile bile yapılmış gibi, gene bu kez de, 

kumarda sık sık yeniden meydana gelen bir durum belirdi. Şans, sázgelimi, kırmızıya yapışır 

ve on, hatta on beş tur boyunca onu bırakmaz. ànceki gÇn, kırmızının bir hafta ánce peş peşe 

tam yirmi iki kez Éıktığını işitmiştim; buna benzer bir olayı rulette hiÉ kimse anımsamıyordu 

ve herkes hayretle bundan sáz ediyordu. Elbette ki, herkes hemen kırmızıyı bırakıyor, 

sázgelimi, on turdan sonra hiÉ kimse onun Çzerine para koymaya cesaret edemiyor. Ama, o 

zaman deneyimli hiÉbir kumarbaz, kırmızının karşıtı karaya oynamayacaktır. Alışkın bir

kumarbaz Ürastlantının kaprisininã ne anlama geldiğini bilir. Sázgelimi, sanılabilir ki on altı 

oyundan sonra, on yedinci kaÉınılmaz biÉimde karanın Çzerine dÇşecektir. Acemiler sÇrÇ gibi 

bu şansın Çzerine atılırlar, mizalarını iki katına, ÇÉ katına Éıkarırlar ve korkunÉ yitiklere 

uğrarlar. 

Tersine, garip bir kaprisle, kırmızının yedi kez Çst Çste Éıktığını gárÇnce, ben ona bağlandım. 

Bunda yarı yarıya ázsaygının rol oynadığına kesinlikle eminim; akıl almaz bir tehlikeye 

girerek seyircileri şaşırtmak istiyordum ve (garip duy-158 

KUMARBAZ 

gu!) ansızın, ázsaygının hiÉbir dÇrtÇsÇ olmaksızın, tehlikenin susuzluğuna kapıldığımı belirli 

bir biÉimde anımsıyorum. Belki de, ruh o kadar Éok sayıda duygudan geÉtikten sonra 

doymuyor da sadece bundan sinirleniyor ve ta ki kesin bitkinliğe varıncaya kadar gitgide artan 

şiddette yeni duygular istiyor. Ve gerÉekten de, yalan sáylemiyorum, eğer yánetmelik bir 

seferde elli bin florin sÇrmeme izin verseydi, onları tehlikeye atardım. çevremde, bunun 

mantıksız bir şey olduğu, kırmızının tam on dárdÇncÇ kez Éıktığını bağırıp duruyorlardı! 

Yanımda biri: 

ÜBeyefendi .şimdiye kadar yÇz bin florin kazandıã dedi. 

Ansızın uyamverdim. Nasıl Bir gecede yÇz bin florin kazanmıştım! Ama, daha fazlasına 

ihtiyacım yoktu ki! Hemen banknotların Çzerine atıldım,'bunları saymadan gelişigÇzel 

ceplerime tıktım, hepsi deste halindeki altınlarımı aldım ve aceleyle gazinodan dışarı fırladım. 

Ağzına kadar dolduğundan aÉık duran ceplerim ve altının ağırlığı yÇzÇnden dengesiz 

yÇrÇyÇşÇmle kumar salonlarından geÉtiğimi gáren herkes halime gÇlÇyordu. Galiba 

Çzerimdeki yÇk sekiz kilodan fazlaydı. Bana doğru birkaÉ el uzandı; parayı elimin 

alabildiğince, avuÉ avuÉ dağıttım. çıkış kapısının yakınında iki Yahudi beni durdurdu. Bana: 

ÜCÇretlisiniz, Éok cÇretlisiniz!ã dediler. Ama, yarın sabah, olabildiğince erken saatte gidin, 

yoksa hepsini yitirirsiniz...ã 

Onları dinlemedim bile. AğaÉlı yol o kadar karanlıktı ki burnumun ucunu gáremiyordum. 

Otele kadar da yarını verst kadar mesafe vardı. çocukluğumda bile hiÉbir zaman ne 

hırsızlardan, ne de haydutlardan korkardım; o anda da bundan kaygılanmadım. Zaten yol 

boyu ne dÇşÇndÇğÇmÇ de anımsamıyordum; kafam bomboştu. Sadece şiddetli bir zevk 

duyuyordum, başarının, utkunun, gÇÉlÇ olmanın zevkini; nasıl anlatacağımı bilemiyorum. 

Pauline'in hayali gázlerimin ánÇn- 

KUMARBAZ 

159 

den geÉiyordu, onun yanına gideceğimi, sÇrekli olarak onu bulacağımı, olup bitenleri ona 

anlatacağımı, ona paramı gástereceğimi dÇşlÇyordum... Ama, demin bana sáylediklerini, 

gazinoya gidişimin nedenini, belli belirsiz anımsıyordum ve ancak bir buÉuk saat ánce 

duyulan bÇtÇn o taptaze duygular gelmiş geÉmiş, hatta artık hiÉ anıştırmada 

bulunmayacağımız bir geÉmişe aitmiş gibi geliyordu bana, ÉÇnkÇ her şey yeniden 

başlayacaktı. Ancak hemen hemen ağaÉlı yolun ucuna geldiğim zaman iÉimi bir korku 

kapladı: ÜYa şimdi beni áldÇrÇp de paramı Éalarlarsa!ã Her adımda .korkum daha da 

artıyordu. Koşuyordum adeta. .Ansızın yolun ucunda, bizim otelin bin bir ışıkla parıldayan 

ányÇzÇ ışıl ışı! beliriverdi. Tanrı'ya şÇkÇrler olsun,, gelmiştim! 

Merdivenleri dárder dárder atlayarak benim kata Éıktım, birdenbire kapıyı aÉtım. Pauline 

ellerini kavuşturmuş, yanan mumun kacşısında, divanın Çzerinde oturuyordu. Hayretle 

yÇzÇme baktı, kuşkusuz o anda pek garip bir suratım olmalıydı. Onun karşısında durdum ve 

bÇtÇn paramı masanıtı Çzerine attım. . 

ON BEŞİNCİ BàLäM 

HiÉ kımıldamadan, oturuşunu bile değiştirmeden, gázleğini bana dikmiş, bakıyordu. 

Cebimden son altın destesini de Éıkararak, ona: 

Üİki yÇz bin frank kazandım!ã diye bağırdım.

Bir yığın banknot ve altın para bÇtÇn masayı kaplıyordu. Gázlerimi oradan ayıramıyordum;, 

zaman zaman Pauline'i ta-mamiyle unutuyordum. Kimi zaman tomar halinde bir araya160 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

161 

getirerek banknotları dÇzene koymaya başlıyordum, kimi zaman altınları ayrı bir yana 

yığıyordum, kimi zaman da hepsini dağıtıp saÉıyor ve derin derin kendi dÇşÇncelerime 

dalarak, hızlı adımlarla odayı arşınlamaya başlıyordum; -yahut da ansızın masaya geri dánÇp 

paramı saymaya başlıyordum. Bir ara aklım başıma gelince, birdenbire kapıya atılıp anahtarı 

kilitte iki kez Éevirdim. Daha sonra kararsız bir halde, kÇÉÇk bavulumun ánÇnde durdum. 

Birden Pauline'in varlığını anımsayıp ansızın ona doğru dánerek: 

ÜAcaba yarın sabaha kadar bavula mı koysam bunlarıã diye sordum. 

Pauline hiÉ kıpırdamadan hep aynı yerde oturuyordu ama, gázlerini de benden ayırmıyordu. 

HiÉ de hoşuma gitmeyen garip bir ifadesi vardı. Orada kin okunduğunu sáylersem hiÉ de 

yanılmış olmam. 

çabucak ona yaklaştım: 

ÜPauline, işte yirmi beş bin florin, bu elli bin frank, hatta daha da fazla eder. Onları alın ve 

yarın gidip onun suratına atın.ã 

HiÉ karşılık vermedi. 

ÜEğer isterseniz, yarın sabah ben kendim gátÇrÇrÇm ona. Olur muã 

Pauline birden gÇlmeye başladı. Uzun bir sÇre gÇldÇ. 

äzÇntÇlÇ bir şaşkınlıkla ona bakıyordum. Bu gÇlÇş benim en ateşli aşk ilanlarımı sık sık (ve 

daha pek yakında) karşıladığı o alaycı gÇlÇşe pek benziyordu. En sonunda gÇlmeyi kesti ve 

kaşlarını Éattı. Bana sert sert bir yan bakış fırlattı. 

ÜSizin paranızı almamã dedi kÇÉÇmseyerek. 

ÜNasıl Ne oldu kiã diye haykırdım. ÜPauline, bu da ne demek oluyorã 

ÜKarşılıksız para kabul etmem.ã 

ÜBunu size bir arkadaş olarak veriyorum, size canımı ve-Irırim.ã 

Sanki ruhumu okumak istermiş gibi, araştırıcı gázlerle bana uzun uzun baktı. KÇÉÇk bir 

gÇlÇşle: 

Üçok cámertsinizã dedi. ÜDeş Grieux'nÇn metresi elli bin frank etmez.ã 

ÜPauline, benimle nasıl báyle konuşabilirsinizã diye ba-| girdim Éıkışarak. ÜBen Deş Grieux 

değilim!ã 

ÜSizden nefret ediyorum! Evet... Evet!.. Sizi de, Deş |Grieux'yÇ sevdiğimden fazla 

sevmiyorum!ã diye bağırdı, ve gázlerinde şimşekler Éakmaya başladı. 

YÇzÇnÇ ellerinin arasına gizledi ve bir sinir krizi geÉirdi. Ben, ona doğru atıldım. 

Benim yokluğumda başından bir şeyler geÉtiğini anladım. Aklı tam olarak yerinde değilmiş 

gibiydi. 

ÜBeni satın al, ister misin İster misin Deş Grieux gibi, elli bin franga, haã diye haykırdı 

meydan okurcasına sarsın-jtılı hıÉkırıklar arasından. 

Pauline'i kucakladım, ellerini, ayaklarını áptÇm, karşı-jsında diz ÉáktÇm. 

Sinir krizi geÉiyordu. Ellerini omuzlarıma koyup beni dik-katle seyretti. Sanki yÇzÇmden bir 

şey okumak istermiş gibiydi. Beni dinliyordu ama, gárÇnÇşe gáre sáylediklerimi işitmiyordu 

bile. YÇzÇnde tasalı, dÇşÇnceli bir ifade belirdi. Ben kaygılıydım; doğrusu ya, onun 

Éıldırdığını sanıyordum. Beni usulca kendine doğru Éekti, dudaklarında gÇven dolu bir 

gÇlÇmseme dolaşıyordu; sonra, ansızın beni geri itiyor ve ka-jranlık bir ifadeyle yÇzÇmÇ 

incelemeye başlıyordu. Birdenbire beni kucakladı: 

ÜBeni seviyorsun, değil mi, beni seviyor musunã di-' yordu. ÜMademki... Mademki... 

benim uğruma baronla dÇello etmek istiyordun!ã 

F. 11

162 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

163 

Sonra ansızın, sanki gâlânä ve, hoş bir anı aklına gelmiş gibi, bir kahkaha attı. Hem gâlâyor, 

hem de ağlıyordu. 

Ne yapabilirdim ki, elimden ne gelirdi Ben de ateşliydim. Benimle konuşmaya başladığını 

äok iyi anımsıyorum... Ama, hemen hemen hiäbir şey anlayamadım, bu bir äeşit sayıklama 

gibi bir şeydi: Sanki äabuk äabuk bana bir şeyler anlatmak istermişäesine kekeleyip 

duruyordu; bu sayıklama arada sırada, beni iyiden iyiye korkutmaya başlayan neşeli bir 

kahkahayla kesiliyordu. 

åHayır, hayır, kibarsın, naziksin!ç diye yineliyordu, åsen benim sadık dostumsun!ç 

Ve yeniden ellerini omuzlanma koyup gene beni seyretmeye koyuluyordu, bir yandan da 

durmadan: åBeni seviyorsun... Beni seviyorsun... Beni sevecek misinç diye yineliyordu. 

Gãzlerimi ondan ayırmıyordum; onu şimdiye kadar bãyle sevecenlik ve aşk taşkınlıkları 

iäinde hiä gãrmemiştim; bunların sayıklama olduğu bir geräekti ama... benim tutkulu bakışımı 

gãrâr gãrmez, dudaklarında kãtâ bir gâlâmseme belirdi; damdan dâşercesine, B. Astley'den 

sãz etmeye başladı. 

Zaten, konuşmayı durmadan B. Astley âzerine getiriyordu (ãzellikle de demin, bana bir şeyler 

anlatmaya äalıştığı sırada) ama, bunun ne anlama geldiğini bir târlâ kavrayamı-yorduın. Hatta 

onunla alay ettiğini sanıyorum. Her dakika onun beklediğini... belki de penceremin altında 

beklediğini bilmediğimi yineliyordu. 

åEvet, evet, pencerenin altında, aä da bak, bak, orada!ç 

Beni pencereye doğru itiyordu ama, ben oraya gitmek iäin bir hareket yapar yapmaz, äılgınca 

bir kahkaha koparı-yordu, ben de onun yanından ayrılamıyordum; o zaman, âzerime atılıyor, 

beni kollarının arasında sıkıyordu. 

åGidecek miyiz Yarın, gider miyiz..ç 

Bu dâşânce ansızın onu kaygılandırmışa benziyordu. 

åVe (dâşânceli bir hal alıyordu) bâyâkanneye yetişiriz, ne dersin Onu Berlin'de 

yakalayacağımızı sanıyorum. Ona yetişip de bizi karşısında gãrânce ne der acaba, sen ne 

dâşânâyorsun bu konuda Ya B. Astley.. Bak o Schlangenberg' in tepesinden kendini aşağı 

atmazdı, değil miç Bir kahkaha altı. åBak dinle: Gelecek yaz nereye gidecek biliyor musun 

Bilimsel araştırmalar yapmak iäin Kuzey Kutbu'na gidecek, beni de davet etti... Hah! Halı! 

Hay! Avrupalılar olmasa biz Rusların hiäbir şey bilmeyeceğimizi ve hiäbir işe yaramadığımızı 

sãylâyor... Ama, bak o da iyidir! Biliyor musun, generali hoş gãrâyor, bağışlıyor; 

Blanche'ın... tutkunun... Her neyse, bilmiyorum, bilmiyorumç diye yineledi, sanki şaşırmış da 

ne diyeceğini bilemezmiş gibi. åZavallılar, onlara o kadar acıyorum ki, bâyâkanneye de 

acıyorum... Bak, bak dinle. Deş Gricux'yâ nasıl ãldârebilirdin Ama, sen baronu bile 

ãldâremezdin!ç diye ekledi yeniden gâlmeye başlayarak. åGeäen gân, baronla, o kadar 

gâlânätân ki! Oturduğum sıradan ikinize de bakıyordum; seni yolladığım zaman oraya gitmek 

sana ne kadar da zor geliyordu! O kadar gâldâm, o kadar gâldâm ki!ç diye ekledi yeniden 

kahkahalar kopararak. 

Yeniden beni kucaklayıp gãğsânde sıkmaya, tutkulu bir sevecenlikle yâzâmâ yâzâne 

bastırmaya başladı. Artık hiäbir şey dâşânmâyordum, hiäbir şey duymuyordum, başım 

dãnâyordu... 

Aklımı başıma toparladığımda saat sabahın yedisi olmalıydı; gâneş odayı aydınlatıyordu. 

Pauline yanıma oturmuş, garip bir halle gãzlerini äevrede dolaştırıyordu sanki karanlıktan 

äıkmış da, anılarını toparlıyormuş gibi. O da uyanmış ve gãzlerini masaya ve paraya dikmişti. 

Başım kurşun gibi ağır ve sancılıydı. Pauline'in elini tutmak istedim: Beni itip birdenbire

divandan kalktı. Başlayan gÇn karanlıktı; şafaktan az ánce yağmur yağmıştı. Pauline 

pencereye yaklaştı, kanadı aÉtı, yarı beline kadar aşağı sarktı ve dirseklerini peı- 

164 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

165 

vaza dayayarak, dánÇp bana bakmadan, kendisine sáylediklerimi dinlemeden, birkaÉ dakika 

áylece kaldı. Aklıma korkunÉ bir dÇşÇnce geldi: Şimdi ne olacaktı, bÇtÇn bunlar nasıl 

sonuÉlanacaktı Pauline ansızın pencereden ayrılıp masaya geri geldi ve sonsuz bir kin 

ifadesiyle bana baktı ve dudakları áfkeden titreyerek: 

ÜEh, hadi bakalım, şimdi elli bin frangımı ver bana!ã dedi. 

ÜPauline, yeniden mi başlıyorsun!ã dedim. ÜYoksa fikir mi değiştirdin Hah! Hah! Hay! 

Belki pişman bile olmuşsundurã 

Bir gÇn ánce sayılan yirmi beş bin florin masanın Çzerinde duruyordu: Onları alıp ona 

uzattım. 

ÜYani, şimdi bunlar benim mi àyle mi àyle miã diye sordu hırÉın bir sesle parayı eline 

alarak. ÜOnlar hêlê seninã dedim ben de. 

Üİyi, pekêlê, al bakalım, elli bin frangını!ã Kolunu kaldırıp paralan suratıma fırlattı. Suratıma 

Éarpan tomar dáşemeye saÉıldı. Ondan sonra da Pauline koşarak odadan Éıktı. O anda 

bilincinin tam olarak yerinde olmadığını biliyorum ama, gene de bu geÉici Éılgınlığı bir tÇrlÇ 

anlayamıyorum. Hêlê hasta olduğu bir gerÉek ve aradan da henÇz bir ay geÉti. Bununla 

birlikte, bu halin nedeni neydi, ázellikle de o Éıkışın nedeni neydi HiÉ anlayamıyorum. 

Gururu mu yaralanmıştı Yoksa gelip beni bulmaya karar vermesi mi onu bu umutsuz 

ÇzÇntÇye itmişti Ben de mutluluğumla bábÇrlenmişe, tıpkı Deş Grieux gibi, eline elli bin 

frank vererek başımdan savmışa benzememiş miydim Oysa, aÉıkÉa sáylemek gerekirse, hiÉ 

de áyle değildi. àyle sanıyorum ki, kabahatin bir bálÇmÇ onun boş gururundaydı; bÇtÇn 

bunlar, kuşkusuz, ona , pek bulanık biÉimde gárÇnmÇş olmasına karşın, bana gÇvenmemesine 

ve beni kırmasına onun o boş gururu neden oldu. Bu durumda, ben elbette ki Deş Grieıu'Çn 

cezasını Éektim 

belki de, benim pek fazla suÉum olmamakla birlikte suÉlu durumda kaldım. Doğruyu 

sáylemek gerekirse, bÇtÇn bunlar sadece sayıklamaydı, benim de onun sayıkladığını bildiğim 

ve... benim de bu ayrıntıya dikkat etmediğim bir gerÉektir. Belki le şimdi bu hatamı 

bağışlamayacaktır Evet ama, bu şimdi, ya geÉen gÇn, geÉen gÇn Sayıklaması ve hastalığı, 

Deş Grieux' nÇn mektubuyla gelip beni bulurken ne yaptığını unutturacak kadar şiddetli değil 

miydi Demek ki, ne yaptığını pekêlê biliyordu. 

BÇtÇn banknotlarımı ve yığınla altınımı, Éabucak, gelişigÇzel yatağımın iÉine tıktım, Çzerine 

de ártÇyÇ Éekip, Pauline* len yaklaşık on dakika sonra,. odadan Éıktım. Kendi odasına 

'saÉtığından kesinlikle emindim, onun iÉin sessizce onların dairesine sÇzÇlÇp sofada, dadıdan 

KÇÉÇk hanımın sağlığını sormak istiyordum. Merdivende rastladığım dadı, Pauline'in he-lÇz 

dánmediğini, onu benim odamda aramaya gittiğini sáyle-iiği zaman ne kadar şaşırdığımı 

bilemezsiniz. 

ÜAz ánce ayrıldıã dedim, Üon dakika ya oldu ya olmadı, bereye gitmiş olabilir acabaã 

Dadı kınayan bir gázle bana baktı. 

Bu arada, áykÇ bÇtÇn otele yayılmıştı bile. Kapıcının bálmesinden metrdotele kadar 

Fraulein'in sabahın saat altısında, yağmur altında koşarak Éıktığı ve İngiltere Oteli'ne doğru 

gittiği anlatılıyordu alÉak sesle. Konuşmalarından ve anıştırmalarından, bÇtÇn geceyi benim 

odamda geÉirdiğini Éoktan áğrendiklerini anladım. Zaten, generalin ailesi Çzerine áykÇler 

dÇzmeye başlamışlardı bile; generalin bir gÇn ánce aklını oynattığını ve bÇtÇn otelden 

işitilecek biÉimde hıÉkıra hıÉ-kıra ağladığını biliyorlardı. Bu fırsatla, bÇyÇkannenin onun 

annesi olduğunu, oğlunun Mile de Cominges'le evlenmesine engel olmak ve sáz dinlemediği

takdirde onu mirasından Éıkarmak iÉin ázel olarak Rusya'dan geldiğini anlatıyorlardı. General 

boyun eğmeyi reddettiği iÉin de kontes, onun gázleri- 

166 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

167 

nin ánÇnde, ona hiÉbir şey bırakmamak iÉin, kasten rulette varını yoğunu yitirmişti. ÜDiese 

Russen!ã (1) diye yineliyordu metrdotel áfkeyle, başını sallayarak. àbÇrleri gÇlÇyorlardı. 

Metrdotel hesabı hazırlıyordu. Benim kumarda kazandığımı áğrenmişlerdi bile: Kari, benim 

katın garsonu, beni ilk kutlayanlardandı. Ama, benim aklım başka yerdeydi. İngiltere Ote-li'ne 

koştum. 

Vakit henÇz erkendi; B. Astley hiÉ kimseyi kabul etmiyordu. Bununla birlikte gelenin ben 

olduğunu áğrenince, beni karşılamak Çzere koridora Éıktı ve ne sáyleyeceğimi bekleyerek, 

donuk bakışını bana dikerek, karşımda dikilip kaldı. Ona hemen Pauline'in nasıl .olduğunu 

sordum. 

ÜRahatsızã diye karşılık verdi B. Astley hep dosdoğru gázlerimin iÉine bakarak. 

ÜDemek ki gerÉeklen de sizin yanınızdaã 

ÜEvet, burada.ã , 

ÜPeki, ya siz, onu alıkoyma niyetinde misinizã 

ÜEvet.ã 

ÜB. Astley, bu bir rezalete neden olur; olmaz áyle şey. ästelik, ağır hasta, bunu belki fark 

etmediniz.ã 

ÜYoo! Fark ettim, hasta olduğunu daha ánce size sáylemiştim. Hasta olmasa, geceyi odanızda 

geÉirmezdi.ã 

ÜYa, bunu da mı biliyorsunuzã 

ÜEvet. DÇn bana gelecekti, onu akrabalarımdan bir hanımın yanına gátÇrecektim ama, hasta 

olduğu iÉin şaşırdı ve size gitti.ã 

ÜŞu işe bakın siz! Eh, pekêlê,-B. Astley, sizi candan kutlarım. Sahi, dediniz de aklıma geldi: 

BÇtÇn geceyi penceremin altında geÉirmediniz mi Bayan Pauline her an pencereyi aÉ- 

(1) Almanca: ÜAh! Şu Ruslar!ã 

mamı ve sizin orada olup olmadığınıza bakmamı sáylÇyordu; bu, onu pek gÇldÇrÇyordu.ã 

ÜOlacak şey mi hiÉ Hayır, pencerenin altında değildim; ama, koridorda bekliyordum, 

oralarda gidip geliyordum.ã 

ÜOnu tedavi etmek gerek, B. Astley.ã 

ÜEvet, bir doktor Éağırttım bile. Eğer álÇrse, álÇmÇnÇn hesabını vereceksiniz bana.ã 

Şaşırıp kaldım. 

ÜRica ederim, B. Astley, ne demek istiyorsunuz sizã 

ÜDÇn kumarda iki yÇz bin taler -kazandığınız gerÉek miã 

•ÜSadece yÇz bin florin.ã 

ÜBakın, gárdÇnÇz mÇ Ve az sonra Paris'e gideceksiniz, 

değil miã 

ÜNedenã 

ÜBÇtÇn Ruslar, ceplerine para doldurdular mıydı, soluğu Paris'te alırlarã diye aÉıkladı B. 

Astley, bu sázleri sanki bir kitapta okumuş gibi sáylÇyordu. 

ÜŞimdi bu Allanın yazında Paris'te ne yapayım B. Astley, onu seviyorum! Bunu siz de 

biliyorsunuz!ã 

ÜGerÉekten mi Ben tersine inanıyordum. ästelik, burada kalırsanız, elinizdeki, 

avucunuzdakinin hepsini kesinlikle yitirirsiniz ve Paris'e gidecek paranız kalmaz. Hadi, gÇle 

gÇle, bugÇnden tezi yok, gideceğinize kesinlikle inanıyorum.ã

ÜPekêlê, elveda ama, gitmeyeceğim. B. Astley, neler olup biteceğini siz dÇşÇnÇn!.. Kısacası, 

general... Şimdi de Bayan Pauline'le bu olay... BÇtÇn kentin ağzına dÇşecek.ã 

ÜEvet, bÇtÇn kent bundan sáz edecektir ama, generalin buna pek kulak astığı yok gibime 

geliyor, onun dÇşÇnecek Éok • daha başka şeyleri var. Ayrıca, Bayan Pauline istediği yerde 

oturma hakkına kesinlikle sahiptir. Ailesi konusuna gelince, haklı olarak, artık ailesi 

bulunmadığı sáylenebilir.ã 

Oradan uzaklaşırken, Paris'e gideceğimi ileri sÇren şu 

168 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

169 

İngilizin garip gÇvenine gÇlÇyordum. Bununla birlikte, eğer Bayan Pauline álecek olursa, bu 

beni dÇelloda áldÇrmek istiyor, diye dÇşÇnÇyordum, bu da gene bir şey! Yemin ederim ki 

Pauline'e acıyordum ama, garip şey, dÇn kumar masasına yaklaştığım ve banknot destelerini 

toplamaya başladığım o belirli andan beri, aşkım bir bakıma ikinci plana dÇşmÇştÇ. Bunu 

şimdi sáylÇyorum; o anda bunu kesin olarak hissetmemiştim. Ben gerÉekten de kumarbaz 

mıydım Pauline'i bu kadar... garip biÉimde mi seviyordum, kuzum Hayır. Tanrı tanığımdır 

ki onu hêlê seviyorum! B. Astley'in dairesinden ayrıldığım zaman gerÉekten acı Éekiyordum, 

odama dánerken de her şeyden kendimi suÉluyordum. Ama... o zaman başıma dÇnyanın eri 

garip ve en aptal serÇveni geldi. 

Acele acele generalin dairesine giderken, ansızın onların dairesinin hemen yakınında bir kapı 

aÉıldı ve birisi bana seslendi. Dul Bn. Cominges'di bu. Mile Blanche'ın emri Çzerine beni 

Éağırmıştı. GenÉ kadının dairesine girdim. 

İki odalı kÇÉÇk bir daireleri vardı. Yatak odasında Mile Blanohe'ın kahkahaları ve yÇksek 

sesle konuşmaları işitiliyordu. Yataktan kalkıyordu. 

ÜYa, o mu! Gel buraya, koca sersem! Dağ gibi altınla gÇmÇş kazandığın doğru mu Ben 

altını yeğlerim.ã ÜEvet, kazandımã dedim gÇlerek. ÜNe kadarã ÜYÇz- bin florin.ã 

ÜBen de ne aptalım ya! Girsene iÉeri, hiÉbir şey işitmiyorum. Bol bol yiyip bir iyice eğleniriz, 

değil miã 

Girdim. Yuvarlak, esmer harikulade omuzlarını aÉıkta bırakan pembe atlastan bir Éarşafın 

altında yatıyordu: Ancak dÇşte gárÇlebilen, yanık tenini şaşırtacak derecede ortaya koyan gáz 

'kamaştırıcı beyazlıktaki dantellerle sÇslÇ patiska bir geceliğin hafifÉe árttÇğÇ omuzlar. 

Ü.Oğlum, yÇrekli misinã (1) diye haykırdı beni gárÇnce l ve ardından da bir kahkaha attı. 

Hep neşeyle, hatta kimi za-I man da aÉık yÇrekle gÇlerdi. 

ÜBabamdan başka biri...ã diye başladım Corneille'i sÇr-dÇrerek. 

ÜBak gárdÇn mÇ, gárdÇn mÇã diye gevezeliğe başladı; j Üánce git Éoraplarımı getir ve onları 

giymeme- yardım et; sonra da, eğer pek fazla aptal değilsen, seni Paris'e gátÇrÇrÇm. Biliyorsun 

ki hemen gidiyorum.ã 

ÜHemen miã 

ÜYarım saat sonra.ã 

' 

GerÉekten de, her şey paketlenmişti. Eşyalar hazırdı. Kah-jvaltı Éoktan bitmişti. 

Üİşte, báyle, eğer istersen, Paris'i gárÇrsÇn. Buraya bak, \outchitel nedir, kuzum Sen 

autchitel'keıı pek aptaldın! ço-jraplarım nerede Giydir şunları ayağıma, canım!ã 

GerÉekten tapılacak kadar gÇzel kÇÉÇk bir ayak uzattı: i Esmer, minicik, potinlerin iÉinde o 

kadar sevimli gárÇnen hemen hemen bÇtÇn o kÇÉÇk ayaklar gibi asla biÉimsizleşme-miş bir 

ayak. GÇlmeye başladım ve ipek Éorabı bacağında iyice gerdim. Bu arada, Mile Blanche, 

yatağında oturmuş, ge-Jvezelik ediyordu. 

ÜSáyle bakalım, .seni yanıma alırsam, ne yaparsın ànce, ben elli bin frank isterim. Onları 

bana Frankfurt'ta verirsin, j Paris'e gideriz; orada birlikte yaşarız ve gÇn ortasında sana 

yıldızlar gásteririm. àmrÇnde hiÉ gármediğim tÇrden kadınlar (gásteririm sana. Dinle...ã

åDur hele! Sana elli bin frank verirsem, bana ne kalırç 

åPeki, ya unuttuğun yâz elli bin frank Çstelik de, şe- 

(1) Çnlâ Fransız trajedi yazarı Corneille'in (XVII. yy.) yapıtı åLe Cidçin kahramanı 

Cid'İn babasının bit sorusu. (Äeviren) 

170 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

171 

ninle, ne bileyim, bir iki ay yaşamaya razı oluyorum! Elbette ki, o iki ayda bu yâz elli bin 

frangı yer bitiririz. Gãrâyor musun, iyi insanım, sana haber veriyorum; ama, yıldızlar 

gãreceksin!ç 

åNasıl Hepsi iki ayda mıç 

åNe Seni korkutuyor mu bu! Ah! Sefil tutsak! Ama, biliyor musun ki bu yaşamın bir ayı 

senin bâtân ãmrânden daha iyidir Bir ay... ve sonra, tufan! Ama, sen bunu anlayamazsın ki, 

canım! Hadi, hadi, sen buna layık değilsin! Ayy, ne yapıyorsunç 

Onun ãbâr äorabını giydirmeye äalışıyordum ama, kendimi tutamadım ve ayağını ãptâm. 

Hemen äekti ve ayağının ucuyla yâzâme vurmaya başladı. En sonunda beni savdı. 

åİşte bãyle, ontchitel'im, eğer istersen, seni bekliyorum; bir äeyrek saat sonra gidiyorum! 

çdiye haykırdı arkamdan. 

Odama dãndâğâmde, adeta başım dãnâyordu. Eh, ne yani, Bayan Pauline banknot tomarlarını 

suratıma atıp da, hemen o akşam B. Astley'i yeğlediyse, benim suäum değildi ya! Dãşemenin 

âzerinde hélé birkaä banknot sârânâyordu. Onları yerden aldım. Tam o sırada, kapı aäıldı ve 

(daha ãnce yâzâme bile bakmak istemeyen) metrdotel iäeri girdi ve beni aşağıda, V... 

Kontu'nun äıktığı şahane daireye yerleşmeye davet etti. 

Bir sâre dâşândâkten sonra: 

åHesabımı verin!ç diye haykırdım, åon dakika sonra Paris'e gidiyorum. åHaydi, Paris olsunç 

dedim iäimden. åHiä kuşkusuz, yazgımda bu da vardı!ç 

Bir äeyrek saat sonra, geräekten de âäâmâz bir aile kompartımanında oturuyorduk: Mile 

Blanche, dul Bayan Cominges ve ben. Mile Blanche bana bakarak kahkahalarla gâlâyordu. 

Dul Bayan Cominges de ona katılıyordu. Neşeli olduğumu sãyleyemem. Yaşamım ikiye 

paräalanıyordu ama, bir gân ãnceden 

beri, bir kéğıt âzerine oynamaya alışmıştım. Belki de paraya dayanamadığını ve 

aklımın başımdan gittiği bir geräekti. Belki de canıma minnetti, benim de istediğim buydu, 

kimbilir. Bana ãyle geliyordu ki, bir an iäin ama, sadece bir an iäin, dekor değişmişti. åAma, 

bir ay sonra dãnmâş olacağım, o zaman... ve o zaman, B. Astley'Ie benim gene paylaşacak 

kozumuz olacak!ç Evet, anımsayabildiğim kadarıyla, bu Blanche sersemiyle kahkahalarla 

gâlerken korkunä derecede âzgândâm. 

Blanche gâlmeyi kesip beni ciddi şekilde azarlamaya başlayarak: 

åİyi ama, ne istiyorsun Ne kadar aptal şeysin!ç diye bağırıyordu. åAh, ne kadar da aptalsın! 

Evet, evet, iki yâz bin frangı harcayacağız ama, sen kâäâk bir kral kadar mutlu olacaksın; 

kravatlarını ben kendi elimle bağlayacağım ve seni Hortense'la tanıştıracağım. Bâtân paramızı 

har vurup harman savurduktan sonra, sen gene buraya gelirsin, yeniden bankoları iflas 

ettirirsin. Ne dedi Yahudiler sana Ünemli olan cârettir, o da sende var, daha defalarca Paris'e 

bana para getireceksin sen. Bana gelince, ben elli bin franklık bir gelir istiyorum ve o 

zaman...ç 

åPeki, ya generalç diye sordum. 

åGeneral mi Biliyorsun ki, her gân bu saatte bana äiäek almaya gider. Bu kez ona mahsustan 

en nadir äiäeklerden almasını sãyledim. Zavallıcık, dãndâğânde bir de bakacak ki, kuş 

uämuş! Peşimizden koşacaktır, bak gãrârsân. Hah! Hah! Hay! Pek sevineceğim. Paris'te äok 

işime yarayacaktır; B. Astley burada onun cezasını äekecek...ç

Ve işte Paris'e báyle gittim... 

172 

KUMARBAZ ON ALTINCI BàLäM 

KUMARBAZ 

173 

Paris, onun iÉin ne diyebilirim 

BÇtÇn bunlar, elbette ki, saÉmalıktı, Éılgınlıktı. Orada ÇÉ haftadan fazla kalmadım, bu sÇrenin 

sonunda, yÇz bin frangım uÉup gitmişti. Sadece yÇz bin frank diyorum; ábÇr yÇz bin frangı 

Mile Blanche'ın hesabına aktardım: Elli binini Frankfurt'ta, ÇÉ gÇn sonra, Paris'te de, zaten 

onun bir hafta iÉinde paraya Éevirdiği emre muharrer senet halinde elli bin frank daha verdim. 

ÜElimizde kalan yÇz bin frangı da benimle birlikte yi-. yeceksin, outchitel'im!ã Bana hep 

bu adı veriyordu. 

Kendi paralarını ilgilendiren konularda, Mile Blanche tÇrÇnden insanlardan daha kuşkulu, 

daha gÇvensiz, daha cimri, daha pinti bir şey dÇşÇnmek zordur. Benim yÇz bin franga gelince, 

daha sonra, Paris'te ev aÉıp yerleşmek iÉin bu paraya ihtiyacı olduğunu bana aÉıkÉa sáyledi. 

Üİşte şimdi artık kesin olarak lÇks bir şekilde yerleştim, uzun zaman kimse beni buradan 

koparamaz; hiÉ değilse gerekli ánlemleri aldımã diye ekledi. 

Zaten, o yÇz bin frangın rengini bile gármedim: Kesenin ağzı onun elindeydi, her gÇn 

denetlediği para cÇzdanımda hiÉbir zaman yÇz franktan fazla olmazdı, hemen hemen hep daha 

azdı. En saf haliyle: 

ÜParaya ne ihtiyacın varã diyordu bana kimi zaman, ben de tartışmıyordum. 

Buna karşılık, o parayla Éok gÇzel bir apartmana yerleşti ve beni yeni konutuna gátÇrdÇğÇnde, 

orayı gezdirirken, bana: 

ÜEn kÇÉÇk olanaklarla bile tutumluluk ve ince zevk bak neler yapabiliyorã dedi. 

Bu ánemsiz olanak, net olarak tam elli bin frank ediyordu. 

Geriye kalan elli bin frankla kendine arabayla atlar aldı; sonra iki balo verdik, yani pek 

Éok bakımdan ÇnlÇ, Çstelik de iyi kızlar olan Hortense'ın, Lisette'in ve Cleopêtre'ın da 

katıldıkları iki suare. Bu iki suare boyunca ben o saÉma evin efendisi rolÇnÇ oynamak, yeni 

zengin tÇccarların o son derece dar gárÇşlÇ, gárgÇsÇz eşlerini, dayanılmaz derecede bilgisiz 

ve kaba kÇÉÇk rÇtbeli askerleri, son moda giysilerle, gıcır gıcır eldivenlerle, bizim oralarda, 

Petersbourg'da kimsenin aklının ucuna bile gelmeyen, —bu da hani, az şey değildir-—,, bir 

kendini beğenmişlik ve kasılmayla gelen iÉler acısı kátÇ yazarları, değersiz gazetecileri kabul 

etmek ve konuşmak zorunda kaldım. Hatta bunların aklına benimle alay etmek bile geldi ama, 

ben şampanyayla iyice sarhoş olarak, gidip yandaki odada bir gÇzel uyudum. BÇtÇn bunlar 

beni son derece iğrendiriyordu. 

ÜBir outchitelã diyordu Mile Blanche, Ükumarda iki yÇz bin frank kazandı, ben olmasam 

onları nasıl harcayacağını bilemezdi. Daha sonra, yeniden mesleğine dánecek; boş bir yerden 

sáz edildiğini işiteniniz var mı aranızda Onun iÉin bir şeyler yapmalıyız.ã 

Şampanyaya Éok sık başvuruyordum, ÉÇnkÇ hep ÇzgÇndÇm, korkunÉ derecede de canım 

sıkılıyordu. DÇnyanın en bayağı, en paragáz ortamında yaşıyordum, orada her metelik 

hesaplanıp tartılıyordu. İlk on beş gÇnde Blanche benden nefret etti, bunu pekêlê fark ettim; 

beni Éok şık giydirdiği, kravatımı her gÇn kendi elleriyle bağladığı gerÉekti ama, aslında beni 

bÇtÇn gÇcÇyle hor gárÇyordu. Ben buna zerre kadar aldırış etmiyordum. äzgÇn ve tasalı, 

sokağa Éıkmaya başladım; Éoğunlukla Chêteau deş Fleurs'e gidiyordum, orada her akşam 

dÇzenli biÉimde sarhoş oluyor ve son derece aÉık saÉık biÉimde oynadıkları kankan dansını 

áğreniyordum, daha sonraları bu tÇrde bir Çne bile kavuştum. En sonunda Blanche kiminle işi 

olduğunu anladı: BÇtÇn ilişki- 

174 

KUMARBAZ

miz sÇresince, ben elimde kalem kêğıtla, ne harcadığını, benden ne Éaldığını, daha ne 

harcayacağını, ya da benden daha ne Éalacağını hesaplayarak peşinden gideceğimi 

dÇşÇnmÇştÇ. Her frangı benden boğuşa boğuşa almak zorunda kalacağına emindi. Varsaydığı 

saldırılarımın her biri iÉin bir karşılık hazırlamıştı; ben saldırıya geÉmediğim iÉin, ánden 

davranmak istedi. Kimi zaman kÇplere biniyor, dalaşmaya başlıyordu ama, benim 

sustuğumu gárÇnce, Éoğunlukla şezlongun Çzerine yığılıyor ve gázlerini tavana 

dikerek, sonunda kendi de şaşıp kalıyordu. BaşlangıÉta benim sadece bir sersem, bir 

outchitel olduğumu sanıyordu ve besbelli: ÜAman canım, sersemin biri, eğer kendiliğinden 

anlamazsa, şimdi oturup da kulağına kar suyu kaÉırmanın hiÉ gereği yokã diye dÇşÇnerek, 

aÉıklamalarını yarıda kesmekle yetiniyordu. Kimi ,zaman, sokağa Éıkıyor, on dakika 

sonra dánÇyordu, bu en Éılgın harcamaları, olanaklarımızın elvermediği harcamaları yaptığı 

zaman oluyordu: Sázgelimi, atlarını on altı bin frank değerindeki bir Éift atla değiştirdiğinde 

áyle yapmıştı. 

ÜEe, nonoş, kızmadın, değil miã dedi bana yaklaşarak: ÜYoo! Haa-yıır! Can-nımı 

sıkıyorsun!ã dedim elimle onu iterek. Ama, bu ona o- kadar ilginÉ gárÇndÇ ki, hemen yanıma 

oturuverdi. 

ÜBak canım, onları o kadar pahalıya satın almaya karar verdim, ÉÇnkÇ bu bir fırsattı. Satmaya 

kalksak, su iÉinde yirmi bin frank ederler.ã 

ÜSana inanıyorum, inanıyorum; gerÉekten Éok gÇzel atlar, işte şimdi artık şahane bir arabayla 

atların var. Bu sana Éok yararlı olacaktır, artık bunun sázÇnÇ etmeyelim.ã 

ÜDemek ki, kızmadın, áyle miã 

ÜNeden kızacakmışım ki Sana zorunlu olanları edinmekte Éok haklısın. BÇtÇn bunlar daha 

sonra sana Éok yararlı olacak. GerÉekten, lÇks iÉinde yerleşmenin senin iÉin gerekli olduğunu 

gárÇyorum; yoksa dÇnyada milyona erişe- 

KUMARBAZ 

175 

mezsin. Bizim yÇz bin frangımız burada sadece bir başlangıÉ, umman iÉinde bir damla su.ã 

Bu tÇr dÇşÇncelerden başka her şeyi, daha doğrusu bağırmaları ve Éıkışmaları bekleyen 

Blanche, şaşkınlıktan donup kaldı. 

Üİşte... İşte, sen báylesin işte! Ama, anlamak iÉin aklın var senin! Bak, biliyor musun, oğlum, 

outchitel olmana karşın, sen prens doğmuş olmalısın! Demek ki, paramızın bu kadar Éabuk 

uÉup gitmesine ÇzÇlmÇyorsun, áyle miã 

ÜHayır canım, paranın canı cehenneme, istediği kadar Éabuk uÉup gitsin.ã 

ÜAma... Biliyor musun ki... Ama, buraya baksana sen, yoksa zengin misin sen Ama, biliyor 

musun, sen parayı fazlasıyla hor gárÇyorsun. Sonra ne yapacaksın, sáyler misin, kuzumã 

ÜBen mi Sonra Hombourg'a giderim, orada gene yÇz bin frank kazanırım.ã 

ÜEvet, evet, Éok doğru, harikulade bir şey bu! Kazanacağına ve parayı buraya bana 

getireceğine yÇzde yÇz eminim. Buraya bak, áyle davranacaksın ki, en sonunda seni 

gerÉekten seveceğim! Pekêlê, mademki sen báylesin, bÇtÇn bu sÇre iÉinde ben de seni 

severim, bir kez bile seni aldatmam. Şu son gÇnlerde seni sevmiyordum, ÉÇnkÇ senin sadece 

bir outchitel olduğunu sanıyordum (uşak gibi bir şey bu, değil mi) ama, gene de sana sadık 

kaldım, ÉÇnkÇ ben iyi yÇrekli bir kızım.ã 

ÜGecelik kÇlahıma anlat sen onu! Ya Albert'le, hani şu kÇÉÇk zenci subayı, geÉen sefer 

gármedin mi sanıyorsunã 

ÜOo! Oo! Ama, sen...ã 

ÜYalan sáylÇyorsun, yalan sáylÇyorsun ama, bunun beni kızdırdığını dÇşÇnmeye kalkma 

sakın. Umurumda bile değil; genÉliğin de sırasını savması gerek. Şimdi, elbette ki tutup176 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

177

onu kovacak değilsin, ÉÇnkÇ benden ánce vardı, ÉÇnkÇ de sen onu seviyorsun, yalnız sakın 

ona para verme, anladın mıã 

ÜYani. buna da mı kızmadın sen şimdi Ama, biliyor musun, sen gerÉek bir filozofsun! 

GerÉek bir filozof!ã diye haykırdı coşkuyla. ÜEh, pekêlê, seni seveceğim, seni seveceğim... 

Bak gárÇrsÇn, memnun olacaksın!ã 

Ve gerÉekten de, o gÇnden sonra bir bakıma bana bağlandı, bana yakınlık bile gásterdi; son on 

gÇnÇmÇz işte báyle geÉti. Sáz verdiği Üyıldızlarã! gármedim ama, kimi konularda sázÇnÇ 

tuttu. ästelik, beni Hortense'la, kendi tÇrÇnde son derece ilginÉ bir kadın olan ve bizim 

Éevrede Filozof Therese adı verilen Hortense'la tanıştırdı. 

Hem zaten, bunun Çzerinde uzun uzun durmaya gerek yok; bÇtÇn bunlar bu áykÇye vermek 

istemediğim ázel bir renklilikte ayrı bir áykÇnÇn konusu olabilir. GerÉek şu ki, bÇtÇn bunların 

en kısa zamanda sona ermesini bÇtÇn gÇcÇmle istiyordum. Ama, daha yukarda da sáylediğim 

gibi, bizim yÇz bin frank hemen hemen bir ay dayandı, buna ben de iÉtenlikle pek şaştım; 

Blanche en azından seksen bin franklık alışveriş yapmıştı; biz topu topu yirmi bin frank 

harcamıştık ve... bu da yeterliydi. Sonlarına doğru benimle gerÉekten aÉıksázlÇ davranan (ya 

da daha doğrusu, tamamen yalan sáylemiyordu) Blanche, her ne olursa olsun, yapmak 

zorunda kaldığı borÉlan karşılamak zorunda kalmayacağımı kabul etti. Bana: 

ÜSana imzalaman iÉin ne fatura verdim, ne de bonoã dedi, ÜÉÇnkÇ acıdım sana; benim 

yerimde bir başkası olsa, bunu mutlaka yapardı ve seni cezaevine gánderirdi. GárÇyor musun, 

gárÇyor musun bak, seni ne kadar sevdim, ne kadar da iyi yÇrekliyim! Sadece bu Allahın 

cezası evlenme bana korkunÉ bir paraya patlayacak!ã 

GerÉekten de bir dÇğÇn yapıldı, birlikte geÉirdiğimiz ayın ta sonunda oldu bu iş ve áyle 

sanıyorum ki, benim yÇz bin 

frangın son kırıntıları da báyle uÉup gitti. àykÇ, yani demek istiyorum ki, ortak yaşamımız 

báyle sona erdi; ondan sonra ben resmen emekliye ayrıldım. 

İşler şu şekilde gelişti: Paris'e yerleşmemizden sekiz gÇn sonra general Éıkageldi. Trenden 

iner inmez doğruca Blanche'a geldi ve daha ilk ziyarette, az kalsın oraya yerleşecekti. 

Doğruyu sáylemek gerekirse, bir yerlerde kÇÉÇk bir dairesi vardı. Blanche onu Éığlıklar gibi 

kahkahalarla, neşeyle karşıladı, hatta boynuna bile sarıldı; işler o hale geldi ki Blanche, 

generali alıkoydu. General her yere onunla gitmek zorunda kaldı: Bulvarlara, gezintilere, 

tiyatrolara, arkadaşların evine. General bu işin hêlê Çstesinden gelebilecek durumdaydı; 

gerektiği gibi heybetli, uzun boyluydu, boyalı bıyıkları ve yan sakallan (zırhlı sÇvari alayında 

hizmet yapmıştı), biraz yıpranmış olmakla birlikte, gÇzel bir yÇzÇ vardı. Davranışları, 

nezaketi kusursuzdu. Her giydiğini pek yakıştırırdı. Paris'te madalyalarını takardı. Báyle bir 

erkekle bulvarlarda gezinmek sadece olası değil, aynı zamanda da, deyim yerindeyse, salık da 

verilebilirdi. 

Saf ve ahmak generalin ayaklan yere basmıyordu artık; Paris'e geldiği zaman, evimizin 

kapısını Éaldığında bu kadarını hiÉ ummuyordu. Blanche'ın Éığlıklar kopararak kendisini kapı 

dışarı edeceğini sanarak, adeta korkudan titreyerek gelmişti. Olayların aldığı şekil onu pek 

sevindirdi ve bÇtÇn o ayı mutlu bir kendinden geÉme iÉinde geÉirdi. Ondan ayrıldığımda aynı 

durumdaydı. Biz ansızın Roulettenbourg'dan ayrıldıktan sonra, hemen o sabah onun bir kriz 

geÉirdiğini ancak buraya geldikten sonra áğrendim. Kendini kaybederek dÇşmÇştÇ; bÇtÇn bir 

hafta, adeta deli gibi olmuş, ipe sapa gelmez, saÉma sapan şeyler sáylemiş. Onu tedavi 

ediyorlarmış ama, birdenbire her şeyi orada yÇzÇstÇ bırakıp trene atladığı gibi doğruca Paris'e 

kaÉmıştı. Sáylemeye hiÉ gerek yok: Blanche' m onu karşılayış biÉimi ona en iyi ilaÉ yerine 

geÉmişti. Ama, 

F. 12 

l178 

KUMARBAZ

u mutlu ruhsal duruma karşın hastalığının belirtileri uzun zaman varlığını sÇrdÇrdÇ. Bundan 

báyle dÇşÇnmek, ya da biraz ciddi bir konuşmayı bile izlemek yeteneğinden yoksundu; báyle 

hallerde her sázcÇkte sadece: ÜHumm!ã diye eklemek ve başını sallamakla yetiniyordu. 

Ancak báylelikle işin iÉinden Éıkabiliyordu. Sık sık gÇlÇyordu ama, kesik, sinirli, hastalıklı 

bir gÇlÇşle gÇlÇyordu. Kimi zaman, kalın kaşlarını Éatarak, zifiri bir gece gibi kapkaranlık, 

saatlerce áyle oturuyordu. Tamamiyle unuttuğu pek Éok şey vardı. Saygısızlığa varacak kadar 

dalgınlaştı ve kendi kendine konuşma alışkanlığını edindi. Sadece Blanche, onu yaşama 

dándÇrebiliyordu; bir káşeye oturduğu zamanki huysuzluğu, neşesizliği sadece ya Blanche'ı 

uzun zamandır gármediğindendi, ya da Blanche, onu da gátÇrmeden sokağa Éıktığındandı, 

yahut da gitmeden ánce onu okşamayı unuttuğu iÉindi. Báyle anlarda ne istediğini 

sáylemesini bilemezdi, ÇzgÇn ve tasalı olduğunu kendi bilmiyordu ki. Bir, iki saat hiÉ 

kımıldamadan oturunca (Blanche hiÉ kuşkusuz Albert'le buluşmaya gittiği zamanlarda, bunu 

birkaÉ kez gázledim), birdenbire Éevresine bakınmaya, kıpırdanmaya, sağa sola dánmeye 

başlıyordu, bir şeyi anımsamaya, birisini bulmak istermişe benziyordu; ama, hiÉ kimseyi 

gáremeyince, neyi sormak istediğini anımsayamayınca, Blanche kahkahalarla gÇlerek, iki 

dirhem,bir Éekirdek, neşeli, canlı geri . dánÇnceye kadar yeniden uyuşukluğuna gámÇlÇyordu. 

Blanche hemen ona koşuyor, onu azarlıyor, ona bu lÇtfÇ pek ender gástermesine karşın, 

boynuna sarılıp ápÇyordu bile. Bir keresinde general, onu gárÇnce o kadar mutlu oldu ki, 

hÇngÇr hÇngÇr ağlamaya başladı; buna şaşıp kaldım. 

Blanche, general gelir gelmez, davasını savunmaya başladı. Hatta bÇyÇk bÇyÇk sázler etti, 

benim yÇzÇmden ona ihanet ettiğini, hemen hemen onunla nişanlı olduğunu, ona sáz 

verdiğini, generalin kendisi uğruna ailesini bıraktığım, en sonunda da onun hizmetinde 

olduğumu ve anlayış gástermem 

KUMARBAZ 

179 

gerektiğini anımsattı... Vicdan azabı da mı Éekmiyordum... filan falan... O bir yığın şey 

sáylerken, ben ağzımı bile aÉmıyordum. En sonunda bir kahkaha kopardım, her şey de orada 

kaldı, yani ánce beni bir sersem sandı, benim mert, iyi huylu bir Éocuk olduğum fikrinde karar 

kıldı. Kısacası, sonuna doğru bu saygıdeğer kızın (ÉÇnkÇ, gerÉekten de Blanche iyi bir kızdı... 

kendi tÇrÇnde elbette ki! BaşlangıÉta onun değerini tam olarak anlayamamıştım) bÇtÇn 

teveccÇhÇnÇ kazanmıştım. Sonuna doğru, bana: 

ÜSen akıllı ve iyi yÇreklisinã diyordu, Üve... ve... bu kadar aptal olmak Éok yazık! GerÉek bir 

Rus, bir Kalmuk!ã 

Kápeğine hava aldırması iÉin uşağını gándereceği gibi, beni birkaÉ kez generali gezdirmeye 

gánderdi. Ben de onu tiyatroya, Bal Mabille'c, lokantalara gátÇrÇyordum. Generalin parası 

olmasına ve herkesin iÉinde cÇzdanını Éıkarmaktan pek hoşlanmasına karşın, bu gezintiler 

iÉin Blanche, bana para veriyordu. Bir gÇn, generalin Palais-Royal'de gárÇp beğendiği ve her 

ne pahasına olursa olsun, Blanclıe'a armağan etmek istediği yedi yÇz franklık bir iğneyi 

almasına engel ol-mak iÉin adeta zor kullanmam gerekti. Yedi yÇz franklık bir iğne Blanche 

iÉin neydi ki Generalin olup olacağı sadece bin frangı vardı. Bunun ona nereden geldiğini bir 

tÇrlÇ áğrenemedim. àyle sanıyorum ki, bunu ona B. Astley vermişti, Çstelik otel hesaplarını 

da o ádemişti. 

BÇtÇn bu sÇre iÉinde bana gásterdiği ilgiye gelince, áyle sanıyorum ki, general, Blanche'la 

ilişkilerimi anlamadı bile. Kumarda bir servet kazandığımdan sáz edildiğini şáyle belli 

belirsiz işitmişti ama, Blanclıe'm yanında kuşkusuz ázel sekreter, hatta belki de uşak sıfatıyla 

bulunduğumu sanıyordu. HiÉ değilse bana emir verircesine, yÇksekten alarak konuşmayı 

sÇrdÇrÇyordu, hatta arada sırada beni azarlamakta bile sakınca gármÇyordu. Bir sabah 

kahvaltı yaparken, Blanche'la beni pek eğlendirdi. Alıngan değildi; benim varlığım birden- 

180 

KUMARBAZ

KUMARBAZ 

181 

bire neden onu incitti acaba Bunu hélé bilmiyorum. Kuşkusuz kendisi de nedenini 

bilmiyordu. Sãzân. kısası, dereden tepeden konuşarak, başı sonu olmayan bir sãyleve girişti, 

benim haylaz bir sokak äocuğu olduğumu, bana yaşamasını ãğreteceğini... bana dânyanın kaä 

bucak olduğunu... vb., vb., ãğreteceğini sãyledi avaz avaz bağırarak. Ama, sãzlerinden hiä. 

kimse bir şey anlamadı. Blanche gâlmekten katılıyordu; en sonunda generali iyi kãtâ 

yatıştırdık, sokağa äıkarıp biraz gezdirdik. Biräok defalar âzântâye kapıldığını, birini, ya da 

bir şeyi ãzlediğini, Blanche'ın varlığına karşın birisinin eksikliğini hissettiğini fark ettim. Bir 

iki kez bana iäini dãktâ ama, ondan hiäbir zaman kesin bir şey ãğrenemedim: Askerlikten, 

ãlmâş eşinden, malikénesinden, servetinden sãz ediyordu bana. Hoşuna giden bir sãzcâğe 

rastladığı zaman, duygularını ve dâşâncelerini yansıtmamasına karşın, onu gânde yâz kez 

yineliyordu. Konuşmayı äocuklarına getirmek istiyordum ama, o zaman da, tıpkı eskiden 

yaptığı gibi, ağız kalabalığına getiriyor ve hemen konuyu değiştiriyordu. 

åEvet, evet, äocuklar, haklısınız, äocuklar ya!ç Yalnız, bir kez tiyatroya giderken duygulandı: 

åBahtsız äocuklar, onlarç diye başladı ansızın, åevet, Bayım, evet, bahtsız äocuklar!ç O 

akşam artık defalarca: åBahtsız äocuklar!ç diye yineledi. 

Pauline'den sãz etmek istediğim zaman fena halde ãfkelendi. 

åNankãr bir kız o!ç diye bağırdı. åKãtâ yârekli ve nankãr bir kız! Ailemizi lekeledi! Burada 

da yasalar olsa, ben onu yola -getirirdim! Evet, evet!ç 

Deş Grieux'ye gelince, onun adının anıldığını işitmeye bile dayanamıyordu: 

åO, beni mahvettiç dedi, åbeni soydu soğana äevirdi, varımı yoğumu elimden aldı, gırtlağımı 

kesti! Tam iki yıl boyunca 

benim karabasanım oldu! Aylarca dâşlerime girdi o adam! O... O adam... Yoo, sakın 

bana ondan sãz etmeyin!ç 

Bu ikisinin arasında bir ilişki bulunduğunu gãrâyordum ama, her zamanki alışkanlığımla, 

susuyordum. Olup bitenleri ilk olarak Blanche'tan ãğrendim: Ayrılmamızdan tam bir hafta 

ãnceydi. 

åTalihi varmışç diye ãtâp duruyordu; å.babuşka geräekten hasta ve her an ãlebilir. B. Astley 

bize bir telgraf gãnderdi; sen de kabul edersin ki, her şeye karşın onun varisi. Olmasa bile, 

hiäbir konuda beni rahatsız etmezdi. Ünce, emekli maaşı var, sonra da son derece mutlu 

olacağı o arka odada-oturacak. Ben general eşi olacağım. Yâksek sosyeteye rahatäa 

girebileceğim (Blanche'ın en bâyâk dâşâydâ bu), sonra da, bir Rus toprak ağası olacağım, bir 

şatom, mujiklerim olacak, daha sonra da nasıl olsa milyonumu elde ederim!ç 

åYa kıskanälığa, huysuzluğa başlarsa... Tanrı bilir neleri... ille de tutturmaya başlarsa.. 

Anladın mı ne dediğimiç 

åO mu Aa, yoo! O olmaz! Buna cesaret edemez! Ben ãnlemlerimi aldım, sen hiä merak 

etme! Albert adına ona biräok nama muharrer senetler imzalattım bile. En ufak bir karardan 

dãnmede... Hemen cezalanacak... Ama, buna cesaret edemez!ç 

åÜyleyse, evlen onunla...ç 

Üzel tãrenlere kalkışmadan, aile arasında sade bir dâğân yapıldı. Albert'le birkaä yakın dost 

äağırılmıştı. Hortense, Cleopétre ve ãbârleri kesinlikle uzaklaştırıldılar. Damat adayı 

durumunu pek ciddiye alıyordu. Blanche, onun kravatını kendi elleriyle bağladı, saälarına 

pomatlar sârdâ; frak ve beyaz yelekle geräekten, pek rabıtalı bir hali vardı. 

Sanki bu fikir onu şaşırtıyormuşcasına: åDoğrusu, pek rabıtalıç dedi. Blanche, generalin 

odasından äıkınca. 

Ayrıntılara girmediğim ve bâtân bunlara sadece ilgisiz bir seyirci gibi katıldığım iäin, o 

zaman olup bitenlerin pek 

182 

KUMARBAZ

Éoğunu unuttum bile. Sadece, Blanche'ın soyadının Cominges değil, du Placet olduğu, dul 

Bayan Cominges'in de annesi olmadığı aklımda kaldı. Neden o ikisi o gÇne kadar o adı 

almışlardı... hiÉ bilmiyorum. Ama, general bundan pek memnun gárÇndÇ, hatta du Placet adı 

de Cominges'den daha Éok hoşuna gitti. DÇğÇn sabahı, giyinip kuşanmış, hem salonu 

arşınlıyor, hem de son derece ciddi bir halle, durmadan: ÜMadernoiselle Blanche du Placet! 

Blanche du Placet! Du Placet! Mademouazelle dioıı Placette!ã diye yineleyip duruyordu ve 

yÇzÇnde belirli bir kendini beğenmişlik parlıyordu. Kilisede, belediyede ve evdeki yemek 

sırasında, sadece mutlu değil, aynı zamanda da gururlu gárÇndÇ. Blanche da saygın havalar 

takınmaya başladı. 

BÇyÇk bir ciddiyetle, bana: 

ÜŞimdi artık tamamiyle başka tÇrlÇ davranmalıyımã dedi. ÜAma, biliyor musun, daha ánce 

hiÉ aklıma bile gelmeyen pek sevimsiz bir şey var: DÇşÇn bir kere, yeni soyadımı bir tÇrlÇ 

anımsamayı başaramıyorum! Zagorianski, Zagorianski, Sayın Bayan General de Sago... 

Sago... şu kahrolasıca Rus adları yok mu! Her neyse, on dárt sessiz harfli Sayın Bayan 

General! Ne kadar hoş, değil miã 

En sonunda, ayrıldık ve hatta Blanche, o Blanche aptalı, veda ederken birkaÉ damla gázyaşı 

bile dáktÇ. 

Burnunu Éeke Éeke ağlayarak: 

Üİyi bir insandınã dedi. ÜSeni aptal sanıyordum, senin de áyle bir halin vardı ama, bu sana 

yakışıyor.ã 

Elimi son bir kez daha sıktıktan sonra, birdenbire: ÜDur, bekle!ã diye haykırdı. Hemen kÇÉÇk 

salonuna koştu, bir dakika sonra bin franklık iki banknotla dándÇ. Báyle bir • şey yapacağını 

dÇnyada sanmazdım! 

ÜAl, bu senin işine yarar; bir outchitel olarak belki Éok bilgilisin ama, erkek olarak, Éok 

aptalsın. Sana daha fazlasını vermiyorum, ÉÇnkÇ nasıl olsa yitireceksin. Hadi, hoşÉa kal! 

KUMARBAZ 

183 

Hep iyi dost olarak kalacağız; eğer gene kazanırsan, mutlaka beni gármeye gel, mutlu 

olursun!ã 

Cebimde daha beş yÇz franga yakın para vardı; ayrıca bin frank kadar eden Éok gÇzel bir 

saatimle pırlanta kol dÇğmelerim var; demek ki hiÉ kaygılanmadan, hiÉbir şeye kulak 

asmadan oldukÉa uzun bir sÇre yaşayabilirim. DÇşÇncelerimi bir araya getirmek, ázellikle de 

B. Astley'i beklemek iÉin bu berbat kÇÉÇk kente yerleştim. Buradan mutlaka geÉeceğini ve iş 

iÉin yirmi dárt saat kalacağını gÇvenilir bir kaynaktan áğrendim. Báylece, her şeyi 

áğrenebileceğim... sonra da... sonra da dosdoğru Hombourg'a gideceğim. Roulettenbourğ'a 

dánmeyeceğim, hiÉ değilse gelecek yıldan ánce değil. Aynı masada şansı iki kez aramanın 

kátÇ bir hesap olduğunu sáylÇyorlar, Hombourg'da da, gerÉekten kumar oynanıyor. 

ON YEDİNCİ BàLäM 

Bu notlara bakmayalı tam yirmi ay oldu. Ancak bugÇn, kaygılarımdan ve ÇzÇntÇmden 

kendimi avutabilmek iÉin onları yeniden okumak aklıma geldi. Hombourg'a gidişimde 

kalmışım. Ulu Tanrım! Karşılaştırarak sáylersek, son satırları ne kadar da gánÇl rahatlığıyla 

yazmışım! Ya da, gánÇl rahatlığıyla değilse bile, ne kendini beğenmişlikle, ne sarsılmaz 

umutla! Şu kadar olsun kendimden kuşku ediyor muydum Şimdi on sekiz aydan fazla geÉti 

ve kendi gárÇşÇme gáre, dilenciden daha beter bir durumdayım! Peki, neden bir dilenci 

Dilencilik umurumda bile değil! Ben dÇpedÇz kendimi yitirdim, mahvoldum! Zaten bu hemen 

hemen hiÉbir şeyle karşılaştırılamaz, oturup da kendime ahlak dersi verecek de184 

KUMARBAZ 

değilim! Báyle bir durumda ahlak dersinden daha saÉma, daha mantıksız bir şey olamaz! Ah! 

O kendinden memnun insanlar! Bu ÉalÉeneler nasıl da bábÇrlenen bir kendini beğenmişlikle 

cevherlerini yumurtlamaya hazırdırlar! İÉinde bulunduğum durumun berbatlığının ne derece

ilincinde olduğumu bilseler, bana ders vermek iÉin sáz bulamazlardı. Zaten benim 

bilmediğim yeni neyi sáyleyebilirler ki bana İşte asıl sáz konusu olan bu! Kesin olan bir şey 

varsa o da... bir tekerlek dánÇşÇyle her şey değişebilir ve o aynı ahlak hocaları o zaman dostÉa 

şakalaşarak beni kutlamaya ilk koşanlar olacaktır, bundan kesinlikle eminim. O zaman şimdi 

yaptıkları gibi, beni gárÇnce artık arkalarını dánmezler. Ama, ben bÇtÇn bu insanların 

kafasına tÇkÇrÇyorum! Ben şimdi neyim Bir sıfır. Yarın ne olabilirim àlÇleri diriltip, 

yeniden yaşamaya başlayabilirim! BÇsbÇtÇn kaybolmadan ánce, iÉimdeki insanı bulabilirim! 

GerÉekten de Hombourg'a gittim ama... daha'sonra Rou-lettenbourg'a da, Spa'ya da gittim, 

hatta, burada efendim olan bir alÉağın, meclis Çyesi Hinze'nin, uşağı olarak Baden'e de gittim. 

Evet, tam beş ay uşaklık ettim! Bu, cezaevinden hemen sonra oldu. çÇnkÇ 

Roulettenbourg'daki borÉlarım iÉin hapse de girdim. Bir yabancı benim yerime borÉlarımı 

ádedi. Kimdi bu B. Astley mi Pauline mi Bilmiyorum ama, borcum ádendi: Topu topu iki 

yÇz talerdi, sonra beni salıverdiler. Nereye gidebilirdim ki İşte o zaman Hinze'nin hizmetine 

girdim. Tembellik etmesini seven genÉ dÇşÇncesizin biridir, ben de ÇÉ dilden'okuyup 

yazmasını biliyorum. Başlan-gıÉta otuz florin aylıkla sekreter gibi bir şeydim; ama sonunda, 

gerÉekten onun uşağı oldum: Bir sekreter tutacak olanağı yoktu artık bu yÇzden .maaşımı 

azalttı; benim de gidecek hiÉbir yerim yoktu, onun iÉin kaldım ve báylece kendi kendimi uşak 

olarak değiştirdim. Onun yanında doyasıya ne yiyebiliyor, ne de iÉebiliyordum ama, buna 

karşılık beş ayda 

KUMARBAZ 

185 

yetmiş florin biriktirdim. Baden'de, bir akşam ondan ayrılmak istediğimi bildirdim. Ve 

hemen o akşam rulete gittim. Ah! Bilseniz yÇreğim nasıl Éarpıyordu! Hayır, paraya 

ánem verdiğim yoktu. Ben sadece ertesi gÇnden tezi yok, Baden' deki bÇtÇn bu 

Hinze'lerin, bÇtÇn bu metrdotellerin, bÇtÇn bu gÇzel hanımların benden sáz etmesini, áykÇmÇ 

anlatmasını, beni kutlamasını Ve kumardaki yeni şansım karşısında yerlere kadar eğilmesini 

istiyordum. Bunlar hep ÉocukÉa dÇşler ve dÇşÇncelerdi ama... kimbilir Belki Pauline'e de 

rastlardım, ona serÇvenlerimi anlatırdım ve bÇtÇn bu saÉma'yazgı', oyunlarının Çzerinde 

olduğumu gárÇrdÇ... Yoo! Hayır! Benim paraya ánem verdiğim yoktu! Kesinlikle 

inanıyorum ki, parayı ka-zansam gene har vurup harman savurması iÉin herhangi bir 

Blanche'a verirdim ve on altı bin franga satın alınan bir Éift atın Éektiği arabada, yeniden tam 

ÇÉ hafta Paris'te boy gásterirdim. Cimri olmadığımı Éok iyi biliyorum; hatta eli aÉık, savurgan 

bir insan olduğumu bile sanıyorum... Bununla birlikte, krupiyenin bildirilerine ne heyecanla, 

ne yÇrek daral-malarıyla kulak kabarttığımı bir bilseniz: Otuz bir, kırmızı, tek ve pas, ya da: 

Dárt, kara, Éift ve eksik! Krupiyenin kÇreği altında kor gibi parıldayan yığınlar halinde 

Éáken Çst Çste yığılmış altın paraların, lui altınlarının, frederiklerin ve talerlerin saÉıldığı 

kumar masasına, ya da uzun gÇmÇş tomarlarının Éevrelediği sehpaya nasıl bir doymazlıkla 

baktığımı bilseniz. Daha kumar salonuna bile ulaşmadan, altın ve gÇmÇş paraların 

şıkırdadığını işitir işitmez, adeta baygınlıklar geÉiriyorum. Kumar masasına yetmiş florinimi 

gátÇrdÇğÇm gece gerÉekten harikulade oldu. Pas'm Çzerine koyduğum on florinle başladım. 

Pas iÉin benim olumlu bir ányargım vardır. Yitirdim. GÇmÇş para olarak altmış florinim 

kalmıştı. DÇşÇndÇm... Sı-fır'a gáz koydum. Sıfır Çzerine bir- kerede beş florin koyuyordum; 

ÇÉÇncÇ oyunda sıfır Éıktı. YÇz yetmiş beş florini alırken sevinÉten áleceğimi sandım; yÇz 

bin florin kazandığım186 

KUMARBAZ 

zaman bu kadar mutlu olmamıştım. Hemen kırmızı'nın Çzerine yÇz florin koydum... ve 

kazandım; kırmızı'nın Çzerine iki yÇz florin... Kazandım; kara'mn Çzerine dárt yÇz florin... 

kazandım, eksik Çzerine sekiz yÇz florin... kazandım. Toplam bin yedi yÇz florinim vardı... 

