saÄlıklı kent endeksi - Türkiye SaÄlıklı Kentler BirliÄi
saÄlıklı kent endeksi - Türkiye SaÄlıklı Kentler BirliÄi
saÄlıklı kent endeksi - Türkiye SaÄlıklı Kentler BirliÄi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Türkiye Sağlıklı <strong>Kentler</strong> Birliği<br />
Mardin 5. Yıl Konferansı 22-24 Ekim 2009<br />
SAĞLIKLI KENT ENDEKSĠ:<br />
Ölçütler, Veriler, Sonuçlar ve Öneriler<br />
Prof. Dr. Feral EKE<br />
Dr. Aslı GÜREL ÜÇER<br />
Gazi Üniversitesi ġehir ve Bölge Planlama Bölümü
Sağlıklı <strong>kent</strong><br />
Dünya Sağlık Örgütü<br />
“Sağlıklı <strong>Kentler</strong> Projesi”<br />
yaşam kalitesini geliştirmeyi amaçlayan<br />
uzun dönemli bir kalkınma projesi<br />
Sağlıklı bir <strong>kent</strong>,<br />
‣ fiziksel ve sosyal çevre yaratan ve geliştiren,<br />
‣ toplum kaynaklarını geliştiren,<br />
‣ yaşam koşullarının sağlık ve yaşam kalitesini yükselttiği <strong>kent</strong>tir.
Sağlıklı <strong>kent</strong>in temel hedefleri<br />
Nitelikli konut,<br />
temiz, güvenli ve yüksek kalitede fiziksel çevre,<br />
dengeli ve sürdürülebilir ekolojik sistem,<br />
dayanışma içinde güçlü toplum,<br />
toplumun kararlara katılımı ve etkisi,<br />
<strong>kent</strong>te yaşayan tüm bireylerin temel gereksinimlerinin karşılanması,<br />
katılım ve iletişim yoluyla çeşitli kaynak ve deneyimlere ulaşma,<br />
yenilikçi ve canlı bir <strong>kent</strong> ekonomisi,<br />
<strong>kent</strong>te yaşayanların kültürel ve biyolojik mirasına sahip çıkması,<br />
diğer grup ve bireylere bağlılığın desteklenmesi,<br />
herkese ulaşabilen sağlık bakım hizmeti ve yüksek sağlık düzeyi
Çalışmanın amacı<br />
<strong>Kentler</strong>in<br />
sağlıklı <strong>kent</strong> göstergeleri aracılığıyla<br />
değerlendirilerek,<br />
sağlık düzeylerinin belirlenmesi
Çalışmanın içeriği<br />
Yöntem<br />
Alan çalışması<br />
Sonuç ve değerlendirme
Yöntem<br />
Ölçütlerin belirlenmesi<br />
<strong>Kentler</strong>in belirlenmesi<br />
Verilerin toplanması
Ölçütlerin belirlenmesi<br />
Sağlıklı <strong>kent</strong>ler projesinin temel hedefleri<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ölçülebilir<br />
karşılaştırılabilir<br />
eğilimleri yansıtabilir<br />
anlaşılabilir<br />
erişilebilir<br />
uygun maliyetli<br />
güvenilir<br />
(1) toplu taşıma ve yaya dostu ulaşım,<br />
(2) nitelikli konut<br />
(3) sürdürülebilir ekolojik sistem için<br />
çevre koruma<br />
(4) güvenli fiziksel çevre,<br />
(5) eğitim ve sağlık hizmetleri,<br />
(6) tarihi ve kültürel mirasın korunması<br />
(7) spor ve rekreasyon alanları<br />
7 temel başlık 12 gösterge 28 ölçüt
<strong>Kentler</strong>in belirlenmesi<br />
Kırklareli<br />
Kastamonu<br />
Çanakkale<br />
Yalova<br />
Düzce<br />
Çankırı<br />
Yozgat<br />
Kırşehir<br />
Nevşehir<br />
Amasya<br />
Giresun<br />
Rize<br />
Bingöl<br />
Muş<br />
Kars<br />
Iğdır<br />
Ağrı<br />
Burdur<br />
Mardin<br />
Şırnak<br />
Hakkari<br />
Kilis<br />
‣ 50 000 – 99 999 nüfuslu 22 il merkezi belediyesi
Verilerin toplanması<br />
Veri Kaynağı : Belediyeler<br />
‣ Yüzyüze görüşme (pilot çalışma)<br />
‣ Soru kağıtları (belediye başkanlıkları)<br />
‣ Telefon görüşmesi (birim yetkilileri)
