19.03.2015 Views

5 / Bildiriler Serisi: 2 / Y l - Semazen Akademik

5 / Bildiriler Serisi: 2 / Y l - Semazen Akademik

5 / Bildiriler Serisi: 2 / Y l - Semazen Akademik

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

SÜMAM Yayınları: 5 / <strong>Bildiriler</strong> <strong>Serisi</strong>: 2 / Yıl: 2010<br />

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ’NDE<br />

AFYONKARAHİSAR’DA MEVLÂNA İZLERİ<br />

Yusuf İLGAR ∗<br />

ÖZET<br />

Mevlevîlik, Mevlâna ve Mevlâna çocuklarının ziyaretleriyle Afyonkarahisar’da yayılmıştır.<br />

Dîvâne Mehmet Çelebi Mevlevîhânesi Konya’dan sonra ikinci önemli merkez<br />

olmuştur. Cumhuriyet döneminde 1950’li yıllardan sonra Mevlâna anma günleri ve<br />

semâ törenleri tertip edilmiştir. Bu törenler vesilesiyle paneller, sempozyumlar düzenlenmiş;<br />

kitaplar, makaleler yazılmıştır. Yörede kalem erbabı tarafından muhtelif çalışmalar<br />

yapılmışsa da, kaynakların eksik olmasından dolayı birtakım konulara açıklık getirilememiştir.<br />

Anahtar Kelimeler: Mevlâna, Mevlevîlik, Semâ, Afyonkarahisar, Dîvâne Mehmet<br />

Çelebi, Sultan Dîvânî.<br />

MAWLÂNÂʹS TRACKS IN AFYONKARAHISAR IN THE<br />

PERİOD OF REPUBLIC OF TURKEY<br />

ABSTRACT<br />

Mavlavi spreaded over Afyon thuogh Mawlânâ's and his children's visits to Afyon.<br />

Divana Mahmad Chalabi Mavlavikhane (lodge) became the second center following<br />

Konya. In the Republic period, after 1950's many commemoration days and whirling<br />

ceremonies have been organized. Thanks to these ceremonies, panels, symposiums were<br />

held; boks and articles were written. Although regioal men of letters wrote something on<br />

Mavlavi, because of lack of bibliography. Somethhing still remains unclear.<br />

Key Words: Mawlânâ, Mawlawi, Afyonkarahisar, Divana Mahmad Chalabi, Sultan<br />

Divani.<br />

∗<br />

Uzm., Afyonkarahisar Kocatepe Ü Eski Türk Edebiyatı Uzmanı<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong> / ss. 469–505


470<br />

Yusuf İLGAR<br />

Giriş:<br />

Selçuklu döneminde o zamanki adıyla Karahisar-ı Devle’ye, kale muhafızı<br />

Bedrettin Gühertaşın davetlisi olarak [1233 yılında 1 ] gelen Hazret-i<br />

Mevlâna, bu ziyaret sırasında dostlarının ısrarı üzerine oğullarının sünnet<br />

düğünlerini de yine burada yapmıştır 2 . Bu ziyaret sırasında Mevlâna’nın<br />

sevgi tohumları ektiği şüphesizdir. Mustafa Sakıp Dede, Mevlâna’nın vefatından<br />

sonra oğlu Sultan Veled’in bir müddet Afyonkarahisar’da kaldığını<br />

rivayet etmektedir 3 . Ancak bu hususu destekleyen bir başka kaynak tespit<br />

edilememiştir. Mevlâna torunu Ulu Arif Çelebi de Mevlevîliği yaymak<br />

amacıyla şehre gelerek kalede Sahipata oğullarına misafir olmuştur 4 . Bu<br />

ziyaretlerle ve Mevlâna Hazretlerinin eserleri ve fikirleri sayesinde<br />

Afyonkarahisar Konya’dan sonra ikinci bir yurt olmuştur. Burada bulunan<br />

âsitâne özelliğindeki zâviye, ilk açılan Mevlevîhânelerdendir. Hazret-i<br />

Mevlâna'nın yedinci batın torunu olan Dîvâne Mehmet Çelebi nâm-ı diğer<br />

Sultan Dîvânî ile zâviyenin önemi katbekat artmıştır. Sultan Dîvânî’nin<br />

gayret ve himmetiyle de gerek Anadolu, gerekse Anadolu dışında Mevlevîhâneler<br />

açılmıştır. Mevlevîliğin etkisi, yüz yıllarca kişiler ve zâviyelerde<br />

göstermiştir. Afyonkarahisar Mevlevîhânasi’nde de pek çok gönül ehli ve<br />

kalem erbabı yetişmiştir.<br />

Cumhuriyet döneminde Mevlâna İzleri olarak, Afyonkarahisar’da bir<br />

tarafta muhtelif telif eserler, makaleler; diğer tarafta da bu hususla alakalı<br />

olarak anma programları görülmektedir.<br />

Yayınlarda Mevlâna İzleri<br />

Hazreti Mevlâna'nın torunlarından Dîvâne Mehmet Çelebi nâm-ı diğer<br />

Sultan Dîvânî hakkında tespit edildiği kadarıyla Cumhuriyetin onuncu<br />

1 Sultan Veled’in doğum yılı 1226’dır. Afyonkarahisar’a geldiğinde yedi yaşında olduğu<br />

dikkate alarak, Mevlâna’nın şehre gelişi 1233 yılı olarak ortaya çıkar.<br />

2 Ahmet Eflâki, Âriflerin Menkıbeleri adlı kitabında bu hususu şöyle ifade etmektedir: “<br />

Sultan Veled buyurdu ki: … Mevlâna ‘Bizim Bahâeddin Veled yedi yaşında, kardeşi Alâeddin ise<br />

altı yaşında idi Karahisar‐ı Devle de kale muhafızı Bedrettin Gühertaş onları sünnet etti. … Düğün<br />

yaptıkları vakit Sultan Alâeddin’in emîrleri ve nâipleri orada hazır bulundular. Bütün kaleyi<br />

nefîs kumaşlar ve silâhlarla baştan aşağı süslediler… Padişah babama o kadar saygı gösterdi ki<br />

sorma.’ ”(Ahmet Eflâki, Âriflerin Menkıbeleri, (Çev. Tahsin Yazıcı), I, Ankara 1986, s.331).<br />

3 Mustafa Sakıp Dede, Sefîne‐i nefîse‐i Mevleviyân, Mısır 1283, s.6.<br />

4 Eflâki, Age., II, s.288-290.<br />

470 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 471<br />

yılında ilk olarak M. Rıza imzasıyla ʺSultan Divanîʺ adlı bir makale kaleme<br />

alınmıştır 5 .<br />

Cumhuriyet Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlevîliğin tarihi ile uğraşanlardan<br />