Ve bÇtÇn bunlar beş dakikadan daha kısa bir zamanda gerÉekleşmişti! Báyle anlarda insan 

bÇtÇn geÉmiş başarısızlıklarım unutuyor! çÇnkÇ yaşamımdan fazlasını tehlikeye atarak bunu

elde etmiştim, bir tehlikeyi gáze almaya cesaret etmiştim ve... işte gene insan sırasına 

girmiştim! 

Bir otelde oda tuttum, kapımı anahtarla kilitleyip iÉeri kapandım ve tam saat ÇÉe kadar paramı 

saydım. Uyandığımda artık uşak değildim. Hemen o gÇn Hombourg'a gitmeye karar verdim: 

Orada ne kimsenin hizmetinde Éalışmıştım, ne de hapishanede yatmıştım. Trenin hareketinden 

yarım saat ánce, yeniden gidip kumar oynadım, sadece iki oyun, daha fazla değil ve bin beş 

yÇz florin yitirdim. Gene de Hombourg'a gittim, iki aydan beri de oradayım. 

SÇrekli bir yÇrek sıkıntısı ve korku iÉinde yaşıyorum; az para sÇrerek oynuyorum ve 

bekliyorum, hesaplar yapıyorum; gÇnlerce kumar masasının yanında gázlemler yapıyorum, 

dÇşlerimde bile kumar gárÇyorum... Ama, bu arada kaşarlanmışım, Éirkefe bulanmışım gibi 

geliyor bana. B. Astley'le karşılaşmamın bende yaptığı etkiden bu sonucu Éıkardım. çoktandır 

birbirimizi gármemiştik, bir rastlantıyla karşılaştık. Bakın nasıl oldu: BahÉede yÇrÇyordum ve 

hemen hemen beş parasız olduğumu, sadece elli florinim kaldığını hesaplıyordum, Çstelik de 

kaldığım kÇÉÇk otel odasının hesabını da iki gÇn ánce ádemiştim. Demek ki gidip rulette bir 

el daha oynayacak olanağa sahiptim; eğer kazanırsam, kumarı sÇrdÇrebilirdim; yitirirsem... 

Beni áğretmen olarak hemen yanına alacak bir Rus ailesi bulamazsam, yeniden birinin yanına 

uşak olmam gerekecekti... BÇtÇn bu dÇşÇnceleri kafamda evirip Ée- 

KUMARBAZ 

187 

virerek komşu eyalette, park ve ormanda her gÇnkÇ gezintimi yapmaya gidiyordum. Kimi 

zaman báyle tam dárt saat yÇrÇyordum ve Hombourg'a yorgun ve aÉ dánÇyordum. Tam parka 

girdiğim anda, ansızın bir sıranın ÇstÇnde oturan B. Astley gázÇme aÉıktı. O da beni 

gármÇştÇ, bana seslendi. Yanına oturdum. YÇzÇnÇ oldukÉa ciddi gárÇnce, ben de hemen 

neşemi azalttım; onu gárdÇğÇme pek sevinmiştim. 

ÜDemek, buradasınız siz de Sizinle karşılaşacağımı dÇşÇnmÇştÇmã dedi. ÜOlup bitenleri 

bana anlatma zahmetine katlanmayın, biliyorum, hepsini biliyorum. Şu son yirmi ay iÉindeki 

bÇtÇn yaşamınızı biliyorum.ã 

ÜYa! Bakın hele! Demek ki eski dostlarınızı báyle gázetletiyorsunuz!ã diye karşılık verdim 

ben de. ÜBu size onun kazandırır, dostlarınızı unutmuyorsunuz... Durun bakayım, aklıma bir 

şey getirdiniz: İki yÇz florinlik bir borÉ yÇzÇnden girdiğim Roulettenbourg cezaevinden beni 

Éıkaran siz değil miydiniz Bilinmeyen biri borcumu ádedi.ã 

ÜHayır, hayır, ben değilim ama, borÉ yÇzÇnden Rouletten-bourg'da hapse girdiğinizi 

biliyorum.ã 

Üàyleyse beni kurtaranı da biliyorsunuzdurã 

ÜHayır, bildiğimi sáyleyemem.ã 

Üçok garip, doğrusu; buradaki Rusların hiÉbirini tanımıyorum, zaten tanısam da bana báyle 

bir iyilikte bulunmazlardı; bizim oralarda, Rusya'da, ancak Ortodokslar kardeşlerini 

kurtarırlar. Onun iÉin ben, tuhaflık olsun diye, bunun herhangi acayip bir İngiliz olduğunu 

dÇşÇnmÇştÇm.ã 

B. Astley beni az Éok bir şaşkınlıkla dinliyordu. HiÉ kuşkusuz beni ÇzgÇn ve bitkin bulacağını 

dÇşÇnmÇştÇ. 

ÜHer neyse, sizi bÇtÇn fikir ázgÇrlÇğÇnÇzle ve hatta neşenizle yeniden gárdÇğÇme Éok 

sevindimã dedi oldukÉa hırÉın bir halle. 

ÜYani demek oluyor ki, beni bitkin ve mahcup olmuş188 

KUMARBAZ 

gáremediğiniz iÉin iÉten iÉe áfkeden. kuduruyorsunuzã dedim gÇlerek. 

Sázlerimi hemen kavrayamadı ama, anladığı zaman gÇlÇmsemeye başladı. 

ÜEleştirileriniz hoşuma gidiyor. Bu sázlerde geÉmiş gÇnlerdeki coşkulu, akıllı ve aynı 

zamanda da edepsiz eski dostumu buluyorum. Bunca Éelişkiyi ancak Ruslar aynı zamanda 

kendilerinde toplayabilirler. Kişinin en iyi dostunun ánÇnde mahcup olduğunu gármekten

hoşlandığı bir gerÉektir: Dostluk Éoğu zaman işte bu mahcubiyetin Çzerine oturur; bÇtÇn akıllı 

kişilerin bildiği Éok eski bir gerÉektir bu. Ama, şu iÉinde bulunduğumuz durumda, size 

kesinlikle sáyleyeyim ki, sizi bitkin gármediğime iÉtenlikle memnunum. Buraya baksanıza, 

kumardan vazgeÉmeye hiÉ niyetiniz yok muã 

ÜOo! Kumarın canı cehenneme! HiÉ dÇşÇnmeden hemen bırakırdım eğer...ã 

ÜEğer şimdi paranızı yeniden kazansaydınız, değil mi Ben de aynen báyle dÇşÇnmÇştÇm, 

sonunu getirmeyin... biliyorum... bunu hiÉ dÇşÇnmeden sáylediniz... àyleyse gerÉeği 

sáylediniz. Bana bakın, kumardan başka bir şeyle ilgilenmiyor musunuzã 

ÜHayır...ã 

Beni bir sınavdan geÉirdi. HiÉbir şey bilmiyordum, şu son gÇnlerde ancak gazetelere şáyle bir 

gáz atmıştım, bir tek kitabın kapağını bile aÉmamıştım. 

ÜKatılaşmışsınızã diye belirtti, Üsadece yaşamdan, kendi kişisel Éıkarlarınızdan ve 

toplumunkilerden, insanlık ve yurttaşlık gárevlerinizden, dostlarınızdan (ÉÇnkÇ, dostlarınız 

vardı) uzaklaşmamışsınız, sadece kazanÉ dışında her tÇrlÇ amaÉtan uzaklaşmamasınız, siz 

aynı zamanda kendi anılarınızdan da uzaklaşmışsınız... Ben sizi yaşamınızın tutkulu ve yoğun 

bir zamanında anımsıyorum ama, kesinlikle eminim ki siz o dánemdeki bÇtÇn en iyi 

izlenimlerinizi, duygularınızı unut- 

KUMARBAZ 

189 

muşsunuzdur; dÇşleriniz, gÇnlÇk istekleriniz şimdi artık Éift ve tek, kırmızı, kara, ortadaki on 

iki sayı, vb., vb., ileri git-miyordur. Buna kesinlikle inanıyorum.ã 

ÜYeter, B. Astley, rica ederim, rica ederim, bana geÉmişten sáz etmeyin!ã diye haykırdım 

kızgınlıkla, adeta áfkeyle. ÜŞunu iyi bilin ki, ben hiÉbir şeyi unutmuş değilim; ama, bir sÇre 

iÉin bÇtÇn bunları, hatta anılarımı bile kafamdan kovdum... ta ki durumumu iyice dÇzeltinceye 

kadar, İşte o zaman... o zaman, gáreceksiniz, álÇleri dirilteceğim!ã 

ÜOn yıl sonra da siz burada olacaksınızã dedi. ÜBahse girerim ki, eğer yaşarsam, size bunu 

yine bu sıranın Çzerinde anımsatırım.ã 

ÜPekêlê, pekêlê, bu kadarı yeterã diye sázÇnÇ festim sabırsızlıkla. ÜPek de o kadar unutkan 

olmadığımı size kanıtlamak iÉin, izin verin de Bayan Pauline'in şimdi nerede olduğunu 

sorayım size BorÉlarımı ádeyen siz değilseniz, mutlaka odur. Ondan hiÉ haber alamadım.ã 

ÜHayır, yoo, hayır! BorÉlarınızı ádeyenin o olduğunu hiÉ sanmıyorum. Şimdi İsviÉre'de 

bulunuyor, Bayan Pauline Çzerine soru sormamakla da beni pek memnun edersinizã dedi 

buyurgan ve hatta áfkeli bir sesle. 

ÜDemek ki sizi de son derece yaraladı,, áyle miã dedim elimde olmadan gÇlmeye 

başlayarak. 

ÜBayan Pauline dÇnyanın en saygın kişilerinin en iyisidir ama, size bir kez daha sáylÇyorum, 

onun hakkında soru sormayı kesmekle beni Éok memnun edersiniz. Siz, onu hiÉ tanımadınız, 

onun adını sizin ağzınızdan işitince, bunu kendi ahlak anlayışıma bir hakaret olarak kabul 

ediyorum.ã 

ÜSahi mi Hata ediyorsunuz; ÉÇnkÇ bir dÇşÇnsenize, sizinle başka neden sáz edebilirim ki 

BÇtÇn anılarımız hep onunla ilişkili. HiÉ korkmayın, sizin mahrem áykÇlerinizi áğrenmeye 

hiÉ de meraklı değilim. Ben, eğer deyim yerindeyse, sadece Bayan Pauline'in dış durumuyla, 

şimdi iÉinde bulun-190 

KUMARBAZ 

dÇğÇ dış koşullarla ilgileniyorum. Bu da iki sázcÇkle anlatı-labilir.ã 

ÜPekêlê, áyle olsun; ama, bu iki sázcÇkten sonra kesmek koşuluyla. Bayan Pauline uzun 

zaman hasta yattı, şimdi de hasta sayılır. Bir sÇre, İngiltere'nin kuzeyinde, annemle kızkardeşimin 

yanında kaldı. Altı ay ánce, bÇyÇkannesi (anımsarsınız, hani şu tamamiyle aklını 

kaÉıran yaşlı kadın), sırf Bayan Pauline'in kendisine yedi bin lira bırakarak áldÇ. Şimdi de 

'Bayan Pauline evlenen kızkardeşimle birlikte yolculuk yapıyor. BÇyÇkannenin vasiyetnamesi

kızkardeşiyle erkek kardeşinin geleceğini de gÇvence altına alıyor, onlar da Londra'da 

okuyorlar. Generale, Çvey babasına gelince, bir ay ánce beyin kanamasından Paris'te áldÇ. 

Mile Blanche ona Éok iyi baktı ama, bÇyÇkannenin generale bıraktıklarının hepsini Çzerine 

Ée-virtmeyi başardı. Sanırım hepsi bu kadar.ã 

ÜPeki, ya Deş Grieu* O da İsviÉre'de yolculuk yapmıyor muã 

ÜHayır, Deş Grieux İsviÉre'de yolculuk yapmıyor, nerede olduğunu da bilmiyorum. ästelik 

de, bir daha báyle anıştırmalar ve yaklaştırmalar yapmamanızı kesinlikle áneririm, yoksa vay 

halinize, elimden Éekeceğiniz var demektir.ã 

ÜNasıl Kırk yıllık dostluğumuza karşın mıã 

ÜEvet...ã 

ÜBin kez ázÇr dilerim, B. Astley. Ama, bununla birlikte izin verirseniz şunu belirteyim: 

Bunda kırıcı, ya da yersiz hiÉbir şey yok ki. Bayan Pauline'i hiÉbir şeyle suÉlamıyorum ki ben. 

Bundan başka da... Genel olarak ele alırsak, bir Fran-sızla bir Rus kÇÉÇk hanımı, bu ne sizin, 

ne de benim ne aydınlatabileceğimiz, ne de iyice anlayabileceğimiz bir yakınlaşmadır.ã 

ÜDeş Grieux'nÇn adını bir başka adla birlikte anmasay-dınız, 'bir kÇÉÇk Fransızla bir Rus 

kÇÉÇk hanımı deyimiyle ne anlatmak istediğinizi sorardım size. Burada ne gibi bir 

KUMARBAZ 

191 

Üyaklaşımã var Neden tam da bir Fransızla bir Rus kÇÉÇk hanımıã 

ÜBakın, gárdÇnÇz mÇ, bu sizi ilgilendiriyor. Ama, bu uzun bir áykÇdÇr, B. Astley. Daha ánce 

bilinmesi gereken pek Éok şey var. Zaten, bu ánemli bir sorundur, o kadar da gÇlÇnÉ ki daha 

ilk bakışta gáze' Éarpıyor. B. Astley, Fransız eksiksiz ve zarif bir biÉimdir. Bir İngiliz olarak 

siz belki aynı kanıda değilsiniz; bir Rus olarak, ben de aynı kanıda değilim, kıskanÉlık 

nedeniyle olsa bile. Ama, bizim Rus kızları belki de başka tÇrlÇ dÇşÇnÇyorlardır. Siz Racine'i 

yapmacıklı, ázentili, mis kokulu bulabilirsiniz, belki onu elinize alıp okumazsınız bile. Ben de 

onu yapmacıklı, ázentili, mis kokulu, hatta belirli bir bakış aÉısından gÇlÇnÉ bile bulurum. 

Ama, Racine gene de sevimlidir, B. Astley, ázellikle de, biz istesek de istemesek de, bÇyÇk 

bir şairdir. Fransızın, yani Parislinin ulusal biÉimi, biz daha ayıyken zarif bir kalıba dákÇldÇ. 

Fransız Devrimi soyluluğa varis oldu. BugÇn, kÇÉÇk Fransızların en adisinde bile, girişiminin, 

ruhunun, ya da yÇreğinin en ufak bir katkısı olmaksızın son derece zarif tavırlar, davranışlar, 

ifadeler ve hatta dÇşÇnceler bulunabilir. BÇtÇn bunlar miras yoluyla ona geÉmiştir. Kendileri 

kişisel olarak dÇnyanın en boş, en adi, en aşağılık yaratıkları olabilirler. Balem,1 B. Astley, 

size bir şey sáyleyeyim mi, dÇnya yÇzÇnde iyi yÇrekli, akıllı ve fazla yapmacıklı olmayan bir 

Rus kızından daha gÇvenen ve daha aÉık bir yaratık olamaz. Herhangi bir rolde bir maske 

altında beliriveren bir Deş Grieux inanılmaz bir kolaylıkla onun gánlÇnÇ fethedebilir; zarif bir 

şekli vardır, B. Astley, kÇÉÇk hanım da bu şekli kalıtım yoluyla ona geÉen bir giysi gibi değil 

de, onun ruhu, ruhunun ve yÇreğinin doğal şekli sanır. HiÉ hoşunuza gitmese de, size şunu 

itiraf etmek zorundayım ki, İngilizler Éoğunlukla, sıkıcı biÉimde dÇzenli ve zarafetten 

yoksundurlar. Oysa, Ruslar gÇzelliği iÉgÇdÇyle ayırdetmesini bilirler ve buna susamışlardır. 

Ama, ruh gÇzel-192 

KUMARBAZ 

ligini ve kişiliğini ázgÇnlÇklerini ayırt etmek iÉin bizim kadınlarımızda, haydi haydi genÉ 

kızlarımızda bulunandan Éok daha fazla bağımsızlık ve ázgÇrlÇk, ázellikle de Éok daha fazla 

deneyim gerektir. Bayan Pauline, (ázÇr dilerim, adı ağzımdan kaÉtı), sizi bir Deş Grieux 

alÉağına yeğlemeye karar vermek iÉin daha Éok zaman bekleyecektir. Size Éok saygısı var, 

arkadaşınız olur, size bÇtÇn yÇreğini aÉar; ama, bu yÇrekte gene de o nefret edilen alÉak 

hÇkÇm .sÇrecektir, o Deş Grieux adındaki aşağılık ve adi tefeci egemen olacaktır... Hatta bu 

inattan, bir bakıma da, ázsaygıdan 'sÇrÇp gidecektir, ÉÇnkÇ o aynı Deş Grieux bir gÇn ona, 

zarif bir marki, dÇş kırıklığına uğramış bir liberal, ailesine ve bu dÇşÇncesiz generale yardım 

etmek istediği, iÉin, sázÇmona mahvolmuş biri olarak ortaya Éıktı. BÇtÇn dÇzenler sonradan

ortaya Éıktı. Ama, iş işten geÉmişti artık, şimdi hiÉbir şey umurunda değil: Ona eski gÇnlerin 

Deş Grieux'sÇnÇ geri verin, bÇtÇn istediği işte bu! BugÇnÇn Deş Grieux'sÇnden nefret ettiği 

oranda, sadece onun hayalinde yaşamış olmasına karşın, eskisini ázlÇyor. Arıtımevi 

sahibisiniz, değil mi, B. Astleyã 

ÜEvet, bÇyÇk Lowel ve àrt. arıtımevinin ortağıyım.ã ÜYa, gárdÇnÇz mÇ, B. Astley. Bir 

yanda, bir arıtımevi sahibi... àbÇr yanda Belvedere'in Apollon'u; ikisi birlikte gitmez. Ya ben, 

ben bir arıtımevi sahibi bile değilim: Sadece kÇÉÇk bir rulet oyuncusuyum, uşaklık bile 

yaptım, kuşkusuz Bayan Pauline'in bundan da haberi vardır, ÉÇnkÇ iyi kurulmuş bir polisi var 

gibi gárÇnÇyor.ã 

ÜHırÉın olmuşsunuz, işte bunun iÉin bÇtÇn bu saÉmalıkları sáylÇyorsunuzã dedi B. Astley 

soğukÉa, bir sÇre dÇşÇndÇkten sonra. Üästelik sázleriniz ázgÇnlÇkten de yoksun.ã 

ÜBunu kabul ediyorum! Ve işte asıl korkunÉ olanı da şu ki, benim soylu dostum, benim 

suÉlamalarım ne kadar yÇrÇrlÇkten dÇşmÇş, yavan ve vodvillere yaraşır tÇrden olursa 

KUMARBAZ 

193 

olsunlar, gene de gerÉektirler! Bakın gárdÇnÇz, siz ve ben hiÉbir şey elde edemedik!ã 

Üçok iğrenÉ ve aptalca bir şey bu... çÇnkÇ... ÉÇnkÇ... şunu iyi bilin kiã diye haykıran B. 

Astley'in sesi titriyor, gázleri parlıyordu, Üşunu iyi bilin ki, nankár, kátÇ, değersiz ve zavallı 

adam, Hombourg'a onun emriyle, sizi gárÇp, sizinle aÉık yÇrekle uzun uzun konuşmak ve 

bÇtÇn... duygularınızı, dÇşÇncelerinizi, umutlarınızı ve... anılarınızı ona anlatmak iÉin 

geldim!ã 

ÜOlur şey değil! Olur şey değil!ã diye haykırdım ve gázlerimden yaşlar boşandı Onları 

tutamamıştım ve áyle sanıyorum ki ámrÇmde ilk kez báyle bir şey başıma geliyordu. 

ÜEvet, zavallı adam, sizi seviyordu, mahvolmuş bir adam olduğunuza gáre bunu size 

aÉıklayabilirim! Dahası da var, sizi hêlê sevdiğini sáylesem bile, siz... gene de burada 

kalırsınız! Evet, kendi kendinizi mahvettiniz. Kimi yetenekleriniz, canlı bir yaradılışınız 

vardı, hiÉ de kátÇ bir insan değildiniz; hatta, insana onca gereksinimi olan Çlkenize yararlı 

bile olabilirdiniz ama... siz burada kalacaksınız, sizin yaşamınız bitti. Sizi suÉlamıyorum. 

DÇşÇnceme gáre, bÇtÇn Ruslar báyledir, ya da báyle olma eğilimindedirler. Rulet olmazsa 

ona yakın başka bir şey olur. Ayrıklıklar (istisnalar) Éok ender. çalışmanın, emeğin değerini 

bilmeyen ilk siz değilsiniz (sizin milletinizden sáz etmiyorum). Rulet ázellikle bir Rus 

kumarıdır. Şimdiye kadar dÇrÇst ve namuslu kaldınız, Éalmaktansa uşaklığı yeğlediniz... Ama, 

gelecekte neler olabileceğini dÇşÇndÇkÉe tir tir titriyorum. Eh, bu kadarı yeter, elveda! Paraya 

ihtiyacınız vardır, elbette değil mi İşte alın, size on lui altını. Daha fazlasını vermiyorum, 

ÉÇnkÇ nasıl olsa yitireceksiniz. Alın şunu ve elveda! Alsanıza canım!ã 

ÜHayır, B. Astley, bÇtÇn o sáylediklerinizden sonra...ã 

ÜA-lın!ã diye haykırdı. ÜSizin hêlê soylu bir kişi olduğu- 

F. 13194 

KUMARBAZ 

nuza kesinlikle inanıyorum ve bu parayı size bir dostun gerÉek bk dosta verebileceği gibi 

veriyorum. Kumardan ve Hom-bourg'dan' vazgeÉip de Çlkenize geri dáneceğinize emin 

olabilseydim, yepyeni bk mesleğe başlamanız iÉin size şimdi hemen bin İngiliz lirası vermeye 

hazırım. Ama, bin İngiliz lirası yerine sadece on altın veriyorum, ÉÇnkÇ sizin iÉin bugÇn artık 

bin lirayla on altının pek bir farkı yok: Onları yitireceksiniz. Alın ve hoşÉa kalın.ã 

ÜEğer sizi kucaklamama izin verirseniz, kabul ederim.ã 

Ü Memnuniyetle!ã 

İÉtenlikle kucaklaştık ve B. Astley gitti. 

Hayır, yanılıyor! Pauline'le Deş Grieux konusunda sert ve ahmakÉa konuştuysam, o da Ruslar 

konusunda sert ve ahmakÉa konuştu. Beni ilgilendiren konuya gelince, ben bir şey 

demiyorum. Zaten... zaten, şu anda sáz konusu olan hiÉ de bu değil: BÇtÇn bunlar sadece sáz,

sãz ve sãz, oysa eylem gerek! Ünemli olan şimdi İsviäre! Yarından tezi yok... Ah! Hemen 

yarın gidebilseydim! Yeniden doğmak, dirilmek! Onlara kanıtlamak gerek... Benim hélé bir 

erkek olabileceğimi Pauline mutlaka bilmeli. Yeter ki... Zaten şimdi artık äok geä ama. 

yarın... Ah! İäime doğuyor, başka târlâsâ olamaz! Şimdi on beş lui altınım, on beş florinle 

başlamıştım! İnsan sakınımla başlarsa... Minicik bir äocuk muyum ben Mahvolmuş bir adam 

olduğumu anlamıyor muyum yani ben Evet! Ümrâmde bir kez, sakınımlı ve sabırlı 

olmam'yeter... Ve hepsi bu kadar işte! Bir kez olsun karakter sahibi olmam yeter, bir saatte 

bâtân yazgımı değiştirebilirim. Ünemli olan karakterdir. Sadece, yedi ay ãnce, 

Roulettenbourg'da kesinlikle mahvolmadan ãnce, başıma neler geldiğini bir anımsamam 

yeter. Oo! Olağanâstâ bir kararlılık ãrneği olmuştu bu: Her şeyi yitirmiştim, her şeyi... 

Gazinodan äıktım, bakındım... Yeleğimin cebinde hélé bir florin dolaşıyordu: åAa! Yemek 

yiyecek param varmış hélé!ç dedim kendi kendime ama, yâz adım kadar git- 

KUMARBA.Z 

195 

tikten sonra, kararımı değiştirip geri dãndâm. O bir tek florini manque'm âzerine koydum (bu 

kez, manque âzerine koymuştum) ve, geräekten de, insan yabancı bir âlkede, yapayalnız, 

vatanından, dostlarından uzakta, o gân ne yiyeceğini bile bilmeden, son, son, en son florinini 

tehlikeye attığı zaman ãzel bir duyguya kapılır! Kazandım ve yirmi dakika sonra, cebimde 

yâz yetmiş florinle gazinodan äıktım. Bu bir olgudur! İşte kimi zaman son florin bu anlama 

gelir! Ya ben umutsuzluğa kapılsaydım, bir târlâ karar verme cesaretini gãs-teremeseydim.. 

Yarın, yarın, her şey bitecek!..KUMARBAZDostoievski 


Äeviren: Nesrin ALTINOVA 

2. Basım 

BEYAZIT DEVLE T KÇTÇPHANESİ 

Tasnif No. 

Demirbaş No. 

891.733 327855 


Ankara Caddesi, 93 — istanbulMICHEL BUTOR'UN ÜNSÜZÇ 


ISBN975-14-0399-5 KTB 93.34.Y.0030.0600 



Tel. 522 0583 - 522 7248 

Evrim Matbaacılık Ltd. Şti. 


Dostoievski Batı'ya ilk kez 1862 yılının haziran başlarında gitti. Planladığı ilk uğrağı Paris'tir 

ama, o gânlerde Alman kaplıcalarından Baden-Baden, Hombourg ye Ems gibi, Avrupanın 

kumar başkentlerinden biri olan Wiesbadenden geäerken, trenden iner, Rus gazetelerinde 

okuduğu ve kahramanının daha sonra acı acı yakınacağı, betimlemelere aldanarak rulette 

şansını denemeye gider. ' 

Kahramanı şãyle der ya: 

åBâtân dânya gazetelerinin, ãzellikle de bizim Rus gazetelerinin, ve hemen hemen her yılın 

ilkbahar başlarında makale yazarlarımızın gânlâk yazılarında daima iki konuyu ele 

almalarındaki o kãle ruhluluğa dayanamıyorum: Ünce Rhin' in kaplıca kentlerindeki oyun 

salonlarının gãrkem ve lâksâ, ikinci olarak da, sãzâmona masaların âzerine yığılan altın 

kâmeleri. Oysa onlara bunun iäin para da ãdenmiyor: Onlar sadece äıkar gâtmeyen bir 

dostluk kanıtı veriyorlar. Bu berbat salonlar her târlâ ihtişamdan yoksundurlar ve altın 

oralarda masaların âzerine yığılmadığı gibi. ucundan kıyısından ya gãrânâr, ya gãrânmez.ç

Bir sâre geäince, sara nãbetleri gitgide sıklaşan Dostoievski hekimin ãğâtleri âzerine yeniden 

Avrupa gezisine äıkmaya karar verir. Verem olan karısı ãlmek âzeredir, yazar da Paris' te 

dostu Pauline Souslova'nın yanına gitmek zorundadır. Yolculuk hep ertelendiğinden Pauline 

sabırsızlanır ve bir İspanyol ãğrenciye éşık olur. Fena halde ãfkelenen Dostoievski yola 

koyulur ama, VViesbaden'den geäerken, yeniden gidip rulette şansını denemekten kendini 

alamaz. 

Parise geldiğinde onu mutlu bir sârpriz bekler: İspanyol ãğrenci, Paulineden ayrılmıştır. 

Bãylece, kazanma başarısını gãsterdiği bâtân parayı äok doğaldır ki yitirdiği Wiesbaden ve 

Baden-Baden'den geäerek, birlikte İtalya'ya gidebileceklerdir. 

6 " KUMARBAZ 

işte o zaman kumar konusunda bir roman yazmayı dâşânâr. 18 Eylâl 1863'de Roma'dan 

arkadaşı Strakhov'a şunları yazar: 

åŞimdilik elimde hazır hiäbir şey yok ama, (bana gãre) oldukäa mutlu bir ãykâ planı 

tasarladım. Bâyâk bãlâmânâ kéğıt paräalarının âzerine not ettim. Hatta yazmaya bile 

başladım. Ama, ãnce burası äok sıcak: İkincisi de, Romada ancak sekiz gân kalabileceğim; 

insan Roma gibi bir kentte bir hafta geäirecekse, roman yazmayı dâşânebilir mi Bâtân bu 

gidiş gelişler beni son derece yoruyor. Konu şu: Bir tip, gurbetteki Rus. Biliyorsunuz, geäen 

yaz, bizim gazetede yabancı âlkelerde yaşayan Ruslardan sık sık sãz edildi. Romana bâtân 

bunlar da alınacak. Yurt iäi yaşamımızın bugânkâ halinin olabildiğince oraya yansıdığını 

gãrmeleri gerek. Apaäık karakterli bir adamı äiziyorum, pek äok konuda yetenekli ama, her 

şeyde yarım kalmış bir adam bu. Bâtân inancını yitirmiş, aynı zamanda da, imansız, inanäsız 

olmaya cesaret edemiyor. Yetkiye karşı hem isyan ediyor, hem de onun karşısında korkuyor. 

Rusyada kendisi iäin yapacak hiäbir şey bulunmadığını dâşânerek avunuyor, bu yâzden de 

yabancı âlkelerde yaşayan Rusları vatanlarına geri äağırmak isteyen herkesi acımasızca 

mahkèm ediyor. Ama, sana hepsini burada anlatamam. 

åAsıl kahraman äok canlı, onu karşımda gãrâr gibiyim. Üykâm bittiği zaman okunmaya 

değecektir. Temel nokta şu ki, bâtân yaşamsal ãzsuyunu, taşkınlığını, bâtân câretini rulet 

soğurmuş. Bu bir kumarbaz ama, Pouchkine'in Cimri Şãvalyesi alelade bir cimri olmadığı 

gibi, bu da sıradan bir kumarbaz değil. Kendimi Pouchkine'le karşılaştırmak istediğimi sanma 

sakın, bu karşılaştırmayı sadece olayı daha iyi aydınlatmak iäin yaptım. Kahraman kendine 

gãre bir ozan ama, bayalığını derinlemesine hissettiği bu şiirden utanıyor. Bununla birlikte, 

bir şeyleri tehlikeye atma gereksinimi onu kendi gãzânde yâkseltiyor. Üykâ sadece rulet 

oynadığı âä yılı işleyecek. 

åÜlâler Evi, daha ãnce hiä kimsenin gãzâyle gãrâp de anlatmadığı forsaların bir resmi gibi 

halkın dikkatini äek-tiyse. bu ãykâ de hiä kuşkusuz ruletin gãzle gãrâldâkten sonra, ayrıntılı 

anlatılması olarak dikkati äekecektir. Bu târ ãykâlerin bizde her zaman iyi karşılandığını 

saymazsak, şu da 

MICHEL BUTOR'UN ÜNSÜZÇ 

var ki, kumar sahneleri bir yabancı âlkenin kaplıca kentinde geäiyor ve yabancı bir âlkede 

yaşayan bir Rus sãz konusu ediliyor. Bu ayrıntının, evet doğrudur, ikinci derecede ama, 

geräek bir ãnemi vardır. 

åKısacası, işte ilginä şeyler. Duygu ve akılla, fazla 'uzatmadan, bunları äizmeyi başaracağımı 

umabilirim. 

åOla ki romanım äok iyi olur. Benim ãlâler Evi geräekten ilginäti. 

åKârek mahkèmluğu etâvâ târânden bir äeşit cehennemin tarifi bu. Bâtân bunlara äarpıcı bir 

biäim vermeye äalışacağım.ç 

Dostoievski bunu ancak yıllar sonra, dış âlkelere bir hayli gidip geldikten, Almanya'daki 

kumar masalarında bir hayli zaman geäirdikten, karısının ve erkek kardeşinin ãlâmânden 

sonra geräekleştirebildi. Alacaklıları sıkıştırınca, yayımcısı Stel-lowski'yle tâm yapıtlarının 

yayınlanması iäin anlaşma imzalayarak, henâz basılmamış bir romanı l kasım 1866'dan ãnce

vermek Çzere anlaştı tersi bir durumda bu basım Çzerindeki bÇtÇn haklarım yitirecekti ve 

aldığı paraların da hepsini geri ádeyecekti. Oysa, SuÉ ve Ceza iÉin başka bir yayımcıdan 

avans aldığı iÉin, her iki kitabı da en kısa sÇrede tamamlamak zorunda kalıyordu. 

İşte o zaman 17 Haziran 1866'da Bn. Corvine-Kroukovskaia' ya şunları yazar: 

Üçok garip ve şimdiye kadar hiÉ gárÇlmemiş bir şey yapacağım. Tam dárt ayda, birini sabah, 

ábÇrÇnÇ akşam yazacağım iki ayrı roman iÉin otuz baskı provası yazacağım; ancak báylelikle 

zamanında bitirmiş olabileceğim... Eminim ki geÉmiş ve şimdiki yazarlarımızdan hiÉbiri 

benim sÇrekli iÉinde yaşadığım koşullarda yazmamıştır; bunun sadece 'dÇşÇncesi bile 

Tourgueniev'i áldÇrÇrdÇ. Ama, iÉinizde doğan, sizi coşkuyla, heyecanla dolduran dÇşÇnceyi 

baştan savma yapıp berbat etmek bilseniz ne kadar ÇzÇcÇdÇr... Onun gÇzel olduğunu 

biliyorsunuz... ve onu bile bile berbat etmek zorundasınız.ã 

Dostoievski, bu akıl almaz Éılgınca işin altından kalkabilmek iÉin, arkadaşlarının áğÇtleri 

Çzerine, bir stenograf tutmaya karar verir: Anna Grigorievna Snitkine. Kumarbaz'ın kesin 

metnini ona 4-29 Ekim 1866'da yazdırır. Yayıncı Stel- 

8 

KUMARBAZ 

lowski yolculuğa Éıktığından, yazı polis komiserine teslim edilir, o da bu veriliş tarihini 

belgelerle doğrular. 

8 kasımda Dostoievski, Anna Snitkine'e evlenme teklifinde bulunur, 15 Şubat 1867'de 

evlenirler. 

Demek ki, Dostoievski áykÇsÇnÇ en sonunda yazmaya koyulduğunda, son kozunu 

oynuyordu. Eğer bu metni yazma bahsini kazanamazsa, her şeyi yitiriyordu. Onun iÉin ele 

aldığı tema yazma koşullarıyla Éok iyi uyum sağlıyordu. Báylesine bir konuyu ele almayı 

uzun yıllardan beri tasarlıyordu, bunu da salt biraz para kazanma umuduyla değil de asıl para 

yitirmeye son vermek umuduyla yapıyordu: ÉÇnkÇ bu kitap bir beladan kurtulma yoluydu. 

GerÉi bu Ütecimselã bir dÇşÇnÇydÇ. Rus halkının hoşlanacağı bir dÇşÇnÇ. Dostoievski bu 

dÇşÇnÇyÇ anlatırken kendisini sÇrÇkleyen kumar tutkusunu felce uğratmaya, etkisiz hale 

getirmeye Éabalıyor. Bizim iÉin bu sayfalarda yaşamadan ánce yazarı iÉin áylesine gÇÉlÇ 

biÉimde yaşayan (Üonu karşımda gárÇyor gibiyimã) kişiliği, kendisininkinden ayırmak istiyor, 

onu kemiren, onu mahveden bu kopyadan, tıpatıp benzerden kurtulmak istiyordu. Elbette ki 

konuşan kendisidir ama, kahramanını sakınanla ayırt edecektir, onu belirleyecek, kendinden 

ayıracak pek belirgin durumlarla Éevreleyecektir, áyle ki, kitabın son satırlarında, áykÇyÇ 

askıda bırakarak, bize: ÜYarın, yarın, her şey bitmiş olacak!..ã diyecektir, bu sázcÇklerin 

Piodor Dostoievski iÉin gerÉek olacağını umut edebilir, yani o andan sonra, nihayet bir daha 

kumar oynamama akıllılığını gásterecektir, oysa, o ana kadar kurtulmak iÉin boş yere 

Éabaladığı ruletin bÇtÇn uğursuzluğu o zavallı vur abalıya Alexis Ivanovitch'in Çzerine 

yıkılmıştır. çÇnkÇ o sázcÇkleri yazarken kendini aldattığından emin olabilirsiniz; o her 

zamankinden daha bağımlıdır, daha aldanmıştır. 

Demek ki, Dostoievski. Kumarbaz'ı yazarken kumar oynuyor, kumardan kurtulmak iÉ4n 

kumar oynuyor, iÉindeki kumarbazı yatıştırmak iÉin, susturmak iÉin kumar oynuyor. O da 

bunu Éok iyi biliyor. Değişmek iÉin insanın kendini suÉlaması yeterli değildir. İÉinizdeki 

ÜábÇrÇã báylece daha gÇÉlenmek, sizin nedenlerinizle alay etmek olanağını bulur. Onun 

hakkım teslim etmek, yakınmalarını, sitemlerini bÇtÇn gÇÉleriyle aÉıklamasına izin vermek 

gereklidir. Doğal olarak bu- 

MICHEL BUTOR'UN àNSàZä 9 

nÇn sonucunda da suÉlu, suÉlayıcı kimliğine bÇrÇnÇr ve en sonunda kaÉınılmaz olarak Çzerine 

yÇklenecek olan mahkÖmiyette, bizler hepimiz bir parÉa mahkÖm olacağız, yani biraz 

maskeleri dÇşecek olan bÇtÇn namuslu kişiler, ve sáz konusu edilip sarsılacak olan iÉinde 

bulunduğumuz durum mahkÖm olacak. Kurtulma bizi iblisten ancak bunun aÉıklanmasını

ulduğumuz oranda kurtaracaktır. Yıkımında yanılsamalarımızın kimi kırpıntılarını da 

sÇrÇkleyerek kaybolacaktır ancak. 

Dostoievski iÉin sáz konusu olan, kumarbazın deneysel gárÇnÇşÇnÇ, yÇksek sosyetedeki 

kişilerin, onun deyimiyle Ücentilmenlersin değer vermek istemedikleri ve varlığı kendilerine 

pek yÇz kızartıcı gárÇndÇğÇnden olabildiğince kÇÉÇltmek istedikleri bu kahramanın katkısını 

gázlerimizin ánÇne sermektir: 

ÜElbette ya, bÇtÇn bu ayak takımının iÉinde Éırpındığı Éamuru ve dekoru bilmezlikten gelmek 

son derece soylu bir davranıştır. Bununla birlikte, karşıt davranış da kimi zaman onun kadar 

kibardır: Fark etmek, yani cep dÇrbÇnÇnÇn ucuyla da olsa, bÇtÇn bu haşarata bakmak ve hatta 

onu incelemek ama, bÇtÇn bu kalabalığı ve bÇtÇn bu Éamuru bir Éeşit eğlence gibi, 

centilmenlerin dinlenmesi iÉin dÇzenlenmiş bir temsil gibi gárerek. İnsan kendisi de bu 

kalabalığa karışabilir ama, orada bir seyirci olarak bulunduğu ve onun bileşimine zerre kadar 

katılmadığı kesin inancıyla Éevresine bakabilir. Zaten, aşırı ısrarla incelemek de uygun 

dÇşmez: Bu da gene bir centilmene yakışmaz, ÉÇnkÇ her ne olursa olsun, bu gásteri sÇrekli bir 

dikkate değmez.ã 

Elbette ki sáylemeye bile gerek yok: Alexis Ivanovitch, ya da Dostoievski, tamamiyle farklı 

bir kanı belirtir: 

ÜOysa bana áyle geliyordu ki, tam tersine, bÇtÇn bunlar son derece ısrarlı bir dikkate değerdi, 

ázellikle de sadece incelemek iÉin değil de, kendisi de iÉtenlikle ve iyi niyetle bÇtÇn bu ayak 

takımına katılmaya gelen bir kimse iÉin.ã 

Az sonra yazarımız iÉin onun kumarbaz yaşamını tanıtlayan şu olgudur: Bu. onun bir gÇn 

kumarbazın romanını yazmasını sağlayacaktır ama, bu geÉişimi ancak, kumarda insan 

yaşamının ayrıcalıklı bir eğretileme bulabilecek hale geldiği, kumarbazın kumarbaz olmayanı 

ortaya Éıkardığını fark ettiği, birini incelerken ábÇrÇnÇn gizlediğini ortaya Éıkarmaya . 

başladığı andan itibaren gerÉekleştirebildi.10 

KUMARBAZ 


11 

Centilmenler kumarbazın kendilerinden tamamiyle, dipten doruğa farklı bir kişi olduğunu ileri 

sÇrerler, o kadar apayrı, o kadar uzaktır ki bir temsil gibi onunla eğlenebilirler, hatta hiÉbir 

bulaşma tehlikesiyle karşı karşıya kalmadan onun hareketlerine ve davranışlarına 

áykÇnebilirler. İşte Dostoievski dikkati Éekecek etkin bir sahne dÇzenlemesiyle bu kákten 

ayrılığın yalanını aÉıkÉa ortaya serecektir. 

Ruletin bilyesinin ázelliği, onu bÇtÇn gázlerin hedefi haline getirecek olan şey, hareketinin 

kesinlikle ánceden kestirilemez olmasıdır. Oysa, kişi bu fikre alışamaz, gerÉekliğe karşı 

dÇşÇnmekten kendini alamaz, kaÉınılmaz olarak hiÉe inecek yántemler hazırlamaktan kendini 

alamaz. O kadar ki, o kÇÉÇcÇk nesne bÇyÇlediği gázlere durmadan bitmez tÇkenmez bir acı 

alay fırlatır. 

Kitabın başlangıcında bu alÉalmalara aÉıkÉa boyun eğenlerle, —kumarbazlarla— bu 

alÉalmanın kendilerine ulaşamayacağım iddia edenler, —centilmenler— arasındaki ayırım 

son derece belirgindir. Kumar salonuna ilk kez girdiğinde Alexis Ivanovitch'i en Éok etkileyen 

bu oldu işte., O sırada, kendi iÉin değil, generalin Çvey kızı Pauline Alexandrovna iÉin 

oynuyordu. Kuramsal olarak, o anda tanımladığı ve Éıkar gÇtmeden kumar oynayan o 

centilmenler durumundadır. Ne var ki, genÉ kızın kazanacağı paraya ne kadar ánem verdiğini 

Éok iyi bildiğinden, o da bulaşıcı kumar hastalığına yakalanır. Hizmet ettiği ve kendisini 

sinsice .yetkilendiren o aile iÉinde ona kumarbaz, dolayısıyla da kuşkulu yoldan Éıkmış bir 

insan gázÇyle bakılıyor. O aile ki aslında tıpkı onun gibi yapıyor, istencinin tamamiyle 

dışında bir olaydan, —bir bÇyÇkannenin álÇmÇnden— para bekleyen, bu bekleyişte parayı 

tehlikeye • atan, her şeyi o iskambilin Çzerine oynayan o aile tıpkı onun gibi davranıyor.

ànce general ve onun Éevresindekiler hoş gárÇnmeyi, aklı başında insanlar gibi davranmayı 

başarırlar. Oysa, hiÉ umulmadık ama, yine de ruletin kararından Éok daha az ánceden 

kestirilemeyen bir olay gelip bÇtÇn hesapları altÇst eder: BÇyÇkanne hiÉ haber vermeden 

Éıkagelir ve yapacak başka işi yokmuş gibi, alelacele koşup kumar oynar. O andan sonra ve 

bÇtÇn orada kaldığı sÇrece onu o tutkusundan ayırmak olanaksız hale gelir, bÇtÇn aile 

bireylerinin aynı doymak bilmeyen gázlerle, masalarının Éevresindeki kumarbazlarla 

aynı korkularla izlediği davranışlarım ánceden kestirmek olanaksız hale gelir. Sehpanın 

Çzerinde dánen kÇÉÇk bilyenin bir acı alay olduğu gibi, bÇyÇkanne de bir acı alaya dánÇşÇr. 

Onun gelişiyle kumar masasının insanları generalin ailesini tamamiyle ele geÉirir. 

Kumarbazlarla kumarbaz olmayanlar arasındaki fark artık yok olmuştur. 

Gazinoda yaşlı hanıma eşlik eden Alexis, sakınımlı olması iÉin onu hêlê inandırmaya Éalışır 

ama, o hep aklına eseni yaptığından, Alexis'nin bÇtÇn áğÇtlerine karşın, bir kez daha sıfırın 

Çzerine koyar ve hiÉ umulmadığı halde kazanır. Nesnede bulunan acı alay şimdi kendini 

duyurmak iÉin bir ses sahibidir: 

ÜBÇyÇkanne utkulu ve saldırgan bir halle bana doğru dánerek: 

ÜBak, gárdÇn mÇ!ã dedi.ã 

O da şunu belirtir: 

ÜBen bir kumarbazdım: Bunu tam o anda kesinlikle hissettim.ã GárÇp işittiği şeyler 

yÇzÇnden, koşulların oluşturduğu surat yÇzÇnden, tutkusunun doğmasına engel olan bÇtÇn 

karşı Éıkmalar ağırlıklarını yitirirler. 

çÇnkÇ Dostoievski, Alexis'sini hemen kumarbazlar takımına katmaktan kaÉınır. GerÉekten 

de, generalin ailesinin bÇtÇn ábÇr bireylerinin sinsi sinsi yaptığını onun herkesin iÉinde, 

aÉıkÉa, kumar salonunun şiddetli ışığı altında ve kaba topluluğu altında yaptığını, gazino 

masasında olup bitenlerin, mirasları ve işleriyle, korkunÉ aynasının karşısında gázlerini 

kapatan bu yÇksek sosyetenin dayandığı sistemin Éıplak simgesi olduğunu gástermek ona 

yetmez, Çstelik de bize falan, ya da filan kişinin, Alexis, ya da Fiodor'un rahat karanlıktan o 

mahvolma aydınlığına nasıl geÉtiğini de gástermek ister. 

Sorumluluk tamamiyle paylaşılmıştır, ÉÇnkÇ kumar ancak kendini ona kaptıran ihtiyaÉ iÉinde 

olduğu zaman, sefalet iÉinde, ya da sefaletin tehlikesi altında bulunduğu zaman ciddi ve 

korkunÉ bir hal alır, gerÉekten kumara dánÇşÇr ve işte kumarın yÇzkarası vurguladığı bu 

sefaletten gelir. Kumar, saygıyla para arasındaki ilişkiyi, —bu paranın Éoğu zaman 

Éevrelendiği akla aykırı gelen karanlık— en kuvvetli ışık altında ortaya serer. Alexis'nin 

gerÉekten kumar oynaması, mah- 

12 

KUMARBAZ 

cubiyettendir, general tarafından kovulmuş olmasındandır ve kÇÉÇk bilyenin kararlaştırdığı 

bÇyÇk paralar sayesinde saygının kumar masası Éevresinde nasıl hızla elde edildiğini gármesindendir. 

Servetle birlikte saygınlığın da yıkılmasında ve şanssız kumarbazın 

talihsizliğine karşı artık gene ruletten başka Éare bıılamamasındandır. Kendisini 

mahcubiyetten kurtaracak parayı yeteri kadar Éabucak elde etmek iÉin bir tek Éaresi vardı: Son 

meteliğine kadar şansını denemek. Kumarın kendini ona kaptırmaya başlayan bir kimse iÉin 

uğursuz hale gelmesi, birkaÉ saat iÉinde toplumsal konumu değiştirdiğini gáz kamaştırıcı bir 

gerÉeklikle saptamış olmasıdır, yitirdiğine, ya da kazandığına gáre onun gazinodan Éıkışına 

bakanlar iÉin artık gerÉekten aynı insan olmamasındandır. Saygınlığın, paranın nereden 

geldiği sorulmadan, bu derece paraya bağlı olan bir toplumda, kumar masası Éok kısa bir 

zamanda Éok para kazanılan tek yer olduğundan, onuru kırılan, aşağılanan bir kimse iÉin 

başvurulacak tek yer olduğu sáylenebilir. Centilmerılerse, onlar bu şekilde oynamadıklarından 

(onlar ancak servetleri tehlikeye dÇştÇğÇ zaman gerÉekten kumar oynamaya başlarlar) 

durumlarını yitirenleri, sefalete doğru yuvarlanmalarının iÉerdiği o utancın yaklaştığını 

hissedenleri saygılarını yeniden kazanmaları iÉin beğenme-yip kınadıkları ve asla dikkate

almak istemedikleri bu Éıkar yola sapmaya zorlarlar. Ama, bu Éıkar yol bir tuzaktır, bir ılgım 

bataklığıdır ki bu rahatsız ediciler iÉine batıp gámÇlÇrler. 

Dostoievski iÉin ruletle kÇrek mahkÖmluğu arasındaki karşılaştırma işte bunun iÉin zorunlu 

hale gelir. Kumarbazlar, gerÉek kumarbazlar oraya asla kendi istekleriyle gelmemişlerdir, 

onları oraya bÇtÇn bunlarda bir eğlenceden başka bir şey gármeyen o centilmenler getirmiştir, 

talihleri ters dánme suÉunu işledikleri iÉin onları o işkence Éarkına zincirle bağlayan o 

centilmenler. 

Kumar oynuyorsa, bir oyuncak olduğu iÉin oynuyordur. Onunla oynarlar, onunla alay ederler 

ve orıu oynatırlar. Alexis gazinoya sadece, generalin Çvey kızı Pauline'in eğer gerÉekten 

kendisi oynarsa utanca gámÇleceğinden kendi yerine oynamakla onu gárevlendirdiği iÉin 

gider, sonra da bÇyÇkanneye eşlik ettiği iÉin ve báylece de o canlı ruletin karşısında gene- 

M1CHEL BUTOR'UN àNSàZä 

13 

ralin bÇtÇn ailesinin delegesi haline gelir. Artık kazansa bile bir tÇrlÇ paÉasını 

kurtaramayacağı o Éarka herkes onu itmişti, ÉÇnkÇ bu haksız, para, ÉÇnkÇ ona onca saygınlık 

kazandıran o para onu eski kişiliğinden tamamiyle koparır, alÉalmanın, mahcubiyetin 

başlattığı o.kopmayı bu para tamamlar. Báyle saygı gásterilen kişi kendisi değildir, sadece en 

ufak áykÇnÇn, en ufak bir ilintinin, en ufak bir gerÉek sahip Éıkma onu kendisine 

bağlamaksmn. rastlantıyla gákten, ya da cehennemden dÇşen o bÇyÇk paranın taşıyıcısıdır. 

Demek ki, kendini gÇÉlendirmek iÉin, kişiliğini sağlamlaştırmak iÉin, ÜyÇksek sosyeteninã 

iÉinde yer alabilmek iÉin o paradan yararlanmayı başaramaz, ÉÇnkÇ kapısını aÉtığı o ÜyÇksek 

sosyetes>nin hiÉ mi hiÉ ánem vermediği o paranın kákeni, bÇtÇn bu ÜyÇksek sosyeteãnin 

gázden geÉirilmesi ve mahkÖm edilmesidir ona gáre. istencinin bir bakıma boynu 

vurulmuştur, kendisi kendi iÉin hareketi ánceden kestirilemeyen bilyeye dánÇşmÇştÇr. 

Generalin dairesine gider. O bálmeye yerleşeceğini herkes dÇşÇnebilirdi, kendisi de bunu 

dÇşÇnÇyor: 

ÜAma... o zaman başıma dÇnyanın en garip ve en aptal serÇveni geldi. 

ÜAcele acele generalin dairesine giderken, ansızın onların dairesinin hemen yakınında bir kapı 

aÉıldı ve birisi bana seslendi. Dul Bayan Cominges'di bu. Mile Blanche'm emri Çzerine beni 

Éağırmıştı. GenÉ kadının dairesine girdim.ã 

Bilye yandaki bálmeye yerleşti ve bunu kendisine fırlatan toplumun suratına fırlatmaktan 

başka bir şey yapamayacağı bir parayı gidip o Fransız kadınıyla har vurup harman savurdu. 

ÜYaşamım ikiye parÉalanıyordu ama, bir gÇn ánceden beri, bir kêğıt Çzerine oynamaya 

alışmıştım.ã 

çÇnkÇ kumar, Dostoievski'y e gáre yalnızca parasal ilişkilerle saygınlık ilişkilerinin bir 

yansıması değildir; Batı Avrupa'da ise bu ilişkiler yalnızca parasal ilişkilere indirgenmiştir. 

Kumar aydınlatıcı gÇcÇnÇ genel olarak insan ilişkilerine, ázel olarak da erkeklerle kadınlar 

arasındaki ilişkilere yayar ve Dostoievski'de de son aÉıklamasını aşkın eğretilemesi olarak 

bulur. Demek ki, kumar masası bahsinin yerine bir gálgesi olduğu evlilik bahsini koyarak 

paÉasını kurtarmayı umabilir. 

Aslında, Alexis her şeyden ánce Pauline kendisiyle oyna-14 

KUMARBAZ 

dığı iÉin kumar salonuna doğru gidiyor. Yaşamım Pauline Çzerine oynamıştır; ister istemez 

makul bÇtÇn tahminleri aşan bir eylemdir bu. 

ÜGeÉen gÇn bana, Schlangenberg'de benim bir tek sázÇm Çzerine kendinizi tepetaklak aşağı 



sáyleyeceğim ve emin olun ki yÇrekli davranacağım.ã 

işte verilen bu sáz nedeniyle, oyun olsun diye, Alman barona hakaret etmesini istediği zaman 

ona boyun eğer, bu da onun bÇyÇk mahcubiyetine, onurunun kırılmasına neden olur. Kumar

hapishanesinin kilidini onun âzerine kapatan Pauline'dir. kendisi de kumar oynadığı, kâäâk 

Fransızdan, İngiliz centilmenine geätiğinden, kendisi de onu äirkeften kurtaracak durumda 

değildir. Alexis bu kumarda yitirdi, onu ãbârâne mahkèm eden de budur işte. 

Dostoievski'nin kızı Aimee, anılarında, babasının yaşamında kumar tutkusuyla geräek Pauline 

arasında var olan yakın ilişkiyi vurgular: 

åDostoievski daha ilk Avrupa yolculuğunda ruletle tanışmıştı, hatta pek ãnemli bir para da 

kazanmıştı. Başlangıäta kumar onu pek äekmiyordu. Ancak, Pauline'le birlikte yaptığı ikinci 

yolculukta kumar tutkusu onu kıskıvrak yakaladı.ç 

Eğer Alexis kitabın sonunda kurtulmadıysa, kumar cehennemine gãmâldâyse, Pauline'in 

kendisine hélé gãsterdiği kaprisli ve uzak bağlılığa karşın yapayalnız olmasındandır. 

Dostoievski, yazıyı tamamlarken, başka bir kadın âzerine oynadı, kendisine stenograftık eden 

ve âä ay sonra evleneceği şu Anna âzerine oynadı. Son noktayı koyduğu, el yazmalarını polis 

komiserine emanet ettiği zaman, bahtsız kopyasını ona kurduğu kafes iäinde hapis bıraktığını 

ve kendisinin kurtulacağını umar. 

MICHEL BUTOR'UN ÜNSÜZÇ 

15 

mekten kendini alamaz ve bãylece kumarbaz yaşamı yeniden başlar. 1871 yılına kadar sârer 

bu. 28 Nisanda, Wiesbaden' de, kendisine gãnderdiği bâtân parayı yitirdikten sonra karısına 

şunları yazar. 

åAnia, Ania, namussuz aläağın biri olmadığımı, kumar tutkusunun kemirdiği bir adam 

olmadığımı iyice aklına koy; ama, bu ılgımın şimdi artık kesinlikle dağıldığını, yok olduğunu 

da aklından äıkarma... O dişten kurtulduğumu hissediyorum...ç 

Geräekten de bir daha kumar oynamayacaktır. Beladan kurtulma yolu en sonunda etkisini 

gãstermişti. 

MICHEL BUTOR 

* ** 

Bununla birlikte, evlendiğinden iki ay sonra, borä yâzânden hapisle tehdit edilince, Rusya'dan 

kaämak zorunda kaldı. Hasta, zavallı ve sârgân olduğu Dresden'den Hombourg'a git-BİRİNCİ 

BÜLÇM 

Neyse, on beş gân ayrılıktan sonra işte dãndâm. Bizimkiler Roulettenbourg'a (1) geleli âä gân 

oldu bile. Beni bâyâk bir sabırsızlıkla beklediklerini sanıyordum ama, yanılmışım. Generalin 

son derece rahat, serbest bir hali vardı; tepeden bakarak, bâyâklenerek konuştu benimle, sonra 

da kız-kardeşine gãnderdi. Üdânä para almanın bir yolunu buldukları aäıkäa belli. General 

benim varlığımdan rahatsız oluyormuş gibi geldi bana. Maria Philippova telaşlı, äok 

huzursuzdu; bana birkaä sãzcâk ya sãyledi, ya sãylemedi ama, hemen parayı aldı, saydı ve 

sãylediklerimi sonuna kadar dinledi. Me-zeıılzov'ıı, kâäâk Fransızı ve bir de İngiliz! akşam 

yemeğine bekliyorlardı. Her zamanki gibi, ellerine para geäer geämez hemen onu-bunu 

yemeğe äağırırlar: Moskova alışkanlığınca. Paulinc Alexandrovna beni gãrânce, neden o 

kadar uzun zaman ortalarda olmadığımı sordu ve yanıtımı beklemeden äekilip gitti. Elbette ki 

bunu bilerek yaptı. Bununla birlikte bir hesaplaşmamız gerek. Äânkâ yâreğime oturdu bu. 

Otelin dãrdâncâ katında bana kâäâk bir oda verdiler. GENERALİN MAİYETİNDE 

olduğumu biliyorlar burada. Dikkati äekmeyi başarmışlar, apaäık belli. Burada herkes 

generali altın babası zengin bir Rus soylusu sanıyor. Yemekten ãnce, daha başka bir sârâ iş 

arasında, bozdurmam iäin 

(1) Dostoievski ãnce başlık olarak: Roulettenbourg'â seämişti, yayımcısının ısrarı 

âzerine bunu değiştirdi. 

F. 218 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

19

in franklık iki banknot verdi. Onları otelin bÇrosunda bozdurdum. Şimdi artık, hiÉ değilse, 

tam bir hafta bize milyoner gázÇyle bakacaklar. Gezmeye gátÇrmek iÉin gidip Micha'yla 

Nadia'yı aldım ama, tam merdivendeyken, general beni Éağırttı; Éocukları nereye 

gátÇrdÇğÇmÇ áğrenmesinin uygun olduğunu dÇşÇnmÇştÇ. Hep sáylerim ya, bu adam 

dosdoğru 

yÇzÇme bakamaz; bunu o da isterdi ama, her seferinde ona 

áylesine ısrarlı, yani kÇstah bir bakışla yanıt veririm ki, soğukkanlılığını yitirir, eli ayağına 

dolaşır. 

Tumturaklı, parantezlerle dolu, sonunda iyice Arap saÉına dándÇrÇp bir tÇrlÇ iÉinden 

Éıkamadığı bir konuşmayla, Éocukları gazinodan oldukÉa uzakta, parkta gezdirmem 

gerektiğini anlattı. En sonunda da, áfkelendi ve sert bir sesle bana: 

ÜYoksa, onları belki de rulete gátÇrÇrdÇnÇz.ã dedi. Sonra da: ÜBağışlayın beni ama,ã diye 

ekledi, ÜhenÇz pek aklınız yerinde değil de oyun sizi Éekebilir, kendinizi kap-tırabilirsiniz. 

Her ne kadar, sizin akıl hocanız değilsem, báyle bir rolÇ Çstlenmeye de hiÉ niyetli olmasam 

da, gene de beni lekelememenizi istemek hakkımdır, hani dilim varıp da sáy-leyebilsem...ã 

ÜAma, pekêlê biliyorsunuz ki param yok benimã diye yanıt verdim sakin sakin; Ükumarda 

yitirebilmek iÉin insanın parası olmalı.ã 

HafifÉe kızaran general: 

ÜSize hemen para veririmã diye yanıtladı; bir sÇre Éekmecelerini karıştırdı, defterine baktı: 

Bana yÇz yirmi rubleye yakın borcu olduğu ortaya Éıktı. 

ÜBu hesabı nasıl kapatacağızã diye sÇrdÇrdÇ. ÜBunları "taler"e (1) Éevirmeli. Bakın, şimdilik 

şu yÇz taleri alın, 

yuvarlak bir hesap olur báylece; gerisini daha sonra veririm.ã 

Tek sáz sáylemeden parayı aldım. 

ÜSakın benim sázlerimden alınmayın, rica ederim, o kadar alıngansınız ki... Size bu uyarıda 

bulımdumsa, bu, denebilir ki, dikkatli olmanızı sağlamak iÉindi; buna da biraz hakkım 

vardır...ã 

Akşam yemeğinden az ánce, Éocuklarla dánerken atlı, arabalı bir kafileye rastladım. 

Bizimkiler bilmem hangi áreni gezmeye gidiyorlardı. Şahane iki araba, gárkemli atlar! 

Madeınoiselle Blanche (1), Marie Philippovna ve Pauline'le birlikte arabaların birindeydi; 

kÇÉÇk Fransız, İngiliz ve bizim general atla onlara eşlik ediyorlardı. Yoldan gelip geÉenler 

onlara bakmak iÉin duruyorlardı; bÇyÇk etki yapmışlar, dikkatleri Çzerlerine Éekmişlerdi; ne 

var ki bu general iÉin kátÇ sonuÉ verecek. Ben hesapladım: Benim getirdiğim dárt bin franga, 

ádÇnÉ almayı başardıkları aÉıkÉa belli olan parayı da ekleyerek şimdi yaklaşık yedi, sekiz bin 

frankları vardı; Madenıoisellc Blanche iÉin bu Éok azdı. 

Mile Blanche annesiyle birlikte, bizim kaldığımız otele indi; bizim kÇÉÇk Fransız da orada 

kalıyor. Garsonlar ona Sayın Kont diyorlar; Mile Blanche'ın annesi kendine Sayın Kontes 

dedirtiyor. Sonunda, kimbilir, belki gerÉekten de kont ve kontestirler, belli olmaz. 

Yemekte bir araya geleceğimiz zaman Sayın Kont'un beni tanımayacağından kesinlikle 

emindim. Elbette ki, general tanışmamızı, ya da en azından beni ona tanıtmayı aklının ucuna 

bile getirmeyecekti; Sayın Kont Rusya'da yaşamıştı, orada 

(1) Eski bir gÇmÇş Alman parası. (çeviren) 

(1) Konuşmaların akışına bağlı kalarak, yabancı dilden sázcÇkleri italik olarak belirttik. 

Yazarın vurgulamak istediği kesimler bÇyÇk hamilerle belirtilmiştir. (çeviren)20 

KUMARBAZ 

dedikleri gibi, bir "oııtchitel'in (1) ãe ánemsiz bir kişi olduğunu bilir. Hem zaten, .beni Éok iyi 

tanır. Ama, şurası bir gerÉek ki, beni yemeğe beklemiyorlardı; general hiÉ kuşkusuz emir 

vermeyi unutmuştu, yoksa beni mutlaka otelin tabldotuna gánderirdi. Ben kendiliğimden 

geldim ve generalin hiÉ de hoşnut olmayan bakışıyla karşılaştım. Zavallı Marie Philip-povna

ana hemen bir yer gãsterdi; ne var ki B. Astley'le karşılaşmam beni bu kãtâ durumdan 

kurtardı, olayların zoruyla, ben de onların toplumuna katılmak zorunda kaldım. 

Bu garip adamla ilk kez Prusya'da karşılaştım; bir kompartımanda karşılıklı oturuyorduk; 

arkadaşlarımın yanına gidiyordum; sonra onu Fransız sınırında, sonra da İsviäre'de gene 

gãrdâm: Demek ki on beş gânde iki kez, işte şimdi de Roulettenbourg'da onu yeniden 

bulmuştum! Ben ãmrâmde onun kadar utangaä bir adam gãrmedim; aptallığa vardıracak 

derecede utangaätır, bunu da äok iyi bilir, äânkâ hiä de aptal değildir. Zaten son derece sakin 

huylu ve pek sevimlidir. Prus-ya'daki ilk karşılaşmamızda onu konuşturmuştum. Bana o yaz 

Kuzey Burnu'nu gezdiğini ve Nijni-Novgorod fuarını gãrmeyi pek arzu ettiğini sãylemişti. 

Generalle nasıl ilişki kurduğunu bilmiyorum; Paulinc'e deliler gibi éşık olduğunu sanıyorum. 

Paııline iäeri girince adam pancar gibi kıpkırmızı oldu. Sofrada benim yanımda oturmaktan 

pek memnun ve ãyle sanıyorum ki daha şimdiden beni yakın bir dostu gibi gãrâyor. 

Yemek sırasında kâäâk Fransız aşın derecede kasılıp kurumlandı. Herkese karşı horgãrâyle 

ve saygısızca davranıyor. Äok iyi anımsarım, Moskova'da gãz boyamaktan pek hoşlanırdı. 

Rus maliyesi ve siyasası âzerine bitmez tâkenme/, konuşmalar yaptı. General bir-iki kez ona 

karşı äıkmaya yel- 

(1) Oıılchitel: Evlerde eskiden genäleri yetiştiren ãğretmen ve eğitici. (Äeviren) 

KUMARBAZ 

21 

tendi ama, onun gãzândeki saygınlığını bâsbâtân yitirmemek iäin pek äekinerek ve belli 

belirsiz bir biäimde. 

Äok garip bir ruh durumu iäinde bulunuyordum. Sãylemeye gerek yok: Daha yemeğin 

ortasına varmadan kendi kendime şu alışılmış ve ezeli soruyu sormuştum bile: åŞu generalin 

peşinden ne diye sârâklenip duruyorum, kuzum Bit hayli zaman var ki onlardan ayrılmış 

olmalıydım!ç Arada sırada Pauline Alexandrovna'ya bir gãz atıyordum; onun benimle zerre 

kadar ilgilendiği yoktu. En sonunda, sabrım taştı, tepemin tası attı, bir saygısızlık yapmaya 

karar verdim. 

Ünce, pat, diye tepeden inme bir biäimde, bana soru yãneltilmeden, avaz avaz konuşarak 

sãyleşiye katıldım. Üzellikle de kâäâk Fransızla dalaşmaya äalışıyordum. Generale doğru 

dãndâm ve bir giriş yapmadan, yâksek ve anlaşılır bir sesle (hatta ãyle sanıyorum ki onun 

sãzânâ bile kestim), ona bu yaz Rusların hemen hemen tabldotta yemek olanağından yoksun 

bulunduklarını belirttim. General şaşkın bakışlarını bana dikti. 

åEğer kendinize şu kadarcık saygınız varsaç diye sârdârdâm, åkaäınılmaz biäimde 

hakaretlere uğrarsınız, aäık aäık hakaretlere katlanmalısınız. Paris'te, Rhin kıyılarında ve hatta 

İsviäre'de, lokanta masalarım Polonyalılar ve tıpatıp onların benzeri olan kâäâk Fransızlar 

ãylesine kapışmışlar ki, eğer Rııssanız, bir tek sãzcâk sãyleme olanağını bulamazsınız bile.ç 

Bunları Fransızca sãylemiştim. General şaşırıp kalmış bir durumda bana bakıyordu, kızması 

mı, yoksa sadece bu derece kendimden geämiş olmama şaşması mı gerektiğini bilemiyordu. 

åHiä kuşkusuz, birisi size bir ders vermiş olmalı!ç dedi kâäâk Fransız horgãren ve ilgisiz bir 

tavırla. 

åParis'te ãnce bir Polonyalıyla, sonra da Polonyalıyı destekleyen bir Fransız subayıyla kavga 

ettimç diye yanıt ver-22 

KUMARBAZ 

dini. åSonra da, bir monsignor'un kahvesine tâkârmeme ramak kaldığım anlatınca 

Fransızların bir bãlâmâ benden yana oldu.ç 

General azametli bir şaşkınlıkla: 

åTâkârmek miç diye sordu; hafta bakışlarını odanın äevresinde dolaştırdı. Kâäâk Fransız 

kuşkulu bir gãzle beni sâzdâ. 

åElbette yaç diye yanıt verdim. åKırk sekiz saat sâresince, bizim olay iäin belki de Roma'ya 

bir sıäramam gerekeceğini sandım, bu nedenle de pasaportumu vize ettirmek amacıyla

Paris'teki Papalık bÇyÇkelÉiliğine gittim. Orada, sıska mı sıska, ellisine merdiven dayamış don 

yağı suratlı kÇÉÇk bir papaz karşıladı beni. Beni dinledikten sonra, terbiyeli ama, son derece 

soğuk ve sert bir sesle beklememi rica etti. Acelem vardı ama, elbette ki oturdum, cebimden 

"Opinıon nationale" gazetesini Éıkarıp, Rusya aleyhine zehir zemberek bir eleştiriyi okumaya 

başladım. Bu arada, birisinin yandaki odadan monsignor'un yanına gittiğini işittim; benim 

rahibin ona kandilli temennalar yaptığını gárdÇm. İsteğimi yineledim; daha da sert bir sesle, 

bana beklememi rica etti. Bir sÇre sonra iÉeri bir ziyaretÉi girdi, bu bir Avusturyalıydı; onu 

dinledikten sonra, hemen, hiÉ bekletmeden yukarı gátÇrdÇler. O zaman sinirlendim; ayağa 

kalktım, rahibe yaklaşıp, itiraz gátÇrmez bir sesle mademki monsignor gelenleri kabul 

ediyordu, benim de işimi yapıverir, dedim. Bunun Çzerine, rahip sonsuz bir şaşkınlık haliyle 

dándÇ. Beş para etmez bir Rus nasıl olur da kendini monsignor'un konuklarıyla bir tutar, işte 

adamın aklı bunu bir tÇrlÇ almıyordu. Daha kÇstah bir sesle ve bana hakaret edebilmekten 

zevk alıyormuş gibi, beni tepeden tırnağa sÇzdÇ ve: ÜMonsignor'un sizin hatırınız iÉin 

kahvesinden vazgeÉeceğini sanmıyorsunuzdur, herhaldeã diye diye haykırdı. Bunun Çzerine 

ben de bağırdım, hem de ondan daha da yÇksek sesle: ÜBilin ki sizin monsignor'unuzun 

kahvesinin iÉine tÇkÇrÇrÇm ben! Umrumda bile değil! Eğer be- 

KUMARBAZ 

23 

nim pasaport işini bir an ánce bitirmezseniz, onu kendim gidip gárÇrÇm!ã 

ÜNasıl! Tam da bir kardinali huzuruna kabul ettiği anda mı!ã diye ciyak ciyak bağıran rahip 

dehşetle yanımdan uzaklaştı; hemen kapıya koştu ve beni iÉeri bırakmaktansa álmeyi 

yeğlediğini anlatmak iÉin kollarını haÉ gibi iki yana aÉtı. O zaman ben de sapkın mezhepli ve 

barbar olduğumu, bÇtÇn piskoposları, kardinalleri, monsignor'ları gecelik kavuğuma 

dinletmesini haykırdım yÇzÇne karşı. Kısacası, boyun eğmediğimi gásterdim. Rahip bana 

sonsuz kin dolu bir bakış fırlattı, pasaportumu kaptı, yukarı gátÇrdÇ. Bir dakikaya kalmadan, 

vizemi almıştım. ÜŞurada, yanımda, gármek ister misinizã 

Pasaportumu Éıkarıp papalık vizesini gásterdim. ÜBununla birlikte...ã diye başladı general. 

