Beyaz Cüceler, Nötron Yıldızları, Karadelikler

BU AŞAMADAN SONRA YILDIZ GENİŞLEYEREK BİR“KIRMIZI DEV” HALİNİ ALIR.KIRMIZI DEV AŞAMASINA GELMİŞ OLAN YILDIZINEVRİMİNİN BUNDAN SONRASINI BELİRLEYENKRİTER O ANKİ KÜTLESİDİR.

GüneşKırmızıDevTİPİK BİR KIRMIZI DEV İLE GÜNEŞ’İN BÜYÜKLÜKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI.SAĞ ÜST KÖŞEDE ÇERÇEVE İÇERİSİNDE GÜNEŞ GÖRÜLMEKTEDİR.

KIRMIZI DEVLERİN İÇ YAPISI ANAKOLYILDIZLARINDAN (GÜNEŞ’İNKİNDEN) OLDUKÇAFARKLIDIR.YILDIZ MADDESİNİN BÜYÜK BİR KISMI MERKEZDETOPLANMIŞ, DIŞ KATMANLAR İSE GENİŞLEMİŞ,YILDIZIN YARIÇAPI MUAZZAM ÖLÇÜDE ARTMIŞTIR.MERKEZDE HERHANGİ BİR ENERJİ ÜRETİMİOLMADIĞINDAN; ÇEKİRDEKTE TOPLANAN MADDEKENDİ KÜTLE ÇEKİMİ SONUCU İÇİNE DOĞRUÇÖKMEYE BAŞLAR.

KIRMIZI DEVİN ÇEKİRDEĞİNİN KENDİ İÇERİSİNEDOĞRU ÇÖKMESİ, MERKEZDEKİ YOĞUNLUĞUN VESICAKLIĞIN HIZLA ARTMASINA NEDEN OLUR.YILDIZIN SONUNU BELİRLEYEN İŞTE BU ÇÖKMENİNNEREDE VE NE ZAMAN DURACAĞIDIR.

ASTRONOMİ BİLGİLERİMİZE GÖRE YILDIZLARINDÖRT ÇEŞİT SONU VARDIR:1. GÜÇLÜ BİR PATLAMA SONUCU YILDIZ TAMAMENYOKOLUR2. YILDIZ BİR BEYAZ CÜCE OLUR3. YILDIZ BİR NÖTRON YILDIZI OLUR4. YILDIZ BİR KARADELİK OLUR

BEYAZ CÜCELERCCELERKIRMIZI DEV EVRESİNEGELMİŞ, GÜNEŞ KÜTLELİBİR YILDIZDA, ÇEKİRDEĞİNBÜZÜLMESİ SONUCUMERKEZDEKİ SICAKLIKARTARAK YAKLAŞIK 100MİLYON DERECEYEULAŞTIĞINDA HELYUMTEPKİMELERİ BAŞLAR:3 He C + Enerjistarryskies.com/articles/2004/02/diamond.html

MERKEZDEKİ HELYUM TAMAMEN YANARAKKARBONA ÇEVRİLDİĞİNDE YILDIZIN ÇEKİRDEĞİTEKRAR BÜZÜLMEYE BAŞLAR.GÜNEŞ KÜTLESİNDEKİ BİR YILDIZ İÇİN ÇEKİRDEĞİNBÜZÜLMESİ, MERKEZİ SICAKLIĞI KARBONTEPKİMELERİNİ BAŞLATACAK KADAR YÜKSELTEMEZVE YILDIZ, DIŞ KATMANLARINDAKİ MADDEYİATARAK BİRKAÇ YÜZBİN YIL İÇERİSİNDE BİRKARBON – OKSİJEN BEYAZ CÜCESİ HALİNE GELİR.ENERJİ ÜRETMEK İÇİN BİR KAYNAĞI OLMAYANBEYAZ CÜCE, SOĞUYARAK BİRKAÇ MİLYAR YILSONRA BİR KARA CÜCE HALİNE GELİR.

Dejenere madde(Helyum, Karbonveya diğerreaksiyon ürünleriolabilir)Normal GazKÜTLESİ BİRKAÇ 0.1 GÜNEŞ KÜTLESİ CİVARINDAOLAN KÜÇÜK KÜTLELİ YILDIZLAR İSEÇEKİRDEKLERİNDEKİ HELYUMU KARBONA ÇEVİRENTEPKİMELERİ BAŞLATAMAZLAR VE EVRİMLERİNİNSONUNDA BİRER HELYUM BEYAZ CÜCESİ OLURLAR.