Alan Çalışması<br />
(1) toplu taşıma ve yaya dostu ulaşım,<br />
(2) nitelikli konut<br />
(3) sürdürülebilir ekolojik sistem için çevre koruma<br />
(4) güvenli fiziksel çevre,<br />
(5) eğitim ve sağlık hizmetleri,<br />
(6) tarihi ve kültürel mirasın korunması<br />
(7) spor ve rekreasyon alanları<br />
‣ Kullanılan gösterge ve ölçütlerin tanımlanması<br />
‣ Alan çalışmasının sonuçlarının değerlendirilmesi
<strong>Kentler</strong>in sağlıklılık düzeylerinin belirlenmesi<br />
Değerlendirme : Göreli<br />
‣ Maksimize etme tekniği<br />
İfade : Şematik<br />
‣ Örümcek ağı şeması
Toplu taşıma ve yaya dostu ulaşım<br />
‣ Toplu taşıma<br />
* 10 000 kişi başına düşen toplu taşıma<br />
koltuğu sayısı<br />
Yaya dostu ulaşım<br />
* 10 000 kişi başına düşen yaya yolu<br />
* 10 000 kişi başına düşen bisiklet yolu
Toplu taşıma ve yaya dostu ulaşım<br />
Düzey :<br />
Düşük<br />
En Yüksek :<br />
Çanakkale<br />
En Düşük :<br />
Kırşehir<br />
Hakkari
Nitelikli konut<br />
Nitelikli konut<br />
* kanalizasyon bağlantısı olan konutların oranı<br />
* içme suyu bağlantısı olan konutların oranı<br />
* içme suyu arıtma tesisinin kapasitesi<br />
* düşük standartlı / temel işlevleri olmayan<br />
konut oranı<br />
Barınma gereksinimi<br />
* yasal statüsü olmayan konutların oranı<br />
* 1.000 hane başına belediye tarafından<br />
üretilen toplu konut sayısı
Nitelikli konut<br />
Düzey :<br />
Yüksek<br />
En Yüksek :<br />
Çanakkale<br />
En Düşük :<br />
Iğdır
Sürdürülebilir ekolojik sistem için çevre koruma<br />
Katı atık<br />
* günlük toplanan katı atık oranı<br />
* geri kazanılan katı atık oranı<br />
* düzenli depolanan katı atık oranı<br />
Atık su<br />
* atık su arıtma tesisi kapasitesi<br />
* kanalizasyon bağlantısı olan konutların oranı
Sürdürülebilir ekolojik sistem için çevre koruma<br />
Düzey :<br />
Orta<br />
En Yüksek :<br />
Yalova<br />
En Düşük :<br />
Mardin
Güvenli fiziksel çevre<br />
Yangın / İtfaiye<br />
* yangın yerine ulaşma ortalama süresi<br />
* başlangıç aşamasında müdahale edilen yangın<br />
oranı<br />
Denetim / Zabıta<br />
* 10 000 kişi başına denetim sayısı
Güvenli fiziksel çevre<br />
Düzey :<br />
Yüksek<br />
En Yüksek :<br />
Yalova<br />
En Düşük :<br />
Mardin
Eğitim ve sağlık hizmetleri<br />
Eğitim<br />
* Belediye kreşi öğrenci sayısı<br />
Sağlık<br />
* 10 000 kişi başına belediye muayene sayısı<br />
* 10 000 kişi başına belediyenin sağlık taraması<br />
ve bakım hizmeti<br />
* 10 000 kişi başına belediyenin sağlık<br />
personeli
Eğitim ve sağlık hizmetleri<br />
Düzey :<br />
Düşük<br />
En Yüksek :<br />
Yalova<br />
En Düşük :<br />
Ağrı, Bingöl<br />
Burdur, Çankırı,<br />
Hakkari, Kırklareli,<br />
Kırşehir, Nevşehir,<br />
Muş, Rize, Yozgat
Tarihi ve kültürel mirasın korunması<br />
Tarihi ve kültürel mirasın<br />
korunması<br />
* belediye tarafından restore edilen tarihi<br />
ve kültürel yapı sayısı
Tarihi ve kültürel mirasın korunması<br />
Düzey :<br />
Düşük<br />
En Yüksek :<br />
Kars<br />
En Düşük :<br />
Ağrı, Bingöl<br />
Burdur, Giresun,<br />
Hakkari, Iğdır,<br />
Kastamonu, Kırklareli,<br />
Kırşehir, Muş, Şırnak
Spor ve rekreasyon alanları<br />
