Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
BATI AKDENİZ MİMARLIK ÖDÜLLERİ<br />
N. Müge Soğancı*<br />
1987 yılında ÖVME (Ödül Verilecek Mimari Eserler)<br />
adı altında başlayan ve Mimarlar Odası Antalya<br />
Şubesi mimarlarının başarılı eserlerini ödüllendirmeyi<br />
amaçlayan bu etkinlik, daha sonra Batı Akdeniz<br />
Mimarlık Ödülleri ve Sergisi adıyla devam<br />
edecektir. İki yılda bir yapılması kararlaştırılan etkinliğin<br />
genel hatları 1989 yılında çizilir ve sınırları<br />
genişletilerek Mimarlar Odası Antalya Şubesi'ne<br />
bağlı birimler de (İsparta ve Burdur temsilcilikleri<br />
gibi) bu kapsam içine alınır. 1990 yılında yapılan<br />
genel kurulda şartnameye son şekli verilir. Etkinliğin<br />
her iki yılda bir aynı tarihlerde yapılması, şartnamenin<br />
tekrar ele alınması ve başlarken sadece<br />
yapı ve proje dalı olarak belirlenen ödül gruplarına<br />
"özel ödül" adı altında bir onurlandırma ödülü eklenmesi<br />
ile 1991 yılında Batı Akdeniz Mimarlık<br />
Ödülleri ve Sergisi ilk etkinliğini gerçekleştirir.<br />
Yarışmanın ana amacı, "Şube etkinlik alanında,<br />
kültür yapımızın önemli taşlarından olan 'mimarlık'<br />
mesleğinin kamuoyunda ve meslek gündeminde<br />
tanıtılması, tartışılması ve belgelenmesi ile yine<br />
bölgenin doğal ve tarihsel, çevre ve mimari mirası<br />
ile oluşumu safhalarında, mimarın sorumluluğunun<br />
gelişmesi ve mimarın teşvik edilmesi, giderek<br />
de yöre halkının koruma/kullanma bilincinin yaygınlaşmasının<br />
sağlanması" 1 olarak belirlenir.<br />
1. Batı Akdeniz Mimarlık Ödülleri ve Sergisi<br />
1991 yılında gerçekleştirilen 1. Batı Akdeniz Mimarlık<br />
Ödülleri ve Sergisi'nin seçici kurulu M.Osman<br />
Aydın, Özlem Türker, Recep Esengil, Bülent<br />
Özkaya, Mehmet Kaytanlıoğlu, Cavit Demir, Semih<br />
Ersoy, Sadık Mercangöz ve ilyas Engiz olarak belirlenir.<br />
Değerlendirme sonucunda, proje dalında<br />
katılan 27 eserden 2'si, yapı dalında katılan 15<br />
eserden 1'i ödüle layık görülür. Proje dalında, Antalya<br />
Halit Pekin Evi ile Ufuk Parlakdağ ve Antalya<br />
Serik Belediyesi Günübirlik Tesisleri ile Ercüment<br />
Erdoğan; yapı dalında, Antalya isinda Oteli ile Metin<br />
Erkun ve Kürşat Aybak ilk Batı Akdeniz Mimarlık<br />
Ödülü'nün sahipleri olurlar.<br />
İSİNDA OTEL, Antalya /<br />
Metin ERKUN ve Kürşat AYBAK<br />
İsinda Oteli, Antalya'nın Konyaaltı mevkinde, denize<br />
göre bir iç paralel yol üzerinde ve denizle görsel<br />
bağlantı kurabilen bitişik nizam bir parselde konumlanmıştır.<br />
Kütlesel olarak etrafındaki yapılardan<br />
çok farklılaşmayan, ama fonksiyonunu iki ana<br />
cephe olan güney ve batı cephelerinde tekrar eden<br />
tsinda Otel, Batı cephesi<br />
modüllerle yansıtan bir yapıdır. Yapının özgünlüğü<br />
plan kurgusunda aranabilir. Güney ve batı cephelerinde<br />
yer alan otel odaları ortak bir koridora açılırlar.<br />
Koridorları, onları düşeyde birleştiren merdiven<br />
kütlesi sonlandırır. Bitişik kütlenin duvarı, otelin<br />
kuzey cephesi ve otel odaları tüm katlar boyunca<br />
uzanan galeri boşluğunu sarmalar. Merdivenin<br />
bu boşluğun içinden inmesi ile her katta koridor<br />
lardan algılanır hale gelen galeri, farklı bir iç mekan<br />
deneyimi yaratır. Galerinin tüm katlar boyunca<br />
yükselmesi, mekanın derinliğini fazla artırdığından<br />
ölçeği sorun yaratmaktadır. Galerinin dışa açılımı,<br />
sadece kuzey cephedeki sınırlı sayıdaki pencereyle<br />
sağlanır. Galeri çatıdan da dışa açılamadığı için,<br />
zemin kattaki restoran / bar ile otel koridorları gün<br />
