20141103175216_bosna-hersek-siyasetini-anlama-kilavuzu-pdf

DİNİ YAPI VE KURUMLARLuka Piskoposluğunu Mile Milutinović (Jefrem), Bihać-Petrovac PiskoposluğunuSvetko Rakita (Atanasije), Zvornik-Tuzla Piskoposluğunu Rajko Jević (Hrizostom),Zahumlje-Hersek Piskoposluğunu da Zoran Jevtić (Atanasije) yapmaktadır.Ülkedeki iki entite arasındaki siyasi ve demografik farklılıklar, Ortodoks Kilisesi’nede yansımaktadır. Kilisenin güçlü olduğu RS’nin aksine, FBiH’te OrtodoksKilisesi’nin maddi kaynakları oldukça kısıtlıdır. Ayrıca Sırpların azınlıkta olduğuFBiH’teki birçok Ortodoks dini lider çok kültürlülüğü ve ortak Bosnalılık anlayışınısavunurken Sırpların çoğunlukta olduğu RS’deki din adamları daha milliyetçibir tutum içerisindedirler. Bunların yanısıra Kilise üyeleri arasında uzun sürediryaşanan reformculuk-gelenekçilik tartışmaları, Kilise’nin Bosna-Hersek’in tamamındaortak bir tutum içerisinde hareket etmesini engellemektedir. 216 Buna karşılık,Sırbistan Ortodoks Patriği Irinej, sık sık Bosna-Hersek’teki Sırpların millivarlıklarını korumalarına ve Sırbistan ile RS arasındaki birliğin kuvvetlendirilmesineyönelik açıklamalarda bulunmaktadır. 217 Bosna-Hersek’teki ana akım Sırppartilerinin tamamı milli ve dini değerlere bağlı hareket ettiğinden Kilise belirlibir partiyi desteklememekte, partiler arası siyasi tartışmalara taraf olmamaktadır. 218KATOLIKLERBosna-Hersek’teki Katolik Kilisesi’nin tahminlerine göre günümüzde ülkede yaşayanKatoliklerin sayısı 450.000 civarındadır. 1990’lardaki savaştan önce 900.000dolaylarında olan Katolik nüfus, Sırplar karşısında gördükleri baskı yüzündenülkeyi terk etmeye başlamış, bu göçler sosyal ve ekonomik koşullardaki olumsuzluklarındevam etmesinden dolayı savaş sonrasında da sürmüştür. 219Bosna-Hersek’te Katolik Kilisesi, Vrhbosna (Saraybosna) Başpiskoposluğu ileMostar-Duvno ve Banja Luka Piskoposlukları altında teşkilatlanmıştır. 20 yıldanuzun süredir Vrhbosna Başpiskoposluğunu Vinko Puljić, Mostar-Duvno PiskoposluğunuRatko Perić, Banja Luka Piskoposluğunu ise Franjo Komarica yürütmektedir.Ülkedeki Katolik dini liderler, savaş döneminden bu yana Bosna’da yaşayanhalklara yönelik ılımlı ve barışçıl mesajları ile bilinmektedirler. Bununla216. Klaus Buchenau, “The Serbian Orthodox Church”, Lucian N. Leustean (der.), Eastern Christianity and Politicsin the Twenty-First Century (Routledge, Oxon: 2014), s. 86-87.217. “Irinej: Jedinstvo potrebno i Republici Srpskoj i Srbiji”, Nezavisne Novine, 9 Ocak 2014; “Patrijarh Irinejslužiće liturgiju u Banjaluci 9. januara”, Nezavisne Novine, 3 Ocak 2014; “Patrijarh: Republika Srpska da se pripojiSrbiji, Vučić da podigne posrnulu naciju!”, telegraf.rs, 15 Mayıs 2014.218. “BiH: Nakon izbora naeće biti velikih promjen”, ifimes.org, 9 Ekim 2014.219. “Bosnian bishop says U.S. policy fueling Catholic exodus”, ncronline.org, 10 Şubat 2013; “Croatian, BosnianHDZ parties urge Croats to take part in Bosnian census”, dalje.com, 21 Ağustos 2013.99