ÜSizi asıl kurtaran, sapkın mezhepli ve barbar olduğunuzu sáylemenizdirã dedi kÇÉÇk Fransız 

hafif bir gÇlmeyle. ÜBu hiÉ de aptalca değildi.ã 

ÜCanım, elbette ki dut yemiş bÇlbÇl gibi duran, daha da olmazsa, vatanlarını yadsımaya hazır, 

dikilip kalan şu sizin Ruslar gibi yapamam ya. HiÉ değilse Paris'te, rahiple dalaşmalarımı 

kendilerine anlattığımda, benim oteldeki kimseler bana daha da fazla saygı gásterdiler. Otelin 

lokantasında bana karşı en sevimsiz davranan kişi, Éam yarması Polonyalı, arka planda 

kayboldu. Bir Fransız avcısının sadece tÇfeğini ateşleyip kurşunlan boşaltmak amacıyla 

1812'de silah Éektiği bir adamı iki yıl ánce gárdÇğÇmÇ sáylediğim zaman Fransızlar gık bile 

diyemediler. Bu adam o zamanlar on yaşında bir Éocukmuş; ailesi Moskova'dan ayrılmaya 

vakit bulamamıştı.ã 

ÜOlmaz áyle şey!ã diye patladı kÇÉÇk Fransız; Übir Fransız askeri bir Éocuğa ateş etmez.ã 

ÜAma, yine de báyle bir şey olduã diye yanıtladım, Übunu24 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

25 

bana saygıdeğer bir emekli binbaşı anlattı, yanağındaki yara izini de kendi gázÇmle gárdÇm.ã 

Fransız ağız kalabalığıyla konuşmaya başladı. General onu desteklemek istedi ama, bir árnek 

olarak, 1812'de Fransızlar tarafından tutsak edilen General Perovski'nin (1) Anılarını 

okumasını áğÇtledim ona. Sonunda, Marie Philippovna konuşmayı Éevirmek amacıyla başka 

bir konuya geÉti. General bana fena halde áfkelenmişti, ÉÇnkÇ Fransızla ben neredeyse avaz 

avaz bağırmaya başlıyorduk. Buna karşılık, kavgamız B. Astley' in pek hoşuna gitmişe 

benziyordu; sofradan kalkınca kendisiyle birlikte bir kadeh iÉki iÉme ánerisinde bulundu 

bana.

Gece, Pauline Alexandrovna'yla istediğim gibi on beş dakika konuşabildim. Sãyleşimizi 

gezinti sırasında yaptık. Herkes parktan geäerek gazinoya gitmişti. Pauline fıskiyenin 

karşısındaki sıraya oturdu, Nadia'nın da gidip biraz uzakta ãbâr äocuklarla oyun oynamasına 

izin verdi. Ben de Micha'yı havuzun yanına gãnderdim, bãylece en sonunda yalnız kalabildik. 

Başlangıäta, elbette ki, işlerden sãz ettik. Kendisine topu topu yedi yâz florin verince, Pauline 

bir iyice kızdı. Paris' te elmaslarına karşılık en azından iki bin florin ãdânä alabildiğime 

kesinlikle inanmıştı. 

åHer ne pahasına olursa olsun, paraya ihtiyacım var* dedi. åNe yapıp edip, mutlaka para 

bulmalı, yoksa mahvolurum.ç 

Yokluğum sırasında nelerin olup bittiğini sordum ona. 

åHiäbir şey olmadı, sadece Petersburg'dan iki haber aldık: Ünce, bâyâkannenin ağır hasta 

olduğunu, iki gân sonra da, belki ãlmâş olduğunu. Bunları Timothee Petrovitch'den 

(1) Dorodino savaşından sonra Fransızlara tutsak dâşmâştâ, Anı-hin o sıralarda Moskova'da 

yayınlanmıştı. 

ãğrendikç diye ekledi Pauline, åyalan yanlış konuşmayan bir adamdır o. Haberin 

doğrulanmasını bekliyoruz.ç 

åDemek ki burada herkes bekleyiş iäindeç dedim. 

åEvet, her şey ve herkes; altı aydan beri bundan başka umudumuz kalmadı.ç 

åSiz de mi bunu umuyorsunuzç diye sordum. 

åOh! Ben onun akrabası filan değilim ki, generalin âvey kızıyım ben. Ama, eminim, 

vasiyetnamesinde beni unutmaz.ç 

åÜyle sanıyorum ki elinize bâyâk bir miktarda para geäecek,ç dedim destekleyici bir sesle. 

åEvet, beni äok severdi ama, bu gâvence nereden geliyor, kuzumç 

åBuraya bakınç diye sorusunu soruyla yanıtladım. åBana ãyle geliyor ki, markimiz sizin 

bâtân aile gizlerinizi biliyor, ne dersinizç 

åBu sizi ilgilendiriyor muç diye soran Pauline bana soğuk ve ãfkeli bir halle baktı. 

åElbette ilgilendirir; eğer yanılmıyorsam, general ondan ãdânä para almanın bir yolunu buldu 

bile.ç 

åTahminleriniz doğru.ç 

åEğer bâyâkanne ãykâsânâ bilmeseydi, ona para verir miydi Sofrada farkına vardınız mı 

Bâyâkanneden sãz ederken tam âä kez ona babouânka (1) dedi. Ne sevimli bir iätenlik, ne 

yakınlık!ç 

åEvet, hakkınız var. Benim de mirasa konacağımı ãğrenir ãğrenmez bana evlenme ãnerisinde 

bulunacak. Üğrenmek istediğiniz buydu, değil miç 

åHenâz size evlenme ãnerisinde bulunma aşamasında mı Uzun zamandan beri bu işe aday 

olduğunu sanıyordum.ç 

Pauline: 

åBãyle olmadığını siz de pekélé biliyorsunuz!ç diye kar- 

(1) Bâyâkannenin sevecen kâäâltâlmâşâ. 

26 

KUMARBAZ 

şılık verdi ãfkeyle. Bir dakika suskunluktan sonra: åBu İn-gilize nerede rastladınızç diye 

sârdârdâ. 

åBu soruyu bana soracağınıza kesinlikle emindim.ç B. Astley'le, yolculuk sırasında, daha 

ãnceki karşılaşmalarımı ona anlattım. 

åÄok äekingen ve duygusaldır, elbette ki size de deli gibi éşık.ç 

Pauline: åEvet, bana éşıkç diye yanıt verdi. 

'åÇstelik Fransızdan da on kez daha zengin. Hem bakalım Fransızın geräekten serveti var mı 

Bu hiä de kuşku dışı değil.ç

ÜKesinlikle. Bir şatosu var. General dÇn bunu bana doğruladı. Eh, áyleyse, bu size yeterli 

miã 

ÜSizin yerinizde olsam, İngilizle evlenirdim.ã 

ÜNedenã diye sordu Pauline. 

ÜFransız daha yakışıklı bir genÉ ama, soysuz kopuğun biri; oysa İngiliz dÇrÇst bir adam, 

Çstelik de on kez daha zenginã dedim kesin bir sesle. 

ÜOrası doğru ama, Fransız marki, daha da kafalıã diye karşılık verdi sakin sakin. 

ÜBuna kesinlikle emin misinizã diye sÇrdÇrdÇm aynı tonla. 

ÜKesinlikle eminim.ã 

Sorularım Pauline'in hiÉ hoşuna gitmiyordu, yanıtının tonu ve garipliğiyle beni áfkelendirmek 

istediğini anlıyordum; bunu hemen ona sáyledim. 

ÜDoğru, sizi kudurtmak hoşuma gidiyor. Sadece bÇtÇn bu soruları ve varsayımları bana 

yáneltmekte bir sakınca gármemiş olmanızla bana bir ádÇn vermeniz gerekiyor.ã 

Üİşte ben de istediğim bÇtÇn sorulan size sorma hakkını kendimde gárÇyorumã diye karşılık 

verdim sakin sakin, ÜÉÇnkÇ onlara istediğiniz fiyatı ádemeye hazırım ve ÉÇnkÇ artık kendi 

yaşamıma hiÉ mi hiÉ ánem vermiyorum.ã 

KUMARBAZ 

27 

Pauline kahkahayla gÇldÇ: 

ÜGeÉen gÇn bana, Schlangenberg'de, benim bir tek sázÇm Çzerine kendinizi tepetaklak aşağı 



sáyleyeceğim ve emin olun ki yÇrekli davranacağım. İşte tam da size onca şeye izin verdiğim 

iÉin sizden nefret ediyorum, bir de bana kaÉınılmaz derecede gerekli olduğunuz iÉin daha da 

nefret ediyorum. Ama, size gene ihtiyacım var. Demek ki sizin canınızı bağışlamalıyım.ã 

Pauline ayağa kalktı. Pek áfkelenmişe benziyordu. Son zamanlarda konuşmalarımızı hep bu 

áfke ve kin, yapmacıksız kin havasıyla noktalıyordu. 

Durumu aÉıklığa kavuşturmadan gitmemesi isteğiyle ona: 

ÜMile. Blanche'm kim olduğunu sormama izin verir misinizã dedim. 

ÜBunu pekêlê biliyorsunuz. Yeni hiÉbir şey yok. Mile. Blanche hiÉ kuşkusuz generalle 

evlenecek, elbette ki bÇyÇkannenin álÇmÇ doğrulanırsa. çÇnkÇ hem Mile Blanche, hem 

annesi, hem de kardeş torunu olduğu marki, hepsi iflês ettiğimizi pekêlê biliyorlar.ã 

ÜGeneral de ona Éılgınlar gibi êşık, değil miã 

ÜŞimdi sáz konusu olan o değil. Beni dinleyin ve şunu iyice aklınızda tutun: Şu yedi yÇz 

florini alın, gidip kumar oynayın; rulette benim iÉin elinizden geldiğince kazanın; şimdi her 

ne pahasına olursa olsun bana para gerek.ã 

Bu sázlerden sonra, Pauline, Nadia'yı Éağırdı ve bÇtÇn bizim kumpanyanın bulunduğu 

gazinoya gitti. Ben soldaki ilk patikaya saptım. Dalgındım, şaşkınlıktan bir tÇrlÇ kendimi kurtaramıyordum. 

Bu gidip rulet oynama buyruğu beni adeta ser-semietmişti. Garip ama, 

dÇşÇnecek onca konu varken, kendimi bÇtÇnÇyle Pauline'e karşı olan duygularımın 

incelenme-30 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

31 

Oyun salonuna girdiğim zaman (ámrÇmde ilk kez), oynamaya karar veremeden bir sÇre 

kalakaldım. ästelik, kalabalık da beni durduruyordu. Ama, kimse olmayıp da yalnız başıma 

kalsaydım bile, áyle sanıyorum ki oyuna başlayacak yerde Éekilip giderdim. YÇreğim 

Éarpıyordu, itiraf ediyorum, soğukkanlılığımı da yitirmiştim. Uzun zamandan beri inanmış ve 

karar vermiştim ki Roulettenbourg'a geldiğim gibi oradan gitmeyecektim; yazgımda 

kaÉınılmaz olarak kákten ve kesin bir olay meydana gelecekti. Bu gereklidir ve áyle de

olacak. Rulete bağladığım bu umut ne kadar gÇlÇnÉ olursa olsun, kumardan herhangi bir şey 

beklemeyi saÉma bulan o genellikle kabul edilen kanıyı daha da gÇlÇnÉ buluyorum. Neden 

kumar para bulmanın herhangi bir başka yolundan, sázgelimi ticaretten, daha kátÇ, daha beter 

olacakmış YÇz kişiden birinin kazandığı bir gerÉek. Ama, bÇtÇn bunlar benim umurumda mı, 

kuzum! 

Her ne olursa olsun, o akşam ánce iyice gázleyip incelemeye, ciddi hiÉbir girişimde 

bulunmamaya karar vermiştim. Eğer bir şey olursa, bu sadece rastlantıyla, ayakÇstÇ geÉerken 

olabilirdi, umduğum buydu benim. ästelik de, asıl oyunu incelemem gerekiyordu; ÉÇnkÇ 

ruletin sayısız tanımlamalarına karşın —bunları her zaman áyle bÇyÇk bir doymazlıkla 

okumuşumdur ki—, kendi gázlerimle gármeden kullanılışından hiÉbir şey anlayamazdım. 

İlk anda, her şey bana pis, tinsel olarak pis ve iğrenÉ gárÇndÇ. Kumar masalarına onlarca, 

hatta yÇzlerce saldıran o aÉgázlÇ ve kaygılı suratlardan sáz etmek istemiyorum. Doğrusu ya, 

en kısa zamanda ve olabildiğince Éok kazanma isteğinde kirli hiÉbir şey gármÇyorum. 

Kendisine kÇÉÇk paralarla kumar oynadıklarını sáyledikleri zaman: ÜBu daha da beter, ÉÇnkÇ 

bu aşağılık bir doymazlıktan gelirã yanıtını veren o karnı tok sırtı pek ahlakÉının fikrini hep 

aptalca bulmuşıtm-dur. Sanki aşağılık doymazlıkla, ÇstÇn doymazlık tek ve aynı 

şey değilmiş gibi! Bu bir orantı sorunudur. Rothschild'in gázÇnde aşağılık ve adi olan benim 

gázÇmde bÇyÇk zenginliktir, kazanÉlarla yitiklere gelince de, kişilerin, sadece rulette değil 

ama, her yerde, bir tek nedeni vardır: Kazanmak, ya da başkasından bir şey almak. KazanÉ ve 

Éıkarın kendisi iğrenÉ midir Bu da başka bir sorun. Bunu burada ÉázÇmleyecek değilim. Ben 

kendim de kazanma isteğine en ÇstÇn derecede tutkun olduğumdan, bÇtÇn bu aÉgázlÇlÇk, ya 

da isterseniz aÉgázlÇlÇğÇn bÇtÇn o iğrenÉliği, alÉaklığı, daha kumar salonuna adım attığım 

anda, denebilir ki, bana daha yakın, daha aşinaydı. Başkalarının ánÇnde sıkılıp rahatsız 

olmadan, aÉıkÉa ve álÉÇsÇzce davranmaktan daha gÇzel bir şey yoktur. Kendi kendini 

aldatmak neye yarar ki İşte bu uğraşıların en yararsızı, en yersizidir. BÇtÇn bu ayak takımı 

arasında ilk bakışta en hoşa gitmeyen şey ağırbaşlılık, ciddiyet, hatta kumar masalarını 

Éevrelemekte bÇtÇn bu insanların gásterdikleri saygıydı. İşte bu yÇzdendir ki burada kátÇ 

tÇrden kumarla, rabıtalı bir adam iÉin sakıncası bulunmayan kumar arasında pek belirli bir 

ayrım vardır. İki tÇr kumar vardır: Centilmenlerin kumarıyla halk tabakasının kumarı, ayak 

takımına yaraşan aÉgázlÇ kumar. Burada sınır Éizgisi pek belirlidir, temelde o kadar da iğrenÉ 

ve utanÉ vericidir ki! Sázgelimi, bir centilmen beş, ya da on altın sÇrebilir, pek ender olarak 

daha fazlasını oynar; eğer Éok zenginse bin franga kadar Éıkabilir ama, bu sadece kumar 

iÉindir, eğlenmek iÉin, kazanÉ, ya da yitik sÇrecini izlemek iÉindir; asıl kazanma olgusuyla 

zerre kadar ilgilenmez. Eğer kazanırsa, sázgelimi, kahkahayla gÇlmeye, Éevresinde 

bulunanlardan birine dÇşÇncelerini sáylemeye, ya da hatta sÇrÇlen parayı iki katına Éıkararak 

bir kez daha oynamaya başlayabilir ama, sadece merak ettiği iÉin, şansları gázlemek iÉin, 

hesaplar yapmak iÉindir, adi bir kazanma isteğiyle değil. Kısacası, rulette, ya da otuz ve 

kırk'ia, bÇtÇn kumar masalarını sadece kendi keyfi iÉin dÇzenlenmiş bir eğlence 

32 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

33 

gibi gárÇr. Bankonun dayandığı istekleri ve tuzakları aklına bile getirmiyordur. Hatta bÇtÇn 

ábÇr kumarbazların, bir tek florin iÉin tirtir titreyen bÇtÇn o cebi delik insanların kendisi gibi 

zengin olduklarını ve sadece oyalanmak ve vakit geÉirmek iÉin oynadıklarını dÇşÇnmek onun 

iÉin Éok şık olurdu. GerÉeğin bu kesin bilisizliği, insanlar konusunda bu yalın gárÇşler, 

kuşkusuz ki en soylu gárÇşler ve dÇşÇnceler olurdu. 

Kızlarını, on beş, on altı yaşlarında dal gibi narin, masum Éocukları, áne doğru iten, elerine 

birkaÉ altın sıkıştırıp* onlara kumarın gidişini áğreten anneler gárÇyordum. KÇÉÇk hanım 

kazanıyor, ya da yitiriyordu ve sevinÉten etekleri zil Éalarak, dudaklarında hep

gâlâmsemeyle äekiliyordu. Bizim general sağlam geräeklere dayanan bir gâvenle kumar 

masasına yaklaştı; kendisine bir sandalye uzatmak iäin bir uşak atıldı ama, aldırış etmedi; 

ağır ağır para kesesini äıkardı, iäinden ağır ağır âä yâz frank tutarında altın alıp karanın 

âzerine koydu ve kazandı. Kazancını toplamadı, masada bıraktı. Yeniden kara äıktı; bu kez de 

gene sârdâğâ parayı bıraktı ve âäâncâ seferinde kırmızı äıkınca, bir äırpıda bin iki yâz frank 

yitirdi. Kendine son derece hakim, gâlâmseyerek äekildi. Kesinlikle eminim ki yâreği allak 

bullaktı ve sârâlen para iki, ya da âä katına äıkmış olsaydı buna dayanamaz, heyecanım belli 

ederdi. Zaten, benim yanımdaki bir Fransız dingin bir yâzle, kılı bile kıpırdamadan 

yaklaşık otuz bin frangı ãnce kazandı, sonra da yitirdi. Geräek bir centilmen bâtân servetini 

yitirse bile, kesinlikle heyecanlanmamalıdır. Para centilmenin o kadar altında kalmalıdır ki 

bununla ilgilenmeyi hemen hemen dâşânmez bile. Elbette ya, bâtân bu ayak takımının iäinde 

äırpındığı äamuru ve dekoru bilmezlikten gelmek son derece soylu bir davranıştır. Bununla 

birlikte, karşıt davranış da kimi zaman onun kadar kibardır: Fark etmek, yani cep 

dârbânânân ucuyla da olsa, bâtân bu haşarata bakmak ve hatta onu incelemek ama, bâtân bu 

kalabalığı ve bâtân bu 

äamuru bir äeşit eğlence gibi, centilmenlerin dinlenmesi iäin dâzenlenmiş bir temsil gibi 

gãrerek. İnsan kendisi de bu kalabalığa karışabilir ama, orada bir seyirci olarak bulunduğu ve 

onun bileşimine zerre kadar katılmadığı kesin inancıyla äevresine bakabilir. Zaten, aşırı ısrarla 

incelemek de uygun dâşmez: Bu da gene bir centilmene yakışmaz, äânkâ her ne olursa olsun, 

bu gãsteri sârekli bir dikkate değmez. Genellikle de, bir centilmen iäin fazla sârekli bir 

dikkate değer pek az gãsteri vardır. Oysa, bana ãyle geliyordu ki, tanı tersine, bâtân bunlar 

son derece ısrarlı bir dikkate değerdi, ãzellikle de sadece incelemek iäin değil de kendisi de 

iätenlikle ve iyi niyetle bâtân bu ayak takımına katılmaya gelen bir kişi iäin. Benim en gizli 

tinsel inanälarıma gelince, sãzânâ ettiğim inanälar iäinde elbette ki onların yeri yok. Kabul; 

bunu vicdanımı rahatlatmak iäin sãylâyorum. Ama, şunu belirteceğim: Şu son zamanlarda, 

dâşâncelerimle eylemlerimi herhangi bir tinsel ãläâte uydurmakta şiddetli bir isteksizlik 

duyuyordum. Başka bir yãne sârâkleniyorum... 

Ayak takımı geräekten de pek ahlaksız biäimde oynuyor. Hatta kumar masasının äevresinde 

en adi gizli kâäâk hırsızlıkların sık sık meydana geldiğini dâşânmekten bile geri kalmıyorum. 

Masanın uälarında oturan krupiyeler sârâlen paraları gãzetiyorlar ve hesaplar yapıyorlar, ezici 

bir äalışma iäindeler. İşte .bunlar da eşsiz ahlaksızlardandır! Äoğunluğu Fran-sızdır bunların. 

Hani bu gãzlemleri yapıyorsam, ruletin bir tanımlamasını vermek iäin değil; gelecekte nasıl 

davranacağımı bilmek iäin ortama uymaya äalışıyorum. Sãzgelimi, bir elin masanın âzerinden 

ansızın uzanıp sizin kazandıklarınızı kendine mal ettiğini gãrmekten daha olağan bir şeyin 

bulunamayacağım fark ettim. Ardından 'bir kavga äıkıyor, äoğu zaman da äığlıklar kopuyor 

ve... siz siz olun sakın tanık filan gãstererek paranın size ait olduğunu kanıtlamaya 

kalkışmayın, sonra karışmam haa! 

F. 334 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

35 

Başlangıäta bâtân bu komedi benim iäin anlaşılmaz, iäinden äıkılmaz bir şeydi; sadece iyi 

kãtâ anladım ki, sayıların âzerine, tek ve äiftlerin âzerine, bir de renklerin âzerine para 

konuyordu. O akşam Pauline Alexandrovna'nm parasından aldığım yâz florini sârmeye karar 

verdim. Kumara kendimden başkaları iäin yaklaştığım dâşâncesi beni şaşkına äeviriyordu. Bu 

son derece can sıkıcı bir duyguydu, bundan bir an ãnce kurtulmak istiyordum. Her an, Pauline 

iäin başlamakla kendi şansımı baltaladığım izlenimine kapılıyordum. Hemencecik boş inanä 

salgınına yakalanmadan kumar masasına yaklaşmak geräekten de olanaksız mıydı, kuzum 

İlk olarak, beş frederik, yani elli florin äıkarıp äift sayının âzerine koydum. Sehpa dãndâ ve 

on âä äıktı... yitirmiştim. Acılı bir duygunun penäesinde kıvranarak, sadece bu işi bir an ãnce

itirip de Éekilip gitmek amacıyla kırmızının Çzerine gene beş frederik koydum. Kırmızı Éıktı. 

On frederik koydum... Gene kırmızı Éıktı. BÇtÇn parayı bıraktım... Gene kırmızı kazandı. Kırk 

frederik aldım, bunlardan yirmi tanesini ne Éıkacağını bilmeden, ortadaki on iki numaranın 

Çzerine koydum. Bana ÇÉ katını ádediler. Benim on frederik ansızın seksen oluvermişti. Ama, 

o zaman áylesine dayanılmaz garip bir duyguya kapıldım ki, hemen oradan ayrılmaya karar 

verdim. Kendim iÉin oynaşanı báyle oynamazdım gibi geliyordu bana. Bununla birlikte 

seksen frederikimi gene Éift sayının Çzerine koydum. Bu kez dárt Éıktı: Bana gene seksen 

frederik verdiler, ben de yÇz altmış frederiki cebime koyarak Pauline Alexandrovna'yı 

aramaya gittim. 

Hepsi parkta geziniyorlardı, Pauline'i ancak akşam yemeğinde gárebildim. Bu kez Fransız 

orada yoktu, general de rahat rahat keyfine bakabildi; bu arada, beni kumar masasında gármek 

istemediğini bana bir kez daha belirtmeyi gerekli gárdÇ. Ona gáre, eğer bÇyÇk para yitirirsem 

saygınlığı ağır şekilde lekelenirdi. 

Üçok kazansaydınız, ben gene lekelenirdimã diye ekledi bÇyÇk bir ciddiyet havası takınarak. 

ÜElbette ki, işlerinize karışmaya hakkım yok ama, kabul edin ki...ã Her zaman yaptığı gibi, 

tÇmceyi havada bıraktı. 

Ona sert bir şekilde Éok az param olduğunu, bu nedenle de, kumar oynamaya başlasam bile, 

áyle gásterişli biÉimde yitiremeyeceğimi sáyledim. Odama, Éıkarken, kazandığı parayı 

Pauline'e verme fırsatını buldum ve bir daha onun iÉin kumar oynamayacağımı kendisine 

bildirdim. 

Kaygılı bir sesle: ÜNeden, a canımã diye sordu. 

Ona şaşkınlıkla bakarak: ÜçÇnkÇ kendim iÉin oynamak istiyorumã diye karşılık verdim, 

Ühem de bu beni rahatsız ediyor.ã 

ÜDemek ki ruletin sizin tek kurtuluş Éareniz olduğuna inanmakta ayak diriyorsunuz, áyle 

miã diye sordu alaycı bir halle. 

Ben de ona bÇyÇk bir ciddiyetle, bunun gerÉek olduğunu sáyledim; benim kesinlikle, şaşmaz 

bir biÉimde kazanma inancıma gelince, bunun gÇlÇnÉ gárÇneceğini kabul ediyordum, Üama, 

beni rahat bıraksınlar, kuzum!ã 

Pauline Alexandrovna o gÇnÇn kazancını benimle bálÇşmek iÉin direndi ve bu koşullar 

altında kumar oynamayı sÇrdÇrmemi ánererek bana seksen frederik uzattı. Kesinlikle 

reddettim ve ona aÉıkÉa anlattım ki, başkaları iÉin oynayamadığım istemediğimden değil de 

yitireceğimden emin olduğum iÉindi. 

ÜOysa, ben de ne kadar aptal olursam olayım, artık ruletten başka hiÉbir umudum yokã dedi 

dÇşÇnceli bir halle. Üİşte bu yÇzden mutlaka kumarı sÇrdÇrmelisiniz, benimle ortaklaşa 

oynarsınız, bunu elbette ki yapacaksınız.ã 

Bu sázler Çzerine, itirazlarımı dinlemeden, yanımdan ayrıldı.36 

KUMARBAZ äçäNCä BàLäM 

Bununla birlikte, dÇn, kumardan bana tek sáz bile etmedi. Genellikle de benimle 

konuşmaktan kaÉındı. Bana karşı tutumunu değiştirmedi. Karşılaştığımız zaman hor gáren ve 

kinci, bilmem nasıl bir şeyle karışık hep o aynı mutlak patavatsız, beni adam yerine 

koymayan davranış. Kısacası, bana karşı duyduğu tiksintiyi gizlemeye bile uğraşmıyor, bunu 

Éok iyi gárÇyorum. Buna karşın, bana ihtiyacı olduğunu ve bilmediğim bir amaÉla beni elinin 

altında bulundurduğunu da gizlemiyor. Aramızda garip ilişkiler kuruldu, herkese karşı 

gásterdiği kendini beğenmişlik ve hor gárme gáz ánÇne alınırsa, bu ilişkilerin Éoğuna hiÉbir 

anlam veremiyorum. Sázgelimi, kendisini Éılgınlar gibi sevdiğimi Éok iyi biliyor; hatta 

kendisine yakıcı tutkumdan sáz etmeme bile izin veriyor; ona sevgimden serbestÉe ve hiÉbir 

engelsiz sáz etmeme izin vermekle de beni adam yerine koymadığını, hor gárdÇğÇnÇ pek 

gÇzel belli ediyordu. ÜSenin duygularına o kadar ánem vermiyorum ki, bÇtÇn sáylediklerin, 

bÇtÇn hissettiklerin umurumda bile değil der gibiydi. Eskiden de bana . işlerinden sáz ederdi 

ama, hiÉbir zaman bÇtÇnÇyle aÉık yÇrekli değildi. Dahası, bana olan hor gárÇsÇne şu tÇrden

incelikler de katardı: Sázgelimi, yaşamındaki filan olaydan, ya da kendisine ciddi korkular 

veren bir durumdan haberim olduğunu bilirdi; eğer amacına ulaşmak iÉin beni tutsak, ya da 

ulak olarak kullanma gereksinimini duyarsa bu olayların bir bálÇmÇnÇ kendisi anlatırdı bana. 

Ama, bana sadece ulak gibi kullanılan bir adamın bilmesi gereken kadarını aÉıklıyordu, 

olayların bÇtÇn bağlantısını henÇz bilmiyorsam, onun sıkıntıları ve kaygılarıyla ÇzÇlÇp 

tasalandığımı gárse de dostÉa bir aÉık sázlÇlÇkle beni tamamiyle rahatlatma tenezzÇlÇnde 

bulunmazdı hiÉbir zaman. Oysa, bana sık sık nazik ve hatta tehlikeli gárev- 

KUMARBAZ 

ler yÇklediğine gáre, bana kalırsa, benimle aÉık sázlÇ olmalıydı. Ama, benim duygularım, 

onun korku ve telaşlarına yÇrekten katılmanı, onun tasa ve başarısızlıklarının bana belki de 

onunkinin ÇÉ katını Éektirdiği kaygılar onun umurunda mıydı! 

Onun rulet oynama tasarısını áğreneli ÇÉ hafta olmuştu. Hatta kendi yerine oynamam 

gerektiğini bana bildirmişti, ÉÇnkÇ bunu onun yapması uygun dÇşmezdi. Sesinin tonundan 

sadece kumar oynama isteği değil de ciddi kimi kaygıları bulunduğunu fark etmiştim. Aslında 

para onu hiÉ ilgilendirmez. Bunun iÉinde tahmin edebileceğim ama, henÇz bilmediğim bir 

amaÉ, ayrıntılar var. Kuşkusuz ki, beni iÉinde tuttuğu kÇÉÇk dÇşme ve tutsaklık durumları ona 

dolaysız ve Éekinmeden soru yáneltme olanağını verebilirdi (sık sık da verir). Mademki ben 

onun iÉin bir tutsağım, mademki onun gázÇnde bir hiÉim, ne kabalığım, ne de merakım onu 

incitebilir. Ama, gerÉekte, ona soru sormama izin vermekle birlikte, sorularıma karşılık 

vermiyor. Kimi zaman da bunlara hiÉ dikkat bile etmiyor! İşte bizim ilişkilerimiz bu 

durumda! 

DÇn, dárt gÇn ánce Petersbourg'a Éekilen ve karşılıksız kalan bir telgraftan Éok sáz edildi. 

Generalin heyecanlı ve dÇşÇnceli olduğu aÉıkÉa gárÇlÇyor. Bu hiÉ kuşkusuz bÇyÇkanne 

konusuyla ilgili. Fransız da heyecanlı. Sázgelimi, dÇn, yemekten sonra, uzun bir sÇre bÇyÇk 

bir ciddiyetle konuştular. Fransız bize karşı akıl almaz derecede gururlu, azametli ve 

umursamaz havalar takınıyor. Hani atasázÇnÇn dediği gibi: ÜDağdan gelen, bağdakini kovar.ã 

Hatta Pauline'e karşı bile patavatsızlığı kabalığa kadar varıyor. Bu arada, gazinonun 

parkındaki aile gezintilerine, dolaylardaki at ve kır gezintilerine seve seve katılıyordu. 

Generalle Fransızı birbirine bağlayan olayların bir bálÇmÇnÇ bir hayli zamandır biliyorum: 

Rusya'da, birlikte bir fabrika kurmaya niyetlenmişlerdi; bu tasan yÇzÇstÇ bırakıldı mı, yoksa 

ondan hêlê sáz ediliyor38 

KUMARBAZ 

mu, bilmiyorum. Bundan başka, onların aile gizlerinden bir bálÇmÇnÇ yakaladım: Fransız 

gerÉekten de, geÉen yıl gárevinden istifa ettiği zaman Éar'a borÉlu olduğu miktarı 

tamamlaması iÉin generale otuz bin ruble ádÇnÉ vererek onu sıkıntıdan kurtarmış. Ve işte 

general onun ellerinde; ama, şimdi bÇtÇn bu oyunda baş rol Mile Blanche'da, bunu ileri 

sÇrerken yanılmadığımdan kesinlikle eminim. 

Bu Mile Blanche kim Burada, bizde, onun annesiyle yolculuk eden ve hesapsız bir servete 

sahip olan soylu bir Fransız hanımı olduğu sáyleniyor. Bizim markinin uzak bir akrabası 

olduğu da biliniyor; kardeş torunları gibi bir şey hani. Anlattıklarına gáre, benim Paris 

yolculuğumdan ánce Fran-sızla Mile Blanche'ın ilişkileri daha tárensel ve daha incey-miş; 

oysa şimdi, dostlukları ve akrabalıkları daha dolaysız biÉimde ve daha yakın ve teklifsiz gibi 

gárÇnÇyor. Belki de işlerimiz onlara o kadar kátÇ durumda gárÇnÇyordur ki, artık bundan 

báyle yapmacıklı olmayı ve bizlere saygılı davranmayı gereksiz buluyorlardır, kimbilir. 

ànceki gÇn, B. Astley' in Mile Blanche'la annesine bakış biÉimini fark ettim. O ikisini 

tanıyormuş gibi geldi bana. Hatta bizim Fransızın da B. Astley'e daha ánce rastlamış 

olduğunu anlar gibi oldum. B. Astley áylesine Éekingen, utangaÉ ve sessizdir ki, insan ondan 

bir şey koparmayı hiÉ mi hiÉ umamaz: Yine Übaş kırılır fes iÉinde, kol kırılır yen iÉindeã 

deyimince işler sÇrÇp gidecekti. Bu arada, Fransız ona şáyle bir isteksizce selam veriyor, 

hemen hemen yÇzÇne bile bakmıyordu. Demek oluyor ki ondan bir korku'su yoktu. Gene bu

anlaşılabilir; ama, neden Mile Blanche da onu bilmezlikten geliyor ästelik de marki dÇn 

kendini ele verdi: Konuşma sırasında, ansızın, şimdi anımsayamadığım bir konuda, B. 

Astley'in son derece zengin olduğunu, bunu Éok iyi bildiğini sáyleyiverdi. Mile Blanche işte o 

zaman B. Astley'e bakmalıydı! SázÇn kısası, general kaygılı. 

Teyzesinin álÇmÇnÇ bildiren bir telgrafın şimdi onun iÉin ne ánem taşıyacağı iyice 

anlaşılıyor! 

Pauline'in benimle bir konuşmadan bilerek kaÉındığına kesinlikle emin olmakla birlikte, 

soğuk ve ilgisiz bir hava takındım: Ansızın gelip beni bulmaya karar vereceğini 

dÇşÇnÇyordum. Báylece, dÇn ve bugÇn bÇtÇn dikkatimi Mile Blanche'a yánelttim. Zavallı 

general, gerÉekten de mahvoldu demektir! İnsanın elli beş yaşında báylesine şiddetle êşık 

olması, hiÉ kuşkusuz bÇyÇk bir felakettir. Bir de buna dul oluşunu, Éocuklarını, iflas 

durumunu, borÉlarını, en sonunda da tutulduğu kadını ekleyin. Mile Blanche son derece 

gÇzel. Ama,, insana korku veren o yÇzlerden birine sahip dersem, bilmem ne dediğimi 

anlatabilir miyim HiÉ değilse ben, bu tÇr kadınlardan hep korkmuşumdur. Yaklaşık yirmi beş 

yaşlarında. Uzun boylu, şahane omuzları var, gárkemli bir boynu ve gáğÇsleri, esmer bir teni, 

abanoz gibi kapkara ve gÇr (hemen hemen iki başa yetecek kadar gÇr) saÉları vardı. Kapkara 

gázleri, —gázlerinin beyazı sarımtıraktı—, kÇstah bir bakışı, pırıl pırıl dişleri, hep boyalı 

dudakları var; misk kokuyor. çarpıcı ve zengin biÉimde ama, bÇyÇk bir zarafet ve zevkle 

giyiniyor. Elleri ve ayakları harikulade. Sesi boğuk bir kontralto. Kimi zaman bÇtÇn dişlerini 

gástererek kahkahayla gÇler ama, Éoğunlukla kÇstah bir halle —hiÉ değilse Pauline'le Marie 

Philippovna'nın yanında— suskun durur. (Ortalıkta garip bir sáylenti dolaşıyor: Maria 

Philippovna Rusya'ya dánÇyormuş.) Bana áyle geliyor ki, Mile Blanche hiÉbir eğitim 

gármemiş, hatta belki aptal da ama, buna karşılık kuşkulu, gÇvensiz ve hilekêrdı. Yaşamının 

oldukÉa serÇvenli geÉtiğini sanıyorum. Yani kısacası, belki de marki akrabası filan değildi, 

annesi de gerÉekten annesi değildi. Ama, gÇya kendilerine rastladığımız Berlin'de, onun ve 

annesinin rabıtalı birkaÉ ahbapları varmış. Markiye gelince, şimdiye kadar onun 

markiliğinden kuşkulanmış olmama karşın, bizde, sázgelimi Moskova'da olduğu40 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

41 

kadar Almanya'da da yÇksek sosyeteden olduğu kuşkusuz gibi gárÇnÇyor. Fransa'da durumun 

ne merkezde olduğunu bilmiyorum. Bir şatosu olduğu sáyleniyor. àyle sanıyorum ki şu on 

beş gÇn iÉinde káprÇlerin altından Éok sular akacak ama, gene de Mile Blanche'la generalin 

kesin sázleri sáyleyip sáylemediklerini hêlê tam olarak bilemiyorum. Sonunda, şimdi her şey 

durumumuza, yani generalin onların ánÇnde parıldatabileceği paranın miktarına bağlı. Eğer, 

sázgelimi, bÇyÇkannenin hêlê hayatta olduğunu áğrenirlerse, hiÉ kuşkum yok Mile Blanche 

hemen ortadan yok olur. Bu kadar dedikoducu olduğuma ben bile hem şaşıyorum, hem de 

bunu pek gÇlÇnÉ buluyorum, doğrusu ya. Ah, bilseniz bÇtÇn bunlardan ne kadar iğreniyorum! 

BÇtÇn bu insanlardan ve bÇtÇn bunlardan ne bÇyÇk bir sevinÉle ayrılırdım, bir bilseniz! Ama, 

Patıline' den ayrılabilir miyim, Éevresini ispiyonlamadan durabilir miyim İspiyonlamak 

aşağılık, iğrenÉ bir şey hiÉ kuşkusuz ama, umurumda bile değil! 

DÇn ve bugÇn, B. Astley de bana bir garip gárÇndÇ. Evet, kesinlikle inanıyorum ki Pauline'e 

êşık! ëşık, Éekingen ve hastalık derecesinde utangaÉ bir adamın tam da bir sázcÇk, ya da bir 

bakışla kendini ele vermektense yÇz ayak yerin altında olmayı yeğleyeceği bir anda bu 

adamın bakışının kimi zaman ifade ettiği şey pek acayip ve gÇlÇnÉtÇr. Gezintide sık sık B. 

Astley'le karşılaşıyoruz. Muhakkak ki bize katılma isteğiyle yanıp tutuşarak, şapkasını 

Éıkarıyor ve yolunu sÇrdÇrÇyor. Ve eğer birlikte gezinmek ricasında bulunulursa, hemen 

áneriyi reddediyor. Gazinoda, konserde, ya da fıskiyenin ánÇnde dinlenilen yerlerde, hep 

bizim sıranın yakınlarında duruyor. Nerede olursak olalım, parkta, ormanda, Schlangenberg'in 

Çzerinde, en yakın patikada, ya da bir Éalılığın ardında B. Astley'in karaltısının

kaÉınılmaz biÉimde belirdiğini gármek iÉin insanın gázlerini Éevresinde gezdirmesi yeterliydi. 

Bana áyle geliyor ki, benimle ázel olarak konuşmak iÉin fırsat 

arıyor bu adam. Bu sabah karşılaştık ve bir iki sáz konuştuk. Kimi zaman, kesik 

tÇmcelerle konuşuyor. Daha bana gÇnaydın bile demeden, hemen: 

ÜAh, Mile Blanche!..ã diye haykırdı. ÜMile Blanche gibi Éok kadın gárdÇm!ã 

Bana anlamlı bir bakış yánelterek sustu. Bu sázlerle ne demek istiyordu, bilemiyorum, ÉÇnkÇ 

benim: ÜNe demek istiyorsunuzã diye sormam Çzerine Éok bilmiş bir gÇlÇmsemeyle başını 

sallayarak şunları ekledi: 

Üİşte báyle. Mile Pauline ÉiÉekleri Éok mu severã 

ÜHiÉ bilmiyorumã diye karşılık verdim. 

ÜNasıl! Bunu bilmiyor musunuzã diye haykırdı şaşkınlıktan neredeyse kÇÉÇk dilini yutarak. 

ÜHayır, hiÉbir .fikrim yok, hiÉ dikkat etmedimã diye yineledim, gÇlerek. 

ÜHımmm! Bu aklıma bir fikir getirdi.ã 

Bunun Çzerine, bana bir baş işareti yapıp yolunu sÇrdÇrdÇ. Zaten pek hoşnut bir hali vardı. 

İkimiz de berbat bir Fransızca konuşuyoruz. 

DàRDäNCä BàLäM 

O gÇn pek gÇlÇnÉ, rezil ve saÉmaydı. Akşamın saat on biri. KÇÉÇk odamda oturmuş, anılarımı 

dÇzene sokmaya Éalışıyorum. Her şey bu sabah başladı: Pauline Alexandrovna adına 

oynamak Çzere rulete gitmem gerekti. Onun yÇz altmış frederikini aldım ama, iki koşulla: 

Birincisi, yarı yarıya, ortaklaşa oynamayı kabul etmiyordum, báylece de eğer kazanırsam 

kendim iÉin hiÉbir şey almayacaktım; ikincisi de, akşama, 

42 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

43 

Pauline neden kazanmaya bu kadar ihtiyacı olduğunu ve tam ne kadar para gerektiğini bana 

anlatacaktı. Bunun sadece para iÉin olduğunu dÇşÇnemezdim. İvedi bir ihtiyacı olduğu aÉıkÉa 

belliydi ama, hangi amaÉla olduğunu bilmiyordum. AÉıklama yapacağına sáz verdi, ben de 

gittim. 

Kumar salonlarında herkes birbirini Éiğniyordu. Hepsi de ne kadar kÇstah ve aÉgázlÇ! 

Kalabalığı yardım ve krupiyenin yanma yerleştim. Sonra da, her seferinde sadece iki ÇÉ altın 

sÇrerek, Éekine Éekine başladım. Bu sırada inceliyordum ve gázlemlerde bulunuyordum. Bana 

áyle geliyor ki, bÇtÇn bu hesapların pek bir anlamı yok, pek Éok kumarbazın onlara verdiği 

ánemden de yoksundurlar. Orada oturmuşlar, ellerinde sayılarla kaplı kêğıtlar, notlar 

alıyorlar, hesaplıyorlar, şansları kestirmeye Éalışıyorlar, son bir işlem daha yapıp en sonunda 

paralarını sÇrÇyorlar... ve yitiriyorlardı tıpkı hiÉbir hesap yapmadan oynayan fani kullar gibi. 

Buna karşılık, doğruya benzeyen bir sonuÉ elde ettim: GerÉekten de, beklenmedik şansların 

ard arda gelişinde bir sistem değilse de bir Éeşit dÇzen var; bu elbette ki'Éok garip. Sázgelimi, 

ortadaki on iki sayıdan sonra son on iki sayının Éıktığı oluyordu; diyelim ki, iki kez bu son on 

iki sayı Éıkıyor ve ilk on ikiye geÉiyor. İlk on ikinin Çzerine dÇştÇkten sonra, yeniden ortadaki 

on ikiye dánÇyor; ÇÉ, dárt kez Çst Çste ortadaki sayılar Éıkıyor, sonra yeniden son on iki 

Éıkıyor; iki turdan sonra, yeniden ilk sayılara dánÇlÇyor, bunlar sadece bir kez Éıkıyorlar, 

ortadakiler ise ÇÉ kez Çst Çste Éıkıyor. Bu báylece bir buÉuk, iki saat kadar sÇrÇyor. Bir, ÇÉ ve 

iki; bir, ÇÉ ve iki. çok garip bir şey. Falan áğle sonrasında, ya da filan sabah, siyah hemen 

hemen dÇzensiz bir biÉimde ve her an kırmızıyla nábetleşe geliyor; her renk Çst Çste sadece 

iki, ya da ÇÉ kez Éıkar. Ertesi gÇn, ya da akşam, sázgelimi, Çst Çste yirmiye kadar sadece 

kırmızı Éıkar ve bu báylece bir sÇre, kimi zaman bÇtÇn gÇn boyu sÇrer gider. Bu gázlemlerin 

ánemli bir 

bálÇmÇnÇ, áğleye kadar bÇtÇn zamanını hiÉ para sÇrmeden kumar masalarının yanında 

geÉiren B. Astley'e borÉluyum.

Bana gelince, hepsini son meteliğe kadar ve pek kısa bir zamanda yitirdim. ànce Éift sayıya 

yirmi frederik koydum ve kazandım; bunları yeniden koydum ve gene kazandım, bu báylece 

iki ÇÉ kez sÇrdÇ. àyle sanıyorum ki elimdeki paramın miktarı bir beş dakikanın iÉinde dárt 

yÇz frederike yÇkseldi. İşte o anda gitmem gerekirdi ama, iÉimde garip bir duygu uyandı: 

Yazgıya meydan okumak, ona bir Éimdik atmak, dilimi Éıkarmak, nanik yapmak isteği 

kabardı. İzin verilen en yÇksek parayı sÇrdÇm: Dárt bin florin ve yitirdim. Sonra da iyice 

coşarak, elimde kalanın hepsini Éıkardım, bir ánceki gibi yerleştirdim ve yeniden yitirdim. 

Bunun Çzerine, adeta sersemlemiş bir halde masadan ayrıldım. Başıma geleni 

anlayamıyordum bile, talihsizliğimi ancak yemekten ánce Pauline Alexandrovna'ya bildirdim. 

O zamana kadar parkta dolanıp durdum. 

Yemekte, gene ÇÉ gÇn ánceki gibi coşmuştum. Fransız-la Mile Blanche gene bizimle yemek 

yiyorlardı. O sabah Mile Blanche da gazinodaydı ve benim gásterilerimi seyretmişti. Bu kez, 

daha saygılı bir biÉimde konuştu benimle. Fransız daha bir kestirmeden giderek yitirdiğimin 

kendi param olup olmadığını sordu. Galiba Pauline'den kuşkulanıyor. Kısacası, işin iÉinde iş 

vardı. Hemen bir yalan uydurdum ve bunun kendi param olduğunu sáyledim. 

General son derece şaşırmıştı: Bu kadar parayı nereden bulmuştum On frederikle 

başladığımı, altı yedi kez Çst Çste iki katına Éıkararak beş, altı bin florine kadar yÇkseldiğimi 

ve hepsini iki elde yitirdiğimi anlattım. 

Elbette ki bÇtÇn bunlar akla yakındı. Bu aÉıklamayı yaparken Pauline'e bakıyordum ama, 

yÇzÇnden hiÉbir şey oku-yamadım. Bununla birlikte, hiÉ sázÇmÇ kesmedi, ben de konuşmamı 

sÇrdÇrdÇm. Bundan, yalan sáylemem ve onun adına 

44 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

45 

oynadığımı gizlemem gerektiği sonucunu Éıkardım. Her ne olursa olsun, diyordum iÉimden, 

bu sabah sáz verdiği aÉıklamayı mutlaka yapmalı. 

àyle sanıyorum ki, general biraz bana Éıkışacaktı ama, sesini Éıkarmadı. Ama, ben gene de 

yÇzÇnden onun heyecanlı ve kaygılı olduğunu anladım. Belki de şu iÉinde bulunduğu sıkıntılı 

durumda oldukÉa hatırı sayılır bir altın yığınının, kaşla gáz arasında, benim gibi báylesine 

ihtiyatsız bir sersemin elinden akıp gittiğini işitmek onu ÇzÇyordu. 

Galiba dÇn akşam Fransızla oldukÉa şiddetli bir ağız dalaşı yaptılar. Uzun zaman hararetli 

hararetli konuştular; kapıyı da kilitlemişlerdi. Fransız Éıktığında pek áfkeliydi; bu sabah 

erkenden gelip generali buldu... hiÉ kuşkusuz dÇnkÇ konuşmayı sÇrdÇrmek iÉin. 

Kumarda yitirdiğimi áğrenince, Fransız alaycı bir sesle, birazcık da kátÇ yÇreklilikle, daha 

makul davranmam gerektiğini belirtti. Ardından da bilmem neden, Rusların genellikle 

kumarbaz olmakla birlikte, onun gárÇşÇne gáre, kumar oynama yeteneğinden bile yoksun, 

olduklarını ekledi. 

ÜBana kalırsa, rulet ázellikle Ruslar iÉin icat edildiã diye karşılık verdim. Fransızdan hor 

gáren kÇÉÇk bir kahkaha yÇkselince, gerÉeğin muhakkak ki benden yana olduğunu belirttim, 

ÉÇnkÇ Rusların kumarbaz olduklarını sáylerken onları ávmekten daha da Éok yeriyordum; 

demek ki sázÇme inanılabilirdi. 

ÜDÇşÇncenizi neye dayandırıyorsunuzã diye sordu Fransız. 

ÜŞuna dayandırıyorum ki, tarih boyunca anamal edinme ázgÇrlÇğÇ uygar Batılı insanın erdem 

ve saygınlık kutsal kitabına girmiştir; hatta belki de bunun en ánemli bálÇmÇnÇ oluşturur. 

Oysa Rus sadece anamal edinme yeteneğinden yoksun olmakla kalmaz, aynı zamanda da 

eline geÉeni dÇşÇncesizce gelişigÇzel ÉarÉur eder. Her ne olursa olsun, biz Rusların 

da paraya ihtiyacı vardırã diye ekledim. ÜBáylece de, Éalışmadan, iki saat iÉinde ansızın 

bÇyÇk servetler kazamla-bilen rulet gibi yántemlere susamışızdır. Bu bizi hayran eder, 

kendimizi zora sokmadan, gelişigÇzel oynadığımız iÉin de, yitiriyoruz!ã

ÜKısmen doğruã diye kabul etti Fransız kendini beğenmiş bir tavırla. 

ÜHayır, yanlış, Çlkeniz hakkında báyle konuştuğunuz iÉin utanmalısınızã diye Éıkıştı general 

áfkeli ve kasıntılı bir ciddiyetle. 

Ben de ona: Üİzin verirsenizã diye karşılık verdim, Ükuşların yakışıksız davranışları mı, yoksa 

dÇrÇst bir Éalışmayla dÇğÇm ÇstÇne dÇğÇm atıp para biriktirmekten ibaret olan Alman 

sisteminin mi daha iğrenÉ olduğu henÇz sáylenemez.ã 

ÜNe yakışıksız bir dÇşÇnce!ã diye haykırdı general. 

ÜNe kadar da tam Ruslara yaraşır dÇşÇnce! diye haykırdı Fransız da. 

GÇlÇyordum; onları iğnelemek iÉin yanıp tutuşuyordum. 

ÜAlman tanrısına tapmaktansa, bÇtÇn ámrÇmce bir Kırgız Éadırında gáÉebe yaşamı sÇrmeyi 

yeğlerim!ã diye bağırdım. 

ÜNe tanrısıymış oã diye bağıran general bu kez ciddi alarak áfkelenmeye başlıyordu. 

ÜAlmanların servet biriktirme biÉimi. Buraya geleli pek oldu ama, yapmak ve doğrulamak 

zamanını bulduğum gázlemler benim Tatar kanımı isyan ettiriyor. Vallahi, báyle er-iemleri 

istemem ben! DÇn, Éevrede on verst kadar dolaştım. Tıpkı o resimli kÇÉÇk Alman ahlak 

kitapları gibi: Burada, her evin korkunÉ derecede erdemli ve olağanÇstÇ biÉimde namuslu 

Vater'ı var. O kadar namuslu ki, insan yaklaşmaya korkuyor. İnsanın yaklaşmaya korktuğu 

namuslu kişilere dayanamam ben. Her Vater'm bir ailesi var, akşam olunca da hepsi yÇksek 

sesle eğitici kitaplar okuyorlar. Minik evin Çze- 

46 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

47 

rinde karaağaÉlar ve kestane ağaÉlan hışırdıyor. GÇneşin ba* tısı, damın ÇstÇnde bir 

leylek... BÇtÇn bunlar son derece şiirsel ve dokunaklı... àfkelenmeyin general, izin verin 

de acıklı biÉimde konuşayım. àlmÇş babamın, akşamları kÇÉÇk bahÉemizin ıhlamur ağaÉları 

altında annemle bana buna benzer kitaplar okuduğunu anımsıyorum. Demek ki bu konuda 

ne dediğimi bilecek durumdayım. Burada, her aile tamamiyle Va-ier'in kulu kálesi. Hepsi 

ákÇzler gibi Éalışıyorlar, Yahudiler gibi de para biriktiriyorlar. Diyelim ki baba bir miktar 

para biriktirdi de, mesleğini, ya da toprağım bÇyÇk oğluna devretmek istiyor: çeyiz parası 

vermeyeceği iÉin kızı evlenemez. KÇÉÇk oğlanı uşak, ya da asker olarak satarlar, parayı 

da baba malına katarlar. Bu gerÉek, burada yapılageliyor; sorup áğrendim. BÇtÇn bunların 

bir tek kaynağı var: DÇrÇstlÇk, aşırı dereceye vardırılan bir dÇrÇstlÇk, áyle ki, satılan 

kÇÉÇk oğlan, kendisini dÇrÇstlÇk uğruna sattıklarına kesinlikle inanıyor. İşte ideal bu, 

kurban bile kendisini sunağa gátÇrdÇkleri iÉin seviniyor! Peki, sonra Eh, ne olsun, bÇyÇk 

oğlanın da yaşamı pek áyle gÇllÇk gÇlistanlık değil: Orada bir Amalchen'i, 

gánlÇnÇn bir arkadaşı var ama, onunla evlenemez ki, ÉÇnkÇ henÇz yeteri kadar florin 

biriktiremediler. Onlar da, erdemle, iÉtenlikle beklerler ve gÇlÇmseyerek sunağa giderler. 

Amalchen'in yanakları Éukurlaşır, kız kurur kalır. En sonunda, yirmi yıldan sonra, 

varlıkları artar, florinler namuslu ve erdemli biÉimde birikmiştir... Vater kırkına merdiven 

dayamış bÇyÇk oğlunu kutsar, otuz beş yaşını sÇren Amalchen'in de gáğsÇ 

pársÇmÇştÇr, burnu kıpkırmızıdır... Yaşlı adam bu fırsatla ağlar, ahlak dersi verir ve álÇr. Bu 

kez de bÇyÇk oğlan erdemli Vater'o, dánÇşÇr ve áykÇ yeniden başlar. Elli ya da yetmiş 

yıl sonra, ilk Vater'm torunu gerÉekten de ánemli bir anamal gerÉekleştirir, onu oğluna, o da 

kendi oğluna bırakır, beş altı kuşak sonra da Rothschild baronu, ya da Hoppe ve àrt., ya da 

şeytan bilir kim ortaya Éıkar. 

Bu gerÉekten de gárkemli bir gásteri değil mi İki, ÇÉ yÇzyıllık Éaba,' sabır, emek, zekê, 

dÇrÇstlÇk, enerji, metanet, ileri gárÇşlÇk, damın ÇstÇnde leylek! Daha fazla ne istersiniz 

Bundan daha yÇce bir şey olamaz: Bu bakış aÉısından, bÇtÇn dÇnyayı yargılamaya ve 

suÉluları, yani az buÉuk onlardan farklı olanları cezalandırmaya başlarlar. İşte báyle: Ben Rus

yántemince sefahata dalmayı, ya da rulette servet kazanmayı yeğlerim! Beş kuşak sonra 

Hoppe ve àrt. olmaya hiÉ de niyetim yok! Kendim iÉin paraya ihtiyacım var, kendimi hiÉbir 

anamala bağlı hissetmiyorum. Bir sÇrÇ saÉmalıklar sáylediğimi biliyorum ama, bana ne. 

Benim inanÉlarım bu.ã 

ÜSáylediklerinizde bÇyÇk bir gerÉek payı var mı bilmem amaã dedi general dÇşÇnceli bir 

halle, Ükesinlikle1 bildiğim bir şey var, o da başınızı biraz boş bıraktılar mıydı, dayanılmaz 

derecede kurumlanıyorsunuz...ã 

Her zamanki alışkanlığıyla, gene tÇmcesini tamamlamadı. Bizim general alelade konuşmanın 

sınırlarını birazcık aşan bir konuya yaklaştığı zaman tÇmcelerini hiÉ tamamlamaz. Fransız 

gázlerini faitaşı gibi aÉarak, gevşek bir duruşla dinliyordu. Pauline azametli bir ilgisizlik 

havası takınmıştı. Bu kez sofrada konuşulanlardan hiÉbir şey işitmemiş gibi gárÇnÇyordu. 

BEŞİNCİ BàLäM 

Pauline her zamankinden daha dalgındı ama, sofradan kalkar kalkmaz, gezintiye kendisiyle 

birlikte gelmemi sáyledi. çocukları aldık, parkta fıskiye yánÇne gittik. 

Ben ázellikle pek heyecanlı olduğumdan, damdan dÇşer- 

48 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

49 

cesine, aptalca ve pek kaba bir biÉimde neden bizim Deş Grieux Markisi kÇÉÇk 

Fransızın artık onunla dışarı Éıkmadığını ve gÇnler boyunca bir tek sáz sáylemediğini sordum. 

Pauline de bana garip bir sesle: ÜKaba adamın biri de ondan!ã diye karşılık verdi. Onun Deş 

Grieux'den bu biÉimde sáz ettiğini şimdiye kadar hiÉ işitmemiştim, bu áfkeyi anlama 

korkusuyla, sustum. 

ÜBugÇn generalle hiÉ anlaşamıyor, fark ettiniz miã Pauline kuru bir sesle, áfkeyle: 

ÜNeyin sáz konusu olduğunu áğrenmek istiyorsunuzã diye karşılık verdi. ÜBiliyorsunuz ki, 

bÇtÇn varlığının ipoteğine karşılık generale borÉ para verdi; eğer bÇyÇkanne álmezse, Fransız 

hemen bÇtÇn rehinlerin sahibi olacak.ã 

ÜHer şeyin ipotek edildiği doğru mu, kuzum Sáylemişlerdi ama, bu kadar kesin olduğunu 

bilmiyordum.ã ÜElbette ya!ã 

Üàyleyse, elveda Mile Blanche!ã dedim. ÜGeneral eşi olamayacak! Biliyor musunuz, 

general o kadar êşık ki, eğer Mile Blanche onu bırakırsa canına kıyar gibi geliyor bana. 

Onun yaşında báylesine Éılgınca tutulmak tehlikelidir.ã Pauline Alexandrovna da dalgın bir 

halle: ÜBen de başına bir şeyler geleceğini sanıyorumã dedi. ÜNe harikulade, değil miã 

diye haykırdım. ÜOnunla para iÉin evlenmeye razı olduğu bundan daha Éarpıcı bir biÉimde 

gásterilemezdi. Kurallara bile uyulmadı, tárenlerden bÇsbÇtÇn vazgeÉildi. Harikulade! 

BÇyÇkanne konusuna gelince, ÜàldÇ mÇ GerÉekten áldÇ mÇã diye sormak iÉin telgraf 

ÇstÇne telgraf Éekilmesi kadar gÇlÇnÉ ve aşağılık bir şey olabilir mi Evet, bu konuda siz 

ne dÇşÇnÇyorsunuz, Pauline Alexandrovnaã 

ÜBÇtÇn bunlar saÉma şeylerã dedi sázÇmÇ keserek nefretle. ÜBen asıl sizin pek neşeli 

olmanıza şaşıyorum. Sizi 

bu kadar sevindiren nedir kuzum Belki de benim paramı yitirmiş olmanızã 

ÜYitirmem iÉin neden paranızı bana verdiniz Başkalarının adına kumar oynamayacağımı 

sáyledim size, ázellikle de sizin adınıza. Her ne olursa olsun bÇtÇn buyruklarınıza uyuyorum; 

ama, sonuÉ benim elimde değil. Yararlı hiÉbir şey olamayacağını ben size haber vermiştim. 

Buraya bakın, bu kadar para yitirmek sizi sarstı mı Kazanmış olsaydım, ne işinize 

yarayacaktı buã 

ÜNeden bÇtÇn bu sorularã -

Üİyi ama, bana anlatacağınızı sáz vermiştiniz ya... Bakın dinleyin: Kendi adıma oynamaya 

başladığım zaman (on iki frederikim var) kazanacağıma kesinlikle inanıyorum. Báylece, size 

istediğiniz kadar para veririm.ã 

KÇÉÇmseyerek dudak bÇktÇ. 

ÜCanım,ã diye sÇrdÇrdÇm, Üsize báyle bir áneride bulunduğum iÉin bana hemen kızmayın. 

Sizin gázÇnÇzde bir hiÉ olduğum bilinci iÉime áylesine kák salmıştır ki, benden para bile 

kabul edebilirsiniz. Size bir armağan versem gÇceııemez-siniz. ästelik de sizin paranızı 

yitirdim.ã 

çabucak bana bir gáz attı, alaycı bir sesle ve áfkeyle konuştuğumu fark edince, konuşmanın 

konusunu bir kez daha değiştirdi. 

ÜBenim işlerimde sizi ilgilendirecek hiÉbir şey yok. Eğer áğrenmek istiyorsanız, sáyleyeyim: 

Borcum var. BorÉ para aldım, bunu ádemek istiyordum. Burada kumarda kazanacağını fikrine 

kapıldım, Éılgınca ve pek garip bir dÇşÇnceydi bu. Neden báyle dÇşÇndÇm HiÉ bilmiyorum 

ama, buna inanıyordum. Kimbilir, belki de hiÉbir seÉeneğim bulunmadığından ve bunun son 

şansım olduğundan bu umuda yapıştım.ã 

ÜYa da her ne pahasına olursa olsun, mutlaka kazanmanız GEREKİYORDU. Tıpkı denize 

dÇşenin yılana sarıldığı 

F. 4 

50 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

51 

gibi. Kabul edin ki, eğer boğulmak Çzere bulunmasaydı, ağaÉ kákÇ diye yılana sarılmazdı.ã 

Pauline şaşırdı: 

ÜNasılã diye sordu. ÜSiz de aynı umudu beslemiyor musunuz On beş gÇn ánce bana burada 

rulette kazanacağınıza kesinlikle inandığınızı uzun uzun anlattınız ve size deli gázÇyle 

bakmamamı rica ettiniz benden. O zaman şaka mı yapıyordunuz yani Oysa, Éok iyi 

anımsıyorum, o kadar ciddi konuşuyordunuz ki, bunun şaka olduğuna dÇnyada kimse 

inanmazdı.ã 

ÜDoğruã diye karşılık verdim dalgın dalgın. ÜGene bugÇn de kazanacağıma kesinlikle 

inanıyorum. Hatta size şunu itiraf edeyim ki, şimdi kendi kendime şu soruyu yáneltme 

zorunda bıraktınız beni: Neden bugÇnkÇ o aptalca, rezil yitiğim, ruhuma kuşku dÇşÇrmedi 

Kendi hesabıma oynarsam mutlaka kazanacağıma kesinlikle inanıyorum.ã 

ÜNeden bundan o kadar eminsinizã 

Üàğrenmek istiyorsanız sáyleyeyim: Ben de bilmiyorum. Sadece kesinlikle kazanmanı 

GEREKTİĞİNİ, benim iÉin de tek kurtuluş yolunun bu olduğunu biliyorum. Belki de bunun 

iÉin kesin olarak kazanmam gerektiği duygusuna kapılıyorum.ã 

ÜŞu halde siz de her ne pahasına olursa olsun kazanmalısınız, bu kadar kárÇ kárÇne bir 

inancınız olduğuna gáre!ã 

ÜBahse girerim ki benim báylesine ciddi bir zorunluluk duyabileceğimden şÇphe 

ediyorsunuz.ã 

Pauline sakin ve ilgisiz bir sesle: 

ÜBÇtÇn bunlar umurumda bile değilã yanıtını verdi. ÜMademki sordunuz, evet, herhangi bir 

şeyin sizi aşırı derecede kaygılandırabileceğinden kuşku duyuyorum. äzÇlebilirsiniz ama, pek 

áyle ciddi şekilde değil. Siz dÇzensiz ve kararsız bir adamsınız. Paraya neden ihtiyacınız var 

GeÉen gÇn bana gásterdiğiniz bÇtÇn nedenlerde ben ánemli hiÉbir şey gáremedim.ã 

ÜDurun bakayımã diye sázÇnÇ kestim, Üsáylediniz de aklıma geldi, bir borcu ádemek zorunda 

olduğunuzu sáylemiştiniz bana. çok ánemli bir borÉ olmalı bu, bana áyle geliyor! Fransıza, 

değil miã 

ÜNe demek oluyor bu Bakıyorum da bugÇn pek kÇstahsınız! İÉtiniz mi yoksaã

ÜBilirsiniz ki ben her şeyi sáylerim, hatta kimi zaman da dolambaÉsız, pat diye sorular 

sorarım. Bir kez daha yineliyorum, sizin tutsağınızın! ben; bir tutsak sizi şaşırtamaz, bir tutsak 

incitemez, onurunuzu kıramaz.ã 

ÜNedir bÇtÇn bu saÉmalıklar, kuzum! Sizin şu "tutsaklık" kuramınıza dayanamıyorum ben.ã 

ÜDikkat ederseniz, sizin tutsağınız olmayı istediğim iÉin tutsaklığımdan sáz ediyor değilim, 

sadece istencimin tama-miyle dışında bir olgu olarak sáz ediyorum ondan.ã 

ÜŞimdi bana aÉıkÉa sáyleyin: Neden paraya ihtiyacınız varã 

ÜPeki, ya siz, neden bunu áğrenmek istiyorsunuzã 

ÜCanınız isterseã diye karşılık verdi azamet dolu bir baş hareketiyle. 

ÜTutsaklık kuramına dayanamıyorsunuz ama, insanı tutsağınız olmaya zorluyorsunuz: 

"Tartışmadan yanıt verin!" Pekêlê, áyle olsun. Neden paraya ihtiyacım olduğunu 

soruyorsunuz bana. Ne soru! Para... Her şey demektir!ã 

ÜAnlıyorum ama, bunu isterken insan báyle bir Éılgınlığa dÇşmemeli! çÇnkÇ siz işi kendinden 

geÉmeye kadar, yazgıcılığa kadar vardırıyorsunuz. Burada bir iş var, kesin bir amaÉ var. Kem 

kÇm etmeden, aÉık aÉık konuşun, áyle istiyorum.ã 

Sanırsınız ki áfkelenmeye başlıyordu. Hiddetli bir sesle bana sorular sormayı sÇrdÇrmesi beni 

pek sevindiriyordu. 

ÜElbette ki bir amacım var,ã dedim, Üama, bunun ne olduğunu size anlatamam. Sadece şu var 

ki, parayla ben bÇs-52 

KUMARBAZ 

bÇtÇn başka bir adam olacağım, hatta sizin gázÇnÇzde bile, báylece de tutsak olmaktan 

kurtulacağım.ã 

ÜPeki, nasıl Bunu nasıl başaracaksınızã 

ÜNasıl mı başaracağım Beni bir tutsaktan başka tÇrlÇ gárebileceğiniz bir duruma 

ulaşabileceğimi bile anlayamıyorsunuz! İşte benim asıl hiÉ istemediğim de bu, bu şaşkınlıkları 

ve bu anlayışsızları istemiyorum artık.ã 

ÜBu tutsaklığın size bÇyÇk zevk verdiğini sáylÇyordunuz. Ben de bunun báyle olduğunu 

sanıyordum.ã 

Garip bir zevkle: 

ÜSanıyordunuzã diye haykırdım. ÜNe saflık bu báyle!, Pekêlê, evet, sizin uğrunuza 

katlandığım tutsaklık benim iÉin bir zevktir. AlÉalmanın ve kÇÉÇk dÇşmenin en son 

derecesinde insan bÇyÇk bir tat bulur!ã diye saÉmalamayı sÇrdÇrdÇm. ÜKimbilir, topuz uÉlu 

kırbaÉ da sırtınıza inip etinizi parÉaladığı zaman da belki bu zevki duyuyordur insan... Ama, 

ben belki de başka zevkler duymak istiyorum. Demin, sofrada, general sizin ánÇnÇzde belki 

de hiÉbir zaman alamayacağım yıllık yedi yÇz ruble iÉin beni azarladı. Deş Grieux Markisini 

sizin ánÇnÇzde burnundan yakalamak iÉin şiddetli bir istek duyuyorum, kim bilirã 

ÜToy delikanlı zırvaları! Bizim durumumuzda insan onurlu davranabilir. Savaşım yÇceltir, 

alÉaltmaz.ã 

Üàz deyişlerle konuşuyorsunuz! Siz sadece benim saygınlık gástermesini bilmediğimi 

sanıyorsunuz. Saygın bir kişi olmakla birlikte saygınlıkla davranmasını bilmediğimi 

sanıyorsunuz. Báyle olabileceğini anlıyor musunuz Ama, bÇtÇn Ruslar báyledir, nedenini 

biliyor musunuz çÇnkÇ Ruslar, kendilerine uyan bir biÉimi Éabucak bulabilmek iÉin pek bol 

ve pek değişik yeteneklere sahiptirler. Burada, ánemli olan biÉimdir. Biz Ruslar Éoğunlukla 

áyle bol yeteneklere sahibiz ki, kendimize uygun bir biÉim bulabilmemiz iÉin deha gerektir. 

