5 / Bildiriler Serisi: 2 / Y l - Semazen Akademik

470
Yusuf İLGAR
Giriş:
Selçuklu döneminde o zamanki adıyla Karahisar-ı Devle’ye, kale muhafızı
Bedrettin Gühertaşın davetlisi olarak [1233 yılında 1 ] gelen Hazret-i
Mevlâna, bu ziyaret sırasında dostlarının ısrarı üzerine oğullarının sünnet
düğünlerini de yine burada yapmıştır 2 . Bu ziyaret sırasında Mevlâna’nın
sevgi tohumları ektiği şüphesizdir. Mustafa Sakıp Dede, Mevlâna’nın vefatından
sonra oğlu Sultan Veled’in bir müddet Afyonkarahisar’da kaldığını
rivayet etmektedir 3 . Ancak bu hususu destekleyen bir başka kaynak tespit
edilememiştir. Mevlâna torunu Ulu Arif Çelebi de Mevlevîliği yaymak
amacıyla şehre gelerek kalede Sahipata oğullarına misafir olmuştur 4 . Bu
ziyaretlerle ve Mevlâna Hazretlerinin eserleri ve fikirleri sayesinde
Afyonkarahisar Konya’dan sonra ikinci bir yurt olmuştur. Burada bulunan
âsitâne özelliğindeki zâviye, ilk açılan Mevlevîhânelerdendir. Hazret-i
Mevlâna'nın yedinci batın torunu olan Dîvâne Mehmet Çelebi nâm-ı diğer
Sultan Dîvânî ile zâviyenin önemi katbekat artmıştır. Sultan Dîvânî’nin
gayret ve himmetiyle de gerek Anadolu, gerekse Anadolu dışında Mevlevîhâneler
açılmıştır. Mevlevîliğin etkisi, yüz yıllarca kişiler ve zâviyelerde
göstermiştir. Afyonkarahisar Mevlevîhânasi’nde de pek çok gönül ehli ve
kalem erbabı yetişmiştir.
Cumhuriyet döneminde Mevlâna İzleri olarak, Afyonkarahisar’da bir
tarafta muhtelif telif eserler, makaleler; diğer tarafta da bu hususla alakalı
olarak anma programları görülmektedir.
Yayınlarda Mevlâna İzleri
Hazreti Mevlâna'nın torunlarından Dîvâne Mehmet Çelebi nâm-ı diğer
Sultan Dîvânî hakkında tespit edildiği kadarıyla Cumhuriyetin onuncu
1 Sultan Veled’in doğum yılı 1226’dır. Afyonkarahisar’a geldiğinde yedi yaşında olduğu
dikkate alarak, Mevlâna’nın şehre gelişi 1233 yılı olarak ortaya çıkar.
2 Ahmet Eflâki, Âriflerin Menkıbeleri adlı kitabında bu hususu şöyle ifade etmektedir: “
Sultan Veled buyurdu ki: … Mevlâna ‘Bizim Bahâeddin Veled yedi yaşında, kardeşi Alâeddin ise
altı yaşında idi Karahisar‐ı Devle de kale muhafızı Bedrettin Gühertaş onları sünnet etti. … Düğün
yaptıkları vakit Sultan Alâeddin’in emîrleri ve nâipleri orada hazır bulundular. Bütün kaleyi
nefîs kumaşlar ve silâhlarla baştan aşağı süslediler… Padişah babama o kadar saygı gösterdi ki
sorma.’ ”(Ahmet Eflâki, Âriflerin Menkıbeleri, (Çev. Tahsin Yazıcı), I, Ankara 1986, s.331).
3 Mustafa Sakıp Dede, Sefîne‐i nefîse‐i Mevleviyân, Mısır 1283, s.6.
4 Eflâki, Age., II, s.288-290.
470 Dünyada Mevlâna İzleri – Bildiriler