0.05 Mסּ 1 Mסּ Kırmızı DevGezegenimsiBulutsu10 Mסּ Beyaz Cüce30 Mסּ SüperdevSüperdevNötron YıldızıKaradelikcasa.colorado.edu/~ajsh/astr2030_06/images.htmlGüneş küçük kütleli bir yıldızdır. Güneş evrim yolu boyunca,önce kırmızı dev aşamasına gelecek ardından da novapatlamasıyla bir beyaz cüceye dönüşecektir.

BÜYÜK KÜTLELİ YILDIZLAR İSE; KÜTLELERİNİNBÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE ÖNCE KARBONU YAKIPOKSİJEN, NEON, SODYUM VE MAGNEZYUM GİBİELEMENTLERE, DAHA SONRA DA BUNLARI YAKARAKDEMİR GRUBU ELEMENTLERE ÇEVİRİRLER.BU TÜR DEMİR ÇEKİRDEK OLUŞTURABİLENYILDIZLARIN DAHA SONRAKİ EVRİM SAFHASI İSE BİRSÜPERNOVA PATLAMASIDIR.SÜPERNOVA PATLAMASI SONUCUNDA GERİYE KALANKÜÇÜK VE YOĞUN ÇEKİRDEK BİR NÖTRONYILDIZIDIR.

BİR SÜPERNOVA KALINTISI OLAN CYGNUS LOOP. PATLAMASONUCU YIDIZLARARASI ORTAMA YAYILAN MADDE DAİRESELBİR YAPI GÖSTERMEKTEDİR.

BEYAZ CÜCELER, YILDIZLARDAN ÇOK DAHA KÜÇÜK,YALNIZCA ORTALAMA BİR GEZEGEN BOYUTUNDACİSİMLERDİR.ÖRNEĞİN 1 GÜNEŞ KÜTLESİNDEKİ BİR BEYAZ CÜCEKABACA DÜNYAYLA AYNI BÜYÜKLÜKTEDİR.BUNA GÖRE BİR BEYAZ CÜCENİN YOĞUNLUĞUORTALAMA OLARAK 1.000.000 gr/cm³MERTEBESİNDEDİR. YANİ 1 cm³ BEYAZ CÜCE MADDESİYERYÜZÜNDE TARTILSA 1 TON GELİR.

GÜNEŞ VE ONUNLA AYNI KÜTLEYE SAHİP BİR BEYAZ CÜCENİNBÜYÜKLÜKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI.

DEMİRDEN 150.000 KAT DAHA YOĞUN OLAN BUMADDEYİ KENDİ KÜTLE ÇEKİMİNE KARŞI DENGEDETUTAN KUVVET NE OLABİLİR?BUNUN CEVABI; YÜKSEK YOĞUNLUK ALTINDATAMAMEN SERBEST KALARAK, YÜKSEK HIZLARLAHAREKET EDEN ELEKTRONLARIN OLUŞTURDUĞU“ELEKTRON GAZ BASINCI”DIR

NÖTRON YILDIZLARIEĞER KIRMIZI DEVEVRESİNDEN GEÇEN YILDIZINKÜTLESİ 1.4 - 1.5 GÜNEŞKÜTLESİ CİVARINDA İSE BUSAFHADEN SONRAKİ EVRİMİ NEOLUR ONA BAKALIM:BU DURUMDA YIDIZIN KENDİKÜTLE ÇEKİMİİLE BÜZÜLMESİ,ELEKTRON GAZININ BASINCIİLE DENGELENEMEYECEKKADAR ŞİDDETLİ OLUR VEYILDIZ BÜYÜK BİR KUVVETLEÇÖKMEYE DEVAM EDER.ucsdnews.ucsd.edu/.../science/compactjets06.asp

YILDIZIN ÇEKİRDEK MADDESİ, YOĞUNLUĞUORTALAMA 10 14 gr/cm³ MERTEBESİNE ULAŞINCAYAKADAR ÇÖKMEYE DEVAM EDER. BU ANDA YIDIZYAKLAŞIK OLARAK 10 KİLOMETRELİK BİR ÇAPASAHİPTİR.1 cm³ LÜK KISMI DÜNYADA TARTILSA 150 MİLYONKİLOGRAM GELECEK OLAN BU MADDE O KADARYOĞUNDUR Kİ, MADDEYİ OLUŞTURAN ATOMLARINPROTON VE ELEKTRONLARI BİRLEŞEREK NÖTRONOLUŞTURURLAR.