Hamdi Özkara, “Mehmet Semâi‐Sultan Dîvânî (Hayatı ve Eserleri”<br />

isimli bir çalışma yapmıştır. Yazar, incelemesinin kitap kapağını da<br />

hazırlayarak “Afyon: 1955M. 1375H.” tarihini koymuştur. Dîvânî Çelebi'nin<br />

yanı sıra, mevlevîhânede medfun diğer Mevlevîler hakkında da bilgileri<br />

ihtiva eden yüz daktilo sayfası civarında olan bu çalışma maalesef basılamamıştır.<br />

Konu ile alakalı bir diğer çalışma Ömer Fevzi Atabek tarafından yapılmıştır.<br />

Atabek, Mustafa Sakıp Dede'nin Sefîne‐i Nefîse‐i mevleviyânındaki<br />

Sultan Dîvânî ve Afyonkarahisar Çelebileri’ni anlatan kısmı sadeleştirilerek<br />

ve özet olarak eski harflerle kendi el yazısıyla yazmıştır. Çalışma okul defterine<br />

sayfalar halinde yazılmış olup seksen sayfa civarındadır 6 .<br />

Afyonkarahisar üzerine muhtelif incelemelerde bulunan Edip Ali Bakı'nın<br />

Sultan Dîvânî hakkında bir çalışması bilinmekle birlikte 7 bunun neşriyatını<br />

yapamamıştır. Eski harfli olan bu notlar Mustafa Çıpan tarafından<br />

“Dîvâne Mehmed Çelebi Afyon Mevlevîhânesi Şeyhi” adlı çalışmasında değerlendirilmiştir<br />

8 .<br />

5 M. Rıza, "Sultan Divanî", Afyon Lisesi Talebe Mecmuası, 1- İkinci Kanun 1933, Afyon, nr. 1,<br />

s. 2–3.<br />

6 Eser için bk. “Sefine‐i Nefise‐i Mevleviyeʹden Afyonkarahisar Mevlevileri bölümü”,<br />

.Afyonkarahisar Kocatepe Ü Merkez Kütüphanesi, yazma nu: 27.<br />

7 “Sultan Divani tanıtılacak”, İnkılap (Afyonkarahisar), Sayı: 405, 06.02.1962.<br />

8 bk: Mustafa Çıpan, Dîvâne Mehmed Çelebi Afyon Mevlevîhânesi Şeyhi, Konya 2002. Mustafa<br />

Çıpan tarafından ayrıca şu çalışmalar da yapılmıştır: ___; "Dîvâne Mehmet Çelebi'nin<br />

Mütekerrir Müseddesini Şerh Denemesi", Afyon Belediyesi VI. Afyonkarahisar Araştırmaları<br />

Sempozyumu 10–11 Ekim 2002, Ankara 2003, s.293–307.<br />

___; "Divâne Mehmet Çelebi'nin Tarîkatü’l-Ma‘ârifîn Risalesi ve Şiirleri Üzerine Bir Değerlendirme",<br />

9. Millî Mevlâna Kongresi (Tebliğler), 15–16 Aralık 1997 Konya, Konya 1998, s.<br />

211–219.<br />

___; “Konya Mevlâna Müzesi Hazine-i Evrâk Arşivindeki Belgelere Göre Muğla<br />

Mevlevîhânesi” SÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Mayıs 1996, s.233–250.<br />

___; "Mevlevî Şeyhlerinden Dîvâne Mehmed Çelebi", 7. Millî Mevlâna Kongresi, 3–4 Mayıs<br />

1993 Konya, s.97–106.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

471


472<br />

Yusuf İLGAR<br />

Konya'da PTT Müdürlüğü yapan Hasan Emre adlı kişinin de Sultan<br />

Dîvânî'ye ait etütleri ve şiirleri olduğu Afyonkarahisar basınında yer almaktaysa<br />

da 9 gün yüzüne halen çıkamamıştır.<br />

Hüseyin Cahit Mollaoğlu tarafından “Şecerem: Mevlâna‐Sultan Dîvânî ve<br />

Afyon Çelebileri” adlı bir inceleme yapılmıştır. Afyonkarahisar basınında<br />

tefrika edilen çalışma 10 , 2000’li yıllarda oğlu Mesut Mollaoğlu tarafından<br />

basılması için girişimlere başlanmıştır.<br />

Afyonkarahisar’da Mevlâna İzlerini ortaya çıkaran ve kapsamlı olarak<br />

Mevlevi tarihine ışık tutan eserlerin başında şüphesiz Abdülbaki<br />

Gölpınarlı'nın “Mevlânaʹdan Sonra Mevlevilik” adlı eseri gelmektedir. Diğer<br />

taraftan yöresel incelemeleriyle tanınan, H. Fikri Yazıcığlu tarafından “Hz.<br />

Mevlânaʹnın torunlarından Sultan Dîvânî” adlı bir çalışma yapılmıştır 11 .<br />

Afyonkarahisar’da uzun yıllar müze müdürlüğü yapan merhum Süleyman<br />

Gönçer Afyon İli Tarihi adı kitabında Sultan Dîvânî’nin hayatı ve<br />

şiirlerinden örnekler vermiş; yazdığı makaleleriyle de Afyonkarahisar’daki<br />

Mevlevî tarihine ışık tutmaya çalışmıştır 12 .<br />

1981 yılında lisans teziyle Afyonkarahisar’da Mevlevîlik konusunu irdelemeye<br />

başlayan Yusuf İlgar, muhtelif yayınlar, makaleler ve sunduğu<br />

tebliğlerle Mevlâna İzlerini anlatmaya çalışmıştır 13 .<br />

9 “Sultan Divani tanıtılacak”, İnkılâp (Afyonkarahisar), Sayı: 405, 06.02.1962.<br />

10 Hüseyin Cahit Mollaoğlu, “Şecerem: Mevlâna-Sultan Divani ve Afyon Çelebileri”, Kudret<br />

Gazetesi (Afyon), 29 Mayıs 1962–22 Ağustos 1962, tefrika no: 1-73. Mollaoğlu'nun diğer bir<br />

yayını için bk. Hüseyin Cahit Mollaoğlu; "Çok Muhterem Süleyman Gönçer Beye",<br />

Taşpınar(Afyon), nr. 5, Aralık 1963, s.21–28.<br />

11 H. Fikri Yazıcığlu, Hz. Mevlânaʹnın Torunlarından Sultan Divânî, Konya 1963.<br />

12 Süleyman Gönçer, Afyon İli Tarihi I, İzmir 1971, II, Afyon 1991; aynı yazar, "Afyon'da<br />

Mevlâna Celâlettin Rumî ve Mevlevilik", Taşpınar (Afyon), nr. 2, Eylül 1963, s.15–16; nr. 3,<br />