ışığından iyi yararlanamazlar.<br />
2. Batı Akdeniz Mimarlık Ödülleri ve Sergisi<br />
1993 yılında yapılan ikinci etkinliğin seçici kurulu,<br />
Erdem Armen, C.Cahit Sönmez, Recep Esengil,<br />
Eşref Şeneler, Mustafa Yapan, ibrahim Durkan,<br />
Hasan Özdeniz, Seyit Imamoğlu, Sezai Ö. Battal<br />
olarak belirlenir. Proje ve yapı dalında ayrı ayrı katılan<br />
11 eserden 3'ü ödüle layık görülür. Çelik<br />
Apartmanı projesiyle Selahattin Çelik, Ayvalık Yazlıkları<br />
ile Özden Egel, Erkal Oteli ile Havva ve Ufuk<br />
Parlakdağ proje dalında ödül alırken, Olimpos Otel<br />
ile Özden Egel, Solmaz İşhanı ile Aytekin Gültekin<br />
ve Gözdehan ile Ahmet Bıçaklı ve Mehmet Özkurt<br />
ikilisi yapı dalında ödüle layık görülürler.<br />
OLİMPOS OTEL, Kemer-Antalya / Özden EGEL<br />
Olimpos Otel, Antalya'nın Kemer ilçesinde merkezî<br />
liman bölgesine yakın bir noktada konumlanmıştır.<br />
Kıyı yürüyüş bandı ile denize paralel taşıt<br />
yolu arasındaki ince uzun araziye oturmaktadır.<br />
Olimpos Otel, Giriş cephesi<br />
Olimpos Otel, Lineer iç avlu<br />
Olimpos Otel, îç avlu ve alış veriş birimleri
SOLMAZ İŞHANI, Antalya / Aytekin GÜLTEKİN<br />
Olimpos Otel, Otelin köşe bloklannın bitişi<br />
Otelin ana kurgusu, yaya yoluyla taşıt yolunu birbirine<br />
bağlayan lineer iç avlu ve onu çevreleyen iki<br />
katlı otel bloğuna dayanır. Antalya'nın Kaleiçi bölgesindeki<br />
dar sokaklarla örülmüş konut dokusundan<br />
esinlenilerek, benzer bir ölçek yakalanmaya<br />
çalışılmıştır. Enis Kortan yapıyı "gerek tasarımındaki<br />
ana fikir, gerekse uygulamadaki ölçek, yaratılan<br />
başarılı çevre, yaşam kalitesi gibi özellikleriyle<br />
(...) insancıl değerlerin tekrar yaratıldığı başarılı<br />
mikroklimatik ve lokal-bölgesel değerlerin elde<br />
edildiği" 2 bir eser olarak tanımlamıştır. Ortada uzanan<br />
açık avluyu, deniz ve kara tarafında yükselen<br />
iki blok sonlandırır. Kara tarafındaki, ana giriş bloğu<br />
olarak yönetim birimlerini ve resepsiyonu barındırırken;<br />
deniz tarafında yükselen sosyal merkez,<br />
bar, restoran, toplanma ve servis birimlerini<br />
içerir. Odaların kendi içlerinde ve dış mekanlarla<br />
yarattığı deneyim zenginliğine sosyal merkezin genel<br />
kurgusunda rastlanmaz.<br />
Solmaz İşhanı, Kaleiçi'ne bakan cepheler<br />
Solmaz îşham. Büro iç mekanı<br />
Solmaz işhanı, Antalya kent merkezinde, eski kent<br />
surundaki nirengi noktalarından Kale Kapısı ve Saat<br />
Kulesi karşısındaki bir köşe parselde konumlanmıştır.<br />
Rant değeri oldukça yüksek bir yerde konumlanan<br />
yapı, yapılaşma hakkını maksimumda<br />
kullanan, alttaki üç katta alışveriş birimlerini, üst<br />
katlarda ofisleri barındıran bir işhanıdır. Köşe parsel<br />
olmasının yaratabileceği olanaklar göz ardı<br />
edilmiştir. Binanın ön ve arka cepheleri arasında<br />
bir kat kadar kot farkı vardır. Kaleiçi'ne bakan ön<br />
cephedeki alışveriş birimleri taşıt yoluna bakarken,<br />
arka cephedekiler yürüyüş yoluna açılmaktadır. Ön<br />
ve arka cepheler arasındaki bu kot farkı yapının<br />
kurgusuna yansımamış ve bu olanağı kullanan daha<br />
iyi bir çözüme gidilmemiştir. Üst katlardaki<br />
ofislerin ana girişi, arkadaki yürüyüş yolundan<br />
alınmıştır. Binaya girişte karşılayıcı bir giriş holü<br />
yoktur, dolayısıyla girişteki dar mekan hemen<br />
merdiven ve asansör çekirdeğine açılır. Bu kurgu<br />
her katta tekrarlanır. Kentte, giydirme cephe deneyen<br />
ilk yapılardan biri olması, yapıldığı yıl açısından<br />
önemli olarak değerlendirilmiştir.<br />