ARTIK BU MADDE DEJENERE (YOZ) BİR GAZDIR VEOLUŞTURDUĞU BÜYÜK BASINÇ KUVVETİ, YILDIZINKENDİ MERKEZİNE DOĞRU OLAN ÇÖKMESİNİDURDURUR.NÖTRON YIDIZLARI, ÇÖKEN YILDIZ ÇEKİRDEKLERİ,AYNI ZAMANDA DA SÜPERNOVA PATLAMALARININKALINTILARIDIR.

ÇOK BÜYÜK MANYETİK ALANASAHİP (TGauss MERTEBESİNDE) VESON DERECE HIZLI DÖNEN BAZINÖTRON YILDIZLARI, PULS (NABIZ)ŞEKLİNDE VE ÇOK DÜZENLİ RADYOSİNYALLERİGÖNDERMEKTEDİRLER.BU DÜZENLİ YAPIYI SAĞLAYAN,YILDIZ DÖNERKEN MANYETİKEKSEN DOGRULTUSUNUN DÜZENLİOLARAK YERYÜZÜDOĞRULTUSUNDAN GEÇMESİDİR.BU NÖTRON YILDIZLARINA PULSAR(ATARCA) ADI VERİLMEKTEDİR.

PULSARIN YAYINLADIĞI RADYO IŞINIM, MANYETİKKUTUP DOĞRULTUSU BOYUNCA YAPILDIĞI İÇİN;MANYETİK EKSEN DOĞRULTUSU İLE BAKIŞDOĞRULTUMUZ ÇAKIŞTIĞI ZAMAN RADYO SİNYALİNİALIRIZ.PULSARLAR ÇOK HIZLI DÖNEN (EN HIZLILARISANİYEDE 1000 TUR, EN YAVAŞLARI SANİYEDE ¼ TUR)CİSİMLER OLDUKLARI İÇİN; ALINAN RADYO SİNYALİDE BİR ANLIK PULS (ATMA) ŞEKLİNDE OLMAKTADIR.PEK ÇOK SÜPERNOVA KALINTILARININ İÇERİSİNDEBU TÜR RADYO SİNYALLERİ YAYAN PULSARLARBULUNMUŞTUR.

PULSAR (ATARCA)

KARADELİKLERKLERNÜKLEER ENERJİSİ TÜKENMİŞ VE HIZLA KENDİİÇERİSİNE ÇÖKMEKTE OLAN BİR YILDIZÇEKİRDEĞİ; 3 GÜNEŞ KÜTLESİNDEN DAHABÜYÜK KÜTLELİYSE O ZAMAN NE OLUR?BU DURUMDA PROTONLARLA ELEKTRONLARINBİRLEŞEREK OLUŞTURDUĞU YOĞUN NÖTRONGAZININ BASINCI DAHİ BU ÇÖKMEYİDURDURMAYA YETMEZ.

YILDIZ ÇEKİRDEĞİNİN ÇÖKMESİ DEVAMETTİKÇE YARIÇAP KÜÇÜLÜR, YOĞUNLUK SONDERECE BÜYÜK DEĞERLERE ULAŞIR.g = MG/R²YASASINA GÖRE KÜTLE ÇEKİMİ HIZLA ARTAR VESONUNDA ÖYLE BİR DEĞERE ULAŞIR Kİ ARTIKBU ÇEKİM GÜCÜNDEN IŞIK BİLE KAÇAMAZ.KARADELİĞİN “KARA” OLMASININ NEDENİBUDUR.

KARADELİK İÇERİSİNDE BİLDİĞİMİZ FİZİKYASALARI ARTIK GEÇERLİ DEĞİLDİR.KARADELİK GERÇEKTEN DE “KARA” OLDUĞUNAGÖRE ONU NASIL GÖRECEĞİZ?BİR KARADELİĞİ GÖRMENİN TEK YOLU, ONUETRAFINDAN MADDE YUTARKEN GÖZLEMEKTİR.YAPILAN GÖZLEMLER, PEKÇOK GALAKSİNİNMERKEZİNDE ÇOK BÜYÜK KÜTLELİ BİRKARADELİK OLDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR.

ÇEVRESİNDEN MADDE TOPLAYAN KARADELİK MODELİ.KIRMIZI DEVDEN YUTULAN MADDE, KARADELİK ÜZERİNEDÜŞERKEN SARMAL BİR YAPI GÖSTERİR.

KARADELİK ÜZERİNE DÜŞEN MADDENİN SARMAL YAPISININÜSTTEN GÖRÜNÜMÜ.

KARADELİK ÜZERİNE DÜŞEN MADDENİN SARMAL YAPISININDEĞİŞİK BİR AÇIDAN GÖRÜNÜMÜ.