çoğu zaman da dehadan yoksunuzdur, ÉÇnkÇ bu genellikle pek 

KUMARBAZ 

53 

ender rastlanan bir şeydir. Fransızlarda, belki de daha başka kimi Avrupalılarda biÉim o kadar 

iyi belirlenmiştir ki, insan dÇnyanın en alÉak adamı olduğu halde son derece saygın halleri 

olabilir. İşte bu nedenle biÉim onlar iÉin son derece ánemlidir. Bir Fransız bir hakarete, derin

ve gerÉek bir hakarete katlanır da, kabul edilen gárgÇ ve terbiye kurallarına ve geleneksel 

biÉime uymadığı iÉin burnunun Çzerine kÇÉÇk bir fiskeye katlanamaz. Fransız erkeklerinin 

kızlarımızın yanında o kadar başarı sağlamalarının nedeni, gÇzel bir biÉimleri olmasıdır. Bana 

gelince, ben zaten bunda hiÉbir biÉim gármÇyorum, sadece bir horoz, galya horozu 

gárÇyorum. Aslında ben bunu anlayamam, kadın değilim ki. Kim bilir, belki horozların da iyi 

yanı vardır. Aman canım, ben de tutmuş bir yığın saÉmalar sáylÇyorum, beni 

durdurmuyorsunuz. Beni daha sık durdurun, sizinle konuşurken, iÉimde ukde olan ne varsa 

hepsini, hepsini sáylemek istiyorum. BiÉimi filan yitiriyorum. Sadece biÉimin olmadığını 

değil, her tÇrlÇ değerden de yoksun okluğumu kabul ediyorum. Bunu size aÉıkÉa 

bildiriyorum. Hatta hiÉbir değer umurumda bile değil. Şimdi, bende her şey Éakılıp kaldı, 

kımıldamaz halde. Bunun nedenini biliyorsunuz. Kafamda artık bir tek dÇşÇnce var. Uzun 

zamandan beri dÇnyada, Rusya'da da, burada da, neler olup bittiğinden haberim yok. 

Sázgelimi, bakın, Dresden'den geÉtim ama, bu kentin neye benzediğini unuttum gitti bile. 

Kafamı neyin kurcaladığını biliyorsunuz. Sizin gázÇnÇzde bir hiÉ olduğumdan ve hiÉbir 

umudum da olmadığından, aÉık aÉık konuşuyorum: Her yanda sizi gárÇyorum, geri kalanı 

umurumda bile değil. Sizi neden ve nasıl sevdiğimi bilmiyorum. Biliyor musunuz, belki de 

hiÉ gÇzel değilsiniz DÇşÇnÇn bir kere, sadece yÇzÇnÇzÇn bile gÇzel olup olmadığını 

bilmiyorum. YÇreğiniz kuşkusuz kátÇdÇr, ruhunuz bÇyÇk bir olasılıkla soyluluktan 

yoksundur.ã 

ÜBelki de benim soyluluğuma inanmadığınız iÉin beni parayla satın almayı 

tasarlıyorsunuzã54 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

55 

ÜSizi satın almayı ne zaman tasarladım kiã diye haykırdım. 

ÜŞaşırdınız ve ipin ucunu kaÉırdınız. Beni değilse bile sevgimi, saygımı satın almayı 

umuyorsunuz.ã 

ÜHayır, tam olarak bu değil. Ne demek istediğimi anlatmanın Éok zor olduğunu sáylemiştim 

size. Beni eziyorsunuz. Gevezeliğime kızmayın. Bana neden kızmamak gerektiğini 

anlıyorsunuz: Deliyim ben, sadece. Aslına bakarsanız umurumda bile değil ya, canınız 

istiyorsa kızın. Yukarda, o kÇÉÇk odamda parmaklarımı ısırmaya hazır olmam iÉin elbisenizin 

fısırtısını anımsamam, ya da dÇşÇnmem yetiyor bana. Bana neden kızıyorsunuz Tutsağınız 

olduğumu sáylediğim iÉin mi Yararlanın, tutsaklığımdan yararlanın! Bir gÇn sizi 

áldÇreceğimi biliyor musunuz KıskanÉlıktan değil, artık sizi sevmeyeceğim iÉin de değil; 

hayır, sadece sizi Éıtır Éıtır yemek istediğim gÇnler var da onun iÉin sizi áldÇreceğim. 

GÇlÇyorsunuz...ã 

ÜHayır, hiÉ de gÇlmÇyorumã dedi áfkeli bir sesle. ÜSize susmanızı emrediyorum.ã 

àfkeden boğularak sustu. Tanrı tanığımdır ki gÇzel mi değil mi, bilmem ama, karşımda báyle 

durduğu zaman ona bakmaktan Éok hoşlanıyorum, işte bu yÇzden de onun áfkesini 

kışkırtmaktan zevk alıyorum. Kimbilir, belki o da bunun farkına varmıştı da bile bile kızmıştı. 

Bunu ona sáyledim. 

ÜNe alÉaklık bu báyle!ã diye haykırdı nefretle. 

ÜHiÉ ánemi yok,ã diye sÇrdÇrdÇm. ÜBir de şunu bilin ki, birlikte gezinmemiz tehlikeli: Sık 

sık sizi dávmek, yÇzÇnÇzÇ gázÇnÇzÇ parÉalamak, gırtlağınızı sıkmak iÉin karşı konulmaz bir 

istek duyuyorum. Bunun oraya kadar varmayacağını sanıyorsunuz, değil mi Beni 

kudurtuyorsunuz. Kuşkusuz bir rezalet Éıkarmaktan Éekinirim, değil mi Sizin hiddetiniz mi 

Ama, sizin áfkeniz zerre kadar umurumda değil! 

Sizi umutsuz bir aşkla seviyorum, bundan sonra da sizi bin kez daha fazla seveceğimi 

biliyorum. Eğer bir gÇn sizi áldÇrÇrsem kendimi de áldÇrmem gerekir; pekêlê ama, bu 

dayanılmaz acıyı siz olmadan hissetmek amacıyla kendimi olabildiğince geÉ áldÇrÇrÇm! Size

inanılmaz bir şey sáyleyeyim mi Sizi her gÇn daha fazla seviyorum, oysa bu hemen hemen 

olanaksız bir şey. Bundan sonra da yazgıcı olmaz mıyım ben! Anımsıyor musunuz: ànceki 

gÇn, Schlangenberg'in Çzerinde, beni kışkırttığınız zaman size alÉak sesle: "Bana bir tek 

sázcÇk sáyleyin, kendimi uÉuruma atayım" dedim. O sázj 

cÇğÇ sáyleseydiniz, atlardım. Buna inanıyorsunuz, değil miã ÜNe saÉma sapan gevezelik!ã 

diye haykırdı. ÜSaÉma olup olmaması umurumda bile değil!ã diye haykırdım ben de. 

ÜBildiğim bir tek şey var, siz burada olduğunuz zaman konuşmak, konuşmak, konuşmak 

ihtiyacını duyuyorum... ve konuşuyorum. Karşınızda bÇtÇn ázsaygımı yitiriyorum, 

butta da metelik bile vermiyorum!ã 

Pauline soğuk ve ázellikle kırıcı bir sesle: ÜNeden sizi Schlangenberg'in tepesinden 

atlamaya zor-layacakmışımã dedi. ÜTamanıiyle yararsız bu.ã 

ÜMÇkemmel!ã diye haykırdım. ÜŞu harikulade "yararsız" sázcÇğÇnÇ sırf beni mahvetmek iÉin 

kullandınız. İÉyÇzÇnÇzÇ anladım şimdi. Yararsız dediniz, değil mi Ama, zevk her zaman 

yararlıdır ve sınırsız, mutlak bir etki, bir sinek Çze-rinde bile olsa, bir Éeşit zevktir. İnsan, 

yaradılıştan zorbadır: Acı Éektirmeyi sever. Bunu siz her şeyden fazla seviyorsunuz.ã Beni 

ázel bir dikkatle incelediğini Éok iyi anımsıyorum. YÇzÇm o anda hiÉ kuşkusuz duyduğum 

bÇtÇn o akıl almaz, ipe sapa gelmez hisleri yansıtıyordu. Şimdi Éok iyi anımsıyo-irum, 

konuşmamız hemen hemen şu anlattığım sázcÇklerle geÉ-ti. Gázlerim kan Éanağı gibiydi. 

Dudaklarımdan kápÇkler salgılıyordu. Schlangenberg konusuna gelince, şu anda bile na-56 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

57 

muşum Çzerine yemin ederim ki, eğer o anda kendimi aşağı atmamı emretseydi, hemen 

atardım! Hatta hakaretle, suratıma tÇkÇrerek, şaka olsun diye de sáyleseydi, gene atlardım! 

ÜYo, neden, kuzum Size inanıyorumã dedi. Ama, bunu ancak onun yapabileceği áyle bir 

tonla, áyle bir hor gárme ve kátÇlÇkle, áyle bir kÇstahlıkla sáyledi ki, Tanrı bilir onu o anda 

áldÇrebilirdim. Báyle bir tehlikeyle burun burunaydı. Ve bunu ona sáylerken hiÉ de yalan 

sáylememiştim. 

Ansızın bana: 

ÜKorkak değil misiniz sizã diye sordu. 

ÜBilmem, belki de áyleyimdir, bilmiyorum... Uzun zaman var ki bu soruyu kendime 

yáneltmedim.ã 

ÜSize: "Şu adamı áldÇrÇn!" desem... àldÇrÇr mÇydÇnÇz onuã 

ÜKimiã 

ÜKimi istersem.ã 

ÜFransızı mıã 

ÜBana soru sormayın da yanıt verin. Kimi gásterirsem. Demin sáylediklerinizin ciddi olup 

olmadığını áğrenmek istiyorum.ã 

Yanıtımı áyle bir ciddiyet ve sabırsızlıkla bekliyordu ki bana garip gárÇndÇ bu. 

ÜSonunda burada neler olup bittiğini sáyleyecek misiniz bana, kuzum!ã diye haykırdım. 

ÜYoksa benden korkuyor musunuz İÉinde Éırpındığınız bÇtÇn sıkıntıları gárÇyorum. İflas 

etmiş, Éılgın, şu iblisin... Blanche'm tutkusuyla mahvolmuş bir adamın Çvey kızısınız; sonra 

sizin Çzerinizdeki o gizemli etkisiyle Fransız da var; en sonunda da, şu anda bana bu soruyu 

soruyorsunuz. HiÉ değilse bileyim, yoksa şimdi he- ' men Éıldıracağım ve beklenmedik 

herhangi bir davranışta bulunacağım. Belki de aÉıksázlÇlÇğÇnÇzle beni onurlandırmaktan 

utanıyorsunuzdur Aman canım, benim karşımda utana-fmazsınız.ã 

ÜBen hiÉ de size bundan sáz etmiyorum. Size bir soru sorduın ve yanıtını bekliyorum.ã 

ÜElbetteã diye haykırdım, Übana gástereceğiniz kimse-lyi áldÇrÇrÇm ama, acaba siz bunu 

yapabilir misiniz... báyle bir şeyi bana emredebilir misinizã

ÜSizi báyle bir şeyden sakınacağımı sanmazsınız, inşal-Slah Size bir emir vereceğim ve ben 

bir kenarda kalacağım. Buna katlanabilir misiniz Yok canım, ama, sonra da sizi bir cinayet 

işlemeye gánderme cÇretinde bulunduğum iÉin gelip beni áldÇrÇrdÇnÇz.ã 

Bu sázler Çzerine beynime bir balyoz yemiş gibi oldum. Elbette ki o zaman bile sorusunu yarı 

şaka, yarı kışkırtma Solarak kabul etmiştim, oysa Pauline Éok ciddi konuşmuştu. Bu şekilde 

konuşmuş olmasına, Çzerimde báyle bir hak id-idiasında bulunmuş olmasına, báyle bir gÇce 

sahip olduğunu sanıp bana aÉıkÉa: ÜGit kendini mahvet, ben kenarda kala-Icağımã demiş 

olmasına şaşıyordum. Bu sázcÇklerde áyle bir •hayasızlık, áyle aÉıksázlÇlÇk vardı ki, benim 

gárÇşÇme gáre, Pauline álÉÇyÇ aşıyordu. Peki, ondan sonra bana karşı na-isıl davranacaktı 

acaba Tutsaklığın ve alÉalmanın bÇtÇn sı-Inırlarını aşıyordu bu. Bu gárÇş tarzı beni onun 

dÇzeyine kadar yÇkseltiyordu. Konuşmamızın bÇtÇn saÉmalığına ve ina-Inılmazlığına karşın, 

yÇreğim eziliyordu. 

Pauline ansızın bir kahkaha kopardı. Oynayan Éocukların karsısında, arabaların yolcularını 

gazinoya giden yolun ağzına bırakmak iÉin durdukları yerin tam karşısında, bir sıpada 

oturuyorduk. Pauline: 

ÜŞu şişman baronesi gárÇyor musunuzã diye haykırdı. ÜWurmerhelm Baronesi. Buraya 

geleli henÇz ÇÉ gÇn oldu. •Kocasına bakın: Bastonunu elinde tutan şu sıska, sarsak yÇ-58 

KUMARBAZ 

rÇyÇşlÇ Prusyalı. ànceki gÇn bize nasıl bakmıştı, anımsıyor musunuz Hemen baronese 

yetişin, şapkanızı Éıkarıp, ona Fransızca bir şeyler sáyleyin.ã 

ÜNedenã 

ÜSchlangenberg'in tepesinden kendinizi aşağı atacağınıza yemin ettiniz bana; size emredecek 

olsam, adam áldÇrmeye hazır okluğunuza da yemin ediyorsunuz. BÇtÇn bu cinayetler ve 

trajediler yerine, canım sadece bir parÉa eğlenmek istiyor. Karşılık vermeden sáz dinleyin. 

Baronun sizi bastonla dávdÇğÇnÇ gármek istiyorum.ã 

ÜBeni kışkırtıyorsunuz; yapmayacağımı mı sanıyorsunuzã 

ÜEvet, sizi kışkırtıyorum. Hadi, gidin, istiyorum.ã 

ÜPekêlê, işte gidiyorum ama, pek garip bir heves bu, doğrusu ya. ãİnşallah bu olay generalin 

başına, dolayısıyla da sizin başınıza dert aÉmaz. Tanrı adına, ben kendim iÉin 

kaygılanmıyorum, sizi... ve generali dÇşÇnÇyorum. Ne garip bir fikir gidip de bir kadına 

hakaret etmek!ã 

Pauline kÇÉÇmseyerek bana: 

ÜPekêlê, gárdÇğÇme gáre, sadece gevezenin birisiniz sizã dedi. ÜDemin gázleriniz kan Éanağı 

gibiydi... zaten, kimbilir, bu belki de yemekte Éok iÉmiş olmanızdan geliyordu. Bunun saÉma 

ve adi bir şey olduğunu, generalin de pek kızacağını biliyorum. Ben sadece eğlenmek 

istiyorum. Hepsi bu. Bir kadına hakaret etmenize gerek kalmaz. Daha ánce size bir temiz sopa 

Éekerler.ã 

Ayağa kalktım ve tek sáz sáylemeden gárevimi yapmaya gittim. Kuşkusuz saÉma bir şeydi 

bu, kaÉınmasını becere-memiştim ama, baronese yaklaştığım sırada, bir haşarılık yapma 

isteğiyle sÇrÇklendiğimi hissettim. Zaten, sarhoş olduğum kadar da coşmuştum. 

KUMARBAZ ALTINCI BàLäM 

59 

Aradan iki gÇn geÉti bile. Şu aptalca gÇn yok mu! Ne Éığlık, ne gÇrÇltÇ, ne şamata, ne uluorta 

konuşmalar! Ve bÇtÇn bu hayhuyun, bÇtÇn bu karışıklığın, bÇtÇn bu aptallığın ve adiliğin 

nedeni benim! Gerisi, hiÉ değilse benim gárÇşÇme gáre, zaman zaman gÇlÇnÉ geliyor. Neyin 

olup bittiğini kavrayamıyorum: Acaba aşırı bir coşkunluk dáneminde miyim, yoksa sadece 

aklımı mı kaÉırdım da beni kapatacakları ana kadar densizlikler mi yapıyorum Kimi zaman 

gerÉekten aklımı kaÉırır gibi oluyorum. Kimi zaman da, Éocukluktan, okuldan henÇz 

Éıkmışım da, kabaca okul yaramazlıkları yapı-yormuşum gibi geliyor bana.

BÇtÇn suÉ Pauline'de, hep onun suÉu. Belki de o orada olmasa ÉocukÉa haşarılıklar yapmayı 

aklıma bile getirmezdim. Kimbilir, belki de bÇtÇn bunları umutsuzluktan yaptım (báyle 

dÇşÇnmenin aptalca bir şey olduğunu biliyorum yê) ve anlıyorum, hayır, gerÉekten de 

Pauline'in ne gibi iyi bir yanı olduğunu anlamıyorum. GÇzel, daha doğrusu, ben áyle 

sanıyorum. çılgına dándÇrdÇğÇ de yalnız ben değilim. Uzun boylu, gÇzel endamlı. Ama, Éok 

zayıf. Bana áyle geliyor ki insan onu dÇğÇmleyebilir, ya da ikiye katlayabilir. Ayağının izi dar 

ve uzun... kıvrandırıcı. Kıvrandırıcı, bu tam deyimi. SaÉlarının kızıl pırıltıları var. Gázlerine 

gelince, gerÉek kedi gázleri bunlar, onlara áyle bir azamet ve kÇstahlık katmasını biliyor ki! 

Aşağı yukarı dárt ay ánce, bunların hizmetine yeni girdiğim sıralarda, salonda Deş Grieux ile 

uzun bir konuşma yapmıştı; her ikisi de iyice heyecanlıydılar. Ve Pauline adama áyle bir 

bakış bakıyordu ki... daha sonra yatmaya yukarı Éıktığımda, adama bir tokat attığını, -az ánce 

onu tokatladığını ve karşısına dikilip suratına baktığım dÇşÇndÇm... Ve işte o akşam ona êşık 

oldum.60 

KUMARBAZ 

Biz gene de konumuza dánelim. 

BÇyÇk yola ulaşan patikaya saptım, bÇyÇk yolun ortasında durup baronla baronesi bekledim. 

Aramızda beş adımlık bir mesafe kalınca, şapkamı Éıkarıp onları selamladım. 

çok iyi anımsıyorum, baronesin sırtında aÉık kurşuni ipekliden, şaşılacak kadar bol, 

kırmalarla, bir sepet-eteklikle ve bir de kuyrukla sÇslenmiş, elbise vardı. Kısa boylu, Éok 

şişmandı, dolgun ve iÉeri Éekik, hemen hemen yanaklarıyla birleşmiş bir Éenesi vardı. 

Kıpkırmızı bir yÇzÇ, kátÇ bakışlı, kÇstah minicik gázleri vardı. YÇrÇyÇşÇ alÉakgánÇllÇlÇk 

doluydu. Barona gelince, kupkuru, upuzun boyluydu. Yampiri suratı sayısız minicik 

kırışıklarla oyulmuşttı: Almanya'daki alışkanlığa uyarak, gázlÇk de takıyordu; kırk beş 

yaşındaydı. Ba-cakları neredeyse gáğsÇnden başlıyordu. Soyluluk simgesi. Bir tavus kuşu 

kadar kendini beğenmiştir. Biraz da ağırdır. İfadesinde koyunsu bir şey ona gáre derinlik 

yerine geÉerdi. 

BÇtÇn bunları kaşla gáz arasında, birkaÉ saniye iÉinde fark ettim. 

Selamını ve elimdeki şapkam ánce dikkatleri pek Éekmedi bile. Baron hafifÉe kaşlarım 

Éatmakla yetindi. Barones, azametli bir yÇrÇyÇşle Çzerime doğru geldi. 

Ben, her hecenin Çzerine basarak, tane tane, yÇksek ve iyice anlaşılır bir sesle. 

ÜSayın Barones, kulunuz olmak onuruna eriştimã dedim. 

Sonra, şapkamı başıma geÉirdim, sevimli bir gÇlÇmsemeyle yÇzÇne bakarak, yanından 

geÉtim. 

Pauline şapkamı Éıkarmamı buyurmuştu ama, bel kırarak temennalarla şımarıklıklar benim 

buluşumdu. Beni iten neydi, Tanrı bilir. YÇce bir dağın tepesinden dÇşermişim gibi geliyordu 

bana. 

Baron áfkeli bir şaşkınlıkla bana doğru dánerek: 

ÜHaaa!ã diye bağırdı, daha doğrusu ciyakladı. 

KUMARBAZ 

61 

Ben dándÇm, hep gÇlÇmsemeyle ona bakarak, saygılı bir bekleyişle durdum. Ne yapacağını 

şaşırdığı aÉıkÉa belliydi, ncc plus ultra (1) kaşlarını Éatmıştı. YÇzÇ gitgide kararıyordu. 

Barones de fena halde áfkeli bir şaşkınlık durumuyla benden yana dándÇ. Gelip geÉenler bizi 

incelemeye başlamışlardı. Hatta kimisi durdu bile. 

Baron bu kez .iki kat daha cırlak, iki kat daha áfkeli bir sesle: 

ÜHaaaã diye yeniden ciyakladı. 

Ben de sázcÇklerimi sÇrÇkleyerek ve hep doğruca onun gázlerinin iÉine bakarak: 

ÜJa wolılã (2) dedim.

ÜSind Sie rasendã (3), diye bağırdı bastonunu sallayarak. Galiba tir tir titremeye başlıyordu. 

Belki de onu heyecanlandıran benim giysilerimdi. Pek uygun bir biÉimde, hatta yÇksek 

sosyeteden birisi gibi, pek zarif giyinmiştim. 

Ansızın bÇtÇn gÇcÇmle: 

ÜJa wo-o-ohl!ã diye bağırdım, Berlinlilerin yaptığı gibi Üoãyu uzatarak. Berlinliler konuşma 

sırasında her an bu Üja wohl!ãu kullanırlar, hem de şu veya bu dÇşÇnceyi, ya da duygu 

ayrımını belirtmek istedikleri zaman Üoã harfini az-Éok uzatırlaı. 

Baronla barones birdenbire arkalarını dándÇler ve hemen hemen koşarak uzaklaştılar. Pek 

korkmuşlardı. Orada biriken halk arasında kimileri konuşmaya başladılar, daha başkaları 

şaşkın şaşkın bana bakıyordu. Zaten aslına bakarsanız, pek iyi anımsamıyorum. 

(1) Latince: ÜDaha átesi olamazã, yani, son derece. (çeviren) 

(2) Vurgulanınca, evet canım, elbette anlamına gelen evet. (3)' ÜDeli misiniz, sizã64 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

65 

olamıyorum. GerÉekten de, defalarca Deş Grieux Markisine sert bir sáz sáylemek iÉin şiddetli 

bir istek kapladı iÉimi ve... Aman canım, sÇrdÇrmek yararsız: Belki de bundan alınır. 

Kısacası, bÇtÇn bunlar bir hastalık belirtileri. Kendisinden ázÇr dilediğim zaman Wurmerhelm 

Baronesi bunları dikkate alır mı bilmem ama, báyle bir niyetim var. Bu durumu gáz ánÇn-de 

bulundurmayacak gibi geliyor bana, ÉÇnkÇ bildiğim kadarıyla şu son gÇnlerde adliye 

Éevresinde bu durumu sámÇrmeye, kátÇye kullanmaya başladılar bile: Avukatlar, ağır ceza 

davalarında, mÇvekkillerinin cinayeti işledikleri anda bilinÉlerini yitirdiklerini ve bunun bir 

hastalık okluğunu ileri sÇrerek onları aklamaya Éalışıyorlar. "Vurdu ama, artık hiÉbir şey 

anımsamıyor" diyorlar. Ve dÇşÇnÇn general, tıp da onlarla ağız birliği ediyor... ve báyle bir 

hastalığın bal gibi bulunduğunu, adına geÉici cinnet dediklerini ve buna yakalanan kimsenin o 

anda hiÉbir şeyi anımsamadığını, ya da yarım yamalak anımsadığını destekliyorlar. Ne var ki, 

baronla barones eski kuşaktan insanlar; Çstelik bunlar Prusyalı toprak ağalan ve kÇÉÇk kasaba 

soylularıdır. Adli tıptaki bu gelişmeden kuşkusuz ki haberleri yoktur, bu yÇzden benim 

aÉıklamalarımı kabul etmeyeceklerdir. Siz ne dersiniz, generalã General ansızın, zor 

zaptettiği bir áfkeyle: ÜYeter, efendi, yeter!ã dedi. ÜSizin yaramaz Éocuk haylazlıklarınızdan 

kesin olarak kendimi korumaya Éalışacağım. Baronla baronesten ázÇr dilemenize gerek yok. 

Sizinle her tÇrlÇ ilişki, sadece ázÇr dilemenizle sınırlansa bile, onlara pek yÇz kızartıcı 

gelecektir. Benim maiyetimde olduğunuzu áğrendiği zaman baron gazinoda benimle konuştu 

ve size itiraf ederim ki, beni dÇelloya Éağırmasına neredeyse ramak kaldı. Beni ne zor bir 

duruma soktuğunuzu, nelere zorladığınızı anlıyor musunuz, efendi Barondan ázÇr dilemek 

ve hemen bugÇn maiyetimden ayrılacağınıza sáz vermek zorunda kaldım... 

ÜàzÇr dilerim, ázÇr dilerim, general ama, sizin devimlinizle maiyetinizden ayrılmamı o mu 

istediã 

ÜHayır ama, ben bu onarımı ona sunmak zorunda his-Isettim kendimi ve elbette ki baron 

buna pek sevindi. Artık ayrılıyoruz, aziz Bayım. Dárt frederik ve ÇÉ florin alacağınız 

[kalıyor. İşle paranız, ve işle hesabınız: Doğru olup olmadığına [bakabilirsiniz. Elveda; 

bundan báyle artık iki yabancıyız. Ba-ia hep sıkıntı ve dert getirdiniz. Şimdi garsonu 

Éağırıp yarından itibaren sizin otel harcamalarınızdan sorumlu olmadığımı sáyleyeceğim. 

GÇle gÇle, Bayım.ã 

Parayı, kurşunkalemle hesabımın yazıldığı kêğıdı aldım, generali selamladım ve Éok ciddi 

bir sesle ona: 

ÜGeneral, bu báyle sonuÉlanılmazã dedim. ÜBaronun kı-rıcı eleştirileriyle karşılaşmış 

olmanıza Éok ÇzÇldÇm, beni bağışlayın ama, bu sizin suÉunuz. Neden benim yerime barona 

yanıt vermeyi Çstlendiniz ÜSizin maiyetinizde olmamã deyimi ne anlama geliyor Ben 

Éocuklarınızın áğretmeniyim, hepsi bu kadar. Ne sizin oğlunuzum, ne siz benim vasimsiniz,

enim davranışlarımdan da siz sorumlu değilsiniz. TÇzel bir kişiliğim var benim. Yirmi beş 

yaşındayım, Çniversite áğrencisiyim, soylu bir kişiyim, sizin tamamiyle yabancınızın Sadece 

size olan sonsuz saygım benim yerime. karşılık verme hakkını kendinize mal ettiğiniz iÉin sizi 

dÇelloya zorlamaktan beni alıkoyuyor.ã 

General áyle şaşırdı ki, kolları iki yanına dÇştÇ; sonra birdenbire Fransıza doğru dándÇ ve ona 

kısaca kendisini hemen hemen dÇelloya davet ettiğini anlattı. Fransız gÇrÇltÇlÇ bir kahkaha 

kopardı. 

ÜAma, baron bu kadarla kurtulduğunu sanmasınã diye konuşmamı bÇyÇk bir soğukkanlılıkla 

sÇrdÇrdÇm. B. Deş Gricııx'nÇn kahkahaları beni hiÉ de heyecanlandırıp şaşırtmamıştı. 

ÜMademki bugÇn baronun yakınmalarını dinlemeye razı olup, onun tarafını tutarak bir 

bakıma bu işe burnunuzu 

F. 5 

66 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

67 

soktunuz, size şunu bildirmekle onur duyarım, general: Yarından tezi yok, benimle işi olduğu 

halde, sanki davranışlarımın hesabını veremezmişim, ya da buna layık değilmişim gibi, beni 

bilmezlikten gelip de onu bir ÇÉÇncÇ kişiye başvurmaya iten nedenlerin kesin bir aÉıklamasını 

kendi adıma, barondan isteyeceğim.ã 

DÇşÇndÇğÇm gibi oldu. Bu yeni saÉmalıkları işitince general korkuya kapıldı. 

ÜNasıl, bu lanet işi sÇrdÇrmeye niyetli değilsiniz ya, inşallah!ã diye haykırdı. ÜKendinizi Éok 

gÇÉ durumlara sokuyorsunuz. Ah! Tanrım! Sakın yapmayın, Bayım, sakın báyle bir şey 

yapmayın, yoksa, şerefim Çzerine sáylÇyorum ki... Burada da yetkililer var ve ben... ben... 

kısacası... Benim mev-kÇmi... baronunkini de elbette... gáz ánÇne alarak... Kısacası, sizi 

tutuklarlar ve bir rezalet Éıkarmanıza engel olmak iÉin sizi polis marifetiyle Çlkeden kovarlar! 

Bunu iyice aklınızda tutun, sakın demediydi, demeyin!ã 

àfkeden boğulur gibi olmasına karşın, son derecede korkuyordu. 

İnsanı Éıldırtan bir soğukkanlılık ve sÇkunetle: 

ÜGeneralã diye karşılık verdim, Übir insanı rezalet meydana gelmeden rezalet yÇzÇnden 

tutuklayamazlar. Ben henÇz baronla kozumu paylaşmadım, bu konuya ne şekilde ve hangi 

temellere dayanarak yaklaşmak niyetinde olduğumu da henÇz hiÉ bilmiyorsunuz. Ben sadece, 

benim iÉin aşağılayıcı olan, cÇzi irademe baskı yapacak nitelikte bulunan bir kimsenin 

vesayeti altında bulunduğum varsayımını ortadan kaldırmak istiyorum. Siz boş yere telaşlanıp 

kaygılanıyorsunuz.ã 

ÜTanrı adına, Alexis Ivanovitch, Tanrı adına, bu saÉma sapan tasarıdan vazgeÉin!ã diye 

kekelemeye başlayan general, birdenbire o azametli havalarını bırakıp yalvaran bir tavır 

takındı, halta ellerimi bile tuttu. ÜCanım, bunun ne gibi sonuÉlar doğuracağını bir 

dÇşÇnsenize, kuzum! Başımıza yeniden 

bir sÇrÇ dert aÉılacak! Siz de kabul edersiniz ki, ben ázellikle şimdi, pek bambaşka bir 

biÉimde davranmalıyım!.. Ya, ázellikle şimdi! BÇtÇn durumu bilmiyorsunuz! Buradan gider 

gitmez sizi yeniden yanıma almaya hazırım. Ama, bugÇn, sadece êdet yerini bulsun diye, 

yani, kısacası... Beni buna sÇrÇkleyen nedenleri anlıyorsunuz, elbette!ã diye haykırdı umutsuz 

bir ÇzÇntÇyle. ÜAlexis Ivanovitch, Alexis Ivanovitch! LÇtfen!ã 

Yanından ayrılırken, ona bir kez daha kaygılanmamasını ısrarla rica ettim, her şeyin yolunda 

gideceğine sáz verdim ve alelacele odadan Éıktım. 

Yabancı Çlkelerde Ruslar kimi zaman aşırı derecede korkak olurlar; kendileri hakkında neler 

sáyleneceğinden, kendilerine ne gázle bakılacağından dehşetli korkarlar, muaşeret 

kurallarında kusur etmekten ádleri patlar! Kısacası, sanırsınız ki sımsıkı bir korse iÉindedirler, 

ázellikle ánemli kişi olma savında olanlar. Otellerde, gezintilerde, toplantılarda, yolculukta,

ányargıya dayalı ve kesin olarak yerleşmiş bir biÉimi kárÇ kárÇne benimsemeye ánemle ázen 

gásterirler... Ama kimi durumların, kendisini Üázel bir biÉimde davranmayaã zorladığını 

general ağzından kaÉırmıştı. İşte bu yÇzden ansızın ,kor-kuya kapılmış ve bana olan tavrını 

değiştirmişti. Bunu iyi bir işaret olarak kabul ettim. Yetkililere başvuracak kadar aptaldı, Éok 

sakınımlı davranmam gerekiyordu. 

Aslına bakarsanız, generali kızdırmaya hiÉ de niyetim yoktu; şimdi asıl Pauline'i 

áfkelendirmek hoşuma gidecekti benim. Bana áyle acımasızca davranmış, áyle saÉma, 

iÉinden Éıkılmaz bir yola itmişti ki, durmam iÉin bana yalvar yakar olmasını, ayaklarıma 

kapanmasını istiyordum. çocukÉa davranışlarım sonunda onu da lekeleyebilirdi. ästelik de, 

yeni duygular, yeni istekler uyanıyordu iÉimde: Sázgelimi, onun ánÇnde seve seve kendimi 

kÇÉÇltÇyorsam da, hiÉ de başkalarının karşısında korkak davrandığım anlamına gelmezdi bu 

ve el- 

68 

KUMARBAZ 

belle ki beni ÜkırbaÉlatmakã baronun haddine dÇşmemişti. BÇtÇn bu insanlarla alay etmek ve 

bu işin iÉinden de yÇzÇmÇn akıyla Éıkmak istiyordum. Gáreceklerdi gÇnlerini onlar. 

Korkulacak hiÉbir şey yok! Pauline rezaletten korkup beni gc-ri Éağıracaktır. Beni geri 

Éağırmasa bile, hiÉ de korkak olmadığımı pekêlê gárecekti..! 

Şaşırtıcı bir haber: Marie Philippovna'nın bugÇn yalnız başına akşam treniyle Carlsbad'a 

kuzininin yanına gittiğini merdivende rastladığım Éocukların dadısından áğrendim. Ne demek 

oluyor bu báyle Dadı uzun zamandan beri gitmeye niyetlendiğini sáyledi; peki, nasıl 

oluyordu da hiÉ kimse bunu bilmiyordu Zaten kimbilir, bunu bilmeyen bir bendim belki de. 

Dadıdan ÇstÇ kapalı biÉimde áğrendiğime gáre, Marie Philip-povna ánceki gÇn generalle 

şiddetli bir ağız dalaşı yapmıştı. Anladım. HiÉ kuşkusuz... Mile Blanche. Evet, kesin bir şey 

olacağa benziyor, bir şeyler hazırlanıyor. 

YEDİNCİ BàLäM 

Bu sabah garsonu Éağırıp, benim hesabımı ayrı tutmalarını sáyledim. Odam korkup bÇsbÇtÇn 

otelden ayrılmamı gerektirecek kadar pahalı değildi. On altı frederikim vardı ve orada da... 

orada, belki, bir servet! Garip bir şey, henÇz kazanmadım ama, sanki zengin birisiymişim gibi 

davranıyorum, hissediyorum, dÇşÇnÇyorum, kendimi başka tÇrlÇ gáremiyorum. 

Vaktin Éok erken olmasına karşın, hemen B. Astley'e, bizimkinin pek yakınında bulunan 

İngiltere Oteli'ná gitmeyi tasarlarken odama ansızın Deş Grieux giriverdi. O ana kadar 

KUMARBAZ 

69 

báyle bir şeyi hiÉ yapmamıştı, Çstelik de şu son gÇnlerde bu efendiyle ilişkilerim son derece 

mesafeli ve son derece gergindi. Adam sadece beni aÉıktan aÉığa kÇÉÇmseyip hor gármekle 

kalmıyor, bunu dobra dobra herkese gástermeye de Éalışıyordu; benim de... onu sevmemek 

iÉin nedenlerim var-dı. Kısacası, ondan álesiye nefret ediyordum. Odama gelişi jeni Éok 

şaşırttı. Hemen garip bir şeyler olduğunu tahmin ettim. 

Pek sevimli davrandı, odam iÉin beni kutladı. Şapkamın elimde olduğunu gárÇnce, bu kadar 

erken saatte gezintiye git-Imeme şaştı. Bazı işler iÉin B. Astley'i gármeye gideceğimi 

sáyleyince, bir sÇre dÇşÇndÇ, yÇzÇnÇ tasalı bir ifade bÇrÇdÇ. Deş Grieux bÇtÇn Fransızlar 

gibiydi, yani gerektiği ve bunun kendisine yararlı olduğu zaman nazik, tatlı dilli ve neseliydi, 

sevimli ve neşeli olma zorunluluğu ortadan kalkınca da dayanılmaz derecede can sıkıcı. 

Fransız pek ender olarak ilk bakışta sevimlidir; onun her zaman buyruk Çzerine, hesaplayarak 

sevimli olduğu sáylenebilir. Eğer her zamankinin tersine, maymun iştahlı, acayip gárÇnmek 

zorunluluğunu duyarsa, geÉici hevesin en akıl almazı, en yapmacığı onda ánceden kabul 

edilmiş ve uzun zamandan beri alelade şeyler dÇzeyine getirilmiş biÉimlere bÇrÇnÇr. Fransız 

doğal halinde, pozitivizmin (olguculuk) eri tutucusuna, en bayağısına, en onursuzuna bağlıdır. 

Kısacası, dÇnyanın en can sıkıcı yaratığıdır. Bana kalırsa, acemiler, Hanya'yı Konya'yı

ilmeyenler, ázellikle de Rus kızları Fransızların bÇyÇsÇne kapılabilir. Aklı başında her adam 

salon nezaketinin, rahat davranışların ve neşenin kesinlikle saptanan biÉimlerinin bir dizi 

halindeki yinelenişini hemen fark eder ve nefret eder. 

Deş Grieux nazik olmakla birlikte rahat bir halle: Üİş iÉin sizi gármeye geldimã diye başladı. 

ÜElci, ya da arabulucu niteliğiyle, general tarafından geldiğimi sizden gizleyecek değilim. 

RusÉayı pek iyi bilmediğim iÉin, dÇn hemen70 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

71 

hemen hiÉbir şey anlamadım ama, general bÇtÇn ayrıntılarıyla her şeyi anlattı, itiraf ederini 

ki...ã 

ÜDinleyin, Bay Deş Grieuxã diye sázÇnÇ kestim, Üyani bu olayda da da mı arabulucu rolÇnÇ 

siz Çzerinize alıyorsunuz , Elbette ki ben olup olacağı bir "outchitel"\m, hiÉbir zaman da ne 

bu ailenin,, ne de ázellikle yakın ahbaplarının teklifsiz bir dostu oldum, bu nedenle 

bilmediğim pek Éok durum vardır ama, bir şeyi bana aÉıklar mısınız, lÇtfen: Acaba şimdi siz 

tamamiyle aileden sayılabilir misiniz çÇnkÇ en sonunda, her şeye artık áyle yakın bir ilgi 

duyuyorsunuz ki, her yana arabulucu olarak giriyorsunuz ki...ã 

Sorum hiÉ hoşuna gitmedi. Fazlasıyla saydamdı, beriki de her ne olursa olsun, kendini ele 

vermek istemiyordu. 

Soğuk bir sesle: 

ÜGenerale kısmen işler nedeniyle, kısmen de bazı ázel durumlar nedeniyle yakından 

bağlıyımã dedi sertÉe. ÜGeneral beni dÇnkÇ tasarılarınızdan vazgeÉmenizi rica etmem iÉin 

gán derdi. Kuşkusuz ki bÇtÇn tasarladıklarınız Éok ince dÇşÇnceli ama, general hiÉbir sonuca 

ulaşamayacağınızı size bildirmemi rica etti; Çstelik de... baron sizi kabul etmeyecek, bir de' 

her ne olursa olsun, daha sonra sizden gelecek sıkıntılardan korunma olanaklarına sahip. Siz 

de kabul edin bunu. Ayak diremek neye yarar ki, sáyler misiniz General durum elverdiği 

zaman sizi hemen yanına alacağına, o zamana kadar da aylığınızı, ádeneğinizi size vereceğine 

sáz veriyor. OldukÉa kêrlı, ne dersinizã 

Son derece sakin bir sesle ona biraz yanıldığını, belki de baronun beni kovdurmayacağını, tam 

tersine dinleyeceğini bildirdim ona. Tam olarak nasıl davranacağımı áğrenmeye geldiğini 

itiraf etmesini rica ettim. 

ÜAman canım, mademki general bu olayla bu kadar ilgileniyor, neler yapmaya kalkışacağınızı 

áğrenmek elbette ki hoşuna gider. Bu Éok doğaldır!ã 

Anlatmaya bağladım; bir koltuğa yığılmış, başı hafifÉe benden yana eğilmiş, gázlerinde 

gizlemeye gerek gármediği bir alayla beni dinliyordu. Kısacası, bana pek bir kendini 

beğenmişlikle davranıyordu. Elimden geldiğince bu olaya bÇyÇk bir ánem verirmiş gibi 

yapmaya Éalışıyordum.' Baron, sanki ben generalin uşağıymışım gibi, beni onu şikêyet 

etmesi, ánce beni işimden etmişti, ikincisi de, bana davranışlarının sorumluluğunu yÇklenme 

yeteneğinden yoksun, kendisiyle konuşmaya bile gerek olmayan bir kimse muamelesi 

yapmıştı. Demek ki haklı olarak kendimi hakarete • uğramış kabul ediyordum; bununla 

birlikte, aramızdaki yaş farkına, toplum iÉindeki mevkiine vb., vb... saygı duyduğumdan, 

yeniden bir dÇşÇncesizliğe kalkışmayacaktım, başka bir deyimle, baronu aÉıkÉa dÇelloya 

zorlamayacaktım (bunları sáylerken gÇlmekten kendimi zorla alıkoyuyordum). Ama, her ne 

olursa olsun, kendisinden (ázellikle de baronesten) pekêlê ázÇr dileyebileceğimi sáyledim, 

ÉÇnkÇ gerÉekten de, şu son zamanlarda kendimi rahatsız ve bitkin, bir bakıma ne yapacağı 

belli olmayan bir kimse gibi hissediyordum vb., vb. Bu arada, asıl baron benim iÉin o kadar 

kÇÉÇk dÇşÇrÇcÇ olan bu girişimde bulunup, generalin beni işten Éıkarması iÉin ısrar etmekle 

beni áyle bir duruma sokmuştu ki, artık ne ondan, ne de baronesten ázÇr dileyebilirdim. 

çÇnkÇ, hem kendisi, hem barones, hem de herkes korkudan ve yeniden işe alınmak, isteğiyle 

gelip ázÇr dilediğimi dÇşÇnÇrlerdi. BÇtÇn bunların sonucu olarak, şimdi artık barondan, ánce

kendisinin, en ılımlı sázcÇklerle, sázgelimi, bana asla hakaret etmek istemediğini sáyleyerek 

benden ázÇr dilemesini istemek zorunda kalmıştım. Baron benim isteğimi yerine getirince, 

ben de ellerim serbest, iÉtenlikle ve bÇtÇn yÇreğimle ondan ázÇr dilerim. Kısacası, dedim son 

olarak, Übenim bÇtÇn istediğim, baronun ellerimi Éázmesi.ã 

ÜTuh, yazıklar olsun! Ne alınganlık, ne incelik! Peki, ne diye ázÇr dileyeceksiniz 

Hadi bakalım. Bayım... Bayım...72 

KUMARBAZ 

Siz bÇtÇn bunları generali zor duruma dÇşÇrmek iÉin dÇzenlediniz... kimbilir, belki de kişisel 

amaÉlarınız bile vardır... Azizim huy... ázÇr dilerim, adınızı unuttum, Hay Alexis, değil miã 

Üİyi ama, izin verirseniz, azizim Marki, bu neden sizi ilgilendiriyorã 

ÜAma, general...ã 

ÜGeneralin ne ÇstÇne vazife, efendim DÇn bana belirli bir tutum takınmak zorunda olduğunu 

sáyledi... pek kaygılı bir hali vardı... ama, hiÉbir şey anlamadım ben.ã 

Deş Grieux kızgınlığın gitgide kendini belli ettiği yal-varıcı bir sesle karşılık verdi: 

Üİşte tam da burada áze! bir durum bulunuyor. Mademoi-selle de Cominges'i tanıyorsunuz, 

değil miã 

ÜMile Blanche mı demek istiyorsunuzã 

ÜPekêlê, evet, Mile Blanche de Comingcs... ve saygıdeğer annesi... Siz de kabul edersiniz ki 

general... Kısacası, general êşık ve hatta... hatla dÇğÇn belki de burada olacak. DÇşÇnÇn bir 

kez, bu fırsatla, rezaletler, dedikodular...ã 

ÜBu evlilikle ilgili hiÉbir rezalet, hiÉbir dedikodu gáremiyorum ben.ã 

ÜAma, baronun áyle áfkesi burnunda ki. Prusyalı tabii, biliyorsunuz, kısacası bir Alınan 

kavgası Éıkarır.ã 

ÜArtık işten Éıktığıma gáre, sizinle değil, benimle kavga edecek demektir. (Elimden 

geldiğince aptal gárÇnmeye Éalışıyordum.) Ama, izin verirseniz, şu halde kesin karar verildi, 

Mile Blanche, generalle evleniyor, áyle mi Peki, ne bekliyorlar, kuzum Yani demek 

istiyorum ki, neden bunu gizli tutuyorlar, hiÉ değilse bizlerden, evin insanlarındanã 

ÜOlmaz, bunu size... Zaten, henÇz tamaıniyle... Bununla birlikte... biliyorsunuz ki Rusya'dan 

haber bekliyorlar; generalin işlerini dÇzene koyması gerek...ã 

ÜAa, yaa! Baboulinka!ã 

Des Grieux kin dolu bir bakış fırlattı bana. 

KUMARBAZ 

73 

ÜKısacasıã diye sázÇmÇ kesti, Üsizin zekênıza, sezginize, yaradılıştan inceliğinize kesinlikle 

gÇveniyorum... Sizi bir akraba gibi bağrına basan, sevip sayan bu aileye bunu mutlaka 

yaparsınız...ã 

ÜàzÇr dilerim, beni kovdular! Şimdi bunun êdet yerini bulsun diye yapıldığını ileri 

sÇrÇyorsunuz ama, kabul edin ki bu tıpkı: "Elbette canım, kulaklarını Éekmek istemiyorum 

ama, izin ver de êdet yerini bulsun diye onları Éekeyim..." demek gibi bir şey. Hepsi aynı 

kapıya Éıkmaz mıã 

ÜEğer durum báyleyse, hiÉbir rica sizi etkileyemiyorsaã diye sÇrdÇrdÇ kÇstah bir sesle, Üşunu 

size kesinlikle sáyleyebilirim ki, gerekli ánlemler alınacaktır.' Burada da yetkililer var, 

bugÇnden tezi yok sizi kovarlar... Aman canım! Sizin gibi bir zibidi bir de kalkmış da baron 

gibi ánemli bir kişiyi dÇelloya davet ediyor! Sanıyor musunuz ki sizi rahat bırakırlar! Şuna 

iyice emin olun ki, burada hiÉ kimse sizden korkmuyor! Size bu ricada bulunuşum kendi 

dÇşÇncem, ÉÇnkÇ generali kaygılandırdınız. Baronun sizi dÇpedÇz bir uşağıyla 

kovdurmayacağını nasıl bilebilirsinizã 

Son derece sakin bir sesle: 

Üİyi ama, gidip onu kendim gárecek değilim kiã diye karşılık verdim. ÜYanılıyorsunuz, Bay 

Deş Grieux, bÇtÇn bunlar sizin sandığınızdan Éok daha uygun bir biÉimde olacak. Bakın,

şimdi hemen B. Astley'e gidip aracım, kısacası, sağdıcım olmasını rica edeceğim. Bu adam 

beni sever; eminim ki reddetmez. Gidip baronu bulur, baron da onu kabul eder. Ben bir 

ontclıitel olabilirim, maiyette bir kimse, savunmasız bir yaratık gárÇnÇşÇnde olabilirim ama, 

B. Astley bir lordun, gerÉek bir lordun, Lord Peabroke'un yeğeni, bunu herkes biliyor, o lord 

da burada. Emin olun ki baron, B. Aslley'e kibar davranacaktır, onu dinleyecektir. Eğer 

dinlemeyecek olursa, B. Astley buma kişisel bir hakaret olarak kabul edecektir, İngilizlerin ne 

kadar dik kafalı olduklarını bilirsiniz; arkadaş-74 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

75 

farından birini barona gánderir, pek Éok yakın arkadaşı da var. Şimdi gárÇyorsunuz ya, sonuÉ 

belki de sizin dÇşÇndÇğÇnÇzden başka tÇrlÇ olacaktır.ã 

Fransız lam olarak dehşete kapıldı; gerÉekten de, bÇtÇn bunlar gerÉeğe pek yakındı, ben de 

sahiden bir rezalet Éıkaracağa benziyordum. 

Tamamiylc yalvaran bir sesle: 

Üçok rica ederimã diye sÇrdÇrdÇ, Übırakın bÇtÇn bunları! Sanki bir rezalet Éıkarmak hoşunuza 

gidecekmiş gibi davranıyorsunuz! Size gereken bir dÇello değil, bir rezalet! Size sáyledim, 

bÇtÇn bunlar pek eğlenceli, hatta nÇkteli de olabilir, belki de bu amaca ulaşırsınız ama... sázÇn 

kısasıã diye konuşmasını sonuÉlandırdı şapkamı alıp ayağa kalktığımı gárÇnce, Üsize birisinin 

su pusulasını vermek iÉin geldim... Okuyun... Yanıtı beklememi rica ettiler de.ã 

Bu sázler Çzerine, cebinden katlanmış, mÇhÇrlÇ kÇÉÇk bir pusulayı Éıkarıp uzattı. 

Pauline'in eli buna şunları yazmıştı: 

ÜSáylediklerine bakılırsa, şu áykÇyÇ uygulamayı ta-sarlıyonnuşsunuz. Kızdınız ve arsız Éocuk 

gibi davranmaya başlıyorsunuz. Ama, ázel durumlar var, bunları belki bir gÇn size anlatırım; 

Éok rica ederim, vazgeÉin, aklınızı başınıza toplayın. Ne saÉma bÇtÇn bunlar! Siz bana 

gereklisiniz, bana itaat edeceğinize de sáz verdiniz. Schlangenberg'i anımsayın. Sizden uysal 

olmanızı istiyorum, bu gerekiyor da, bunu size emrediyorum. 

Sizin P.ã 

ÜH. DÇn olanlar iÉin bana kızdınızsa, bağışlayın beni.ã 

Bu satırları okurken her şeyin dándÇğÇnÇ gárdÇm. Dudaklarım soldu, tir tir titremeye 

başladım. Lanet olasıca Fransız saygılı davranır gárÇnerek gÇya heyecanımı gármemek 

iÉin gázlerini Éeviriyordu. Suratıma karşı kahkahalarla gÇlmesini yeğlerdim. 

ÜPekêlêã dedim, ÜKÇÉÇk hanıma gánlÇnÇn rahat etmesini sáyleyin. Bununla birlikte, izin 

verirseniz size şunu sorayımã diye sÇrdÇrdÇm ansızın, Übu pusulayı bana vermek iÉin neden o 

kadar beklediniz Bir sÇrÇ saÉmalıklar sáyleyecek yerde, işe buradan başlamanız gerekirdi 

gibime geliyor... eğer gerÉekten de buraya bunun iÉin geldiyseniz...ã 

ÜOo! İstiyorum ki... SázÇn kısası, bÇtÇn bu olup bitenler o kadar garip ki pek doğal olan 

sabırsızlığımı bağışlarsınız. Tasarılarınızı kendi ağzınızdan bir an ánce duymak istiyordum. 

Zaten bu pusulada yazılanları bilmiyorum ve ne zaman olsa size verebileceğimi 

dÇşÇnÇyordum.ã 

ÜAnlıyorum, size sadece bunu başka Éare kalmadığı zaman bana vermeniz, olayı konuşarak 

yoluna koyarsanız bundan hiÉ sáz etmemeniz emredildi. àyle değil mi Bana aÉıkÉa yanıt 

verin, B. Deş Grieux.ã 

ÜBelkiã dedi garip bir halle bana bakıp ve Éok bÇyÇk bir sakınım iÉinde gárÇnerek. 

Şapkamı aldım: bana bir baş işareti yaptı, Éıktı. Dudaklarında alaycı bir gÇlÇmseme gárÇr gibi 

oldum. Başka tÇrlÇsÇ olabilir miydi 

ÜDaha gárÇlecek hesabımız var, seni kÇÉÇk acemi Éapkın, boy álÉÇşeceğim seninleã diye 

mırıldandım merdivenleri inerken. Hêlê dÇşÇncelerimi toparlayamıyordum, adeta tepeme 

balyoz yemiş gibiydim. Serin hava iyi geldi.

İki dakika sonra, biraz kafamı toparlamaya başlayınca, iki dÇşÇnce aÉıkÉa belirdi; birincisi 

şuydu: DÇn bir Éocuğun laf olsun diye sáylediği akıl almaz birkaÉ tehdit, ÉocukÉa bir eğlence 

evrensel bir korku ve telaş yaratmıştı! İkincisi: Bu Fransızın Pauline Çzerinde ne gibi bir etkisi 

vardı Adamın bir tek sázÇ... Ve Pauline gerekli olan her şeyi yapıyor, bir pusula yazıyor, 

bana rica etmeye kadar varıyor. Kuşkusuz,76 

KUMARBAZ 

onları tanıdığım andan beri ilişkileri benim iÉin hep bir muamma olmuştu ama, gene de şu son 

gÇnlerde Pauline'de adama karşı gerÉek bir tiksinme ve hatta hor gárme fark etmiştim. 

Fransıza gelince, Pauline'in yÇzÇne bile bakmıyordu ve ona karşı sadece kaba davranıyordu. 

Bu da pekêlê hiÉ gázÇmden kaÉmamıştı. Ondan nefret ettiğini Pauline kendi ağzıyla bana 

itiraf etmişti; son derece anlamlı itiraflar kaÉırmıştı ağzından... Demek ki, adam onu 

avuÉlarının iÉinde tutuyor, Pauline onun sultası altında... 

SEKİZİNCİ BOLUM 

Burada dedikleri gibi, "gezinti"de, kestane ağaÉlarının yolunda benim İngilize rastladım. 

Beni gárÇr gármez: 

ÜOh! Oh!ã diye başladı. ÜBen size gidiyorum, siz de bana geliyorsunuz! Demek 

arkadaşlarınızdan ayrıldınız, áyle miã 

Üànce sáyler misiniz, kuzum, olup bitenleri nereden áğrendinizã diye sordum hayretle. 

ÜHerkes biliyor demek kiã 

ÜYoo! Hayır, herkes değil, bu kadarına değmez, hiÉ kimse bundan sáz etmiyor.ã 

ÜPeki, siz nereden biliyorsunuzã 

ÜBiliyorum, ya da daha doğrusu áğrenme fırsatını- buldum. Şimdi nereye gideceksiniz Size 

karşı bir sevgim var, işte bunun iÉin size geliyordum.ã 

ÜSiz mert bir insansınız, B. Astleyã dedim. Doğrusu pek şaşırmıştım, nasıl haber almıştı 

acaba ÜBen henÇz kahvemi iÉmediğime gáre, siz de kuşkusuz yalan yanlış kahvaltı etti- 

KUMARBAZ 

77 

ğinizden, gazinoya gidelim; birer sigara iÉeriz, her şeyi size anlatırım... sizin de bana 

anlatacak bir şeyleriniz olur herhalde.ã 

Kahve yÇz adım átedeydi. Ismarladığımız şeyleri getirdiler, rahatÉa yerleştik, ben bir sigara 

yaktım. B. Astley sigara iÉmiyordu, gázlerini bana dikmiş, sáyleyeceklerimi dinlemeye 

hazırlanıyordu. 

ÜHiÉbir yere gitmiyorum, burada kalıyorumã diye başladım. 

B. Astley onaylayıcı bir sesle: 

ÜBurada kalacağınızdan emindimã dedi. 

M. Astley'e giderken ona, Pauline'e olan sevgimden sáz etmeye hiÉ de niyetim yoktu. Hatta 

bu konudan kaÉınmak bile istiyordum. Şu son gÇnlerde ona bundan tek sázcÇk bile 

sáylememiştim. ästelik de Éok utangaÉtı zaten. Pauline'in onu Éok etkilediğini hemen fark 

etmiştim ama, adını hiÉ ağzına almıyordu. Garip şey, daha oturur oturmaz, donuk ve ısrarlı 

bakışlarını Çzerime dikince, Tanrı bilir neden, ona her şeyi, yani bÇtÇn ayrıntılarıyla sevgimi 

anlatmak isteğini duydum. Tam yarım saat konuştum, bu bana Éok iyi geldi: Bu konuyu ilk 

kez birisine aÉıyordum! B. Astley'in ázellikle can alıcı bálÇmlerde heyecanlandığını fark 

edince, anlatımın ateşini bilerek artırdım. Pişman olduğum bir şey vardı: Belki de Fran-sızdan 

fazlasıyla sáz etmiştim... 

B. Astley, kımıldamadan, tek sázcÇk sáylemeden, bir tek ses bile Éıkarmadan, gázlerini bana 

dikmiş, karşımda oturup beni dinliyordu. Ama, Fransıza anıştırmada bulununca, beni 

birdenbire durdurdu ve sert bir sesle ikinci derecedeki ayrıntıdan sáz etmeye hakkım olup 

olmadığını sordu. B. Astley'in her zaman Éok garip bir soru sorma biÉimi vardır. 

ÜHaklısınız, korkarım ki hayırã diye karşılık verdim.

ÜBu markiyle Bayan Pauline konusunda, basit varsayımlar dışında, kesin hiÉbir şey 

sáyleyemez misinizã 

78 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

79 

ÜHayır, kesin hiÉbir şey sáyleyemem elbette kiã diye karşılık verdim. 

ÜEğer áyleyse, sadece bundan bana sáz etmekle değil, bunu dÇşÇnmekle bile hata ettiniz.ã 

ÜPekêlê, pekêlê! Kabul ediyorum,ã diye sázÇnÇ kestim iÉimden şaşırarak. ÜAma, şimdi sáz 

konusu olan bu değil.ã Bunun Çzerine ona, dÇnkÇ olayı bÇtÇn ayrıntılarıyla anlattım, 

Paulinc'in Éılgınlıklarını, baronla olan serÇvenimi, kovulmamı, generalin olağanÇstÇ 

korkaklığını, en sonunda da Deş Grieux' nÇn ziyaretini en ince ayrıntılarına varıncaya kadar, 

bir bir anlattım, sonunda da. pusulayı ona gásterdim. 

ÜBundan ne sonuÉ Éıkarıyorsunuzã diye sordum. Üİşte ben tam da sizin dÇşÇncenizi sormak 

iÉin geldim. Bana gelince, o kÇÉÇk acemi Fransız Éapkınını seve seve áldÇrÇrdÇm, belki de 

bunu yaparım.ã 

ÜBen de aynı şeyi yapardımã dedi B. Astley. ÜBayan Pauline'e gelince... Bilirsiniz, insan 

zorunluluk karşısında, nefret ettiği kimselerle de ilişki 'kurar. Burada ikinci derecede 

ayrıntılara bağlı, sizin bilmediğiniz uygunluklar bulunabilir. Bana áyle geliyor ki, gánlÇnÇzÇ 

rahat tutabilirsiniz... elbette, kısmen. DÇnkÇ davranışına gelince, Éok garip doğrusu, sadece 

sizi baronun bastonu altına gándererek sizden kurtulmayı istemesi değil ama, —baronun da 

baston' elinin altında bulunduğuna gáre neden ondan yararlanmadığını bir tÇrlÇ 

anlayamıyorum ya, neyse—, bu biÉim bir Éılgınlık onun "kadar fevkalêde bir genÉ kız iÉin hiÉ 

de yakışık alır bir şey değil. Tabii ki sizin, muzip isteğini harfi harfine uygulayacağınızı 

aklına getiremezdi...ã 

Dikkatle B. Astley'e bakarak birdenbire haykırdım: 

ÜBuraya bakın, bana áyle geliyor ki siz bÇtÇn bunlardan sáz edildiğini daha ánce işittiniz, 

hem de kimden biliyor musunuz Tam da Bayan Pauline'in ağzından!ã 

B. Astley şaşkın şaşkın yÇzÇme baktı. 

ÜGázleriniz parlıyor, onlarda kuşku ve gÇvensizlik okuyorum:ã dedi hemen sakinliğine 

kavuşarak. ÜKuşkularınızı gástermeye hiÉ hakkınız yok. Size bu hakkı tanıyamam, sorunuzu 

yanıtlamayı da kesinlikle reddediyorum.ã 

ÜPekêlê, geÉelim! Zaten, hiÉ yararı yok!ã diye haykırdım. Garip şekilde heyecanlanmış!un, 

neden bu dÇşÇncenin kafama takıldığını da bir tÇrlÇ bilemiyordum. Sonra Pauline, B. Astley'i 

ne zaman, nerede ve nasıl sırdaş olarak seÉebilirdi ki Zaten şu son gÇnlerde B. Astley'i biraz 

gázden yitirmiştim; Pauline ise benim iÉin hep bir muamma olmuştu. O kadar ki, sázgelimi, 

B. Astley'e bÇtÇn aşk áykÇmÇ anlatmaya kararlıyken, şimdi anlatmaya tam başlayacağını 

sırada, onunla olan ilişkilerim konusunda olumlu hemen hemen hiÉbir şey 

sáyleyemeyeceğime şaşıyordum. Tam tersine, her şey dÇşsel, garip, kararsızdı ve hiÉbir şeye 

benzemiyordu. 

ÜPekêlê, pekêlê; işin ucunu kaÉırdım, henÇz dÇşÇnecek durumda bulunmadığım daha pek Éok 

şey de varã diye karşılık verdim adeta soluk soluğa. ÜSiz zaten iyi bir insansınız. Şimdi başka 

bir konuya geÉelim: Sizden bir áğÇt değil, dÇşÇncenizi isteyeceğim.ã 

Bir sÇre sustum, sonra konuşmamı sÇrdÇrdÇm: 

ÜSizin gárÇşÇnÇze gáre, general neden o kadar korktu Benim gÇlÇnÉ Éocukluğumu neden bir 

facia haline getirdiler O kadar ki, Deş Grieux bile araya girmesinin zorunlu olduğunu sanmış 

(hem de en ciddi durumlarda araya girdi); beni gármeye geldi —evet ya!—, bana rica etti, 

yalvardı, o, Deş Grieux! Bir de, iyi dikkat edin, saat dokuzdan az ánce geldi ve Bayan 

Pauline'in pusulası elindeydi bile. Bu pusula ne zaman yazılmıştı İnsan bunu aklına 

getirebilir. Belki de Bayan Paııline'i ázellikle uyandırmışlardır Benden ázÇr dilediğine gáre,

Bayan Pauline'in onun tutsağı olduğu sonucuna vardığımdan başka, onun kişisel olarak bu 

işin iÉinde ne aradığını dÇşÇnÇyorum. Neden bununla bu kadar ilgileniyor Neden 

80 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

81 

ánlerine Éıkan ilk barondan báylesine korktular Generalin Mile Blanche de Cominges'le 

evlenmesinden ne Éıkar ki Bu durum nedeniyle ázel biÉimde davranılması gerektiğini 

sáylÇyorlar ama, bu siz de kabul edersiniz ki, fazlasıyla ázel. Ne dersiniz Bu konuda da 

benden Éok bildiğinizi gázlerinizden okuyorum.ã 

B. Astley gÇlÇmsedi ve başını salladı: 

ÜEvet, gerÉekten de áyle sanıyorum ki bu konuda da sizden daha fazla şey biliyorumã dedi. 

ÜBÇtÇn olay sadece Mile Blanche'ı ilgilendiriyor ve •bunun mutlak gerÉek olduğuna 

kesinlikle inanıyorum.ã 

Sabırsızlıkla: 

ÜMile Blanche'ın burada ne işi var şimdiã diye haykırdım. Ansızın Bayan Pauline konusunda 

bir şeyler bulacağımı ummuştum. 

Üàyle sanıyorum ki, Mile Blanche'ın şu sırada baron ve baronesle her ne olursa olsun 

karşılaşmaktan kaÉınmakta ázel bir Éıkarı var; báyle olunca, sevimsiz, daha da beteri, utanÉ 

verici bir karşılaşmadan haydi haydi kaÉınır.ã 

ÜHadi canım, amma da yaptınız!ã 

ÜMile Blanche iki yıl ánce, mevsim sırasında, gene burada, Roulettenbourg'daydı. Ben de 

burada bulunuyordum. O zaman adı Mile de Cominges değildi, annesi, dul Bayan Co-minges 

de o dánemde ortada gárÇnmÇyordu. HiÉ değilse sáz konusu edilmiyordu. Des .Grieux de 

buralarda yoktu. Onların akraba değil, ancak pek kısa bir zamandan beri tanıştıkları inancını 

besliyorum. Deş Grieux'nÇn markiliği daha pek yeni, bunu bir vesileyle áğrendim. Hatta Deş 

Grieux adım pek uzun zamandan beri taşımadığı da dÇşÇnÇlebilir. Ona bir başka ad altında 

rastlamış olan birisini tanıyorum burada.ã 

ÜBununla birlikte, gerÉekten de. sağlam temellere dayanan bir ahbap Éevresi var.ã 

ÜOo, bu hiÉbir anlam taşımaz ki. Mile Blanche'ın bile 

ahbapları olabilir. Ama, iki yıl ánce. Mile Blanche gene bu aynı baronesin şikêyetleri Çzerine 

polis tarafından kenti terk etmeye davet edildi, o da bunu hemen yerine getirdi.ã 

ÜNasıl yaniã 

Üànce burada bir İtalyanla, tarihsel adlı bir prensle, Bar-berini prensi, ya da ona benzer biriyle 

gárÇndÇ, gerÉek pırlantalar ve yÇzÇkler iÉinde bir adamdı. Akılları durduracak gÇzellikte bir 

arabayla dolaşırlardı. Mile Blanche oluz. ve kırk oynardı. ànce kazandı, sonra şansı dándÇ, 

anımsayabildiğim kadarıyla. HiÉ unutmam bir gece, inanılmaz miktarda yitirdi. Ama, daha da 

beteri şu oldu, gÇnÇn birinde prensi ortadan yok oluverdi, atlar, araba, hepsi yok oldu, sanki 

yer yarıldı yere battılar. Otele muazzam borcu vardı. Mile Zelma —Bar-berini'den ansızın 

Mile Zelma'ya dánÇşÇvermişti— umutsuzluğun doruğundaydı. HıÉkıra hıÉkıra ağlıyor, bÇtÇn 

otelde Éığlıklar koparıyor, áfkesinin iÉinde giysilerini yırtıyordu. O sıralarda otelde bir 

Polonyalı kont vardı —yolculukta bÇtÇn Polonyalılar konttur—, giysilerini yırtan, o gÇzel ve 

mis kokulu elleriyle kedi gibi suratını tırmalayan Mile Zelma, onu bir hayli etkiledi. Bir sÇre 

konuştular, akşam yemeğinde Mile Zelma avunmuştu bile. Gece, kontun kolunda gazinoda 

gárÇndÇ. Mile Zelma, her zamanki gibi, kahkahalarla gÇlÇyordu, hareketlerinde de biraz daha 

fazla kendini koyuverme gásteriyordu. Onu hemen, kumar masasına doğru kendine yol 

aÉarken, bir yer edinmek iÉin omzuyla bir kumarbazı iten o rulet masası mÇdavimi hanımlar 

takımına yerleştirdiler. Buradaki hanımlara ázgÇ bir ustalıktır bu. Kuşkusuz, siz de fark 

etmişsinizdir.ã 

ı 

ÜAa! Evet ya.ã

åBu kadar zahmete değmez. Rabıtalı halkın ãfkesine kar-Şm, bunlara, hiä değilse her gân bin 

franklık banknotlar bozduran kadınlara katlanıyorlar. Ama, bin franklık banknotları 

bozdurmaz oluverince, uzaklaşmalarını rica ederler kendilerin- 

F. 6 

82 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

83 

den. Mile Zelma binlikleri bozdurmayı sârdârdâ ama, kumarda şansı daha da kapandı. Dikkat 

ederseniz bu târ hanımların äoğunlukla kumarda äok şansları vardır; olağanâstâ derecede 

kendilerine egemendirler. Zaten, benim ,ãykâm de bitti. Gânân birinde, kont da prens gibi, 

ortadan yok oldu. Mile Zclma akşam kumara yalnız geldi. Bu kez hiä kimse äıkıp da ona 

kolunu uzatmatnıştı. İki gân iäinde bâtân elin-dekini, avcundakini yitirmişti. Son altını da 

sârâp yitirince, äevresine bakındı, yanındaki Wurmerhelm baronu gãzâne äarptı, adam son 

derece ãfkeli bir halle, dikkatle ona bakıyordu. Ne var ki, Mile Zelma ãfkeyi fark etmedi, 

hiäbir kuşkuya yer bırakmayan bir gâlâmsemeyle barona dãnerek, kendisi iäin kırmızının 

âzerine on altın koymasını rica etti. İşte bundan sonra, baronesin bir şikayetiyle, bir daha 

gazinoda gãrânmemeye davet ettiler onu. Bu kadar aşağılık ve son derece uygunsuz bâtân bu 

ayrıntıları bilmem sizi şaşırtıyorsa, şunu bilin ki bunları akrabanı B. Fieder'den ãğrendim. B. 

Fieder hemen o aksam Mile Zelma'yı kendi arabasıyla Spa'ya gãtârâr. Şimdi iyice 

anlamışsınızdır: Mile Blanche kuşkusuz gelecekte bir daha buna benzer davetlerle 

karşılaşmamak iäin generalin eşi olmak istiyor. Artık kumar oynamıyor ama, bâtân belirtilere 

gãre, şimdi buradaki kumarbazlara faizle ãdânä verdiği bir anamalı var da ondan. Bu äok 

daha sakınımlı. Halta zavallı generalin de onun boräluları arasında olmasından 

kuşkulanıyorum. Belki Deş Grieux'nân de ona borcu vardır. Ya da onunla ortak olabilirler. 

Kabul edersiniz ki, hiä değilse evlenineeye kadar baronla baronesin dikkatlerini âzerine 

äekmeyi hiä islemiyor. Sãzân kısası, iäinde bulunduğu durumda bir rezalet ona en bâyâk 

kãlâlâğâ yapar. Siz onların yanındasınız, Mile Blanclıe, generalin, ya da Bayan Pauline' in 

kolunda her gân orlalıkta gãrândâkäe, sizin davranışlarınız bir rezalete yol aäabilir. Şimdi 

durumu anladınız mıç 

åHayır, anlamadım!ç diye haykırırken masaya ãyle bir şiddetle vurmuşum ki, garson 

korkarak koşup geldi. 

