Tam Metin (PDF)

Muhasebe ve Finansman DergisiEkim/2012omurgasını oluşturan işletmeye özel ayrıntılı hesap planının hazırlanması çalışmalarınabaşlanmıştır. İşletmeler Tek Düzen Hesap Planına bağlı kalarak faaliyet konuları, iş hacimleri,işletmenin büyüklüğü ve maliyet hesaplama sistemi gibi etkenlere göre kendi hesap planlarınıdüzenleyebilmektedirler (Durmuş ve Arat, 2004:75). Bu anlamda daha önce belirlenmiş olanüretim akış şemasına ve gider yerleri ayrımına uygun olarak ayrıntılı hesap planıtasarlanmıştır. İşletmenin ayrıntılı hesap planı Tek Düzen Hesap Planındaki ana giderhesaplarının altında belirlenen gider yerleri ve o gider yerlerinde oluşan gider çeşitleridoğrultusunda oluşturulmuştur. Ayrıca işletme yönetiminin tercihi doğrultusunda ST veKatrak esas üretim gider yerleri için o gider yerlerindeki makineler bazında da bir alt kırılımbelirlenmiştir. Bu iki ana gider yerinde makine numaralarına göre bir ayrım oluşturulmasında,işletmenin bu ana üretim hatlarındaki makinelerin performanslarını da izleme amacıbelirleyici olmuştur. Bu anlamda başta 710, 720 ve 730 nolu ana maliyet hesapları olmaküzere ilgili tüm hesaplarda üretim akış şemasındaki her bir işlem aşaması bir esas üretim gideryeri kabul edilmiş ve her gider yeri için ilgili alt hesaplar makineler bazında oluşturulmuştur.Ardından oluşturulan gider yerlerine ait alt hesaplarda yeni kırılımlar oluşturulmak suretiyleoluşan gider çeşitleri için de muavin hesaplar açılmıştır. Bu mantık doğrultusunda Tekdüzenhesap planına uygun olarak oluşturulan işletmenin ayrıntılı hesap planı oldukça kapsamlı veçok sayfadan oluşmaktadır. Bu nedenle oluşturulan hesap planının temel mantığına örnekteşkil etmesi açısından Şekil 3’de sadece 730 Genel Üretim Giderleri hesabıyla ilgilibölümünün bir kısmının detaya girilmeden verilmesi uygun görülmüştür.Şekil 3: İşletme Ayrıntılı Hesap Planı Örneği730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ730-01 ST ÜRETİM GİDER YERİ730-01-100 1 NOLU ST730-01-100-01 İŞLETME VE YARDIMCI MALZEME GİDERLERİ730-01-100-01-001 TESTERE730-01-100-01-002 ABRASİV730-01-100-02 ENDİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ730-01-100-02-001 BÜRÜT ÜCRETLER730-01-100-02-002 FAZLA MESAİ ÜCRETLERİ730-01-100-03 DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER730-01-100-03-001 ELEKTRİK GİDERLERİ730-01-100-03-002 SU GİDERLERİ730-01-100-04 ÇEŞİTLİ GİDERLER730-01-100-04-001 ISINMA GİDERLERİ730-01-100-04-002 İŞÇİ ELBİSE VB. SARF MALZEME GİDERLERİ730-01-100-05 AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI730-01-100-05-001 MAKİNE AMORTİSMANI730-01-100-05-002 BİNA AMORTİSMANI730-01-100-09 ORTAK GENEL ÜRETİM GİDER PAYLARIŞekil 3’de sadece ST Üretim gider yerindeki 1 nolu ST için verilen ana gider türleri veonların alt bileşenleri üretim akış şemasında görülen her işlem aşaması için ayrı ayrı41