Ekim 1963, s.22–24.<br />

13 Bu çalışmalar hakkında bk.: Yusuf İlgar, Tarih Boyunca Afyon’da Mevlevilik, Afyon 1985;<br />

___; Tarih İçinde Afyonkarahisar Kaybolan Eserlerimiz, I, Afyon 1991.<br />

___; Afyonkarahisar’da Mevlevilik, y.y. [İstanbul] 1992.<br />

___; Afyon’da Mevlevîliğin Tarihçesi, Sultan Dîvânî Sempozyumu 22 Kasım 1986, Beldemiz<br />

(Afyon), nr. 13, Ocak-Mart 1988, s.12–15, 29.<br />

___; “Afyonkarahisar Mevlevîhânesi”, II. Milletler Arası Osmanlı Devleti’nde Mevlevîhâneler<br />

Kongresi, Selçuk Üniversitesi Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, nr. 2, Mayıs<br />

1996, s.107–140.<br />

___; Afyonkarahisar Mevlevîhânesi ve Post-nişînleri, İkinci Mevlana, Mesnevi ve Mevlevihaneler<br />

Uluslar arası Sempozyumu (18–20 Aralık 2002), Celal Bayar Ü Manisa Yöresi<br />

Türk Tarihi ve Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi.<br />

472 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 473<br />

Nihat Azamat’ın “Dîvâne Mehmet Çelebiʺ14 , Nail Tan’ın ʺSultan Dîvânîʹnin<br />

Şâirliğiʺ15 , Hasan Özönder’in “Afyon Mevlevî‐Hânesi” 16 adlı incelemeleri<br />

bulunmaktadır.<br />

Bârîhüdâ Tanrıkorur 17 ve Nuri Şimşekler'in 18 hazırlamış oldukları<br />

doktora çalışmalarında Afyonkarahisar Mevlevîhânesi ile Dîvâne Mehmet<br />

Çelebi hakkında da önemli bilgiler yer almaktadır.<br />

Hazreti Mevlâna'nın torunlarından Dîvâne Mehmet Çelebi'nin hayatı<br />

ve eserleri üzerine akademik çalışma yapan Mehmet Sarı, özellikle onun<br />

şiirlerindeki gönül temasını işlemiştir 19 .<br />

Mehmet Temizkan’ın “Afyon’da Mevlevîlik ve Siyasî Sonuçları” 20 ile İrfan<br />

Görkaş’ın “Sultan Dîvânî Düşüncesi veya Mevlevi‐Bektaşi Düşüncesinin<br />

Afyonkarahisar Buluşması” 21 adlı çalışmaları bulunmaktadır.<br />

___; Mevlevîliğin İkinci Merkezi Afyonkarahisar Mevlevi Câmii (Mevlevîhânesi), Beldemiz<br />

(Afyon), nr. 5, 1986, s. 5–10, 31.<br />

___; Kadın Mevlevilerimizden Örnekler, Beldemiz (Afyon), nr. 11, 1987, s. 5–8, 29.<br />

___; Sultan Dîvânî (Mehmet Semâî Çelebi), Beldemiz (Afyon), nr. 21, 1990, s. 22–26.<br />

___; Mehmet Semâî Çelebi (Nâm-ı diğer) Sultan Divani’nin Çeşitli Özellikleri, Afyon Sancak,<br />

nr. 3, Mart 1995.<br />

___; Sultan Dîvânî nâm-ı diğer; Dîvâne Mehmet Çelebi (Mehmet Sarı ile müşterek),<br />

Afyonpazar, sayı:2, Ekim 2003, s. 55–59.<br />

___; Karahisar-ı Sâhib/Sultan Dîvânî Mevlevîhânesi, Anadolu’nun Kilidi Afyon, Afyon<br />

Valiliği Yayını, Afyon 2004, s. 231–257.<br />

14 Nihat Azamat, "Divane Mehmet Çelebi", TDVİA., IX.<br />

15 Nail Tan, "Sultan Dîvânî'nin Şâirliği", Türk Kültürü, nr. 335, Mart 1991, 166–171.<br />

16 Hasan Özönder, “Afyon Mevlevî-Hânesi”, 5. Mevlâna Kongresi (Tebliğler), 3–4 Mayıs<br />

1991, Konya, s. 97–108.<br />

17 Ş. Bârihüdâ Tanrıkorur, Türkiye Mevlevîhanelerinin Mimari Özellikleri, SÜ SBE Arkeoloji<br />

ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya 2000. Ayrıca bk. Aynı<br />

yazar, "Karahisar Mevlevîhanesi", TDVİA., C. 24, İstanbul 2001.<br />

18 Nuri Şimşekler, Şâhidî İbrahim Dede’nin Gülşen-i Esrâr’ı tenkitli metin-tahlil, SÜ SBE<br />

Doğu Diller ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı Fars Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı Yayımlanmamış<br />

Doktora Tezi, Konya 1998. Ayrıca bk. Aynı yazar, “Şâhidî Dede’nin Gülşen-i Esrâr’ına<br />

Göre Afyon ve Çevresinde Mevlevî Muhitleri”, Afyon Belediyesi VI.<br />

Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu 10–11 Ekim 2002, Ankara 2003, s. 309-317.<br />

19 Bk. Mehmet Sarı, "Sultân Semâ’î’nin Şiirlerinde Gönül", 6. Afyonkarahisar Araştırmaları<br />

Sempozyumu, Afyonkarahisar, 11 Ekim 2002; aynı yazar, “Mehmed Semâî ve Gönül Sultanlarımız”,<br />

Afyon Beldemiz Dergisi, Yıl:13, Sayı:47, Temmuz-Ağustos-Eylül 1997, s.23–24.<br />

20 Mehmet Temizkan, “Afyon’da Mevlevîlik ve Siyasî Sonuçları”, 6. Afyonkarahisar Araştırmaları<br />

Sempozyumu, Afyonkarahisar, 11 Ekim 2002, s. 283–292.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

473


474<br />

Yusuf İLGAR<br />

Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi desteği ile proje halinde gerçekleştirilen<br />

ve Sultan Dîvânî ve Afyonkarahisar’da Mevlevîlik 22 adlı çalışma o<br />

ana kadar yapılmış olanların en kapsamlısıdır. Eser 2002 yılında Afyon<br />

Kocatepe Üniversitesi yayını olarak basılmıştır 23 . Örnek olarak sunduğumuz<br />

bu yayımların dışında muhtelif gazete ve dergilerde çeşitli makaleler<br />

de vardır.<br />

B. Anma Programları‐Semâ Törenlerinde Mevlâna İzleri<br />

Tekke ve zâviyeler 1925 yılında çıkan bir kanunla kapatıldı. Dolayısıyla<br />

Mevlevî tarîkatinin de bu kanunla faaliyetleri durdurulmuş oldu. Semâ<br />

törenleri ise Mehmet Önder’in bildirdiğine göre, ilk olarak 17 Aralık 1951<br />

tarihinde Konya'da yapılmağa başlanmıştır 24 .<br />

Afyonkarahisar'da özellikle 1932 yılından itibaren Halkevi faaliyetleri<br />

içerisinde Mevlevî Feyzi Dede'nin mûsikî alanında öğretici olarak görev<br />

alması ve gezek uygulamaları ile pek çok eski adet ve uygulamaların yaşatıldığı,<br />

bir nevi ikinci bir mektep olarak insanların eğitildiği görülmektedir.<br />

21 İrfan Görkaş, “Sultan Dîvânî Düşüncesi veya Mevlevi-Bektaşi Düşüncesinin<br />

