Kaliteli ve Evrensel Bir Üniversite Olmak Kısa zaman önce ulusal bir ...

Kaliteli ve Evrensel Bir Üniversite OlmakKısa zaman önce ulusal bir gazetemizin yayınladığı Üniversiteler sıralamasındaÜniversitemiz alt sıralarda gözüktü. Baz alınan kriterlerin doğruluğu tartışılmaz çünkü bukriterler her üniversite için geçerli. Özellikle Tıp Fakültesi olan üniversiteler sıralamasındaüniversitelerin kuruluş yıllarının göz önüne alınmadığı durumlarda Üniversitemizin altsıralarda gözükmesi tam da doğru olmayan bir tespittir. Bir İstanbul Üniversitesi ileÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinin aynı platformda karşılaştırılması, denk güçlerkavramının dışına çıkacaktır. Ancak, bu şekilde olsa bile, daha ufak ve yeni kurulanüniversitelerin başarılı ve üst sıralarda olma ihtimali yok mudur? Elbette vardır. İsterseniz bukonuyu biraz irdeleyelim.Gelişmiş ülkelerde, özellikle Amerika’daki üniversitelerde, daha önceki yazılarımda dadeğindiğim gibi başarının ön planda olduğu bir sistemde, o üniversitenin dünya sıralamalistesinde olmama gibi bir durumu söz konusu değildir. Başarıyı ortaya çıkaran insanfaktörünün değerlendirilmediği bir ortamda ise, başarısızlık ve liste dışı/altı kalma sonuçlarıortaya çıkar. Bir üniversitede, daha çok bilgili olanlar daha çok söz sahibi olmadığı sürece, neyapılırsa yapılsın, ne kadar bütçeler yaratılırsa yaratılsın, mevcut durumun değişmesiimkansızdır. Bazen, demokratik haklar ve eşitlik ilkeleri kapsamında yöneticiler, her kesim vefikirden ve hatta kendi alanlarında pek de başarısı olmayan insanlara bile görev verebilmekte,böylece herkesi kucakladıklarını zannetmektedir. Oysa daha demokratikleşme her şeyiiyileştirmeyeceği gibi, işlerin içinden çıkılmaz bir hale gelmesine bile neden olabilir. Oysaseçilmiş ya da atanmış bir yönetici görev vereceği yerlerde aranan kriteri sadece başarıüzerine konumlandırırsa (Amerika üniversitelerinde olduğu gibi), kimsenin söz söyleme hakkıda olmayacaktır. Burada aklıma gelen en basit bir kriter, örneğin Rektör bir yere, müdür ya dadekan atayacağı zaman, SCI (Bilimsel Atıf İndeksi) kapsamında en az 20 yayını olmalı dedimi, bu kritere giren kişiler arasında mücadele olur ki bu da o kurumun yararına olabilecek biryarışma haline gelecektir.Üniversitenin sevk ve idaresinin amacı, kurumun eğitim ve araştırma kapasitesiningeliştirilmesidir. Bu eğitim ve araştırma faaliyetlerini yapacak olanlarda, o kuruma gönül bağıile bağlı olan ve kurumun gelişimini her ne pahasına olursa olsun, gözeten ve kollayanakademisyenlerdir. Bu bağlamda bu kurumda çalışan kişiler arasındaki çıkar ilişkilerininbilinçli bir şekilde ortadan kaldırılmasını sağlayan karar mekanizmalarının kurulması,üniversitede alınacak kararların sağlıklı ve kaliteli olmasının da teminatı olacaktır.Üniversitelerimizde mevcut olan hiyerarşik bir idare sisteminin iyi çalışabilmesi için, açıkdanışma, denetim ve hesap sorma mekanizmalarının kurulması şarttır. Bugün herhangi birüniversite rektörü ile konuşup, bu tip bir mekanizmanız var mı diye sorduğunuzda, gururlaevet diyeceklerdir ama bunun olmadığı da çok açık bir gerçektir. Denetleme ve hesap sormamekanizmalarının iyi işletilmediği kurumlarda, laçkalık ve liyakatsizlik kontrol edilemez birhale gelecektir. Öyle ki, yanlış yaptığı bilinen, bazen yüz kızartıcı suçlar işleyen insanlar, sırfyönetici pozisyonlarında arkadaşları, tanıdıkları var diye, soruşturma bile açılmasına izinverilmeyip, geçiştirilmektedirler. Böyle bir yönetim kadrosu ile hangi başarıdan söz edebilirve örnek olabilirsiniz ki?Ulusal bir gazetemizde listelenen bu sıralamadaki sonuç aslında bizim gibi henüz dahakurumsallaşamamış üniversitelerin geldiği durumu göstermesi açısından da iyi bir örnektir.Bundan ders alınması ve çıkarımlarda bulunup, sorunun kaynağına inilmesi durumunda,önlemlerle birlikte başarıda gelecektir. Görmemezliğe gelinilen sorunlar ertelendikçe,sorunlara sebep olanlar değil ama buna göz yuman kişi ya da kişiler, bu yükü daha fazlataşıyamayacaktır.Üniversiteyi evrensel bir yaşam ve paylaşım alanı olarak gördüğümüzde, akademik kriterlerindışında sadece “kampüs yaşamı, öğrenciye sunulan destekler ve yaşamsal ihtiyaçlarınkarşılanması” gibi alanlarda listeleme yaptığımızda, birçok Türk Üniversitesinin sıralamaya

ile giremeyeceği görülecektir. Bu gerçeği görmek için, yöneticilerin, geldikleri yere, yanitoplum/üniversite içine karışması gerekmez mi?