' ~*K[ H Nı;<br />
Kara tarafında bulunan taç kapı göndermeli ana giriş,<br />
gerek boyutları gerekse renkli mozaik kapı<br />
süslemesiyle, giriş bloğunun kütlesel sadeliği ile<br />
tezat yaratmaktadır. Bu girişten sonra ulaşılan orta<br />
lineer avludan, zemin ve üst kattaki odalara dağılım<br />
sağlanır. Avlu, denizden gelen hava akımını<br />
odalara dağıtır. İki yandaki otel odaları açık avluyu<br />
yarı iç mekan gibi kullanır. Zemin kattaki odalarda<br />
avluya çıkma yapan oturma nişleri bu ilişkiyi güçlendirir<br />
ve avlunun yaşayan bir yarı-iç mekan haline<br />
gelmesine katkıda bulunur, iç mekandaki mobilyalar<br />
da mimar tarafından tasarlanmıştır. Yapının<br />
uzun dış duvarları yandaki parsellere bitişik olduğu<br />
için, yapının yan cephelerde açılımı yoktur.<br />
Yapının yataylığı, deniz tarafında yer alan ortak<br />
kullanımlı sosyal mekanları birbirine bağlamakta<br />
kullanılan merdiven kovasının düşeyliğiyle kırılmaya<br />
çalışılmıştır.<br />
Solmaz İşhanı, Arka cephe<br />
Gözdehan, Ana caddeye bakan cepheler<br />
Gözdehan, Grillerle çevrelenen merdiven kovası<br />
30
GÖZDEHAN, Antalya/<br />
Ahmet BIÇAKLI VE Mehmet ÖZKURT<br />
Antalya kent merkezinde, köşe parsel üzerinde konumlanmış<br />
bir işhanı yapısıdır. Alt katlar sıra<br />
mağazalar şeklinde uzanan alışveriş birimlerini<br />
barındırırken, üst katlar merkezi geniş bir hole açılan<br />
ofislerden oluşmuştur. Antalya'nın iklimi gereği<br />
ihtiyaç duyulan ama işhanı gibi yapılarda merkezi<br />
olarak işletilmesi zor olan havalandırma birimleri<br />
bu yapının genel cephe karakterini ve malzemesini<br />
belirlemiştir. Bireysel havalandırma makinalarının<br />
cephelerde yarattığı görüntü ve kullanım kirliliği,<br />
özel olarak tasarlanan prefabrike ızgaralı panel sistemiyle<br />
çözülmüştür. Cepheler bu panellerin ve<br />
giydirme aynalı cam sistemiyle oluşturulan cephe<br />
modülünün tekrarlanmasıyla elde edilir. Aynı zamanda<br />
ana merdiven kovasını sarmalayan paneller,<br />
doğal havalandırmayı sağlarlar. Ofis birimlerinde<br />
ızgaralı panellerin ardında havalandırma makinaları<br />
yer alır ve içeriden kapak sistemiyle ayrılır.<br />
3. Batı Akdeniz Mimarlık Ödülleri ve Sergisi<br />
1995 yılında yapılan üçüncü etkinliğin seçici kurulu<br />
Recep Esengil, Mehmet Özkurt, Özcan Kırmızıoğlu,<br />
Ilyas Engiz, Engin Timurcan, Vehbi Çevik,<br />
Yüksel Yurtkuran, Recep Sönmez ve Sevgi ispir'den<br />
oluşmaktadır. Proje dalında katılan 10<br />
eserden 3'ü, yapı dalında katılan 13 eserden 4'ü<br />
ödül almaya layık görülür. Tekirova Corinthia Holiday<br />
Complex Tatil Köyü projesi ile Özden Egel,<br />
Manavgat Karacalar Tatil Evleri ve Alanya Spor Tesisleri<br />
ile Aytekin ve Birol Gültekin proje dalında<br />
ödül alırlar. Yapı dalında ise Orkun Grafik Sanat<br />
Galerisi ile Ahmet Bıçaklı, Büyükhanlı Tatil Köyü ile<br />
Aytekin Gültekin, Birol Gültekin ve Kürşat Aybak,<br />
Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu<br />
Hizmet Binası ile Nejat Üreğen ve Selge Oteli yapısıyla<br />
B. Bülent Özkaya ödüle uygun görülürler.<br />
Orkun Grafik Sanat Galerisi, Sergi Salonu<br />
Orkun Grafik Sanat Galerisi, Giriş Holü<br />
Genel plan ve cephe kurgusu köşe parsel olmanın<br />
avantajlarını kullanmaya yönelik bir çabayı ifade<br />
Büyükhanlı Tatil Köyü, İç sokaktan görünüş<br />
eder. Yapının köşesinden alınan<br />
ana girişten sonra karşılama holü,<br />
danışma ve ofis birimleri yer<br />
alır. Bir üst katta sergi salonu, en<br />
üst katta ise geniş açık ofis yer almaktadır.<br />