Afyonkarahisar Buluşması”, 6. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu, Afyonkarahisar,<br />

11 Ekim 2002, s.335–348.<br />

22 “Sultan Dîvânî ve Afyonkarahisar’da Mevlevîlik Projesi”, (Yürütücü: Prof. Dr. Şan Öz‐alp),<br />

Afyon Kocatepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu, no: 02.REK.01 Afyon<br />

2002.<br />

23 Eserdeki yayımlar için bk.: Mehmet Sarı, Yusuf İlgar, Sultan Dîvânî-Mehmet Çelebi (Hayatı<br />

Eserleri, Edebi Kişiliği ve Tesirleri, Sultan Dîvânî ve Afyonkarahisar’da Mevlevîlik, Afyon<br />

Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon 2002, s.1-176.<br />

Yusuf İlgar, Afyonkarahisar’da Semâ Törenleri, Sultan Dîvânî ve Afyonkarahisar’da Mevlevîlik,<br />

Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon 2002, s.189–202.<br />

___; Afyonkarahisar Mevlevîhânesi Post-nişînleri ve Mevlevî Meşhurları, Sultan Dîvânî ve<br />

Afyonkarahisar’da Mevlevîlik, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon 2002, s.233–296.<br />

Latif Daşdemir, “Afyonkarahisar'da Mevlevîliğin Tarihçesi”, Sultan Dîvânî ve<br />

Afyonkarahisar’da Mevlevîlik, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon 2002, s.177–188.<br />

Mustafa Eravcı, “Afyonkarahisar Mevlevîhânesi”, Sultan Dîvânî ve Afyonkarahisar’da Mevlevîlik,<br />

Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon 2002, s.203–231.<br />

Mustafa Karazeybek, “Karahisâr-ı Sâhib Sancağı'nda Mevlevî Vakıfları”, Sultan Dîvânî ve<br />

Afyonkarahisar’da Mevlevîlik, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon 2002, s.297–357.<br />

24 Mehmet Önder, Yüz Yıllar boyunca Mevlevilik, Ankara t.y., s.149-150.<br />

474 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 475<br />

Mevlevîliğin Afyonkarahisar'da Halkevlerinde görev alan Mevleviler<br />

ile uygulana gelen gezekler sâyesinde bu ara dönemi önemli yaralar almadan<br />

atlatıldığı söylenilmektedir 25 .<br />

Konya'da ise 1950'li yıllarda semâ icrâ edecek bir ekip bulunamadığı<br />

için, yapılan bu semâ töreninin mutrib heyeti ihtiyaca binaen<br />

Afyonkarahisar'dan karşılanmıştır 26 . Yapılan bu törene<br />

Afyonkarahisar'dan Arif ve Hüsrev Çelebiler, Kemal Bayık, Mehmet<br />

Bayraşa, Fehmi Bayraşa, Ulvi Bayraşa, Ahmet Öğüt, Bekir Gümüş, Hasan<br />

Sanlı, Abidin Çelebi, Edip Ali Bakı, Cemal Altıniğne, Rıza Sarı, Yahya Tekin<br />

Dede ve Murat Çelebi Öztorun katılmışlardır.<br />

1954 yılına kadar Konya'da yapılan semâ törenleri Afyonkarahisar'dan<br />

giden mutrib heyeti ile icra edilmiştir. Afyonkarahisar'da halka açık olarak<br />

düzenlenen ilk semâ törenleri 1960 yılında düzenli olarak yapılmış, genelde<br />

musiki cemiyeti bünyesinde gönül veren bir avuç Mevlevî muhibbânın<br />

maddî ve manevî gayretleriyle 1970 yılına kadar icra edilmiştir. Bu süre<br />

içerisinde törenler Halkevi, Orduevi ve Belediye salonlarında yapılmıştır.<br />

18–19 Aralık 1961 tarihlerinde yapılan ihtifalde muhtelif konuşmalar<br />

yapılmış, 19 Aralık'ta Mevlâna torunlarından Lise Coğrafya öğretmeni<br />

Şemsettin Çelebi tarafından Mevlâna'nın hayatı, Abdulbaki Gölpınarlı tarafından<br />

da Mevlâna sülalesi, Sultan Dîvânî hakkında bilgi ile gazellerden<br />

örnekler verilmiştir 27 .<br />

Salı günü Afyonkarahisar Belediye Salonunda yapılan Hazreti Mevlâna'nın<br />

vefatının 688nci yıldönümü münasebetiyle yapılan anma programının<br />

ve semâ töreninin ilgi ile izlendiği, rağbet görmesinden dolayı tekrarının<br />

yapılacağı haber edilmiştir 28 .<br />

1963 yılında yapılan ihtifalde konuşmacı olarak Ord. Prof. Süheyl<br />

Ünver, Doç. Dr. Abdülbaki Gölpınarlı, İsmet Tunç, Ayhan Yüksel, Naci<br />

Karaman, Hüseyin Cahit Mollaoğlu Mevlâna ve Dîvâne Mehmet Çelebi<br />

25 M. Âgâh Bıyıkoğlu, Afyon Gezekleri, AKÜ, SBE Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı yayımlanmamış<br />

Yüksek Lisans Tezi, Afyon 1997, s.94.<br />

26 Ali Türk, “Mevlâna Günü ve Sultan Divani”, İnkılâp (Afyon), sayı: 343, 25 Kasım 1961.<br />

Mehmet Önder, bu töreninin ilk olarak 1951 yılında yapıldığını söylemektedir. bk. Önder,<br />

Age., s.150.<br />

27 Ali Türk, “Sultan Divani Gecesi”, İnkılâp (Afyon), sayı: 365, 21.12.1961; “Ölmez Mevlâna'-<br />

nın 688. ölüm yılı Anıldı”, Kudret (Afyonkrahisar), nr. 1243, 20 Aralık 1961.<br />