Bir ãfke coşkunluğuyla: 

åBana bakın, B. Astleyç diye sãzlerimi sârdârdâm, åbâtân bu ãykâyâ daha ãnceden 

biliyordunuz ve Mile Blanche' m kim olduğundan pekélé haberiniz vardı da, nasıl oldu da 

beni, generali, ãzellikle de, evet ãzellikle de Mile Blanche' in kolunda her gân burada, 

gazinoda halk iäinde gãrânen Bayan Paulinc'i neden uyarmadınız Olacak şey mi buç 

åSizi uyaramazdım, äânkâ elinizden hiäbir şey gelmezdi, bir şey yapamazdınız kiç diye 

karşılık verdi B. Astley sakin sakin. åHem zaten sizi neye karşı uyaracaktım ki General, Mile 

Blanche konusunda belki de benden daha fazlasını biliyordur ama, bu onunla ve Bayan 

Pauline'le gezinmesine engel olmuyor. General şanssız bir adam. Dân Mile Blanche'ı B. Deş 

Grieux ve şu kâäâk Rus prensiyle birlikte şahane bir at sırtında dãrtnala giderken gãrdâm, 

general de bir al atla onları izliyordu. Sabahleyin bacaklarının ağrısından ya-kınmıştı, bununla 

birlikle al âstânde pekélé duruyordu. İşte tanı o anda, onun kesinlikle mahvolmuş bir adam 

olduğu fikri birdenbire akıma geliverdi; hem zaten bâtân bunlar beni ilgilendirmez, Bayan 

Pauline'i lamına şerefine ereli de pek az bir zaman oldu.ç Bir sâre sonra B. Aslley ansızın: 

åSize iäten bir dostluk duymama karşın, daha ãnce de sãylediğim gibi, bana kimi soruları 

yãneltme hakkını size tanıyamazdım ki...ç 

åBurada keselimç dedim ayağa kalkarak; åşimdi artık Bayan Pauline'in de Mile Blanche 

konusunda iyice fikir sahibi olduğunu ama, Fransızından ayrılamadığı iäin onunla dolaşmayı

kabul ettiğini aÉıkÉa gárÇyorum. Emin olun ki başka hiÉbir gÇÉ onu Mile Blanche'la 

gezinmeye ve barona dokun-nıaınam iÉin o pusulada bana yalvarmaya zorlayamazdı. 

Karşısında her şeyin boyun eğdiği o etki işte tam da burada ara- 

84 

KUMARBAZ 

ya giriyor! Bununla birlikte, beni baronun Çzerine o saldırt-tı! Hey Tanrım, hiÉbir şey 

anlaşılır gibi değil!ã 

'ÜSiz bir kere bu Bayan de Cominges'in generalin nişanlısı olduğunu, ikincisi, generalin Çvey 

kızı olan Bayan Pauline' in generalin Éocukları olan, o dÇşÇncesizin lamamiyle yÇzÇstÇ 

bıraktığı ve hiÉ kuşkusuz beş parasız da kalan biri kız, biri erkek iki kÇÉÇk kardeşi olduğunu 

unutuyorsunuz.ã 

ÜEvet, evet, Éok doğru, o Éocuklardan ayrılmak onları bÇsbÇtÇn yÇzÇstÇ bırak anlamına gelir; 

kalmak, onların Éıkarını savunmak, belki de servetlerinden birkaÉ kırıntıyı kurtarmak 

demektir. Evet, evet, bÇtÇn bunlar gerÉek ama, gene de, gene de! Ah! Şimdi hepsinin 

bÇyÇkanneyle neden bu kadar ilgilendiklerini Éok iyi anlıyorum!ã 

ÜKiminleã diye sordu B. Astley. 

ÜBir tÇrlÇ álmeye karar veremeyen şu Moskova'deki ihtiyar bÇyÇcÇyle; álÇmÇnÇ -bildiren 

telgrafı bekliyorlar dárt gázle.ã 

ÜElbette ki, bÇtÇn ilgi onun Çzerinde yoğunlaşmış, Éok iyi anlıyorum. Her şey mirasa bağlı. 

Vasiyetname aÉılınca, general evlenir; Bayan Pauline'in de elini kolunu bağlayan kal-rríaz, 

tam ázgÇrlÇğe kavuşur, Deş Grieux de...ã 

ÜNasıl, Deş Grieux mÇã 

ÜDeş Grieux'nÇn alacakları ádenmiş olur; onun bÇtÇn beklediği bu.ã 

ÜBÇtÇn beklediğinin bu olduğunu mu sanıyorsunuzã 

ÜDaha fazlasını bilmiyorumã diye karşılık veren B. Astley inatÉı bir suskunluğun iÉine 

kapandı. 

ÜAma, ben biliyorum, ben biliyorum!ã diye haykırdım fena halde áfkelenerek. ÜO da mirası 

bekliyor, ÉÇnkÇ Pauline de Éeyiz parası alacak bundan, onu elde eder etmez de hemen Deş 

Gricux'nÇn boynuna atılacak. BÇtÇn kadınlar bir árnektir! En gururluları en aşağılık tutsak 

haline dánÇşÇrler! Pauline ancak tutkuyla sevebilir, isle hepsi bu! Benim dÇşÇn- 

KUMARBAZ 

85 

cem bu!.. Ona bir bakın hele, ázellikle yalnız başına, dÇşÇnceli oturduğu zaman: Yaşamın ve 

tutkunun bÇtÇn iğrenÉliklerine, bÇtÇn zulÇmlerine ánceden hazırlanmış, mahkÖm edilmiş, 

adanmışa benzer!.. O... O... Ama, kim Éağırıyor beniã diye haykırdım ansızın. ÜKim 

bağırıyor RusÉa "Alexis Ivanovitch!" diye bağırıldığını işittim. Bir kadın sesiydi. Bakın, 

dinleyin, dinleyin!ã 

O sırada otelimize yaklaşıyorduk. Hemen hemen hiÉ farkında olmadan kahveden ayrılalı bir 

hayli zaman olmuştu. 

ÜBir kadının bağırdığını işittim ama, kimi Éağırdığını bilmiyorum, RusÉa konuşuyordu. Şimdi 

bunun nereden geldiğini anlıyorumã diyen B. Astley elini uzattı. ÜSeslenen bÇtÇn şu uşakların 

az ánce taraÉaya taşıdıkları kocaman bir koltukta oturan şu kadındı. Ardından da bavullar 

taşıyorlar, demek ki tren az ánce gelmiş.ã 

Üİyi ama, neden beni Éağırıyor Yeniden bağırmaya başladı: Bakın,' bize işaret ediyor.ã 

ÜGárÇyorumã dedi B. Astley. 

ÜAlexis Ivanovitch! Alexis Ivanovitch! Ah, Tanrım, ne sersem şey!ã Tiz bir sesle sáylenen bu 

haykırmalar otelin ta-raÉasından bize kadar geliyordu. 

Merdivene kadar hemen hemen koşarak gittik. Sahanlığa Éıktım... Şaşkınlıktan kollarım iki 

yanıma dÇştÇ, ayaklarım yere mıhlandı. 

DOKUZUNCU BàLäM

Geniş merdivenin Çst sahanlığında, koltuğunu taşıdıkları yerde, Éevresinde uşaklar, 

hizmetÉiler, otelin sayılamayacak kadar kalabalık, yaltaklanıp duran, dalkavuk uşak takımı, 

adam-86 

KUMARBAZ 

lan ve sayısız bavulu ve sandıklarıyla báylesine gÇrÇltÇlÇ bir biÉimde otele inen bu seÉkin 

konuğu bizzat karşılamaya gelen metrdotel... TÇm bunların arasında BäYäKANNE 

kurulmuş oturuyordu! Evet ta kendisiydi, korkunÉ, zengin Antonine Vassilievna Tarassevitch, 

yetmiş beş yaşında, mal mÇlk sahibi ve Moskova'nın soylu hanımefendisi, baboulinka, bÇtÇn 

o telgrafların gidiş gelişlerinin konusu, áldÇ álecek derken, hêlê canlı,'Üsapasağlam, 

birdenbire, haber vermeden kalkıp kendisi gelmiş, aramızda ortaya Éıkıvermişti. Beş yıldan 

beri hep olduğu gibi, ayaklarını kullanamadığından, koltukla dolaştırılıyordu ama, gene her 

zamanki alışkanlığıyla, hêlê diri, Éevik, saldırgan, kendinden memnun, dimdik oturuyor, 

yÇksek sesle konuşuyor, buyurgan bir sesle bağırıyor, herkesi haşlıyordu. Kısacası, tıpkı 

generalin Éocuklarının áğretmeni olarak yanlarına girdiğimde iki kez kendisini gárme 

onuruna eriştiğim zamanki gibiydi. Onun karşısında şaşkınlıktan taş kesilip kalmam pek 

doğaldı. Koltukla kendisini Éıkarırlarken o pek keskin gázleriyle yÇz adım áteden beni fark 

etmiş, tanımış, her zaman olduğu gibi, kesinlikle aklına Éakılan adım ve soya-dımla 

Éağırmıştı. 

ÜàldÇ álecek diye bekledikleri, mezarda gármeyi umdukları ve mirasına konmayı 

tasarladıkları báyle bir kadın mıydıã diye aklımdan geÉirdim. ÜAman kuzum, o bizim 

hepimizi, otelin adamları da dahil, hepimizi gámer! Tanrım, şimdi ábÇrleri ne olacak, şimdi 

general ne yapacak Evin altını ÇstÇne getirecektir!ã 

ÜEe, azizim, nedir o, gázlerini faltaşı gibi aÉıp da orada neden dikilip duruyorsunã diye bana 

haykırmayı sÇrdÇrÇyordu bÇyÇkanne. ÜSelam vermesini, hoş geldiniz demesini bilmiyor 

musun, hêa Belki de báyle davranmayacak kadar gururlusun Yoksa beni. tanımadın mı 

GárÇyor musun, Po-tapytch,ã dedi beyaz saÉlı, fraklı ve beyaz kravatlı, tepesinin dazlaklığı 

pespembe kÇÉÇcÇk bir ihtiyara, yolculukta hep ya- 

KUMARBAZ 

87 

nında bulundurduğu sofracıbaşısına dánerek, ÜgárÇyor musun, bizi tanımıyor! Beni Éoktan 

gámmÇşlerdi bile! "àldÇ mÇ, daha álmedi mi" diye telgraf telgraf ÇstÇne gánderiyorlardı. 

çÇnkÇ ben her şeyi biliyorum! Bak, gárÇyorsun ya, henÇz damarlarımda kan var!ã 

Biraz aklımı başıma toplayınca, neşeli bir sesle: 

ÜLÇtfen, Antonine Vassilievna, neden sizin kátÇlÇğÇnÇzÇ isteyeyim benã diye karşılık 

verdim. ÜBen... sadece şaşırmıştım... Şaşırmamak elde mi.. O kadar beklenmedik bir anda...ã 

ÜBunda seni şaşırtan ne var ki Trene bindim ve yola Éıktım. Trenler pek rahat, hiÉ sarsıntı 

filan yapmıyorlar. Gezinmeye mi gitmiştinã 

ÜEvet, gazinoda şáyle bir dolaştım.ã 

ÜBurası Éok gÇzelã dedi bÇyÇkanne Éevresine bakına-rak. ÜHava sıcak, ağaÉlar da gáz 

kamaştırıcı. İşte ben bunu severim! Bizimkiler dairelerinde mi Ya generalã 

ÜOh! General dairesinde, •, bu saatte hepsi buradadırlar.ã 

ÜYa! Demek burada da saatlerini ayarlıyorlar, pozlar takınıyorlar. Demek herkese árnek 

oluyorlar. Rus senyárlerinin bir de arabaları varmış, bana sáylediklerine bakılırsa! Servetlerini 

ÉarÉur edip savurduktan sonra, yabancı, Çlkelere sıvıştılar. Prascovia da onlarla birlikte miã 

ÜEvet, Pauline Alexandrovna da burada.ã 

ÜYa kÇÉÇk Fransız Aman canım, hepsini kendim gárÇrÇm. Alexis Ivanovitch, beni generalin 

dairesine gátÇr. Ya sen, burada rahat mısınã 

ÜŞáyle báyle, Antonine Vassilievna.ã

ÜPotapytch, sen de şu hantal garsona sáyle de bana birinci katta, rahat, gÇzel bir daire 

versinler, eşyalarımı da hemen oraya gátÇrsÇnler. İyi ama, beni taşımak iÉin neden hepsi 

birden saldırıyorlar Ne var hu kadar telaş edecek, ku-88 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

89 

zum Bu ne dalkavukluk, bu nasıl yaltaklanma! Yanındaki kimã diye sordu bana doğru 

dánerek. 

ÜB. Astleyã diye yanıtladım. 

ÜHangi B. Astleyã 

ÜBir yolcu, benim yakın bir dostum; generali de tanıyor.ã 

ÜBir İngiliz. İşte onun iÉin ağzını aÉıp tek sázcÇk sáylemeden, 'gázlerini dikmiş bana bakıyor. 

Zaten İngilizleri severim. Eh, hadi bakalım, beni yukarı gátÇrÇn, hemen generalin dairesine 

gidelim. Nereye yerleştilerã 

BÇyÇkanneyi yerden kaldırdılar. Ben áne atılıp otelin merdivenlerini Éıkmaya başlamıştım. 

Bizim kafile bÇyÇk heyecan yaratıyordu. Karşılaştığımız herkes durup gázlerini fal-taşı gibi 

aÉarak bize bakıyordu. Bizim otelimiz kentin en gÇzel, en pahalı, en soylu oteli olarak kabul 

edilir. Merdivende, koridorlarda insan her zaman gÇzel hanımlara, azametli İngilizlere rasttar. 

Bunların pek Éoğu hemen aşağı koşup metrdotelden bir şeyler áğrenmeye Éalıştılar, aslında o 

da pek etkilenmiş, pek heyecanlanmıştı. Kendisine bÇtÇn soru soranlara elbette ki gelenin 

seÉkin bir yabancı olduğunu, bir Rus, bir kontes, soylu bir hanımefendi olduğunu, bir hafta 

ànce N. grandÇşesinin kaldığı daireye yerleşeceğini sáylÇyordu. àzellikle de koltuğuna 

kurulan bÇyÇkannenin buyurgan ve egemen halleri dikkati Éekiyordu. Birisiyle 

karşılaştığımızın her seferinde kılı kırk yaran bakışıyla hemen álÉÇp biÉiyor ve bana herkesle 

ilgili yÇksek sesle sorular yáneltiyordu. BÇyÇkannenin Éok sağlam bir bÇnyesi vardı, artık 

koltuğundan hiÉ kalkmamasına karşın, Éok uzun boylu olduğu bir bakışta anlaşılıyordu. 

HiÉbir zaman koltuğun arkalığına yaslanmadan, direk gibi dimdik dururdu. Kalın ve belirgin 

Éizgili, ak saÉlı geniş başını hep dik tutardı. Size azametli, hatta kışkırtıcı bir biÉimde bakardı; 

bakışının ve hareketlerinin tamamiyle doğal olduğu gárÇlÇrdÇ. Yetmiş beş yaşına karşın, yÇzÇ 

taptazeydi, 

hemen hemen bÇtÇn dişleri de sapasağlam yerindeydi. Sırtında siyah ipekliden bir giysi, 

başında beyaz başlık vardı. 

Benim yanım sıra yukarı Éıkan B. Astley bana: 

ÜBeni son derece ilgilendirdi,ã diye mırıldandı. 

ÜTelgraflardan haberi varã diye geÉiriyordum aklımdan. 

ÜDeş Grieux'yÇ tanıyor ama, Mile Blanche'ı henÇz bilmiyor gibi gárÇnÇyor.ã DÇşÇndÇklerimi 

hemen B. Astley'e de bildirdim. 

Utanarak itiraf edeyim ki, ilk şaşkınlık durumum geÉtikten sonra, hemen şimdi generale 

indireceğimiz darbeden sonsuz bir sevinÉ duydum. Bu bende uyarıcı bir ilaÉ etkisi yapıyordu, 

bÇyÇk bir neşeyle ánden yÇrÇyordum. 

Bizimkiler ÇÉÇncÇ kata yerleşmişlerdi; haber vermeden, hatta kapıyı bile vurmadan, kapının 

iki kanadını da ardına kadar aÉtım, bÇyÇkanne de pek gárkemli bir giriş yaptı. Sanki ázellikle 

yapılmış gibi, hepsi generalin Éalışma odasında toplanmışlardı. Saat on .ikiydi ve gárÇnÇşe 

gáre, kimi arabayla, kimi atla, birlikte bir gezinti tasarlıyorlardı; konuklar da vardı. General, 

Pauline, Éocuklar ve dadılarından başka odada, Deş Grieux, gene binici giysileri iÉinde Mile 

Blanche, annesi dul Bn. Cominges, kÇÉÇk prens, daha ánce bir kez gene onların dairesinde 

gárdÇğÇm bir Alman bilgini bulunuyordu. 

BÇyÇkannenin koltuğunu odanın ortasına doğru, generalin ÇÉ adım, yakınına kadar getirdiler. 

Ulu Tanrım, o ifadeyi ámrÇm oldukÉa unutamam! Biz iÉeri girdiğimizde general bir şeyler 

anlatıyordu, Deş Grieux eksiklerini tamamlıyordu. Şunu belirtmek gerekir ki, Mile Blanche'la

Deş Gricux zavallı generalin gázÇnÇn ánÇnde, iki ÇÉ gÇnden beri kÇÉÇk prensin Éevresinde 

pervane gibi dánÇyorlardı. Báylece topluluk belki yapma ama, neşeli, iÉten ve teklifsiz bir 

havayı benimsemişti. BÇyÇkanneyi gárÇnce, general sázcÇğÇnÇ tamam-layamadan, ağzı bir 

karış aÉık kalakaldı.. Bakışlarıyla insanı 

90 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

91 

áldÇren bir masal ejderinin gárÇnÇşÇyle bÇyÇlenmişcesine, gázleri yuvalarından fırlamış, ona 

bakıyordu. BÇyÇkanne de hiÉbir şey sáylemeden ona bakıyordu, hiÉ kımıldamıyordu ama, 

áyle bir utkulu, meydan okuyucu ve alaycı bakışı vardı ki! Genel sessizlik iÉinde báylece bir 

on saniye kadar bakıştılar. Deş Grieux ánce şaşırdı ama, hemen sonra yÇzÇnde sonsuz bir 

kaygı belirdi. Mile Blanche kaşlarını kaldırmıştı, ağzı aralık, aptal aptal bÇyÇkanneye 

bakıyordu. Prensle bilgin, bu tabloyu bÇyÇk bir ilgiyle seyrediyorlardı. Pauline'in bakışlarında 

sonsuz bir şaşkınlıkla ne yapacağını bilmezlik okunuyordu, sonra ansızın kêğıt gibi bembeyaz 

oldu; kısa bir sÇre sonra da yÇzÇne kan hÇcum etti, yanakları kıpkırmızı oldu. Evet, bu herkes 

iÉin bÇyÇk bir felaketti! Ben sadece gázlerimi bÇyÇkanneden orada bulunanlara ve onlardan 

bÇyÇkanneye gátÇrÇp getiriyordum. B. Astley, her zamanki gibi, vakur ve sakin, geride 

duruyordu. 

ÜEh, işte báyle, geliverdim! Telgramın yerini ben aldım!ã diye en sonunda patlayıveren 

bÇyÇkanne, sessizliği bozdu. ÜBeni beklemiyordunuz, değil miã 

ÜAntonine Vassilievna... Benim iyi teyzeciğim... hangi rÇzgêr sizi...ã diye bir şeyler kekeledi, 

zavallı general. Eğer bÇyÇkanne birkaÉ saniye daha konuşmasaydı, belki de bir yerine inme 

inecekti. 

ÜNe demek, hangi rÇzgêr Trene bindiğim gibi yola Éıktım! Demiryolları ne işe yarıyor, 

kuzum Siz hepiniz ayaklarım ánde, dárt kolluyla Éıkıp, mirasımı size bırakacağımı 

dÇşÇnÇyordunuz, değil mi çÇnkÇ, telgraf ÇstÇne telgraf gánderdiğinizi Éok iyi biliyorum. Bu 

sana pek pahalıya patlamıştır. Buradan oraya, ucuz olmamalı. Ama, bÇtÇn cesaretimi topladım 

ve işte karşınızdayım. Bu, Fransız değil mi B. Deş Grieux'ydu galibaã 

Ü.Evet, Hanımefendiã diye yanıtladı Deş Grieux, Üinanın 

ı kadar sevindim ki... Sağlığınız— Bu bir mucize... Sizi burada gármek... Pek sevimli bir 

sÇrpriz...ã 

ÜSevimli olmasına, sevimli de; seni iyi tanıyorum, zirzop soytarı ve sana şu kadar bile (ve ona 

kÇÉÇk parmağının ucunu gásterdi) inanmıyorum.ã Sonra da Mile Blanche'ı gástererek: ÜBu 

kim, buã diye sázlerini sÇrdÇrdÇ. Binici giysili, elinde kamÉı, gásterişli haliyle, cafcaflı 

Fransız onun iikkatini Éekmişti besbelli. ÜBu hanım buralardan mıã 

ÜMile de Cominges, bu da annesi Bn. de Cominges; bu otele indilerã diye aÉıkladım. 

ÜEvli mi buã diye sordu yaşlı hanını patavatsızca. 

ÜHayır, evli değilã diye karşılık verdim elimden geldiğince saygılı davranmaya Éalışarak ve 

bilerek sesimi alÉaltarak. 

ÜNeşeli mi bariã 

Soruyu kavrayamadım. 

Üİnsanın onunla canı sıkılır mı sıkılmaz mı RusÉa biliyor mu Moskova'da Deş Grieux 

birkaÉ sázcÇk geveliyordu.ã 

Ona, Mile de Cominges'in Rusya'ya hiÉ gitmediğini anlattım. 

BÇyÇkanne bir giriş yapmadan sertÉe Mile Blanche'a pat diye: 

ÜGÇnaydın!ã dedi. 

ÜGÇnaydın, efendimã diyen Mile Blanche da tumturaklı ve ázentili, hesaplı bir reveransla 

yerlere kadar eğildi, derin bir nezaket perdesi altından yÇzÇnÇn bÇtÇn ifadesiyle, báyle bir 

sorudan ve bu biÉim davranıştan duyduğu şaşkınlığı belli etti.

ÜAh! Gázlerini indiriyor, cilveler yapıyor: İnsanın ne gibi bir kuşla karşı karşıya bulunduğu 

hemen belli oluyor: Sapma kadar oyuncu, ya da ona benzer bir şey bu. Bu otele 

92 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

93 

indim, aşağı katta kalıyorumã dedi ansızın generale doğru dánerek; Ükomşu olacağız. Buna 

sevindin mi, sevinmedin miã 

ÜAh! Teyzeciğim, iÉten... memnunluk duygulanma inanın,ã diye yanıt verdi general. Kendini 

biraz toparlamıştı bile. Ve fırsat dÇştÇğÇnde, duruma uygun dÇşen ciddi deyimleri bulmasını 

Éok iyi bildiğinden, hemen parlak sázlere başladı: ÜRahatsızlığınızı haber alınca o kadar 

telaşlandık, o kadar merak ettik ki... àyle umutsuz telgraflar alıyorduk ki, bir de ansızın...ã 

ÜYalan sáylÇyorsun, yalan sáylÇyorsunã diye hemen onun sázÇnÇ kesti bÇyÇkanne. 

General de sesini yÇkseltip işitmemezlikten gelerek onun sázÇnÇ kesti: ÜAma, nasıl oldu da 

báyle bir yolculuğa karar verebilirsiniz Siz de kabul edersiniz ki, sizin yaşınızda ve sizin 

sağlık durumunuzda... hiÉ değilse, bÇtÇn bunlar o kadar beklenmedik şeyler ki, ne 

diyeceğimizi bilemiyoruz, şaşkınlığımız pek akla yakın. Ama, bilseniz ne kadar memnunum... 

Hepimiz (burada, duygulu bir sevinÉ ifadesiyle gÇlÇmsemeye başladı) burada kaldığınız 

sÇrece size en gÇzel. gÇnleri geÉirtmek iÉin elimizden gelen Éabayı gástereceğiz...ã 

ÜHadi, hadi,'bu kadarı yeter, yararsız gevezelikler bÇtÇn bunlar. Sen her zamanki gibi saÉma 

sapan şeyler sáylÇyorsun. Zamanı nasıl geÉireceğimi ben kendim pekêlê bilirim. Zaten size 

kızgın değilim, kinci değilim ben. Bu yolculuğa girişmeye nasıl karar verdiğimi soruyorsun 

bana En yalın biÉimde. Ne oluyor da herkes şaşıyor buna GÇnaydın, Pras-covia (1), ne 

yapıyorsun buradaã 

(1) çoğu zaman Fransız ya da İngiliz eğitimi gáren Éocuklara kendi adlarına yaklaşan, 

Fransız, ya da ingiliz adları takarlar. Burada Prascovia da Pauline'e dánÇşÇyor. 

ÜGÇnaydın, BÇyÇkanne,ã dedi Pauline yaklaşarak. ÜSiz yola Éıkalı Éok oldu muã 

Üİşte, bÇtÇn o ahlar, oh!har yerine hiÉ değilse, akıllıca bir soru. Pekêlê, işte báyle, pek uzun 

zamandan beri yataktaydım, tedavi gárÇyordum. Bunun Çzerine, bÇtÇn hekimleri kovdum, 

Saint-Nicolas'nın papazını getirttim. Daha ánce de saman tozuyla bir kadıncağızı aynı 

hastalıktan iyileştirmişti. Beni de rahatlattı. İki gÇn sonra, her yanımdan dereler gibi ter 

dáktÇm ve ayağa kalktım. Bunun Çzerine, benim Almanlar yeniden gene kafa kafaya 

tartıştılar, gázlÇklerini taktılar ve şu kararı bildirdiler: "Şimdi gidip yabancı Çlkelerdeki bir 

kaplıcada kÇr yaparsanız, tıkanma tamamiyle geÉer" dediler. "Neden olmasın" diye 

dÇşÇndÇm. Dour-Za-jiguine'ler avaz avaz kıyameti kopardılar: "Oraya kadar gitmek 

deliliktir!" dediler. Hadi canım! Yirmi dárt saat iÉinde Éıkınlarımı hazırlattım, geÉen hafta da 

yanıma bir oda hiz-metÉisiyle. Potapytch'i, bir de Berlin'e geri gánderdiğim (ÉÇnkÇ ona 

ihtiyacım olmadığını, yalnız başıma da pekêlê yolculuk edebileceğimi gárdÇm) Fedor'u 

aldım... àzel bir kompartıman kiraladım. Her istasyonda, yirmi kápek karşılığında sizi 

istediğiniz yere gátÇren hamallar var. GÇzel bir daireniz varã diye sázlerini tamamladı 

Éevresine bakarak. ÜParayı nereden buluyorsun, azizim Yanılmıyorsam, her şeyi ipotek ettin. 

Sadece şu kÇÉÇk Fransıza bir yığın borcun var! Darılma ama, her şeyi biliyorum, her şeyi!ã 

Şaşkınlığın, mahcubiyetin doruğuna ulaşan general: 

ÜTeyzeciğimã diye başladı, Üşaşırdım doğrusu... àyle sanıyorum ki, hiÉ kimsenin kontrolÇ 

olmaksızın... Zaten harcamalarım gelirimi aşmıyor ve biz burada...ã 

ÜGelirini geÉmiyormuş, doğrusu pek de yÇzsÇzsÇn ya! àyleyse, Éocuklarının son meteliğine 

kadar hepsini ellerinden aldın, sen, onların vasisi olan sen!ã94 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

95

åBundan sonra, bãyle sãzlerden sonra...ç diye sârdârdâ general ãfkeyle. åBilmem...ç 

åNeyi bilmiyorsun Üyle sanıyorum ki rulet masasından kalkmıyorsun! İyice batağa 

saplandın!ç 

General utancından yerin dibine ãylesine geäti ki, heyecandan az kalsın boğulacaktı. 

åRulet masasından mı Benim gibi ãnemli bir kimse!.. Kendinize gelin, teyzeciğim, henâz 

iyileşmemişsiniz...ç 

åBâtân bunların hepsi yalan! Bahse girerim ki seni oradan äekip alamıyorlardır! Sayıklayıp 

duruyorsun sen.! Bugânden tezi yok, gidip şu rulet denen şeyin ne mene bir şey olduğunu 

gãreceğim. Prascovia, anlat bana bakayım, burada gãrâlecek neler var Aleixis Ivanovitch 

beni oraya gãtârâr. Sen de Potapytch, gãrâp gezilecek yerlerin listesini äıkar.ç Pauline'e 

dãnerek: åBurada gãrâlecek neler varç diye yineledi. 

åÄevrede, bir şatonun yıkıntıları var, bir de Schlangen-berg var.ç 

åNedir bu Schlangenberg Orman mıç 

åHayır, bir dağ; orada bir de zirve var...ç 

åHangi zirve..ç 

åDağın en yâksek yeri. Orasını bir äitle äevirdiler. Eşsiz bir manzarası var.ç 

åKoltuğumu oraya äıkarmak mı gerekecek Yapılabilir mi buç 

åOo! Merak etmeyin, efendim, hamal bulunabilirç diye yanıt verdim. 

Bir aralık dadı Fedossia gelip bâyâkanneyi selamladı. Ona generalin äocuklarını getirmişti. 

åYoo! Kucaklaşıp ãpâşmek yok. Äocukları ãpmesini hiä sevmem. Hepsi de sâmâklâdâr. 

Burada rahat mısın, Fedossiaç 

åBurada äok iyiyiz, iyi yârekli Antonine Vassilievnaç 

karşılığını verdi Fedossia. åYa siz, benim sevgili Hanımcığım, siz nasılsınız Sizi o kadar äok 

merak ettik ki!ç 

åBiliyorum; sen hiä değilse, saf bir cansın. Bâtân bu insanlar sizin konuklarınız mıç diye 

sordu yeniden Pauline'e dãnerek. åŞu gãzlâklâ sıska kimç 

Pauline aläak sesle: 

åO prens Nilski, bâyâkanneç dedi. 

åYa, Rus demek ki Ben de onun konuştuklarımızı anlamadığını sanıyordum! Belki de 

işitmemiştir! B. Astley'i daha ãnce gãrdâm. İşte gene buradaç dedi bâyâkanne -, onu gãrâr 

gãrmez. åGânaydın!ç diye sesleniverdi B. Astley'e ansızın. 

B. Astley tek sãz sãylemeden eğildi. 

åHadi bakalım, bana ne gibi gâzel şeyler sãyleyeceksiniz Bir şeyler sãyleyin. Pauline bunu 

ona äeviriyor.ç 

Pauline konuşmayı äevirdi. 

Astley de ciddi bir sesle ama,' son derece iätenlikle: 

åSizi bâyâk bir zevkle seyrettiğimi, sağlığınızın yerinde olmasına pek sevindiğimi 

sãyleyeyimç diye karşılık verdi. 

Bu sãzleri bâyâkanneye äevirdiler, pek hoşuna gittiği aäıkäa belliydi. 

åŞu İngilizler nasıl da her şeye bir yanıt bulurlar!ç dedi. åNeden bilmem, İngilizleri hep 

sevmişimdir; Fransızlarla aralarında dağlar kadar fark vardır!ç Gene B. Astley'e: åBeni 

gãrmeye gelin, emiç dedi. åSizi fazla sıkmamaya gayret ederim. Bunu ona äeviriver ve 

birinci katta kaldığımı sãyle. Birinci katta, anlıyor musunuz Aşağıda,ç diye yineledi B. 

Astley'e parmağıyla dãşemeyi gãstererek. 

B. Astley bu äağrıdan pek memnun oldu. 

Yaşlı kadın, Pauline'i tepeden tırnağa dikkatli ve hoşnut bir bakışla sardı. 

åSeni äok sevebilirim, Prascoviaç dedi birdenbire. åSen 

96 

KUMARBAZ

iyi bir kızsın, hepsinin en iyisisin ama, áyle bir huyun var ki!.. Hoş, ben de áyleyimdir ya... 

Dán bakayım biraz; başındakiler takma saÉ değil yaã 

ÜHayır, bÇyÇkanne, kendi saÉlarım.ã 

ÜAllahtan, yoksa bu aptalca modadan nefret ediyorum. çok gÇzel bir kızsın. Eğer genÉ bir 

erkek olsam, sana êşık olurdum. Neden evlenmiyorsun Aman, artık gitmeliyim. Trende 

geÉen o uzun gÇnlerden sonra gezinmek istiyorum... Ee, ne haber, hêlê kızgın mısınã dedi 

generale. 

Üçok rica ederim, teyzeciğim, bırakın bunları!ã dedi general de gánlÇ rahatlayarak. ÜTabii 

anlıyorum, sizin yaşınızda...ã 

ÜBu kocakarı bunamışã diye fısıldadı Deş Grieux. 

ÜBurada her şeyi gármek istiyorum. Alcxis Ivanovitch'i bana bırakırsın, değil miã diye 

generale sordu bÇyÇkanne. 

ÜOo! Lafı mı olur, istediğiniz kadar ama, ben de... Paulinc de, hatta Bay Deş Grieux de... size 

eşlik etmekten bÇyÇk bir zevk duyarız.ã 

ÜAman, Hanımefendi, bu bÇyÇk bir zevktir...ã diye atıldı Deş Grieux gáz boyayıcı bir 


ÜHımmm, bir zevkmiş! Beni gÇldÇrÇyorsun, azizim.ã Sonra da generale dánerek-ansızın: 

ÜZaten sana para filan vermeyeceğimã diye ekledi. ÜBeni daireme gátÇrsÇnler, ánce oraya bir 

gáz atayım, sonra her yere gideriz. GátÇrÇn beni.ã 

BÇyÇkanneyi yeniden kaldırdılar, hepimiz kafile halinde, koltuğunun ardında, merdivenden 

aşağı indik. General başına inen bir balyozla sersemlemiş gibi yÇrÇyordu. Deş Grieux 

dÇşÇnÇyordu. Mile Blanche ánce kalmak istedi, sonra da bizi izlemeyi yeğledi. Onun hemen 

ardından prens geliyordu; generalin dairesinde sadece Almanla dul Bayan Cominges kaldı. 

KUMARBAZ ONUNCU BàLäM 

97 

Kaplıcalarda, bÇyÇk bir olasılıkla • da bÇtÇn Avrupa'da, yáneticilerle metrdoteller bir 

mÇşteriye bir daire verirken, onun zevk ve isteklerinden Éok, kendilerinin onun hakkında 

edindikleri kanıya gáre davranırlar. Ve kabul etmek gerekir ki, bu konuda pek seyrek olarak 

yanılırlar. Ama, bÇyÇkanneye, Tanrı bilir neden, áyle debdebeli, şatafatlı bir daire verirler ki 

bu kez sının iyice aşarlar: Gárkemli eşyalarla dáşenmiş banyolu dárt oda, uşaklar iÉin 

mÇştemilêt, oda hizmetÉisi iÉin ayrı oda, vb., vb... GerÉekten de bu odalarda bir hafta ánce bir 

grandÇşes kalmıştı ve telaşla bunu, oraların değerini daha da artırmak amacıyla hemen yeni 

gelenlere bildirmekten geri kalmadılar. BÇyÇkanneyi bÇtÇn odalara taşıdılar, daha doğrusu 

gátÇrdÇler, o da her yeri dikkatli ve sert bir gázle inceledi. Orta yaşlı, dazlak kafalı bir adam 

olan metrdotel daire gezilirken hep kibarca ona eşlik etti. 

Bunların hepsi bÇyÇkanneyi kim sanıyorlardı bilmem; besbelli Éok soylu ve kibar, ázellikle de 

pek zengin birisi sanıyorlardı. Otel defterine hemen: Bayan General, Tarassevitcheva prensesi 

yazdılar, oysa bÇyÇkanne ámrÇnde prenses olmamıştı. Uşaklar, ázel vagon, yararsız bir yığın 

paket, bavullar, hatta sandıklar yaşlı hanımla birlikte gelmişti, kuşkusuz bunlar onun 

saygınlığına basamak oluşturmuştu. BÇyÇkannenin koltuğu, kestirip atan tonu, sesi, 

tamamiyle patavatsız bir halle sorulan ve en kÇÉÇk bir karşılığa katlanamayan garip soruları, 

kısacası, bÇyÇkannenin dimdik, sert, buyurgan kişiliği ona genel sevgi ve saygıyı sağlamayı 

tamamladı. Dairesini denetimden geÉirirken, yaşlı hanım ansızın koltuğunu durdurtuyor. 

herhangi bir eşyayı gásteriyor ve metrdotele beklenmedik so- ' rulan yáneltiyordu, o da saygılı 

saygılı gÇlÇmsÇyordu ama, titremeye başlıyordu bile. Adama soruları Fransızca soruyordu 

F. 7 

98 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

99

ki bu dili iyi konuşamadığından Éoğu zaman sáylediklerini Éevirmek zorunda kalıyordum. 

Metrdotelin yanıtlan Éoğunlukla hoşuna gitmiyor ve ona yetersiz gárÇnÇyordu. Zaten her tÇrlÇ 

anlamdan yoksun, áyle rasgele aklına esen sorular yáneltiyordu. Sázgelimi, ansızın bir 

tablonun karşısında duruyordu: Mitolojik konulu, ÇnlÇ aslının oldukÉa zayıf bir kopyası. 

ÜBu resim kiminã 

Metrdotel, bunun muhtemelen bir kontesin resmi olduğunu sáylÇyordu. 

ÜNasıl, bilmiyor musun Burada yaşıyorsun da bilmiyorsun! Neden bu tablo burada Neden 

kontesin gázleri şaşıã 

BÇtÇn bu sorulara metrdotel tatmin edici karşılıklar veremeyince bir hayli utandı. 

ÜNe sersem' şey bu!ã dedi bÇyÇkanne RusÉa. 

Kendisini daha uzağa gátÇrdÇler. Aynı şey kÇÉÇk bir Saksonya heykelcikle yeniden meydana 

geldi: Yaşlı hanım bunu uzun uzun seyrettikten sonra, neden bilinmez, alıp gátÇrmelerini 

buyurdu. En sonunda, metrdoteli soru yağmuruna tuttu: Yatak odasındaki halı kaÉ paraya mal 

olmuştu, bunları nerede dokuyorlardı Metrdotel hepsini sorup áğreneceğine sáz verdi. 

BÇyÇkanne: ÜNe eşek şeyler!ã diye homurdandı ve bÇtÇn dikkatini karyolanın Çzerine 

yoğunlaştırdı. 

Üİşte şahane bir cibinlik tavanlığı! AÉın şunu.ã 

Yatağı aÉtılar. 

ÜDaha, daha, hepsini aÉın. Yastıkları kaldırın, kılıfları, kuştÇyÇ yatak ártÇsÇnÇ kaldırın.ã 

Hepsinin altını ÇstÇne getirdiler. BÇyÇkanne dikkatle inceledi. 

ÜBereket versin ki tahtakurusu yok. BÇtÇn Éarşaflan, Éamaşırları gátÇrÇn. Kendi Éarşaflarımı, 

yastıklarımı koyarlar. Zaten bÇtÇn bunlar aşırı derece lÇks; benim yaşamda, báyle bir 

daireye ne gerek var. İnsan yalnız başına sıkılır. Alexis Iva-novitch, sık sık beni gármeye gel 

emi, Éocukların dersini bitirir bitirmez gelirsin.ã 

ÜDÇnden beri generalin hizmetinde değilim artıkã diye yanıt verdim. ÜOtelde kendi hesabıma 

kalıyorum.ã 

ÜO da neden áyleã 

Üànceki gÇn Berlin'den seÉkin bir Alman, bir baron geldi eşiyle. DÇn, gezintide ona, Berlin 

şivesini gázetmeden Almanca bir sáz sáyledim.ã 

ÜEe, ne varmış bundaã 

ÜO, bunu bir terbiyesizlik, saygısızlık olarak kabul etmiş ve gidip generale yakınmış. O da 

hemen beni kovdu.ã 

ÜNe yani, şu barona hakaret mi ettin àyle bir şey yapsan bile, bunda bir kátÇlÇk yok ki, 

dÇnya yıkılmaz ya!ã 

ÜYoo, hayır! Tersine, asıl o bana bastonunu kaldırdı.ã 

ÜSen de, sÇmÇklÇ, Éocuklarının áğretmenine bu şekilde davranılmasma izin verdinã dedi 

ansızın generale dánerek sert bir sesle, ÜÇstelik de onu kovdun! GárdÇğÇm kadarıyla, 

hiÉbiriniz bir işe yaramazsınız.ã 

ÜHiÉ merak etmeyin, teyzeciğim,ã diye karşılık verdi general kendini beğenmiş bir teklifsizlik 

tonuyla, Ükendi işlerimi kendim yÇrÇtmesini bilirim. ästelik de, Alexis Ivanovitch olayı size 

tam olarak anlatmadı.ã 

ÜSen buna nasıl katlanabildinã diye bana sordu. 

Ben de dÇnyanın en alÉakgánÇllÇ ve en sakin haliyle: 

ÜBaronu dÇelloya davet etmek istiyordumã diye karşılık verdim, Üama, general buna engel 

oldu.ã 

ÜNedenã diye sÇrdÇrdÇ bÇyÇkanne. Sonra da metrdotele: ÜSen, azizim, hadi git, seni 

Éağırdıkları zaman gelirsin"ã dedi. ÜBu Nuremberg'li patates surata dayanamıyorum!ã 

Beriki, elbette ki bÇyÇkannenin iltifatım anlamadan, selam verip Éıktı. 

General kÇÉÇk bir gÇlÇşle: 

100

KUMARBAZ 

åİzin verirseniz, teyzeciğim,ç dedi, ådâellolar yapılabilir miç 

åNeden yapılmasın Erkekler hep horozlar gibidir; dãvâşârlerdi, hepsi bu. Hepiniz 

korkaksınız, aäıkäa gãrâlâyor, mal meydanda, âlkenizin onurunu korumaktan acizsiniz. Hadi 

bakalım, gãtârân beni! Potapytch, sãyle de her zaman emrimde iki hamal bulundursunlar. 

Adamları tut, koşulları sapta. İki tane yeter. Beni sadece merdivenlerden indirip äıkarmaları 

gerekecek; dâz yolda, sokakta, beni iterler, bunu onlara anlat. Adamlara bir de avans ver, daha 

terbiyeli davra-nırlar. Sen hep benim yanımda kalacaksın, sen de Alexis Iva-novitch, 

gezintide bana şu baronu gãster: Şu "von Baron" ne menem şeymiş hele bir gãreyim. Hadi 

bakalım, nerede kuzum şu ruletç 

Ruletlerin gazino salonlarında bulunduğunu anlattım. Ardından da sorular yağmaya başladı: 

åÄok rulet var mı Kumar oynayan äok kimse var mı Bâtân gân kumar oynanıyor mu Nasıl 

şey buç Ben de en iyisinin gidip hepsini kendi gãzleriyle gãrmesi olacağını, onları 

anlatmanın äok zor olduğunu sãyledim. 

åPekélé, ãyleyse beni hemen oraya gãtârsânler! Alexis Ivanovitch, sen ãne geäip yol gãster!ç 

General bâyâk bir ilgiyle âzerine titreyerek: 

åAman teyzeciğim, nasıl olur, biraz dinlenmeden miç diye sordu. 

Biraz heyecanlıya benziyordu; zaten, hepsi sıkıntılı gãrânâyordu, sârekli birbirlerine 

bakıyorlardı. Besbelli bâyâkanneyle birlikte gazinoya gitmekten äekiniyorlar ve belki de 

utanıyorlardı: Hiä kuşkusuz yaşlı hanım, hem de bu kez herkesin iäinde gene acayiplikler 

yapmaya kalkışacaktı. Bununla birlikte, ona eşlik etmek amacıyla atıldılar. 

åNeden dinlenecekmişim, kuzum Hiä yorgun değilim ki; tam beş gândâr kımıldamadan 

durdum. Sonra da gidip kay- 

KUMARBAZ 

101 

nakları, kaplıcaları gãreceğiz. Daha sonra da... şu... adı ne demiştin sen Pascovia Şu 

zirve'yı, hah, tamam değil miç 

åEvet, bâyâkanne.ç 

åHadi zirve olsun. Burada daha başka ne varç 

åPek äok şey var, bâyâkanne,ç dedi Paulinc sıkıntıyla. 

åİyi, iyi, senin pek bir şey bildiğin yok! Marthe, sen de benimle gel,ç dedi oda hizmetäisine. 

General ansızın kaygılanarak: 

åOnu neden gãtârmek istiyorsunuz, teyzeciğimç dedi. åOlanaksız bir şey bu; hatta 

Polapytch'in bile gazinonun iäine girmesine izin vereceklerini sanmıyorum.ç 

åSaäma! Yani bu bir hizmetäi olduğu iäin dışarda mı bırakacaklar! Oysa o da canlı bir 

yaratık; tam bir haftadır yollarda sârtâyoruz, onun da canı elbette bir şeyler gãrmek isler. 

Benimle olmazsa, kiminle gidebilir ki Yalnız başına sokakta bir adım atmaya bile cesaret 

edemez o.ç 

åAma, bâyâkanne..ç 

åBelki de benimle gelmekten utanıyorsundur Üyleyse kal burada, senden bir şey isteyen yok 

ki. Bir general, aman sevsinler! Ben de general karışıyım. Hem zaten bâtân bu kafileyi 

peşimde taşımaya hiä de gerek yok! Her şeyi Alexis Iva-novitch'le gãrârâm...ç 

Ama, Deş Grieux herkesin sefere katılmasında ayak di-• i'edi, onunla birlikte gitmenin 

zevkini ãyle bir ballandıra ballandıra ãvdâ ki, herkes yârâyâşe geäti. Deş Grieux, generale: 

åBunamıs zavallıç diye yineledi. åYalnız gitse, kimbilir ne saämalıklar yapar...ç Ben daha 

fazlasını işitemedim ama, hiä kuşkusuz kafasında bir dâşânce vardı, hatta belki de yeniden 

umuda bile kapılmıştır. 

Gazinoya kadar yaklaşık beş yâz metre vardı. Kestane ağaälı yoldan äevresinde bir tur 

attığımız alana kadar gitlik, doğruca gazinoya girdik. Generalin gãnlâ biraz rahatlamıştı,102

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

103 

äânkâ bizim kafile, oldukäa acayip olmakla, hiä de saygınlıktan yoksun değildi. Hasta, zayıf, 

bacaklarını kullanamayan bir kimsenin kaplıcalara gelmesinde şaşılacak hiäbir şey yoktu. 

Ama, aäıkäa gãrâlâyordu ki, general gazinodan korkuyordu; sakat, âstelik de yaşlı bir kadın 

neden rulete gidiyordu Pauline'le Mile Blanche tekerlekli koltuğun iki yanında yârâyorlardı. 

Mile Blanche gâlâyor, äekingen bir neşe gãsteriyor, hatta arada sırada, bâyâkanneyle şakacı 

bir iki sãzcâk konuşuyordu, o kadar ki, yaşlı kadın sonunda ona ãvâcâ sãzler sãyledi. Übâr 

yandaki Pauline, yaşlı kadının bitip tâkenmek bilmeyen sayısız sorularına yanıt vermek 

zorundaydı. Sãzgelimi: åDemin yanımızdan geäen kimdi Arabadaki şu kadın kim Kent 

bâyâk mâ Bahäe geniş mi Bunlar ne ağaälan Şu dağların adı ne Buralarda kartal var mı 

Ne garip äatı bu bãyle!ç Yanımda yârâyen B. Astley bugânden äok şey umduğunu fısıldadı 

bana. 

Potapytch'le Marthc arkada, hemen koltuktan sonra yârâyorlardı. Potapytch fraklı ve beyaz 

kravatlıydı ama, başında kasket vardı, kırk yaşlarında al yanaklı, kır saälı bir kız olan 

Marthe'ın da başında başlık, sırtında alacalı basmadan entari, ayaklarında gıcırdayan oğlak 

derisi pabuälar vardı. Bâyâkanne onlara bir şeyler sãylemek iäin sık sık arkasına dãnâyordu. 

Deş Grieux ile general biraz geride kalmışlar, hararetli hararetli konuşuyorlardı. General 

bitkindi; Deş Grieux kararlı bir halle konuşuyordu. Belki de arkadaşını cesaretlendirmeye 

äalışıyordu; ona ãğâtler verdiği aäıkäa belli oluyordu. Ama', bâyâkanne o uğursuz tâmceyi 

sãylemişti bir kere: åSana para vermeyeceğim.ç Bu haber belki de Deş Grieux'ye inanılmaz 

gibi gãrânâyordu ama, general, teyzesini iyi tanırdı. Bu • arada Deş Grieux ile Mile 

Blanche'ın birbirlerine gãz kırpıp durduklarını fark ettim. Yolun ta ucunda prensle Alman 

gãzâme ilişti: Bizi ãne geäirmişlerdi, kendileri başka bir yãne gittiler. 

Gazinoya gãrkemli bir giriş yaptık. İsviäreli kapıcıyla uşaklar da oteldeki uşak takımıyla aynı 

candan yakınlığı gãsterdiler. Bununla birlikte bize merakla bakıyorlardı. Bâyâkanne ãnce 

kendisine salonları gezdirmelerini buyurdu. Kimi zaman iltifat ediyordu, kimi zaman ilgisiz 

kalıyordu ama, her şeyi sorup ãğreniyordu. En sonunda, kumar salonuna ulaştık. Kapalı 

kapının ãnânde nãbet tutan uşak, sanki şaşırıp kalmış gibi, hemen iki kanadı birden ardına 

kadar aätı. 

Bâyâkannenin rulet salonunda belirişi kalabalığın âzerinde derin bir etki yarattı. Rulet 

masalarında ve otuz ve kırk masasının bulunduğu salonun ãbâr ucunda, biräok sıra halinde, 

yâz elli, iki yâz kadar kumarbaz yığılıydı. Masaya kadar sokulmayı başaranlar, her zaman 

olduğu gibi, durumlarını zerre kadar bozmuyorlardı ve ancak bâtân paralarını yitirdikten 

sonra yerlerinden kımıldayıp ayrılıyorlardı. Äânkâ orada sadece seyirci olarak kalmaya ve bir 

oyuncunun yerini bedavadan işgal etmeye izin verilmiyordu. Masanın äevresinde sandalyeler 

bulunmasına karşın, oturan pek azdı, ãzellikle de kalabalık yoğunlaştığı zaman, äânkâ ayakta 

durunca insan daha az yer kaplar, sonra da para sârmek iäin bãylesi daha rahattır. İkinci, 

âäâncâ sıralarda bulunanlar sıralarını bekleyerek, ilk sıradakilerin arkasına yığılırlar. Ama, 

kimi zaman kumarbazların arasından ellerini kaydırıp paralarını ortaya sârerler. Çäâncâ 

sırada mizaları yeşil äuhaya ulaştırmak iäin de aynı biäimde paralanırlar. Bu yâzden her on, 

ya da hatta beş dakikada bir masanın bir ucundan bir itiraz yâkselirdi. Gazinonun gâvenliği 

zaten oldukäa iyi dâzenlenmişti. Elbette ki itişip kakışmayı, hay huyu ãnleyemezler ama, 

kalabalık âşâştâğâ zaman memnun olurlar, äânkâ bundan onlar kazanälı äıkar; ama, masanın 

äevresinde oturan sekiz kru-piye, mizaları bâyâk bir dikkatle gãzlerler; ãdeyen onlardır ve bir 

anlaşmazlık äıktığı zaman bunu äãzâmleyen de onlardır. Aşırı durumlarda, polis äağırılır, 

olay da o anda ka-104 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ

105 

panır. Gâvenlik gãrevlileri sivil olarak salonda, halk arasındadır, ãyle ki onları hiä kimse 

tanıyamaz. Bunlar ãzellikle kâäâk hırsızlarla, hânerlerinin uygulanması ãzellikle pek kolay 

olan rulette äok rastlanan profesyonel hırsızları gãzetlerler. Geräekten de, her yerde, cepleri 

karıştırmak, ya da kilitleri kırmak gerekir, başarı sağlanamadığı zaman da, bu insanın başına 

dert aäar. Oysa burada sadece rulete yaklaşmak, kumara başlamak yeterlidir. Sonra da ansızın, 

saklanıp gizlenmeden, herkesin gãzleri ãnânde bir başkasının kazancına el koyup bunu cebe 

indirmek işten bile değildir; bir tartışma äıktığı zaman hırsız yâksek ve anlaşılır bir sesle bu 

paranın kendine ait olduğunu haykırır. Eğer darbe ustaca indirildiy-se, tanıklar da kararsızlıkla 

duraksıyorsa, hırsız, äoğu zaman parayı alıkoymayı başarır. Bâtân bunlar elbette ki para pek 

ãnemli miktarda değilse yârâr, yoksa bâyâk bir parayı krupiyeler, ya da bir başka kumarbaz 

fark etmiş olabilir. Eğer .miktar pek yâksek değilse, paranın geräek sahibi kimi zaman 

kavgayı sârdârmekten kendiliğinden vazgeäer ve bir rezalet korkusuyla äekilir. Ama, eğer 

hırsızın kimliği ortaya äıkarılırsa, hiä gãzânân yaşına bakmadan hemen kovarlar. 

Bâyâkanne bâtân bunları uzaktan, doymak bilmeyen bir aägãzlâlâkle seyretti. Bir hırsız 

kovulduğu zaman pek seviniyordu. Otuz ve kırk onun pek merakını äekmedi; rulet hoşuna 

gitmişti, ãzellikle de bilye dãndâğâ zaman. En sonunda oyunu daha yakından gãrmek istedi. 

Bilmem nasıl oldu ama, garsonlarla yaltaklanan birkaä kişi (äoğu zaman, kumarda 

kazananlara ve bâtân yabancılara hizmetlerini sunan kumarda iflas etmiş Polonyalılar) 

masanın ortasına doğru, birinci krupiyenin yanında äabucak ona bir yer aätılar ve kalabalığa 

karşın koltuğunu oraya sârdâler. Oynamayıp da sadece bakan (ãzellikle aileleriyle gelmiş 

İngilizler) kalabalık bir ziyaretäi topluluğu kumarbazların arkasından bâyâkanneyi seyretmek 

amacıyla masaya doğru âşâştâler. Krupiyeler umuda kapıldılar: 

Bu kadar garip bir kumarbaz kadın elbette ki olağanâstâ bir şeyler vaat ediyordu. Yetmiş 

beş yaşında, sakat bir kadın kumar oynamak istiyordu... Bu ãyle her gân rastlanan bir olay 

değildi. Ben de ne yapıp edip masanın yanına sâzâldâm ve bâyâkannenin yanına yerleştim. 

Potapytch'le Marthe bir kenarda, kalabalığın iäinde kaldılar. General, Pauline, Deş Grieux, 

Mile Blanche da seyircilere katıldılar. 

Bâyâkanne, ãnce äevresindeki oyuncuları seyretti. Aläak sesle bana äabucak sorular 

yãneltiyordu: åŞu adam kim Bu kadın kimç Masanın ucunda bulunan, bâyâk kumar 

oynayan, binlerce frank sâren gencecik bir adam ãzellikle ilgisini äekti. Genä adam 

yanımızdakilerin fısıldaştıklarına gãre yaklaşık kırk bin frank kazanmıştı, bunlar altın ve 

banknot yığınları halinde ãnânde duruyordu. Yâzâ sapsarıydı; gãzleri parlıyor, elleri 

titriyordu; paralan avuä avuä alarak hiä hesaplamadan ortaya koyuyordu, bununla birlikle de 

durmadan kazanıyordu, ãnândeki altın yığını kabardıkäa kabarıyordu. Garsonlar äevresinde 

pervane gibi dãnâyorlar, ona bir koltuk getiriyorlar, daha geniş bir yeri olması ve halkın 

kendisini sıkıştırmaması iäin yanındakileri uzaklaştırıyorlardı. Bâtân bunlar elbette ki yâklâ 

bir bahşiş umuduyla yapılıyordu. Kazanan kimi kumarbazlar arada sırada parayı avuälarıyla 

ceplerinden äıkararak hiä hesaplamadan onlara verirler. Genä adamın yanına bir Polonyalı 

yerleşmişti bile, yerinde duramıyordu, saygılı bir halle her an kulağına bir şeyler sãylâyordu, 

hiä kuşkusuz ona ãğât veriyor ve oyununu yãnetiyordu: Bâtân bunlar elbette ki bir bahşiş 

koparmak iäindi. Ama, kumarbaz ona hemen hemen hiä aldırış etmiyordu, gelişigâzel, rasgele 

para koyuyor ve durmadan ãnândeki altın yığınını kabartıyordu. Besbelli aklını kaäırrnıştı. 

Bâyâkanne bir sâre onu inceledi. 

Ansızın telaşlanarak dirseğimi dârttâ ve: 

åSãyle ona da bıraksın artıkç dedi. åÄabucak parasını106 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

107

toplasın ve sıvışsın. Yitirecek, bir saniye iÉinde hepsini yitirecekã diye kaygılandı adeta 

heyecandan boğularak. ÜPotapytch nerede Ona Potapytch'i gándersinler! Canım, sáylesene 

şuna,ã diyordu habire báğrÇmÇ dirsekleyerek. ÜPotapytch nerede, kuzum çıkın! çıkın!ã 

diye genÉ adama bağırmaya başladı. Kendisine doğru eğildim ve buyurgan bir sesle, yavaşÉa, 

burada báyle bağırmanın uygun olmadığını, hatta yÇksek sesle değil de, sadece alÉak sesle 

konuşmaya izin verildiğini sáyledim; ÉÇnkÇ hesaplarını engelliyordu, báyle sÇrerse bizi 

Éıkaracaklarını da ekledim. 

Üçok yazık! Bu adam mahvoldu! HiÉ kuşkusuz báyle olmasını istiyor... İÉim altÇst oldu, ona 

bakamıyorum. Ne sersem şey!ã 

Ve bÇyÇkanne hemen başka bir yana dándÇ. 

Orada, solda, kumarbazlar arasında, yanında bir Éeşit cÇce bulunan genÉ bir hanım 

gárÇnÇyordu. Bu cÇce kimdi, bilmiyorum: Kadının bir akrabası mıydı, yoksa ilgi uyandırmak 

iÉin mi getirmişti Bu genÉ kadını daha ánce de fark etmiştim; her gÇn, áğleden sonra saat 

birde gazinoya geliyor, tam ikide gidiyordu. Her gÇn bir saat sÇresince oynuyordu. Onu 

tanıyor ve kendisine hemen bir koltuk getiriyorlardı. Kadın cebinden birkaÉ altınla binlik 

birkaÉ banknot Éıkardı, acele etmeden, heyecanlanmadan, soğukkanlılıkla ortaya para 

sÇrmeye başladı, bir yandan da bir kêğıdın Çzerine numaralan yazıyor, şansların belirli bir 

anda toplanmasını sağlayan sistemi keşfetmeye Éalışıyordu. BÇyÇk paraları tehlikeye 

atıyordu. Her gÇn en fazla bin, iki bin, ÇÉ bin frank kazanıyordu, daha fazla değil, bunları 

kazanır kazanmaz da hemen oyundan kalkıyordu. BÇyÇkanne uzun bir sÇre onu inceledi. 

ÜBak sáyleyeyim, bu kadın yitirmeyecek! Bu kadın yitirmeyecek! Kim, biliyor musunã 

ÜBir Fransız, besbelli o biÉimlerden biriã diye fısıldadım kulağına. 

ÜYa! Kuş, uÉuşundan bellidir! Keskin penÉeleri olduğu gárÇlÇyor. Her turun ne anlama 

geldiğini ve nasıl para sÇrÇleceğini anlat bakayım şimdi bana.ã 

Ortaya konan paranın sayısız bileşimlerinin anlamını elimden geldiğince bÇyÇkanneye 

anlattım: Kırınızı ve kara, tek ve Éift, eksik ve pas, en sonunda numaralar sisteminin kimi 

ayrıntılarını aÉıkladım. Yaşlı hanım beni dikkatle dinliyor, aklında tutuyor, yeni sorular 

yáneltiyor ve áğreniyordu. Ona her para sÇrme sisteminden oracıkta bir árnek gásterilebilirdi, 

báylelikle de ders daha kolay akılda kalıyordu. BÇyÇkanne pek sevindi. 

ÜPeki, sıfır ne anlama geliyor Şuradaki, hani kıvırcık saÉlı krupiye sıfır diye bağırdı. Ve 

masanın Çzerindekilerin hepsini neden topladı O yığınla parayı kendine aldı! Ne demek 

oluyor buã 

ÜBÇyÇkanne, sıfır bankonun kêrı. Eğer bilye sıfırın Çzerine dÇşerse, masanın Çzerindekilerin 

hepsi, ayrım gázetmeden, bankoya aittir. GerÉeği sáylemek gerekirse, ádeşmek iÉin bir tur 

daha yapılır ama, banko hiÉbir şey ádemez.ã 

ÜAa, olur şey değil, doğrusu! Ve ben bir şey almıyorum!ã 

ÜHayır; eğer daha ánce sıfırın Çzerine para koydunuz da Éıktıysa, size koyduğunuzun otuz beş 

katını veriyorlar.ã 

ÜNasıl, otuz beş katını mı! Peki, sık sık Éıkar mı bu àyleyse neden bu sersemler sıfıra para 

koymuyorlarã 

ÜçÇnkÇ otuz altı karşı şans var da ondan, bÇyÇkanne.ã 

ÜNe saÉma şeyler! PÖtapytch! Potapytch! Dur bakayım, yanımda para var... İşte, işte!ã 

Cebinden şişkin bir kese Éıkardı, iÉinden bir frederik aldı. ÜAl, bunu hemen sıfırın ÇstÇne 

koy.ã 

ÜBÇyÇkanne, sıfır az ánce Éıktıã dedim, Üonun iÉin uzun zaman Éıkmaz artık. Aşın tehlikeye 

atılıyorsunuz: Biraz bek- • leyin.ã 

ÜHayır, saÉmalıyorsun, koy şunu!ã108 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

109

ÜàzÇr dilerim ama, bin kez de koysanız, belki akşama kadar Éıkmaz; Éok gárÇlmÇştÇr bu.ã 

ÜSaÉma, saÉma bÇtÇn bunlar, kurttan korkan ormana gitmez. Ne Vitirdin mi Gene koy!ã 

İkinci frederiki de yitirdik; bir ÇÉÇncÇsÇnÇ koyduk. BÇyÇkanne yerinde duramıyordu; dánen 

tablanın bálmeleri arasında zıplayan bilyeyi parlak gázleriyle yiyecek gibi bakıyordu. äÉÇncÇ 

frederiki de yitirdik. BÇyÇkanne kendinden geÉmişti; bir tÇrlÇ rahat duramıyordu, hatta 

krupiye beklenen .Ü-fır yerine otuz altı'yı bildirince yumruğuyla masaya vurdu. 

ÜEh, hadi bakalım!ã diye kızdı bÇyÇkanne, Üşu lanet olasıca sıfır yakında Éıkacak mı, 

Éıkmayacak mı Eğer sıfır Éıkıncaya kadar buradan Kalkarsam áleyim daha iyi. BÇtÇn 

kabahat şu kıvırcık saÉlı krupiye dÇzenbazında, onunla, hiÉ Éıkmıyor bu sıfır! Alexis 

İvanovitch iki altın birden koy! O kadar az para koyuyorsun ki, sıfır Éıksa hiÉbir şey 

kazanamayacağız.ã 

ÜBÇyÇkanne!ã 

ÜKoy dedim, koy! Senin paran değil ya.ã 

İki frederik koydum. Bilye tablanın Çzerinde uzun zaman yuvarlandı ve en sonunda 

bálmelerin ÇstÇnden zıplamaya başladı. BÇyÇkanne kendinden geÉerek kolumu sıkıyordu ve 

ansızın tok! 

ÜSıfır!ã diye bildirdi krupiye. 

ÜGárdÇn mÇ, bak gárdÇn mÇ!ã dedi bÇyÇkanne hızla bana doğru dánerek. ÜBen sana 

sáylemiştim, ben sana sáylemiştim! İki altın koymayı bana Tanrı esinlendirdi! Şimdi ne kadar 

alacağım Neden parayı ádemiyorlar Potapytch, Marthe, nerede bunlar, kuzum Ya bÇtÇn 

bizimkiler, nereye gittiler Potapytch, Potapytch!ã 

ÜDaha sonra, bÇyÇkanne, birazdanã diye fısıldadım. ÜPo-lapytch kapıda, onu buraya 

geÉirmezler. Bakın, bÇyÇkanne, paranızı ádÇyorlar, alın!ã 

BÇyÇkanneye, koyu mavi kêğıdın iÉine sarılı, damgalı, elli frederiklik ağır bir deste attılar, bir 

de kêğıda sarılmamış yirmi frederik saydılar. Ben de bir kÇrekle hepsini bÇyÇkannenin ánÇne 

Éektim. 

ÜOyun başlıyor, baylar! Oyun başlıyor, baylar!ã diye bağıran krupiye para koymaya davet 

ederek bilyeyi atmaya hazırlandı. 

ÜTanrım, geÉ kaldık! Hemen başlayacaklar! Koy, koy!ã diye Éırpındı bÇyÇkanne, ÜÉabuk, 

zaman yitirmeã dedi, kendinden geÉip báğrÇme şiddetli dirsekler vurarak. 

Üİyi ama, nereye, bÇyÇkanneã 

ÜSıfırın ÇstÇne! Sıfırın ÇstÇne! Gene sıfırın ÇstÇne! Olabildiğince Éok koy! Topu* topu kaÉ 

paramız var Yetmiş frederik mi Cimrilik etmenin yaran yok, bir Éırpıda yirmi tane koy!ã 

ÜMakul olun, bÇyÇkanne! Kimi zaman tam iki yÇz tur geÉer de gene Éıkmaz! Yalvarırım size, 

varınızı, yoğunuzu burada bırakacaksınız!ã 

ÜSaÉma, saÉma, Éabuk koy paraları! İşte, ÉekiÉ indi! Ne yaptığımı biliyorum benã diyen 

bÇyÇkanne sinirden tirtir titriyordu. 

ÜKurallar/ sıfır Çzerine on iki frederikten fazlasının konmasını yasaklıyor. İşte ben de onları 

koydum.ã 

ÜO da ne demek áyle Doğru mu buã Sol yanında oturan ve bilyeyi atmaya hazırlanan 

krupiyeyi dirseğiyle iterek: ÜMÇsÇ! MÇsÇ!ã dedi. ÜSıfır kaÉ tane On iki On ikiã 

Ben atılıp hemen aceleyle soruyu Fransızca anlattım. Krupiye de: 

ÜEvet, Hanımefendiã diye yanıtladı terbiyeli terbiyeli. Son-'ra da bilgi vermek amacıyla: 

ÜKişisel hiÉbir miza da dárt bin florini aşmamalıdır; kural báyleã diye ekledi. 

ÜPekêlê, yapacak bir şey yok, áyleyse, on. iki koyalım.ã 

110 

KUMARBAZ 

ÜOyun başladı!ã diye bağırdı krupiye. Tabla dándÇ ve on ÇÉ Éıktı. Yitirmiştik! 

ÜHadi gene! Gene! Koy gene!ã diye haykırıyordu bÇyÇkanne. Bu kez ona hiÉ karşı Éıkmadım 

ve omuzlarımı sil-kerek gene on iki frederik koydum. Sehpa uzun zaman dándÇ. BÇyÇkanne

gázleriyle izlerken tirtir titriyordu. Hayretle ona bakarak:. ÜAcaba sıfırın Éıkacağına gerÉekten 

inanıyor muã diye geÉiriyordum aklımdan. YÇzÇnde kazanacağının mutlak inancı, az sonra: 

Sıfır! diye bağırıldığını işiteceğinin kesin umudu parlıyordu. Bilye bir bálmeye zıpladı. 

ÜSıfır!ã diye bağırdı krupiye. 

BÇyÇkanne utkulu ve saldırgan bir halle bana doğru dánerek: 

ÜBak, gárdÇn mÇ!ã dedi. 

Ben bir kumarbazdım: Bunu tam o anda kesinlikle hissettim. Kollarım, bacaklarım titriyordu, 

şakaklarım zonkluyor-du. Elbette ki, on oyunda sıfır'ın ÇÉ kez Éıkması Éok enderdi ama, 

bunda ázellikle şaşılacak hiÉbir şey yoktu. Ben de ánceki gÇn sıfır'm Çst Çste ÇÉ kez Éıktığını 

gármÇştÇm ve bu fırsatla, Éıkan numaralan ázenle bir kêğıda yazmış olan kumarbazlardan biri 

daha bir gÇn ánce, bu aynı sıfır'ın yirmi dárt saatte sadece bir kez Éıktığını yÇksek sesle 

belirtmişti. 

BÇyÇkanneye parasını en bÇyÇk kazancı gerÉekleştiren kimseye gásterilmesi gereken ázel 

saygı ve ázenle verdiler. Kuruşu kuruşuna tam dárt yÇz yirmi frederik, yani dárt bin florin ve 

yirmi frederik. Yirmi frederiki altın olarak, dárt bin florini de banknot olarak ádediler. 

Ama, bu kez bÇyÇkanne artık Potapytch'i Éağırmadı; kafasında Éok başka şeyler vardı! Artık 

Éırpınmıyordu, eli ayağı titremiyordu. Ama, deyim yerindeyse, iÉten iÉe titriyordu. BÇtÇn 

dikkati bir tek noktada toplanmıştı, sanki bir tek hedefi amaÉlıyormuş gibi: 

ÜAlexis Ivanovitch, bir seferde sadece dárt bin florin ko- 

KUMARBAZ 

111 

nabileceğini sáylemişti, değil mi Hadi bakayım, al da şu dárt bini kırmızının Çzerine koy!ã 

diye karar verdi. 

Onu kararından dándÇrmeye Éalışmak yararsızdı. Sehpa dánmeye başladı. 

Ü.Kırınızı!ã diye bağırdı krupiye. 

Yeniden dárt bin florin daha kazanmıştı, báylece hepsi sekiz bin florin olmuştu. 

ÜDárt binini burada bana bırak, geri kalanını gene kırmızının Çzerine koy!ã diye buyurdu 

bÇyÇkanne. 

Bir kez daha dárt bin florini tehlikeye attım. 

Ü.Kırının!ã diye yeniden bildirdi krupiye. 

