betul-solmaz-27122013163944
betul-solmaz-27122013163944
betul-solmaz-27122013163944
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Akademik Personel Maaşlarının Verimliliğe Etkisi:<br />
İstanbul'daki Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde İstihdam Edilen<br />
Akademik Personel Üzerine Bir Uygulama<br />
Betül SOLMAZ (İstanbul Üniversitesi)<br />
Mustafa ÖZKAN (Cumhuriyet Üniversitesi Suşehri Timur Karabal MYO)
VERİMLİLİK<br />
Peter Drucker’a göre; “az bir çaba ile en çok<br />
çıktıyı verebilecek olan bütün üretim<br />
kaynakları arasındaki kurulan denge”dir.
Farklı meslekler ve öğrenimin farklı dallarına göre de verimlilik<br />
kavramı ise;<br />
• İktisatçılara Göre: Çıktı ve bunu üretebilmek için kullanılan<br />
girdiler arasında bulunan ilişkidir.<br />
Mühendislere Göre: Makinenin etkin bir şekilde çalışmasıdır.<br />
Muhasebecilere Göre: Finansal rasyolar ve finansal tabloların<br />
analizi yoluyla işletmelerin performansını ölçmektir<br />
Psikologlara Göre: İşe devamsızlık, motivasyon, moral, kar, vb.<br />
konularıyla ilgilidir.<br />
Yöneticilere Göre: miktar, tatmin, hükümet politikaları, kalite gibi<br />
konularla ilgilidir.
ÜCRET<br />
• Personelin işletmeye girişinde ve orada kalıcılığını<br />
sağlayan ve kendisine yapılan ödeme olarak<br />
nitelendirilir .<br />
• Aynı zamanda ücretin yanında maaş ve aylık gibi<br />
kavramlarda kullanılabilmektedir
Ücret Adaletsizliğinin Nedenleri:<br />
• Asgari geçim haddinin esas alınmaması<br />
• Ücretlerin konjonktürü (fiyat dalgalanmalarını) izleyememesi<br />
• Ücretlerde iç dengenin olmaması ve eşit işe eşit ücret<br />
verilememesi<br />
• Ücretlerin özel kesim ücretleriyle (dış denge ilkesi) uyumlu<br />
olmaması<br />
• Ücret yelpazesinin makul olmaması<br />
• Ücret rejiminin açık, sade ve yalın olmaması<br />
• Ücret rejiminin bütüncül olmaması gibi hususlar söylenilebilir.
Akademisyen:<br />
• Akademi ve akademisyen kavramının kökeni Platon’un<br />
Atina’da öğrencilerine ders verdiği Akademeia<br />
zeytinliğinden gelmektedir.<br />
• Sözlük anlamında ise; akademisyenlik, akademik<br />
kazanım birçok çalışmanın sonucunda elde edilen bilgi<br />
olarak tanımlanır.<br />
• Etkinliği; araştırma, öğretim ve hizmet.
Türkiye’de Akademik Personel<br />
Ücretleri<br />
Akademik personelle ilgili olarak yürürlükte olan<br />
kanun 11.10.1983 tarihli ve 2914 sayılı Yüksek<br />
Öğretim Personel Kanunu’dur.<br />
Bu kanun, 2547 sayılı Yüksek Öğretim<br />
Kanunu’na tabi öğretim elemanlarının aylık,<br />
ödenek ve diğer özlük haklarını düzenler.
2914 sayılı Kanun’un<br />
3.maddesinde akademik<br />
personel üç sınıfa ayrılmış;<br />
Bu Kanun’a göre üniversite öğretim<br />
elemanları;<br />
öğretim üyeleri (profesör, doçent ve<br />
yrd.doç),<br />
öğretim görevlileri<br />
okutmanlar, öğretim yardımcıları<br />
(arş.gör., çevirici, uzman, eğitim ve<br />
öğretim planlamacısı) olarak belirtilmiştir
2194 sayılı Kanun’a göre akademisyenlerin<br />
maaşları hesaplanırken;<br />
ek ders ücretleri,<br />
aile yardımı,<br />
makam tazminatı,<br />
görev/temsil tazminatı,<br />
geliştirme ödeneği,<br />
göstergeler,<br />
yabancı dil tazminatı,<br />
lojman tazminatı gibi ödemeler mevcuttur.
YÖNTEM<br />
İstanbul ilinde çeşitli vakıf ve devlet<br />
üniversitelerinde çalışan öğretim<br />
elemanlarından (profesör, doçent,<br />
yardımcı doçent, öğretim görevlisi ve<br />
araştırma görevlisi)<br />
Rassal olarak seçilen 198 örneklem<br />
üzerinden değerlendirilmiştir.<br />
Anket sonuçları sonucunda elde edilen<br />
veriler SPSS programı ile analiz<br />
edilmiştir
Araştırmaya Katılan<br />
Akademisyenlere Ait Betimsel<br />
Bulgular<br />
Cinsiyet Frekans Geçerli Yüzde<br />
Erkek<br />
118 59.6<br />
Kadın<br />
Toplam<br />
80 40.4<br />
198 100,0
Türkiye’de bugünkü mevcut öğretim elemanı<br />
durumuna baktığımızda;<br />
Devlet üniversitelerinde 115.427<br />
Vakıf üniversitelerinde bu rakam 18.353’tür.