28 Gençliğin Sesi(Afyon), nr. 1559, 19 Aralık 1961.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

475


476<br />

Yusuf İLGAR<br />

hakkında çeşitli konuşmalar yapmışlar. Konuşmalardan sonra semâ gösterisi<br />

yapılmıştır. Törene katılan semâ ekibi şöyle belirlenmiştir:<br />

Mutrib Heyeti: Ney: Kemal Bayık, Hasan Sanlı, İhsan Sami Doğan,<br />

Mehmet Okur.<br />

Keman: Hulisi Yamaner, Ekrem Taşkınsel.<br />

Kanun: Selahaddin Yamaner.<br />

Tambur: Cemal Altıniğne.<br />

Ut: Rûhi Öner.<br />

Kudüm: Zahit Sagun, Kemal Alpergül<br />

Ayinhan: Ahmet Öğüt, Emin Doğrusoy, Abdullah Akar, Mehmet Akdede,<br />

Macit Ongun.<br />

Şeyh: Hüsrev Ergûn Çeleb, Abdülbaki Gölpınarlı.<br />

Semâzenler: Mehmet Dönergöz, Mehmet Yüce, Enver Turunç, Rıza Sarı,<br />

Selçuk Bayraşa, Bekir Alpergül (on yaşında).<br />

Bu yılda yapılan semâ programının geçen yıllara göre daha düzenli olduğu<br />

dinleyiciler tarafından söylenerek takdirle alınmıştır 29 .<br />

1964 yılında Afyonkarahisar'da icra edilen Mevlâna ihtifali Orduevinde<br />

yapılmış, program iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde çeşitli<br />

yönleriyle Mevlâna; Mevlevîlik ve Afyonkarahisar'da meşhur Mevlevîler<br />

anlatılmış, ikinci bölümde semâ gösterileri sunulmuştur. Önce Na‘t-ı şerif,<br />

ney taksimi ve beyâti Ayin-i Şerîf icrâ edilmiş, arkasından Yusuf Paşa'nın<br />

Segâh peşrevi Şems-i İlâhisi, Mevlâna'nın gülbank-ı okunmuştur. Bu sene<br />

semâ icra eden eski ekip içerisine Fatih Gümüş, Süleyman Gül ve Senih<br />

Bayık'ın katıldığı görülmektedir.<br />

1965 yılında yapına ihtifallere Mevlâna neslinden Prof. Dr. Feridun Nafiz<br />

Uzluk konuşmacı olarak katılmış, ʺAfyonʹun Yetiştirdiği Büyük Adamlarʺ<br />

adlı irticalen bir konuşma yapmıştır. Ses kayda alınmışsa da bant nasıl<br />

olduysa kayıp olmuş. Bu sene yapılan semâ törenine ekibe ilave olarak<br />

Neyzen: Ahmet Abay, Yusuf Ürün, Abdullah Uğur, Celal Gençoğlu, Ahmet<br />

Kalaycıoğlu katılmışlardır. Bu yıl içerisinde Ankara'da yapılacak olan<br />

Mevlâna ihtifali için, Ankara Türk Ocağı tarafından Afyon Musiki Cemiye-<br />

29 Taşpınar(Afyon), C. I, nr. 5, Aralık 1963, s.30–31; “Mevlâna Törenleri”, Birlik (Afyon), sayı:<br />

109, 20 Aralık 1963.<br />

476 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 477<br />

ti semâ gösterisinde bulunmak üzere davet edilmişse de gidilip gidilmediği<br />

tespit edilememiştir 30 .<br />

1966–1967 yıllarında da Mevlâna büyük bir coşku ile anılarak semâ icra<br />

edilmiştir. 1967 yılında Dr. Avni Tulunay'ın daveti üzerine 2 Haziranda<br />

otuz kişilik bir ekiple Antalya'ya gidilerek üç bin kişilik seyirciye semâ<br />

gösterileri icra edilmiştir.<br />

1968–1969 yıllarında da Afyon Musiki Cemiyeti ve Turizm Derneği<br />

mensuplarının gayretleriyle ifa edilmiştir. 14–16 Aralık 1968 tarihlerinde<br />

yapılan ihtifalde Hüseyin Cahit Mollaoğlu Afyonkarahisar'da Mevlâna<br />

ihtifallerinin yapılış sebeplerini anlatan bir konuşma yapmıştır.<br />

Afyonkarahisar Müftüsü Celal Yıldırım, İzmir Türk Koleji öğretmenlerinden<br />

Mehmet Oruç ve Şair Arif Nihat Asya da bu yılda yapılan anma programına<br />

katılarak Mevlâna’nın çeşitli yönlerini anlatmışlardır. Semâ gösterisinde<br />

bulunan mutrıp ekibinde: Kemal Bayık (neyzen), Ahmet Abay (neyzen),<br />

Mustafa Demirkol (neyzen), Abdullah Uğur (neyzen), İhsan Sami<br />

Doğan (keman), Ekrem Taşkınsel (keman), Kemal Alpergül (kudüm), Zahit<br />

Sagun (kudüm); Nazım Bursalı (âyinhân), Emin Doğrusoy (âyinhân), Abdullah<br />

Akar(âyinhân), Ahmet Öğüt (şeyh, âyinhân), Enver Turunç (semâzen),<br />

Mehmet Dönergöz (semâzen), Rıza Sarı (semâzen), Selçuk Bayraşa<br />

(semâzen), Bekir Alpergül (semâzen), Ahmet Doğrusoy(semâzen) vardır 31 .<br />

18–20 Aralık 1969 tarihlerinde yapılan semâ programında emeği geçenler:<br />

Açılış konuşması Ekrem Taşkınsel tarafından yapılmış, Prof. Dr. Feridun<br />

Nafiz Uzluk tarafından Mevlâna hakkında bir konuşma yapılmıştır.<br />

Mıtrıp heyetinde: Kemal Bayık (neyzen), Ahmet Abay (neyzen), Mustafa<br />

Demirkol (neyzen), Abdullah Uğur (neyzen); İhsan Sami Doğan (keman),<br />

Ekrem Taşkınsel (keman), Kemal Alpergül (kudüm), Zahit Sagun (kudüm);<br />

Ahmet Öğüt (şeyh, âyinhân), Nazım Bursalı (âyinhân), Emin Doğrusoy<br />

(âyinhân), Abdullah Akar(âyinhân); Enver Turunç (semâzen), Mehmet<br />

Dönergöz (semâzen), Rıza Sarı (semâzen), Selçuk Bayraşa (semâzen), Bekir<br />

Alpergül (semâzen) bulunmaktadır.<br />

Şahsi fedakârlıklarla yaklaşık yirmi yıl sürdürülen semâ törenlerine,<br />

başta yöneticiler, milletvekilleri gerekli ihtimamı gösterememiş, maddi ve<br />

30 Kocatepe(Afyon), nr. 71, 22 Kasım 1965.<br />

31 Kocatepe(Afyon), nr. 1323, 1324, 19–20 Aralık 1969.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

477


478<br />

Yusuf İLGAR<br />

manevi destek sağlayamamışlardır 32 . Nitekim 1969 yılından sonra uzun bir<br />

süre semâ yapılamamıştır 33 .<br />

22 Kasım 1986 tarihinde başta M. Saadettin Aygen ile özellikle İsmail<br />

Hızal'ın şahsi gayretleriyle ʺMehmet Semâ‘î nām‐ı diğer Sultân Dîvânîʹyi anma<br />

programıʺ düzenlenmiştir. Belirtilen tarihte Halkevi salonunda Prof. Dr.<br />

Abdülkadir Karahan, Doç. Dr. Ali Haydar Bayat, Perihan Arıburun, Haluk<br />

Nur Baki, M. Saadettin Aygen, Semih Sergen, Ömer Faruk Atabek, Ahmet<br />

Yakuboğlu, G. Bakıoğlu, Niyazi İplikçioğlu, Hüseyin Bayram, Yusuf İlgar,<br />

Ahmet Topbaş, Kayhan İzmirlioğlu, İbrahim Yüksel, Ahmet Tunca, İhsan<br />

Kırgız, İsmail Hızal, H. Fikri Yazcıoğlu, Ekrem Taşkınsel tarafından birer<br />

tebliğ sunulmuş; akşam üzeri Halk Eğitim Merkezinde semâ icrâ edilmiştir.<br />

Kütahya Devlet Güzel sanatlar Galerisi Müdürü Ahmet Yıldız'ın başkanlığında,<br />

