m. fuad köprülü'nün tarih anlayıÅına bir örnek - Gazi EÄitim Dergisi
m. fuad köprülü'nün tarih anlayıÅına bir örnek - Gazi EÄitim Dergisi
m. fuad köprülü'nün tarih anlayıÅına bir örnek - Gazi EÄitim Dergisi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1399<br />
kökenlerine ulaşacağını- söyleyerek bu alana kaymasını sağlamıştır. 4 1910-13 yılları<br />
arasında İstanbul’da <strong>bir</strong> çok okulda öğretmenlik yapmasının yanında şiirler de yazan<br />
Köprülü’nün edebiyat üzerine çeşitli gazete ve dergilerde yazıları yayınlanmıştır.<br />
Özellikle sosyoloji ve psikolojiyle alakalı yapmış olduğu Fransızca çeviriler onun ilmi<br />
bakış açısını da şekillendirme açısından mühimdir. 1913’de Gökalp’in de desteğiyle<br />
Dar’ül-fünunda Türk edebiyatı kürsüsüne atanması onun hayatının dönüm<br />
noktalarından <strong>bir</strong>idir. 5 Burada araştırma dünyasının içine girmiş ve yeni jenerasyona<br />
bilimsel metotları öğretme fırsatını yakalamıştır. Buradaki ilk yıllarında en önemli<br />
makalelerinden olan “Türk Edebiyatı Tarihinde Usul” 6 yayınlanmıştır ki bu eser,<br />
bilimsel metodun Türk edebiyatı <strong>tarih</strong>inde nasıl uygulanacağını gösteren önemli <strong>bir</strong><br />
misal olmuştur. Edebiyatı <strong>bir</strong> milletin inanç ve duygularının aynası olarak gören<br />
Köprülü’ye göre edebiyatın <strong>bir</strong> çok çeşidi vardır ve resmin tamamlanması için çok<br />
çeşitli kaynak kullanımı gereklidir.<br />
Yapmış olduğu çalışmalarda önemli etkenlerden <strong>bir</strong>inin Türk milliyetçiliği<br />
olduğunu 1945-50 yılları arasında Vatan gazetesinde yazdığı makalelerinde dile<br />
getirmektedir. “Milli <strong>tarih</strong> telakkisinin romantik devrini Türk nasyonalizmi de tabiatıyla<br />
görmüştür; Avrupa <strong>tarih</strong>çiliğinin Türkiye hakkında hiç<strong>bir</strong> ilmî esasa dayanmayan çok<br />
haksız menfî telakkileri karşısında bizim romantik <strong>tarih</strong>çiliğimizin aks’ül-ameli de ister<br />
istemez çok müfrit ve mübalağalı olacaktı ve oldu da... fakat, her yerde olduğu gibi<br />
bizde de bu romantik telakki, milli <strong>tarih</strong> tetkiklerine karşı umumi <strong>bir</strong> alaka uyandırmak<br />
ve umumi <strong>tarih</strong> içinde Türklerin rolünü araştırmaya sevk etmek itibariyle psikolojik <strong>bir</strong><br />
hamle yaratmıştır. Beni, otuz sene evvel mili <strong>tarih</strong> araştırmalarına sevk eden ve –insanı<br />
ümitsiz ve atalete düşürecek- maddi ve manevi bin türlü manialara karşı <strong>bir</strong> türlü bu<br />
yoldan ayırmayan <strong>bir</strong>icik amilin de, bu psikolojik hamle olduğunu itiraf etmeliyim...<br />
rasyonalizmden ayrılmamak hususundaki kati azmime rağmen, eski yazılarımda zaman<br />
zaman bu romantizmin tesirleri bulunduğunu saklayamam..” diyerek <strong>tarih</strong>çiliğinin çıkış<br />
noktasına işaret eden Köprülü, ilmi hakikatin hizmetkârı olduğunu unutmadığını zaten<br />
4 N. Sami Banarlı, Yahya Kemal’in Hatıraları, İstanbul, 1960, s.49.<br />
5 N. Sami Banarlı, “Köprülü’nün Hayatında Çizgiler”, Türk Kültürü, 1966, nu.47, s.960-8.<br />
6 Bilgi Mecmuası, 1(1329/1913), s.3-52.
Change language