ÜToplam on iki! Hepsini ver bana. Altınları kesemin iÉine dák, banknotları topla. Bu kadarı 

yeter! Hadi gidelim! Koltuğumu itin.ã 

ON BİRİNCİ BàLäM 

Koltuğu salonun ábÇr ucundaki kapıya doğru sÇrdÇler. BÇyÇkanne sevinÉten uÉuyordu. BÇtÇn 

bizimkiler, onu kutlamak iÉin hemen Éevresine ÇşÇştÇler. BÇyÇkannenin davranışı ne kadar 

garip olursa olsun, başarısı pek Éok şeyi ártÇyordu, general de báylesine garip bir kadının 

akrabalığıyla kendini halk iÉinde lekelemekten artık korkmuyordu. AlÉakgánÇllÇ bir 

gÇlÇmsemeyle ve teklifsiz bir neşeyle bÇyÇkanneyi kutladı, tıpkı bir Éocuğu eğlendirirken 

yapıldığı gibi. Zaten o da, bÇtÇn ábÇr seyirciler gibi, aÉıktan aÉığa heyecanlanmıştı. Olay 

yorumlanıyordu, herkes bÇyÇkanneyi birbirine gásteriyordu. Pek çok kimse, onu daha 

yakından gárebilmek iÉin yanından geÉiyordu. B. Astley bir kenarda arkadaşlarından iki 

İngilizle on-116 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

117 

de hoşa gitmeye uğraşmasını bilen kibirli Pauline'in tam tersine, şuhluğunun bÇtÇn 

Éekiciliklerini kullanacaktı. Ama, şimdi, bÇyÇkanne rulette báyle başarıları gerÉekleştirdiği şu 

sırada, kişiliği (inatÉı, otoriter ve buııamış bir ihtiyar kadın) karşılarında báyle bir belirlilikte 

ortaya Éıktığı şu anda belki de her şey yitirilmişti. çÇnkÇ her şeyle bÇtÇn bağlarını koparmış 

bir kolej áğrencisi gibi mutluydu ve kumarda kaÉınılmaz olarak yolunacaktı. Tanrım! diye

dÇşÇnÇyordum (Tanrı beni bağışlasın, kátÇ bir sevinÉle!) Tanrım! Demin bÇyÇkannenin 

tehlikeye attığı her frederik altını generalin yÇreğini deliyordu, Deş Grieux'yÇ kudurtuyor, 

dolu kaşığın burnunun ucundan geÉtiğini gáren Mile de Cominges'i Éılgına dándÇrÇyordu! Bir 

başka olgu: Kazanmış olmanın sevinciyle bÇyÇkanne herkese para dağıtırken, gelip geÉen 

herkesi dilenci sanıp eline bir şeyler sıkıştırırken bile generale: ÜAma, sana zırnık, bile 

vermeyeceğim!ã demekten kendini alamamıştı'. Demek oluyor ki, bu fikirde kesin kararlıydı, 

bunda direniyor, bunu kendi kendine sáz vermişti; bu tehlikeliydi, tehlikeli!.. 

BÇyÇkanneden ayrılıp şatafatlı merdivenden en Çst kattaki kÇÉÇk odama Éıkarken bÇtÇn bu 

dÇşÇnceler kafamda kaynaşıyordu. BÇtÇn bunlar beni son derece ilgilendiriyordu; gázÇmÇn 

ánÇndeki aktárleri birbirine bağlayan en sağlam ipleri ánceden talimin edebilmeme karşın, bu 

oyunun gizli nedenlerini ve gizlerini bilmiyordum. Pauline hiÉbir zaman bana tam bir gÇven 

gástermemişti. Kimi zaman, gerÉekten de, adeta elinde olmadan, bana yÇreğini aÉmıştı ama, 

Éoğu zaman ve halta hemen hemen, her zaman, bu iÉ dákmelerden sonra, ya bÇtÇn 

sáyledikleriyle alay ediyordu, ya da her şeyi karıştırıyor ve her şeyi bile bile yanlış bir ışık 

altına tutuyordu! Oh! Pe'k Éok şeyi benden saklıyordu! Her ne olursa olsun, bÇtÇn hu gizemli 

ve gergin durumun son perdesinin yaklaştığını seziyordum. Bir darbe daha ve her şey bitecek, 

maskeler dÇşecekti. Benim yazgıma gelince, o da bÇtÇn bunlarla ilgiliydi 

biliyorum ama, onu hemen hemen hiÉ dert edinmiyordum. 

Garip bir ruh hali benimki de: Cebimde olsun álsÇn sadece yirmi frederik; işsiz gÇÉsÇz, geÉim 

olanaklarından yoksun, umutsuz, tasarısız, vb. Çlkemden pek uzaklardaydım... Ama, hiÉ 

umursamıyordum! Pauline'i dÇşÇnmesem, kendimi sadece pek yakındaki sonucun gÇlÇnÉ 

ilginÉliğine bırakır, kahkahalarla gÇlerdim. Ama, Pauline beni heyecanlandırıyor; onun 

yazgısı kararlaştırılacak bunu Éok iyi hissediyorum, bununla birlikte itiraf edeyim ki, beni 

dÇşÇndÇren hiÉ de bu değil. Onun bÇtÇn gizlerini áğrenmek isterdim; bana gelip de: ÜSeni 

sevdiğimi pekêlê biliyorsunã demesini isterdim, yoksa, bu delilik gerÉekleşcmeyecekse... o 

zaman neyi istemeli Neyi istediğimi biliyor muyum ben çılgın gibiyim; bÇtÇn istediğim, 

;onsuza dek, bÇtÇn ámrÇmce onun yanında kalmak, onun ay-jlasında, pırıltısında kalmak. 

Başka hiÉbir şey biliniyorum! On-jdan uzaklaşabilir miyim 

äÉÇncÇ katta, onların koridorunda aniden bir şey hissettim. DándÇm ve yirmi adım átede, 

koridora Éıkan Pauline'i gárdÇm. Beni bekliyor, beni gázctliyormuşa benziyordu, bana hemen 

yaklaşmamı işaret etti. 

ÜPauline Alexandrovna...ã 

ÜDaha yavaş!ã diye tembih etli. 

ÜDÇşÇnÇn kiã dedim alÉak sesle, Übir saniye ánce sanki báğrÇme bir darbe inmiş gibi geldi 

bana: DándÇm, sizdiniz! Sanki sizden bir akım yayılmış gibi!ã 

Pauline kaygılı ve dÇşÇnceli bir halle: 

ÜŞu mektubu alınã dedi, kuşkusuz ne dediğimi iyi işit-emişti, Ühemen elden onu B. Astley'in 

kendisine verin. Eli-izi Éabuk tutun, rica ederim. Yanıt beklenmeyecek. O...ã 

Sázlerini tamamlamadı. Ben hayretle: 

ÜB. Astley'e miã .diye yineledim. Ama, Pauline gázden kaybolmuştu bile.112 

KUMARBAZ 

dan sáz ediyordu. Gásterişli iki hanım azametli bir hayretle ona bakıyordu, acayip bir şeymiş 

gibi. Deş Grieux kutlama ve gÇlÇcÇkler saÉıyordu. ÜNe zafer!ã dedi. 

ÜAman, Hanımefehdiciğim, harikulade bir şey bu!ã diye ekledi Mile Blanche bÇyÇleyici bir 


, ÜEvet ya, bir iki demeden, kaşla gáz arasında on iki bin florin kazandım! On iki bin ne 

demek, bir de altın paralar var! Hepsi birden yaklaşık on ÇÉ bin florin ediyor. Rubleye 

Éevirirsek, ne eder Altı bin filan mıã 

Ben de ona yedi binden fazla ettiğini, hatta gÇncel kurla belki de sekiz bin bile ettiğini 

bildirdim.

ÜSekiz bin mi, şaka mı ediyorsun! Nedir o' áyle, hepiniz cini kápek heykelcikleri gibi kakılıp 

duruyorsunuz! Potapytch, Marthe, gárdÇnÇz mÇã 

ÜAh, benim iyi yÇrekli hanımcığım, nasıl yaptınız bunu báyle Sekiz bin ruble!ã diye 

haykırdı Marthe yaltaklanarak. ÜAlın, bakayım, her birinize beşer altın, alın hadi!ã Polapytch'le 

Marthe ellerini ápmek iÉin atıldılar.' 

ÜHamalların her birine birer frederik verilsin. Her birine bir frederik ver, Alexis Ivanovitch. 

Ne oluyor bu garsona da báyle kandilli temennalar yapıyor yere kapanırcasına, ya áteki Beni 

kutlamak iÉin mi bunlar Onlara da birer frederik ve-river.ã 

ÜSayın prenses... zavallı yoksul bir sÇrgÇn... sÇrekli felaket... Rus prensleri áyle cámerttir 

ki...ã diye yalvar yakar dileniyordu koltuğun hemen yanı başında yıpranmış, havı dákÇlmÇş 

redingotlu, alacalı yelekli, bıyıklı, aşağılık bir gÇlÇmsemeyle kasketini kalkık tutan birisi. 

ÜVer şuna da bir frederik. Hayır, ona iki tane ver; tamam, artık yeter, yoksa bunun sonunu 

dÇnyada alamayız. Kaldırın beni, gátÇrÇn beni! Prascoviaã dedi Pauline Alexan-drovna'ya, 

Üyarın sana bir elbise alacağım, Mile... neydi onun 

KUMARBAZ 

113 

adı canım, Mile Blanche, değil mi Ona da elbise alacak bir şeyler vereceğim. Bunu ona 

Éevir, Prascovia!ã 

ÜTeşekkÇr ederim, Hanımefendi,ã dedi Mile Blanche derin bir reverans yapıp Deş Grieux'den 

ve generalden yana alaycı bir gÇlÇmsemeyle. General biraz sıkılmıştı, yola ulaştığımız zaman 

bÇyÇk bir rahatlama duydu. 

ÜYa Fedossia, Fedossia! Kulaklarına inanamayacak!ã dedi bÇyÇkanne ansızın Éocukların 

dadısını anımsayarak. ÜOna bir elbise alacak bir şeyler vermeli. Hey, Alexis Ivanovitch, 

Alexis Ivanovitch, şu dilenciye bir şey ver.ã 

Bize bakarak, yırtık pırtık giyinmiş, sırtı kamburlaşmış biri geÉiyordu yoldan. 

ÜBelki bir dilenci değil, haşarının biridir, bÇyÇkanne.ã 

ÜVer! Ver! Bir florin ver ona!ã 

Adama yaklaşıp parayı uzattım. Şaşkın şaşkın suratıma baktı ama, hiÉ sesini Éıkarmadan 

parayı aldı. Şarap kokuyordu. 

ÜYa sen Alexis Ivanovitch, henÇz şansını denemedin miã 

ÜHenÇz denemedim, bÇyÇkanne.ã 

ÜGázlerin parlıyordu, gárdÇm.ã 

ÜHiÉ kuşkusuz deneyeceğim, bÇyÇkanne ama, daha sonra.ã 

ÜVe hiÉ korkmadan sıfırın Çzerine koy. Bak gáreceksin! Ne kadar paran varã 

ÜYirmi frederik, bÇyÇkanne.ã 

ÜPek fazla değil. Eğer istersen, sana elli frederik borÉ veririm. Hadi al bakayım şu desteyi... 

Sana gelince, azizim, sakın dÇşlere kapılma, sana zırnık bile vermeyeceğim!ã dedi sert bir 

sesle generale. 

Beriki allak bullak olmuş gárÇndÇ ama, sustu. Deş Grieux kaşlarını Éattı. 

ÜTÇh, Allah kahretsin, korkunÉ bir ihtiyar bu!ã diye fısıldadı generale dişlerinin arasından. 

ÜBir dilenci, bit dilenci, bir dilenci daha!ã diye haykırdı 

F. 8114 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

115 

bÇyÇkanne. ÜAlexis Ivanovitch, şu adama da bir florin ver.ã 

Bu kez ak saÉlı, bir bacağı tahtadan, sırtında lacivert. bir Éeşit uzun pelerin, elinde kocaman 

bir sopayla yaşlı bir adam bize doğru geliyordu. Yaşlı bir askere benziyordu. Ona bir florini 

uzatınca geriye doğru Éekildi, korkutucu bir halle yÇzÇme baktı: 

ÜWas ist's, der Teııfel!ã (1) diye bağırdı buna bir dizi de kÇfÇrÇ ekleyerek.

ÜNe sersem şey!ã diye haykıran bÇyÇkanne eliyle ona hor gáren bir işaret yaptı. ÜBeni daha 

uzağa gátÇrÇn! AÉlıktan álÇyorum! Hemen yemek yiyeceğim, sonra biraz dinlenip gene oraya 

dáneceğim.ã 

ÜGene mi oynamak istiyorsunuz, bÇyÇkanneã diye haykırdım. 

ÜNe sanıyordun ya Siz burada dur,up ÉÇrÇyorsunuz diye, benim de sizi seyretmem mi 

gerekiyor yaniã 

Deş Grieux yaklaşarak: 

ÜAma, Hanımefendi!ã dedi, Üşanslar dánebilir, bir tek kátÇ şans, her şeyi yitirirsiniz, ázellikle 

de sizin oyununuzla... KorkunÉtu!ã 

Ü.Mutlaka yitirirsinizã dedi yayvan yayvan Mile Blanche. 

ÜSizin ne ÇstÇnÇze vazife, kuzum Yitireceğim sizin paranız değil, benim param! İyi ama, B. 

Astley neredeã diye sordu bana. 

ÜGazinoda kaldı, bÇyÇkanne.ã 

ÜYazık, gerÉekte Éok iyi bir Éocuk o.ã 

Otele dándÇğÇmÇzde, bÇyÇkanne merdivende metrdotele rastlayınca, yanma Éağırdı, 

kazancıyla ávÇndÇ; sonra Fedossia' yi Éağırttı, ona ÇÉ frederik verip kendisine yemek 

getirmesini buyurdu. Fedossia'yla Marthe bÇtÇn yemek boyunca sevinÉ Éığlıkları kopardılar. 

(1) Almanca: ÜHay şeytan! Nedir bu báyleã 

ÜHep gázÇm sizdeydi, sevgili hanımcığımã diyordu Marthe, Üve Potapytch'e: "Bizim hanım 

ne yapmak istiyor, kuzum" diyordum. Masanın Çzerinde ne kadar da Éok para vardı! Ey 

cennetin melekleri! Ben ámrÇmde o kadar Éok parayı bir arada gármemiştim! .Ve ÉepeÉevre 

beyefendiler, sadece beyefendiler! "BÇtÇn bu beyefendiler nereden geliyor ki, Potapytch" 

diyordum. "Ulu Tanrım, ona yardım eder inşallah!" diye dÇşÇnÇyordum. Hep sizin iÉin dua 

ediyordum, hanımcığım; yÇreğim duruyordu adeta, tıpkı kuru bir yaprak gibi titriyordum. 

"Tanrım, ona yardım et!" diyordum hep, eh işte, Tanrı da sizi korudu! Hêlê elim ayağım tirtir 

titriyor, sevgili hanımcığım, hêlê tirtir titriyorum!ã 

ÜAlexis Ivanovitch, yemekten sonra, hazırlan. Saat dárde doğru gene oraya gideceğiz. O 

zamana kadar, hoşÉakal ve şu doktor haytalarından birini bana gándermeyi unutma sakın; 

kaplıcalara da gitmem gerek. Unutabilirdin.ã 

BÇyÇkannenin yanından sersemlemiş gibi ayrıldım. BÇtÇn bizimkilerin ne olacağını ve 

işlerinin hangi şekle gireceğini gázÇmÇn ánÇne getirmeye Éalışıyordum. AÉıkÉa gárÇyordum 

ki, daha ilk etkiden bile kurtulamamışlardı (ázellikle de general). Her saat beklenen ve 

álÇmÇnÇ (dolayısıyla vasiyetnamesinin aÉılışını) bildiren telgraf yerine bÇyÇkannenin 

Éıkagelmesi, kurdukları bÇtÇn tasarı ve kararları áyle bir sıfıra indirmişti ki, yaşlı hanımın 

daha sonraki ruletteki başarılarını gerÉek bir şaşkınlıkla izliyorlardı. Bununla birlikte, bu 

ikinci olgu belki de birincisinden daha da ánemliydi, ÉÇnkÇ bÇyÇkanne her ne kadar generale 

zırnık bile vermeyeceğini iki kez bildirdiyse de, kimbilir, belli olmaz ki, henÇz bÇtÇn umudu 

yitirmemeliydiler. Generalin bÇtÇn işlerine karışan Deş Grieux, muhakkak ki vazgeÉmiyordu. 

Eminim ki bu işlerle pek ilgili olan Mile Blanche da (nasıl olmasın, hem general eìi olacaktı, 

hem de gÇzel bir miras elde edecekti!) umudunu yitirmeyecekti ve bÇyÇkanneyi etkilemek 

iÉin, ne boyun eğmesini, ner 

118 

KUMARBAZ 

Şu işe bakın hele siz, demek ki mektuplaşıyorlar! Elbette ki, ben hemen B. Astley'i aramaya 

koştum. ànce oteline gittim, orada yoktu, sonra gazinoya koşup bÇtÇn salonları dolaştım, 

yoktu. En sonunda kızgın, hemen hemen ÇzgÇn otele dánerken, bir rastlantı sonucu, kadınlı 

erkekli İngiliz atlılarının arasında onu gárdÇm. Ona işaret ettim; durdu, ben de mektubu 

verdim. Birbirimize bir gáz atmaya bile vakit bulamadık. Ama, áyle sanıyorum ki B. Astley 

bile bile atını hızlandırdı.

KıskanÉlık mı kıvrandırıyordu beni Tamamiyle bitkin haldeydim. Mektuplaşmalarının 

konusunu áğrenmek bile istemiyordum. Demek báyle, onun gÇvendiği adam oydu! Dostu, 

áyleydi, bu aÉıkÉa belliydi (acaba ne zamandan beri) ama, acaba işin iÉinde aşk var mıydı 

bakalım ÜElbette ki hayırã diyordu mantığım. Ama, báyle bir durum karşısında sadece 

mantık pek ağır basmaz. Ne olursa olsun, bu işi aydınlatmam gerekiyordu. Durum tatsız 

biÉimde karmaşıklaşıyordu. 

Otele adımımı atar atmaz beni karşılamaya gelen kapıcıyla metrdotel, beni istediklerini, beni 

aradıklarını, ÇÉ kez gelip nerede olduğumu sorduklarını, en kısa zamanda generalin dairesine 

gitmemi rica ettiklerini bildirdiler. Suratımdan dÇşen bin parÉaydı. Generali Éalışma odasında 

Deş Grieux ve Mile Blanche'la birlikte buldum. Mile Blanche yalnızdı, annesi yoktu. Dedim 

ya, bu anne yararlı roller oynuyordu ve sadece gásteriş iÉin, mostra olarak kullanılıyordu; 

gerÉek bir iş sáz konusu olduğu zaman Mile Blanche yalnız Éalışıyordu. Hatta o kadının 

sázÇm ona kızının işlerinden haberdar olduğundan bile kuşkuluyum. 

ÜäÉÇ başbaşa vermiş ateşli ateşli tartışıyorlardı, hatta Éalışma odasının kapısı kilitlenmişti, bu 

da hiÉ yapılmayan bir şeydi. Yaklaşınca, "bağırışmalar, Deş Grieux'nÇn kÇstah ve alaycı 

sesini, Mile Blanche'ın áfkeli ve kaba Éığlıklarını, gárÇnÇşe gáre kendini aklamaya Éalışan 

generalin ağlamaklı sesi- 

KUMARBAZ 

119 

ni işittim. Ben iÉeri girince, kendilerini toparladılar, davranışlarını dÇzelttiler. Deş Grieux 

saÉım dÇzeltti, gÇlÇmseyen bir yÇz takındı: Nefret ettiğim o kibar ve resmi Fransız 

gÇlÇmsemesi. Bitkin, perişan bir halde olan general doğruldu ama. hemen hemen bilinÉsiz bir 

biÉimde. Sadece Mile Blanche áfkeli ifadesini,hemen hemen değiştirmedi ve sabırsız 

bakışlarını bana dikerek sustu. Şunu belirtmek isterim ki, şimdiye kadar bana karşı inanılmaz 

bir aldırmazlıkla davranırdı, selamlanma karşılık bile vermezdi, kısacası beni bilmezlikten 

gelirdi. 

General sevecen bir Éıkışma tonuyla: 

ÜAlexis Ivanovitchã diye başladı, Üizin verirseniz şunu belirteyim ki garip, son derece garip... 

kısacası, sizin bana ve aileme karşı davranışınız... tek sázcÇkle, son derece garip.ã 

ÜEh! Bu da değilã diye onun sázÇnÇ hor gáren bir áfkeyle kesen Deş Grieux (dedim ya, her 

yere burnunu sokuyor!) konuşmasını şáyle sÇrdÇrdÇ: 'ÜAziz Beyim, sevgili generalimiz bu 

tonla konuşmakla yanılıyor, demek istiyor ki... yani sizi uyarmak, ya da daha doğrusu, 

kendisini mahvetmemenizi sizden ısrarla rica ediyor, evet, kendisini mahvetmemenizi! Bu 

deyimi kesinlikle kullanıyorum...ã 

Üİyi ama, nasıl, nasıl yaniã diye onun sázÇnÇ kestim. 

Üİzin verin, şu yaşlı hanımın, şu zavallı korkunÉ ihtiyarın kılavuzluğunu Çstlendinizã diye ne 

diyeceğini bilemeden kekeleyip duruyordu Deş Grieux, Üama, ihtiyar yitirecek, son 

meteliğine kadar yitirecek! Nasıl oynadığını kendi gázlerinizle gárdÇnÇz, tanık oldunuz!- 

Eğer yitirmeye başlarsa, inattan, áfkeden kumar masasından dÇnyada kalkmaz, her şeyini 

oynar, her şeyini oynar! Bu durumda da, dÇnyada aÉık kapanmaz, o zaman da... o zaman 

da...ã 

ÜO zaman daã diye destekledi general, Üo zaman da bÇtÇn aileyi mahvedersiniz! Ailem ve 

ben onun varisleriyiz, bizden daha yakın akrabası yok. Bakın, size aÉıkÉa sáylÇyorum:120 

KUMARBAZ 

İşlerim bozuk, son derece bozuk. Bunları kısmen biliyorsunuz... Eğer bÇyÇk bir para yitirirse, 

ya da hatta bÇtÇn servetini yitirirse (Tanrı korusun!ã, Éocuklarımın geleceği ne olur! (general, 

Deş Grieux'ye bir gáz attı), benim halim ne olur! (kÇÉÇmseyerek başım Éeviren Mile 

Blanche'a baktı). Alexis Ivanovitch, kurtarın bizi!ã 

Üİyi ama, general, nasıl, bunu nasıl yapabileceğimi sáyleyin bana... Onun yanında benim ne 

saygınlığım var kiã

ÜReddedin, reddedin, ayrılın ondan!ã 

ÜO zaman başkası bulunur!ã diye haykırdım. 

ÜHay Allahın cezası, o değil, o değil!ã diye yeniden konuşmayı kesti Deş Grieux. ÜHayır, 

ondan ayrılmayın ama, hiÉ değilse, onu teşvik edin, áğÇt verin ona, onu dándÇrÇn... Kısacası, 

fazla yitirmesine izin vermeyin, herhangi bir şekilde oyalayın onu.ã 

'Üİyi ama, bunu nasıl yapabilirim Bu işi siz Çzerinize alsanız ya, Bay Deş Grieuxã diye 

ekledim en saf halimle. 

, Burada, Mile Blanche'ın Deş Grieux'ye hızlı, yakıcı, soruşturan bir bakışını yakaladım. 

Adamın yÇzÇ bir saniye iÉin gizleyemediği garip, iÉtenlikli bir ifadeye bÇrÇndÇ. 

ÜŞimdi artık beni kabul etmez ki, bÇtÇn felaket işte burada!ã diye haykırdı Deş Grieux eliyle 

bir gÇÉsÇzlÇk hareketi yaparak. ÜEğer... Daha sonra...ã 

Deş Grieux, Jvllle Blanche'a anlamlı bir bakış fırlattı. 

ÜAh, azizim Bay Alexis, ne olur bir iyilik edinã dedi Mile Blanche kendiliğinden, bÇyÇleyici 

bir gÇlÇmsemeyle bana doğru gelerek. İki elimi tuttu, avuÉlarının iÉinde sıktı. Hay Allah! Bu 

şeytansı surat bir an iÉinde değişmesini biliyordu. O anda Éocuksu, hatta- muzip bir 

gÇlÇmsemeyle áyle yalva-rıcı, áyle zarif bir hal aldı ki! TÇmcenin sonunda, gizlice, bana 

Éapkınca bir gáz kırptı: Hemen o anda beni fethetmek mi istiyordu, nedir HiÉ de kátÇ 

davranmıyordu ama, yántem fazlasıyla kabaydı! 

KUMARBAZ 

121 

General onun arkasından fırladı (fırladı, tam deyimi): 

ÜAlexis Ivanovitch, az ánce áyle konuştuğum iÉin beni bağışlayın, tam olarak áyle demek 

istemiyordum... Rica ederim, yalvarırım, ánÇnÇzde Rus yántemince bel kırar, eğilirim; sadece 

siz, sadece siz bizi kurtarabilirsiniz! Bayan de Cominges ve ben, size yalvarıyoruz; 

anlıyorsunuz, anlıyorsunuz, değil miã diye yalvarıyordu gázÇyle bana Mile Blanche'ı 

gástererek. GerÉekten acınacak haldeydi. 

Tam o sırada, kapıdan hafif ve saygılı ÇÉ vuruş işitildi. Kanat aÉıldı, kat garsonuydu; onun . 

arkasında, birkaÉ adım geride, Potapytch duruyordu. Onları bÇyÇkanne gándermişti. Onlara 

beni aramalarını ve hemen kendisine getirmelerini bu-' yurmuştu. 

ÜKızıyorã diye belirtti Potapytch. 

ÜAma, saat daha ÇÉ buÉuk!ã 

ÜUyuyamadı, sağa sola dánÇp durdu, sonra birdenbire kalktı, benden koltuğunu istedi, bizi de 

sizi aramaya gánderdi. Merdivenin başına vardı bile.ã 

ÜNe cadı!ã diye haykırdı Deş Grieux. 

GerÉekten de, bÇyÇkanneyi benim yokluğuma áfkelenmiş Alarak, sahanlıkta buldum. Saat 

dárde kadar dayanamamıştı. 

ÜHadi bakalım, gátÇrÇn beni!ã diye bağırdı Üyeniden fulete gidiyoruz.ã 

ON İKİNCİ BàLäM 

BÇyÇkanne sinirli, áfkeliydi; kafasına ruletin saplandığı belliydi. Artık hiÉbir şeye ánem 

vermiyor, genellikle Éok dalgın gárÇnÇyordu. Sázgelimi, yol boyunca, sabahleyin yaptığı gibi 

sorular sormuyordu. ànÇmÇzden hızla geÉen şahane bir 

122 

KUMARBAZ 

arabayı gárÇnce, eliyle şáyle bir harekette bulundu ve bana sahibini sordu ama, yanıtımı 

işitmedi bile. Dalgınlığı sÇrekli olarak kesik, sabırsız el hareketleriyle, sert Éıkışlarla 

bálÇnÇyordu. Gazinoya yaklaşırken, ona uzaktan Wurmerhelm baron ve baronesini 

gásterdiğim zaman, onlara dalgın ve tama-miyle ilgisiz gázlerle baktı ve: ÜYa!ã diyerek 

hemen biraz geriden gelen Potapytch'Ie Marthe'a dánÇp, onlara:

ÜEe, ne diye eteğime yapışıyorsunuz báyle Her seferinde sizi de gátÇrecek değilim ya! 

çabuk geri dánÇn!ã àbÇrleri selam verip aceleyle geriye Éark ettikleri zaman da bana dánÇp: 

ÜSen bana yetersinã diye ekledi. 

Gazinoda bÇyÇkanneyi bekliyorlardı bile. Ona hemen krupiyenin yanındaki aynı yeri 

ayırdılar. Her zaman pek rabıtalı olan, bankonun kazanmasıyla yitirmesini umursamayan basit 

gárevliler gibi gárÇnen krupiyeler hiÉ de bankonun yaz-gısıyla ilgisiz değillermiş gibi geliyor 

bana. Kuşkusuz kumarbazları Éekmek ve vergi dairesinin Éıkarlarını gázetmek iÉin yánerge 

almışlardır, bu da onlara prim ve ikramiye sağlıyordun HiÉ değilse, bÇyÇkanneye bir kurban 

gázÇkle bakıyorlardı bile. 

Ardından, bizimkilerin tahmin ettikleri oldu. Bakın nasıl: 

BÇyÇkanne hemen sıfıra gáz dikti ve oraya on iki fre-derik birden koymamı buyurdu. Bir kez, 

iki kez, ÇÉ kez koyduk... Sıfır Éıkmıyordu. ÜDevam et! Devam et!ã diye yineliyordu 

bÇyÇkanne, sabırsızlıkla beni dirseğiyle iterek. Sáz dinledim. 

En sonunda, áfkeden dişlerini gıcırdatarak bana: 

ÜKaÉ kez oynadıkã diye sordu. 

ÜOn iki kez, bÇyÇkanne. YÇz kırk dárt frederik yitirdik. Size yineliyorum, belki de akşama 

kadar...ã 

ÜKes sesini!ã diye-sázÇmÇ kesti. Ü.Sıfır'a koy, kırmızının Çzerine hemen bin florin koy. Al, 

işte bin banknot.ã 

KUMARBAZ 

123 

Kırmızı Éıktı ama, sıfır gene bu kez de Éıkmadı; bin florin aldım. 

ÜGárdÇn mÇ, bak gárdÇn mÇ!ã dedi bÇyÇkanne alÉak sesle, Ühemen hemen hepsini geri aldık. 

Gene sıfır'm Çzerine koy; on tur daha, sonra gideriz.ã 

Ama, beşinci turda yaşlı hanım usandı. 

ÜGánder cehennemin dibine şu lanet olasıca sıfır'ı. Al, kırmızıya dárt bin florin koy!ã diye 

buyurdu. 

ÜBÇyÇkanne! Bu kadarı Éoktur,' ya bir de kırmızı Éıkmazsaã diye yalvardım; ama umurunda 

bile değildi, az kalsın beni dávecekti. Zaten indirdiği dirsekler şiddetli yumruklar gibiydi. 

Yapılacak hiÉbir şey yoktu. Sabahleyin kazanılan dárt bin florini kırmızının Çzerine koydum. 

Sehpa dánmeye başladı. BÇyÇkanne sakindi, kazanacağından emin, gururlu bir halle 

dikiliyordu. 

ÜSıfır!ã diye bağırmaz mı krupiye. 

BÇyÇkanne ánce anlamadı ama, krupiyenin masanın ÇstÇnde bulunanların hepsiyle birlikte 

kendi dárt bin florinini de kÇrekle Éektiğini gárÇp de, o kadar uzun zaman Éıkmayan ve 

Çzerine iki yÇz florine yakın para koyduğumuz sıfır' in inadına yapar gibi, tam da ona hakaret 

edip bıraktığı anda Éıktığını áğrenince, bir Éığlık kopardı, gÇrÇltÇyle ellerini birbirine 

vurmaya başladı. çevresindekiler gÇlÇştÇler. 

ÜHey Ulu Tanrım! Durdu durdu da, namussuz, şimdi Éıktı!ã diye ciyak ciyak bağırıyordu 

bÇyÇkanne. ÜAh! AlÉak sefil! Senin kabahatin! BÇtÇn bunlar, senin kabahatin!ã diyerek 

áfkeyle Çzerime atılıp beni yumrukladı. ÜBeni ondan sen, sen caydırdın.ã 

ÜBÇyÇkanne, ben sizi mantıklı olmaya davet etmek istiyordum, her şansa da ben kefil olamam 

ya.ã 

ÜŞansı gásteririm ben sanaã diye homurdandı tehdit edici bir sesle. ÜDefol!ã124 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

ÜElveda, bÇyÇkanne!ã dedim ve gidecekmiş gibi, arkamı dándÇm. 

ÜAlexis Ivanovitch, Alexis Ivanovitch, dur, gitme! Nereye gidiyorsun Hadi, hadi! İşte şimdi 

de kızıyor! Sersem! Dur, dur, yanımda biraz daha dur, hemen kızma canım, asıl aptal benim! 

Sáyle bakalım bana, şimdi ne yapmamız gerekiyorã

ÜSize artık áğÇt vermek istemiyorum, bÇyÇkanne, sonra bana kızarsınız. Kendiniz bildiğiniz 

gibi oynayın, siz sáyleyin, ben parayı koyarım.ã 

ÜPekêlê, pekêlê: Gene kırmızının Çzerine dárt bin florin koy! Al, işte cÇzdanım.ã Cebimden 

cÇzdanını Éıkardı, bana uzattı. Üçabuk ol, orada yirmi bin ruble var.ã 

ÜBÇyÇkanne,ã diye mırıldandım, Übu kadar bÇyÇk paralar...ã 

ÜEğer zararımı Éıkarmazsam, beni assınlar. Koy dedim!ã Koyduk ve yitirdik. 

ÜGene, gene! Bir Éırpıda sekiz bin koy!ã 

ÜOlanaksız, bÇyÇkanne, en yÇksek miza dárt bin!ã 

Üàyleyse dárt bin koy!ã 

Bu kez kazandık. BÇyÇkanne cesaretlendi. 

ÜBak, gárdÇn mÇ, gárdÇn mÇ!ã dedi gene beni dirse-ğiyle iterek. ÜGene dárt bin koy!ã 

Koyduk... ve yitirdik; yeniden koyduk... ve yeniden yitirdik. 

ÜBÇyÇkanne, on iki bin florin gittiã diye haber verdim ona. 

ÜGittiklerini pekêlê gárÇyorumã diye karşılık verdi bana deyim yerindeyse adeta duygusuz, 

katı bir Éeşit áfkeyle. ÜPekêlê gárÇyorum, azizim, gárÇyorumã diye mırıldandı gázlerini 

kırpmadan ve sanki bir şeyler dÇşÇnÇrmÇş gibi. ÜHey! àlsem Éekilmem, umurumda bile 

değil! Gene dárt bin florin koy!ã 

ÜHiÉ paramız kalmadı, bÇyÇkanne; cÇzdanınızda sadece 

125 

yÇzde beş faizli Rus tahvilleriyle birkaÉ da poliÉe var ama, para yok.ã 

ÜPeki, ya para kesemdeã 

ÜBiraz bozuk para var, bÇyÇkanne.ã 

ÜSarraf yok mu burada Bizim bÇtÇn tahvillerimizi bozabileceklerini sáylemişlerdi banaã 

diye sordu bÇyÇkanne kararlı bir tonla. 

ÜOo, elbette, istediğiniz kadar bozarlar! Ama, bu işte siz zararlı Éıkarsınız... Bir Yahudi bile 

bundan Çrperirdi!ã 

ÜSaÉma şeyler bunlar! Paramı geri almak istiyorum ben. GátÇr beni. çağır bakayım bana şu 

namussuzları!ã 

Koltuğu yÇrÇttÇm, hamallar yanımıza geldi ve gazinodan ayrıldık. 

ÜDaha Éabuk, daha Éabuk, daha Éabuk!ã diye emrediyordu bÇyÇkanne. ÜSen yolu gáster bana, 

Alexis Ivanovitch, en yakın olanına gidelim... çok uzak mıã 

Üİki adım átede, bÇyÇkanne.ã 

Ama, dánemeÉte, alandan ayrılıp da ağaÉlı yola saparken, bizim bÇtÇn kumpanyayla 

karşılaştık: General, Deş Grieux, Mile Blanche ve annesi. Pauline Alexandrovna onlarla 

birlikte değildi, B. Astley de yoktu. 

ÜHadi, hadi! Durmayalım!ã diye haykırdı bÇyÇkanne. ÜNe istiyorsunuz Sizinle uğraşacak 

vaktim yok!ã 

Ben arkadan yÇrÇyordum. Deş Grieux yanıma geldi. 

ÜBu sabah kazandıklarının hepsini yitirdi, on iki bin florinden fazla. YÇzde beş faizli 

tahvillerini bozdurmaya gidiyo-azã dedim Éabucak alÉak sesle. 

Deş Grieux ayağını yere vurdu, koşup haberi generale bildirdi. Biz hep bÇyÇkannenin 

koltuğunu itiyorduk. 

ÜTutun onu! Tutun onu!ã diye áfkeyle fısıldadı general. 

ÜKendiniz denesenize!ã diye yanıt verdim ben de. 

ÜTeyzeciğimã dedi general yaklaşarak, Übenim iyi teyze-ciğim... şimdi... şimdi... (titreyen sesi 

kısılıverdi) at kiralayıp126 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

127

kırlarda bir gezinti yapacağız... harikulade bir gárÇnÇm... Zirve... Biz de sizi almaya 

geliyorduk!ã 

ÜCehennem ol başımdan sen zirve'nle!ã dedi bÇyÇkanne sabırsız bir el hareketiyle onu iterek. 

General bu kez iyice umutsuz, yeniden sÇrdÇrdÇ: 

ÜOrada bir káy var... çay iÉeriz...ã 

ÜYemyeşil Éayırların Çzerinde taze sÇt iÉeriz.ã diye ekledi Deş Grieux de korkunÉ derecede 

dÇşmanca bir tonla. 

Taze sÇt, yemyeşil Éayırlar, bir Paris kentsoylusu iÉin bundan daha gÇzel bir kır yaşamı 

olamazdı; onun, bilindiğ.] gibi, bÇtÇn doğa ve gerÉek anlayışı ve gárÇşÇ işle buydu. 

ÜUmurumda bile değil senin sÇtÇn. Onu sen kendin iÉ bol bol, benim midemi ağrıtır. Ne diye 

ısrar ediyorsunuz, kuzum Zamanım olmadığını sáylÇyorum size!ã 

Üİşte geldik, bÇyÇkanne!ã diye haykırdım. ÜBurası.ã 

Sarraf dÇkkênının bulunduğu eve kadar bÇyÇkanneyi ittik. Tahvili bozdurmak iÉin ben gittim: 

BÇyÇkanne kapının yanında kalıp beni bekledi. Deş Gricux, general, Mile Blanche ne 

yapacaklarını bilemeden, geride duruyorlardı. BÇyÇkanne áfkeli bir gázle onlara bakınca, 

dánÇp gazinonun yolunu tuttular. 

Tahvilleri áylesine zararına bozmaya kalkıştılar ki, danışmak iÉin bÇyÇkannenin yanma 

dándÇm. 

ÜAh, haydutlar!ã diye bağırdı ellerini birbirine vurarak. ÜOlsun varsın, ne yapalım, kabul et! 

dedi buyurgan bir sesle. ÜDur, dur, sarrafı Éağır bana!ã 

ÜDaha doğrusu kêtiplerden birini, bÇyÇkanne!ã 

ÜHadi, kêtip olsun, bana gáre hepsi bir. Ah, haydutlar!ã 

Gárevli, kendisini Éağıranın halsiz, sakat yaşlı bir kontes olduğunu áğrenince dışarı Éıkmaya 

razı oldu. BÇyÇkanne áfkeyle, kendisinin bir dolandırıcı olduğunu sáyleyerek, sıkı bir 

pazarlığa girdi, uzun uzun konuştu; istediklerini RusÉa, İngilizce ve Almanca karışımıyla 

anlattı, ben de tercÇmanlık 

gárevini yÇklenmiştim. Sert yÇzlÇ gárevli her ikimize bakıyor, hiÉ sesini Éıkarmadan başım 

sallıyordu. Hatta terbiyesizliğe varan ısrarlı bir merakla bÇyÇkanneyi sÇzÇyordu; en sonunda 

gÇlÇmsemeye başladı. 

ÜPekêlê, pekêlê, defol karşımdan!ã diye bağırdı bÇyÇkanne. ÜParam seni boğsun, inşallah! 

Bunda bozdur, AIexis Ivanovitch, vaktimiz yok, yoksa başka sarrafa gitmemiz gerekecek...ã 

ÜàbÇr sarrafların daha da az vereceklerini sáylÇyor.ã 

Tahvilleri kaÉa bozdurduğumuzu şimdi anımsamıyorum ama, felaket bir şeydi. Altın ve 

banknot olarak on iki bin florin verdiler, makbuzu da aldım, .hepsini getirip bÇyÇkanneye 

verdim. 

ÜPekêlê, pekêlê! Saymaya gerek yok!ã dedi kollarını sallayarak. Üçabuk, Éabuk!ã 

ÜO lanet olasıca sıfırın Çzerine de, kırmızının Çzerine de bir daha dÇnyada para koymamã 

diye mırıldanıyordu gazinoya yaklaşırken. 

Bu kez olabildiğince kÇÉÇk paralar koymaya onu ikna etmek iÉin bÇtÇn gÇcÇmle Éırpındım, 

eğer şans dánerse, ne zaman olsa bÇyÇk para kazanabileceğine inandırmaya Éalışıyordum onu. 

Ne var ki, Éok sabırsızdı ve ánce sáylediklerime hak vermekle birlikte, oyun sırasında onu 

tutamadım. On, yirmi frederik kazanmaya başlar başlamaz, bana dirsek vurmaya başladı. 

ÜGárdÇn mÇ, bak gárdÇn mÇ!ã diyordu, Ükazandık işte. On yerine dárt bin florin koymuş 

olsaydık, dárt bin kazanacaktık, oysa şimdi! Hep senin kabahatin!ã 

Onun oynamasını gárdÇkÉe iÉimi kaplayan áfkeye karşın en sonunda susup ona hiÉbir áğÇtte 

bulunmamaya karar verdim. 

Ansızın Deş Grieux Éıkageldi. Her ÇÉÇ de o yakınlarda bulunuyorlardı. Mile Blanche, 

annesiyle birlikte biraz geride 

128 

KUMARBAZ

KUMARBAZ 

129 

duruyor, kâäâk prense cilveler yapıyordu. Generalin gãzden dâştâğâ aäıkäa gãrâlâyordu, 

hemen hemen onu sârgân etmişlerdi. General äevresinde pervane gibi dãnmesine karşın, Mile 

Blanclıe ona bakmak bile istemiyordu. Zavallı general! Sara-rıyor, kızarıyor, ârperiyor, 

bâyâkannenin oyununu bile artık gãzleyemiyordu. En sonunda Mile Blanclıe'la kâäâk prens 

dışarı äıktılar; general de peşlerinden koştu. 

Deş Grieux tatlı bir sesle bâyâkannenin kulağına: 

åHanımefendi, Hanımefendi...ç diye fısıldadı. åHammefcn-diciğim, bu miza olmaz... hayır, 

hayır, olanaksız...ç diyordu berbat bir Rusäayla, åhayır.ç 

åÜyleyse, nasıl olacak Ne yapmak gerektiğini sãyle bana!ç dedi bâyâkanne. 

Deş Grieııx ağız dolusu, coşkuyla Fransızca konuşmaya başladı; ãğâtler veriyor, äırpınıyor, 

şansın gelmesini beklemek gerektiğini sãylâyordu, hesaplar yapıyordu... Bâyâkanne hiäbir 

şey anlamıyordu. Beriki her an bana doğru dãnâyordu sãzleri äevirmem iäin; bâyâkanneye 

gãstermek iäin parmağını masaya doğru uzatıyordu; en sonunda kalemi alıp kéğıdın âzerine 

sayılar yazdı. Bâyâkannenin sabrı tâkendi. 

åHadi bakalım, defol, defol! Zırvalayıp duruyorsun sen. "Hanımefendi, Hanımefendi!" 

dediklerinden sen bile bir şey anlamıyorsun. Git hadi!ç 

Deş Grieux yeniden gãsterip anlatmaya başlayarak: 

åAma, Hanımefendiç diye kekeledi. Fena halde gâcen-mişti. 

åPekélé, pekélé, bir kez de onun dediği, gibi koy bakalımç diye buyurdu bâyâkanne. åBelki 

de başarılı olur.ç 

Deş Grieux sadece onun bâyâk oynamasına engel olmak istiyordu: Seri halinde ve ayrı sayılar 

âzerine oynamasını ãneriyordu. Onun ãğâtleri âzerine ilk on ikinin iäinde bir dizi tek sayı 

âzerine birer frederik koydum, beş frederik de on ikiden on sekize, on sekizden yirmi dãrde 

kadar bir sayılar topluluğuna 

koydum: Toplam olarak on altı frederiki tehlikeye atmıştık. Sehpa dãnmeye 

başladı. 

åSıfır!ç diye bağırdı krupiye. Hepsini yitirmiştik: 

åNe sersem şey!ç diye bağıran bâyâkanne, Deş Grieux' ye doğru dãndâ. åPis kâäâk Fransız 

seni! Şu eciş bâcâş şey kalkmış da bir de bize ãğât veriyor! Defol, defol! Hiäbir şeyden 

anladığı yok, bir de kalkmış burnunu sokuyor her yere!ç 

Fena halde kırılan Deş Grieux omuzlarını silkti, bâyâkanneye kâäâmseyen bir bakış fırlattı ve 

äekilip gitti. Onunla gãrâşmekten utanıyordu, ne var ki kendini tutamamıştı. 

Bir saat sonra, umutsuz äabalara karşın, her şeyi yitirmiştik. 

åDãnelim!ç diye haykırdı bâyâkanne. 

Ağaälı yola kadar tek sãzcâk sãylemedi. Ağaälı yola sapınca, tam otele yaklaşırken, äığlıklar 

koparmaya başladı. 

åKaz kafalı! Sersem! Koca aptal, sen de, koca aptal!ç 

Dairesine girer girmez, bağırdı: 

åÄay getirin! Ondan sonra da hemen hazırlanalım! Gidiyoruz!ç 

åNereye gitmek istiyorsunuz, hanımcığımç diye korkarak sordu Marthe. 

åSenin âstâne vazife mi Sen kendi işlerine bak! Po-tapytch, bâtân eşyaları hazırla. 

Moskova'ya dãnâyoruz! On beş bin gâmâş ruble yitirdim!ç 

åOn beş bin mi, hanımcığım! Ulu Tanrım!ç diye haykıran Potapytch, besbelli hanımına, 

yaranacağını sanarak, sızlanan bir halle ellerini birbirine vurmaya başladı. 

åHadi, hadi, sersem sen de! İşte şimdi de zırlamaya başladı! Sus bakayım! Hazırlık yap! 

Hesabımı en kısa zamanda Äıkarıp getirsinler bana!ç 

Ben de onun ãfkesini yatıştırmak amacıyla: 

åİlk tren saat dokuz buäukta kalkıyor, bâyâkanneç de-I dim.

F. 9 

136 

KUMARBAZ 

Äabucak Moskova'mıza dãnelim! Bizim oralarda nemiz eksik, ne yok ki bizde Bahäe, äiäek 

dersen, burada bile gãrâlmeyenler var, hava, ãzsuyu yârâyen elma ağaälan, aäıklık, nemiz 

eksik... Hayır... İlle de el memleketlerine gidilecek! Ah! Ah! Ah!ç 

• 

ON ÇÄÇNCÇ BÜLÇM 

Dâzensiz ama, şiddetli duyguların etkisiyle başlamış olduğum notlara, hemen hemen bir aydır 

hiä el sârmedim. Yaklaştığını ãnceden sezdiğim felaket geldi ama, benim dâşândâğâmân yâz 

kez daha şiddetli ve daha ani bir biäimde. Bâtân bunlar, hiä değilse beni ilgilendiren 

konularda, garip, utanä verici ve hatta feci oldu. Başıma hemen hemen mucizevi biräok 

serâven geldi; daha doğrusu, bir başka gãrâş aäısından ye ãzellikle de o zaman iäinde 

sârâklendiğim kasırga dâşânâlecek olursa bunların olağanâstâ olmasına karşın, ben onları 

ãyle gãrâyorum. Ama, benim iäin mucize, o olayların ortasında benim davranış biäinıimdi. 

Kendimi hélé anlamıyorum! Ve bâtân bunlar, hatta aşkım bile, bir dâş gibi geäti; oysa tutkum 

gâälâ ve iätenlikliydi ama... O şimdi ne oldu Geräekten de, arada sırada aklıma ansızın bir 

dâşânce geliyor: åAcaba o zaman deli miydim ben Bâtân o zamanı acaba bir akıl 

hastanesinde mi geäirdim Belki de hélé oradayım, belki de bâtân bunlar sadece bir 

gãrânâştâ, belki hélé da ãyledir...ç 

Notlarımı bir araya getirip yeniden okudum, kimbilir, belki de onları bir akıl hastanesinde 

yazmadığıma kendimi inandırmak iäin. Şimdi, dânyada yapayalnızım. Sonbahar yaklaşıyor, 

yapraklar sararıyor. Bu ağlamış suratlı kâäâk kentte- 

KUMARBAZ 

137 

yim, ah! Bilseniz kâäâk Alman kentleri ne kadar yârek karartıcı olabilirler! Ben de geleceği 

dâşânecek yerde, henâz belli belirsiz silinen duyguların, izlenimlerin, pek yeni anıların etkisi 

altında, äevrintisinde bir sâre beni sârâkleyip sonra da atan daha pek yakın bâtân o fırtınanın 

etkisi altında yaşıyorum. Zaman zaman gene o kasırgaya kapıldığımı, fırtınanın patlayacağını, 

geäerken beni kanadına alacağını ve 'dengeyi, ãläâ bilincini yitirip, ben de dãnmeye, 

dãnmeye, dãnmeye, başlayacağımı sanıyorum... 

Zaten eğer bu ay bâtân olup bitenleri olabildiğince doğru ve kesin bir ãzetini yapabilirsem, 

belki dururum ve dãnmeyi bırakırım. Yeniden kalemi elime almak istiyorum; kimi zaman 

akşamları yapacak hiäbir şeyim olmuyor. Garip bir şey, oyalanmak iäin buranın pek cılız olan 

kitaplığından hiä sevmediğim Paul de Kock'un Alrnancaya äevrilmiş kitaplarını alıyorum; 

ama, bunları okuyorum ve kendim de buna şaşıyorum: Sanki ciddi bir okumayla, ya da bir. 

işle dağılacak bir sihiri bozmaktan korkuyor gibiydim. Sanki bu tutarsız dâş ve bende 

bıraktığı bâtân izlenimler benim iäin pek de-ğerliymiş de, duman olup dağılacakları 

korkusuyla her târlâ yeni temastan äekiniyordu m! Bâtân bunlar bu kadar mı iäime işlemişti, 

kuzum Evet, elbette ya; bunları belki kırk yıl sonra da anımsayacağım... 

İşte bãylece, yeniden kalemi elime aldım. Zaten, şimdi artık bâtân bu olup bitenler kısaca 

anlatılabilir: Duygularım artık hiä de aynı değil... 

Her şeyden ãnce bâyâkannenin ãykâsânâ bitirelim. Ertesi gân, her şeyi yitirmişti. Bunun 

bãyle olması gerekiyordu: Onun'gibi, o yola sapan bir kimse sanki karlı bir dağın tepesinden 

kızakla kayıyormuş gibi, gitgide daha hızla aşağı iner. Akşamın sekizine kadar, bâtân gân 

boyu oynadı; ben orada yoktum, bâtân bildiklerim de ortalarda dolaşan sãylentilerden 

derlenmedir.130 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

131

ÜPeki, şimdi saat kaÉã 

ÜYedi buÉuk.ã 

ÜNe fena! Aman, ne yapayım! Alexis Ivanovitch, tek "meteliğim kalmadı. Al, işte iki tahvil 

daha, oraya koşup bunları bana bozduruver. Yoksa, dánmek iÉin yol param bile kalmayacak.ã 

çıktım. Yarım saat sonra geri dándÇğÇmde, dostlarımızı bÇyÇkannenin dairesinde buldum. 

BÇyÇkannenin Moskova'ya kesin dánÇş haberi onları kumardaki kayıplarından Éok daha fazla 

etkilemişe benziyordu. Bu gidişin servetini kurtardığım kabul etsek bile, general ne olacaktı 

Deş Grieux'ye olan borÉlan kim ádeyecekti Mile Blanche, bÇyÇkannenin álÇmÇnÇ 

beklemeyecek ve hiÉ kuşkusuz kÇÉÇk prensle, ya da bir başkasıyla kaÉacaktı. Orada áyle 

durmuş, bÇyÇkanneyi avutmaya ve ikna etmeye Éalışıyorlardı. Pauline hêlê ortalarda yoktu. 

BÇyÇkanne hepsine kaba kaba sávÇp sayıyordu. 

ÜYıkılın karşımdan, iblisler! Siz ne karışıyorsunuz, kuzum Bu teke sakallı ne diye gelip bana 

sÇrtÇnÇyorã diye bağırdı Deş Grieux'ye. ÜYa sen, ÉalÉene geveze, sen ne istiyorsunã diye 

haykırdı Mile Blanche'a. ÜNe diye tepinip duruyorsunã 

ÜVay canına!ã diye mırıldandı gázlerinde áfke şimşekleri Éakan Mile Blanche;' ama, ansızın 

bir kahkaha kopararak odadan Éıktı. 

Kapının eşiğinden generale: 

ÜYÇz yıl yaşar bu!ã diye bağırdı. 

ÜYa! Demek ki sen benim álÇmÇme gÇveniyorsun, haã diye ciyak ciyak bağırdı bÇyÇkanne 

generale dánerek. ÜDefol! . Alexis Ivanovitch, şunların hepsini kapı dışarı at! Sizin ne 

ÇstÇnÇze vazife Yitirdiğim kendi param, sizinki değil!ã 

General omuzlarını silkti, belini kırdı ve Éıktı. Deş Grieux onun peşinden gitti. 

BÇyÇkanne, Marthe'a: 

ÜPrascovia'yı Éağır!ã diye buyurdu. Beş dakika sonra, Marthe, Pauline'le birlikte dándÇ. 

BÇtÇn bu sÇre iÉinde Pauline Éocuklarla birlikte odasında kalmıştı (kuşkusuz, bile bile bÇtÇn 

gÇn dışarı Éıkmamaya karar vermişti). äzgÇn ve tasalı gárÇnÇyordu. 

BÇyÇkanne: 

ÜPrascoviaã diye sáze başladı, Üdemin dolaylı olarak áğrendiklerim doğru mu Senin sersem 

Çvey baban şu fırıldakla, şu Fransız kadınıyla, bir aktris, ya da daha beteri olan şu kadınla 

evleniyormuş Sáyle, doğru mu.buã 

ÜKesin hiÉbir şey bilmiyorum, bÇyÇkanneã diye yanıt verdi Pauline, Üama, gizlemekte artık 

hiÉbir yarar gármeyen Mile Blanche'ın sázlerinden, áyle anlıyorum ki...ã 

BÇyÇkanne enerjik bir sesle onun sázÇnÇ kesti: 

ÜYeter! Her şeyi anlıyorum! Bu adamın báyle bir sonuca ulaşacağını hep dÇşÇnmÇştÇm ve 

onu dÇnyanın en boş, en havai insanı olarak gármÇşÇmdÇr. General rÇtbesiyle ávÇnÇyor, onu 

da albay olarak emekliye ayrılırken yÇkselttiler, bir de kalkmış bÇyÇk bÇyÇk havalar 

takınıyor. Ama, ben her şeyi biliyorum, gÇzelim, Moskova'ya telgraf telgraf ÇstÇne 

gánderdiğinizi biliyorum. "İhtiyar bÇyÇkanne yakında ábÇr yana atlayacak mı" İşte onların 

anlamı buydu. Mirasımı bekliyordunuz; o para olmazsa, bu yaratık (neydi adı onun: de 

Cominges'di galiba) onu o takma dişleriyle kapısına uşak bile' almazdı. Faizle borÉ verdiği 

bir yığın parası olduğunu sáylÇyorlar, kendisine bir anamal edinmiş. Ben seni suÉlamıyorum, 

Prascpvia, telgrafları sen yollamadın ki, zaten geÉmişe dánmek istemiyorum. KátÇ huylu 

olduğunu bilirim... Akrep gibisindir! Soktuğun zaman şişer! Ama, sana acıyorum, ÉÇnkÇ 

álmÇş annen Catherine'i Éok severdim. Bak dinle beni, eğer istersen, bÇtÇn bunlardan ayrıl, 

benimle gel. Gidecek hiÉbir yerin yok, şimdi de onların yanında kalman 'hiÉ yakışık almaz. 

Dur, bekle!ã diye haykırdı bÇyÇkanne bir karşılık ver- 

132 

KUMARBAZ

meye hazırlanan Pauline'e. ÜDaha bilirmedim. Senden hiÉbir şey istemiyorum. Moskova'daki 

evimi biliyorsun, bir saray gibi. Eğer istersen bÇtÇn bir katı • sana veririm, huyumdan 

hoşlanmıyorsan, haftalarca gelip beni gármeyebilirsin. Kabul ediyor musun, etmiyor musunã 

Üànce izin verirseniz size bir şey sormak istiyorum: GerÉekten de hemen gitmek istiyor 

musunuzã 

ÜYavrucuğum, şaka edermiş gibi bir halim var nıı benini Gideceğimi sáyledim ve 

gidiyorum. äÉ kere lanet olasıca ruletinizde bugÇn tam on beş bin ruble yitirdim! Beş yıl 

ánce, Moskova'daki malikênemin yakınlarındaki ahşap kiliseyi yeniden taştan yaptırmak iÉin 

adakta bulunmuştum, burada kumarda her şeyimi yitirdim. İşte şimdi, gÇzelim, kilisemi inşa 

etmeye gidiyorum.ã 

ÜYa kaplıcalar, bÇyÇkanne Kaplıcalar iÉin gelmiştiniz ya!ã 

ÜRahat bırak beni o kaplıcalarla! àfkelendirme beni, Prascovia; bilerek mi yapıyorsun Daha 

bakalım, geliyor musun, gelmiyor musunã 

ÜBÇyÇkanne, bana ánerdiğiniz barınak iÉin size Éok, Éok minnettarımã diye sáze başlayan 

Pauline pek heyecanlıydı. ÜDurumumu kısmen tahmin ettiniz. Size o kadar minnettarım ki, 

inanın bana, belki de pek yakında gelip sizi bulacağım; ama, şimdilik ciddi... nedenlerim var... 

hemen karar veremem. Siz hiÉ değilse on beş gÇn kalabilseydiniz...ã 

ÜDemek ki, istemiyorsunã 

ÜYapamam. ästelik de, kardeşlerimden ayrılamam, yalnız kalabilecekleri iÉin de... Eğer beni 

Éocuklarla birlikte kabul etseydiniz, bÇyÇkanne, elbette size gelirdim ve inanın, buna layık 

olmasını bilirdim!ã diye ekledi coşkun bir iÉtenlikle. ÜAma, Éocuklar olmazsa, yapamam, 

bÇyÇkanne.ã 

ÜPekêlê, pekêlê, pırlama! (Pauline zırlamayı aklına bile getirmiyordu, zaten o bir damla 

gázyaşı dákmezdi ki.) Civ- 

KUMARBAZ 

133 

civlere de bir yer buluruz: KÇmes nasıl olsa yeteri kadar bÇyÇk. ästelik de, okula 

başlamalarının zamanı geldi. Demek, şimdi gitmiyorsun, áyle mi Dikkatli ol, Prascovia! 

Senin iyiliğini istiyorum, şimdi neden gitmediğini de biliyorum! Her şeyi biliyorum, 

Prascovia! O berbat kÇÉÇk Fransızdan sana hiÉbir iyilik gelmez.ã 

Pauline kıpkırmızı oldu. Ben Çrperdim. (Hepsi biliyorlardı! Bilmeyen bir bendim!) 

ÜHadi, hadi, surat asma. Bu konuda fazla aÉılmayacağını. Ama, dikkat et de başına bir felaket 

gelmesin... Dediğimi anlıyor musun Akıllı bir kızsın; buna Éok ÇzÇlÇrÇm. Hadi bakalım, bu 

kadarı yeter. Sizi bir daha gázÇm gármesin. Elveda!ã 

ÜSizi geÉiririm, bÇyÇkanne ãdedi Pauline. 

ÜYararı yok, beni rahatsız edersin, hem de hepinizden pek bıktım, burama geldi artık.ã 

Pauline, bÇyÇkannenin elini áptÇ ama, beriki elini Éekti, genÉ kızın yanağını áptÇ. 

Pauline, ánÇmden geÉerken hızla bana bir gáz attı ve hemen bakışlarını Éevirdi. 

ÜSana da elveda diyorum, Alexis Ivanovitch! Trenin kalkmasına sadece bir saat kaldı. Senin 

de benden usandığını sanırım. Al şu elli frederiki, al.ã 

ÜSize Éok teşekkÇr ederim, bÇyÇkanne ama, cesaret edemem...ã 

ÜPekêlê, pekêlê!ã diye bağırdı bÇyÇkanne, sesi' áyle sert ve korkutucuydu ki reddetmeye 

cesaret edemedim, parayı aldım. 

ÜEğer Moskova'da işsiz kalırsan, gel beni bul. Sana tavsiye mektupları veririm. Hadi, git 

artık!ã 

Odama Éıkıp, yatağıma uzandım. Kollarımı başımın arkasında kavuşturup, sırtÇstÇ yaklaşık 

yarım saat kadar yatmış olmalıyım. Felaket patlak vermişti, dÇşÇnmeye değerdi. Ertesi gÇn 

Paulinc'le ciddi şekilde konuşmaya karar verdim.134 

KUMARBAZ

Hey, kÇÉÇk Fransız! Demek doğruydu ha Ama, neler geÉmiş olabilirdi Pauline ve Deş 

Grieux! Ulu Tanrım, ne yakınlaşma, ne koşutluk! 

BÇtÇn bunlar tam anlamıyla inanılmaz şeylerdi. Kendim den geÉerek, ansızın ayağa kalkarak, 

hemen koşup B. Astley'i aramaya ve her ne pahasına olursa olsun onu konuşturmaya karar 

verdim. Bu konuda da, hiÉ kuşkusuz, benden daha fazlasını biliyordu. B. Astley mi İşte bir 

muamma daha! 

Ama, ansızın kapım vuruldu. Gidip baktım: Potapytch'ti. 

ÜAlexis Ivanovitch, iyi yÇrekli beyciğim, Hanımefendi sizi istiyor.ã 

ÜNe oldu Gidiyor mu Tren saatine daha yirmi dakika var.ã 

Üçok heyecanlı, beyciğim, yerinde duramıyor: "çabuk! çabuk!" diyor. Sizi istiyor. Tanrı 

aşkına, sakın gecikmeyin!ã 

Hemen aşağı indim. BÇyÇkanneyi koridora Éıkarmışlardı bile. Para cÇzdanı elindeydi. 

ÜAlexis Ivanovitch, sen ánden yÇrÇ, oraya gidiyoruz!ã 

ÜNereye, bÇyÇkanneã 

Üàlsem bile, paramı geri alacağım! Hadi bakalım, yÇrÇ, soru sormak yok! Gece yarısına 

kadar kumar oynanıyor, değil miã 

Taş kesilmiş gibi donakaldım, dÇşÇndÇm, hemen bir karara vardım. 

ÜSiz nasıl isterseniz, Antonine Vassilievna ama, ben gitmem.ã 

ÜO da neden áyle Gene ne oldu Ne oluyor hepinize birden báyleã 

ÜSiz nasıl isterseniz áyle yapın. Sonra ilerde ben kendi kendimi suÉlarım, istemiyorum! Ne 

tanık olmak istiyorum, ne de ortak: Beni mazur gárÇn, Antonine Vassilievna. İşte elli 

frederikiniz de,j elveda!ã Ve bÇyÇkannenin koltuğunun hemen 

KUMARBAZ 

135 

yanında bulunan sehpanın Çzerine altın destesini bırakarak selam verip gittim. 

ÜNe sersemlik!ã diye arkamdan bağırdı bÇyÇkanne. ÜCanın isterse, sen gelmezsen gelme, ben 

pekêlê kendi başıma yolu bulurum. Potapytch, yanımdan ayrılma. Hadi bakalım, gátÇr beni!ã 

B. Astley'i bulamadım ve otele dándÇm. GeÉ vakit, sabahın birine doğru, bÇyÇkannenin 

gÇnÇnÇn nasıl sona erdiğini Potapytch'den áğrendim. Onun adına bozdurduklarımın hepsini, 

yani yirmi bin ruble daha yitirmişti. İki frederik verdiği o Polonyalı onun peşine takılıp hep 

oyununu yánetmişti. BÇyÇkanne ánce Potapytch'e başvurmuştu ama, onu hemen geri 

gándermişti; işte o zaman Polonyalı ortaya Éıkmıştı. Sanki bilerekmiş gibi, RusÉa anlıyordu, 

iyi kátÇ ÇÉ dili birbirine karıştırarak başım gázÇnÇ yara yara konuşuyordu, báylece de 

sonunda anlaşabiliyorlardı. Beriki, Ühanımın ayaklarının dibinde sÇrÇndÇğÇ haldeã 

bÇyÇkanne hiÉ acımadan ona hep sert davranmıştı. 

ÜSizinle onun arasında dağlar kadar fark vardı, Alexis Ivanovitchã diyordu Potapytch. ÜSize 

bir beyefendi gibi davranıyordu, oysa ábÇrÇ, —şurada Tanrı'nın gazabına uğraya-yım ki, 

kendi gázlerimle gárdÇm!— hanımın gázÇnÇn iÉine baka baka parasını Éalıyordu. Hatta bir 

iki kez hanım onu suÉÇstÇ yakaladı ve her tÇrlÇ adı yÇzÇne sáyleyerek ona hakaret etti; hatta 

adamın saÉlarını bile Éekti. Doğruyu sáylÇyorum, yalanım varsa Tanrı Éarpsın, bu.da herkesi 

gÇldÇrdÇ. Ah, beyciğim, hanım hepsini yitirdi: Ne kadar parası varsa, bÇtÇn •sizin 

bozdurduklarınızı da yitirdi. Sevgili hanımcığımı buraya getirdik. Sadece bir bardak su istedi, 

istavroz Éıkardı ve gidip yattı. Besbelli iyice yorulmuş, tÇkenmişti, ÉÇnkÇ başını yastığa koyar 

koymaz uyudu. Tanrı ona meleksi dÇşler gándersin! Ah! El memleketleri!ã diye sÇrdÇrdÇ 

Potapytch, Übundan yararlı hiÉbir şey. Éıkmayacağını ona pekêlê sáylemiştim ben!138 

KUMARBAZ 

Potapytch bÇtÇn gÇn gazinoda onun yanında nábet tutar. BÇyÇkanneyi yáneten 

Polonyalılar defalarca yer değiştirirler. ànce, saÉını Éektiği o bir gÇn ánceki Polonyalıyı 

yanından kovar, bir başkasını alır ama, bu ikincisi ilkinden daha da baskın Éıkar. 

Bunu savdıktan sonra gene ilkini alır, zaten o da oralardan ayrılmamış, bÇtÇn gázden

dÇştÇğÇ sÇrece, her an omuzunun Çzerinden başını uzatarak, koltuğunun arkasında 

dolanıp durur. En sonunda, bÇyÇkanne gerÉek bir umutsuzluğa kapılır. İkinci Polonyalı da 

dÇnyada yerinden kıpırdamak (istemez: Báylece, biri yaşlı hanımın sağına, ábÇrÇ de 

soluna yerleşir. Ortaya konan paralar ve oyunun gidişi konusunda durmadan kavga edip 

birbirlerine kÇfÇr ederler, birbirlerine ağıza alınmaz iltifatlarda bulunurlar, sonra barışırlar 

ve parayı gelişigÇzel atarlar. Kavga ettikleri zaman, her biri kendi keyfince para 

koyuyordu, sázgelimi, biri kırmızının Çzerine, ábÇrÇ karanın Çzerine koyuyordu. En 

sonunda, bÇyÇkannenin áyle aklını başından alırlar ki, neredeyse gázlerinden yaşlar 

boşanarak yaşlı bir krupiyeden kendini korumasını ve Polonyalıları kovmasını ister. 

Berikilerin bağırışmalanna ve itirazlarına karşın, bunu hemen yerine getirirler. Her ikisi, de, 

bÇyÇkannenin kendilerine borÉlu olduğunu, kendilerini aldattığını, onlara Éok ahlaksızca 

davrandığını iddia ederek avaz avaz bağırırlar. Zavallı. Potapytch bÇtÇn bunları 

ağlayarak hemen o akşam anlatmıştı bana ve berikilerin ceplerini doldurduklarını, 

utanmadan para aşırıp bunları ceplerine tıktıklarını gázleriyle gárdÇğÇnÇ sáyleyerek 

itiraz ediyordu. İÉlerinden biri, sázgelimi, bÇyÇkanneden zahmetine karşılık beş frcderik 

istiyordu ve • bunları bÇyÇkannenin mizasının yanına koyuyordu. Eğer bÇyÇkanne kazanjr- 

!sa, adam kendisinin kazandığım ve onun yitirdiğini sáylÇyordu avaz avaz bağırarak. 

Polonyalıları kovarlarken, Potapytch araya girip ceplerinia altınlarla dolu olduğunu bildirir. 

BÇyÇkanne ánlem alması iÉin hemen krupiyeye rica eder ve 

KUMARBAZ 

139 

Polonyalıların keskin Éığlıklarına karşın, polis gelir, adamların cepleri bÇyÇkanne yararına 

boşaltılır. Parası olduğu sÇrece yaşlı hanım gerek krupiyelerden, gerek gazino yánetiminden 

bÇyÇk saygı gárÇr. Yavaş yavaş ÇnÇ bÇtÇn kente yayılır. BÇtÇn Çlkelerden kaplıcaya gelenler, 

en basitinden en ÇnlÇsÇne kadar şimdiye kadar Ümilyonlarã yitiren Übunamış yaşlı bir Rus 

kontesiniã gármek iÉin akın akın koşup gelirler. 