çocuk grubunun sunduğu Klasik Türk müziğinden örnekler ile semâ<br />

gösterisi büyük bir ilgi görmüştür. Semâ ekibi mıtrıp heyeti 7 ney, 1<br />

keman, 1 kudüm; ayinhanlarsa 20 kişi kadardı. Semâzenler 12 küçük çocuk<br />

ve bir de şeyhleri vardı 34 .<br />

1 Semâzenler:<br />

Faruk Özmutaf, Evren Uşaklıgil, Serdar Tunçbilek, Özlem<br />

Karaağaçoğlu, Nesrin Ünver, Gülden İşcan, Beyza Çavuş, Yelda Koray,<br />

Sevgi Özer, Murat Büyükayman, Semâ Karaağaçoğlu, Hakan sayınhan.<br />

2 Neyzenler:<br />

Yusuf Kaya, Arif Öztürk, Ali İhsan Çanakoğlu, Metin Özmutaf, Abdullah<br />

Şen, Turhan Taş, Ahmet Kurt.<br />

Rebabzen: Murat Çiftkardeş.<br />

Kudumzen: Mustafa Kalyon.<br />

Aşr-ı şerif: Hafız İbrahim Şen.<br />

32 Yusuf Ilgar, Tarih Boyunca Afyon’da Mevlevilik, Afyon 1985, s.116–130.<br />

33 Bu yayınlarda Afyon’daki bu ihtifallerin haber ve kritiği yapılmıştır: Ali Türk, " Mevlâna<br />

Günü ve Sultan Divani", İnkılâp(Afyon), nr. 343, 25 Kasım 1961; aynı yazar, "Sultan Divanî<br />

Gecesi", İnkılâp(Afyon), nr. 365, 21 Aralık 1961; "Mevlâna Töreni Sona Erdi", Güven(Afyon),<br />

nr. 2831, 20 Aralık 1962; Özerdem, "Mevlâna Gecesi", Kocatepe(Afyon), nr. 404, 20.12.1966;<br />

"Mevlâna'nın Ölüm Yıldönümü", Kocatepe(Afyon), nr. 1323, 19.12.1969.<br />

34 Ekrem Taşkınsel, “Mehmet Semai Sultan Divani Anıldı”, Türkeli (Afyonkarahisar), sayı:<br />

7994, 3 Aralık 1986.<br />

478 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 479<br />

Kaynak Kişi: Kütahyalı Hamdi Çelebi (Özbudak)tır 35 .<br />

Dîvâne Mehmet Çelebi, vefatının 450. yıldönümünde ilk olarak görkemli<br />

bir devlet töreniyle 29 Aralık 1990 tarihinde anılmıştır. Gündüz Mevlâna,<br />

Sultân Dîvânî ve Mevlevîlik üzerine konuşmalar yapılmış, akşam<br />

üzeri Kapalı Spor Salonu'nda semâ icrâ edilmiştir.<br />

1991 yılından itibaren Afyonkarahisar Belediyesi Başkanlığı'nın katkıları<br />

ve koordinesiyle Sultan Dîvânî'yi anma programları düzenlenmiş,<br />

Konya Devlet Türk Tasavvuf Musikisi ve Semâ Topluluğu ekibi, akşam<br />

üzeri Kapalı Spor Salonu'nda semâ gösterisinde bulunmuştur. Belediyenin<br />

bu tür faaliyetleri günümüze kadar devam etmiştir.<br />

Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı bünyesinde, 27<br />

Ekim 1999 tarihinde sekiz kişilik bir semâ ekibi kurulmuştur. Bu suretle<br />

resmi olarak ilk defa bir semâ ekibi kurulmuş oldu. Ekip, Hazreti Mevlâna’nın<br />

727. vuslat yıldönümünde 21 Aralık 2000 tarihinde tasavvuf müziği<br />

konseri ile ilk semâ gösterisini sunmuştur. Kültür Bakanlığınca<br />

Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi'nde görevlendirilen Ankara Devlet<br />

Klasik Türk Müziği Korosu sanatçısı Timuçin Çevikoğlu'nun yönetmenliğini<br />

yaptığı gösteride mutrıpta on beş, semâ heyetinde de on üç kişi yer<br />

almıştır. Mutrıp heyetinde misafir sanatçı olarak Ankara'dan Ali Toprak<br />

(Aşr-ı şerif, bendir, âyinhân), Cevdet Yıldız (ney), Ali İhsan Bilgin<br />

(ayinhan), Ömer Yaman (kanun), Ali Burç (kudüm, bendir), Mete Şentin<br />

(viyolonsel), Hidayet Gürsel (halile); İzmir'den Kaşif Demiröz (ney); Konya'dan<br />

Burak Kaynarca (ud), Yıldırım Akta (ayihan); Afyon Kocatepe Üniversitesi'nden<br />

Ömer Bildik (ney), Kaan Birhekimoğlu (ney), Semih<br />

Şenyayla (tanbur), Önay Akan (kemençe) yer almışlardır. Semâ heyetinde<br />

ise semâzenbaşı Celalettin Berberoğlu, semâzenler; Abdurrahman Abukan,<br />

Kamil Ünal, Ali İhsan Aksu, Yunus Emre Uğur, Atilla akyürek, Serdar<br />

Soyutürk, Osman Korur, Hüseyin Can Kay, Can Günkut, Can İpek, Tugay<br />

Güven ve Yücel Şevlü bulunmaktadır 36 .<br />

Turizm ve Dışişleri Bakanlığı'nın ortaklaşa düzenlediği bir programla,<br />

Kütür Bakanlığı sanatçıları, Ege Üniversitesi ve Afyon Kocatepe Üniversitesi<br />

Türk Tasavvuf Müziği ve Semâ Topluluğu Çin'in Pekin ve Şangay<br />

35 “Sultan Dîvânî'yi Anma Töreni Bugün Yapılacak”, Türkeli (Afyonkarahisar), sayı: 7985, 22<br />