Anketi Cevaplayanların<br />
Akademik Statüleri<br />
Akademik Statü Frekans Geçerli Yüzde<br />
Prof. Dr. 24 12,1<br />
Doç.Dr. 4 2,0<br />
Yard.Doç.Dr. 36 18,2<br />
Ogr. Görv. 12 6,1<br />
Ogr.Görv.Dr. 8 4,0<br />
Arş.Görv. 96 48,5<br />
Arş.Görv.Dr. 18 9,1<br />
Toplam 198 100,0
Anketi Cevaplayanların Akademisyenlerin<br />
Çalıştığı<br />
Üniversite Tipi<br />
Üniversite Tipi Frekans Geçerli Yüzde<br />
Kamu<br />
132 66.7<br />
Vakıf<br />
Toplam<br />
66 33.3<br />
198 100,0
Anketi Cevaplayanların Akademisyenlerin Maaş<br />
Düzeyleri<br />
Üniversite Tipi Frekans Geçerli Yüzde<br />
0-2500 109 55,6<br />
2501-3000 30 15,2<br />
3001-3500 10 5,1<br />
4001-4500 10 5,1<br />
4501-5000 16 8,1<br />
5001 ve üzeri 22 11,1<br />
Toplam<br />
198 100,0
Anketi Cevaplayanların Haftalık<br />
Ders Yükleri<br />
Üniversite Tipi Frekans Geçerli Yüzde<br />
0-6 115 59.1<br />
7-15 50 24,7<br />
16-24 16 8,1<br />
25-32 12 6,1<br />
32 ve üzeri 2 1,0<br />
Toplam<br />
198 100,0
Araştırmanın Hipotezleri<br />
H 1 : “Akademisyenlerin çalıştıkları kurum<br />
tipi(vakıf veya devlet üniversitesi) ile<br />
maaş düzeylerinin motivasyon üzerinde<br />
önemli bir etkisi olduğuna inanç<br />
arasında anlamlı bir ilişki vardır”
H 2 : Çalışılan üniversite türü(vakıf veya<br />
devlet üniversitesi) ile maaş düzeylerinin<br />
akademisyenlik misyonu için yeterli<br />
görmek arasında anlamlı bir ilişki vardır”
H 3 : “Maaş düzeyleri ile yayınlanan<br />
akademik yayınlar arasında anlamlı bir<br />
ilişki vardır”
H 4 : “Akademisyenlerin mesleklerindeki<br />
çalışma yılları ile akademik atanma<br />
kriterlerini yeterli görme arasında<br />
anlamlı bir ilişki vardır ”
H 5 : “Akademik statü ile unvan<br />
alımlarındaki kriterleri verimliliği olumsuz<br />
olarak etkilediğini düşünme arasında<br />
anlamlı bir ilişki vardır ”
H 6 : “Akademik statü ile maaş düzeylerinin<br />
akademik misyonu yerine getirebilmek<br />
için yeterli düzeyde olduğuna inanç<br />
arasında anlamlı bir ilişki vardır ”
H 7 : “Akademik statü ile akademisyenliği<br />
olmayı çevresindekilere tavsiye<br />
edebilmek arasında anlamlı bir ilişki<br />
vardır ”
H 8 : “Çalışılan üniversite türü ile alınan net<br />
maaş arasında anlamlı bir ilişki vardır ”
Küresel rekabet ortamında üniversitelere<br />
ve bu üniversitelerde bilim üreten<br />
personele yüksek derecede ihtiyaç<br />
olduğu gibi beşeri sermayenin (insan<br />
gücünün) nitelikli olarak yetişmesinde,<br />
akademisyenlere duyulan ihtiyaç<br />
sonsuzdur.
2023 hedefi olan ülkemizin bu hedeflerine<br />
ulaşmada üniversitelerin rolünü ve<br />
burada istihdam edilen<br />
akademisyenlerin verimliliklerini ve<br />
verimli olmalarına etki eden ücret<br />
faktörünün yeniden gözden geçirilerek<br />
tatmin edici bir düzeye ulaştırılması<br />
şarttır.
Akademik personelin diğer kamu<br />
çalışanlarına göre göstermiş oldukları<br />
uzun süreli ve yoğun çabaları beyinsel<br />
bir çalışmayı gerektirmekte buda onların<br />
hem fiziksel hem de ruhsal açıdan<br />
tatmin edilmeleri ön plana alınması<br />
sonucunu doğurmaktadır
Akademik personelin maaşlarının düşük<br />
düzeyde kalması ve maaşlarının<br />
dezavantajlarını kapatma gereksinimi,<br />
bu personelin bilimsel çalışmalardaki<br />
verimliliğini artırmak yerine, daha çok ek<br />
derse girme, hafta sonunda yapılan<br />
farklı kurumların sınavlarında görev<br />
alma gibi ek gelir getirici işlere<br />
yönelmesine sebep olmaktadır.
ÖNERİLER<br />
1. Türkiye’de yeni bir yükseköğretim<br />
reformunun yapılması<br />
2. Bilimsel kriterler baz alınarak yapılacak<br />
performans uygulamaları<br />
3. Akademisyenlerin özlük/mali haklarının<br />
yeniden gözden geçirilerek iyileştirmeye<br />
gidilmesi
Change language