En üstte açık ofise galeriyle<br />
bakan müdür ofisi tasarlanmıştır.<br />
Bu ofisten geniş teras-cafeye<br />
ulaşılır. Cephelerinde, arkalarında<br />
yer alan mekana referanslı<br />
olmayan renk ve geometri oyunları<br />
göze çarpmaktadır. Farklı<br />
renklerde sıva, taş kaplama ve<br />
vitraya yer veren cepheleriyle etrafındaki<br />
dokudan ayırd edilebilmektedir.<br />
Mekansal farklılıkları<br />
rahatça okutan ve birbirine akan<br />
mekanlarıyla farklı mekansal deneyimlere<br />
izin veren iç kurgusu, cephelerine ve genel<br />
kütlesine yansımamıştır.<br />
BÜYÜKHANLI TATİL KÖYÜ, Kemer-Antalya /<br />
Aytekin GÜLTEKİN, Birol GÜLTEKİN ve<br />
Kürşat AYBAK<br />
Büyükhanlı Tatil Köyü, Antalya'nın Kemer ilçesinde<br />
arkasına Toros Dağları siluetini alarak yerleşen<br />
kütlelerden oluşmuş bir yapı grubudur. Tipik Akdeniz<br />
mimarisi öğelerinin gözlemlenebileceği bu<br />
yapıda, sokak dokusuna "organik" olarak yerleşmiş<br />
az katlı kütleler göze çarpar. Kütleler, farklı<br />
açıklık ve yerleşimle bu sokaklarla farklı ilişkiler<br />
kurarlar. Dış çepherdeki kütleler ise, teras ve bal-<br />
ORKUN GRAFİK SANAT GALERİSİ, Antalya /<br />
Ahmet BIÇAKLI<br />
Kent merkezinde çok işlek olmayan iki caddenin<br />
kesişiminde konumlanmış köşe parsel yapısıdır.<br />
Orkun Grafik Sanat Galerisi<br />
Büyükhanlı Tatil Köyü<br />
kon çeşitlenmeleriyle oluşturulmuş kütle ve cephe<br />
kurgusuna sahiptirler. Kütlelerin birbirleri ve çevreleriyle<br />
oluşturduğu zengin mekansal deneyimler<br />
aynı zamanda, kapalı çıkmalar ve açık teraslanmalarla<br />
yaratılan gölgeli, yarı-gölgeli mekanların mikroklimatik<br />
dengeyi yeniden kurmasıyla daha da<br />
zenginleşirler.<br />
SELGE OTELİ, Antalya / B. Bülent ÖZKAYA<br />
Selge Oteli, Antalya'nın Lara bölgesinde falezler<br />
üzerinden Akdeniz'e bakan bir otel yapısıdır. Otel<br />
odalarının cephe modüllerinden okunabildiği yapı,<br />
odaların yerleşimiyle oldukça simetrik bir plan<br />
kurgusu oluşturmaktadır. Cephedeki dolu çıkmalar<br />
odalardaki nişleri oluştururken, açık çıkmalar<br />
da küçük balkonları yapmaktadır.<br />
31
Selge Oteli, Akdeniz'e bakan ön cephe<br />
ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI<br />
KORUMA KURULU HİZMET BİNASI, Antalya /<br />
Nejat ÜREĞEN<br />
Antalya Kaleiçi'nde restore edilen ve kullanımı açısından<br />
yapının özgün haliyle çelişmeyen bir yapıdır.<br />
Yapının orjinal plan kurgusu radikal değişikliklere<br />
uğramamıştır. Yeni müdahaleler orjinalinden<br />
farklı olduğunu açık eden malzemelerle yapılmıştır.<br />
Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Hizmet<br />
Binası, Iç mekandaki galeriden görünüş<br />
4. Batı Akdeniz Mimarlık Ödülleri ve Sergisi<br />
1997 yılında yapılan dördüncü etkinliğin seçici kurulu<br />
Özden Egel, Mine Kaya, Beyazıt Büyükyıldırım,<br />
Fatih Göbelek, Eşref Şeneler, Eşref Yetkin ve<br />
Nilgün Yılmaz'dan oluşmaktadır. Proje dalında katılan<br />
18 eserden 2'si ve yapı dalında da 2 eser ödül<br />
almaya layık görülür. Proje dalında Alternatif bir<br />
Yaşam projesi ile Birhan Varol ve Patara'dan Pamukkale'ye<br />
konulu afişiyle Gültekin Mimarlık ödül<br />
alırken, Sema Yazar Sağlık Merkezi ile Metin Erkun,<br />
Zehra ve Güngör Günbahar ve Ambassador<br />
Casino iç dekorasyon düzenlemesi ile Okan Koloğlu<br />
ödül alırlar. Seçici kurul ilk defa Batı Akdeniz Mimarlık<br />
Ödülleri çerçevesinde "Mesleğe katkı dalı"<br />
adı altında bir ödül belirler. Antalya kenti'ne verdiği<br />
hizmetlerden dolayı Y. Mimar Tarık Akıltopu'na<br />