Kasım 1986.<br />

36 Afyon Kocatepe Ü Haber Bülteni, sayı: 15, Nisan 2001, s.10.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

479


480<br />

Yusuf İLGAR<br />

Kentlerinde, 2-17 Mart 2001 tarihleri arasında düzenlenen 'Türk Günleri'<br />

tanıtım programına katılarak tasavvuf müziğinden örnekler eşliğinde semâ<br />

gösterileri sunmuştur. Şunkay'da sokak gösterileri yapan topluluk, Pekin'-<br />

de de Çin'in ulusal TV kanalı BEIJING TV'in bir programa iştirak etmiştir.<br />

Afyon Kocatepe Üniversitesi öğretim görevlilerinden Ali İhsan Aksu (semâzenbaşı),<br />

Ömer Bildik (ney), Önay Akan (kemençe), R. Semih Şenyayla<br />

(tanbur), Burak Kaynarca (ud) katılmışlardır 37 . Ekip Çin Seddi'nde dahi<br />

semâ icra eylemiştir.<br />

Afyon Kocatepe Üniversitesi Türk Tasavvuf Müziği ve Semâ Topluluğu,<br />

Hazreti Mevlâna’nın 728. vuslat yıldönümünde 2002 yılında 8 Aralık’ta<br />

Uşak, 9 Aralık’ta Afyonkarahisar, 12 Aralık’ta Ankara ve 21 Aralık’ta Manisa<br />

illerinde tasavvuf müziğinden örnekler vererek semâ gösterilerinde<br />

bulunmuştur.<br />

Afyonkarahisar'da icrâ edilen program Afyon Kocatepe Üniversitesi,<br />

Afyonkarahisar Belediyesi ve Odak Gazetesi işbirliği ile gerçekleşmiştir.<br />

Semâ törenleri Manisa’da Mevlevîhâne’de, diğer illerde ise muhtelif salonlarda<br />

yapılmıştır. Bu törenlere Kudümzen, Hâfız merhum Kâni Karaca da<br />

solist olarak katılmıştır. Gösterilerde Mutrıp heyetinde Timuçin Çevikoğlu<br />

(topluluk genel yönetmeni, kudüm, solist), Yavuz Akalın (ney, solist), Ali<br />

Toprak (bendir, solist), Burak Kaynarca (ud, solist), Cevdet Yıldız (ney),<br />

Ercüment Akalın (kudüm), Ali İhsan Bilgin (ses), Yıldırım Aktaş (ses),<br />

Ömer Bildik (ney), R. Semih Şenyayla (tanbur), Suat Toydemir (kanun),<br />

Uğur Erdem Ürer (kemençe), Hakan Akdeniz (viyolonsel), Osman<br />

Öksüzoğlu (bendir), Burak Çoşkuner (halile) yer almıştır. Ekipte semâzen<br />

olarak Mehmet Saraçel Çelebi (postnişin), Celalettin Berberoğlu (semâzenbaşı),<br />

Kamil Ünal (semâzen), Ali İhsan Aksu (semâzen), Hüseyin Can Kay<br />

(semâzen), Yunus Emre Uğur (semâzen), Çağhan Adar (semâzen), Ahmet<br />

Eymür (semâzen) yer almışlardır 38 .<br />

Üniversitesinin Türk Tasavvuf Müziği ve Semâ Topluluğu, Uluslararası<br />

Kıbrıs Üniversitesi'nin davetlisi olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'-<br />

ne giderek 24 Ocak 2003 tarihinde 1500 Kıbrıslı soydaşımıza semâ gösterisinde<br />

bulunmuştur. Semâ topluluğu ilk olarak Lefkoşa’daki Kıbrıs<br />

Mevlevîhânesi'nde özel bir semâ gösterisi yapmış, aynı günün gecesinde<br />

de ildeki Atatürk Kapalı Spor Salonunda ikinci kez semâ gösterisi ile Türk<br />

37 Aynı bülten, s. 11; Kocatepe Haber, Nisan 2001.<br />

ttp://www.haber.aku.edu.tr/akugazete/gazete/s6.html.<br />

38 Afyon Kocatepe Ü Haber Bülteni, sayı: 18, Ocak 2002, s. 12–13.<br />

480 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 481<br />

Tasavvuf Müziğinden çeşitli örnekler sunulmuştur. Cumhuriyet Döneminde<br />

Kıbrıs'ta ilk kez semâ gösterisi icrası Afyon Kocatepe Üniversitesi<br />

Türk Tasavvuf Müziği ve Semâ Topluluğu tarafından yapılmıştır. 25 Ocak<br />

2003 Cumartesi günü de Kıbrıs'ın kuzey-doğusunda en uç noktada yer alan<br />

Karpaz yarımadasının Zafer burnundaki Apostolos Andreas Manastırında<br />

da bir semâ gösterisinde bulunmuştur.<br />

Aynı yıl Afyonkarahisar Belediyesi tarafından Sultân Dîvânî Anma<br />

programında AKÜ Türk Tasavvuf Müziği ve Semâ Topluluğu, 13 Mart<br />

2003 Perşembe günü Afyonkarahisar'da semâ gösterisi Özerler Kampusu<br />

Sultân Dîvânî salonunda icrâ edilmiştir 39 .<br />

Afyonkarahisar Belediyesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliği ile<br />

Hazreti Mevlâna’nın 800. Doğum Yıldönümü etkinlikleri kapsamında Türk<br />

Tasavvuf Müziği ve Semâ Töreni yapılmıştır. Atatürk Kapalı Spor Salonunda<br />

19 Eylül 2007 Salı günü saat 21.30’da başlayan Semâ Törenine çok<br />

sayıda vatandaş katılmıştır. 9 Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tasavvuf<br />

Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Himmet Konur, Mevlâna’nın hayatı<br />

ve yaşam biçimi hakkında konferans vermiş, daha sonra Mevlâna ve Mevlevilikle<br />

ilgili sinevizyon gösterisi ve Neyzen Yusuf Kaya Yönetiminde<br />

Kültür ve Turizm Bakanlığı Konya Türk Tasavvuf Müziği Topluluğunun<br />

Semâ Töreni sunulmuştur 40 .<br />

Sonuç<br />

Cumhuriyet döneminde Afyonkarahisar’daki Mevlâna İzlerini yazılı<br />

ve görsel olarak iki gurupta görmekteyiz. Mevlâna’nın tesiri altında kalan<br />

gönül ehli bir avuç insan muhtelif kaynaklardan yararlanarak onu ve onun<br />

yolundan gitmeye çalışanları anlatmaya çalışmışlardır. Bu amaçla kitaplar,<br />

makaleler yazılmıştır. Yine görsel olarak semâ ile sanki geçmişi yaşamışlardır.<br />

39 Afyon Kocatepe Ü Haber Bülteni, sayı: 23, Nisan 2003, s. 28–29.<br />

40 http://www.afyon-bld.gov.tr/tr/detay.aspx?id=1803.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