Ama, bÇyÇkanne, Polonyalılardan kurtulmakla pek, pek az kazanÉlı Éıkar. Bir ÇÉÇncÇsÇ atılıp 

hemen onların yerine ona hizmetlerini sunar: Bu ÇÉÇncÇ Polonyalı Éok gÇzel RusÉa 

konuşuyordu, bir uşağa benzemesine karşın, centilmenler gibi giyinmişti; kocaman bir bıyığı 

ve pek Éok ázsaygısı vardı. O da hanımefendinin Üayaklarının izini ápÇyorduã ve 

Üayaklarının dibinde sÇrÇnÇyorduã ama, Éevrede bulunan herkese kÇstahÉa davranıyor, 

herkese bir zorba gibi buyruklar veriyordu. Kısacası, adam ortalarda uşak gibi değil de 

bÇyÇkannenin efendisi gibi salınıyordu. Her an, her oyundan sonra, bÇyÇkanneye doğru . 

dánÇyor, en korkunÉ yeminleri ederek namuslu bir insan olduğunu, onun bir tek meteliğini 

bile almayacağına ant iÉiyordu. Bu gÇvenceleri áyle sık sık yinelemeye başlar ki, bÇyÇkanne 

gerÉekten korkmaya başlar. Ne var ki, başlangıÉta bu efendi oyununu dÇzeltir ve kazanır gibi 

gárÇndÇğÇnden, bÇyÇkanne onu başından atmaya bir tÇrlÇ karar veremez. Bir saat sonra, 

gazinodan kovulan iki Polonyalı, bÇyÇkannenin koltuğunun arkasında belirip ona yeniden 

hizmetlerini sunarlar, hatta ufak tefek işlerini de gáreceklerini bildirirler. Potapytch o namuslu 

efendinin berikilerle kaş gáz işareti yaptığını, hatta elden ele onlara bir' şey geÉirdiğini de 

yemin billah ederek bana sáyledi. BÇyÇkanne yemek yemediğinden, koltuğundan da hemen 

hemen hiÉ kalkmadığından, Polonyalılardan biri gerÉekten yararlı olabilirdi: Gazinonun 

bÇfesine koşup ona bir kêse et suyu, sonra da140 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

141 

cay getirir. Zaten oraya da ikisi birden koşarlar. Ama, akşama doğru, bÇyÇkannenin son 

banknotunu yitirdiğini herkesin gárebildiği bir sırada, koltuğunun arkasında daha ánce hiÉ 

kimsenin gármediği tam altı kadar Polonyalı vardı. BÇyÇkanne son paralarını da yitirdiğinde, 

berikiler onun sáylediklerini dinlemedikleri gibi, artık ona kulak da asmıyorlardı bile, omuzu-

nun Çzerinden masaya doğru eğiliyorlar, paralan topluyorlar, buyruklar veriyorlar, para 

sÇrÇyorlar, kavgaya tutuşuyorlar, namuslu efendiye teklifsizce, laubali bir şekilde 

sesleniyorlardı. Ona gelince, o .bÇyÇkannenin varlığını unutmuştu bile. Ve bÇyÇkanne her 

şeyini iyice batırdıktan sonra, akşamın saat sekizine doğru otele' dándÇğÇnde, ÇÉ dárt 

Polonyalı bir tÇrlÇ onun yanından ayrılamıyorlardı; bÇyÇkannenin kendilerini aldattığını, 

kendilerine borcu olduğunu avaz avaz bağırarak kanıtlamaya Éalışarak, koltuğunun yanında 

koşuyorlardı. Otele işte bu şekilde dánerler, orada onları tekme tokat, zor bela kovarlar. 

Potapytch'in hesabına gáre, bÇyÇkanne o gÇn, bir gÇn ánce yitirdiğinden başka, seksen altı bin 

ruble yitirmişti. Yanındaki yÇzde beş faizli bÇtÇn devlet tahvillerini birbiri ardından 

bozdurmuştu. Onun yedi sekiz saat sÇreyle, masanın başından ayrılmadan koltuğunda 

oturmasına şaşıyordum ama, Potapytclı bana onun iki ÇÉ kez gerÉekten bÇyÇk kazanÉlar elde 

etmeye başladığını anlattı. Yeniden umuda kapılarak, Éekilip gitmeye cesaret edememişti. 

Zaten, kumarbazlar bir adamın yirmi dárt saat boyunca, elinde iskambiller, gázlerini sağa sola 

bile oynatmadan aynı yerde oturabileceklerini Éok iyi bilirler. 

Bununla birlikte, o gÇn, bizim otelde de kesin sonuca gátÇren olaylar meydana geliyordu. 

Sabahleyin, saat on birden ánce, bÇyÇkanne daha dairesindeyken, bizimkiler, yani general, 

Deş Grieux, son bir girişimde bulunmaya karar verirler. BÇyÇkannenin gitmek şáyle dursun, 

tam tersine, yeniden 

gazinoya dáneceğini áğrenince, onunla kesin olarak ve iÉtenlikle gárÇşmek Çzere topluca 

(Pauline'in dışında) gelirler. Kendisi iÉin bundan Éıkacak korkunÉ sonuÉları dÇşÇnerek tir tir 

titreyen ve adeta baygınlıklar geÉiren general dozu artırır bile: Yarım saat rica ve 

yalvarmalardan sonra, hatta Mile Blanche'a olan tutkusunu bile itiraf ettikten sonra (tamamiyle 

aklını yitirmişti), general ansızın tehdit edici bir tonla, ayağını yere vurarak bağırıp 

Éağırmaya bile başlar; avaz avaz bağırarak bÇtÇn ailenin şerefini lekelediğini, bÇtÇn kentte bir 

rezalet konusu olduğunu ve en sonunda... en sonunda da: ÜSiz Rus sázcÇğÇnÇ kirletiyorsunuz, 

Hanımefendi!ã diye bağırır. ÜBunun iÉin gÇvenlik árgÇtÇ vardır!ã En sonunda da bÇyÇkanne 

(sázcÇğÇn tam anlamıyla) onu bastonla dáverek kapı dışarı eder. 

Generalle Deş Gricııx áğleye kadar bir iki kez daha gárÇşÇrler. àzellikle de gerÉekten polise 

başvurup vuramayacak-lannı dÇşÇnÇyorlardı. Bunamış, zavallı ama, saygıdeğer yaşlı bir 

hanımın kumarda bÇtÇn parasını yitereciğini vb., sáyleyerek, şáyle ya da báyle bir gázetim, 

ya da bir yasaklama elde edemezler miydi acaba Ama, Deş Grieux omuzlarını silker ve 

generalle aÉıkÉa alay eder, o da ne sáyleyeceğini, ne yapacağını bilemeden Éalışma odasında 

bir aşağı bir yukarı gidip gelir. En sonunda, Deş Grieux eliyle hor gáren bir hareket yapar, bir 

daha da onu gármez. Akşam, Mile Blanche'ia kesin ve gizemli bir konuşma yaptıktan sonra 

otelden bÇsbÇtÇn ayrıldığını áğrenirler. Mile Blanche'a gelince, o daha sabahtan kesin 

ánlemler almıştı: Generali kesin olarak başından savmıştı, onu karşısında gármeye bile 

dayanamıyordu. General peşinden gazinoya koşup da onu kÇÉÇk prensin kolunda gárÇnce, ne 

kendisi, ne de dul Bayan Cominges onu tanırlar. KÇÉÇk prens bile ona selam vermez... BÇtÇn 

gÇn Mile Blanche, duygularını en sonunda kesinlikle aÉığa vurması iÉin kÇÉÇk prensin 

nabzını yoklar, manevralar Éevirir.142 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

143 

Ama, ne yazık ki, Mile Blanche hesaplarında korkunÉ şekilde yanılıyordu. Bu kÇÉÇk 

felaket ancak akşam Çzeri patlak verdi; ansızın kÇÉÇk prensin beş parasız bir dilenci gibi 

yoksul olduğunun ve rulet oynamak iÉin emre muharrer bir senet karşılığında borÉ para 

almayı dÇşÇndÇğÇnÇn farkına varırlar. Mile Blanche áfkeyle onu kovar ve odasına kapanır. 

Aynı gÇn sabahı, B. Astley'e gittim, ya da daha doğrusu B. Astley'i aradım ama, ne 

yazık ki bulamadım. Ne odasında, ne gazinoda, ne de parktaydı. Bu kez otelde yemek 

yememişti. Saat beşte, onu birdenbire istasyondan İngiltere Oteli'ne giderken gárdÇm.

Acelesi vardı, yÇzÇnden ka-- fasını kurcalayan dÇşÇnce, ya da herhangi bir sıkıntı belirtisi 

okumak olanaksız olmasına karşın, kaygılıya benziyordu. O her zamanki haykırışıyla: 

ÜAh!ã diyerek bana iÉtenlikle elini uzattı ama, durmadı ve hızlı adımlarla yoluna devam etti. 

Hemen peşinden yetiştim, ne Éare kí bana áyle bir karşılık verdi ki, ona herhangi bir şey 

sormaya vakit bulamadım. ästelik de konuşmayı Pauline'e getirmekte korkunÉ derecede bir 

gÇÉlÇk Éekiyordum. B. Astley onu da merak etmedi. Ben ona, bÇyÇkannenin başına 

gelenleri anlattım: Beni dikkat ve ciddiyetle dinledi, sonra omuzlarını silkti. Ben, ona: 

ÜHepsini yitirecek!ã dedim. 

ÜEvet, ya!ã diye karşılık verdi. ÜBen giderken o kumara başlamıştı bile, yitireceğinden 

emindim. Vakit bulursam, bir ara gazinoya uğrayıp, onu gárÇrÇm, ÉÇnkÇ Éok ilginÉ bir şey...ã 

Soruyu henÇz kendisine yáneltmediğime kendim de şaşarak: 

ÜSiz nereye gittiniz, kuzumã diye haykırdım. 

ÜFrankfurt'a.ã 

Üİş iÉin miã 

ÜEvet.ã 

Ona daha fazla ne sorabilirdim ki Zaten, ben hep onun yanından yÇrÇyordum ama, o ansızın 

yol ÇstÇnde bulunan Quatre-Saisons Oteli'ne doğru kıvrıldı, başıyla beni selamlayıp gázden 

kayboldu. Dánerken yavaş yavaş bir kesinliğe ulaştım: Onunla iki saat boyunca konuşmuş 

olsaydım bile; hiÉbir şey áğrenemezdim, ÉÇnkÇ... ona soracak hiÉbir şeyim yoktu! Evet, tam 

da báyleydi işte! HiÉbir şekilde ona sorumu yánel-temezdim. 

Pauline'bÇtÇn gÇn Éocuklar ve dadılarıyla parkta gezin di, ya da iÉerde kaldı. Bir hayli 

zamandan beri generalden kaÉıyordu, pek ánemli şeyler dışında da onunla hemen hemen artık 

hiÉ konuşmuyordu. Bir sÇreden beri bunun farkmday-dım. 

Ama, generalin bugÇn ne durumda, bulunduğunu bildiğimden, genÉ kızdan kaÉınamadığını, 

başka bir deyişle, aralarında mutlaka ánemli ailevi tartışmalar geÉtiğini dÇşÇnmÇştÇm. 

Bununla birlikte, B. Astley'le yaptığım konuşmadan sonra otele dándÇğÇm zaman, Pauline'le 

Éocuklara rastladım. GenÉ kızın yÇzÇnde derin bir sakinlik ve huzur okunuyordu, sanki aile 

fırtınaları sadece onu esirgemiş gibi. Selamıma bir baş hareketiyle karşılık verdi. àfkeyle 

odama Éıktım. 

Elbette ki, onunla konuşmaktan kaÉındım, Wurmerhelm olayından beri onunla bir kez bile 

karşılaşmamıştım: Bunu bir onur.konusu yapıyordum. Ama, zaman geÉtikÉe, iÉimdeki áfke 

daha Éok kabarıyordu. Beni hiÉ sevmese bile, duygularımı ayaklar altına alamazdı, itiraflarımı 

báyle bir hor gármeyle karşılayamazdı. Kendisini gerÉekten • sevdiğimi biliyordu; onunla 

áyle konuşmama katlanmıştı, buna izin vermişti! Bunun, aramızda pek garip bir biÉimde 

başladığı bir gerÉektir. Bir sÇre ánce (bir hayli oldu bile, tam iki ay!) onun benimle dost 

olmak, bana iÉini dákmek isteğini ve hatta bu yánde girişimlerde bulunduğunu fark etmiştim. 

Ne var ki, bu başarılı olmadı; onun yerine, acayip ilişkiler sÇrdÇrdÇk; 

144 

KUMARBAZ 

145 

işte bu yÇzden onunla o şekilde konuşmaya başladım. İyi ama, mademki sevgimden 

hoşlanmıyordu, neden kendisine ondan sáz etmeme dÇpedÇz engel olmuyordu 

Oysa, bu konuda hiÉbir şey yapmıyordu; h'atta kimi zaman beni konuşmam iÉin kışkırtıyordu 

bile... elbette benimle alay etmek iÉindi bu. Bundan kesinlikle eminim, ÉÇnkÇ bunu Éok iyi 

hissettim: Beni dinledikten ve acı Éektiresiye kadar beni Éileden Éıkardıktan sonra, apaÉık 

herhangi bir hor gárme, ya da ilgisizlik belirtisiylc. ansızın keyfimi kaÉırmaktan pek 

hoşlanıyordu. Bununla birlikte onsuz yaşayamayacağımı da Éok iyi biliyor. Báylece, baron 

olayı geceli ÇÉ gÇn oldu, ayrılığımıza artık dayanamıyorum. Demin gazinonun yakınlarında 

ona rastladığım zaman, yÇreğim áyle şiddetle Éarpmaya başladı ki, yÇzÇm sapsarı kesildi.

Aslına bakarsanız, o da bensiz yaşayamaz! Ben, onun iÉin zorunluyum... Beni sadece soytarı 

olarak dÇşÇnebilmesi olası mıdır 

Onun bir gizi var... AÉıkÉa belli oluyor bu! BÇyÇkanneyle aralarında geÉen konuşma yÇreğimi 

parÉaladı. çÇnkÇ ona benimle aÉıkyÇrekli ve aÉıksázlii olmasını bin kez rica ettim, onun 

uğruna gerÉekten canımı vermeye hazır olduğumu Éok iyi biliyor. Ama, beni hep hor gárerek 

uzaklaştırdı, ya da kendisine sunduğum yaşamımın feda edilmesi yerine beni, geÉen gÇn 

baronla olduğu gibi, ipe sapa gelmez, deli saÉması eylemlere zorladı. İsyan ettirici değil midir 

bu O zibidi Fran-sızın onun iÉin her şey olmasını akıl alır mıydı Ya B. Astley Doğrusu işte 

burada olay iÉinden Éıkılmaz hale geliyordu ve bununla birlikte... Tanrım, ne işkenceler 

Éekiyordum! 

Odama dánÇnce, bir áfke nábetine kapılarak, hemen kalemi yakaladım ve şu satırları 

karaladım: 

ÜPauline Alexandrovna, sonun pek yaklaştığını aÉıkÉa gárÇyorum; bunun ucu elbette ki size 

de dokunacaktır. Size son kez yineliyorum: Yaşamıma gereksinim duyuyor 

musunuz Herhangi bir şeye yararım, beni kullanın: Şimdilik adamdayım, hiÉ değilse, 

Éoğu zaman oradayım; hiÉbir yere gittiğim yok. Gerekirse, bana bir iki satır yazın, ya da beni 

Éağırtın.ã 

Pusulayı nıÇhÇrlcdim ve elden vermek emriyle kat hiz-nıetÉisiyle gánderdim. Yanıt 

beklemiyordum ama, ÇÉ dakika sonra garson dándÇ ve bana ÜteşekkÇr ettikleriniã bildirdi. 

Saat yediye doğru beni generalin yanına Éağırdılar. 

çalışma odasındaydı ve sanki dışarı Éıkmaya hazırlanıyormuş gibi giyinmişti. Şapkasıyla 

bastonu divanın Çzerindeydi. İÉeri girince, onu odanın ortasında bacakları ayrılmış, başı anÇne 

eğik, kendi kendine konuşur halde gárÇr gibi oldum. 3eni fark edince adeta bir Éığlık 

kopararak Çzerime atıldı: ilimde olmadan geriye doğru bir adım altım ve odadan Éıkmak 

istedim ama, general iki elimi yakaladı ve beni divana loğru Éekti. Kendisi oraya oturdu, beni 

de tam karşısındaki coltuğa oturttu ve ellerimi bırakmadan, gázlerinde yaşlar parlarken, 

dudakları titreyerek, yalvaran bir sesle bana şunları sáyledi: ' 

ÜAlexis Ivanovitch, kurtarın beni, kurtarın beni, acıyın jana!ã 

Uzun bir sÇre hiÉbir şey anlayamadım; general hiÉ durmadan konuşuyor, her dakika da: 

ÜBana acıyın!ã diye yine-.liyordu. En sonunda benden áğÇt gibi bir şeyler beklediğini, ya da 

daha doğrusu herkes tarafından terk edilince, kaygı ve umutsuzluğun penÉesinde kıvranırken 

beni anımsadığını ve sadece konuşmak, konuşmak, konuşmak iÉin beni Éağırttığını tahmin 

ettim. 

Artık aklı başında değildi, ya da en azından iyice soğukkanlılığım yitirmişti. Ellerini 

kavuşturuyordu, neredeyse ayaklarıma kapanacaktı (ne iÉin hem de bilir misiniz) hemen 

F. 10 

146 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

147 

Mile Blanche'a gidip, ona yalvarmam, kendisine geri dánÇp evlenmeye ikna etmem iÉin. 

ÜàzÇr dilerim, general ama,ã diye haykırdım, ÜMile Blanche beni bugÇne kadar belki fark 

etmedi bile Ben ne yapabilirim kiã 

İtiraz etmek yararsızdı, kendisine sáylenenleri anlamıyor-du bile. Tutarsız sázler sáyleyerek 

bÇyÇkanne konusunda da konuşmaya başladı; polise başvurma fikrinden bir tÇrlÇ 

vazgeÉmiyordu. 

ÜBizde, bizdeã diye başladı ansızın .áfkeyle kápÇrerek, Ükısacası... bizde, yetkililerin 

bulunduğu iyi dÇzenlenmiş bir Devlette, bu tÇr ihtiyar kadınları da vesayet altına alırlardı! 

Evet, azizim, evetã diye sÇrdÇrdÇ ansızın ayağa kalkıp odayı arşınlayarak. BilgiÉ bir sesle

konuşuyordu: ÜSiz daha bunu bilmiyordunuz, azizimã diyordu bir káşedeki hayali bir 

muhataba seslenerek, Üáyleyse áğrenin ki... evet... bizde, bu tÇr yaşlı kadınları bÇkerler, 

bÇkerler... ta ki dize getirinceye kadar... evet, Bayım... Ah! Nedir başıma gelen felaket!ã 

Kendini yeniden divana attı ve bir saniye sonra, hemen hemen hıÉkırıklarla ağlayarak, soluk 

soluğa. Mile Blanche'ın kendisiyle evlenmek istemediğini anlattı: çÇnkÇ telgrafın yerine 

bÇyÇkanne Éıkagelmişti -ve şimdi artık mirasa konamayacağı da aÉıkÉa ortaya Éıkmıştı. 

HenÇz bunlardan hiÉ haberim olmadığını sanıyordu. Ona Deş Grieux'den sáz etmek istedim 

ama, bir el hareketiyle beni durdurdu. 

ÜO gitti! BÇtÇn mal varlığım, ona rehinli, bir solucan gibi ÉırÉıplak kaldım! Sizin getirdiğiniz 

şu para var ya... Hani şu para... Zaten ne kadar olduğunu bilmiyorum, galiba yedi yÇz frank, 

işte elimde avucumda kalan hepsi o kadar, şimdi de, bilmiyorum, bilmiyorum!..ã 

ÜOtelin hesabını nasıl ádeyeceksinizã diye haykırdım dehşetle, Üya... sonraã 

General dÇşÇnceli bir halle bana baktı ama, besbelli sázlerimden hiÉbir şey anlamamıştı, 

sáylediklerimi iyi duyamamıştı bile. Konuşmaya Pauline Alexandrovna'yla Éocuklara 

getirmeye Éalıştım, bana acele acele: ÜEvet, evet!ã diye karşjlık verdi ama, gene Mile 

Blanche'la gitmeye hazırlanan, prensten sáz etmeye başladı hemen ve o zaman... ve o zaman... 

ÜBenim halim ne olacak, Alexis Ivanovitchã dedi ansızın bana doğru dánerek; ÜTanrı adına, 

benim halim ne olacak Sáylesenize, nankárlÇk değil mi bu, nankárlÇk değil mi, ne 

dersinizã 

En sonunda da kanlı gázyaşlarıyla ağlamaya koyuldu. 

Báyle bir adama yapılacak hiÉbir şey yoktu. Onu yalnız bırakmak da bir o kadar tehlikeliydi: 

Başına bir şey gelebilirdi. İyi kátÇ onu başımdan savdım ama, ne halde olduğuna bakmak iÉin 

arada sırada uğramasını da dadıya tembih ettim; ayrıca, Éok akıllı bir delikanlı olan kat 

garsonuyla da konuştum, o da gáz kulak olacağına sáz verdi bana. 

Generalin yanından henÇz ayrılmıştım ki Potapytch gelip, bÇyÇkannenin dairesine gitmemi 

rica etti. Saat sekizdi ,ve bÇyÇkanne son meteliğine kadar yitirdiği gazinodan henÇz 

dánmÇştÇ. Aşağı indim: Yaşlı hanını yorgun, bitkin, gárÇnÇşe gáre hasta, koltuğunda 

oturuyordu. Marthe ona neredeyse zorla iÉirdiği bir bir fincan Éay getirdi. BÇyÇkannenin sesi 

de, tonu da aÉıkÉa değişmişti. 

ÜGÇnaydın, sevgili Alcxis Ivanovitch,ã dedi ağır ağır ve ciddi bir halle başını eğerek. ÜSizi bir 

kez daha rahatsız ettiğim iÉin bağışlayın ama, yaşlı bir kadını hoş gárÇrsÇnÇz. Dostum, her 

şeyi orada bıraktım, yaklaşık yÇz bin ruble. DÇn benimle gelmemekte haklıymışsın. Şimdi 

artık hiÉbir şeyim yok, meteliksiz kaldım. Bir saniye bile -gecikmek istemiyorum, saat dokuz 

buÉukta gidiyorum. Senin İngilizi, Astley'di galiba, Éağırttım; bir hafta iÉin ondan ÇÉ bin frank 

ádÇnÉ almak istiyorum. Aklına bir şeyler esip de beni reddetmemesini sáyle148 

KUMARBAZ 

ona. Ben hêlê oldukÉa zengin bir kadınım, azizim, ÇÉ káyÇm, iki evim var, daha param da var, 

hepsini getirmemiştim. BÇtÇn bunları kaygılanmaması iÉin sáylÇyorum... Aa! İşte geldi! Mert 

bir insan olduğu belli.ã 

B. Astley, bÇyÇkannenin ilk Éağrısına hemen koşup gelmişti. HiÉ duraksamadan, lÇzumsuz 

konuşmalara kalkışmadan, bÇyÇkannenin imzaladığı bir kêğıt karşılığında hemen onun 

avucuna ÇÉ bin frangı şıp diye sayıverdi. Bu iş bittikten sonra, selam verip Éıktı. 

ÜŞimdi artık beni yalnız bırak, Alexis Ivanovitch, bir saatten biraz fazla zamanım var: Biraz 

uzanacağım, kemiklerim sızlıyor. Sakın bana kızma, ihtiyar bdr aptalım ben. Şimdi artık 

genÉleri hafiflikle suÉlamayacağım. Hatta şu sizin zavallı generali kınamaya Éekineceğim. 

Ama, hiÉ kusura bakmasın, ona beş para bile vermeyeceğim, ÉÇnkÇ gárÇşÇme gáre, son 

derece kaz kafalı bir adam, hoş bende, sersem tavuk, ondan daha akıllı değilim ya, neyse. 

Aslına bakarsan, Tanrı kendini beğenmişliği er geÉ cezalandırıyor. Eh, hadi bakalım, elveda. 

Marthe, kaldır beni!ã

Oysa bÇyÇkanneyi uğurlamaya niyetleniyordum. Bundan başka da, bekleyiş iÉindeydim; her 

an bir şey olacakmış gibi geliyordu bana. Odamda duramadım. Koridora Éıktım, gidip bir sÇre 

ağaÉlı yolda gezindim. Pauline'e yazdığım mektup aÉık ve kesindi, varolan felaket de kesindi. 

Otelde Deş Grieux' nÇn gidişinden sáz edildiğini işittim. Kısacası, Pauline beni dost olarak 

geri itse bile, belki de uşak olarak kabul ederdi. çÇnkÇ ona gerekliyim, işlerini gármek 'iÉin 

bile olsa! Evet, bana ihtiyacı var, bu besbelli! 

Trenin hareket saatinde istasyona koştum ve bÇyÇkanneyi kompartımana yerleştirdim. Hepsi 

ázel kompartımana yerleştiler. 

Üçıkar gÇtmeyen yakınlığın iÉin sana teşekkÇr ederim, dos- 

KUMARBAZ 

149 

tÇm,ã dedi veda ederken. ÜDÇn ona sáylediklerimi Prascovia' ya yinele. Onu bekleyeceğim.ã 

Odama dándÇm. Generalin dairesinin ánÇnden geÉerken, dadıyla 'karşılaştım, ona efendisini 

sordum. 

ÜFena değil, Bcyciğimã diye karşılık verdi ÇzgÇn bir 'halle. 

Bununla birlikte iÉeri girdim ama, Éalışma odasının kapısında, şaşırarak durdum. Mile 

Blanche'la general kahkahalarla gÇlÇyorlardı. Dul bayan çominges de oradaydı, divanda 

oturuyordu. GárÇnÇşe gáre, sevinÉten Éılgına dánen general bir sÇrÇ saÉına sapan şeyler 

sáylÇyordu, yÇzÇnÇ bin bir kırışıkla buruşturan ve gázlerini kapatan sinirli ve .uzun 

kahkahalarla gÇlÇyordu. 

Olanları daha sonra bizzat Mile Blanclıe'ın ağzından áğrendim: Prensi kovduktan sonra 

generalin umutsuz ÇzÇntÇsÇnÇ ' áğrenince, onu avutmak istemiş ve gelip ona kÇÉÇk bir 

ziyarette bulunmuştu. Ama, zavallı general o anda yazgısının kesinleştiğinden ve Mile 

Blanche'ın ertesi sabah ilk trenle Paris'e gitmek Çzere eşyalarını toplamaya bile başladığından 

habersizdi. 

çalışma odasının eşiğinde bir dakika durduktan sonra, iÉeri girmekten vazgeÉtim ve 

gárÇnmeden Éekilip gittim. Odama Éıktım. Kapıyı aÉınca, alacakaranlıkta, pencerenin 

yanında, bir káşede iskemlede oturan bir karaltı gázÇme Éarptı. Ben iÉeri girince karaltı ayağa 

kalktı. çabucak yaklaşıp baktım ve... .soluğum kesildi: Pauline'di bu! 

ON DàRDäNCä BàLäM 

Ağzımdan bir Éığlık kaÉtı. Pauline, bana: ÜNe o, neniz varã diye sordu garip bir sesle. YÇzÇ 

sapsarıydı ve ÇzÇntÇlÇ gárÇnÇyordu.150 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

ÜNeyim mi var Siz! Burada, benim odamda!ã 

ÜBen gelirsem, toptan gelirim. Bu benim huyumdur. Bunu hemen gáreceksiniz; bir mum 

yakın,ã dedi. İtaat ettim. Pauline ayağa kalktı, masaya yaklaştı, ánÇme aÉılmış, bir mektup 

koydu. 

ÜOkuyun!ã diye de buyurdu. 

ÜDeş Grieux'nÇn yazısı bu!ã diye haykırdım mektubu. alırken. Ellerim titriyordu, 

satırlar gázlerimin ánÇnde dans ediyordu. Mektuptaki sázleri tam olarak unuttum ama, 

sázcÇk sázcÇk değilse de,- en azından dÇşÇnce olarak şáyleydi: 

ÜKÇÉÇk hamınã diye yazmıştı Deş Grieux, Üpek ÇzÇcÇ olaylar beni hemen gitmek zorunda 

bıraktı. Kuşkusuz siz de fark etmişsinizdir ki, her şey iyice aydınlanmadan sizinle kesin bir 

aÉıklamadan bilerek kaÉındım. Akrabanız olan o yaşlı hanımın gelişi, akıl almaz davranışı 

duraksamalarıma son verdi. Benim kendi işlerimin dÇzensizliği elbette ki, bir sÇreden beri 

kendimi kaptırdığım tatlı umutlar beslemekten beni engelliyor. Olanlara ÇzÇlÇyorum ama, 

davranışımda bir centilmene ve dÇrÇst bir adama yakışmayan hiÉbir şey bulmayacağınızı 

umarım. Hemen hemen bÇtÇn paramı Çvey babanızın borÉlarım ádemek iÉin yitirdiğimden, 

elimde kalanları kullanmak zorunda kaldım. Bana rehin edilen malların satışına hiÉ

gecikmeden girişmelerini Petersboıırg'daki dostlarıma bildirdim bile. Bununla birlikte, sizin 

dÇşÇncesiz, uÉarı Çvey babanızın bÇtÇn servetinizi har vurup harman savurduğunu 

bildiğimden, ona elli bin frank bağışlamaya karar verdim ve bu miktar tutarındaki senetlerin 

bir bálÇmÇnÇ ona geri veriyorum; báylece şimdi malınızın hukuk yoluyla geri verilmesini 

isteyerek yitirdiklerinizi yeniden elde edebilirsiniz. İşlerinizin bugÇnkÇ durumuyla 

girişimimin size yararlı olacağını umarım. Bu davranışla da şerefi bir adamın gárevlerini 

yerine getirdiğimi 

umarım. Emin olun ki anınız ebediyen kalbimde kazılı kalacak.ã 

ÜPekêlê, her şey aÉıkã dedim Pauline'e doğru dánerek. ÜGerÉekten de başka bir şey mi 

bekliyordunuzã diye sÇrdÇrdÇm áfkeyle. 

Pauline de gárÇnÇşte sakin bir halle: 

ÜHiÉbir ìey beklemiyordumã diye karşılık verdi ama, sesinde belli belirsiz bir titreme vardı. 

ÜUzun zamandan beri ne dÇşÇneceğimi biliyordum: DÇşÇncelerini okuyordum onun. O 

aradığımı... ısrar edeceğimi... sanıyordu...ã Durdu ve tÇmcesinin ortasında dudaklarını ısırarak 

sustu. ÜOna karşı bilerek hor gármemi ve nefretimi artırdımã diye sÇrdÇrdÇ; Üne yapacağını 

bekliyordum. Telgraf gelseydi, o sersemin (Çvey babamın) ona borÉlu olduğu parayı kafasına 

fırlatıp onu kovacaktım! Bir hayli, oh! Bir hayli zamandan beri ona tahammÇl edemiyordum. 

Ah! Eskiden bambaşka bir adamdı, bambaşka! Şimdiyse, şimdi!.. O elli bin frangı, Çstelik de 

yÇzÇne tÇkÇrerek, ne bÇyÇk bir sevinÉle şimdi kafasına fırlatırdım!ã 

ÜAma, o kêğıt, geri verdiği o elli bin franklık senet generalin elinde değil mi Onu alıp Deş 

Grieux'ye geri gánderin.ã 

ÜOo! Bu aynı şey değil ki! Aynı şey değil!ã 

ÜEvet, doğru! Şimdi general ne işe yarar kiã diye bağırdım ansızın. 

Pauline dalgın ve sabırsız bir halle yÇzÇme baktı. 

ÜNeden bÇyÇkanneã dedi áfkeyle. ÜOnun evine gidemem... HiÉ kimseden de ázÇr dilemek 

istemiyorumã diye ekledi hiddetli bir sesle. 

ÜNe yapabilirizã diye haykırdım. ÜAma, Deş Grieux'yÇ nasıl, nasıl sevebildiniz! AlÉağın 

biri, alÉağın! Onu dÇelloda áldÇrmemi ister misiniz Nerede şimdiã 

152 

KUMARBAZ 

ÜFrankfurt'ta, orada ÇÉ gÇn kalacak.ã 

ÜSiz bir tek sáz sáyleyin, yarın ilk trenle giderim!ã dedim aptal bir coşkuyla. 

GÇlmeye başladı. 

ÜEvet ve belki de size: "ànce bana elli bin frangı geri verin" der.-Sonra da ne diye dÇello 

etsin Ne aptallık!ã . 

Üİyi ama, şu elli bin frangı nereden bulmalı, neredenã diye yineleyip duruyordum dişlerimi 

gıcırdatarak, sanki o parayı ansızın yerden toplamak olasıymış gibi. ÜBana bakın, ya B. 

Astleyã diye ona sordum: Tam .o sırada aklıma garip bir fikir gelmişti. 

Pauline'in gázleri parlamaya başladı. 

ÜDemek ki şu İngiliz iÉin senden ayrılmamı istiyorsun, áyle miã dedi acı bir gÇlÇmsemeyle, 

iÉe işleyen bakışlarını bana dikerek. İlk kez bana 'sen' diyordu. 

HiÉ kuşkusuz o anda heyecandan başı dándÇ: Birdenbire divana oturdu. BÇtÇn gÇcÇ 

tÇkenmişe benziyordu. 

Sanki bir şimşek Éakmış gibi gázlerim kamaştı; gázlerime ve kulaklarıma inanamadan, orada 

áylece dikilip duruyordum! Demek beni seviyordu! B. Astley'e değil, bana gelmişti! O, bir 

genÉ kız, bir başına otelde, benim odama gelmişti. Báylece herkesin gázÇnde kendini 

lekeliyordu, ben de orada áyle karşısında hiÉbir şey anlamadan kazık gibi dikilmiş 

duruyordum! 

Beynimde Éılgın, bir fikir parladı.

ÜPauline! Bana sadece bir saat izin ver! Sadece bir saat burada bekle ve... hemen dáneceğim! 

Bu... bu zorunlu! Bak gáreceksin! Dur burada, dur bekle!ã 

Ve koşarak odadan Éıktım, soruşturan bakışlarına yanıt bile vermedim. Arkamdan bir şeyler 

bağırdı ama, ben geri dánmedim. 

Evet, kimi zaman en Éılgın, gárÇnÇşte en olanaksız dÇşÇnce kafamıza áyle kuvvetle saplanır 

ki, en sonunda onun ger- 

KUMARBAZ 

153 

Éekleşebileceğine inanırız... Dahası: Eğer bu dÇşÇnce şiddetli, tutkulu bir istekle bağlantılıysa, 

en sonunda onu kaÉınılmaz, zorunlu, ánceden saptanmış, alnımıza yazılmış bir şey gibi, var 

olmaması, oluşamaması olanaksız bir şey gibi kabul ederiz! Belki burada daha fazla bir şey 

vardır: Bir ánseziler bileşimi, istencin olağanÇstÇ bir Éabası, imgeleme yetisiyle bir kendi 

kendini zehirleme, ya da daha başka bir şey vardır, kim-bilir... Ne olduğunu bilmem ama, o 

akşam (p akşamı ámrÇm oldukÉa unutamam) başıma mucizevi bir serÇven geldi. Her ne kadar 

aritmetikle mÇkemmelen aÉıklanabilirse de, benim gázÇmde gene de mucizedir o serÇven. 

Peki, bu kesin gÇven o kadar uzun zamandan beri neden bu -kadar derin, bu kadar sağlam 

biÉimde, o kadar kák saldı bende çÇnkÇ, size bir kez daha sáylÇyorum, olası bir ihtimal gibi 

(dolayısıyla da belirsiz) değil de, başıma gelmemezlik edemez bir şey gibi dÇşÇnÇyordum 

bunu! 

Saat onu Éeyrek geÉiyordu; gazinoya sarsılmaz bir umutla, aynı zamanda da o ana kadar hiÉ 

hissetmediğim bir heyecanla girdim; Sabahkinden iki kat daha az olmakla birlikte oyun 

salonlarında hêlê kalabalık vardı. 

Saat on birde masaların Éevresinde sadece gerÉek kumarbazlar kalır, kendileri iÉin kaplıcada 

ruletten başka bir şey bulunmayan kaşarlanmış kumarbazlar kalır. Onlar buraya salt rulet iÉin 

gelmişlerdir, Éevrelerinde olup bitenleri fark etmezler bile ve bÇtÇn mevsim boyunca 

kumardan başka hiÉbir şeyle ilgilenmezler; sabahtan akşama kadar kumar oynarlar, eğer 

olanak bulabilseler, bÇtÇn gece şafak sákÇnceye kadar da oynarlardı. Bunlar, gece yarısı olup 

da gazino kapandığı zaman hep istemeye istemeye, ayaklan geri geri giderek dağılırlar. Ve 

krupiyelerin en kıdemlisi kapanıştan ánce, yani gece yarısından az ánce: ÜSon ÇÉ oyun, 

Beyler!ã diye bildirdiğinde kimi zaman bunlar ceplerindekinin hepsini bu son ÇÉ oyunda 

ortaya sÇrmeye hazırdırlar, gerÉekten de154 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

155 

en bÇyÇk paralar bu saatte yitirilir. Doğruca bÇyÇkannenin oturmuş olduğu masaya yáneldim. 

Pek fazla kalabalık yoktu, onun iÉin az sonra masanın yanında, kendime ayakta bir yer 

bulabildim. Tam ánÇmde, yeşil Éuhanın Çzerinde: Pas sázcÇğÇ Éizilmişti. 

Pas.se, on dokuzdan otuz altıya kadar bir sayılar dizisidir. Birden on sekize olan ilk dizinin 

adı Manque'tır; ama, umurumda mı benim Ben hesap kitap yapmıyordum, Éıkan son 

numarayı bile işitmemiştim; en sakınmışız kumarbazın yapacağı gibi, başlarken bunu sorup 

áğrenmedim bile. Yirmi frederikimi Éıkarıp pas'm Çzerine attım. Krupiye: ÜYirmi iki!ã diye 

bağırdı. 

Kazanmıştım. Yeniden hepsini sÇrdÇm: Hem ilk mizamı, hem de kazancımı. 

ÜOtuz bir!ã diye haykırdı krupiye. 

Yine kazanmıştım! Báylece toplam seksen frederik ediyordu! Hepsini ortadaki on iki sayının 

Çzerine koydum (ÇÉ kat kazanÉ ama, iki karşıt şans); sehpa dánmeye başladı ve yirmi dárt 

Éıktı. Bana elli frederiklik ÇÉ desteyle on da altın verdiler; şimdi toptan iki yÇz frederikim 

olmuştu. 

Adeta 'ateşli bir kendimden geÉmeyle, bÇtÇn bu parayı kırmızının Çzerine ittim... ve ansızın, 

aklım başıma geldi! BÇtÇn gece boyunca korkunun beni dondurduğu bu tek seferde Éilerim,

ayaklarım tir tir titriyordu. Bir bilinÉ şimşeği iÉinde, o anda yitirmenin benim iÉin ne anlam 

taşıyacağını dehşetle hissettim! Sáz konusu olan bÇtÇn yaşamımdı! , 

Krupiye: ÜKırmızı!ã diye bağırdı. Geniş bir soluk aldım: BÇtÇn vÇcudumda kızgın karıncalar 

dolaşıyordu. Bana banknotla ádeme yaptılar; bu kez dárt bin florin ve yirmi frederik olmuştu 

(hêlê hesaplayabiliyordum). 

Ondan sonra, ortadaki on iki sayının Çzerine iki bin florin koyup yitirdiğimi anımsıyorum; 

altınımla seksen frederikimi oynadım ve yitirdim. İÉimi áfke kapladı: Kalan iki bin 

florini aldım ve ilk on iki sayının Çzerine koydum... àyle,' rastlantıyla, kararlamadan, 

hesaplamadan! Zaten bir bekleme anı, belki de, Bn. Blanchard'ın (1), Paris'te balonundan 

yere fırlatıldığı zaman duyduğuna benzer bir heyecan oldu. ÜDárt!ã diye bağırdı krupiye. 

Bir ánceki mizayla birlikte, peniden altı bin florinim oldu. Muzaffer havaları takınmaya 

başlamıştım bile ve artık hiÉbir şeyden korkum kalmamıştı. Karanın Çzerine dárt bin florin 

attım. On kadar oyuncu aceleyle benim gibi karanın Çzerine para koydular. Krupiyeler 

bakıştılar ve aralarında konuştular. çepeÉevre herkes konuşuyor ve bekliyordu. 

Kara Éıktı. O andan sonra, artık ne, ne kadar kazandığımı, ne de sÇrdÇğÇm paraların miktarını 

anımsıyorum. Sadece, adeta 'dÇşte gibi, yaklaşık on altı bin florin kazandığımı anımsıyorum. 

Ansızın, şanssız ÇÉ oyun bana on iki bin yi-irtti; bunun Çzerine, son dárt bini passe'ın Çzerine 

koydum ma, o anda hiÉbir şey hissetmedim; hiÉbir'şey dÇşÇnmeden, bilinÉsizce bekliyordum. 

Yeniden kazandım, dárt oyun Çst Çs-:e kazandım. Sadece florinleri binlerle topladığımı 

anımsıyo-um; bir de pek bağlandığım o ortadaki sayıların daha sık Éıktığını anımsıyorum. 

DÇzenli olarak, hep ÇÉ dárt kez Çst Çste Éıkıyorlardı, sonra iki tur iÉin ortadan siliniyorlardı, 

sonra gene ÇÉ dárt kez peşpeşe, geliyorlardı. Bu şaşılacak dÇzenliliğe zaman zaman rastlanır, 

kalem elde, hesap kitap yapan profesyonel kumarbazların kafalarını karıştıran da işte budur. 

Burada yazgının nasıl korkunÉ cilveleri ortaya Éıkmaz ki 

Gazinoya geldiğimden beri galiba yarım saatten fazla olmuştu. Ansızın, krupiye bana otuz bin 

florin kazandığımı, bankonun bir seansta sadece bu kadarını karşıladığını ve báy- 

(1) ParaşÇtÇn mucidi havacının karısı olan Bn. Blancharcl, 1819'da havai fişeği attığı balon 

patlayınca Paris'te áldÇ.156 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

157 

lece ruleti yarın sabaha kadar kapatacaklarını sáyledi. BÇtÇn altınımı aldım, ceplerime tıktım, 

banknotlarımı aldım ve hemen bir başka rulet bulunan bir başka salona gittim; kalabalık 

peşimden koşuştu. Orada, bana hemen bir yer aÉtılar, ben de yeniden hesaplamadan, 

kararlamasına, gelişigÇzel para sÇrmeye başladım. Beni neyin kurtardığını bir tÇrlÇ 

anlayamıyorum! 

Zaten arada sırada hesaplama fikri aklıma geliyordu. Kimi sayılara, kimi şanslara 

bağlanıyordum ama,' az sonra onları bırakıyordum ve gene hemen hemen bilinÉsiz biÉimde 

oynamaya başlıyordum. Kuşkusuz Éok dalgındım; krupiyelerin birÉok defa oyunumu 

dÇzelttiklerini Éok iyi anımsıyorum. Akıl almaz hatalar yapıyordum. Şakaklarım nemlenmişti, 

ellerim titriyordu. Polonyalılar hemen koşup bana hizmetlerini sundular ama, benim kimseyi 

dinlediğim yoktu. Şans beni bırakmıyordu! Ansızın, Éevremde haykırışmalar ve kahkahalar 

yÇkseldi. ÜBravo, bravo!ã diye bağırışiyorlardı; hatta birkaÉ kişi alkışladı bile. Ben yeniden 

otuz bin florini cebe indirmiştim ve bankoyu -yarın sabaha kadar kapatıyorlardı. 

Sağ yanımdan biri: ÜGidin, gidin!ã diye fısıldadı bana. Frankfurt'lu bir Yahudiydi bu; 

yanımdan hiÉ ayrılmamıştı ve galiba bir iki kez de bana yardım etmişti. 

ÜTanrı aşkına, gidin!ã diye fısıldadı bu kez de başka bir ses sol kulağıma. çabucak bir gáz 

attım. MÇtevazi ama, rabıtalı biÉimde giyinmiş, otuz yaşlarında kadar bir hanımdı bu; yorgun 

yÇzÇ, hastalıklı solukluğu gene de vaktiyle son derece gÇzel olduğunu belli ediyordu. O sırada 

ben banknotları buruşturarak ceplerime dolduruyordum ve masanın Çzerinde kalan altınları

topluyordum. Elli frederiklik son desteyi aldım ve hiÉ kimseye belli etmeden, soluk yÇzlÇ 

hanımın avu-cuna sıkıştırdım. Bunu yapmayı şiddetle istemiştim, onun ince uzun 

parmaklarının, bÇyÇk bir minnetle elimi sıktığını anımsıyorum. 

BÇtÇn bunlar ancak bir saniyenin iÉinde olup bitmişti. 

Hepsini topladıktan sonra, hemen-otuz ve kırk'a gittim. 

Otuz ve kırk'a soylu kişiler sık gider. Bu artık rulet değil, bir iskambil oyunudur. Orada, 

banko yÇz bin taleri karşılar. En bÇyÇk miza burada da dárt bin florindir. Oyunun nasıl bir şey 

olduğunu hiÉ bilmiyordum, gene burada da bulunan kırmızı ve karanın dışında hemen hemen 

hiÉbir mizayı bilmiyordum. Onun iÉin, ben de onlara bağlandım. BÇtÇn gazino Éevreme 

toplanmıştı. BÇtÇn o gece sÇresince Pauline'i bir tek kez olsun dÇşÇndÇğÇmÇ hiÉ 

anımsamıyorum. ànÇme yığılan banknotları yakalamaktan, kendime Éekmekten korkunÉ ve 

karşıkonulmaz bir zevk hissediyordum. 

GerÉekten de yazgının beni ittiği sáylenebilir. Sanki bile bile yapılmış gibi, gene bu kez de, 

kumarda sık sık yeniden meydana gelen bir durum belirdi. Şans, sázgelimi, kırmızıya yapışır 

ve on, hatta on beş tur boyunca onu bırakmaz. ànceki gÇn, kırmızının bir hafta ánce peş peşe 

tam yirmi iki kez Éıktığını işitmiştim; buna benzer bir olayı rulette hiÉ kimse anımsamıyordu 

ve herkes hayretle bundan sáz ediyordu. Elbette ki, herkes hemen kırmızıyı bırakıyor, 

sázgelimi, on turdan sonra hiÉ kimse onun Çzerine para koymaya cesaret edemiyor. Ama, o 

zaman deneyimli hiÉbir kumarbaz, kırmızının karşıtı karaya oynamayacaktır. Alışkın bir 

kumarbaz Ürastlantının kaprisininã ne anlama geldiğini bilir. Sázgelimi, sanılabilir ki on altı 

oyundan sonra, on yedinci kaÉınılmaz biÉimde karanın Çzerine dÇşecektir. Acemiler sÇrÇ gibi 

bu şansın Çzerine atılırlar, mizalarını iki katına, ÇÉ katına Éıkarırlar ve korkunÉ yitiklere 

uğrarlar. 

Tersine, garip bir kaprisle, kırmızının yedi kez Çst Çste Éıktığını gárÇnce, ben ona bağlandım. 

Bunda yarı yarıya ázsaygının rol oynadığına kesinlikle eminim; akıl almaz bir tehlikeye 

girerek seyircileri şaşırtmak istiyordum ve (garip duy-158 

KUMARBAZ 

gu!) ansızın, ázsaygının hiÉbir dÇrtÇsÇ olmaksızın, tehlikenin susuzluğuna kapıldığımı belirli 

bir biÉimde anımsıyorum. Belki de, ruh o kadar Éok sayıda duygudan geÉtikten sonra 

doymuyor da sadece bundan sinirleniyor ve ta ki kesin bitkinliğe varıncaya kadar gitgide artan 

şiddette yeni duygular istiyor. Ve gerÉekten de, yalan sáylemiyorum, eğer yánetmelik bir 

seferde elli bin florin sÇrmeme izin verseydi, onları tehlikeye atardım. çevremde, bunun 

mantıksız bir şey olduğu, kırmızının tam on dárdÇncÇ kez Éıktığını bağırıp duruyorlardı! 

Yanımda biri: 

ÜBeyefendi .şimdiye kadar yÇz bin florin kazandıã dedi. 

Ansızın uyamverdim. Nasıl Bir gecede yÇz bin florin kazanmıştım! Ama, daha fazlasına 

ihtiyacım yoktu ki! Hemen banknotların Çzerine atıldım,'bunları saymadan gelişigÇzel 

ceplerime tıktım, hepsi deste halindeki altınlarımı aldım ve aceleyle gazinodan dışarı fırladım. 

Ağzına kadar dolduğundan aÉık duran ceplerim ve altının ağırlığı yÇzÇnden dengesiz 

yÇrÇyÇşÇmle kumar salonlarından geÉtiğimi gáren herkes halime gÇlÇyordu. Galiba 

Çzerimdeki yÇk sekiz kilodan fazlaydı. Bana doğru birkaÉ el uzandı; parayı elimin 

alabildiğince, avuÉ avuÉ dağıttım. çıkış kapısının yakınında iki Yahudi beni durdurdu. Bana: 

ÜCÇretlisiniz, Éok cÇretlisiniz!ã dediler. Ama, yarın sabah, olabildiğince erken saatte gidin, 

yoksa hepsini yitirirsiniz...ã 

Onları dinlemedim bile. AğaÉlı yol o kadar karanlıktı ki burnumun ucunu gáremiyordum. 

Otele kadar da yarını verst kadar mesafe vardı. çocukluğumda bile hiÉbir zaman ne 

hırsızlardan, ne de haydutlardan korkardım; o anda da bundan kaygılanmadım. Zaten yol 

boyu ne dÇşÇndÇğÇmÇ de anımsamıyordum; kafam bomboştu. Sadece şiddetli bir zevk 

duyuyordum, başarının, utkunun, gÇÉlÇ olmanın zevkini; nasıl anlatacağımı bilemiyorum. 

Pauline'in hayali gázlerimin ánÇn-

KUMARBAZ 

159 

den geäiyordu, onun yanına gideceğimi, sârekli olarak onu bulacağımı, olup bitenleri ona 

anlatacağımı, ona paramı gãstereceğimi dâşlâyordum... Ama, demin bana sãylediklerini, 

gazinoya gidişimin nedenini, belli belirsiz anımsıyordum ve ancak bir buäuk saat ãnce 

duyulan bâtân o taptaze duygular gelmiş geämiş, hatta artık hiä anıştırmada 

bulunmayacağımız bir geämişe aitmiş gibi geliyordu bana, äânkâ her şey yeniden 

başlayacaktı. Ancak hemen hemen ağaälı yolun ucuna geldiğim zaman iäimi bir korku 

kapladı: åYa şimdi beni ãldârâp de paramı äalarlarsa!ç Her adımda .korkum daha da 

artıyordu. Koşuyordum adeta. .Ansızın yolun ucunda, bizim otelin bin bir ışıkla parıldayan 

ãnyâzâ ışıl ışı! beliriverdi. Tanrı'ya şâkârler olsun,, gelmiştim! 

Merdivenleri dãrder dãrder atlayarak benim kata äıktım, birdenbire kapıyı aätım. Pauline 

ellerini kavuşturmuş, yanan mumun kacşısında, divanın âzerinde oturuyordu. Hayretle 

yâzâme baktı, kuşkusuz o anda pek garip bir suratım olmalıydı. Onun karşısında durdum ve 

bâtân paramı masanıtı âzerine attım. . 

ON BEŞİNCİ BÜLÇM 

Hiä kımıldamadan, oturuşunu bile değiştirmeden, gãzleğini bana dikmiş, bakıyordu. 

Cebimden son altın destesini de äıkararak, ona: 

åİki yâz bin frank kazandım!ç diye bağırdım. 

Bir yığın banknot ve altın para bâtân masayı kaplıyordu. Gãzlerimi oradan ayıramıyordum;, 

zaman zaman Pauline'i ta-mamiyle unutuyordum. Kimi zaman tomar halinde bir araya160 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

161 

getirerek banknotları dâzene koymaya başlıyordum, kimi zaman altınları ayrı bir yana 

yığıyordum, kimi zaman da hepsini dağıtıp saäıyor ve derin derin kendi dâşâncelerime 

dalarak, hızlı adımlarla odayı arşınlamaya başlıyordum; -yahut da ansızın masaya geri dãnâp 

paramı saymaya başlıyordum. Bir ara aklım başıma gelince, birdenbire kapıya atılıp anahtarı 

kilitte iki kez äevirdim. Daha sonra kararsız bir halde, kâäâk bavulumun ãnânde durdum. 

Birden Pauline'in varlığını anımsayıp ansızın ona doğru dãnerek: 

åAcaba yarın sabaha kadar bavula mı koysam bunlarıç diye sordum. 

Pauline hiä kıpırdamadan hep aynı yerde oturuyordu ama, gãzlerini de benden ayırmıyordu. 

Hiä de hoşuma gitmeyen garip bir ifadesi vardı. Orada kin okunduğunu sãylersem hiä de 

yanılmış olmam. 

Äabucak ona yaklaştım: 

åPauline, işte yirmi beş bin florin, bu elli bin frank, hatta daha da fazla eder. Onları alın ve 

yarın gidip onun suratına atın.ç 

Hiä karşılık vermedi. 

åEğer isterseniz, yarın sabah ben kendim gãtârârâm ona. Olur muç 

Pauline birden gâlmeye başladı. Uzun bir sâre gâldâ. 

Çzântâlâ bir şaşkınlıkla ona bakıyordum. Bu gâlâş benim en ateşli aşk ilanlarımı sık sık (ve 

daha pek yakında) karşıladığı o alaycı gâlâşe pek benziyordu. En sonunda gâlmeyi kesti ve 

kaşlarını äattı. Bana sert sert bir yan bakış fırlattı. 

åSizin paranızı almamç dedi kâäâmseyerek. 

åNasıl Ne oldu kiç diye haykırdım. åPauline, bu da ne demek oluyorç 

åKarşılıksız para kabul etmem.ç 

åBunu size bir arkadaş olarak veriyorum, size canımı ve-Irırim.ç 

Sanki ruhumu okumak istermiş gibi, araştırıcı gãzlerle bana uzun uzun baktı. Kâäâk bir 

gâlâşle: 

åÄok cãmertsinizç dedi. åDeş Grieux'nân metresi elli bin frank etmez.ç

ÜPauline, benimle nasıl báyle konuşabilirsinizã diye ba-| girdim Éıkışarak. ÜBen Deş Grieux 

değilim!ã 

ÜSizden nefret ediyorum! Evet... Evet!.. Sizi de, Deş |Grieux'yÇ sevdiğimden fazla 

sevmiyorum!ã diye bağırdı, ve gázlerinde şimşekler Éakmaya başladı. 

YÇzÇnÇ ellerinin arasına gizledi ve bir sinir krizi geÉirdi. Ben, ona doğru atıldım. 

Benim yokluğumda başından bir şeyler geÉtiğini anladım. Aklı tam olarak yerinde değilmiş 

gibiydi. 

ÜBeni satın al, ister misin İster misin Deş Grieux gibi, elli bin franga, haã diye haykırdı 

meydan okurcasına sarsın-jtılı hıÉkırıklar arasından. 

Pauline'i kucakladım, ellerini, ayaklarını áptÇm, karşı-jsında diz ÉáktÇm. 

Sinir krizi geÉiyordu. Ellerini omuzlarıma koyup beni dik-katle seyretti. Sanki yÇzÇmden bir 

şey okumak istermiş gibiydi. Beni dinliyordu ama, gárÇnÇşe gáre sáylediklerimi işitmiyordu 

bile. YÇzÇnde tasalı, dÇşÇnceli bir ifade belirdi. Ben kaygılıydım; doğrusu ya, onun 

Éıldırdığını sanıyordum. Beni usulca kendine doğru Éekti, dudaklarında gÇven dolu bir 

gÇlÇmseme dolaşıyordu; sonra, ansızın beni geri itiyor ve ka-jranlık bir ifadeyle yÇzÇmÇ 

incelemeye başlıyordu. Birdenbire beni kucakladı: 

ÜBeni seviyorsun, değil mi, beni seviyor musunã di-' yordu. ÜMademki... Mademki... 

benim uğruma baronla dÇello etmek istiyordun!ã 

F. 11 

162 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

163 

Sonra ansızın, sanki gÇlÇnÉ ve, hoş bir anı aklına gelmiş gibi, bir kahkaha attı. Hem gÇlÇyor, 

hem de ağlıyordu. 

Ne yapabilirdim ki, elimden ne gelirdi Ben de ateşliydim. Benimle konuşmaya başladığını 

Éok iyi anımsıyorum... Ama, hemen hemen hiÉbir şey anlayamadım, bu bir Éeşit sayıklama 

gibi bir şeydi: Sanki Éabuk Éabuk bana bir şeyler anlatmak istermişÉesine kekeleyip 

duruyordu; bu sayıklama arada sırada, beni iyiden iyiye korkutmaya başlayan neşeli bir 

kahkahayla kesiliyordu. 

ÜHayır, hayır, kibarsın, naziksin!ã diye yineliyordu, Üsen benim sadık dostumsun!ã 

Ve yeniden ellerini omuzlanma koyup gene beni seyretmeye koyuluyordu, bir yandan da 

durmadan: ÜBeni seviyorsun... Beni seviyorsun... Beni sevecek misinã diye yineliyordu. 

Gázlerimi ondan ayırmıyordum; onu şimdiye kadar báyle sevecenlik ve aşk taşkınlıkları 

iÉinde hiÉ gármemiştim; bunların sayıklama olduğu bir gerÉekti ama... benim tutkulu bakışımı 

gárÇr gármez, dudaklarında kátÇ bir gÇlÇmseme belirdi; damdan dÇşercesine, B. Astley'den 

sáz etmeye başladı. 

Zaten, konuşmayı durmadan B. Astley Çzerine getiriyordu (ázellikle de demin, bana bir şeyler 

anlatmaya Éalıştığı sırada) ama, bunun ne anlama geldiğini bir tÇrlÇ kavrayamı-yorduın. Hatta 

onunla alay ettiğini sanıyorum. Her dakika onun beklediğini... belki de penceremin altında 

beklediğini bilmediğimi yineliyordu. 

ÜEvet, evet, pencerenin altında, aÉ da bak, bak, orada!ã 

Beni pencereye doğru itiyordu ama, ben oraya gitmek iÉin bir hareket yapar yapmaz, Éılgınca 

bir kahkaha koparı-yordu, ben de onun yanından ayrılamıyordum; o zaman, Çzerime atılıyor, 

beni kollarının arasında sıkıyordu. 

ÜGidecek miyiz Yarın, gider miyiz..ã 

Bu dÇşÇnce ansızın onu kaygılandırmışa benziyordu. 

ÜVe (dÇşÇnceli bir hal alıyordu) bÇyÇkanneye yetişiriz, ne dersin Onu Berlin'de 

yakalayacağımızı sanıyorum. Ona yetişip de bizi karşısında gárÇnce ne der acaba, sen ne 

dÇşÇnÇyorsun bu konuda Ya B. Astley.. Bak o Schlangenberg' in tepesinden kendini aşağı

atmazdı, değil miã Bir kahkaha altı. ÜBak dinle: Gelecek yaz nereye gidecek biliyor musun 

Bilimsel araştırmalar yapmak iÉin Kuzey Kutbu'na gidecek, beni de davet etti... Hah! Halı! 

Hay! Avrupalılar olmasa biz Rusların hiÉbir şey bilmeyeceğimizi ve hiÉbir işe yaramadığımızı 

sáylÇyor... Ama, bak o da iyidir! Biliyor musun, generali hoş gárÇyor, bağışlıyor; 

Blanche'ın... tutkunun... Her neyse, bilmiyorum, bilmiyorumã diye yineledi, sanki şaşırmış da 

ne diyeceğini bilemezmiş gibi. ÜZavallılar, onlara o kadar acıyorum ki, bÇyÇkanneye de 

acıyorum... Bak, bak dinle. Deş Gricux'yÇ nasıl áldÇrebilirdin Ama, sen baronu bile 

áldÇremezdin!ã diye ekledi yeniden gÇlmeye başlayarak. ÜGeÉen gÇn, baronla, o kadar 

gÇlÇnÉtÇn ki! Oturduğum sıradan ikinize de bakıyordum; seni yolladığım zaman oraya gitmek 

sana ne kadar da zor geliyordu! O kadar gÇldÇm, o kadar gÇldÇm ki!ã diye ekledi yeniden 

kahkahalar kopararak. 

Yeniden beni kucaklayıp gáğsÇnde sıkmaya, tutkulu bir sevecenlikle yÇzÇmÇ yÇzÇne 

bastırmaya başladı. Artık hiÉbir şey dÇşÇnmÇyordum, hiÉbir şey duymuyordum, başım 

dánÇyordu... 

Aklımı başıma toparladığımda saat sabahın yedisi olmalıydı; gÇneş odayı aydınlatıyordu. 

Pauline yanıma oturmuş, garip bir halle gázlerini Éevrede dolaştırıyordu sanki karanlıktan 

Éıkmış da, anılarını toparlıyormuş gibi. O da uyanmış ve gázlerini masaya ve paraya dikmişti. 

Başım kurşun gibi ağır ve sancılıydı. Pauline'in elini tutmak istedim: Beni itip birdenbire 

divandan kalktı. Başlayan gÇn karanlıktı; şafaktan az ánce yağmur yağmıştı. Pauline 

pencereye yaklaştı, kanadı aÉtı, yarı beline kadar aşağı sarktı ve dirseklerini peı- 

164 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

165 

vaza dayayarak, dánÇp bana bakmadan, kendisine sáylediklerimi dinlemeden, birkaÉ dakika 

áylece kaldı. Aklıma korkunÉ bir dÇşÇnce geldi: Şimdi ne olacaktı, bÇtÇn bunlar nasıl 

sonuÉlanacaktı Pauline ansızın pencereden ayrılıp masaya geri geldi ve sonsuz bir kin 

ifadesiyle bana baktı ve dudakları áfkeden titreyerek: 

ÜEh, hadi bakalım, şimdi elli bin frangımı ver bana!ã dedi. 

ÜPauline, yeniden mi başlıyorsun!ã dedim. ÜYoksa fikir mi değiştirdin Hah! Hah! Hay! 

Belki pişman bile olmuşsundurã 

Bir gÇn ánce sayılan yirmi beş bin florin masanın Çzerinde duruyordu: Onları alıp ona 

uzattım. 

ÜYani, şimdi bunlar benim mi àyle mi àyle miã diye sordu hırÉın bir sesle parayı eline 

alarak. ÜOnlar hêlê seninã dedim ben de. 

Üİyi, pekêlê, al bakalım, elli bin frangını!ã Kolunu kaldırıp paralan suratıma fırlattı. Suratıma 

Éarpan tomar dáşemeye saÉıldı. Ondan sonra da Pauline koşarak odadan Éıktı. O anda 

bilincinin tam olarak yerinde olmadığını biliyorum ama, gene de bu geÉici Éılgınlığı bir tÇrlÇ 

anlayamıyorum. Hêlê hasta olduğu bir gerÉek ve aradan da henÇz bir ay geÉti. Bununla 

birlikte, bu halin nedeni neydi, ázellikle de o Éıkışın nedeni neydi HiÉ anlayamıyorum. 

Gururu mu yaralanmıştı Yoksa gelip beni bulmaya karar vermesi mi onu bu umutsuz 

ÇzÇntÇye itmişti Ben de mutluluğumla bábÇrlenmişe, tıpkı Deş Grieux gibi, eline elli bin 

frank vererek başımdan savmışa benzememiş miydim Oysa, aÉıkÉa sáylemek gerekirse, hiÉ 

de áyle değildi. àyle sanıyorum ki, kabahatin bir bálÇmÇ onun boş gururundaydı; bÇtÇn 

bunlar, kuşkusuz, ona , pek bulanık biÉimde gárÇnmÇş olmasına karşın, bana gÇvenmemesine 

ve beni kırmasına onun o boş gururu neden oldu. Bu durumda, ben elbette ki Deş Grieıu'Çn 

cezasını Éektim 

belki de, benim pek fazla suÉum olmamakla birlikte suÉlu durumda kaldım. Doğruyu 

sáylemek gerekirse, bÇtÇn bunlar sadece sayıklamaydı, benim de onun sayıkladığını bildiğim 

ve... benim de bu ayrıntıya dikkat etmediğim bir gerÉektir. Belki le şimdi bu hatamı

ağışlamayacaktır Evet ama, bu şimdi, ya geÉen gÇn, geÉen gÇn Sayıklaması ve hastalığı, 

Deş Grieux' nÇn mektubuyla gelip beni bulurken ne yaptığını unutturacak kadar şiddetli değil 

miydi Demek ki, ne yaptığını pekêlê biliyordu. 

BÇtÇn banknotlarımı ve yığınla altınımı, Éabucak, gelişigÇzel yatağımın iÉine tıktım, Çzerine 

de ártÇyÇ Éekip, Pauline* len yaklaşık on dakika sonra,. odadan Éıktım. Kendi odasına 

'saÉtığından kesinlikle emindim, onun iÉin sessizce onların dairesine sÇzÇlÇp sofada, dadıdan 

KÇÉÇk hanımın sağlığını sormak istiyordum. Merdivende rastladığım dadı, Pauline'in he-lÇz 

dánmediğini, onu benim odamda aramaya gittiğini sáyle-iiği zaman ne kadar şaşırdığımı 

bilemezsiniz. 

ÜAz ánce ayrıldıã dedim, Üon dakika ya oldu ya olmadı, bereye gitmiş olabilir acabaã 

Dadı kınayan bir gázle bana baktı. 

Bu arada, áykÇ bÇtÇn otele yayılmıştı bile. Kapıcının bálmesinden metrdotele kadar 

Fraulein'in sabahın saat altısında, yağmur altında koşarak Éıktığı ve İngiltere Oteli'ne doğru 

gittiği anlatılıyordu alÉak sesle. Konuşmalarından ve anıştırmalarından, bÇtÇn geceyi benim 

odamda geÉirdiğini Éoktan áğrendiklerini anladım. Zaten, generalin ailesi Çzerine áykÇler 

dÇzmeye başlamışlardı bile; generalin bir gÇn ánce aklını oynattığını ve bÇtÇn otelden 

işitilecek biÉimde hıÉkıra hıÉ-kıra ağladığını biliyorlardı. Bu fırsatla, bÇyÇkannenin onun 

annesi olduğunu, oğlunun Mile de Cominges'le evlenmesine engel olmak ve sáz dinlemediği 

takdirde onu mirasından Éıkarmak iÉin ázel olarak Rusya'dan geldiğini anlatıyorlardı. General 

boyun eğmeyi reddettiği iÉin de kontes, onun gázleri- 

166 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

167 

nin ánÇnde, ona hiÉbir şey bırakmamak iÉin, kasten rulette varını yoğunu yitirmişti. ÜDiese 

Russen!ã (1) diye yineliyordu metrdotel áfkeyle, başını sallayarak. àbÇrleri gÇlÇyorlardı. 

Metrdotel hesabı hazırlıyordu. Benim kumarda kazandığımı áğrenmişlerdi bile: Kari, benim 

katın garsonu, beni ilk kutlayanlardandı. Ama, benim aklım başka yerdeydi. İngiltere Ote-li'ne 

koştum. 

Vakit henÇz erkendi; B. Astley hiÉ kimseyi kabul etmiyordu. Bununla birlikte gelenin ben 

olduğunu áğrenince, beni karşılamak Çzere koridora Éıktı ve ne sáyleyeceğimi bekleyerek, 

donuk bakışını bana dikerek, karşımda dikilip kaldı. Ona hemen Pauline'in nasıl .olduğunu 

sordum. 

ÜRahatsızã diye karşılık verdi B. Astley hep dosdoğru gázlerimin iÉine bakarak. 

ÜDemek ki gerÉeklen de sizin yanınızdaã 

ÜEvet, burada.ã , 

ÜPeki, ya siz, onu alıkoyma niyetinde misinizã 

ÜEvet.ã 

ÜB. Astley, bu bir rezalete neden olur; olmaz áyle şey. ästelik, ağır hasta, bunu belki fark 

etmediniz.ã 

ÜYoo! Fark ettim, hasta olduğunu daha ánce size sáylemiştim. Hasta olmasa, geceyi odanızda 

geÉirmezdi.ã 

ÜYa, bunu da mı biliyorsunuzã 

ÜEvet. DÇn bana gelecekti, onu akrabalarımdan bir hanımın yanına gátÇrecektim ama, hasta 

olduğu iÉin şaşırdı ve size gitti.ã 

ÜŞu işe bakın siz! Eh, pekêlê,-B. Astley, sizi candan kutlarım. Sahi, dediniz de aklıma geldi: 

BÇtÇn geceyi penceremin altında geÉirmediniz mi Bayan Pauline her an pencereyi aÉ- 

(1) Almanca: ÜAh! Şu Ruslar!ã 

mamı ve sizin orada olup olmadığınıza bakmamı sáylÇyordu; bu, onu pek gÇldÇrÇyordu.ã

ÜOlacak şey mi hiÉ Hayır, pencerenin altında değildim; ama, koridorda bekliyordum, 

oralarda gidip geliyordum.ã 

ÜOnu tedavi etmek gerek, B. Astley.ã 

ÜEvet, bir doktor Éağırttım bile. Eğer álÇrse, álÇmÇnÇn hesabını vereceksiniz bana.ã 

Şaşırıp kaldım. 

ÜRica ederim, B. Astley, ne demek istiyorsunuz sizã 

ÜDÇn kumarda iki yÇz bin taler -kazandığınız gerÉek miã 

•ÜSadece yÇz bin florin.ã 

ÜBakın, gárdÇnÇz mÇ Ve az sonra Paris'e gideceksiniz, 

değil miã 

ÜNedenã 

ÜBÇtÇn Ruslar, ceplerine para doldurdular mıydı, soluğu Paris'te alırlarã diye aÉıkladı B. 

Astley, bu sázleri sanki bir kitapta okumuş gibi sáylÇyordu. 

ÜŞimdi bu Allanın yazında Paris'te ne yapayım B. Astley, onu seviyorum! Bunu siz de 

biliyorsunuz!ã 

ÜGerÉekten mi Ben tersine inanıyordum. ästelik, burada kalırsanız, elinizdeki, 

avucunuzdakinin hepsini kesinlikle yitirirsiniz ve Paris'e gidecek paranız kalmaz. Hadi, gÇle 

gÇle, bugÇnden tezi yok, gideceğinize kesinlikle inanıyorum.ã 

ÜPekêlê, elveda ama, gitmeyeceğim. B. Astley, neler olup biteceğini siz dÇşÇnÇn!.. Kısacası, 

general... Şimdi de Bayan Pauline'le bu olay... BÇtÇn kentin ağzına dÇşecek.ã 

ÜEvet, bÇtÇn kent bundan sáz edecektir ama, generalin buna pek kulak astığı yok gibime 

geliyor, onun dÇşÇnecek Éok • daha başka şeyleri var. Ayrıca, Bayan Pauline istediği yerde 

oturma hakkına kesinlikle sahiptir. Ailesi konusuna gelince, haklı olarak, artık ailesi 

bulunmadığı sáylenebilir.ã 

Oradan uzaklaşırken, Paris'e gideceğimi ileri sÇren şu 

168 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

169 

İngilizin garip gÇvenine gÇlÇyordum. Bununla birlikte, eğer Bayan Pauline álecek olursa, bu 

beni dÇelloda áldÇrmek istiyor, diye dÇşÇnÇyordum, bu da gene bir şey! Yemin ederim ki 

Pauline'e acıyordum ama, garip şey, dÇn kumar masasına yaklaştığım ve banknot destelerini 

toplamaya başladığım o belirli andan beri, aşkım bir bakıma ikinci plana dÇşmÇştÇ. Bunu 

şimdi sáylÇyorum; o anda bunu kesin olarak hissetmemiştim. Ben gerÉekten de kumarbaz 

mıydım Pauline'i bu kadar... garip biÉimde mi seviyordum, kuzum Hayır. Tanrı tanığımdır 

ki onu hêlê seviyorum! B. Astley'in dairesinden ayrıldığım zaman gerÉekten acı Éekiyordum, 

odama dánerken de her şeyden kendimi suÉluyordum. Ama... o zaman başıma dÇnyanın eri 

garip ve en aptal serÇveni geldi. 