ve kentin tanıtımına katkıda bulunan Mimarlar<br />
Odası Antalya Şubesi Habitat II Komisyonu'na bu<br />
ödülün verilmesi kararlaştırılır.<br />
Sema Yazar Kamu Sağlığı Merkezi, Merkezi merdiven<br />
Sema Yazar Kamu Sağlığı Merkezi<br />
Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Hizmet<br />
Binası, Ana giriş cephesi<br />
Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Hizmet<br />
Binası, Binanın zemin katındaki taşlık<br />
SEMA YAZAR KAMU SAĞLIĞI MERKEZİ, Antalya /<br />
Metin ERKUN, Zehra ve Güngör GÜNBAHAR<br />
Antalya kent merkezinden uzakta çevre yolu üzerinde<br />
konumlanan kamu sağlığı merkezi, kütle,<br />
plan ve cephe kurgusu açısından oldukça simetrik<br />
bir yapıdır. Binaya girişte iki katlı bir galeriyle karşılaşılır.<br />
Üst kattaki kat holü balkon biçiminde galeriye<br />
bakmaktadır. Giriş holünün bazı kısımlarının,<br />
tasarlananın dışında prefabrike elemanlarla<br />
ekleme biçiminde kapatılması, mekanın tasarlandığı<br />
şekliyle deneyimlenmesini engellemektedir.<br />
Merkezi merdiven kovası, katta ve katlar arasında<br />
yönlendirici biçimde çalışmaktadır. Merdiven kendi<br />
boşluğu içinde üst katlara ulaşır ve tepede bir<br />
ışıklıkla sonlanır. Binanın ana yola bakan cephe-<br />
Sema Yazar Kamu Sağlığı Merkezi, Girişteki galeriden görünUş<br />
32
sinde, en üst katta yarım daire bir çıkma yapılmıştır.<br />
Çıkmanın arkasındaki mekan, tasarlandığında<br />
geniş toplanma ve yemek yeme birimi olsa da, daha<br />
sonra yapılan bölünmelerle müdür odası ve<br />
sekreterliği olarak değişikliğe uğramıştır.<br />
Seçici Kurul'un raporunda, seçilme kriterleri olarak:<br />
"(,..)bulunduğu çevre ve ana ulaşım arteri üzerinde<br />
seçilen ve uygulanan özgün biçim, renk ve<br />
malzeme yönünden amaçlanan 'mimari dili' koruduğu<br />
ve öne çıkardığı, yine kullanılan malzeme ve<br />
uygulama işçilik kalitesinin proje ve amaçlarına uygun<br />
olduğu, (...) belirli bir işletme ve kullanım niteliğinin<br />
de yapıda yaşaması" gözönüne alınmıştır.<br />
AMBASSADOR CASINO (Dekorasyon projesi),<br />
Antalya / Okan KOLOĞLU<br />
Kemer-Özkaymak Oteli'nin bodrum katındaki<br />
mekan casino olarak düzenlenmiştir. Bu işlevle taeser,<br />
yapı dalında ise 3 eser ödüle uygun görülür.<br />
Alanya Belediyesi Açık Hava Tiyatrosu projesi ile<br />
Emine Cimrin Koçak, Ümit-Gül Işın Bahtılı Köy Evi<br />
ile Leyla Gültekin, Konyaaltı Kültür Merkezi ve Belediye<br />
Hizmet Binası ile Aytekin ve Birol Gültekin<br />
ve Umut Köyü ile Sedef Altun proje dalında ödül<br />
alırlar. Yapı dalında ise Antalya Büyükşehir Belediyesi<br />
İmar Daire Başkanlığı Hizmet Binası ile Aytekin<br />
ve Birol Gültekin, Saraçoğlu Villaları ile Orhan<br />
Alpar ve Kaleiçi Kemal Toprak Evi Restorasyonu<br />
ile Nejat Üreğen ödüle layık görülür. Bu yılın mesleğe<br />
katkı ödülü, Mimarlar Odası'na katkılarından<br />
dolayı M.Osman Aydın'a ve Korkuteli Kerpiç Yayla<br />
Evi projesindeki malzeme arayışlarından/araştırmalarından<br />
dolayı Beyazıt Büyükyıldırım'a verilmiştir.<br />
Ambassador Casino, tç mekan görünüşü<br />
şarlanmamış olan mekanın, yeni işlevini barındırabilmesi<br />
için gerekli yeni birimlerin eklenmesi, tadilatların<br />
yapılması projenin ana hatlarını oluşturmuştur.<br />
Proje, tasarım, kurgu, uygulama ve proje<br />
sunuşu kategorilerinde başarılı bulunup ödüle layık<br />
görülmüştür. Casino\mn kapatılmasıyla ilgili<br />
düzenlemeden sonra değiştirilen bu mekan, başka<br />
bir işlevle dönüştürülmüştür.<br />
5. Batı Akdeniz Mimarlık Ödülleri ve Sergisi<br />
ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR<br />
DAİRE BAŞKANLIĞI HİZMET BİNASI, Antalya /<br />
Aytekin GÜLTEKİN ve Birol GÜLTEKİN<br />
Antalya Kaleiçi konut dokusunun girişinde bir parselde<br />
inşa edilmiştir. Yapının kent ölçeğindeki<br />
Antalya Büyükşehir Belediyesi tmar Daire Başkanlığı Hizmet<br />
Binası, Giriş holü ve galerisi<br />
önemi, mimari kalitesinden çok kentsel sit alanında<br />
kentsel dokuya aykırı olarak oluşmuş çok katlı<br />
betonarme yapının fazla katlarının yıkılarak Kaleiçi<br />
kent dokusuna ve İmar Planfna uygun hale getirilmesinde<br />
aranmalıdır. 7 katlı eski bir apartman binası<br />
ofis kullanımlı olarak yıkılarak yenilenmiştir.<br />
Mimarlar proje raporunda "bilinen yapım dokularını<br />
taklit etmeden (...) oransal olarak çevreye<br />
uyumlu ama kendi inşa periyodu hakkında yalan<br />
söylemeyen" bir yapı tasarladıklarının altını özellikle<br />
çizmişlerdir.<br />
İçinde konumlandığı dokuyu ve ölçeği, kütlesel<br />
oluşumu, cephe malzemeleri, pencere boyutları ve<br />
1997 yılındaki dördüncü etkinliğin ardından yapılan<br />
danışma kurulları ve 1998 yılındaki genel kurulun<br />
ardından yarışma şartnamesi son şeklini alır.<br />
Bu kurullar sonucu belirlenen değerlendirme kriterleri<br />
"kalıcı değerlere sahip; mimarlığın evrensel<br />
değerine önem veren; çevreye saygılı, çevreyle bütünleşmiş;<br />
araştırmayla yüklü kişisel varlığı olan;<br />
malzeme ve strüktürel kullanımında mantıksal ilişkileri<br />
olan; doğal ve tarihsel çevre ve mimari mirasla<br />
bütünleşmiş, bunlara saygılı, özgün, mimar<br />
ve mimarlığın toplumda tanıtılmasına öncülük<br />
ederek, bölge halkının bilinçlenmesine katkıda bulunacak<br />
değerlere sahip olmaları" 3 şeklinde belirlenir.<br />
1999 yılında yapılan beşinci etkinliğin seçici kurulu<br />
Hülya Abanozoğlu, H.Bülent Baykal, Ercüment<br />
Erdoğan, Recep Esengil, Mustafa Öcal, Ahmet Öztürklevent,<br />
Engin Timurcan, Özcan Kırmızıoğlu ve<br />
Mustafa Yalım olarak belirlenir. Proje dalında 4<br />
Antalya Büyükşehir Belediyesi tmar Daire Başkanlığı Hizmet Binası<br />
33
saçak gibi elemanlarla devam ettirmeye çalışmıştır.<br />
Yapı yeni oluşunu cephede de kendini gösteren<br />
çelik elemanlar, ayna camlı geniş açıklıklarla ifade<br />
etmektedir. Girişte, kendini cephedeki geniş transparan<br />
yüzeyle ifade eden bir galeri boşluğu karşılar.<br />
Cepheye yansıyan farklı renk kullanımı içeride<br />
de devam etmektedir. Zemin altı, zemin ve birinci<br />
kattan algılanan / kendini algılatan galeri, katları<br />
bağlayıcı niteliktedir. Galeriye bakan katlar, birinci<br />
kattaki açık ofis haricinde, bölücü duvarlarla galeriden<br />
yalıtılmış durumdadır. Bundan dolayı görsel<br />
anlamda ve kullanım anlamında bağlayıcılık ön<br />
plana çıkarılmamıştır. Üst katın alt kat geometrisini<br />
izlemeyip alt kattan hafifçe kaydırılarak yerleştirilmesi,<br />
galerideki strüktürel elemanların birleşimlerindeki<br />
uyuşmazlıklarla da kendini hissetirmektedir.<br />
Dar bir merdiven kovasıyla birbirine bağlanan<br />
mekanlar, katlar arasında devamlılık ve kendi içlerinde<br />
bütünlük hissi vermeyen kurgulara sahiptir.<br />
SARAÇOĞLU VİLLALARI, Antalya /<br />
Orhan ALPAR<br />
Saraçoğlu Villaları, Antalya'nın Lara bölgesinde<br />
yüksek katlı konut bloklarının arasında kalmış iki<br />
villadan oluşmaktadır. Geniş yeşil bir alan içinde<br />
birbirlerinin özel alanına müdahale etmeyecek bir<br />
uzaklıkta konumlanmışlardır. Yoğun ve yüksek<br />
katlı konut bloklarının hızla çoğaldığı bu bölgede<br />
