20141103175216_bosna-hersek-siyasetini-anlama-kilavuzu-pdf

SİYASİ PARTİLERkomünizm karşıtı Hırvat milliyetçisi bir hareket olarak Franjo Tuđman önderliğindeZagreb’de kurulan HDZ’nin Bosna-Hersek’teki şubesi 1990 yılında açıldı.1990’ların ilk yıllarında Boşnak partisi SDA ile bağımsızlık yönünde ortak hareketeden parti, savaş yıllarında Hersek’in Hırvatistan’a bağlanmasını talep etmişse dedaha sonra ülkede Hırvatların özerkliği için çalışmış, FBiH’te Boşnak partisi SDAile koalisyon yapmıştır. 94 Partinin 1998 yılındaki kongresinde Tuđman’ın adayıBožo Ljubić’in yerine başkanlığı kazanan asker kökenli Ante Jelavić’in liderliğindedaha milliyetçi bir politika benimsemiş, bu dönemde ılımlı kanattan birçok üyepartiden ayrılmıştır. Ante Jelavić, Üçlü Başkanlık Konseyi üyesiyken Hırvatlarınçoğunlukta olacağı üçüncü bir entite oluşturmaya yönelik çalışmalar yapmış, buçalışmalarla anayasaya aykırı hareket ettiği için BM Yüksek Temsilcisi tarafındangörevden alınmıştır.HDZ BiH daha önce de birtakım parti içi ayrılıklar yaşasa da, en ciddi bölünme2006 yılında meydana gelmiştir. Bu yıl meclis gündemine gelen anayasadeğişiklikliği paketini parti yönetimi desteklerken değişiklikleri Hırvatların milliçıkarlarına aykırı bulan üyeler partiden istifa ederek HDZ 1990 adlı yeni bir partikurmuşlardır. 95 Bölünmeden sonra HDZ BiH her ne kadar en büyük Hırvat partisiolarak kalsa da, oylarının bölünmesi yüzünden 2006 seçimlerinden sonra ikidönem Üçlü Başkanlık Konseyi’ne üye seçtirememiş, ülke ve entite meclisleri içinyapılan oylamalarda da HDZ 1990’a önemli oranda oy kaybetmiştir. Bu tarihtensonra partilerin yeniden birleşme girişimleri, Hırvatistan Hükümeti ve KatolikKilisesi’nin de desteğine rağmen bir sonuç vermemiştir. 96HDZ BiH, 2010 seçimlerinde bir önceki seçimlere nazaran daha iyi bir sonuçelde ederek FBiH’teki oylarını üç puan kadar artırmış, Bosna-Hersek TemsilcilerMeclisi’ne üç, FBiH Temsilciler Meclisi’ne ise 12 milletvekili göndermiştir. Federalhükümete koalisyon ortağı olarak giren parti, Başbakanlık ve Adalet Bakanlığıkoltuklarını elde etmiştir. 2014 genel seçimlerine dört küçük Hırvat partisiyle(HSS, HKDU BiH, HSP Dr. Ante Starčević ve HSP Herceg-Bosne) ittifak yaparakgiren HDZ BiH, diğer Hırvat partilerine her düzeyde büyük bir üstünlük sağlamıştır.Genel Başkan Dragan Čović’in önemli bir oy farkıyla Üçlü Başkanlık Konseyi’ninHırvat üyeliğine seçilmesiyle konseydeki bu pozisyon iki dönemlik biraradan sonra yeniden bir milliyetçi Hırvat partisinin eline geçmiştir. Bosna-Her-94. Jakub Šedo, “The Party System of Bosnia and Herzegovina”, s. 96; Ante Čuvalo, The A to Z of Bosnia andHerzegovina (Lanham, MD: Rowman & Littlefield, 2010), s. 51.95. Niels van Willigen, Peacebuilding and International Administration: The Cases of Bosnia and Kosovo (MiltonPark: Routledge, 2013), s. 171.96. Srecko Latal, “Leading Bosnian Croat Parties Eye Reunification”, Balkan Insight, 2 Nisan 2009.61