481


482<br />

Yusuf İLGAR<br />

RESİMLER<br />

Resim 1. Afyonkarahisar<br />

Resim 2. Afyonkarahisar Mevlevîhânesi’nin güney cephesi.<br />

482 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 483<br />

Resim 3. Afyonkarahisar Mevlevîhânesi.<br />

Resim 4. Afyonkarahisar Mevlevîhânesi.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

483


484<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 5. Afyonkarahisar Mevlevîhânesi'nin<br />

kuzey cephesi.<br />

Resim 6. Ressam Hüsnü Yusuf Bey tarafından 1850’li yıllarda çizilen Afyonkarahisar<br />

Mevlevîhânesi'nin iç görünüşü.<br />

484 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 485<br />

Resim 7. (Şah )İsmail Özalp semâ ederken. (yıl 2002). (Resim 1–5, 7 Yusuf İlgar arşivi).<br />

Resim 8. Afyonkarahisar'da Mevlevîlik ve Sultan Dîvânî üzerine yazılan kitaplar.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

485


486<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 9. 1950 yılında Konya'daki semâ törenine katılan ekip: Kemal Bayık, Mehmet Bayraşa,<br />

Fehmi Bayraşa, Ulvi Bayraşa, Bekir Gümüş, Hasan Sanlı, Abidin Çelebi, Edip Ali Bakı, Cemal<br />

Altıniğne, Rıza Sarı, Yahya Tekin Dede ve Murat Çelebi Öztorun. (Yusuf İlgar arşivi).<br />

Resim 10. 1960'lı yıllarda yapılan semâ töreni. (Yusuf İlgar arşivi).<br />

486 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 487<br />

Resim 11. 19 Aralık 1961 tarihinde Afyonkarahisar'da yapılan semâ töreni semâzenler Ahmet<br />

Öğüt, Mehmet Yüce. (Yusuf İlgar arşivi).<br />

Resim 12. 1963 yılına ait semâ gösterisi.(Kemal Bayık, Zahit Sagun arşivi).<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

487


488<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 13. 1963 yılı semâ gösterisi... Oturanlar Şeyh Hüsrev Çelebi, Şeyh Abdülbaki<br />

Gölpınarlı, Mahmut Mollaoğlu...(Kemal Bayık, Zahit Sagun arşivi).<br />

Resim 14. 1963 yılı semâ gösterisi....(Kemal Bayık, Zahit Sagun arşivi).<br />

488 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 489<br />

Resim 15. 1963 yılı semâ gösterisi. Şeyh Abdülbaki<br />

Gölpınarlı.<br />

Resim 16. 1963 yılı semâ gösterisi...(Kemal Bayık, Zahit Sagun arşivi).<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

489


490<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 17. 1968 yılında yapılan semâ töreni.<br />

Resim 18. Afyonkarahisar'daki Sultan Dîvânî Meydanı. (Yusuf İlgar arşivi).<br />

490 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 491<br />

Resim 19. Antalya'da sunulan semâ gösterisi davetiyesi.<br />

Resim 20. 2 Haziran 1967 tarihinde Antalya festivaline katılan Afyonkarahisar semâ ekibi.<br />

(Yusuf İlgar arşivi).<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

491


492<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 21. İki küçük semâzen<br />

(Kocatepe Gazetesi, sayı 711, 20.12.1967).<br />

Resim 22. Semâzen Bekir Alpergül.<br />

(1967 yılı). (Bekir Alpergül arşivi).<br />

Resim 23. Aralık 1967 yılı semâ gösterisinden. (Zahit Sagun arşivi).<br />

492 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 493<br />

Resim 24. Aralık 1967 semâ töreni Şeyh Ahmet öğüt, Semâzenler Bekir Alpergül.... (Osman<br />

Ünver arşivi).<br />

Resim 25. 1968 yılında yapılan semâ töreni.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

493


494<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 26. 1968 yılında yapılan semâ töreni.<br />

Resim 27. Arif Nihat Asya<br />

Afyonkarahisar'da yapılan Mevlâna<br />

etkinliğinde konuşma yaparken. (Yusuf<br />

İlgar arşivi).<br />

494 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 495<br />

Resim 28. 1969 yılında yapılan semâ töreni<br />

Resim 29. 1969 yılında yapılan semâ töreni.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

495


496<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 30. 1969 yılında yapılan semâ töreni.<br />

Resim 31. 1969 yılında yapılan semâ töreni.<br />

496 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 497<br />

Resim 32. 1969 yılında yapılan semâ töreni.<br />

Resim 33. 1969 yılında yapılan semâ töreni(Resim 18, 26, 27, 29–34 Zahit Sagun arşivi).<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

497


498<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 34. 9 Aralık 2001 AKÜ semâ ekibi.<br />

Resim 35. 9 Aralık 2001 AKÜ semâ ekibi.<br />

498 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 499<br />

Resim 36. 9 Aralık 2001 AKÜ semâ ekibi.<br />

Resim 37. 9 Aralık 2001 AKÜ semâ ekibi.<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

499


500<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 38. 9 Aralık 2001 AKÜ semâ ekibi.<br />

Resim 39. Mart 2001 AKÜ semâ ekibi Çin<br />

seddinde. (AKÜ Haber Bülteni, sayı 15.).<br />

500 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 501<br />

Resim 40. Mart 2001 AKÜ semâ ekibi Çin<br />

seddinde (AKÜ Haber Bülteni, sayı 15.).<br />

Resim 41. Mart 2001 AKÜ semâ ekibi Çin seddinde...(AKÜ Haber Bülteni, sayı 15.)<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

501


502<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 42. 24 Ocak 2003 AKÜ semâ ekibi Kıbrıs Mevlevîhânesi'nde.<br />

Resim 43. 24 Ocak 2003 AKÜ semâ ekibi Kıbrıs Mevlevîhânesi önünde.<br />

502 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 503<br />

Resim 44. 24 Ocak 2003 AKÜ semâ ekibi Kıbrıs Mevlevîhânesi'nde.<br />

Resim 45. 24 Ocak 2003 AKÜ semâ ekibi Kıbrıs Mevlevîhânesi'nde. (Resim 35–39, 43–46 AKÜ<br />

arşivi)<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

503


504<br />

Yusuf İLGAR<br />

Resim 46. Afyonkarahisar Belediyesi'nce düzenlenen Sultan Dîvânî anma programı davetiyelerinden<br />

iki örnek.<br />

Resim 47. Eylül 2007'de Afyonkarahisar Kapalı Spor Salonunda yapılan semâ töreni<br />

(Afyonkarahisar Belediyesi basın-yayın arşivi).<br />

504 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>


Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde Afyonkarahisar’da Mevlâna İzleri 505<br />

Resim 48. 2007 yılında Mevlevîhânede yapılan semâ töreni (Afyonkarahisar Belediyesi basınyayın<br />

arşivi).<br />

Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong><br />

505


506<br />

Yusuf İLGAR<br />

506 Dünyada Mevlâna İzleri – <strong>Bildiriler</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!