ölçeği, dört yöne açılım sağlayan kütlesel kurgusu,<br />
içinde bulunduğu yeşil alanla kurduğu direkt ilişki<br />
ve bu geniş yeşil alanda villaların birlikte ama iç içe<br />
olmayan yerleşimi dikkat çekicidir. Güneşin yoğun<br />
olduğu bu bölgede geniş çatı saçakları ile üst kat<br />
açıklıklarında, üst kattaki çıkmalar ve balkon uzantıları<br />
ile alt kattaki açıklıklara güneş kontrolü sağlamak<br />
göze çarpan niyetlerdir. Proje raporunda<br />
mimar olarak yapımcının "doğaya ve doğallığa<br />
dönme özlemi içindeki insanlığa karşı sorumluluk<br />
duygusu içinde" olması vurgulanarak, yapıda "alçakgönüllü,<br />
sade, huzurlu proporsiyonlarla birlikte,<br />
kullanılan renklerle peyzajdaki renklerin uyumu<br />
(...) doğal yapıya karşı gelmeyen, rekabet etmeyen,<br />
onunla bütünleşen" bir mimari arayış ortaya<br />
konulmuştur.<br />
KALEİÇİ KEMAL TOPRAK EVİ, Antalya /<br />
Nejat ÜREĞEN<br />
Antalya'nın Kaleiçi konut dokusunda, aslına uygun<br />
olarak restore edilmiş bir konut yapısıdır. Orijinal<br />
Kaleiçi Kemal Toprak evi, ön cephe<br />
Kaleiçi Kemal Toprak evi. avlu cephesi<br />
mimari elemanların ve malzemenin korunduğu bu<br />
yapıda alt kat mağaza, üst kat ise konut olarak olarak<br />
kullanılmaktadır. Orijinal kurgusunda radikal<br />
müdahaleler görülmeyen yapıda yeni kütle eklemlenmeleri<br />
ya da malzeme kullanımı yer almamaktadır.<br />
6. Batı Akdeniz<br />
Mimarlık Ödülleri ve Sergisi<br />
2001 yılında yapılan altıncı etkinliğin seçici kurulu<br />
Süheyla Büyükyıldırım, Hüseyin Yaşar, Şeyda Güvenç<br />
Duran, Emel Akar Sönmez, Sevgi isbir, Hakime<br />
Yıldız, Hasan Özdeniz, Fatma Meşhur ve Birhan<br />
Varol'dan oluşmaktadır. Proje dalında yarışmaya<br />
katılan 11 eserden 2'si, yapı dalında katılan<br />
10 eserden 2'si ödüle uygun görülmüştür. Çıralı<br />
Koruma Amaçlı İmar Planı Raporu ile Alaettin Günaydın,<br />
H.Feridun Uyar, Engin Timurcan ve Burhan<br />
Kızılöz'den oluşan Kare Şehircilik Mimarlık<br />
Hiz. Ltd. Şirketi ve Kantin Tasarımı ile Nail Atasoy<br />
proje dalında ödül alırken, Göher Hanım Villası ile<br />
Oya ve Bilal Ateş, 7 Mehmet Restoran ile Özcan<br />
Kırmızıoğlu yapı dalında ödül almışlardır. Bu yılki<br />
mesleğe katkı ödülü Hakkı Verendağ, Tuncer Yener<br />
ve Çekül Vakfı'na verilmiştir.<br />
GÖHER HANIM VİLLASI, Antalya /<br />
Oya ATEŞ ve Bilal ATEŞ<br />
Konut bloğu, Antalya Konyaaltı'nda yeni gelişen<br />
konut bölgesindeki bir köşe parselde yerleşmiştir.<br />
Aynı zamanda yapının inşa edildiği arazinin sahibi<br />
olan mimarlar, müteahhit gibi davranarak "hem<br />
estetik ve fonksiyonel hem de ticari anlamda doğruları<br />
olan, çevresi ve iklim koşullarına uygun, insana<br />
saygılı, içinde oturanların evlerini sevebilecekleri<br />
mekanlar" oluşturmayı hedeflemişlerdir.<br />
Yapının genel kurgusu yapılaşmanın izin verdiği<br />
maksimum alanda, arazinin de getirişi olan kot<br />
farkını kullanarak yarım katta kayan dubleks birimler<br />
elde etmektir. Tam katı çıkmanın verdiği rahatsızlık,<br />
yarım kat kot farkı yaratılarak, konut<br />
içindeki özel ve genel mekanları birbirinden ayrıştırılarak<br />
aşılmaya çalışılmıştır. Seçici Kurul raporunda<br />
bu anlayış "klasik konut anlayışındaki farklılık,<br />
malzeme kullanımı ve uygulamadaki başarı,<br />
ortak mekanların kullanımına getirdiği yenilik"<br />
olarak belirtilmiştir.<br />
Saraçoğlu Villaları<br />
Bir kapıcı dairesinin yanında, altı yarım dubleks ve<br />
iki stüdyo daireden oluşan bir yapı elde edilmiştir.<br />
Birimler birbirinden küçük farklılıklarla ayrışan<br />