Yeşil alanların düzeyi / boş<br />
zaman değerlendirme<br />
<br />
* çocuk oyun alanı sayısı<br />
* kişi başına park alanı<br />
* kişi başına büyük rekreasyon alanı<br />
* kişi başına kapalı ve açık spor alanı<br />
* 10 000 kişi başına bisiklet yolu<br />
* 10 000 kişi başına yürüyüş yolu
Spor ve rekreasyon alanları<br />
Düzey :<br />
Düşük<br />
En Yüksek :<br />
Çanakkale<br />
En Düşük :<br />
Hakkari
Kırşehir - sağlık düzeyi<br />
Ulaşım<br />
Spor / rekreasyon<br />
Konut<br />
Tarih koruma<br />
Çevre koruma<br />
Eğitim / sağlık<br />
Güvenli çevre<br />
ulaşım / spor ve rekreasyon/tarihi koruma / eğitim ve sağlık : En düşük<br />
çevre koruma/ güvenli çevre<br />
: Orta<br />
konut<br />
: Yüksek
Mardin - sağlık düzeyi<br />
Ulaşım<br />
Spor / rekreasyon<br />
Konut<br />
Tarih koruma<br />
Çevre koruma<br />
Eğitim / sağlık<br />
Güvenli çevre<br />
Ulaşım / spor ve rekreasyon<br />
Tarihi koruma / eğitim ve sağlık / çevre koruma<br />
Konut / güvenli çevre<br />
: En düşük<br />
: Düşük<br />
: Orta
Yalova - sağlık düzeyi<br />
Ulaşım<br />
Spor / rekreasyon<br />
Konut<br />
Tarih koruma<br />
Çevre koruma<br />
Eğitim / sağlık<br />
Tarihi koruma<br />
Ulaşım / spor ve rekreasyon<br />
Güvenli çevre<br />
Konut / eğitim ve sağlık / çevre koruma<br />
Güvenli çevre<br />
: Düşük<br />
: Orta<br />
: Yüksek<br />
: En Yüksek
Değerlendirme ve sonuç<br />
<strong>Kentler</strong>in genel sağlık düzeyi<br />
DÜŞÜK<br />
toplu taşıma ve yaya dostu ulaşım,<br />
eğitim ve sağlık hizmetleri,<br />
tarihi ve kültürel mirasın korunması,<br />
spor ve rekreasyon alanları<br />
ORTA<br />
sürdürülebilir ekolojik sistem için<br />
çevre koruma<br />
YÜKSEK<br />
nitelikli konut,<br />
güvenli fiziksel çevre
Değerlendirme ve sonuç<br />
<strong>Kentler</strong>in genel sağlık düzeyi<br />
YÜKSEK<br />
Çanakkale<br />
Yalova<br />
ORTA<br />
Amasya, Bingöl, Burdur, Çankırı, Düzce,<br />
Giresun, Kars, Kastamonu, Kırklareli,<br />
Kilis, Nevşehir, Rize, Yozgat<br />
DÜŞÜK<br />
Ağrı, Hakkari, Iğdır, Kırşehir,<br />
Mardin, Muş, Şırnak
Değerlendirme ve sonuç<br />
<strong>kent</strong>lerin sağlık düzeylerinin belirlenmesi<br />
öncelikli müdahale alanlarının tanımlanması<br />
<strong>kent</strong>lerin göreli düşük sağlık düzeyi alanlarında müdahale<br />
toplam <strong>kent</strong> sağlığının artması<br />
çalışmanın tekrarlanması<br />
sağlık düzeyinde meydana gelen değişimlerin izlenmesi<br />
gelişmelerin takip edilmesi
Değerlendirme ve sonuç<br />
<strong>Kentler</strong>de düşük ve yetersiz sağlık düzeyi<br />
<strong>Kentler</strong>in ve <strong>kent</strong>lilerin yaşam kalitesini yükseltmek için<br />
sağlık düzeyinin yükseltilmesi<br />
<strong>Kentler</strong> arasında sağlık düzeyindeki dengesizlikler, bölgeler<br />
arasındaki ekonomik ve sosyal dengesizliğin yansıması<br />
<strong>Kentler</strong>in sosyal ve ekonomik olarak kalkındırılması
Türkiye Sağlıklı <strong>Kentler</strong> Birliği<br />
Mardin 5. Yıl Konferansı 22-24 Ekim 2009<br />
SAĞLIKLI KENT ENDEKSĠ:<br />
Ölçütler, Veriler, Sonuçlar ve Öneriler<br />
Prof. Dr. Feral EKE<br />
Dr. Aslı GÜREL ÜÇER<br />
Gazi Üniversitesi ġehir ve Bölge Planlama Bölümü
Change language