Sivil Toplum Nedir? Prof. Dr. Murat Belge Sivil Toplum ve Demokrasi ...

VI. Güçlü merkezi otorite, zayıf sivil toplumYine Türkiye üzerinden baktığımızda merkezileşmek, güçlenmekle eş anlamlı sayılır.Ne kadar çok şeyi kontrol altına alırsak, o kadar güçlü oluyoruz. 70’lerdekieylemlerimizde aslında bu sivilleşmeyi büyük ölçüde orasından, burasından budadık.Falan siyasi örgütsen, grupsan, kaç sendikaya, kaç meslek odasına sözün geçiyor?Buydu güçlü olmanın ölçütü. Ama o zaman 15 kişi gidiyorsun, oraya çörekleniyorsun.Yavaş yavaş başka giden gelen kalmıyor, 15 kişi orada kendi kendine oturupkalıyorsun. Kağıt üstünde şu kadar oda, bu kadar sendika olabilir, ama esas olarakhayat sağlayacak kişileri oradan uzaklaştırmışsın. Sivilliği kalmamış yapı duruyororada. Çünkü aslında bütün dünyada, bu uzun zamandır devam eden süreç olduğuhalde, özellikle dünyanın şu son halinde galiba her şeyi desantralize etmemizgereken bir yapılanmaya doğru gidiyoruz. Bu belki her şeyden çok bilgisayarın ortayaçıkmasıyla ilgili bir durum.“Sovyetler Birliği’ne ne oldu?” deyince, ona verilecek cevap, bu merkeziyetçilik-ademimerkeziyetçilik meselesine de ışık tutan bir şey. Yakın zamana kadar SovyetlerAmerika’yla pekala rekabet ettiler. Uzaya ilk Sputnikleri yolladılar. O rekabetalanlarında Amerika’nın gerisinde kalmadılar. Silahlanmada, nükleer silah üretmedegeri kalmadılar. Sanayileşmede çok gerilerden başladılar, tabii çok kaliteli şeylerüretemediler, ama bayağı da bir rekabet ettiler. Ama o merkeziyetçi sistem,bilgisayarla başa çıkamaz hale geldi. Onlar görünmez mekanizmalarla birbirlerinebağlı ve herhangi bir merkeziyetçi örgütlenme, bu yapılanma karşısında son derecehantal ve battal kalıyor, kıpırdayamaz hale dönüyor. Buzul çağında dinozorfamilyasının yeni koşullara ayak uyduramaması gibi. Brontozoros diye bir şey var,boyu 40 metreyi buluyor. Şimdi sinirlerin haber gönderme süratini düşünün: Birisigelip kuyruğunu ısırdığında ya da kopardığında, bu mesajı epey bir zaman sonraalabiliyor, o hantallığından ötürü. Alıncaya kadar da iş işten geçiyor. Aslında bumerkeziyetçilik tarih boyunca insana güçlülük gibi gözükmüştü.Bizim yaşadığımız toprakları bir düşünün. Osmanlı İmparatorluğu 600 sene. Amabizden önce, Roma’yı falan aldığında, burada 2000 yıldır o koşullara göre ciddimerkeziyetçi bir yönetim ve bir imparatorluk var. Bu ne demek? Bu bir sürü iyi şeydemek olabilir. Yani herhalde 1560 tarihinde Hollanda’da bir adam durup, bizim23