planlara sahiptir. Mekanların oluşumu evin dolaşım<br />
şemasında farklı kurgulara olanak tanıyacak<br />
şekilde belirlenmiştir. Evin genel kullanımlı mekanları<br />
-salon, giriş holü, mutfak, yemek odası gibi-<br />
yarı açık plana sahiptir. Bu açık plan kurgusu,<br />
mekanın farklı noktalarında yaratılan nişlerle -kitap<br />
okuma, yemek yeme nişi gibi- özelleştirilip,<br />
farklılaştırılmıştır. Yapının cephelerinde renk ve<br />
geometri ile elde edilen çeşitlenme, planın çeşitlen<br />
meşindeki kadar mekana referanslı değildir.<br />
Cephenin oluşumu arkasındaki mekana değil, cep-<br />
34
[elikle farklı mekansal deneyimler ve değişik manzaralar<br />
sunmaktadır.<br />
Göher Hanım Villası, Güney cephesi<br />
Göher Hanım Villası, Doğu cephesi<br />
heye yansıyan dolu ve balkon gibi açık kütle çıkmalarının<br />
oyunu ile elde edilmiştir.<br />
Yapı kütlesi yatayda uzanmış ve sadece ortada geniş<br />
saçaklı, dik çatı örtüsünü kullanan bir asma<br />
katla düşeyde yükselmiştir. Girişte geniş karşılama<br />
holünden sonra, tepe ışığı alan merkezi hole<br />
girilir. Üstteki asma kat bu mekana galeriyle bağlanır.<br />
Alttaki mekanlar bahçeye direkt olarak açılırlarken,<br />
üst kat geniş ve büyük teraslarla dışa açılım<br />
sağlar. İç mekana siyah parlak granit ve açık<br />
renkte ahşap malzeme hakimdir. Pencere, kapı ve<br />
merdiven korkuluklarında gri alüminyum malzemeyle<br />
tasarlanmış detaylar göze çarpar. Geniş teraslar<br />
ve içerideki salonlar, ısıcamlı doğramaların<br />
akerdeon sistemiyle bir noktada toplanması sonucu<br />
bütünleşebilmektedir. Bölüntüsüz geniş cam<br />
yüzeyler mekandaki kapalılık hissini kırmakta, böylelikle<br />
dışarıdaki manzara içerdeki aktivitenin arka<br />
planını oluşturmaktadır. Yapının geniş saçakları<br />
geniş cam yüzeylere kırıcılık sağlarken, içeride kullanılan<br />
siyah renk bol güneşli günlerin uzun periyodları<br />
yayıldığı bölgede yapı içindeki fazla yansımaları<br />
önler.<br />
7 Mehmet Restoran, Merkezi galeri<br />
7 MEHMET RESTORAN, Antalya /<br />
Özcan KIRMIZIOĞLU ve Nail DEMİRKAN<br />
Konumu itibariyle Antalya'nın Konyaaltı bölgesindeki<br />
uluslararası fuar alanının batı ucunda bulunan<br />
yapı, falezler üzerinden Antalya manzarasına hakimdir.<br />
Fuar alanı içindeki yapıların silueti, yakın<br />
ve uzak çevredeki siluetle birlikte değerlendirilerek<br />
genel kütle formuna ulaşılmıştır. Yapı, programı<br />
itibariyle yönetim birimleri hariç, tümüyle yemeiçme<br />
faaliyetlerini içermektedir. Yapı tek bir fonksiyona<br />
hizmet etmesine rağmen birbirinden farklı<br />
kütlesel ve mekansal bölünmelerle sahiptir. Yemek<br />
yeme mekanları zemin ve asma katta büyük<br />
piramit kitlesi altında düzenlenmiş olup servisler<br />
küçük piramit kitleler altında çözümlenmiştir. Böy-<br />
7 Mehmet Restoran, Merkezi galeri<br />
Not: Batı Akdeniz Mimarlık Ödülleri'ne ilişkin bilginin<br />
ve görsel dokümanların elde edilmesine katkıda bulunan<br />
tlknur Kara ve Mustafa Kılıç'a teşekkür ederiz.<br />
NOTLAR<br />
1. Ocak 1996. Mimarlar Odası Uluslararası Mimarlar<br />
Birliği Antalya Şubesi Batı Akdeniz<br />
Mimarlık Ödülleri ve Sergisi Katalogu.<br />
2.Kortan, Enis, Temmuz 2001. "Batı Akdeniz<br />
Mimarlık Ödülleri Üzerine Düşünceler", Yayınlanmamış<br />
makale.<br />
3. Ocak 1996. Mimarlar Odası Uluslararası Mimarlar<br />
Birliği Antalya Şubesi Batı Akdeniz<br />
Mimarlık Ödülleri ve Sergisi Katalogu.<br />
7 Mehmet Restoran, Perspektif çizimi<br />
* Y.Mimar, ODTÜ<br />
35
Change language