Acele acele generalin dairesine giderken, ansızın onların dairesinin hemen yakınında bir kapı 

aÉıldı ve birisi bana seslendi. Dul Bn. Cominges'di bu. Mile Blanche'ın emri Çzerine beni 

Éağırmıştı. GenÉ kadının dairesine girdim. 

İki odalı kÇÉÇk bir daireleri vardı. Yatak odasında Mile Blanohe'ın kahkahaları ve yÇksek 

sesle konuşmaları işitiliyordu. Yataktan kalkıyordu. 

ÜYa, o mu! Gel buraya, koca sersem! Dağ gibi altınla gÇmÇş kazandığın doğru mu Ben 

altını yeğlerim.ã ÜEvet, kazandımã dedim gÇlerek. ÜNe kadarã ÜYÇz- bin florin.ã 

ÜBen de ne aptalım ya! Girsene iÉeri, hiÉbir şey işitmiyorum. Bol bol yiyip bir iyice eğleniriz, 

değil miã 

Girdim. Yuvarlak, esmer harikulade omuzlarını aÉıkta bırakan pembe atlastan bir Éarşafın 

altında yatıyordu: Ancak dÇşte gárÇlebilen, yanık tenini şaşırtacak derecede ortaya koyan gáz 

'kamaştırıcı beyazlıktaki dantellerle sÇslÇ patiska bir geceliğin hafifÉe árttÇğÇ omuzlar.

Ü.Oğlum, yÇrekli misinã (1) diye haykırdı beni gárÇnce l ve ardından da bir kahkaha attı. 

Hep neşeyle, hatta kimi za-I man da aÉık yÇrekle gÇlerdi. 

ÜBabamdan başka biri...ã diye başladım Corneille'i sÇr-dÇrerek. 

ÜBak gárdÇn mÇ, gárdÇn mÇã diye gevezeliğe başladı; j Üánce git Éoraplarımı getir ve onları 

giymeme- yardım et; sonra da, eğer pek fazla aptal değilsen, seni Paris'e gátÇrÇrÇm. Biliyorsun 

ki hemen gidiyorum.ã 

ÜHemen miã 

ÜYarım saat sonra.ã 

' 

GerÉekten de, her şey paketlenmişti. Eşyalar hazırdı. Kah-jvaltı Éoktan bitmişti. 

Üİşte, báyle, eğer istersen, Paris'i gárÇrsÇn. Buraya bak, \outchitel nedir, kuzum Sen 

autchitel'keıı pek aptaldın! ço-jraplarım nerede Giydir şunları ayağıma, canım!ã 

GerÉekten tapılacak kadar gÇzel kÇÉÇk bir ayak uzattı: i Esmer, minicik, potinlerin iÉinde o 

kadar sevimli gárÇnen hemen hemen bÇtÇn o kÇÉÇk ayaklar gibi asla biÉimsizleşme-miş bir 

ayak. GÇlmeye başladım ve ipek Éorabı bacağında iyice gerdim. Bu arada, Mile Blanche, 

yatağında oturmuş, ge-Jvezelik ediyordu. 

ÜSáyle bakalım, .seni yanıma alırsam, ne yaparsın ànce, ben elli bin frank isterim. Onları 

bana Frankfurt'ta verirsin, j Paris'e gideriz; orada birlikte yaşarız ve gÇn ortasında sana 

yıldızlar gásteririm. àmrÇnde hiÉ gármediğim tÇrden kadınlar (gásteririm sana. Dinle...ã 

ÜDur hele! Sana elli bin frank verirsem, bana ne kalırã 

ÜPeki, ya unuttuğun yÇz elli bin frank ästelik de, şe- 

(1) änlÇ Fransız trajedi yazarı Corneille'in (XVII. yy.) yapıtı ÜLe Cidãin kahramanı 

Cid'İn babasının bit sorusu. (çeviren) 

170 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

171 

ninle, ne bileyim, bir iki ay yaşamaya razı oluyorum! Elbette ki, o iki ayda bu yÇz elli bin 

frangı yer bitiririz. GárÇyor musun, iyi insanım, sana haber veriyorum; ama, yıldızlar 

gáreceksin!ã 

ÜNasıl Hepsi iki ayda mıã 

ÜNe Seni korkutuyor mu bu! Ah! Sefil tutsak! Ama, biliyor musun ki bu yaşamın bir ayı 

senin bÇtÇn ámrÇnden daha iyidir Bir ay... ve sonra, tufan! Ama, sen bunu anlayamazsın ki, 

canım! Hadi, hadi, sen buna layık değilsin! Ayy, ne yapıyorsunã 

Onun ábÇr Éorabını giydirmeye Éalışıyordum ama, kendimi tutamadım ve ayağını áptÇm. 

Hemen Éekti ve ayağının ucuyla yÇzÇme vurmaya başladı. En sonunda beni savdı. 

Üİşte báyle, ontchitel'im, eğer istersen, seni bekliyorum; bir Éeyrek saat sonra gidiyorum! 

ãdiye haykırdı arkamdan. 

Odama dándÇğÇmde, adeta başım dánÇyordu. Eh, ne yani, Bayan Pauline banknot tomarlarını 

suratıma atıp da, hemen o akşam B. Astley'i yeğlediyse, benim suÉum değildi ya! Dáşemenin 

Çzerinde hêlê birkaÉ banknot sÇrÇnÇyordu. Onları yerden aldım. Tam o sırada, kapı aÉıldı ve 

(daha ánce yÇzÇme bile bakmak istemeyen) metrdotel iÉeri girdi ve beni aşağıda, V... 

Kontu'nun Éıktığı şahane daireye yerleşmeye davet etti. 

Bir sÇre dÇşÇndÇkten sonra: 

ÜHesabımı verin!ã diye haykırdım, Üon dakika sonra Paris'e gidiyorum. ÜHaydi, Paris olsunã 

dedim iÉimden. ÜHiÉ kuşkusuz, yazgımda bu da vardı!ã 

Bir Éeyrek saat sonra, gerÉekten de ÇÉÇmÇz bir aile kompartımanında oturuyorduk: Mile 

Blanche, dul Bayan Cominges ve ben. Mile Blanche bana bakarak kahkahalarla gÇlÇyordu. 

Dul Bayan Cominges de ona katılıyordu. Neşeli olduğumu sáyleyemem. Yaşamım ikiye 

parÉalanıyordu ama, bir gÇn án-

ceden beri, bir kêğıt Çzerine oynamaya alışmıştım. Belki de paraya dayanamadığını ve 

aklımın başımdan gittiği bir gerÉekti. Belki de canıma minnetti, benim de istediğim buydu, 

kimbilir. Bana áyle geliyordu ki, bir an iÉin ama, sadece bir an iÉin, dekor değişmişti. ÜAma, 

bir ay sonra dánmÇş olacağım, o zaman... ve o zaman, B. Astley'Ie benim gene paylaşacak 

kozumuz olacak!ã Evet, anımsayabildiğim kadarıyla, bu Blanche sersemiyle kahkahalarla 

gÇlerken korkunÉ derecede ÇzgÇndÇm. 

Blanche gÇlmeyi kesip beni ciddi şekilde azarlamaya başlayarak: 

Üİyi ama, ne istiyorsun Ne kadar aptal şeysin!ã diye bağırıyordu. ÜAh, ne kadar da aptalsın! 

Evet, evet, iki yÇz bin frangı harcayacağız ama, sen kÇÉÇk bir kral kadar mutlu olacaksın; 

kravatlarını ben kendi elimle bağlayacağım ve seni Hortense'la tanıştıracağım. BÇtÇn paramızı 

har vurup harman savurduktan sonra, sen gene buraya gelirsin, yeniden bankoları iflas 

ettirirsin. Ne dedi Yahudiler sana ànemli olan cÇrettir, o da sende var, daha defalarca Paris'e 

bana para getireceksin sen. Bana gelince, ben elli bin franklık bir gelir istiyorum ve o 

zaman...ã 

ÜPeki, ya generalã diye sordum. 

ÜGeneral mi Biliyorsun ki, her gÇn bu saatte bana ÉiÉek almaya gider. Bu kez ona mahsustan 

en nadir ÉiÉeklerden almasını sáyledim. Zavallıcık, dándÇğÇnde bir de bakacak ki, kuş 

uÉmuş! Peşimizden koşacaktır, bak gárÇrsÇn. Hah! Hah! Hay! Pek sevineceğim. Paris'te Éok 

işime yarayacaktır; B. Astley burada onun cezasını Éekecek...ã 

Ve işte Paris'e báyle gittim... 

172 

KUMARBAZ ON ALTINCI BàLäM 

KUMARBAZ 

173 

Paris, onun iÉin ne diyebilirim 

BÇtÇn bunlar, elbette ki, saÉmalıktı, Éılgınlıktı. Orada ÇÉ haftadan fazla kalmadım, bu sÇrenin 

sonunda, yÇz bin frangım uÉup gitmişti. Sadece yÇz bin frank diyorum; ábÇr yÇz bin frangı 

Mile Blanche'ın hesabına aktardım: Elli binini Frankfurt'ta, ÇÉ gÇn sonra, Paris'te de, zaten 

onun bir hafta iÉinde paraya Éevirdiği emre muharrer senet halinde elli bin frank daha verdim. 

ÜElimizde kalan yÇz bin frangı da benimle birlikte yi-. yeceksin, outchitel'im!ã Bana hep 

bu adı veriyordu. 

Kendi paralarını ilgilendiren konularda, Mile Blanche tÇrÇnden insanlardan daha kuşkulu, 

daha gÇvensiz, daha cimri, daha pinti bir şey dÇşÇnmek zordur. Benim yÇz bin franga gelince, 

daha sonra, Paris'te ev aÉıp yerleşmek iÉin bu paraya ihtiyacı olduğunu bana aÉıkÉa sáyledi. 

Üİşte şimdi artık kesin olarak lÇks bir şekilde yerleştim, uzun zaman kimse beni buradan 

koparamaz; hiÉ değilse gerekli ánlemleri aldımã diye ekledi. 

Zaten, o yÇz bin frangın rengini bile gármedim: Kesenin ağzı onun elindeydi, her gÇn 

denetlediği para cÇzdanımda hiÉbir zaman yÇz franktan fazla olmazdı, hemen hemen hep daha 

azdı. En saf haliyle: 

ÜParaya ne ihtiyacın varã diyordu bana kimi zaman, ben de tartışmıyordum. 

Buna karşılık, o parayla Éok gÇzel bir apartmana yerleşti ve beni yeni konutuna gátÇrdÇğÇnde, 

orayı gezdirirken, bana: 

ÜEn kÇÉÇk olanaklarla bile tutumluluk ve ince zevk bak neler yapabiliyorã dedi. 

Bu ánemsiz olanak, net olarak tam elli bin frank ediyordu. 

Geriye kalan elli bin frankla kendine arabayla atlar aldı; sonra iki balo verdik, yani pek 

Éok bakımdan ÇnlÇ, Çstelik de iyi kızlar olan Hortense'ın, Lisette'in ve Cleopêtre'ın da 

katıldıkları iki suare. Bu iki suare boyunca ben o saÉma evin efendisi rolÇnÇ oynamak, yeni 

zengin tÇccarların o son derece dar gárÇşlÇ, gárgÇsÇz eşlerini, dayanılmaz derecede bilgisiz 

ve kaba kÇÉÇk rÇtbeli askerleri, son moda giysilerle, gıcır gıcır eldivenlerle, bizim oralarda, 

Petersbourg'da kimsenin aklının ucuna bile gelmeyen, —bu da hani, az şey değildir-—,, bir

kendini beğenmişlik ve kasılmayla gelen iÉler acısı kátÇ yazarları, değersiz gazetecileri kabul 

etmek ve konuşmak zorunda kaldım. Hatta bunların aklına benimle alay etmek bile geldi ama, 

ben şampanyayla iyice sarhoş olarak, gidip yandaki odada bir gÇzel uyudum. BÇtÇn bunlar 

beni son derece iğrendiriyordu. 

ÜBir outchitelã diyordu Mile Blanche, Ükumarda iki yÇz bin frank kazandı, ben olmasam 

onları nasıl harcayacağını bilemezdi. Daha sonra, yeniden mesleğine dánecek; boş bir yerden 

sáz edildiğini işiteniniz var mı aranızda Onun iÉin bir şeyler yapmalıyız.ã 

Şampanyaya Éok sık başvuruyordum, ÉÇnkÇ hep ÇzgÇndÇm, korkunÉ derecede de canım 

sıkılıyordu. DÇnyanın en bayağı, en paragáz ortamında yaşıyordum, orada her metelik 

hesaplanıp tartılıyordu. İlk on beş gÇnde Blanche benden nefret etti, bunu pekêlê fark ettim; 

beni Éok şık giydirdiği, kravatımı her gÇn kendi elleriyle bağladığı gerÉekti ama, aslında beni 

bÇtÇn gÇcÇyle hor gárÇyordu. Ben buna zerre kadar aldırış etmiyordum. äzgÇn ve tasalı, 

sokağa Éıkmaya başladım; Éoğunlukla Chêteau deş Fleurs'e gidiyordum, orada her akşam 

dÇzenli biÉimde sarhoş oluyor ve son derece aÉık saÉık biÉimde oynadıkları kankan dansını 

áğreniyordum, daha sonraları bu tÇrde bir Çne bile kavuştum. En sonunda Blanche kiminle işi 

olduğunu anladı: BÇtÇn ilişki- 

174 

KUMARBAZ 

miz sÇresince, ben elimde kalem kêğıtla, ne harcadığını, benden ne Éaldığını, daha ne 

harcayacağını, ya da benden daha ne Éalacağını hesaplayarak peşinden gideceğimi 

dÇşÇnmÇştÇ. Her frangı benden boğuşa boğuşa almak zorunda kalacağına emindi. Varsaydığı 

saldırılarımın her biri iÉin bir karşılık hazırlamıştı; ben saldırıya geÉmediğim iÉin, ánden 

davranmak istedi. Kimi zaman kÇplere biniyor, dalaşmaya başlıyordu ama, benim 

sustuğumu gárÇnce, Éoğunlukla şezlongun Çzerine yığılıyor ve gázlerini tavana 

dikerek, sonunda kendi de şaşıp kalıyordu. BaşlangıÉta benim sadece bir sersem, bir 

outchitel olduğumu sanıyordu ve besbelli: ÜAman canım, sersemin biri, eğer kendiliğinden 

anlamazsa, şimdi oturup da kulağına kar suyu kaÉırmanın hiÉ gereği yokã diye dÇşÇnerek, 

aÉıklamalarını yarıda kesmekle yetiniyordu. Kimi ,zaman, sokağa Éıkıyor, on dakika 

sonra dánÇyordu, bu en Éılgın harcamaları, olanaklarımızın elvermediği harcamaları yaptığı 

zaman oluyordu: Sázgelimi, atlarını on altı bin frank değerindeki bir Éift atla değiştirdiğinde 

áyle yapmıştı. 

ÜEe, nonoş, kızmadın, değil miã dedi bana yaklaşarak: ÜYoo! Haa-yıır! Can-nımı 

sıkıyorsun!ã dedim elimle onu iterek. Ama, bu ona o- kadar ilginÉ gárÇndÇ ki, hemen yanıma 

oturuverdi. 

ÜBak canım, onları o kadar pahalıya satın almaya karar verdim, ÉÇnkÇ bu bir fırsattı. Satmaya 

kalksak, su iÉinde yirmi bin frank ederler.ã 

ÜSana inanıyorum, inanıyorum; gerÉekten Éok gÇzel atlar, işte şimdi artık şahane bir arabayla 

atların var. Bu sana Éok yararlı olacaktır, artık bunun sázÇnÇ etmeyelim.ã 

ÜDemek ki, kızmadın, áyle miã 

ÜNeden kızacakmışım ki Sana zorunlu olanları edinmekte Éok haklısın. BÇtÇn bunlar daha 

sonra sana Éok yararlı olacak. GerÉekten, lÇks iÉinde yerleşmenin senin iÉin gerekli olduğunu 

gárÇyorum; yoksa dÇnyada milyona erişe- 

KUMARBAZ 

175 

mezsin. Bizim yÇz bin frangımız burada sadece bir başlangıÉ, umman iÉinde bir damla su.ã 

Bu tÇr dÇşÇncelerden başka her şeyi, daha doğrusu bağırmaları ve Éıkışmaları bekleyen 

Blanche, şaşkınlıktan donup kaldı. 

Üİşte... İşte, sen báylesin işte! Ama, anlamak iÉin aklın var senin! Bak, biliyor musun, oğlum, 

outchitel olmana karşın, sen prens doğmuş olmalısın! Demek ki, paramızın bu kadar Éabuk 

uÉup gitmesine ÇzÇlmÇyorsun, áyle miã

ÜHayır canım, paranın canı cehenneme, istediği kadar Éabuk uÉup gitsin.ã 

ÜAma... Biliyor musun ki... Ama, buraya baksana sen, yoksa zengin misin sen Ama, biliyor 

musun, sen parayı fazlasıyla hor gárÇyorsun. Sonra ne yapacaksın, sáyler misin, kuzumã 

ÜBen mi Sonra Hombourg'a giderim, orada gene yÇz bin frank kazanırım.ã 

ÜEvet, evet, Éok doğru, harikulade bir şey bu! Kazanacağına ve parayı buraya bana 

getireceğine yÇzde yÇz eminim. Buraya bak, áyle davranacaksın ki, en sonunda seni 

gerÉekten seveceğim! Pekêlê, mademki sen báylesin, bÇtÇn bu sÇre iÉinde ben de seni 

severim, bir kez bile seni aldatmam. Şu son gÇnlerde seni sevmiyordum, ÉÇnkÇ senin sadece 

bir outchitel olduğunu sanıyordum (uşak gibi bir şey bu, değil mi) ama, gene de sana sadık 

kaldım, ÉÇnkÇ ben iyi yÇrekli bir kızım.ã 

ÜGecelik kÇlahıma anlat sen onu! Ya Albert'le, hani şu kÇÉÇk zenci subayı, geÉen sefer 

gármedin mi sanıyorsunã 

ÜOo! Oo! Ama, sen...ã 

ÜYalan sáylÇyorsun, yalan sáylÇyorsun ama, bunun beni kızdırdığını dÇşÇnmeye kalkma 

sakın. Umurumda bile değil; genÉliğin de sırasını savması gerek. Şimdi, elbette ki tutup176 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

177 

onu kovacak değilsin, ÉÇnkÇ benden ánce vardı, ÉÇnkÇ de sen onu seviyorsun, yalnız sakın 

ona para verme, anladın mıã 

ÜYani. buna da mı kızmadın sen şimdi Ama, biliyor musun, sen gerÉek bir filozofsun! 

GerÉek bir filozof!ã diye haykırdı coşkuyla. ÜEh, pekêlê, seni seveceğim, seni seveceğim... 

Bak gárÇrsÇn, memnun olacaksın!ã 

Ve gerÉekten de, o gÇnden sonra bir bakıma bana bağlandı, bana yakınlık bile gásterdi; son on 

gÇnÇmÇz işte báyle geÉti. Sáz verdiği Üyıldızlarã! gármedim ama, kimi konularda sázÇnÇ 

tuttu. ästelik, beni Hortense'la, kendi tÇrÇnde son derece ilginÉ bir kadın olan ve bizim 

Éevrede Filozof Therese adı verilen Hortense'la tanıştırdı. 

Hem zaten, bunun Çzerinde uzun uzun durmaya gerek yok; bÇtÇn bunlar bu áykÇye vermek 

istemediğim ázel bir renklilikte ayrı bir áykÇnÇn konusu olabilir. GerÉek şu ki, bÇtÇn bunların 

en kısa zamanda sona ermesini bÇtÇn gÇcÇmle istiyordum. Ama, daha yukarda da sáylediğim 

gibi, bizim yÇz bin frank hemen hemen bir ay dayandı, buna ben de iÉtenlikle pek şaştım; 

Blanche en azından seksen bin franklık alışveriş yapmıştı; biz topu topu yirmi bin frank 

harcamıştık ve... bu da yeterliydi. Sonlarına doğru benimle gerÉekten aÉıksázlÇ davranan (ya 

da daha doğrusu, tamamen yalan sáylemiyordu) Blanche, her ne olursa olsun, yapmak 

zorunda kaldığı borÉlan karşılamak zorunda kalmayacağımı kabul etti. Bana: 

ÜSana imzalaman iÉin ne fatura verdim, ne de bonoã dedi, ÜÉÇnkÇ acıdım sana; benim 

yerimde bir başkası olsa, bunu mutlaka yapardı ve seni cezaevine gánderirdi. GárÇyor musun, 

gárÇyor musun bak, seni ne kadar sevdim, ne kadar da iyi yÇrekliyim! Sadece bu Allahın 

cezası evlenme bana korkunÉ bir paraya patlayacak!ã 

GerÉekten de bir dÇğÇn yapıldı, birlikte geÉirdiğimiz ayın ta sonunda oldu bu iş ve áyle 

sanıyorum ki, benim yÇz bin 

frangın son kırıntıları da báyle uÉup gitti. àykÇ, yani demek istiyorum ki, ortak yaşamımız 

báyle sona erdi; ondan sonra ben resmen emekliye ayrıldım. 

İşler şu şekilde gelişti: Paris'e yerleşmemizden sekiz gÇn sonra general Éıkageldi. Trenden 

iner inmez doğruca Blanche'a geldi ve daha ilk ziyarette, az kalsın oraya yerleşecekti. 

Doğruyu sáylemek gerekirse, bir yerlerde kÇÉÇk bir dairesi vardı. Blanche onu Éığlıklar gibi 

kahkahalarla, neşeyle karşıladı, hatta boynuna bile sarıldı; işler o hale geldi ki Blanche, 

generali alıkoydu. General her yere onunla gitmek zorunda kaldı: Bulvarlara, gezintilere, 

tiyatrolara, arkadaşların evine. General bu işin hêlê Çstesinden gelebilecek durumdaydı; 

gerektiği gibi heybetli, uzun boyluydu, boyalı bıyıkları ve yan sakallan (zırhlı sÇvari alayında

hizmet yapmıştı), biraz yıpranmış olmakla birlikte, gÇzel bir yÇzÇ vardı. Davranışları, 

nezaketi kusursuzdu. Her giydiğini pek yakıştırırdı. Paris'te madalyalarını takardı. Báyle bir 

erkekle bulvarlarda gezinmek sadece olası değil, aynı zamanda da, deyim yerindeyse, salık da 

verilebilirdi. 

Saf ve ahmak generalin ayaklan yere basmıyordu artık; Paris'e geldiği zaman, evimizin 

kapısını Éaldığında bu kadarını hiÉ ummuyordu. Blanche'ın Éığlıklar kopararak kendisini kapı 

dışarı edeceğini sanarak, adeta korkudan titreyerek gelmişti. Olayların aldığı şekil onu pek 

sevindirdi ve bÇtÇn o ayı mutlu bir kendinden geÉme iÉinde geÉirdi. Ondan ayrıldığımda aynı 

durumdaydı. Biz ansızın Roulettenbourg'dan ayrıldıktan sonra, hemen o sabah onun bir kriz 

geÉirdiğini ancak buraya geldikten sonra áğrendim. Kendini kaybederek dÇşmÇştÇ; bÇtÇn bir 

hafta, adeta deli gibi olmuş, ipe sapa gelmez, saÉma sapan şeyler sáylemiş. Onu tedavi 

ediyorlarmış ama, birdenbire her şeyi orada yÇzÇstÇ bırakıp trene atladığı gibi doğruca Paris'e 

kaÉmıştı. Sáylemeye hiÉ gerek yok: Blanche' m onu karşılayış biÉimi ona en iyi ilaÉ yerine 

geÉmişti. Ama, 

F. 12 

l178 

KUMARBAZ 

bu mutlu ruhsal duruma karşın hastalığının belirtileri uzun zaman varlığını sÇrdÇrdÇ. Bundan 

báyle dÇşÇnmek, ya da biraz ciddi bir konuşmayı bile izlemek yeteneğinden yoksundu; báyle 

hallerde her sázcÇkte sadece: ÜHumm!ã diye eklemek ve başını sallamakla yetiniyordu. 

Ancak báylelikle işin iÉinden Éıkabiliyordu. Sık sık gÇlÇyordu ama, kesik, sinirli, hastalıklı 

bir gÇlÇşle gÇlÇyordu. Kimi zaman, kalın kaşlarını Éatarak, zifiri bir gece gibi kapkaranlık, 

saatlerce áyle oturuyordu. Tamamiyle unuttuğu pek Éok şey vardı. Saygısızlığa varacak kadar 

dalgınlaştı ve kendi kendine konuşma alışkanlığını edindi. Sadece Blanche, onu yaşama 

dándÇrebiliyordu; bir káşeye oturduğu zamanki huysuzluğu, neşesizliği sadece ya Blanche'ı 

uzun zamandır gármediğindendi, ya da Blanche, onu da gátÇrmeden sokağa Éıktığındandı, 

yahut da gitmeden ánce onu okşamayı unuttuğu iÉindi. Báyle anlarda ne istediğini 

sáylemesini bilemezdi, ÇzgÇn ve tasalı olduğunu kendi bilmiyordu ki. Bir, iki saat hiÉ 

kımıldamadan oturunca (Blanche hiÉ kuşkusuz Albert'le buluşmaya gittiği zamanlarda, bunu 

birkaÉ kez gázledim), birdenbire Éevresine bakınmaya, kıpırdanmaya, sağa sola dánmeye 

başlıyordu, bir şeyi anımsamaya, birisini bulmak istermişe benziyordu; ama, hiÉ kimseyi 

gáremeyince, neyi sormak istediğini anımsayamayınca, Blanche kahkahalarla gÇlerek, iki 

dirhem,bir Éekirdek, neşeli, canlı geri . dánÇnceye kadar yeniden uyuşukluğuna gámÇlÇyordu. 

Blanche hemen ona koşuyor, onu azarlıyor, ona bu lÇtfÇ pek ender gástermesine karşın, 

boynuna sarılıp ápÇyordu bile. Bir keresinde general, onu gárÇnce o kadar mutlu oldu ki, 

hÇngÇr hÇngÇr ağlamaya başladı; buna şaşıp kaldım. 

Blanche, general gelir gelmez, davasını savunmaya başladı. Hatta bÇyÇk bÇyÇk sázler etti, 

benim yÇzÇmden ona ihanet ettiğini, hemen hemen onunla nişanlı olduğunu, ona sáz 

verdiğini, generalin kendisi uğruna ailesini bıraktığım, en sonunda da onun hizmetinde 

olduğumu ve anlayış gástermem 

KUMARBAZ 

179 

gerektiğini anımsattı... Vicdan azabı da mı Éekmiyordum... filan falan... O bir yığın şey 

sáylerken, ben ağzımı bile aÉmıyordum. En sonunda bir kahkaha kopardım, her şey de orada 

kaldı, yani ánce beni bir sersem sandı, benim mert, iyi huylu bir Éocuk olduğum fikrinde karar 

kıldı. Kısacası, sonuna doğru bu saygıdeğer kızın (ÉÇnkÇ, gerÉekten de Blanche iyi bir kızdı... 

kendi tÇrÇnde elbette ki! BaşlangıÉta onun değerini tam olarak anlayamamıştım) bÇtÇn 

teveccÇhÇnÇ kazanmıştım. Sonuna doğru, bana: 

ÜSen akıllı ve iyi yÇreklisinã diyordu, Üve... ve... bu kadar aptal olmak Éok yazık! GerÉek bir 

Rus, bir Kalmuk!ã

Kápeğine hava aldırması iÉin uşağını gándereceği gibi, beni birkaÉ kez generali gezdirmeye 

gánderdi. Ben de onu tiyatroya, Bal Mabille'c, lokantalara gátÇrÇyordum. Generalin parası 

olmasına ve herkesin iÉinde cÇzdanını Éıkarmaktan pek hoşlanmasına karşın, bu gezintiler 

iÉin Blanche, bana para veriyordu. Bir gÇn, generalin Palais-Royal'de gárÇp beğendiği ve her 

ne pahasına olursa olsun, Blanclıe'a armağan etmek istediği yedi yÇz franklık bir iğneyi 

almasına engel ol-mak iÉin adeta zor kullanmam gerekti. Yedi yÇz franklık bir iğne Blanche 

iÉin neydi ki Generalin olup olacağı sadece bin frangı vardı. Bunun ona nereden geldiğini bir 

tÇrlÇ áğrenemedim. àyle sanıyorum ki, bunu ona B. Astley vermişti, Çstelik otel hesaplarını 

da o ádemişti. 

BÇtÇn bu sÇre iÉinde bana gásterdiği ilgiye gelince, áyle sanıyorum ki, general, Blanche'la 

ilişkilerimi anlamadı bile. Kumarda bir servet kazandığımdan sáz edildiğini şáyle belli 

belirsiz işitmişti ama, Blanclıe'm yanında kuşkusuz ázel sekreter, hatta belki de uşak sıfatıyla 

bulunduğumu sanıyordu. HiÉ değilse bana emir verircesine, yÇksekten alarak konuşmayı 

sÇrdÇrÇyordu, hatta arada sırada beni azarlamakta bile sakınca gármÇyordu. Bir sabah 

kahvaltı yaparken, Blanche'la beni pek eğlendirdi. Alıngan değildi; benim varlığım birden- 

180 

KUMARBAZ 

KUMARBAZ 

181 

bire neden onu incitti acaba Bunu hêlê bilmiyorum. Kuşkusuz kendisi de nedenini 

bilmiyordu. SázÇn. kısası, dereden tepeden konuşarak, başı sonu olmayan bir sáyleve girişti, 

benim haylaz bir sokak Éocuğu olduğumu, bana yaşamasını áğreteceğini... bana dÇnyanın kaÉ 

bucak olduğunu... vb., vb., áğreteceğini sáyledi avaz avaz bağırarak. Ama, sázlerinden hiÉ. 

kimse bir şey anlamadı. Blanche gÇlmekten katılıyordu; en sonunda generali iyi kátÇ 

yatıştırdık, sokağa Éıkarıp biraz gezdirdik. BirÉok defalar ÇzÇntÇye kapıldığını, birini, ya da 

bir şeyi ázlediğini, Blanche'ın varlığına karşın birisinin eksikliğini hissettiğini fark ettim. Bir 

iki kez bana iÉini dáktÇ ama, ondan hiÉbir zaman kesin bir şey áğrenemedim: Askerlikten, 

álmÇş eşinden, malikênesinden, servetinden sáz ediyordu bana. Hoşuna giden bir sázcÇğe 

rastladığı zaman, duygularını ve dÇşÇncelerini yansıtmamasına karşın, onu gÇnde yÇz kez 

yineliyordu. Konuşmayı Éocuklarına getirmek istiyordum ama, o zaman da, tıpkı eskiden 

yaptığı gibi, ağız kalabalığına getiriyor ve hemen konuyu değiştiriyordu. 

ÜEvet, evet, Éocuklar, haklısınız, Éocuklar ya!ã Yalnız, bir kez tiyatroya giderken duygulandı: 

ÜBahtsız Éocuklar, onlarã diye başladı ansızın, Üevet, Bayım, evet, bahtsız Éocuklar!ã O 

akşam artık defalarca: ÜBahtsız Éocuklar!ã diye yineledi. 

Pauline'den sáz etmek istediğim zaman fena halde áfkelendi. 

ÜNankár bir kız o!ã diye bağırdı. ÜKátÇ yÇrekli ve nankár bir kız! Ailemizi lekeledi! Burada 

da yasalar olsa, ben onu yola -getirirdim! Evet, evet!ã 

Deş Grieux'ye gelince, onun adının anıldığını işitmeye bile dayanamıyordu: 

ÜO, beni mahvettiã dedi, Übeni soydu soğana Éevirdi, varımı yoğumu elimden aldı, gırtlağımı 

kesti! Tam iki yıl boyunca 

benim karabasanım oldu! Aylarca dÇşlerime girdi o adam! O... O adam... Yoo, sakın 

bana ondan sáz etmeyin!ã 

Bu ikisinin arasında bir ilişki bulunduğunu gárÇyordum ama, her zamanki alışkanlığımla, 

susuyordum. Olup bitenleri ilk olarak Blanche'tan áğrendim: Ayrılmamızdan tam bir hafta 

ánceydi. 

ÜTalihi varmışã diye átÇp duruyordu; Ü.babuşka gerÉekten hasta ve her an álebilir. B. Astley 

bize bir telgraf gánderdi; sen de kabul edersin ki, her şeye karşın onun varisi. Olmasa bile, 

hiÉbir konuda beni rahatsız etmezdi. ànce, emekli maaşı var, sonra da son derece mutlu 

olacağı o arka odada-oturacak. Ben general eşi olacağım. YÇksek sosyeteye rahatÉa

girebileceğim (Blanche'ın en bÇyÇk dÇşÇydÇ bu), sonra da, bir Rus toprak ağası olacağım, bir 

şatom, mujiklerim olacak, daha sonra da nasıl olsa milyonumu elde ederim!ã 

ÜYa kıskanÉlığa, huysuzluğa başlarsa... Tanrı bilir neleri... ille de tutturmaya başlarsa.. 

Anladın mı ne dediğimiã 

ÜO mu Aa, yoo! O olmaz! Buna cesaret edemez! Ben ánlemlerimi aldım, sen hiÉ merak 

etme! Albert adına ona birÉok nama muharrer senetler imzalattım bile. En ufak bir karardan 

dánmede... Hemen cezalanacak... Ama, buna cesaret edemez!ã 

Üàyleyse, evlen onunla...ã 

àzel tárenlere kalkışmadan, aile arasında sade bir dÇğÇn yapıldı. Albert'le birkaÉ yakın dost 

Éağırılmıştı. Hortense, Cleopêtre ve ábÇrleri kesinlikle uzaklaştırıldılar. Damat adayı 

durumunu pek ciddiye alıyordu. Blanche, onun kravatını kendi elleriyle bağladı, saÉlarına 

pomatlar sÇrdÇ; frak ve beyaz yelekle gerÉekten, pek rabıtalı bir hali vardı. 

Sanki bu fikir onu şaşırtıyormuşcasına: ÜDoğrusu, pek rabıtalıã dedi. Blanche, generalin 

odasından Éıkınca. 

Ayrıntılara girmediğim ve bÇtÇn bunlara sadece ilgisiz bir seyirci gibi katıldığım iÉin, o 

zaman olup bitenlerin pek 

182 

KUMARBAZ 

Éoğunu unuttum bile. Sadece, Blanche'ın soyadının Cominges değil, du Placet olduğu, dul 

Bayan Cominges'in de annesi olmadığı aklımda kaldı. Neden o ikisi o gÇne kadar o adı 

almışlardı... hiÉ bilmiyorum. Ama, general bundan pek memnun gárÇndÇ, hatta du Placet adı 

de Cominges'den daha Éok hoşuna gitti. DÇğÇn sabahı, giyinip kuşanmış, hem salonu 

arşınlıyor, hem de son derece ciddi bir halle, durmadan: ÜMadernoiselle Blanche du Placet! 

Blanche du Placet! Du Placet! Mademouazelle dioıı Placette!ã diye yineleyip duruyordu ve 

yÇzÇnde belirli bir kendini beğenmişlik parlıyordu. Kilisede, belediyede ve evdeki yemek 

sırasında, sadece mutlu değil, aynı zamanda da gururlu gárÇndÇ. Blanche da saygın havalar 

takınmaya başladı. 

BÇyÇk bir ciddiyetle, bana: 

ÜŞimdi artık tamamiyle başka tÇrlÇ davranmalıyımã dedi. ÜAma, biliyor musun, daha ánce 

hiÉ aklıma bile gelmeyen pek sevimsiz bir şey var: DÇşÇn bir kere, yeni soyadımı bir tÇrlÇ 

anımsamayı başaramıyorum! Zagorianski, Zagorianski, Sayın Bayan General de Sago... 

Sago... şu kahrolasıca Rus adları yok mu! Her neyse, on dárt sessiz harfli Sayın Bayan 

General! Ne kadar hoş, değil miã 

En sonunda, ayrıldık ve hatta Blanche, o Blanche aptalı, veda ederken birkaÉ damla gázyaşı 

bile dáktÇ. 

Burnunu Éeke Éeke ağlayarak: 

Üİyi bir insandınã dedi. ÜSeni aptal sanıyordum, senin de áyle bir halin vardı ama, bu sana 

yakışıyor.ã 

Elimi son bir kez daha sıktıktan sonra, birdenbire: ÜDur, bekle!ã diye haykırdı. Hemen kÇÉÇk 

salonuna koştu, bir dakika sonra bin franklık iki banknotla dándÇ. Báyle bir • şey yapacağını 

dÇnyada sanmazdım! 

ÜAl, bu senin işine yarar; bir outchitel olarak belki Éok bilgilisin ama, erkek olarak, Éok 

aptalsın. Sana daha fazlasını vermiyorum, ÉÇnkÇ nasıl olsa yitireceksin. Hadi, hoşÉa kal! 

KUMARBAZ 

183 

Hep iyi dost olarak kalacağız; eğer gene kazanırsan, mutlaka beni gármeye gel, mutlu 

olursun!ã 

Cebimde daha beş yÇz franga yakın para vardı; ayrıca bin frank kadar eden Éok gÇzel bir 

saatimle pırlanta kol dÇğmelerim var; demek ki hiÉ kaygılanmadan, hiÉbir şeye kulak 

asmadan oldukÉa uzun bir sÇre yaşayabilirim. DÇşÇncelerimi bir araya getirmek, ázellikle de

B. Astley'i beklemek iÉin bu berbat kÇÉÇk kente yerleştim. Buradan mutlaka geÉeceğini ve iş 

iÉin yirmi dárt saat kalacağını gÇvenilir bir kaynaktan áğrendim. Báylece, her şeyi 

áğrenebileceğim... sonra da... sonra da dosdoğru Hombourg'a gideceğim. Roulettenbourğ'a 

dánmeyeceğim, hiÉ değilse gelecek yıldan ánce değil. Aynı masada şansı iki kez aramanın 

kátÇ bir hesap olduğunu sáylÇyorlar, Hombourg'da da, gerÉekten kumar oynanıyor. 

ON YEDİNCİ BàLäM 

Bu notlara bakmayalı tam yirmi ay oldu. Ancak bugÇn, kaygılarımdan ve ÇzÇntÇmden 

kendimi avutabilmek iÉin onları yeniden okumak aklıma geldi. Hombourg'a gidişimde 

kalmışım. Ulu Tanrım! Karşılaştırarak sáylersek, son satırları ne kadar da gánÇl rahatlığıyla 

yazmışım! Ya da, gánÇl rahatlığıyla değilse bile, ne kendini beğenmişlikle, ne sarsılmaz 

umutla! Şu kadar olsun kendimden kuşku ediyor muydum Şimdi on sekiz aydan fazla geÉti 

ve kendi gárÇşÇme gáre, dilenciden daha beter bir durumdayım! Peki, neden bir dilenci 

Dilencilik umurumda bile değil! Ben dÇpedÇz kendimi yitirdim, mahvoldum! Zaten bu hemen 

hemen hiÉbir şeyle karşılaştırılamaz, oturup da kendime ahlak dersi verecek de184 

KUMARBAZ 

değilim! Báyle bir durumda ahlak dersinden daha saÉma, daha mantıksız bir şey olamaz! Ah! 

O kendinden memnun insanlar! Bu ÉalÉeneler nasıl da bábÇrlenen bir kendini beğenmişlikle 

cevherlerini yumurtlamaya hazırdırlar! İÉinde bulunduğum durumun berbatlığının ne derece 

bilincinde olduğumu bilseler, bana ders vermek iÉin sáz bulamazlardı. Zaten benim 

bilmediğim yeni neyi sáyleyebilirler ki bana İşte asıl sáz konusu olan bu! Kesin olan bir şey 

varsa o da... bir tekerlek dánÇşÇyle her şey değişebilir ve o aynı ahlak hocaları o zaman dostÉa 

şakalaşarak beni kutlamaya ilk koşanlar olacaktır, bundan kesinlikle eminim. O zaman şimdi 

yaptıkları gibi, beni gárÇnce artık arkalarını dánmezler. Ama, ben bÇtÇn bu insanların 

kafasına tÇkÇrÇyorum! Ben şimdi neyim Bir sıfır. Yarın ne olabilirim àlÇleri diriltip, 

yeniden yaşamaya başlayabilirim! BÇsbÇtÇn kaybolmadan ánce, iÉimdeki insanı bulabilirim! 

GerÉekten de Hombourg'a gittim ama... daha'sonra Rou-lettenbourg'a da, Spa'ya da gittim, 

hatta, burada efendim olan bir alÉağın, meclis Çyesi Hinze'nin, uşağı olarak Baden'e de gittim. 

Evet, tam beş ay uşaklık ettim! Bu, cezaevinden hemen sonra oldu. çÇnkÇ 

Roulettenbourg'daki borÉlarım iÉin hapse de girdim. Bir yabancı benim yerime borÉlarımı 

ádedi. Kimdi bu B. Astley mi Pauline mi Bilmiyorum ama, borcum ádendi: Topu topu iki 

yÇz talerdi, sonra beni salıverdiler. Nereye gidebilirdim ki İşte o zaman Hinze'nin hizmetine 

girdim. Tembellik etmesini seven genÉ dÇşÇncesizin biridir, ben de ÇÉ dilden'okuyup 

yazmasını biliyorum. Başlan-gıÉta otuz florin aylıkla sekreter gibi bir şeydim; ama sonunda, 

gerÉekten onun uşağı oldum: Bir sekreter tutacak olanağı yoktu artık bu yÇzden .maaşımı 

azalttı; benim de gidecek hiÉbir yerim yoktu, onun iÉin kaldım ve báylece kendi kendimi uşak 

olarak değiştirdim. Onun yanında doyasıya ne yiyebiliyor, ne de iÉebiliyordum ama, buna 

karşılık beş ayda 

KUMARBAZ 

185 

yetmiş florin biriktirdim. Baden'de, bir akşam ondan ayrılmak istediğimi bildirdim. Ve 

hemen o akşam rulete gittim. Ah! Bilseniz yÇreğim nasıl Éarpıyordu! Hayır, paraya 

ánem verdiğim yoktu. Ben sadece ertesi gÇnden tezi yok, Baden' deki bÇtÇn bu 

Hinze'lerin, bÇtÇn bu metrdotellerin, bÇtÇn bu gÇzel hanımların benden sáz etmesini, áykÇmÇ 

anlatmasını, beni kutlamasını Ve kumardaki yeni şansım karşısında yerlere kadar eğilmesini 

istiyordum. Bunlar hep ÉocukÉa dÇşler ve dÇşÇncelerdi ama... kimbilir Belki Pauline'e de 

rastlardım, ona serÇvenlerimi anlatırdım ve bÇtÇn bu saÉma'yazgı', oyunlarının Çzerinde 

olduğumu gárÇrdÇ... Yoo! Hayır! Benim paraya ánem verdiğim yoktu! Kesinlikle 

inanıyorum ki, parayı ka-zansam gene har vurup harman savurması iÉin herhangi bir 

Blanche'a verirdim ve on altı bin franga satın alınan bir Éift atın Éektiği arabada, yeniden tam 

ÇÉ hafta Paris'te boy gásterirdim. Cimri olmadığımı Éok iyi biliyorum; hatta eli aÉık, savurgan

ir insan olduğumu bile sanıyorum... Bununla birlikte, krupiyenin bildirilerine ne heyecanla, 

ne yÇrek daral-malarıyla kulak kabarttığımı bir bilseniz: Otuz bir, kırmızı, tek ve pas, ya da: 

Dárt, kara, Éift ve eksik! Krupiyenin kÇreği altında kor gibi parıldayan yığınlar halinde 

Éáken Çst Çste yığılmış altın paraların, lui altınlarının, frederiklerin ve talerlerin saÉıldığı 

kumar masasına, ya da uzun gÇmÇş tomarlarının Éevrelediği sehpaya nasıl bir doymazlıkla 

baktığımı bilseniz. Daha kumar salonuna bile ulaşmadan, altın ve gÇmÇş paraların 

şıkırdadığını işitir işitmez, adeta baygınlıklar geÉiriyorum. Kumar masasına yetmiş florinimi 

gátÇrdÇğÇm gece gerÉekten harikulade oldu. Pas'm Çzerine koyduğum on florinle başladım. 

Pas iÉin benim olumlu bir ányargım vardır. Yitirdim. GÇmÇş para olarak altmış florinim 

kalmıştı. DÇşÇndÇm... Sı-fır'a gáz koydum. Sıfır Çzerine bir- kerede beş florin koyuyordum; 

ÇÉÇncÇ oyunda sıfır Éıktı. YÇz yetmiş beş florini alırken sevinÉten áleceğimi sandım; yÇz 

bin florin kazandığım186 

KUMARBAZ 

zaman bu kadar mutlu olmamıştım. Hemen kırmızı'nın Çzerine yÇz florin koydum... ve 

kazandım; kırmızı'nın Çzerine iki yÇz florin... Kazandım; kara'mn Çzerine dárt yÇz florin... 

kazandım, eksik Çzerine sekiz yÇz florin... kazandım. Toplam bin yedi yÇz florinim vardı... 

Ve bÇtÇn bunlar beş dakikadan daha kısa bir zamanda gerÉekleşmişti! Báyle anlarda insan 

bÇtÇn geÉmiş başarısızlıklarım unutuyor! çÇnkÇ yaşamımdan fazlasını tehlikeye atarak bunu 

elde etmiştim, bir tehlikeyi gáze almaya cesaret etmiştim ve... işte gene insan sırasına 

girmiştim! 

Bir otelde oda tuttum, kapımı anahtarla kilitleyip iÉeri kapandım ve tam saat ÇÉe kadar paramı 

saydım. Uyandığımda artık uşak değildim. Hemen o gÇn Hombourg'a gitmeye karar verdim: 

Orada ne kimsenin hizmetinde Éalışmıştım, ne de hapishanede yatmıştım. Trenin hareketinden 

yarım saat ánce, yeniden gidip kumar oynadım, sadece iki oyun, daha fazla değil ve bin beş 

yÇz florin yitirdim. Gene de Hombourg'a gittim, iki aydan beri de oradayım. 

SÇrekli bir yÇrek sıkıntısı ve korku iÉinde yaşıyorum; az para sÇrerek oynuyorum ve 

bekliyorum, hesaplar yapıyorum; gÇnlerce kumar masasının yanında gázlemler yapıyorum, 

dÇşlerimde bile kumar gárÇyorum... Ama, bu arada kaşarlanmışım, Éirkefe bulanmışım gibi 

geliyor bana. B. Astley'le karşılaşmamın bende yaptığı etkiden bu sonucu Éıkardım. çoktandır 

birbirimizi gármemiştik, bir rastlantıyla karşılaştık. Bakın nasıl oldu: BahÉede yÇrÇyordum ve 

hemen hemen beş parasız olduğumu, sadece elli florinim kaldığını hesaplıyordum, Çstelik de 

kaldığım kÇÉÇk otel odasının hesabını da iki gÇn ánce ádemiştim. Demek ki gidip rulette bir 

el daha oynayacak olanağa sahiptim; eğer kazanırsam, kumarı sÇrdÇrebilirdim; yitirirsem... 

Beni áğretmen olarak hemen yanına alacak bir Rus ailesi bulamazsam, yeniden birinin yanına 

uşak olmam gerekecekti... BÇtÇn bu dÇşÇnceleri kafamda evirip Ée- 

KUMARBAZ 

187 

virerek komşu eyalette, park ve ormanda her gÇnkÇ gezintimi yapmaya gidiyordum. Kimi 

zaman báyle tam dárt saat yÇrÇyordum ve Hombourg'a yorgun ve aÉ dánÇyordum. Tam parka 

girdiğim anda, ansızın bir sıranın ÇstÇnde oturan B. Astley gázÇme aÉıktı. O da beni 

gármÇştÇ, bana seslendi. Yanına oturdum. YÇzÇnÇ oldukÉa ciddi gárÇnce, ben de hemen 

neşemi azalttım; onu gárdÇğÇme pek sevinmiştim. 

ÜDemek, buradasınız siz de Sizinle karşılaşacağımı dÇşÇnmÇştÇmã dedi. ÜOlup bitenleri 

bana anlatma zahmetine katlanmayın, biliyorum, hepsini biliyorum. Şu son yirmi ay iÉindeki 

bÇtÇn yaşamınızı biliyorum.ã 

ÜYa! Bakın hele! Demek ki eski dostlarınızı báyle gázetletiyorsunuz!ã diye karşılık verdim 

ben de. ÜBu size onun kazandırır, dostlarınızı unutmuyorsunuz... Durun bakayım, aklıma bir 

şey getirdiniz: İki yÇz florinlik bir borÉ yÇzÇnden girdiğim Roulettenbourg cezaevinden beni 

Éıkaran siz değil miydiniz Bilinmeyen biri borcumu ádedi.ã

ÜHayır, hayır, ben değilim ama, borÉ yÇzÇnden Rouletten-bourg'da hapse girdiğinizi 

biliyorum.ã 

Üàyleyse beni kurtaranı da biliyorsunuzdurã 

ÜHayır, bildiğimi sáyleyemem.ã 

Üçok garip, doğrusu; buradaki Rusların hiÉbirini tanımıyorum, zaten tanısam da bana báyle 

bir iyilikte bulunmazlardı; bizim oralarda, Rusya'da, ancak Ortodokslar kardeşlerini 

kurtarırlar. Onun iÉin ben, tuhaflık olsun diye, bunun herhangi acayip bir İngiliz olduğunu 

dÇşÇnmÇştÇm.ã 

B. Astley beni az Éok bir şaşkınlıkla dinliyordu. HiÉ kuşkusuz beni ÇzgÇn ve bitkin bulacağını 

dÇşÇnmÇştÇ. 

ÜHer neyse, sizi bÇtÇn fikir ázgÇrlÇğÇnÇzle ve hatta neşenizle yeniden gárdÇğÇme Éok 

sevindimã dedi oldukÉa hırÉın bir halle. 

ÜYani demek oluyor ki, beni bitkin ve mahcup olmuş188 

KUMARBAZ 

gáremediğiniz iÉin iÉten iÉe áfkeden. kuduruyorsunuzã dedim gÇlerek. 

Sázlerimi hemen kavrayamadı ama, anladığı zaman gÇlÇmsemeye başladı. 

ÜEleştirileriniz hoşuma gidiyor. Bu sázlerde geÉmiş gÇnlerdeki coşkulu, akıllı ve aynı 

zamanda da edepsiz eski dostumu buluyorum. Bunca Éelişkiyi ancak Ruslar aynı zamanda 

kendilerinde toplayabilirler. Kişinin en iyi dostunun ánÇnde mahcup olduğunu gármekten 

hoşlandığı bir gerÉektir: Dostluk Éoğu zaman işte bu mahcubiyetin Çzerine oturur; bÇtÇn akıllı 

kişilerin bildiği Éok eski bir gerÉektir bu. Ama, şu iÉinde bulunduğumuz durumda, size 

kesinlikle sáyleyeyim ki, sizi bitkin gármediğime iÉtenlikle memnunum. Buraya baksanıza, 

kumardan vazgeÉmeye hiÉ niyetiniz yok muã 

ÜOo! Kumarın canı cehenneme! HiÉ dÇşÇnmeden hemen bırakırdım eğer...ã 

ÜEğer şimdi paranızı yeniden kazansaydınız, değil mi Ben de aynen báyle dÇşÇnmÇştÇm, 

sonunu getirmeyin... biliyorum... bunu hiÉ dÇşÇnmeden sáylediniz... àyleyse gerÉeği 

sáylediniz. Bana bakın, kumardan başka bir şeyle ilgilenmiyor musunuzã 

ÜHayır...ã 

Beni bir sınavdan geÉirdi. HiÉbir şey bilmiyordum, şu son gÇnlerde ancak gazetelere şáyle bir 

gáz atmıştım, bir tek kitabın kapağını bile aÉmamıştım. 

ÜKatılaşmışsınızã diye belirtti, Üsadece yaşamdan, kendi kişisel Éıkarlarınızdan ve 

toplumunkilerden, insanlık ve yurttaşlık gárevlerinizden, dostlarınızdan (ÉÇnkÇ, dostlarınız 

vardı) uzaklaşmamışsınız, sadece kazanÉ dışında her tÇrlÇ amaÉtan uzaklaşmamasınız, siz 

aynı zamanda kendi anılarınızdan da uzaklaşmışsınız... Ben sizi yaşamınızın tutkulu ve yoğun 

bir zamanında anımsıyorum ama, kesinlikle eminim ki siz o dánemdeki bÇtÇn en iyi 

izlenimlerinizi, duygularınızı unut- 

KUMARBAZ 

189 

muşsunuzdur; dÇşleriniz, gÇnlÇk istekleriniz şimdi artık Éift ve tek, kırmızı, kara, ortadaki on 

iki sayı, vb., vb., ileri git-miyordur. Buna kesinlikle inanıyorum.ã 

ÜYeter, B. Astley, rica ederim, rica ederim, bana geÉmişten sáz etmeyin!ã diye haykırdım 

kızgınlıkla, adeta áfkeyle. ÜŞunu iyi bilin ki, ben hiÉbir şeyi unutmuş değilim; ama, bir sÇre 

iÉin bÇtÇn bunları, hatta anılarımı bile kafamdan kovdum... ta ki durumumu iyice dÇzeltinceye 

kadar, İşte o zaman... o zaman, gáreceksiniz, álÇleri dirilteceğim!ã 

ÜOn yıl sonra da siz burada olacaksınızã dedi. ÜBahse girerim ki, eğer yaşarsam, size bunu 

yine bu sıranın Çzerinde anımsatırım.ã 

ÜPekêlê, pekêlê, bu kadarı yeterã diye sázÇnÇ festim sabırsızlıkla. ÜPek de o kadar unutkan 

olmadığımı size kanıtlamak iÉin, izin verin de Bayan Pauline'in şimdi nerede olduğunu 

sorayım size BorÉlarımı ádeyen siz değilseniz, mutlaka odur. Ondan hiÉ haber alamadım.ã

ÜHayır, yoo, hayır! BorÉlarınızı ádeyenin o olduğunu hiÉ sanmıyorum. Şimdi İsviÉre'de 

bulunuyor, Bayan Pauline Çzerine soru sormamakla da beni pek memnun edersinizã dedi 

buyurgan ve hatta áfkeli bir sesle. 

ÜDemek ki sizi de son derece yaraladı,, áyle miã dedim elimde olmadan gÇlmeye 

başlayarak. 

ÜBayan Pauline dÇnyanın en saygın kişilerinin en iyisidir ama, size bir kez daha sáylÇyorum, 

onun hakkında soru sormayı kesmekle beni Éok memnun edersiniz. Siz, onu hiÉ tanımadınız, 

onun adını sizin ağzınızdan işitince, bunu kendi ahlak anlayışıma bir hakaret olarak kabul 

ediyorum.ã 

ÜSahi mi Hata ediyorsunuz; ÉÇnkÇ bir dÇşÇnsenize, sizinle başka neden sáz edebilirim ki 

BÇtÇn anılarımız hep onunla ilişkili. HiÉ korkmayın, sizin mahrem áykÇlerinizi áğrenmeye 

hiÉ de meraklı değilim. Ben, eğer deyim yerindeyse, sadece Bayan Pauline'in dış durumuyla, 

şimdi iÉinde bulun-190 

KUMARBAZ 

dÇğÇ dış koşullarla ilgileniyorum. Bu da iki sázcÇkle anlatı-labilir.ã 

ÜPekêlê, áyle olsun; ama, bu iki sázcÇkten sonra kesmek koşuluyla. Bayan Pauline uzun 

zaman hasta yattı, şimdi de hasta sayılır. Bir sÇre, İngiltere'nin kuzeyinde, annemle kızkardeşimin 

yanında kaldı. Altı ay ánce, bÇyÇkannesi (anımsarsınız, hani şu tamamiyle aklını 

kaÉıran yaşlı kadın), sırf Bayan Pauline'in kendisine yedi bin lira bırakarak áldÇ. Şimdi de 

'Bayan Pauline evlenen kızkardeşimle birlikte yolculuk yapıyor. BÇyÇkannenin vasiyetnamesi 

kızkardeşiyle erkek kardeşinin geleceğini de gÇvence altına alıyor, onlar da Londra'da 

okuyorlar. Generale, Çvey babasına gelince, bir ay ánce beyin kanamasından Paris'te áldÇ. 

Mile Blanche ona Éok iyi baktı ama, bÇyÇkannenin generale bıraktıklarının hepsini Çzerine 

Ée-virtmeyi başardı. Sanırım hepsi bu kadar.ã 

ÜPeki, ya Deş Grieu* O da İsviÉre'de yolculuk yapmıyor muã 

ÜHayır, Deş Grieux İsviÉre'de yolculuk yapmıyor, nerede olduğunu da bilmiyorum. ästelik 

de, bir daha báyle anıştırmalar ve yaklaştırmalar yapmamanızı kesinlikle áneririm, yoksa vay 

halinize, elimden Éekeceğiniz var demektir.ã 

ÜNasıl Kırk yıllık dostluğumuza karşın mıã 

ÜEvet...ã 

ÜBin kez ázÇr dilerim, B. Astley. Ama, bununla birlikte izin verirseniz şunu belirteyim: 

Bunda kırıcı, ya da yersiz hiÉbir şey yok ki. Bayan Pauline'i hiÉbir şeyle suÉlamıyorum ki ben. 

Bundan başka da... Genel olarak ele alırsak, bir Fran-sızla bir Rus kÇÉÇk hanımı, bu ne sizin, 

ne de benim ne aydınlatabileceğimiz, ne de iyice anlayabileceğimiz bir yakınlaşmadır.ã 

ÜDeş Grieux'nÇn adını bir başka adla birlikte anmasay-dınız, 'bir kÇÉÇk Fransızla bir Rus 

kÇÉÇk hanımı deyimiyle ne anlatmak istediğinizi sorardım size. Burada ne gibi bir 

KUMARBAZ 

191 

Üyaklaşımã var Neden tam da bir Fransızla bir Rus kÇÉÇk hanımıã 

ÜBakın, gárdÇnÇz mÇ, bu sizi ilgilendiriyor. Ama, bu uzun bir áykÇdÇr, B. Astley. Daha ánce 

bilinmesi gereken pek Éok şey var. Zaten, bu ánemli bir sorundur, o kadar da gÇlÇnÉ ki daha 

ilk bakışta gáze' Éarpıyor. B. Astley, Fransız eksiksiz ve zarif bir biÉimdir. Bir İngiliz olarak 

siz belki aynı kanıda değilsiniz; bir Rus olarak, ben de aynı kanıda değilim, kıskanÉlık 

nedeniyle olsa bile. Ama, bizim Rus kızları belki de başka tÇrlÇ dÇşÇnÇyorlardır. Siz Racine'i 

yapmacıklı, ázentili, mis kokulu bulabilirsiniz, belki onu elinize alıp okumazsınız bile. Ben de 

onu yapmacıklı, ázentili, mis kokulu, hatta belirli bir bakış aÉısından gÇlÇnÉ bile bulurum. 

Ama, Racine gene de sevimlidir, B. Astley, ázellikle de, biz istesek de istemesek de, bÇyÇk 

bir şairdir. Fransızın, yani Parislinin ulusal biÉimi, biz daha ayıyken zarif bir kalıba dákÇldÇ. 

Fransız Devrimi soyluluğa varis oldu. BugÇn, kÇÉÇk Fransızların en adisinde bile, girişiminin, 

ruhunun, ya da yÇreğinin en ufak bir katkısı olmaksızın son derece zarif tavırlar, davranışlar,

ifadeler ve hatta dÇşÇnceler bulunabilir. BÇtÇn bunlar miras yoluyla ona geÉmiştir. Kendileri 

kişisel olarak dÇnyanın en boş, en adi, en aşağılık yaratıkları olabilirler. Balem,1 B. Astley, 

size bir şey sáyleyeyim mi, dÇnya yÇzÇnde iyi yÇrekli, akıllı ve fazla yapmacıklı olmayan bir 

Rus kızından daha gÇvenen ve daha aÉık bir yaratık olamaz. Herhangi bir rolde bir maske 

altında beliriveren bir Deş Grieux inanılmaz bir kolaylıkla onun gánlÇnÇ fethedebilir; zarif bir 

şekli vardır, B. Astley, kÇÉÇk hanım da bu şekli kalıtım yoluyla ona geÉen bir giysi gibi değil 

de, onun ruhu, ruhunun ve yÇreğinin doğal şekli sanır. HiÉ hoşunuza gitmese de, size şunu 

itiraf etmek zorundayım ki, İngilizler Éoğunlukla, sıkıcı biÉimde dÇzenli ve zarafetten 

yoksundurlar. Oysa, Ruslar gÇzelliği iÉgÇdÇyle ayırdetmesini bilirler ve buna susamışlardır. 

Ama, ruh gÇzel-192 

KUMARBAZ 

ligini ve kişiliğini ázgÇnlÇklerini ayırt etmek iÉin bizim kadınlarımızda, haydi haydi genÉ 

kızlarımızda bulunandan Éok daha fazla bağımsızlık ve ázgÇrlÇk, ázellikle de Éok daha fazla 

deneyim gerektir. Bayan Pauline, (ázÇr dilerim, adı ağzımdan kaÉtı), sizi bir Deş Grieux 

alÉağına yeğlemeye karar vermek iÉin daha Éok zaman bekleyecektir. Size Éok saygısı var, 

arkadaşınız olur, size bÇtÇn yÇreğini aÉar; ama, bu yÇrekte gene de o nefret edilen alÉak 

hÇkÇm .sÇrecektir, o Deş Grieux adındaki aşağılık ve adi tefeci egemen olacaktır... Hatta bu 

inattan, bir bakıma da, ázsaygıdan 'sÇrÇp gidecektir, ÉÇnkÇ o aynı Deş Grieux bir gÇn ona, 

zarif bir marki, dÇş kırıklığına uğramış bir liberal, ailesine ve bu dÇşÇncesiz generale yardım 

etmek istediği, iÉin, sázÇmona mahvolmuş biri olarak ortaya Éıktı. BÇtÇn dÇzenler sonradan 

ortaya Éıktı. Ama, iş işten geÉmişti artık, şimdi hiÉbir şey umurunda değil: Ona eski gÇnlerin 

Deş Grieux'sÇnÇ geri verin, bÇtÇn istediği işte bu! BugÇnÇn Deş Grieux'sÇnden nefret ettiği 

oranda, sadece onun hayalinde yaşamış olmasına karşın, eskisini ázlÇyor. Arıtımevi 

sahibisiniz, değil mi, B. Astleyã 

ÜEvet, bÇyÇk Lowel ve àrt. arıtımevinin ortağıyım.ã ÜYa, gárdÇnÇz mÇ, B. Astley. Bir 

yanda, bir arıtımevi sahibi... àbÇr yanda Belvedere'in Apollon'u; ikisi birlikte gitmez. Ya ben, 

ben bir arıtımevi sahibi bile değilim: Sadece kÇÉÇk bir rulet oyuncusuyum, uşaklık bile 

yaptım, kuşkusuz Bayan Pauline'in bundan da haberi vardır, ÉÇnkÇ iyi kurulmuş bir polisi var 

gibi gárÇnÇyor.ã 

ÜHırÉın olmuşsunuz, işte bunun iÉin bÇtÇn bu saÉmalıkları sáylÇyorsunuzã dedi B. Astley 

soğukÉa, bir sÇre dÇşÇndÇkten sonra. Üästelik sázleriniz ázgÇnlÇkten de yoksun.ã 

ÜBunu kabul ediyorum! Ve işte asıl korkunÉ olanı da şu ki, benim soylu dostum, benim 

suÉlamalarım ne kadar yÇrÇrlÇkten dÇşmÇş, yavan ve vodvillere yaraşır tÇrden olursa 

KUMARBAZ 

193 

olsunlar, gene de gerÉektirler! Bakın gárdÇnÇz, siz ve ben hiÉbir şey elde edemedik!ã 

Üçok iğrenÉ ve aptalca bir şey bu... çÇnkÇ... ÉÇnkÇ... şunu iyi bilin kiã diye haykıran B. 

Astley'in sesi titriyor, gázleri parlıyordu, Üşunu iyi bilin ki, nankár, kátÇ, değersiz ve zavallı 

adam, Hombourg'a onun emriyle, sizi gárÇp, sizinle aÉık yÇrekle uzun uzun konuşmak ve 

bÇtÇn... duygularınızı, dÇşÇncelerinizi, umutlarınızı ve... anılarınızı ona anlatmak iÉin 

geldim!ã 

ÜOlur şey değil! Olur şey değil!ã diye haykırdım ve gázlerimden yaşlar boşandı Onları 

tutamamıştım ve áyle sanıyorum ki ámrÇmde ilk kez báyle bir şey başıma geliyordu. 

ÜEvet, zavallı adam, sizi seviyordu, mahvolmuş bir adam olduğunuza gáre bunu size 

aÉıklayabilirim! Dahası da var, sizi hêlê sevdiğini sáylesem bile, siz... gene de burada 

kalırsınız! Evet, kendi kendinizi mahvettiniz. Kimi yetenekleriniz, canlı bir yaradılışınız 

vardı, hiÉ de kátÇ bir insan değildiniz; hatta, insana onca gereksinimi olan Çlkenize yararlı 

bile olabilirdiniz ama... siz burada kalacaksınız, sizin yaşamınız bitti. Sizi suÉlamıyorum. 

DÇşÇnceme gáre, bÇtÇn Ruslar báyledir, ya da báyle olma eğilimindedirler. Rulet olmazsa 

ona yakın başka bir şey olur. Ayrıklıklar (istisnalar) Éok ender. çalışmanın, emeğin değerini

ilmeyen ilk siz değilsiniz (sizin milletinizden sáz etmiyorum). Rulet ázellikle bir Rus 

kumarıdır. Şimdiye kadar dÇrÇst ve namuslu kaldınız, Éalmaktansa uşaklığı yeğlediniz... Ama, 

gelecekte neler olabileceğini dÇşÇndÇkÉe tir tir titriyorum. Eh, bu kadarı yeter, elveda! Paraya 

ihtiyacınız vardır, elbette değil mi İşte alın, size on lui altını. Daha fazlasını vermiyorum, 

ÉÇnkÇ nasıl olsa yitireceksiniz. Alın şunu ve elveda! Alsanıza canım!ã 

ÜHayır, B. Astley, bÇtÇn o sáylediklerinizden sonra...ã 

ÜA-lın!ã diye haykırdı. ÜSizin hêlê soylu bir kişi olduğu- 

F. 13194 

KUMARBAZ 

nuza kesinlikle inanıyorum ve bu parayı size bir dostun gerÉek bk dosta verebileceği gibi 

veriyorum. Kumardan ve Hom-bourg'dan' vazgeÉip de Çlkenize geri dáneceğinize emin 

olabilseydim, yepyeni bk mesleğe başlamanız iÉin size şimdi hemen bin İngiliz lirası vermeye 

hazırım. Ama, bin İngiliz lirası yerine sadece on altın veriyorum, ÉÇnkÇ sizin iÉin bugÇn artık 

bin lirayla on altının pek bir farkı yok: Onları yitireceksiniz. Alın ve hoşÉa kalın.ã 

ÜEğer sizi kucaklamama izin verirseniz, kabul ederim.ã 

Ü Memnuniyetle!ã 

İÉtenlikle kucaklaştık ve B. Astley gitti. 

Hayır, yanılıyor! Pauline'le Deş Grieux konusunda sert ve ahmakÉa konuştuysam, o da Ruslar 

konusunda sert ve ahmakÉa konuştu. Beni ilgilendiren konuya gelince, ben bir şey 

demiyorum. Zaten... zaten, şu anda sáz konusu olan hiÉ de bu değil: BÇtÇn bunlar sadece sáz, 

sáz ve sáz, oysa eylem gerek! ànemli olan şimdi İsviÉre! Yarından tezi yok... Ah! Hemen 

yarın gidebilseydim! Yeniden doğmak, dirilmek! Onlara kanıtlamak gerek... Benim hêlê bir 

erkek olabileceğimi Pauline mutlaka bilmeli. Yeter ki... Zaten şimdi artık Éok geÉ ama. 

yarın... Ah! İÉime doğuyor, başka tÇrlÇsÇ olamaz! Şimdi on beş lui altınım, on beş florinle 

başlamıştım! İnsan sakınımla başlarsa... Minicik bir Éocuk muyum ben Mahvolmuş bir adam 

olduğumu anlamıyor muyum yani ben Evet! àmrÇmde bir kez, sakınımlı ve sabırlı 

olmam'yeter... Ve hepsi bu kadar işte! Bir kez olsun karakter sahibi olmam yeter, bir saatte 

bÇtÇn yazgımı değiştirebilirim. ànemli olan karakterdir. Sadece, yedi ay ánce, 

Roulettenbourg'da kesinlikle mahvolmadan ánce, başıma neler geldiğini bir anımsamam 

yeter. Oo! OlağanÇstÇ bir kararlılık árneği olmuştu bu: Her şeyi yitirmiştim, her şeyi... 

Gazinodan Éıktım, bakındım... Yeleğimin cebinde hêlê bir florin dolaşıyordu: ÜAa! Yemek 

yiyecek param varmış hêlê!ã dedim kendi kendime ama, yÇz adım kadar git- 

KUMARBA.Z 

195 

tikten sonra, kararımı değiştirip geri dándÇm. O bir tek florini manque'm Çzerine koydum (bu 

kez, manque Çzerine koymuştum) ve, gerÉekten de, insan yabancı bir Çlkede, yapayalnız, 

vatanından, dostlarından uzakta, o gÇn ne yiyeceğini bile bilmeden, son, son, en son florinini 

tehlikeye attığı zaman ázel bir duyguya kapılır! Kazandım ve yirmi dakika sonra, cebimde 

yÇz yetmiş florinle gazinodan Éıktım. Bu bir olgudur! İşte kimi zaman son florin bu anlama 

gelir! Ya ben umutsuzluğa kapılsaydım, bir tÇrlÇ karar verme cesaretini gás-teremeseydim.. 

Yarın, yarın, her şey bitecek!..KUMARBAZDostoievski 


çeviren: Nesrin ALTINOVA 

2. Basım 

BEYAZIT DEVLE T KäTäPHANESİ 

Tasnif No. 

Demirbaş No. 

891.733 327855 


Ankara Caddesi, 93 — istanbulMICHEL BUTOR'UN àNSàZä


ISBN975-14-0399-5 KTB 93.34.Y.0030.0600 


Selvili Mescit S.3 Cağaloğlu

KUMARBAZDostoievski Kumarbaz Çeviren: Nesrin ALTINOVA 2 ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?